Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Marek Boniecki
Protokolant:	Michał Góral

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 grudnia 2022 r. w Krakowie

sprawy z powództwa Z. D.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę i ustalenie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 27 stycznia 2021 r., sygn. akt I C 1323/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III w ten sposób, że uchyla zawarte w nim rozstrzygnięcie;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Marek Boniecki

Sygn. akt I ACa 494/21

Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z 2 grudnia 2022 r.

Wyrokiem z 27 stycznia 2021 r. Sąd Okręgowy w Krakowie: zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki Z. D. kwotę 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty (pkt I); zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.894,02 zł tytułem odszkodowania ze szczegółowo opisanymi odsetkami (pkt II); ustalił, że pozwany ponosić będzie odpowiedzialność za dalsze szkody, jakie mogą wystąpić u powódki
w przyszłości wskutek wypadku z 22 lipca 2015 r. (pkt III); oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt IV) oraz orzekł o kosztach procesu (pkt. V i VI).

Sąd pierwszej instancji poczynił ustalenia faktyczne zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 303-305, które Sąd Apelacyjny podzielił i przyjął za własne.

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał powództwo za częściowo uzasadnione w świetle przepisów art. 444 §1 k.c., art. 445 §1 k.c. oraz art. 189 k.p.c., przyjmując, że:

- rozmiar krzywdy doznanej przez powódkę uzasadnia przyznanie jej zadośćuczynienia w wysokości 100.000 zł, ponad sumę wypłaconą jej w toku postępowania likwidacyjnego;

- przy ustalaniu rozmiaru krzywdy należało wziąć pod uwagę: charakter i zakres doznanych uszkodzeń ciała, proces leczenia, uzależnienie od pomocy osób trzecich, doznany ból, długotrwałą rehabilitację, brak pełnego powrotu do zdrowia i niekorzystne rokowania na przyszłość;

- powódka wykazała poniesione koszty leczenia oraz interes prawny w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość.

Wyrok powyższy w części zasądzającej zadośćuczynienie ponad kwotę 50.000 zł, ustalającej odpowiedzialność na przyszłość oraz rozstrzygającej o kosztach procesu zaskarżył apelacją pozwany, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie, ewentualnie uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Apelujący zarzucił naruszenie: 1) art. 233 §1 k.p.c. - poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz dokonanie oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w sposób sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a polegające w szczególności na uznaniu za fachowe, rzetelne, jasne i wyczerpujące opinie ortopedy oraz neurologa; 2) art. 224 §1 k.p.c. w zw. z art. 316 §1 k.p.c. - poprzez dokonanie przez Sąd I instancji błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, które miały wpływ na jego treść, a polegających na przyjęciu, że powódka w wyniku wypadku z 22 lipca 2015 r. doznała uszczerbku na zdrowiu uzasadniającego przyznanie zadośćuczynienia w kwocie wyższej niż 85.000 zł (łącznie wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego oraz zasądzone 50.000 zł w toku postępowania w I Instancji); 3) art. 205 ¹² §2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w związku z art. 278 §1 k.p.c. w zw. z 286 k.p.c. - poprzez oddalenie postanowieniem z dnia 27 stycznia 2021 r. wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu neurologii na okoliczność wyjaśnienia przez biegłego wątpliwości pozwanego stawianych w zarzutach z dnia 1 kwietnia 2020 roku; 4) art. 445 §1 k.c. w zw. z art. 444 §1 k.c. - poprzez jego zastosowanie oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dalszej kwoty tytułem zadośćuczynienia, pomimo tego, że świadczenia wypłacone przez pozwanego w ramach postępowania likwidacyjnego w całości wyczerpują roszczenia powódki związane ze zdarzeniem z dnia 4 września 2016 roku; 5) art. 189 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. -poprzez uznanie, że powódka posiada i wykazała interes prawny pozwalający na żądanie w przedmiotowej sprawie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki zdarzenia z dnia 22 lipca 2015 roku, podczas gdy powódka takiego interesu ani nie posiada, ani go nie wykazała.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkim zakresie.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 §1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Apelacyjny przyjął go za własny. Jakkolwiek skarżący podniósł zrzut błędnych ustaleń faktycznych, to w istocie zakwestionowano wyciągnięte z tych ustaleń przez Sąd Okręgowy wnioski co do rozmiaru krzywdy, a w konsekwencji wysokości zadośćuczynienia, co podlegało rozpoznaniu poprzez pryzmat przepisów prawa materialnego, o czym niżej. Niezrozumiałe jest przy tym powoływanie się na uchybienie art. 224 §1 k.p.c. w zw. z art. 316 §1 k.p.c., które to przepisy nie mogły zostać naruszone w sposób opisany w relewantnym zarzucie.

Nietrafiony okazał się zarzut obrazy art. 233 §1 k.p.c. Oczywiście podlegał on rozpoznaniu jedynie w zakresie, w jakim został skonkretyzowany, co wynika z wiążącego charakteru tego zarzutu, jako odnoszącego się do przepisu prawa procesowego. Sąd Apelacyjny podzielił ocenę dowodów z opinii biegłych neurologa i ortopedy. Fakt, że opinie te pokrywały się w opisie niektórych uszczerbków, których doznała poszkodowana, nie tylko czyni omawianych dowodów niewiarygodnymi, ale wręcz potwierdza trafność wniosków obu opinii. Nie jest nielogicznym także stwierdzenie, że dane uszkodzenie może prowadzić do niekorzystnych skutków zarówno natury neurologicznej, jak i ortopedycznej. Ewentualne „pokrywanie się” procentowych uszczerbków na zdrowiu nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia z uwagi na jedynie pomocniczy, w przypadku spraw o zadośćuczynienie, charakter odnoszenia się przez biegłych do tabel stosowanych przy sprawach innego rodzaju. Biegły neurochirurg wyjaśnił także w odpowiedzi na zarzuty (k. 260) wątpliwości związane
z użyciem sformułowania „bóle o typie korzeniowych”. Sama lakoniczność czy raczej zwięzłość wypowiedzi nie przekreśla jej wartości merytorycznej, o ile jest ona przekonująca, jak miało to miejsce w badanym przypadku. Nie ma też racji apelujący, twierdząc, że biegły z zakresu ortopedii nie uwzględnił zmian osteoporotycznych występujących u powódki (k. 205). Nota bene, pozwany nie wnosił o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego tej specjalizacji w postępowaniu apelacyjnym.

Ze wskazanych wyżej względów nie mógł się także ostać zarzut naruszenia art. 205 ¹² §2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 §1 k.p.c. w zw. z 286 k.p.c., a także zostać uwzględniony zgłoszony w apelacji wniosek oparty na przepisie art. 380 k.p.c.

Sąd Okręgowy nie naruszył swoim rozstrzygnięciem art. 445 §1 k.c. w zw. z art. 444 §1 k.c. Korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonego zadośćuczynienia uzasadnione jest tylko wówczas, gdy sąd pierwszej instancji przy ustalaniu tejże sumy nie uwzględnił wszystkich istotnych okoliczności mających wpływ na rozmiar krzywdy, ewentualnie przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 7 stycznia 2000 r., II CKN 651/98). W rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żaden
z wymienionych przypadków. Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy wyważył wszystkie zaistniałe w sprawie okoliczności, które miały wpływ na rozmiar krzywdy, w tym trwałość następstw wypadku, istotny zakres uszczerbku na zdrowiu, dolegliwości bólowe, długotrwałe leczenie i rehabilitację, niekorzystne rokowania na przyszłość, konieczność korzystania
z pomocy innych osób, co dla osoby aktywnej jest niewątpliwie źródłem dodatkowych cierpień natury psychicznej. Jak też podniesiono już wyżej, określenie procentowego uszczerbku na zdrowiu nie ma bezpośredniego zastosowania w sprawach o zadośćuczynienie. Miernik ten ma charakter jedynie pomocniczy, pozwalający na stwierdzenie, czy uszczerbek na zdrowiu jest znaczny czy nie. Nie uwzględnia on natomiast takich elementów krzywdy, jak: aktywność życiowa poszkodowanego czy doznawany ból fizyczny i psychiczny. Walor jedynie pomocniczy, na co zresztą trafnie wskazuje apelujący, ma też wysokość kwot zasądzanych w analogicznych stanach faktycznych. W wywiedzionym środku odwoławczym trudno jednak doszukać się konkretnych przykładów w tym względzie, do których mógłby odnieść się Sąd drugiej instancji. W konkluzji powyższych rozważań dojść należało do przekonania, że zasądzona na rzecz powódki suma zadośćuczynienia nie może być uznana za rażąco wygórowaną.

Zasadnie natomiast strona pozwana zarzuciła brak podstaw do ustalenia jej odpowiedzialności za skutki wypadku w przyszłości. Sąd Apelacyjny w obecnym składzie podziela pogląd o braku po stronie powoda interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c.
w tym zakresie. Zasada odpowiedzialności strony pozwanej za wszelkie szkody pozostające
w związku z ww. zdarzeniem została przesądzona z chwilą uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w aktualnie rozpoznawanej sprawie, a przede wszystkim nigdy nie była sporna. Zakładając wystąpienie w przyszłości u powódki nowej szkody, będzie ona każdorazowo zobowiązana do udowodnienia jej powstania, rozmiaru oraz związku przyczynowego między nową szkodą a wypadkiem. Przedawnieniu przyszłych roszczeń powoda stoi z kolei na przeszkodzie art. 442 ¹ §3 k.c. Innymi słowy ustalenie lub nie odpowiedzialności na przyszłość w żaden sposób nie zmienia sytuacji prawnej powódki, co oznacza brak interesu prawnego w żądaniu takiego ustalenia.

Sąd odwoławczy nie dostrzegł także, aby Sąd pierwszej instancji uchybił prawu materialnemu w zakresie nie objętym zarzutami apelacji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 §1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, które po stronie powódki ograniczyły się do wynagrodzenia adwokata przyjęto art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. oraz §2 pkt 6 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.), mając na uwadze fakt, że powódka uległa w swoim stanowisku procesowym jedynie w niewielkim zakresie.

SSA Marek Boniecki