Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Zbigniew Ducki
Sędziowie:	SSA Jerzy Bess SSO del. Wojciech Żukowski (spr.)
Protokolant:	sekr. sądowy Marta Matys

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. M. (1)

przeciwko J. J.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 8 maja 2018 r. sygn. akt I C 1218/16

1.  oddala obie apelacje;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 540 zł (pięćset czterdzieści złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Jerzy Bess SSA Zbigniew Ducki SSO Wojciech Żukowski

UZASADNIENIE

Powód J. M. (1) w ostatecznie sformułowanym żądaniu pozwu (k. 21) wniesionego pierwotnie w dniu 27 czerwca 2016 r. skierowanym przeciwko pozwanemu J. J. wniósł o:

1) nakazanie pozwanemu wysłania do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...)oraz do Zarządu Koła (...) (...) w W. oświadczenia (przeprosin) o następującej treści: „W dniach 8-10 marca 2006 r. działając jako Prezes Zarządu (...) (...) (...) w W. wystosowałem do Prokuratury Rejonowej w O. i do (...)Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...)pismo zawierające nieprawdziwe i pomawiające Pana J. M. (1) stwierdzenia, jakoby będąc myśliwym zrzeszonym w Kole (...) w W., miał się dopuścić w dniu 29 października 2004 r. w G. w obwodzie łowieckim Koła (...) w W. przestępstwa kłusownictwa. Niniejszym wyrażam głębokie ubolewanie i przepraszam Pana J. M. (1) za naruszenie Jego dóbr osobistych i za krzywdę wyrządzoną wymienionymi stwierdzeniami oraz za wywołanie podważenia zaufania członków Koła (...) w W. względem osoby Pana J. M. (1)” w terminie 3 dni od daty uprawomocnienia się wyroku oraz zakazanie pozwanemu, aby treści ww. publikowanego oświadczenia towarzyszyły jakiekolwiek komentarze, oświadczenia bądź inne elementy niweczące ich treść i wydźwięk;

2) nakazanie pozwanemu przedłożenia treści oświadczenia (przeprosin) o treści wskazanej w punkcie 1 do wiadomości zwołanego najbliższego Walnego Zgromadzenia Członków Koła (...) w W.;

3) nakazanie zamieszczenia oświadczenia (przeprosin) o treści wskazanej w punkcie 1 pozwu, w miesięczniku (...) na drugiej stronie w ramce czcionką standardowo używaną w tej gazecie;

4) upoważnienie powoda do zamieszczenia na koszt pozwanego oświadczenia (przeprosin) o treści wskazanej w pkt 1 pozwu w miesięczniku (...) na drugiej stronie, w ramce czcionką standardowo używaną w tej gazecie w przypadku, gdyby pozwany nie zrealizował żądania z pkt. 1 pozwu, w terminie 1 miesiąca od daty uprawomocnienia się wyroku;

5) zasądzenie od pozwanego kwoty 100.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia.

Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że od 27 lat jest członkiem Polskiego Związku (...)nadto od wielu lat pełni inne publiczne funkcje w związkach i instytucjach związanych z łowiectwem. Pozwany J. J., który pełnił funkcję Prezesa Zarządu Koła (...) w W. pismem z dnia 8 marca 2006 r. zawiadomił Prokuraturę Rejonową wO.o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa kłusownictwa, gdyż powód bez stosownego pozwolenia miał dokonać odstrzału jednej sarny. Przeciwko powodowi prowadzono następnie postępowanie przygotowawcze sygn. akt (...) i postawiono mu zarzuty popełnienia przestępstw z art. 52 pkt 2 i 53 pkt 4 ustawy prawo łowieckie, jednakże postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2007 r. zostało ono umorzone wobec braku znamion czynu zabronionego. Pozwany zarówno składając zawiadomienie o przestępstwie, jak i w toku prowadzonego śledztwa udzielał fałszywych informacji o braku posiadania przez powoda stosownych zezwoleń na polowanie, podczas gdy sam dysponował stosownymi dokumentami w tym zakresie. Powód podniósł, że następnie wniósł subsydiarny akt oskarżenia przeciwko J. J. o popełnienie przestępstw dotyczących podstępnych zabiegów na skutek których przeciwko innej osobie prowadzone jest ściganie o przestępstwo (art. 235 k.k.) i zatajania dowodów niewinności osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa (art. 236 § 1 k.k.), zaś Sąd Rejonowy w O.wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt(...) oprócz powyższych skazał pozwanego również za składanie fałszywych zeznań i fałszywe oskarżenia. Powód wskazał nadto, że pozwany skierował analogicznej treści jak zawiadomienie o prokuratury pism do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...)który wszczął przeciwko J. M. (1) postępowanie dyscyplinarne. Nadto wobec informacji pozwanego (...) Komendant Wojewódzki Polski wszczął przeciwko powodowi postępowanie w sprawie cofnięcia pozwolenia na broń palną w celach łowieckich.

W ocenie powoda działania pozwanego polegające na złożeniu fałszywego zawiadomienia do organów ścigania i Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...), zatajanie dowodów niewinności J. M. (1) i składanie fałszywych oraz obraźliwych zeznań w toku procesów należy uznać za godzące w dobre imię i reputację powoda. Stopień naruszenia dóbr osobistych powoda jest tym większy, że cieszył się on nieposzlakowaną opinią w środowisku łowieckim z którym jest mocno związany i pełni tam wiele ważnych funkcji wymagających nieskazitelnej opinii. Pozwany pomówił powoda o najbardziej naganne czyny wśród łowczych i przeprosiny winny być skierowane zarówno do(...)Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku(...)jak i Zarządu Koła (...) (...) w W., gdyż informacje o toczącym się przeciwko powodowi postępowaniu karny dotarły do szerokich kręgów łowczych. Powód domaga się zasądzenia kwoty 100.000 zł, której wysokość uzasadniona jest rodzajem naruszenia dobra osobistego powoda, jego intensywnością i dolegliwością, czasem trwania postępowania karnego (10 lat) i niskimi pobudkami jakimi kierował się pozwany. J. J. chciał zdyskredytować powoda w oczach środowiska łowieckiego, miał pełną świadomość jako członek Polskiego Związku(...) i czynny myśliwy jakie będą następstwa wszczęcia przeciwko powodowi postępowania o kłusownictwo.

Pozwany J. J. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, że wyrokiem Sądu Rejonowego w O. z dnia 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt (...) został skazany za wskazane w pozwie przestępstwa. Pozwany był jednak przekonany przy podpisywaniu zawiadomienia do Prokuratury Rejonowej w O., że powód w dniu 29.10.2004 r. wszedł wraz z teściem M. G. (1) w łowisko dzierżawione przez Koło (...) w W. i dokonał odstrzału sarny niezgodnie z prawem łowieckim. Każdy kto posiada wiedzę o popełnieniu przestępstwa ma społeczny obowiązek zawiadomienia o tym fakcie, zatem co do zasady złożenie zawiadomienia nie może naruszać dóbr osobistych osoby podejrzewanej. Pozwany był wówczas przeświadczony, iż działa w obronie uzasadnionego interesu, gdyż myśliwy który poluje bez upoważnienia dopuszcza się przestępstwa, jednakże są karny uznał potem inaczej. Podkreślił, iż powód został odwołany z funkcji Prezesa Zarządu Koła (...) i pozwany domagał się od niego zwrotu dokumentów, w tym pozwolenia na polowanie, którego termin nie został przez pozwanego jako łowczego przedłużony. Sam rodzaj przestępstwa jakiego dopuścił się pozwany nie miał związku z pełnioną przez niego w organach koła (...) funkcją. Nie był także wówczas Prezesem Zarządu Koła (...) w W., a pełnił funkcje jednego z czterech członków Zarządu tego koła. Nie ma jego zdaniem żadnych przyczyn dla których przeprosiny miałyby zostać zamieszczone w miesięczniku (...). W ocenie pozwanego kwota żądana tytułem zadośćuczynienia jest rażąco wygórowana. Między stronami od 2005 r. występuje konflikt i toczyły się między nimi liczne postępowania. Pozwany podkreślił, że bez względu na prawdziwość zawiadomienia, organy ścigania weryfikują informacje w nich zawarte i tylko w przypadku ewidentnej fałszywości można mówić o bezprawnym naruszeniu dobra osobistego, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Wyrokiem z dnia 8 maja 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie, sygn. akt I C 1218/16, w pkt I. nakazał pozwanemu J. J., aby w terminie 7 (siedmiu) dni od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku wysłał do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) oraz do Zarządu Koła(...) (...) w W. oświadczenie o następującej treści: „W dniach 8-10 marca 2006 r. działając jako członek Zarządu Koła (...) w W. wystosowałem do Prokuratury Rejonowej w O. i do(...)Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) pismo zawierające nieprawdziwe i pomawiające Pana J. M. (1) zawiadomienie, że zdaniem Zarządu Koła (...) (...) w W. J. M. (1) w dniu 29 października 2004 r. będąc na polowaniu indywidualnym zastrzelił sarnę nie posiadając upoważnienia do odstrzału. Niniejszym przepraszam Pana J. M. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych i za krzywdę wyrządzoną powyższym zawiadomieniem” oraz zakazał pozwanemu J. J. umieszczania wraz z powyższym oświadczeniem jakichkolwiek komentarzy i oświadczeń, bądź innych elementów niweczących treść i wydźwięk oświadczenia; w pkt. II nakazał pozwanemu J. J., aby przedłożył treść oświadczenia, o którym mowa w punkcie I. wyroku do wiadomości członków Walnego Zgromadzenia Członków Koła (...) w W., obecnych na najbliższym zgromadzeniu zwołanym po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku; w pkt. III nakazał pozwanemu J. J., aby opublikował treść oświadczenia, o którym mowa w punkcie I. wyroku w miesięczniku (...), na drugiej stronie, w ramce, czcionką standardowo używaną w tej gazecie – w terminie 1 (jednego) miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku; w pkt. IV upoważnił powoda J. M. (1) do zamieszczenia oświadczenia o treści jak w punkcie I. wyroku w miesięczniku (...), na drugiej stronie, w ramce, czcionką standardowo używaną w tej gazecie, jeżeli pozwany J. J. nie wykona tego obowiązku w terminie 1 (jednego) miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku; w pkt. V zasądził od pozwanego J. J. na rzecz powoda J. M. (1) kwotę 20.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 17 września 2016 r. do dnia zapłaty – tytułem zadośćuczynienia; w pkt. VI w pozostałej części powództwo oddalił; a w pkt. VII zasądził od powoda J. M. (1) na rzecz pozwanego J. J. kwotę 1.636,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd ustalił, że powód J. M. (1) od ponad 30 lat zajmuje się łowiectwem. Jest członkiem Polskiego Związku (...) przedstawicielem okręgu (...) Polskiego Związku (...) w Komisji (...), (...), pełni funkcje Sędziego (...) (...) w K. oraz(...). W strukturach lokalnych powód jest jednym z członków Koła (...) w J. i Koła (...) w K..

Jak podał Sąd, zarówno powód jak i pozwany byli członkami Koła (...) w W.. J. M. (1) w 2004 r. pełnił funkcję Prezesa Zarządu Koła (...) w W. i wobec niechęci jego członków, sam zrezygnował z pełnienia tej funkcji w 2005 r., a niedługo później został wykluczony z członkostwa w tym kole. Powód kierował przeciwko wskazanemu kołu pozew o ochronę dóbr osobistych, jednakże wyrokiem z dnia 20 maja 2006 r., sygn. akt(...)Sąd Okręgowy w K. oddalił powództwo. Orzeczeniem z dnia 25 kwietnia 2006 r. Okręgowego Sądu (...)powód został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu przewinienia naruszającego § 9 pkt 1 i 2 Statutu Polskiego Związku(...)i za to wymierzono mu karę dwóch lat zawieszenia w prawach członka Zrzeszenia Polski Związek(...)i pozbawiono prawa pełnienia funkcji w organach zrzeszenia i koła na okres 5 lat.

Sąd stwierdził, że strony postępowania od około 2004 r. pozostają w konflikcie. Zarówno powód, jak i pozwany kierowali wzajemnie przeciwko sobie liczne oskarżenia i zarzuty na tle finansowym, karnym, o ochronę dóbr osobistych i w zakresie uprawiania myślistwa. Z ich inicjatywy toczyły się liczne procesy zarówno karne jak i cywilne, gdzie powód i pozwany wszczynali postępowania przeciwko sobie wzajemnie. Inicjowali także wzajemnie postępowania dyscyplinarne w ramach Polskiego Związku (...)

Jak wskazał Sąd, przed Sądem Rejonowym w O.II Wydział Karny, toczyło się postępowanie z oskarżenia prywatnego powoda J. M. (1) przeciwko J. J. oskarżonemu o przestępstwo z art. 212 § 1 k.k., w wyniku którego wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2015 r., sygn. akt (...)pozwany został uniewinniony od popełnienia zarzucanego mu czynu. Od powyższego orzeczenia powód wniósł apelację, jednakże wyrokiem Sądu Okręgowego w K. IV Wydział Karny Odwoławczy z dnia 20 stycznia 2016 r., sygn. akt (...) zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy.

Sąd ustalił, że z kolei przed Sądem Rejonowym w W. VI Wydział Gospodarczy toczyło się postępowanie z powództwa J. M. (1) przeciwko J. J. o zapłatę kwoty 59.193,54 zł, w którym wyrokiem z dnia 31 stycznia 2007 r., sygn. akt (...) roszczenie zostało oddalone, zaś apelacja od tego orzeczenia oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 6 lipca 2007 r., sygn. akt (...).

Jak wyjaśnił Sąd, pozwany J. J. będąc jednym z trzech członków Zarządu Koła (...) w W. złożył w dniu 8 marca 2006 r. podpis pod pismem do Prokuratury Rejonowej w O. stanowiącym zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa. Pozwany pełnił funkcję łowczego koła, zaś Prezesem był wówczas M. G. (2). W zawiadomieniu wskazano, że powód w dniu 29 października 2004 r. będąc na polowaniu indywidulanym zastrzelił sarnę, co sam wpisał do książki wejść w łowisko, nie posiadając na to upoważnienia do odstrzału. Poinformowano, że do dnia złożenia pisma nie oddał druku odstrzału indywidualnego, jak również nie zapłacił należności za zabraną tuszę sarny. Ich zdaniem naruszył art. 52 ust. 2 i 6 oraz art. 53 ust. 4 rozdz. 10 ustawy Prawo łowieckie.

Sąd podał, że na skutek zawiadomienia Prokuratura Rejonowa w O.wszczęła przeciwko J. M. (1) postępowanie przygotowawcze sygn. akt (...). Powodowi postawiono następujące zarzuty:

1) w dniu 29.10.2004 r. w G. w obwodzie łowieckim Koła (...) w W., woj. (...), nie posiadając uprawnień do polowania w postaci upoważnienia do wykonywania polowania indywidualnego, udał się na indywidualne polowanie, w trakcie którego dokonał odstrzału zwierzyny łownej w postaci jednej sztuki sarny, tj. o czyn z art. 53 pkt 4 ustawy Prawo Łowieckie;

2) w miejscu i czasie jak w pkt. 1) wszedł w posiadanie bezprawnie pozyskanej jednej sztuki sarny o wartości 224,00 zł na szkodę Koła (...) w W., tj. o czyn z art. 52 pkt 2 Prawa Łowieckiego;

3) w sprawie pozyskania w miejscu i czasie jak w pkt. 1) zwierzyny innej płci niż przewidywało upoważnienie do wykonywania polowania indywidualnego dla myśliwego, tj. o czyn z art. 52 pkt. 6 Prawo Łowieckie;

4) w sprawie zaboru w celu przywłaszczenia w czasie i miejscu jak w pkt. 1) przez myśliwego upolowanej zwierzyny, jednej sztuki sarny, tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

Sąd wskazał, że w toku prowadzonego śledztwa zostało przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym przesłuchano świadków i zebrano dowody z dokumentów, które potwierdziły że powód nie dopuścił się przestępstwa kłusownictwa. Postanowieniem Prokuratury Rejonowej w O.z dnia 23 kwietnia 2007 r. postępowanie prowadzone przeciwko powodowi zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. tj. wobec braku znamion czynu zabronionego.

Jak stwierdził Sąd, ponadto organy ścigania ustaliły, że pozwany J. J. jako członek Zarządu Koła(...) (...) w W. już w chwili składania zawiadomienia o popełnieniu przez powoda przestępstwa kłusownictwa był w posiadaniu dokumentów świadczących o niewinności J. M. (1) i posiadaniu przez niego uprawnień do odstrzału samy, jednak je zataił. Pozwany w postępowaniu przygotowawczym występował w charakterze świadka i reprezentował pokrzywdzonego tj. Koło (...) w W..

Sąd ustalił, że w dniu 10 marca 2006 r. Zarząd Koła(...) (...) w W., w tym pozwany J. J. złożył wniosek o wszczęcie przeciwko powodowi postępowania dyscyplinarnego, w oparciu o które Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny Polskiego Związku (...) prowadził przeciwko J. M. (1) postępowanie dyscyplinarne sygn. akt (...). Wobec informacji pozwanego z urzędu zostało wszczęte przeciwko J. M. (1) także postępowanie administracyjne prowadzone przez (...) Komendanta (...)Policji w sprawie cofnięcia powodowi powalenia na broń palną w celach łowieckich.

Sąd podał, że po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu postępowania przeciwko powodowi J. M. (1) złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w O.o podejrzeniu popełnienia przez pozwanego przestępstw z art. 235 k.k. i 236 § 1 k.k. Postępowanie to zostało dwukrotnie umarzone, wobec czego powód w dniu 30 września 2009 r. wniósł do Sądu Rejonowego w O. subsydiarny akt oskarżenia przeciwko J. J.. Pozwany został oskarżony o to, że: składając osobiście, jako Prezes Zarządu Koła (...) w W. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez J. M. (1), w następstwie którego wszczęte zostało przeciwko ww. in personam przez Komisariat Policji w W. pod nadzorem Prokuratury Rejonowej wO., postępowanie przygotowawcze o to że:

1) w dniu 29 października 2004 r. w G. w obwodzie łowieckim Koła (...) w W. woj. (...) nie posiadając uprawnień do polowania w postaci upoważnienia do wykonywania polowania indywidualnego, udał się na indywidualne polowanie w trakcie którego dokonał odstrzału zwierzyny łownej w postaci jednej sztuki sarny, tj. o czyn z art. 53 pkt 4 ustawy Prawo Łowieckie;

2) w miejscu i czasie jak w pkt 1 wszedł w posiadanie bezprawnie pozyskanej jednej sztuki sarny o wartości 224 zł na szkodę Koła (...), tj. o czyn z art. 52 pkt 2 ustawy Prawo Łowieckie;

3) w sprawie pozyskania w miejscu i czasie jak w pkt 1 zwierzyny innej płci niż przewidywało upoważnienie do wykonywania polowania indywidualnego dla myśliwego tj. o czyn z art. 52 pkt 6 ustawy Prawo Łowieckie;

4) w sprawie zaboru w celu przywłaszczenia w czasie i miejscu jak w pkt 1 przez myśliwego upolowanej zwierzyny, jednej sztuki sarny, tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k., zataił dowody niewinności J. M. (1) o popełnienie przestępstwa kłusownictwa przy jednoczesnym tworzeniu fałszywych dokumentów i następczym fałszywym oskarżeniu w oparciu o owe dokumenty J. M. (1) o czyny opisane powyżej, tj. o przestępstwa z art. 235 k.k. oraz art. 236 § 1 k.k.

Jak wskazał Sąd, wyrokiem Sądu Rejonowego wO., II Wydział Karny z dnia 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt(...)pozwany J. J. został uznany I. za winnego tego, że działając z góry powziętym zamiarem w okresie od 8 marca 2006 r. do 23 marca 2007 r. w O. i W. poprzez złożenie przed organem powołanym do ścigania przestępstw Prokuraturą Rejonową wO.w dniu 22 marca 2006 r. zawiadomienia z daty 8 marca 2006 r. wspólnie z pozostałymi członkami Zarządu Koło (...) fałszywie oskarżył J. M. (1) o popełnienie czynu zabronionego polegającego na wejściu w posiadanie bezprawnie pozyskanej tuszy i jej przywłaszczenie bez uiszczenia należności, a następnie złożył fałszywe zeznania w toku postępowania przygotowawczego prowadzonego przez funkcjonariuszy Komisariatu Policji w W. w sprawie prowadzonej na podstawie zawiadomienia z dnia 08 marca 2006 r. wniesionego przez Zarząd Koła (...) (...) w dniu 22 marca 2006 r. oraz zataił prawdę oraz dowody niewinności J. M. (1) i tak;

­ w dniu 14 kwietnia 2006 r. w W. składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznał nieprawdę, że J. M. (1) dopuścił się przywłaszczenia tuszy stanowiącej własność koła łowieckiego, nie uiścił opłat za ten odstrzał oraz zataił prawdę odnośnie przeznaczenia pozyskanej przez J. M. (1) w dniu 29.10.2004 r. i zwierzyny oraz istnienie dokumentu zatytułowanego „rachunek dla kol. J. M. (1)” i spożytkowanie sarny na święcie H. w dniu 7 listopada 2004 r.;

­ w dniu 20 lipca 2006 r. w W. składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznał nieprawdę w przedmiocie przeznaczenia samy oraz zataił prawdę odnośnie faktycznego przeznaczenia pozyskanej zwierzyny przez J. M. (1);

­ w dniu 24 października 2006 r. w W. składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznał nieprawdę w przedmiocie spożytkowania na święcie H. upolowanej przez J. M. (1) sarny oraz zataił prawdę odnośnie przeznaczenia pozyskanej zwierzyny przez J. M. (1);

­ w dniu 23 marca 2007 r. w W. składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy zataił prawdę odnośnie przeznaczenia pozyskanej zwierzyny przez J. M. (1) w dniu 29 października 2004 r.;

­ jak również wykorzystał zamazany korektorem zapis przeznaczenia pozyskanego przez J. M. (1) zwierzęcia w dniu 29 października 2004 r. w księdze obwodu łowieckiego do skierowania fałszywego oskarżenia w zakresie pozyskania na własny użytek przez J. M. (1) pozyskanej sarny;

­ powoływał się na wystawiony przez siebie dokument zatytułowany „rachunek dla kol. J. M. (1)" wskazujący, że J. M. (1) pozyskał na własny użytek strzeloną sarnę co nie było zgodne z rzeczywistością;

czym wyczerpał znamiona występku z art. 234 k.k. i art. 233 § 1 k.k., art. 235 k.k. i art. 236 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w z w. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 233 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. oraz art. 58 § 3 k.k. i art. 33 § 1 i 3 k.k. wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 zł.

Jak wyjaśnił Sąd, w uzasadnieniu wyroku Sąd podniósł, że oskarżony J. J. swoim zachowaniem polegającym na podpisaniu się pod zawiadomieniem, które zostało podpisane kolegialnie w imieniu zarządu koła łowieckiego również przez pozostałych członków zarządu i złożeniu tego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez J. M. (1) oraz następnie poprzez składanie w konsekwencji złożonego zawiadomienia zeznań w postępowaniu, wykorzystanie zamazanego korektorem zapisu przeznaczenia pozyskanego przez J. M. (1) zwierzęcia w dniu 29 października 2004 r., w księdze obwodu łowieckiego do skierowania fałszywego oskarżenia w zakresie pozyskania na własny użytek przez J. M. (1) pozyskanej sarny, powoływanie się na wystawiony przez siebie dokument zatytułowany „rachunek dla kol. J. M. (1)" wskazujący, że J. M. (1) pozyskał na własny użytek zastrzeżoną sarnę, zrealizował znamiona czynów zabronionych z art. 234 k.k. i art. 233 § 1 k.k., art. 235 k.k. i art. 236 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Czyn J. J. miał się cechować stopnień społecznej szkodliwości większym niż znikomy. Oskarżony jednym czynem podjętym ze z góry powziętym zamiarem wyczerpał znamiona kilku czynów zabronionych. Jego czyn w rozumieniu prawnokarnym składał się z wielu zachowań ukierunkowanych na oskarżenie J. M. (1) za czyn zabroniony, którego nie popełnił. Oskarżony godził nie tylko w dobra osobiste pokrzywdzonego, jak również w dobro wymiaru sprawiedliwości w postaci obiektywnych prawdziwych ustaleń faktycznych w toku postępowania karnego. Jego zachowanie było w pełni zawinione.

Sąd podał, że od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator, obrońca oskarżonego oraz pełnomocnik J. M. (1). Wyrokiem z dnia 16 października 2015 r., sygn. akt (...) Sąd Okręgowy wK., IV Wydział Karny Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I. po słowie „tuszy" dodał „jednej sztuki sarny”; uchylił punkt III, zaś w pozostałym zakresie utrzymał wyrok w mocy.

Jak wskazał sąd, powód po złożeniu przez pozwanego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kłusownictwa doświadczał nieprzyjemności ze strony innych myśliwych. Nie był tak często jak dotychczas zapraszany na polowania, a w rozmowach z innymi łowczymi wielokrotnie był pytany czy zarzut ten jest prawdziwy i musiał tłumaczyć się i dowodzić swojej niewinności. Podobne pytania otrzymywał od słuchaczy w trakcie prowadzonych przez powoda wykładów z etyki łowieckiej, gdzie zarzucano mu złamanie zasad tej etyki której uczył młode osoby. Powód do czasu zakończenia prowadzonego przeciwko niemu postępowania nie uzyskiwał odznaczeń myśliwskich. Powód odczuwa, że w środowisku myśliwych jest już tak szanowany jak wcześniej, o czym świadczy fakt, że nie jest również zapraszany na polowania i wystawy w takim zakresie jak przed zarzutami. W środowisku myśliwych zarzut kłusownictwa to jeden z najgorszych zarzutów i powód czuł się niekomfortowo będąc podejrzewanym o bezprawne zachowania.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd stwierdził, że powództwo podlegało uwzględnieniu w części. Jak podał Sąd, pozwany J. J. będąc członkiem Zarządu Koła (...) w W. wraz z innymi członkami tego zarządu sporządził i wniósł do Prokuratury zawiadomienie z dnia 8 marca 2006 r. o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa kłusownictwa poprzez upolowanie jednej samy bez właściwego zezwolenia. Na podstawie tego zawiadomienia przeciwko powodowi toczyło się śledztwo prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w O. sygn. akt(...), w toku którego zostały mu postawione cztery zarzuty, zarówno z ustawy prawo łowieckie jak i z art. 278 § 1 k.k. Prowadzone przeciwko J. M. (1) postępowanie, po przeprowadzeniu śledztwa, zostało umorzone wobec braku znamion czynu zabronionego.

W ocenie Sądu zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kłusownictwa, podpisane przez pozwanego, które było od początku fałszywe i narażało zarówno samego J. M. (1) na niesłuszne zarzuty i podejrzenia, zaś organy ściągania angażowało w niepotrzebne czynności, godziło w dobre imię i cześć powoda. W środowisku myśliwych określenie drugiego łowczego mianem kłusownika jest określeniem hańbiącym i kompromitujące danego myśliwego. Sformułowania zawarte w zawiadomieniu nawet nie zawierające wprost określenia „kłusownik", nie pozostawiały złudzeń co do oceny rzekomych działań powoda, który miał upolować sarnę bez wymaganych uprawnień. Nawet osoba spoza środowiska łowczych rozumie określenie kłusownik lub polujący bez zezwolenia, jako działania danej osoby nieprawidłowe, wbrew prawu i etyce. Sąd podkreślił, że pomówienie drugiej osoby o popełnienie w ogólności przestępstwa stanowi w większości przypadków naruszenie dóbr osobistych danego człowieka, w postaci czci, godności i dobrego imienia. Ponadto zawiadomienie zostało skierowane oprócz organów ścigania do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) który wszczął przeciwko powodowi postępowanie dyscyplinarne. Jak podał Sąd, wiadomość o tym, że przeciwko J. M. (2) toczy się postępowanie o kłusownictwo rozeszła się szeroko w kręgach myśliwych z którymi poszkodowany jest od wielu lat bardzo związany i pełni liczne funkcje w wielu kołach i instytucjach. Stanowiska pełnione przez powoda wymagały dobrej opinii, był szanowanym łowczym, zaś działania pozwanego nadszarpnęły ten wizerunek. Powód został narażony na prowadzenie postępowania celem udowodnienia braku swojej winy, nadto musiał przez wiele lat tłumaczyć się innym myśliwym, że nie popełnił zarzucanego mu czynu. Powód został w ten sposób, zdaniem Sądu, zdyskredytowany w oczach środowiska myśliwych, zarzucano mu że sprzeciwia się ideom Polskiego Związku (...) i etyce myśliwych, o której sam nauczał młodych adeptów myślistwa. Zatem, jak wyjaśnił Sąd, pozwany nie tylko naruszył dobra osobiste J. M. (1) w postaci godności, dobrego imienia i czci, lecz także popełnił wskazane wyżej czyny zabronione i działał celem zaszkodzenia powodowi i z dużą dozą złej woli.

Sąd wskazał, że w art. 24 § 1 k.c. ustawodawca wprowadził zasadę domniemania bezprawności, a pozwany wbrew spoczywającemu na nim obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. i 232 k.p.c., nie udowodnił, by zachodziła którakolwiek z przesłanek wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych powoda. Zdaniem Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut pozwanego, że podpisując i składając wraz z innymi członkami Zarządu Koła (...) w W. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa kłusownictwa działał w usprawiedliwionym przeświadczeniu, że powód takie przestępstwo popełnił i wykonał on jedynie obywatelski obowiązek złożenia zawiadomienia organom ścigania. Powołując się na ustalenia prowadzonego następczo postępowania karnego, Sąd wskazał, że pozwany J. J. skierował fałszywe zawiadomienie i oskarżenie powoda, nadto zatajał dokumenty świadczące o niewinności powoda w sprawie kłusownictwa, zeznawał nieprawdę i zatajał prawdę w toku postępowania przygotowawczego na temat całego zdarzenia. Za popełnione przestępstwa z art. 234 k.k. i art. 233 § 1 k.k., art. 235 k.k. i art. 236 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w z w. z art. 12 k.k. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego wO. II Wydział Karny z dnia 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt(...) który jedynie co do niewielkiej części został zmieniony i uchylony (w zakresie kosztów postępowania), zaś co do meritum został utrzymany w mocy wyrokiem z dnia 16 października 2015 r., sygn. akt (...) Sądu Okręgowego w K.IV Wydział Karny Odwoławczy. Pozwany zatem, w ocenie Sądu nie tylko skierował fałszywe oskarżenie na osobę powoda, wskazane przez niego informacje były nieprawdziwe, lecz nadto uczynił to świadomie i w pełni zdając sobie sprawę z tego, iż powód zarzucanych mu czynów nie popełnił. Bezprawność jego działania wynikała zatem z popełnienia czynów zabronionych.

Podsumowując powyższe Sąd stwierdził, że nie miał wątpliwości, iż pozwany nie tylko naruszył dobra osobiste powoda, ale również, że naruszenie to miało charakter bezprawny. Wobec tego, zgodnie z treścią art. 24 § 1 k.c. żądanie zobowiązania pozwanego do złożenia oświadczenia zawierającego przeprosiny powoda Sąd uznał za uzasadnione.

Uwzględniając żądanie przeproszenia Sąd nakazał pozwanemu złożenie oświadczenia o treści opartej na tej wskazanej przez powoda w pozwie, zmodyfikowanej przez Sąd w zakresie niektórych sformułowań. Sąd dokonał modyfikacji tego oświadczenia, gdyż treść wskazana w pozwie zawierała nieścisłości i była zbędnie rozbudowana, wobec czego Sąd dostosował ją do wyników ustaleń dokonanych w toku postępowania. Wobec tego Sąd w treści oświadczenia zmodyfikował to, jaką funkcje pełnił pozwany składając zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, bowiem nie pełnił wówczas funkcji Prezesa Zarządu Koła (...) w W., (był nim M. G. (2)), i nie jako prezes złożył zawiadomienie, ale działał jako członek zarządu tego koła. Ponadto pismo z dnia 8 marca 2006 r. nie zawierało twierdzeń samego pozwanego, a stanowiło zawiadomienie do organów ściągania, że powód w dniu 29 października 2004 r. będąc na polowaniu indywidualnym zastrzelił sarnę nie posiadając upoważnienia do odstrzału, nie zaś wprost sformułowanie, że J. M. (1) dopuścił się przestępstwa kłusownictwa. W ocenie Sądu wystarczające było też zawarcie w oświadczeniu sformułowania, że pozwany przeprasza powoda za krzywdę wyrządzoną zawiadomieniem, bez wyodrębniania elementów tej krzywdy. Jest to z jednej strony zbędne, gdyż nie ma wpływu na wydźwięk i skuteczność przeprosin, a z drugiej strony naraża pozwanego na wyższe koszty publikacji oświadczenia w czasopiśmie. Zdaniem Sądu zasadne było żądanie powoda, aby pozwany nie umieszczał wraz z oświadczeniem żadnych mogących je przeinaczyć lub zniweczyć komentarzy lub innych elementów. Taki zabieg mógłby osłabić, a nawet zniweczyć skutek przeprosin, a w świetle zadawnionego i silnego konfliktu stron nie można wykluczyć, że pozwany mógłby w en sposób postąpić. Jednocześnie, jak wyjaśnił Sąd, uwzględnienie żądania powoda w tej części nie stanowi dla pozwanego żadnej dodatkowej dolegliwości ani obciążenia dodatkowym obowiązkiem, zatem należało je uwzględnić.

Sąd stwierdził, ze skutki działań pozwanego dotarły do szerokiego kręgu podmiotów, gdyż samo zawiadomienie było wysłane przez członków zarządu koła do Prokuratury i Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...), nadto o toczącym się przeciwko powodowi postępowaniu karnym i dyscyplinarnym wiedzieli członkowie Koła (...)’ w W. i inni myśliwi, a sam J. M. (1) należy do wielu kół i organów zrzeszających łowczych. Wobec powyższego, w ocenie Sądu, zasadnym było skierowanie przez pozwanego oświadczenia o treści jak w punkcie I. wyroku do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku(...)i Zarządu Koła(...) (...), jak również przedłożenie jego treści na Walnym Zgromadzeniu Członków Koła (...) i w miesięczniku (...). Zdaniem Sądu, takie działania spowodują, że skierowanie przeprosin i oświadczenia nastąpi tą samą drogą co pierwotne treści zawierające naruszenie, jak również dotrze do szerokiego kręgu osób, które zapoznały się treścią oskarżeń i mogły uznać powoda za kłusownika. Publikacja przeprosin zgodnie z żądaniem pozwu spowoduje że do tej samej grupy osób dotrze wyjaśnienie, iż wskazane w zawiadomieniu z dnia 8 marca 2006 r. treści zawierały informacje nieprawdziwe i godzące w dobra osobiste powoda. Jednocześnie zakres i miejsce złożenia oświadczeń zostały określone w taki sposób, żeby nie nosiło to cech represji, osiągając cel kompensacyjny, ale również prewencyjny.

Zdaniem Sądu nakazanie pozwanemu złożenia stosownego oświadczenia i przeprosin jest głównym środkiem służącym do zniwelowania skutków naruszenia dobra osobistego i powód przez nakazanie złożenia oświadczenia uzyska już poważną satysfakcję. Jednakże do naruszenia dóbr osobistych powoda doszło w sposób szczególnie naganny – bowiem pozwany skierował do organów ścigania świadomie fałszywie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kłusownictwa przez J. M. (1), same postępowania sądowe dotyczące zdarzenia trwały przez wiele lat, co wiązało się dla powoda z długotrwałymi dolegliwościami i dyskomfortem. Wiadomość, iż powód mógł upolować sarnę bez właściwego zezwolenia dotarła do szerokiego kręgu myśliwych i powód musiał na przestrzeni kilku lat tłumaczyć wielu osobom, że przestępstwa tego nie popełnił. W efekcie powód odczuwał dyskomfort związany z obawą, że przestał być człowiekiem wiarygodnym i szanowanym przez swoje środowisko i że tak już pozostanie na zawsze. W ocenie Sądu obawy te niewątpliwie w pewnym zakresie były słuszne. Jak podał Sąd, zasady doświadczenia życiowego wskazują, że skutki pomówienia, takie jak utrata dobrego imienia i zaufania niezwykle trudno całkowicie usunąć. Pomijając fakt, że treść przeprosin może nie dotrzeć do wszystkich osób, które dowiedziały się o zarzucie stawianym powodowi, to nie można przewidzieć jaka będzie reakcja osób ze środowiska stron na przeprosiny nie złożone spontanicznie przez pozwanego, ale wymuszone orzeczeniem sądu. Zdaniem Sądu, nie można zatem wykluczyć, że negatywne skutki zaistniałej sytuacji powód może odczuwać w przyszłości pomimo uwzględniania pozwu w części obejmującej żądanie złożenia oświadczenia woli, co uzasadnia dodatkową formę usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda poprzez zapłatę zadośćuczynienia. Jednakże żądana przez powoda kwota 100.000 zł została uznana przez Sąd za zbyt wygórowaną i nieadekwatną do skutków naruszenia. Sąd dokonał obiektywnej oceny naruszenia dóbr osobistych powoda, które sam zainteresowany przedstawiał w subiektywny sposób, nacechowany własnymi ocenami i uczuciem pokrzywdzenia przez pozwanego. Zatem uwzględniając okoliczności i stopień naruszenia dóbr osobistych powoda, miejsce i sposób jego dokonania, szeroki krąg adresatów, do których dotarła informacja o zarzutach stawianych powodowi i uciążliwość udziału w toczących się w konsekwencji postępowaniach, Sąd uznał, iż zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 20.000 zł będzie uwzględniało zarówno cel tego środka. Jak wyjaśnił Sąd, kwota ta z jednej strony jest znaczna i dla powoda będzie stanowiła odczuwalne przysporzenie, a z drugiej strony nie jest wygórowana i nie będzie stanowiła dla pozwanego obciążenia nieadekwatnego do rozmiaru wyrządzonej powodowi krzywdy. Sąd wskazał, że od zasądzonej kwoty powodowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. art. 455 k.c.

Sąd podał, ze odsetki są liczone od dnia 17 września 2016 r. do dnia zapłaty, bowiem powód przed wniesieniem pozwu nie kierował do pozwanego przedprocesowego wezwania do zapłaty, zaś odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dacie 16 września 2016 r. a zatem pozwany pozostawał w zwłoce z zapłatą świadczenia od dnia 17 września 2016 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punktach I. – VI. sentencji na podstawie art. 23 k.c., art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Ustalając proporcję tych wielkości Sąd i trudność w ustaleniu łącznie proporcji roszczenia uwzględnionego do oddalonego w przypadku dochodzenia roszczeń majątkowych i niemajątkowych, Sąd osobno wyliczył koszty dochodzenia każdego z tych roszczeń. Jak wskazał Sąd, roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia zostało uwzględnione w 20%, zatem powód powinien ponieść koszty roszczenia majątkowego w 80%, zaś pozwany w 20%. Poniesione przez powoda koszty dochodzenia roszczenia majątkowego wyniosły: 5.000 zł opłata od pozwu, 7.200 zł koszty ustanowienia pełnomocnika i 8,50 zł – ½ opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Sąd podał, że poniesione przez pozwanego koszty w części dotyczącej roszczenia majątkowego wyniosły: 7.200 zł koszty ustanowienia pełnomocnika i 8,50 zł – ½ opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Sąd ustalił, że suma wszystkich kosztów dochodzenia roszczenia majątkowego poniesionych przez strony wyniosła 19.417 zł, z czego powoda obciąża 80% (15.533,60 zł) , a pozwanego 20% (3.883,40 zł). Roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia zostało uwzględnione w 20%, zatem Sąd orzekł, że powód powinien ponieść koszty roszczenia majątkowego w 80%, zaś pozwany w 20%.

Jak stwierdził Sąd, poniesione przez powoda koszty dochodzenia roszczenia niemajątkowego wyniosły: 600 zł opłata od pozwu, 1.080 zł koszty ustanowienia pełnomocnika i 8,50 zł – ½ opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, z czego pozwanego obciąża 100%, gdyż w tej części roszczenie powoda Sąd uznał za uwzględnione w tak znacznym zakresie, że zachodzą podstawy do obciążenia pozwanego kosztami w całości. Biorąc pod uwagę wysokość kosztów poniesionych przez strony i wysokość kosztów je obciążających Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.636,60 zł, o czym orzekł w punkcie VII wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt. I, II, III, IV i V, wnosząc o: zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w pozostałej części; zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za wszystkie dotychczasowe instancje według norm przepisanych, ewentualnie pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego w części wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

Pozwany zarzucił;

1) naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie i nieprawidłową wykładnię bądź nie zastosowanie, w szczególności:

a) art. 6 k.c., poprzez uznanie, że powód wykazał zasadność swoich roszczeń dochodzonych pozwem, a w szczególności to, iż pozwany był w dniach 8-10 marca 2006 r. Prezesem Koła (...) w W., że osobiście wystosował pisma do Prokuratury Rejonowej w O. i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) i że w podpisanych przez niego pismach zawarto sformułowanie zarzucające powodowi kłusownictwo,

b) art. 23 k.c., art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c., poprzez błędną wykładnie a w konsekwencji uwzględnienie w części powództwa,

2) naruszenie prawa procesowego:

a) art.233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego, w szczególności poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie przez Sąd z zebranego materiału dowodowego nieprawidłowych wniosków, niezgodnych z zasadami logicznego rozumowania, poprzez przyjęcie, że zeznania pozwanego są niewiarygodne a powoda zasługują na uznanie;

b) art. 100 k.p.c. poprzez uznanie, że poniesione przez powoda koszty dochodzenia roszczenia niemajątkowego obciążają w 100% pozwanego, gdyż w tej części roszczenie powoda należy uznać za uwzględnione w tak znacznym zakresie, że zachodzą podstawy do obciążenia pozwanego kosztami w całości, ponieważ w żądanej treści roszczenia opublikowania oświadczenia – przeprosin zawarto oczywistą nieprawdę (np. prezes i inne) a sama treść oświadczenia została zmodyfikowana przez Sąd w tak znacznym stopniu, że trudno podzielić stanowisko Sądu, że powód wygrał to roszczenie w całości, a ponadto nadal treść oświadczenia nie jest zgodna ze zgromadzonym w sprawie materiałem - treścią pism Zarządu Koła(...) (...) w W. z dnia 8 i 10 marca 2016 r.;

3) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) Sąd ustalił, że pozwany J. J. będąc jednym z trzech członków Zarządu Koła (...)’ w W. złożył w dniu 8 marca 2006 r. podpis pod pismem do Prokuratury Rejonowej wO.stanowiącym zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa a w sentencji zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, cyt. „W dniach 8-10 marca 2006 r. działając jako członek Zarządu Koła (...) w W. wystosowałem do Prokuratury Rejonowej w O. i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku(...)pismo zawierające nieprawdziwe i pomawiające Pana J. M. (1) zawiadomienie, że zdaniem Zarządu Koła(...) (...) w W. J. M. (1) w dniu 29 października 2004 r. będąc na polowaniu indywidualnym zastrzelił sarnę nie posiadając upoważnienia do odstrzału. Niniejszym przepraszam Pana J. M. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych i za krzywdę wyrządzoną powyższym zawiadomieniem", co jawi się jako istotna różnica, gdyż pozwany jako członek Zarządu Koła (...) w W. nie wystosował do Prokuratury Rejonowej w O.i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) pism zawierających nieprawdziwe i pomawiające Pana J. M. (1) informacje a tylko będąc jednym z trzech członków Zarządu Koła (...) w W. złożył w dniu 8 marca 2006 r. podpis pod pismem do Prokuratury Rejonowej wO.stanowiącym zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa;

b) Sąd ustalił, że w dniu 10 marca 2006 r. Zarząd Koła (...) (...) w W., w tym pozwany J. J. złożył wniosek o wszczęcie przeciwko powodowi postępowania dyscyplinarnego, w oparciu o które Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny Polskiego Związku(...)prowadził przeciwko J. M. (1) postępowanie dyscyplinarne sygn. akt(...)a w sentencji zaskarżonego wyroku orzekł „W dniach 8-10 marca 2006 r. działając jako członek Zarządu Koła (...) w W. wystosowałem do Prokuratury Rejonowej w O. i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) pismo zawierające nieprawdziwe i pomawiające Pana J. M. (1) zawiadomienie, że zdaniem Zarządu Koła(...) (...) w W. J. M. (1) w dniu 29 października 2004 r. będąc na polowaniu indywidualnym zastrzelił sarnę nie posiadając upoważnienia do odstrzału. Niniejszym przepraszam Pana J. M. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych i za krzywdę wyrządzoną powyższym zawiadomieniem” , co jawi się jako istotna różnica, gdyż pozwany jako członek Zarządu Koła (...) w W. nie wystosował do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...) pisma zawierającego nieprawdziwe i pomawiające Pana J. M. (1) informacje, a tylko Zarząd Koła Łowieckiego (...) w W..

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że z uwagi na wieloletni konflikt pomiędzy stronami postępowania, ilość spraw sądowych, to treść oświadczenia żądana przez powoda zawiera nieprawdę i ma upokorzyć pozwanego i narazić go na poniesienie wydatków na które go nie stać. Pozwany zarzucił, że Sąd zmodyfikował treść oświadczenia, które też nie odzwierciedla w całości treści pisma Koła (...) w W. z dnia 10 marca 2006 r. do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...), którym to pismem Zarząd Koła (...) S. złożył wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w stosunku do J. M. (1) oraz pisma Koła (...) w W. z dnia 8 marca 2006 r., które wpłynęło w dniu 22 marca 2006 r. do Prokuratury Rejonowej w O. i podpisane było przez działających w imieniu Zarządu Koła (...) (...) w W. J. J., Z. N. i M. G. (2). Pozwany wskazał, że pisma wystosował te nie wystosował on, a Zarząd Koła (...) (...) w W.. Jak zauważył pozwany, jeżeli powód ani jego pełnomocnik nie zmodyfikowali swojego żądania, zatem Sąd powinien oddalić żądanie pozwu odnośnie tego roszczenia w całości. Pozwany uwzględnienie zadania powoda o którym mowa w pkt. I wyroku odebrał jako szykanę gdyż nie było konieczności uciekania się do tak daleko idącego środka, jakim jest ogłoszenie w prasie. Środek ten nie powinien być stosowany, gdy samo zajście, w toku którego doszło do naruszenia dobra osobistego, jest znane tylko wąskiemu gronu osób. Zamieszczenie ogłoszenia – oświadczenia w miesięczniku (...), wiąże się z koniecznością poniesienia opłaty za zamieszczenie tego oświadczenia, jeżeli nadto uwzględni się trudną sytuację majątkową pozwanego. Jak stwierdził pozwany zasadzona od niego kwota jest zawyżona, jest kolejną karą – finansową nałożoną na pozwanego, który, podpisując zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w O. był przekonany, że J. M. (1) w dniu 29 października 2004 r. wszedł wraz ze swoim teściem M. G. (1) w łowisko dzierżawione przez Koło (...) w W. i dokonał odstrzału samy kozy niezgodnie z wymogami wynikającymi z ustawy Prawo łowieckie. Jak wyjaśnił pozwany, na każdej osobie posiadającej wiedzę o popełnieniu przestępstwa ciąży społeczny obowiązek zawiadomienia o tym prokuratora lub Policji – co do zasady zatem, złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie skutkuje naruszeniem dóbr osobistych osoby, która jest podejrzewana o dokonanie czynu zabronionego. Dotyczy to sytuacji, gdy treść zawiadomienia jest zgodna z przekonaniem o faktach istniejących u osoby składającej takie zawiadomienie. Pozwany stwierdził, że składając podpis pod pismami z dnia 8 – 10 marca 2006 r. był przeświadczony o tym, że działa w obronie uzasadnionego interesu.

Apelację od powyższego wyroku złożył również powód, zaskarżając go w pkt. V, VI, i VII, w części obejmującej oddalenie powództwa co do kwoty 30.000 zł, wnosząc o: zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie zasądzonej w pkt. V kwoty zadośćuczynienia od pozwanego na rzecz powoda o kwotę 30.000 zł, tj. do kwoty łącznie 50.000 zł; z jednoczesną zmianą wyroku w zakresie pkt. VII, tj. co do rozliczenia kosztów postępowania uwzględniającą fakt zmiany wyroku polegającej na podwyższeniu zasądzonej kwoty zadośćuczynienia; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania wg norm przepisanych. Ewentualnie powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w ww. zakresie i przekazanie sprawy Sądowi Instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie na swoja rzecz od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Powód postawił zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 448 k.c., poprzez uznanie, że w realiach niniejszej sprawy adekwatną kwotą zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powoda krzywdę będącą następstwem zawinionych działań pozwanego jest kwota 20.000 zł, gdy tymczasem z uwagi na skalę naruszeń dóbr osobistych powoda, czasokres jaki upłynął od działań pozwanego w owej materii oraz krąg adresatów, którzy powzięli wiedzę o bezprawnych działaniach pozwanego, nakazuje przyjąć, że kwotą zadośćuczynienia adekwatną do rozmiaru krzywd, których doznał powód, jest kwota co najmniej 50.000 zł.

W uzasadnieniu powód wskazał, że postawa pozwanego nie uległa jakiejkolwiek modyfikacji de facto do dnia dzisiejszego. Przykładem może być zajęte przez niego stanowisko w trakcie przesłuchania jego osoby, jakie miało miejsce w niniejszej sprawie 13 lutego 2018 r. Pozwany nie tylko negował fakt samego naruszenia dóbr osobistych powoda, ale próbował wręcz zanegować swoją rolę w owych działaniach, przy jednoczesnym ponownym wyartykułowaniu stanowiska, że powód według pozwanego w roku 2004 dokonał odstrzału zwierzyny bez wymaganego pozwolenia, co oczywiste równoznaczne jest ze stwierdzeniem, że powód dopuścił się przestępstwa kłusownictwa.

Powód stwierdził, że pozwany wielokrotnie – przez okres ostatnich ponad 12 lat – wykorzystując w tym względzie nota bene pełnione funkcje w różnych organach i instytucjach, wypowiadał się w sposób oszczerczy co do osoby powoda, formułując nie tylko nieprawdziwe twierdzenia w omawianym zakresie, ale równocześnie zatajając świadomie i celowo te okoliczności sprawy, które mogłyby mieć lub nawet wprost miały znaczenie dla obiektywnego osądu stanu rzeczy, w szczególności przez te osoby, które nie znały szczegółów zdarzeń, o których mowa.

W ocenie powoda, uwzględniając okoliczności i stopień naruszenia dóbr osobistych powoda, miejsce i sposób jego dokonania, czasokres w jakim miały miejsce, a nadto szeroki krąg adresatów, do których dotarła informacja o zarzutach stawianych powodowi i uciążliwość udziału w toczących się w konsekwencji postępowaniach sądowych prowadzonych w różnym czasie przez różne Sądy (praktycznie w każdym przypadku prowadzone wieloinstancyjnie), uznać należy, iż kwota zadośćuczynienia określona przez Sąd Okręgowy jako adekwatna jego zdaniem do stopnia naruszenia dóbr osobistych powoda w wysokości 20.000,00 zł, w realiach nieniniejszej sprawy zarówno z faktycznego jak i prawnego punktu widzenia jest rażąco zaniżona.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na swoja rzecz od powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się bezzasadna.

Bezzasadny okazał się podniesiony w niej zarzut naruszenia art.233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego, w szczególności poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie przez Sąd z zebranego materiału dowodowego nieprawidłowych wniosków, niezgodnych z zasadami logicznego rozumowania, poprzez przyjęcie, że zeznania pozwanego są niewiarygodne a powoda zasługują na uznanie. Na wstępie wskazać należy, że o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. mającym wpływ na wynik sprawy można mówić w sytuacji, gdy wskutek wadliwej oceny dowodów sąd orzekający dokonał wadliwych ustaleń faktycznych. Skuteczne podniesienie tego zarzutu wymaga zatem wskazania na konkretne okoliczności faktyczne mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, które wskutek błędnej oceny dowodów nie zostały przez sąd ustalone, albo na konkretne okoliczności faktyczne, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia i które zostały przez sąd ustalone, mimo, że prawidłowo oceniony materiał dowodowy nie dawał podstaw do ich ustalenia. Natomiast apelacja pozwanego ogranicza się jedynie do ogólnikowego stwierdzenia o nieprawidłowości wyrażonej przez Sąd I instancji oceny zeznań pozwanego jako niewiarygodności, a zeznań powoda za wiarygodne. W szczególności apelacja nie wskazuje jakie konkretnie okoliczności faktyczne przyjęte za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia zostały ustalone wadliwie. Zarazem zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku uzasadnienie oceny dowodu z przesłuchania stron nie budzi wątpliwości, w szczególności nie ma podstaw do oceny, że rozumowanie Sądu I instancji było niezgodne z zasadami logicznego rozumowania.

Niezasadny okazał się również zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału. Powołane na uzasadnienie tego zarzutu twierdzenia, jakoby Sąd I instancji nietrafnie ustalił, że pozwany J. J. będąc jednym z trzech członków Zarządu Koła (...)’ w W. złożył w dniu 8 marca 2006 r. i 10 marca 2006 r. podpisy pod pismami do Prokuratury Rejonowej wO.i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...)stanowiącym zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa, gdyż pozwany sam przyznaje, że podpis pod pismem z dnia 8 marca 2006 r. złożył. Okoliczność ze uczynił to jako jedna z kilku osób zarządu Kola i w ramach wykonywania funkcji członka zarządu, nie wyłącza ani nie ogranicza osobistej odpowiedzialności powoda jako osoby fizycznej za naruszenie dóbr osobistych dokonane pismami, które podpisał. Natomiast pozwany nie wskazuje w apelacji konkretnych okoliczności faktycznych, które miałyby podważać wyrażoną w sentencji zaskarżonego wyroku ocenę, że zawiadomienie zawarte w tym piśmie było nieprawdziwe i pomawiające powoda, ani nie wskazuje jakie konkretnie ustalenia faktyczne - jego zdaniem błędne - doprowadziły Sąd I instancji do takiej oceny. Nie można zatem uznać, że Sąd I instancji dokonał błędnych ustaleń faktycznych.

W konsekwencji ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji Sąd Apelacyjny akceptuje i czyni podstawą rozstrzygnięcia w sprawie, zaś zbędnym jest powtarzanie ich w tym miejscu.

Nie jest również trafny zawarty w apelacji zarzut, ze wobec braku zmodyfikowania w toku sprawy przez powoda treści objętego żądaniem oświadczenia, Sąd I instancji nie powinien był treści tego oświadczenia w wyroku modyfikować, ale je oddalić. Wprawdzie zgodnie z art. 321 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. W sprawach o ochronę dóbr osobistych, z uwagi na ich specyfikę, sąd nie jest związany w sposób bezwzględny formułą gramatycznego brzmienia żądania przeprosin, do jakiego ma zostać zobowiązany naruszyciel. Może więc - stosownie do wyników postępowania dowodowego - ograniczyć zakres przeprosin, czy uściślić określone sformułowania (wyrok SN z dnia 10 listopada 2016 r. IV CSK 42/16, LEX nr 2160749 oraz cytowane w jego uzasadnieniu wcześniejsze orzecznictwo Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Warszawie). Sąd Apelacyjny poglądy powyższe podziela. Ocenić zatem należy, że uściślenie treści oświadczenia przez Sąd I instancji nie naruszało art. 321 k.p.c. i jako takie nie może stanowić podstawy skutecznego zarzutu apelacyjnego.

Bezzasadny jest podniesiony w niej zarzut naruszenia art. 6 k.c., poprzez uznanie, że powód wykazał zasadność swoich roszczeń dochodzonych pozwem, a w szczególności to, iż pozwany był w dniach 8-10 marca 2006 r. Prezesem Koła (...) w W., że osobiście wystosował pisma do Prokuratury Rejonowej wO.i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku(...), i że w podpisanych przez niego pismach zawarto sformułowanie zarzucające powodowi kłusownictwo. Faktem jest, że powód stał na stanowisku, że kwestionowane przezeń działania pozwany podejmował jako Prezes Zarządu Koła (...) i przekonanie to znalazło wyraz w treści oświadczenia, którego powód złożenia domagał się pozwem. Wszelako okoliczność tą Sąd I instancji zweryfikował i stosownie do poczynionych w tym przedmiocie ustaleń zmodyfikował treść oświadczenia, którego złożenie pozwanemu nakazał, do czego – o czym była mowa powyżej – miał pełne kompetencje. Zarzut niewykazania faktu, iż pozwany „osobiście wystosował pisma do Prokuratury Rejonowej w O. i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...)jest nietrafny z tej przyczyny, że pozwany w istocie nie kwestionował, że podpisy na dokumentach tych złożył, a treść tych dokumentów nie mogła po jego stronie budzić jakichkolwiek wątpliwości co do tego, do kogo dokumenty te zostaną skierowane. W końcu niewątpliwie w pismach podpisanych przez pozwanego został zawarty zarzut, iż pozwany zastrzelił sarnę nie posiadając na to upoważnienia do odstrzału, a zatem popełnienia czynu z art. 53 pkt 4 ustawy – Prawo łowieckie. Zachowanie zarzucone powodowi w pismach podpisanych przez pozwanego spełnia wymogi definicji kłusownictwa przewidzianej w art. 4 ust. 3 ustawy - prawo łowieckie, gdyż zachowanie to polegać miało na działaniu zmierzającym do wejścia w posiadanie zwierzyny z naruszeniem warunków dopuszczalności polowania. Nie można w tym stanie rzeczy twierdzić, ze powód nie wykazał, że w pismach podpisanych przez pozwanego został podniesiony zarzut dopuszczenia się kłusownictwa. Nawet jeżeli słowo to nie zostało w pismach wprost użyte, to opis zachowania zarzuconego pozwanemu odpowiadał ustawowej definicji pojęcia kłusownictwa.

Niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 23 k.c., art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c., poprzez błędną wykładnię a w konsekwencji uwzględnienie w części powództwa. Pozwany nie precyzuje na czym konkretnie miałaby polegać błędna wykładnia tych przepisów, a treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wykazuje, aby faktycznie Sąd I instancji dokonał nieprawidłowej wykładni tych przepisów. Nie można również zgodzić się pozwanym jakoby orzeczenie nakazu opublikowania oświadczenia w miesięczniku (...) było niepotrzebne i stanowiło szykanę w stosunku do pozwanego. Z zeznań powoda, którym Sąd I instancji miał podstawę dać wiarę, wynika, że oddziaływanie spornych w sprawie pism wykroczyło znacznie poza krąg osób bezpośrednio znających strony, czy nawet poza krąg członków Koła (...) w W.. Taki stan rzeczy uzasadnia rozpowszechnienie oświadczenia pozwanego nie tylko poprzez skierowanie go do powoda (pkt I wyroku) oraz do członków Walnego Zgromadzenia Członków osobiście wystosował pisma do Prokuratury Rejonowej w O. i do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Polskiego Związku (...)(pkt II wyroku), ale również przez publikację w sposób opisany w pkt III zaskarżonego wyroku. Dopiero bowiem taki sposób złożenia pozwoli na dotarcie oświadczenia do wszystkich osób, które mogły powziąć wiedzę o zarzutach podniesionych wobec powoda w podpisanych przez pozwanego pismach, a tym samym stworzyć warunki do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda. Okoliczność, że publikacja ta wiązać się będzie z kosztami sama w sobie nie może uzasadniać odmowy powodowi takiej formy usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda, gdyż sytuacja majątkowa obowiązanego nie stanowi negatywnej przesłanki zastosowania środka potrzebnego do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych. Niezależnie od powyższego pozwany nie powołał w apelacji żadnych konkretnych okoliczności mogących wskazywać na to, że koszty publikacji orzeczonej w pkt III zaskarżonego wyroku są nieproporcjonalne w stosunku do sytuacji majątkowej pozwanego.

Nie ma również podstaw do uznania, że zadośćuczynienie w kwocie 20.000 zł jest zawyżone. Biorąc pod uwagę wagę zarzutów postawionych pozwanemu (w szczególności przy uwzględnieniu norm środowiska myśliwych), zakres oddziaływania nie ograniczającego się tylko do organów, do których pisma skierowano, konsekwencje jakie wskutek postawienia w pismach zarzutów odczuł powód, ocenić należy, że kwota 20.000 zł jest właśnie „odpowiednim” zadośćuczynieniem, o którym mowa w art. 448 k.c.

Bezzasadny jest w końcu zarzut, że pozwany działał w przekonaniu o prawdziwości faktów powołanych w zawiadomieniu; na pozwanym i był przekonany, że działał w obronie uzasadnionego interesu. Subiektywne, ale uzasadnione okolicznościami, przekonanie o nieprawdziwości postawionych w pismach zarzutów mogłoby mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Wszelako ocenić należy, że pozwany nie wykazał żadnych konkretnych okoliczności, które miałyby jego przekonanie o prawdziwości zarzutów postawionych pozwanemu w pismach z dnia 8 i 10 marca 2006 r. ograniczając się do ogólnikowych stwierdzeń w zeznaniach co do swojego przekonania w przedmiocie czynu, jakiego miał się dopuścić powód. Takiej treści zeznania nie wytrzymują krytyki w konfrontacji z przebiegiem sytuacji wyłaniającym się z ustaleń zawartych w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 14 sierpnia 2014 r. sygn. akt(...) (k. 126-149). Wyrokiem tym wprawdzie nie skazano pozwanego w zakresie czynów odnoszących się do zawiadomienia o dokonaniu przez powoda odstrzału sarny bez upoważnienia do wykonywania polowania, jednakże treść uzasadnienia tego wyroku – mimo że w tym zakresie nie wiąże on z mocy art. 11 k.p.c. – może posłużyć do weryfikacji materiału dowodowego w postaci zeznań pozwanego. Wskazał natomiast Sąd Rejonowy (k. 142), że w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe możliwe są dwie wersje dotyczące istnienia lub braku upoważnienia dla powoda do wykonania polowania, a mianowicie, że albo upoważnienie mogło zostać przedłużone, ale pozwany nie odnotował tego w rejestrze upoważnień a następnie przedłożył jedynie dokument upoważnienia w wersji pierwotnej, albo że formalne przedłużenie upoważnienia - pomimo porozumienia stron w tym przedmiocie - nie nastąpiło, a następnie doszło do konfliktu. Wprawdzie zgodnie z art. 5 § 2 k.k. Sąd Rejonowy wątpliwości te rozstrzygnął na korzyść oskarżonego w tej sprawie pozwanego. Jednakże w postępowaniu cywilnym zasada domniemania niewinności nie obowiązuje, a wręcz przeciwnie, w sprawie o ochronę dóbr osobistych obowiązuje zasada, iż to pozwany ma obowiązek wykazać, że naruszenie przezeń dóbr osobistych nie miało charakteru bezprawnego (por. art. 24 § 1 zd. 1 k.c.). Natomiast pozwany w niniejszej sprawie ciężarowi temu zadość nie uczynił, gdyż złożone przezeń zeznania, w konfrontacji z ustaleniami zawartymi w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego wO.z dnia 14 sierpnia 2014 r. sygn. akt (...), nie są w tym zakresie wiarygodne. Wręcz przeciwnie, fakt, że wyrokiem tym pozwany został prawomocnie skazany za inne czyny skierowane przeciwko powodowi, a pozostające w ścisłym związku z czynem, którego dotyczy niniejsze postępowanie, stanowi silną podstawę do daleko idącego krytycyzmu co do wersji prezentowanej w zeznaniach pozwanego. W konsekwencji powyższego uznać należy, że pozwany nie wykazał braku bezprawności swego zachowania naruszającego dobra osobiste powoda, co czyni bezzasadnym podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 23 k.c., art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c.

Bezzasadny jest w końcu podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 100 k.p.c. poprzez uznanie, że poniesione przez powoda koszty dochodzenia roszczenia niemajątkowego obciążają w 100% pozwanego, gdyż w tej części roszczenie powoda należy uznać za uwzględnione w tak znacznym zakresie, że zachodzą podstawy do obciążenia pozwanego kosztami w całości. Faktem jest, że zachodzą różnice pomiędzy określoną w pozwie treścią żądania nakazania złożenia oświadczenia, a treścią oświadczenia, którego złożenie nakazał Sąd I instancji. Wszelako różnice te dotyczą elementów zupełnie pobocznych (określenie funkcji, którą pełnił pozwany, zbędne wyodrębnianie elementów krzywdy doznanej przez powoda), a w ogóle nie dotykają istoty zachowania pozwanego którego oświadczenie to dotyczy. W tym stanie rzeczy ocenić należy, że pomimo faktu, że żądanie ochrony niemajątkowej nie zostało w całości uwzględnione, uwzględnione zostało ono w tak daleko idącym zakresie i co do zasady, iż uzasadnione było obciążenie pozwanego w całości kosztami procesu związanymi z dochodzeniem niemajątkowej ochrony dóbr osobistych powoda. Kwestionowane apelacją rozstrzygnięcie o kosztach postępowania nie narusza zatem art. 100 k.p.c.

Bezzasadna okazała się również apelacja powoda. Wbrew podniesionym w niej zarzutom zadośćuczynienie zasądzone w kwocie 20.000 zł należy ocenić jako „odpowiednie” w rozumieniu art. 448 k.c. Okoliczność, że zarzuty zawarte w pismach z 2006 r. znalazły szerszy oddźwięk w środowisku stron została w znacznej części zrekompensowana nałożeniem na pozwanego obowiązku opublikowania oświadczenia w czasopiśmie (...), tak że okoliczność ta, zresztą przez Sąd I instancji wzięta pod uwagę przy określaniu wysokości zadośćuczynienia, nie może uzasadniać podwyższenia zadośćuczynienia. Kwestia stanowiska procesowego pozwanego w toku postępowania również nie przemawia za podwyższeniem zadośćuczynienia gdyż fakt, że strona broni się w procesie przeciwko żądaniu ochrony dóbr osobistych sam w sobie nie stanowi o pogłębieniu skutków naruszenia dóbr osobistych. Podkreślić należy, że zadośćuczynienie zasądzono w kwocie znacznej w stosunku do aktualnych realiów ekonomicznych. W ocenie Sądu Apelacyjnego wysokość zasądzonego zadośćuczynienia jest adekwatna do dolegliwości i dyskomfortu odczuwanego przez powoda, nawet przy uwzględnieniu okresu czasu od momentu naruszenia, możliwych w przyszłości skutków naruszenia. W tym stanie rzeczy nie można podzielić twierdzeń apelacji powoda, że z uwagi na skalę naruszeń dóbr osobistych powoda, czasokres jaki upłynął od działań pozwanego w owej materii oraz krąg adresatów, którzy powzięli wiedzę o bezprawnych działaniach pozwanego, nakazuje przyjąć, że kwotą zadośćuczynienia adekwatną do rozmiaru krzywd, których doznał powód, jest kwota co najmniej 50.000 zł. Zadośćuczynienia zasądzonego w kwocie 20.000 zł nie można bowiem w realiach niniejszej sprawy ocenić jako rażąco zaniżonego.

Mając powyższe na uwadze obie apelacje podlegały oddaleniu o czym orzeczono w pkt 1 sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 2 sentencji na zasadzie art. 100 w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. poprzez ich stosunkowe rozłożenie.

Ponieważ powód wygrywa postępowanie w zakresie dotyczącym apelacji pozwanego, która to apelacja dotyczyła roszczenia majątkowego o wartości przedmiotu sporu 20.000 zł oraz roszczenia niemajątkowego, powodowi należałby się zwrot kosztów obejmujący:

- 2700 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w zakresie żądania majątkowego ustalonego zgodnie z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.),

- 540 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w zakresie żądania majątkowego ustalonego zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.),

a zatem łącznie kwotę 3240

Pozwany wygrywa postępowanie w zakresie dotyczącym apelacji powoda, która to apelacja dotyczyła roszczenia majątkowego o wartości przedmiotu sporu 30.000 zł. Zatem powodowi należałby się zwrot kosztów obejmujący:

- 2700 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w zakresie żądania majątkowego ustalonego zgodnie z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).

Kompensując wzajemnie należne koszty na rzecz powoda należy się od pozwanego kwota 540 zł. zasądzona w pkt 2 sentencji wyroku.

SSA Jerzy Bess SSA Zbigniew Ducki SSO Wojciech Żukowski