Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Wojciech Kościołek
Sędziowie:	SSA Józef Wąsik SSO del. Barbara Baran (spr.)
Protokolant:	st.sekr.sądowy Urszula Kłosińska

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2015 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z o.o. w K.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 9 lutego 2015 r. sygn. akt IX GC 1140/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że kwotę 7 217 zł zastępuje kwotą 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych);

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 2 700 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Józef Wąsik SSA Wojciech Kościołek SSO (del.) Barbara Baran

Sygn. akt I ACa 802/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Krakowie w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 198 000 zł z tytułu naprawienia szkody powstałej w wyniku kradzieży ubezpieczonego pojazdu oddalił powództwo i zasądził od strony powodowej na rzecz strony pozwanej 7 217 zł tytułem kosztów postępowania.

Sąd ustalił, że strona powodowa nabyła samochód marki B. (...), nr rej. (...) (Nr (...): (...)) na podstawie umowy sprzedaży z 8 grudnia 2008 r. za kwotę 198 000 zł. W umowie zapisano, że powód otrzymał 2 komplety kluczyków. W dniu 22 grudnia 2008 r. strony zawarły umowę ubezpieczenia AC tegoż pojazdu, określając sumę ubezpieczenia na kwotę 198 000 zł, co potwierdzono polisą ubezpieczeniową seria (...). Kolejna umowa ubezpieczenia zawarta 22 grudnia 2009 r. z terminem odpowiedzialności do 21 grudnia 2010 r. ustalała sumę ubezpieczenia na 134 300 zł.

W dniu 16 grudnia 2010 r. o godz. 9.25 w Komendzie Policji w Ś. stawił się R. S. (1), zawiadamiając o dokonanej w okresie od godz. 23.00 dnia 15 grudnia 2010 r. do godz.7.45 następnego dnia kradzieży w/w pojazdu. Opisał jego wygląd, wskazał, że pokrzywdzonym jest właściciel powodowej firmy (...). Według zgłaszającego pojazd był zaparkowany na ogrodzonej posesji przy ul. (...) w L.. Sprawca (sprawcy) mieli się dostać na posesję, przeskakując przez bramę wjazdową, następnie w nieustalony sposób otworzyli należący do R. S. (1) samochód marki V. (...), który był zaparkowany także na tej posesji. Z tego samochodu skradli teczkę materiałów z zawartością kluczyków, dowodu rejestracyjnego, polisy ubezpieczeniowej od samochodu B., klucze do domu i pilota do bramy wjazdowej na posesję, laptop firmowy, dokumenty firmowe. W dniu 16 grudnia, kiedy zgłaszający wyszedł przed dom, stwierdził kradzież samochodu m-ki B. a jego samochód V. miał otwarte szyby boczne.

Po zgłoszeniu dokonano oględzin, stwierdzając na szybie tylnych lewych i prawych drzwi samochodu V. ślady. Uszczelki dolne szyb w przednich i tylnych drzwiach miały liczne zarysowania.

R. S. (1) złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Zeznał po uprzedzeniu o odpowiedzialności karnej m.in. za fałszywe zeznania, że samochodem skradzionym w dniu 15 grudnia 2010 r. przyjechał na swoją posesję z G. G. (1) ok. godz.17.00.Tu zostawił B. i następnie swoim samochodem V. odwiózł G. G. do K.. W dniu 16 grudnia rano, razem z G. G., miał jechać samochodem B. do N.. O godz. 23.00, kiedy do domu wróciła żona R. S., samochód B. stał zamknięty na posesji. Kluczyki do B. wraz z innymi rzeczami, materiałami firmy, klucze do domu, pieczątki, pilota do bramy pozostawił w teczce materiałowej swojego samochodu. W dniu 16 grudnia 2010 r. rano o godz. 7.45 stwierdził, że na posesji nie ma samochodu B. a jego samochód ma otwarte szyby. Zeznał, że drugi komplet kluczyków do B. znajduje się u G. G.. Co do posesji zeznał, że jest ona chroniona przez firmę, ma też monitoring z kamer, który jest nieczynny od roku.

16 grudnia 2010 r. G. G. (1) dokonał zgłoszenia u powoda szkody wobec kradzieży pojazdu. Oświadczył, że dowód rejestracyjny wraz kompletem kluczyków został skradziony.

W dniu 30 grudnia 2010 r. zostało umorzone postępowanie w przedmiocie kradzieży pojazdu wobec niewykrycia sprawcy.

W dniu 29 marca 2011 r. G. G. (1) złożył ubezpieczycielowi oświadczenie, że w chwili zakupu pojazdu otrzymał jeden kluczyk.

W dniach 21 kwietnia 2011 r. i 28 września 2012 r. powód kierował do pozwanego pisma o wypłatę odszkodowania za skradziony samochód. Pismami z 5 maja 2011 r. oraz 11 czerwca 2011 r. pozwany odmawiał wypłaty odszkodowania, podnosząc brak przesłanek z § 27 ust.1 pkt.1 o.w.u. Zgłaszając kradzież podano bowiem, że powód ma tylko jeden komplet kluczyków do pojazdu a ze złożonego oświadczenia przy likwidacji szkody wynika, że w dniu zawarcia umowy ubezpieczeniowej powód miał dwa komplety kluczy.

Pismem z 23 maja 2011 r. pełnomocnik powoda podnosił, że powód nigdy nie posiadał dwóch kompletów kluczyków do samochodu a G. G. nie składał oświadczenia, że takie komplety posiadał. W okresie późniejszym powodowi według oświadczenia jego pełnomocnika udało się drugi komplet kluczyków odnaleźć, a pełnomocnik powoda E. S. przekazała je przedstawicielowi ubezpieczyciela.

Dokonawszy oceny dowodów sąd uznał, że roszczenie jest bezzasadne. Pozwany powołał się na zapis § 27 ust. 1 pkt 1 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...)casco, zatwierdzonych uchwałą Zarządu (...) S.A. Nr (...) z dnia 09 lutego 2009 r. Przepis ten stanowi, że w razie kradzieży pojazdu ubezpieczony, ubezpieczający lub osoba uprawniona do korzystania z pojazdu zobowiązana jest do przekazania (...) S.A. dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu (o ile była ona wydana na ten pojazd) oraz wszystkich kluczyków i sterowników służących do otwarcia lub uruchomienia pojazdu oraz od urządzeń zabezpieczających przed kradzieżą, określonych we wniosku, w celu ustalenia odpowiedzialności (...) S.A. w okolicznościach, o których mowa § 8 ust. 1 pkt 11 o.w.u.

Jak wynika z dokumentacji ubezpieczeniowej, w złożonym oświadczeniu powód podał, że pojazd wyposażony był w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia w dwa komplety kluczyków. W dniu zgłoszenia szkody polegającej na kradzieży pojazdu osoba zgłaszająca szkodę podała, że posiadał powód tylko jeden oryginalny kluczyk do w/w pojazdu, który został skradziony wraz z innymi dokumentami. Sprzeczności i niejasności w swoich zeznaniach nie umiał wytłumaczyć G. G., który w różnych okolicznościach podawał różne informacje co do ilości kluczyków, niewytłumaczalne jest też i niejasne odnalezienie drugiego kluczyka, którego wg niektórych wersji G. G. miało nie być.

Zdaniem sądu powód nie zdołał wykazać podstaw do uzyskania odszkodowania. Wszystkie wskazane okoliczności pozwalają uznać, że pojazd nie był należycie zabezpieczony przed utratą, co więcej, nie wykazano, że do utraty pojazdu doszło w okolicznościach opisanych przez powoda. Decyzja administracyjna o wyrejestrowaniu pojazdu nie jest okolicznością potwierdzającą kradzież.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl zasady zawartej w art. 98 k.p.c. Na koszty procesu złożyły się koszty zastępstwa procesowego (3 600 zł) wraz z opłatą skarbową za pełnomocnictwo (17 zł).

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła strona powodowa, zarzucając naruszenie:

-

art. 6 k.c. przez przyjęcie, że strona powodowa nie sprostała rozkłądowi ciężaru dowoduy, podczas gdy sąd ustalił stan faktyczny dotyczący okoliczności kradzieży pojazdu,

-

art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 805 § 1 i 2 i art. 824 ¹ § 1 k.c. przez zaniechanie zbadania materialnej podstawy żądania i niezastosowanie w/w przepisów do ustalonego stanu faktycznego, przez co doszło do naruszenia istoty dobrowolnego ubezpieczenia auto-casco,

-

art. 827 § 1 k.c. w zw. z § 27 ust. 1 pkt 1 OWU AC i nieprawidłowe przyjęcie, że powodowa spółka nie dołożyła należytej staranności w zabezpieczeniu przedmiotowego pojazdu,

-

art. 328 § 2 w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów, w skutek czego przyjęto, że pojazd nie był należycie zabezpieczony a do tej utraty nie doszło w okolicznościach podnoszonych przez powoda,

-

art. 328 § 2 k.p.c. przez brak wskazania, na jakich dowodach oparł się sąd, ogólnikowe wskazanie „akt szkody” i brak wskazania podstawy prawnej orzeczenia,

-

art. 217 § 1 w zw. z 278 § 1 i 227 k.p.c. poprzez niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla ustalenia wartości rynkowej skradzionego pojazdu na chwilę kradzieży

-

art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 i 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w/s opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu poprzez przyjęcie niewłaściwej, zawyżonej w odniesieniu do wartości przedmiotu sporu stawki wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej.

Apelujący zarzucił także błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że przedmiotowy pojazd nie był należycie zabezpieczony.

W konsekwencji wskazał, że doszło do nierozpoznania istoty sporu.

W apelacji ponowiono wniosek o dowód z opinii biegłego na okoliczność wartości pojazdu w chwili kradzieży i wniesiono o przesłuchanie świadka R. S. (1) dla ustalenia okoliczności kradzieży auta oraz sposobu jego zabezpieczenia na posesji świadka.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. Podtrzymała swoje stanowisko, wyrażane przed sądem I instancji i zaoponowała przeciwko przeprowadzeniu wnioskowanych dowodów.

Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji, podzielił także dokonaną ocenę dowodów i zważył, co następuje:

Przede wszystkim błędnie wskazuje apelujący, że konstatacja sądu, iż powód nie wykazał podstaw do uzyskania odszkodowania, bo nie wykazał, by do utraty pojazdu doszło we wskazywanych przezeń okolicznościach i że pojazd nie był należycie zabezpieczony, jest sprzeczna z ustalonym przez sąd stanem faktycznym. Sąd Okręgowy nie ustalił – wbrew twierdzeniom apelującego – przebiegu wypadków, który doprowadził do kradzieży. Sąd ustalił natomiast, że R. S. (1) stawił się w komendzie Policji w Ś. i zawiadomił o kradzieży, przedstawiając według swojej wersji przebieg wypadków w dniach 15 i 16 grudnia 2010 r. Sąd ustalił zatem jedynie treść relacji świadka składającego zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, przebieg późniejszych działań Policji i treść zeznań R. S. (1).

Ustalenia stanu faktycznego nie zawierają stwierdzenia, że doszło do kradzieży pojazdu, i to w okolicznościach opisywanych przez stronę powodową a wątpliwości sądu w tym zakresie są jedną z kluczowych dla rozstrzygnięcia kwestii.

Sąd dokonał oceny zeznań tych osób, które zeznawały przed sądem orzekającym, wskazując, w jakim zakresie odmawia wiarygodności zeznaniom G. G. (1), E. S. (2). Ocenę tę należy podzielić, bowiem jest pogłębiona, spójna i nie zawiera sprzeczności. Apelujący kwestionując co do zasady ocenę dowodów przytoczył szereg teoretycznych poglądów tego zagadnienia dotyczących, ale nie wskazał, na czym konkretnie miałyby polegać uchybienia sądu w tym zakresie. Jeszcze raz podkreślić należy bowiem, że sąd nie ustalił, iż doszło do kradzieży, ani też nie ustalił jej okoliczności, lecz ustalił, co w tej kwestii twierdził zgłaszający kradzież R. S. (3).

Sprzeczności, jakie zaakcentował sąd, dotyczące kwestii kluczyków do przedmiotowego pojazdu jak również miejsca zaparkowania pojazdu na posesji R. S. powodują brak wiarygodności strony powodowej, szczegółowo opisany przez sąd I instancji, które to stanowisko należy podzielić.

Stanowisko sądu, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia sprowadzało się do tego, że powód nie zdołał wykazać, że doszło do kradzieży pojazdu, oraz że stało się to w okolicznościach przez powoda opisanych. Zaznaczył sąd przy tym, że decyzja o wyrejestrowaniu pojazdu z powodu kradzieży nie jest okolicznością potwierdzającą kradzież. Z tym stanowiskiem należy się w pełni zgodzić. Sprzeczności co do liczby kluczyków, dostarczenie ubezpieczycielowi kluczyka „serwisowego” po bardzo długim okresie od twierdzonej przez powoda kradzieży pojazdu, sprzeczności w twierdzeniach dotyczących miejsca garażowania pojazdu w feralną noc, kiedy miało dojść do kradzieży są wystarczające dla akceptacji takiego poglądu. Niezasadny jest zatem zarzut naruszenia art. 6 k.c.

Na marginesie należy dodać, że ustalone w ogólnych warunkach ubezpieczenia wymogi, jakim winien sprostać ubezpieczający (w tym wypadku wymóg dostarczenia wszystkich kompletów kluczy) są tworzone po to, by nie było wątpliwości co do zasadności przy wypłacie lub odmowie wypłaty odszkodowania. Zawierając umowę ubezpieczenia właściciel pojazdu akceptuje również OWU i musi się stosować do zawartych w nich postanowień. W niniejszej (lub innych podobnych) sprawie liczba istniejących kluczy nie miałaby wpływu na kradzież, jednakże niewyjaśnione niejasności co do liczby takich kluczy i brak jednego z kompletów, wcześniej deklarowanego jako istniejący, czynią wątpliwym sam fakt kradzieży. Oświadczenia zatem co do liczby posiadanych kompletów kluczy powinny być składane ze świadomością konsekwencji w wypadku jakichkolwiek nieścisłości.

Zaznaczyć należy także – czysto teoretycznie wobec niewykazania faktu kradzieży - że nawet, gdyby powód zdołał wykazać, że doszło do kradzieży pojazdu, to okoliczności, jakie przedstawiano w postaci pozostawienia teczki z dokumentami skradzionego pojazdu, kluczykami od niego, kluczami do domu i innymi ważnymi przedmiotami w innym, stojącym obok na tej posesji samochodzie, stanowi rażąco niedbały sposób zabezpieczenia skradzionego auta, uzasadniający odmowę wypłaty odszkodowania w takiej sytuacji (§ 8 OWU AC z 2009 r.).

Niezasadne są w konsekwencji zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego. Skoro bowiem nie doszło do udowodnienia zdarzenia uzasadniającego wypłatę odszkodowania i odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 805 k.c., nie ma podstaw do badania i ustalania wysokości szkody.

Niezasadne są zarzuty co do braków uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, mających uniemożliwić kontrolę instancyjną. Uzasadnienie zawiera wszystkie niezbędne elementy, zaś przeprowadzony przez sąd I instancji wywód taką kontrolę jak najbardziej umożliwia.

Nie było możliwe uwzględnienie wniosków dowodowych, zgłoszonych w apelacji. Co do wniosku o przesłuchanie w charakterze świadka R. S., sąd I instancji wyczerpał możliwości doprowadzenia do jego przesłuchania, do czego nie doszło wobec niewskazania przez powoda adresu, pod którym świadek wówczas przebywał. Przeprowadzenie tego dowodu obecnie byłoby naruszeniem art. 381 k.p.c.

Wniosek o dowód z opinii biegłego wobec niewykazania, że doszło do kradzieży pojazdu i że żądanie jest usprawiedliwione co do zasady, nie mógł być uwzględniony (z tych samych zatem przyczyn, dla których nie przeprowadził tego dowodu sąd I instancji).

Apelacja okazała się zasadna jedynie w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Rzeczywiście sąd I instancji zastosował stawkę wynagrodzenia pełnomocnika nieodpowiednią dla wartości przedmiotu sporu, kształtującej się poniżej 200 000 zł. Winna ona zatem wynosić 3 600 zł, co wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa daje kwotę 3 617 zł – tak zresztą napisano w uzasadnieniu wyroku. Dlatego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w tym zakresie zmieniono rozstrzygnięcie.

W pozostałym zakresie apelacja jako bezzasadna uległa oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Wobec tego, że apelacja prawie w całości (poza w/w omówionym rozstrzygnięciem co do kosztów) uległa oddaleniu, zasądzono na rzecz strony pozwanej na podstawie art. 100 zd. 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. całość kosztów za instancję odwoławczą, na co składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej stosownie do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSA Józef Wąsik SSA Wojciech Kościołek SSO (del) Barbara Baran