Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 20 lutego 2017 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wojciech Kościołek (spr.)

Sędziowie: SSA Marek Boniecki

SSA Grzegorz Krężołek

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2017 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. T.

przeciwko M. T.

o rozwód

na skutek zażalenia pozwanego M. T.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 grudnia 2016 roku, sygn. akt I C 3254/16

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie I, nadając mu brzmienie: „udzielić zabezpieczenia roszczenia poprzez zobowiązanie pozwanego M. T. do płacenia, przez czas trwania niniejszego procesu, alimentów na rzecz małoletniego syna stron F. T. urodzonego dnia (...), w kwocie po 700 zł (siedemset złotych) miesięcznie, płatnych do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od grudnia 2016 r., do rąk matki dziecka K. T., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat”;

II.  w pozostałym zakresie oddalić zażalenie.

SSA Marek Boniecki SSA Wojciech Kościołek SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt I ACz 118/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Kielcach na czas trwania postępowania w niniejszej sprawie udzielił zabezpieczenia roszczenia poprzez zobowiązanie pozwanego M. T. do płacenia, przez czas trwania niniejszego procesu, alimentów na rzecz małoletniego syna stron F. T. urodzonego dnia (...), w kwocie po 800 zł miesięcznie, płatnych do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od grudnia 2016 r., do rąk matki dziecka K. T., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat (pkt I), a w pozostałym zakresie oddalił wniosek powódki o udzielenie zabezpieczenia (pkt II).

W uzasadnieniu postanowienia Sad Okręgowy wskazał, że powódka wniosła o udzielenie zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych poprzez zobowiązanie pozwanego do zapały na rzecz małoletniego syna stron kwoty po 1.000 zł miesięcznie, podnosząc, że pozwany obecnie nie łoży dobrowolnie na utrzymanie dziecka.

W ocenie Sądu Okręgowego wniosek powódki zasługiwał na uwzględnienie co do zasady, natomiast żądaną tytułem zabezpieczenia kwotę alimentów należało uznać za nieco wygórowaną. Syn stron liczy obecnie 4 lata. Choruje na astmę, co generuje pewne dodatkowe koszty. Wskazane przez powódkę we wniosku o zabezpieczenie kwoty są wygórowane, przy czym niektóre wskazane przez nią koszty nie mają charakteru usprawiedliwionych. Sąd pierwszej instancji miał wątpliwości co do wskazywanych jako koszty utrzymania małoletniego opłat mieszkaniowych, w tym w szczególności kwoty 3.000 zł tytułem opłaty za opał. Jakkolwiek dziecko generuje dodatkowe koszty mieszkaniowe, to nie prowadzi to do bezpośredniego wniosku, iż ponosi stosunkową ich część. W przypadku nieposiadania dzieci, powódka również musiałaby ponosić opłaty mieszkaniowe. Zatem udział syna stron w kosztach mieszkaniowych wynosi nie więcej niż 150 zł w skali miesiąca. Wątpliwości budzą również wskazywane przez powódkę koszty wyprawki, które powódka określiła na kwotę 200 zł. Jak powszechnie wiadomo, koszty te nie mają charakteru wydatków comiesięcznych. Zatem w ocenie Sądu Okręgowego należało te koszty rozłożyć na cały rok i określić ich wysokość na kwotę nie większą niż ok. 20 zł miesięcznie.

Kierując się przede wszystkim zasadami doświadczenia zawodowego, biorąc pod uwagę wiek dziecka oraz związane z nim usprawiedliwione wydatki Sąd Okręgowy uznał, że koszty utrzymania małoletniego kształtują się na poziomie ok. 1.200 zł miesięcznie, w tym: 400 zł – wyżywienie, 100 zł – rozrywka i zabawki, 150 zł – przedszkole, 20 zł – wyprawka, 60 zł (700 zł/12 miesięcy) - odzież, 150 zł – koszty mieszkaniowe, 333 zł (4000 zł /12 miesięcy).

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że obie strony winny partycypować w kosztach utrzymania małoletniego. Jednakże z uwagi, że małoletni na co dzień pozostaje głównie pod opieką powódki, która w ten sposób wykonuje w znacznej części swój obowiązek alimentacyjny, a zarobki pozwanego są wyższe niż powódki, pozwany w większym stopniu niż matka powinien przyczyniać się finansowo do utrzymania dziecka. W ocenie Sądu Okręgowego ustalona kwota alimentów w wysokości 800 zł odpowiada z jednej strony jego usprawiedliwionym potrzebom, a z drugiej strony możliwościom zarobkowym i majątkowym pozwanego. Jak wynika pozwu, pozwany pracuje w przedsiębiorstwie (...) S.A. w S. i z tego tytułu osiąga wynagrodzenie w wysokości ok. 2.500 zł, ponadto naprawia samochody i z tego tytułu uzyskuje dodatkowy dochód w granicach ok. 2.000 zł miesięcznie. Nadto aktualnie pozwany nie partycypuje w kosztach utrzymania domu. Opierając się częściowo na twierdzeniach powódki, a także na zasadach doświadczenia zawodowego, Sąd uznał, że zasądzona kwota leży w możliwościach zarobkowych pozwanego, który poza małoletnim synem nie ma innych osób na utrzymaniu.

Zażalenie od powyższego postanowienia wywiódł pozwany, zaskarżając je w części dotyczącej alimentów zasądzonych na rzecz małoletniego F. T. przewyższających kwotę 500 zł miesięcznie, i zarzucając postanowieniu błąd w ustaleniach faktycznych mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia meritum sprawy. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez określenie zabezpieczenia alimentacyjnego zobowiązującego pozwanego do płacenia przez czas trwania procesu alimentów na rzecz małoletniego syna stron w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatnych do 10. dnia kalendarzowego każdego miesiąca, począwszy od miesiąca grudnia 2016 r., do rąk matki dziecka K. T..

W uzasadnieniu zażalenia skarżący podniósł, że pracuje w (...) S.A., gdzie zarabia 2.400 zł netto, na potwierdzenie czego przedłożył kopię zeznania podatkowego PIT-37 za rok 2015, i nie osiąga innych dochodów. Nie ma możliwości podjęcia dodatkowej pracy, ponieważ pracuje już przez 5 dni w tygodniu po 8 godzin. Jego miesięczne wydatki wynoszą 1.900 zł, w tym: wyżywienie – 800 zł, paliwo – 300 zł, odzież i środki czystości – 200 zł, spłata pożyczki na zakup mieszkania – 600 zł, zatem pozwany na alimenty nie może przeznaczyć kwoty wyższej niż 500 zł. Pozwany wskazał, że kwota 4.000 zł rocznie na wypoczynek letni i zimowy dziecka jest zawyżona, gdyż realny koszt ponoszony przez dziecko z tego tytułu to kwota 1.800 zł rocznie, ponieważ za ok. 1.500-2.000 zł od osoby można wyjechać na dziesięciodniowe wczasy zagraniczne all inclusive. W ocenie skarżącego koszt utrzymania czteroletniego dziecka nie powinien przekraczać 1.000 zł miesięcznie, a ojca dziecka nie może obciążać 80% tych kosztów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się częściowo zasadne.

W myśl z art. 27 k.r.o. oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Obowiązek ten ma niewątpliwie charakter alimentacyjny (por. uchwała pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty, M.P. z dnia 26 lutego 1988 r., OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 39/11), wobec czego zastosowanie przy jego ustalaniu znajdują przepisy art. 133 §1 i 135 §1 k.r.o.

Zgodnie z art. 753 § 1 zd. 2 k.p.c. w postępowaniu zabezpieczającym Sąd bada jedynie uprawdopodobnienie przesłanek warunkujących zasadność i zakres roszczenia, zarówno co do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych, jak i zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Uprawniony nie ma natomiast obowiązku uprawdopodobnienia interesu prawnego w zabezpieczeniu roszczenia alimentacyjnego (art. 753 § 1 k.p.c.).

Pozwany nie kwestionował istnienia po swojej stronie obowiązku alimentacyjnego, a spór dotyczył jedynie jego wysokości, przy czym pozwany akceptował kwotę 500 zł miesięcznie. W ocenie Sadu Apelacyjnego wydatki związane z utrzymaniem małoletniego ustalone przez Sąd Okręgowy na poziomie 1.200 zł są zawyżone jedynie nieznacznie w zakresie kosztów wyjazdów wakacyjnych. Kwota rzędu 400 zł na wyżywienie jest adekwatna do wieku i potrzeb małoletniego. Nie budzi wątpliwości, że dziecko w wieku lat 4 potrzebuje również zabawek i rozrywek, a stopa życiowa rodziców pozwala na wydawanie na ten cel ok. 100 zł miesięcznie. Wyprawka w kwocie 20 zł z pewnością nie przekracza zwykłych kosztów związanych z przygotowaniem dziecka do pójścia do przedszkola. Opłata za przedszkole w wysokości 150 zł miesięcznie również nie może być pod tym względem kwestionowana. Małoletni jest w wieku intensywnego rozwoju fizycznego, zatem wyrasta z ubrań i obuwia, więc wydatek kwoty 60 zł miesięcznie na te rzeczy nie jest nadmierny. Sąd Okręgowy trafnie obniżył natomiast podany przez powódkę wydatek 3.000 zł rocznie na zakup węgla, rozliczając koszty mieszkania w taki sposób, że na małoletniego rocznie przypada 1.800 zł (150 zł miesięcznie), na co składają się nie tylko częściowo koszty opału, ale też innych opłat eksploatacyjnych, jak opłata za wodę, prąd czy gaz. Pozwany kwestionuje wysokość wydatków na wyjazdy wakacyjne w kwocie 4.000 zł rocznie. Kwota ta nie jest niewątpliwie niska, jednak należy podkreślić, że małoletni choruje na astmę i potrzebuje częstych wyjazdów nad morze, na co powódka zwraca uwagę w pozwie, a czego pozwany nie neguje. Na koszt takiego wyjazdu składa się opłata za przejazd, za nocleg oraz nieco wyższe niż w domu koszty wyżywienia. W ocenie Sądu Apelacyjnego dwa takie wyjazdy rocznie, jeden dwutygodniowy i jeden tygodniowy, generują dodatkowy koszt przypadający na małoletniego w wysokości ok. 3.000 zł, co daje po 250 zł miesięcznie. Łączny koszt utrzymania małoletniego wynosi zatem ok. 1.150 zł miesięcznie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego przy ocenie sprawy należało uwzględnić, że pozwany w zażaleniu wskazał, iż nie ma innego źródła dochodu niż umowa o pracę, na potwierdzenie czego dołączył zeznanie podatkowe. Skoro zatem pozwany zarabia ok. 2.400 zł miesięcznie, a powódka ok. 2.000 zł, to jego możliwości zarobkowe są niewątpliwie większe, jednak nie jest to różnica aż tak znacząca, jak przyjął na podstawie twierdzeń powódki zawartych w pozwie Sąd pierwszej instancji. Powódka nie uprawdopodobniła natomiast, aby zeznanie podatkowe pozwanego nie obejmowało wszystkich jego dochodów. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że pozwany jest osobą młodą i zdrową, zatem – mimo że pracuje na pełny etat – może w razie potrzeby podjąć się pracy dorywczej, zwłaszcza że strony są zgodne co do tego, że miejsce pobytu dziecka będzie przy matce, zatem pozwany będzie miał mniej obowiązków związanych z wychowaniem małoletniego. Co więcej, wskazywane przez niego wydatki np. na spłatę pożyczki na zakup mieszkania dla siebie nie mogą w całości wyprzedzać obowiązku alimentacyjnego wobec syna – pozwany powinien był tak ustalić wysokość rat, aby móc w odpowiednim stopniu uczestniczyć w kosztach utrzymania dziecka. Powódka sprawuje nad małoletnim bezpośrednią pieczę: dziecko w wieku lat 4 wymaga stałej opieki, przygotowania posiłków, pomocy w czynnościach higienicznych, prania i prasowania ubrań, czyli w zasadzie stałej obecności ze strony osoby dorosłej. Skoro zatem pozwany ma nieznacznie większe niż powódka możliwości zarobkowe, a ponadto nie sprawuje bezpośredniej pieczy nad synem, obciążenie go 60 % kosztów utrzymania dziecka nie stoi w sprzeczności z art. 135 § 2 k.r.o. Jego wniosek, by pokrywać połowę tych kosztów (500 zł przy postulowanych kosztach utrzymania na poziomie 1.000 zł), nie znajduje uzasadnienia w świetle dokonanej powyżej oceny możliwości majątkowych stron oraz rozkładu opieki nad dzieckiem, którego skarżący nie neguje.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny uznał zażalenie za częściowo uzasadnione i zmienił zaskarżone postanowienie, orzekając jak w punkcie I sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., natomiast w pozostałym zakresie oddalił zażalenie jako bezzasadne na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSA Marek Boniecki SSA Wojciech Kościołek SSA Grzegorz Krężołek