Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Sławomir Jamróg

Sędziowie: SSA Grzegorz Krężołek,

SSO (del.) Adam Sęk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 września 2022 r. w Krakowie

sprawy z powództwa Bank (...) S.A. w W.

przeciwko

E. G. i W. G.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej i apelacji pozwanej E. G. od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 13 grudnia 2019r. sygn. akt I C 643/18,

oraz na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 7 października 2020 r. sygn. akt I C 643/18

1.  zmienia zaskarżone orzeczenia ich punktach II. w ten sposób, że:

a)  w punkcie I. wyroku z dnia 13 grudnia 2019r. kwotę 46.274,30 zł zastępuje kwotą: 91.934,75 zł (dziewięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery złote siedemdziesiąt pięć groszy), a ponadto w ramach orzeczenia o odsetkach maksymalnych po zwrocie: „… od dnia 11 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty” a przed średnikiem, dodaje dalszą treść:

„ - 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lutego 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 marca 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 maja 2020r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lipca 2020r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 września 2020 r. do dnia zapłaty,

-1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 października 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 listopada 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 marca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 maja 2021r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lipca 2021r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 września 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 października 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 listopada 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lutego 2022 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 marca 2022 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 maja 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 czerwca 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lipca 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 sierpnia 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 września 2022r. do dnia zapłaty”;

b)  w punkcie I. wyroku zaocznego z dnia 7 października 2020r. kwotę 58.727,15 zł zastępuje kwotą: 91.934,75 zł (dziewięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery złote siedemdziesiąt pięć groszy), a ponadto w ramach orzeczenia o odsetkach maksymalnych po zwrocie: „… od dnia 11 września 2020 r. do dnia zapłaty” a przed średnikiem, dodaje dalszą treść:

„-1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 października 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 listopada 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 marca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 maja 2021r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lipca 2021r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 września 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 października 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 listopada 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lutego 2022 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 marca 2022 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 maja 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 czerwca 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 lipca 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 sierpnia 2022r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote 65/100) od dnia 11 września 2022r. do dnia zapłaty”;

2. oddala obie apelacje strony powodowej w pozostałej części a apelację pozwanej w całości;

3. zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz strony powodowej kwotę 5.783 zł (pięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO (del.) Adam Sęk SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt I ACa 1312/20

UZASADNIENIE

Strona powodowa Bank (...) S.A. z siedziba w W. w pozwie skierowanym przeciwko E. G. i W. G. domagała się zasądzenia solidarnie od pozwanych kwoty 83.315,39 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 8 marca 2018 roku do dnia zapłaty. Ponadto domagała się zasądzenia od pozwanych na swoją rzecz kosztów postępowania (k. 3 - 7). na dochodzona kwotę składał się kapitał w kwocie 78,399, 42zł , odsetki naliczone do dnia 7 marca 2018r. w kwocie 4.915zł.. od dnia 8 marca 2018r. Strona powodowa domagała się także zasądzenia odsetek od naliczonych odsetek umownych do dnia zapłaty .

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 31 sierpnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Tarnowie uwzględnił powództwo w całości (k. 43).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana E. G. zaskarżyła ten nakaz w całości i wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm prawem przepisanych (k. 48 - 50).

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2019 roku Sąd Okręgowy w T. uchylił nakaz zapłaty z dnia 31 sierpnia 2018 roku w stosunku do pozwanego W. G. i zawiesił postępowanie w stosunku do niego na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. (k. 159).

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2019 r. sygn. akt I C 643/18 Sąd Okręgowy w Tanowie zasądził od pozwanej E. G. na rzecz strony powodowej Banku (...) SA z siedzibą w W. kwotę 46.274,30 zł z odsetkami maksymalnymi naliczanymi od kwot:

- 15.834 zł od dnia 8 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 maja 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 października 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 listopada 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 lutego 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 marca 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 maja 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 lipca 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 września 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 października 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 listopada 2019 r. do dnia zapłaty,

- 1.383,65 zł od dnia 11 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty;(pkt I),

oddalił w pozostałym zakresie powództwo skierowane przeciwko E. G. (pkt II), zasądził od E. G. na rzecz strony powodowej kwotę 2.083 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania (pkt III) i nakazał pobrać od strony powodowej Banku (...) SA z siedzibą w W. i od pozwanej E. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Tarnowie kwoty po 375,37 zł tytułem wydatków poniesionych w sprawie (pkt IV).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

Bank (...) S.A. z siedziba w W. zawarł w dniu 19 października 2015 roku z E. G. i W. G. umowę pożyczki ekspresowej nr (...). Zgodnie z umową Bank udzielił pozwanym pożyczki w kwocie 91.836.64 zł, zaś okres kredytowania ustalony został do dnia 10 października 2022 roku (§ 1 ust. 1 umowy). Pożyczka udzielona pozwanym przeznaczona była na sfinansowanie celu konsumpcyjnego w kwocie 4.490,01 zł, spłaty kredytów w kwocie 85.509,90 zł oraz prowizji za udzielenie pożyczki w wysokości 1.836,73 zł (§ 1 ust. 3 umowy). Prawnym zabezpieczeniem spłaty pożyczki było pełnomocnictwo do dysponowania przez Bank rachunkiem (...) nr (...) (§ 1 ust. 4 umowy). Strony ustaliły, że pożyczka będzie oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalanej na podstawie zmiennej Stopy Bazowej (...) z zastrzeżeniem marży Banku w wysokości 5,26%. W dniu zawarcia umowy Stopa Bazowa (...) wynosiła 1,74% w stosunku rocznym, a oprocentowanie pożyczki wynosiło 7,00% w stosunku rocznym (§ 2 ust. 1 umowy). Wysokość stopy oprocentowania pożyczki nie mogła przekroczyć wysokości odsetek maksymalnych (§ 2 ust. 2 umowy). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania pożyczki wynosiła 8,17% w stosunku rocznym (§ 3 umowy).

Całkowity koszt pożyczki w dniu zawarcia umowy wynosił 27.149,76 zł i składały się na niego: odsetki w kwocie 24.389,87 zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 1.836,73 zł oraz opłata za prowadzenie rachunku (...), w wysokości określonej w „Taryfie prowizji i opłat bankowych dla klientów detalicznych”, za okres na jaki została udzielona pożyczka. Na dzień zawarcia umowy opłata ta wynosiła 923,16 zł (§ 5 ust. 1 i 2 umowy). Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę na dzień zawarcia umowy wynosiła 117.149,67 zł i składały się na nią suma całkowitej kwoty pożyczki oraz całkowitego kosztu pożyczki (§ 5 ust. 4 umowy).

W umowie zastrzeżono ponadto, że na dzień zawarcia umowy wysokość raty kapitałowo-odsetkowej wynosi 1.383,65 zł (§ 7 ust. 3 umowy). Raty annuitetowe miały być spłacane co miesiąc, w 10 dniu miesiąca (§ 7 ust. 5 umowy). Od kwoty pożyczki Bank posiadał uprawnienie do pobierania odsetek za okres od dnia powstania zadłużenia do dnia poprzedzającego jego spłatę (§ 8 ust. 1 umowy). Zgodnie z umową bank był uprawniony do wystąpienia do pożyczkobiorcy o ustanowienie dodatkowego prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki oraz przedłożenie aktualnych dokumentów niezbędnych do dokonania przez Bank oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, tj. dokumentów potwierdzających źródło i wysokość dochodów oraz zobowiązań finansowych pożyczkobiorcy, a pożyczkobiorca, w ramach zmiany umowy, jest zobowiązany do ustanowienia dodatkowego prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki, w formie i na warunkach i w terminie uzgodnionym z Bankiem, jeżeli w określonym w umowie terminie nie nastąpi spłata dwóch pełnych rat pożyczki przez okres dwóch kolejnych miesięcy, po uprzednim poinformowaniu pożyczkobiorcy o konieczności spłaty zaległych rat w terminie 7 dni od dnia otrzymania informacji o braku spłaty wymagalnej części zadłużenia. W umowie określono ponadto, że dodatkowe prawne zabezpieczenie spłaty pożyczki może stanowić: poręczenie cywilne lub wekslowe, przelew wierzytelności, przystąpienie do długu, przeniesienie określonej kwoty na własność Banku, zastaw rejestrowy, zastaw zwykły, przewłaszczenie, hipoteka, blokada środków na rachunku bankowym wraz z pełnomocnictwem do dysponowania rachunkiem bankowym oraz pełnomocnictwo udzielone Bankowi przez pożyczkobiorcę do potrącenia z rachunku bankowego pożyczkobiorcy prowadzonego w Banku, wierzytelności Banku z tytułu pożyczki wynikających z zawartej umowy (§ 23 ust. 1 i 2 umowy). Zgodnie z umową Bank miał prawo wypowiedzieć umowę w całości lub w części, jeśli pożyczkobiorca utracił zdolność kredytową lub nie zapłacił w terminie określonym w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim poinformowaniu pożyczkobiorcy o konieczności spłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania informacji o braku spłaty wymagalnej części zadłużenia i pomimo wezwania Banku, nie ustanowi prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki, o którym mowa wyżej w terminie 30 dni od daty wezwania. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni (§ 24 ust 1 umowy). Do końca ostatniego okresu wypowiedzenia pożyczkobiorca zobowiązany jest do spłaty całości zadłużenia. W przypadku braku spłaty, Bank mógł przystąpić do dochodzenia swych wierzytelności z prawnych zabezpieczeń spłaty pożyczki i majątku pożyczkobiorcy (§ 24 ust. 2 umowy). Zastrzeżono także, że jeżeli pożyczkobiorca nie przedłoży dokumentów, potwierdzających dokonanie spłaty kredytu, pomimo wezwania Banku, w ramach zmiany umowy, nie ustanowi dodatkowego prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki, w terminie 30 dni od daty wezwania (§ 24 ust. 3 umowy).

Określając w umowie skutki nieterminowej spłaty pożyczki ustalono, że wysokość stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego pożyczki jest równa stopie odsetek maksymalnych. Na dzień zawarcia umowy maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej, w tym wysokość stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego pożyczki, była równa czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i wynosiła 10,00% (§ 26 ust. 2 umowy). W umowie strony ustaliły, że w przypadku złożenia w sądzie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wystawionemu przez Bank bankowemu tytułowi egzekucyjnemu lub wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności Banku z tytułu umowy, Bank będzie pobierał odsetki w wysokości odsetek maksymalnych od całości zadłużenia przeterminowanego (tj. kapitału przeterminowanego, odsetek i należnych Bankowi prowizji opłat bankowych), zgodnie z uzyskanym tytułem wykonawczym (§ 26 ust. 4 umowy).

Wobec utrzymującego się stanu zadłużenia przeterminowanego, które na dzień sporządzenia pism wynosiło 3.500,53 zł, strona powodowa wezwała pozwanych pismami z dnia 11 kwietnia 2017 roku do uregulowania należności w terminie 14 dni roboczych od otrzymania tychże pism. Bank poinformował pozwanych, że bezpośrednią konsekwencją prawną dalszego uchylania się od wykonania zobowiązania może być rozwiązanie umowy w trybie wypowiedzenia, skutkujące obowiązkiem spłaty całej należności pod rygorem podjęcia przez Bank czynności w celu zaspokojenia roszczeń w ramach postępowania egzekucyjnego. Pismo skierowane do E. G. zostało odebrane przez dorosłego domownika J. H. w dniu 19 kwietnia 2017 roku.

Pozwana E. G. wystąpiła do strony powodowej z pismem w którym zwróciła się z prośbą o rozłożenie kredytu na raty w wysokości 1.000 zł. Podkreśliła, że była poręczycielem kredytu zaciągniętego przez jej byłego męża W. G. jeszcze w trakcie trwania ich związku małżeńskiego. Pozwana w piśmie tym także wskazywała, że rozwiodła się z mężem, jednak nie jest w stanie wyegzekwować od niego spłaty rat. Pismem z dnia 8 maja 2017 roku powodowy Bank w odpowiedzi na pismo pozwanej E. G. wyraził zgodę na spłatę zadłużenia w miesięcznych ratach po 1.000 zł.

Mimo skierowania do pozwanych ww. wezwań nie uregulowali oni zadłużenia, dlatego pismami z dnia 15 maja 2017 roku powodowy Bank z uwagi na brak spłaty zadłużenia przeterminowanego wypowiedział zawartą pomiędzy stronami umowę. Bank poinformował w ww. pismach, że z dniem upływu okresu wypowiedzenia umowa zostanie rozwiązana i powstanie obowiązek dokonania natychmiastowej spłaty całości zadłużenia wobec Banku. Według stanu na dzień sporządzenia niniejszych pism stan zadłużenia przeterminowanego wynosił 4.288,94 zł, w tym: kapitał 3.726,47 zł i odsetki 562,47 zł. Pozwanych pouczono, że jeżeli w okresie wypowiedzenia nastąpi spłata całości wymagalnego zadłużenia, wypowiedzenie traktować należy jako bezskuteczne, a w konsekwencji umowa kontynuowana będzie na dotychczasowych warunkach. W przypadku zaś nieuregulowania bądź uregulowania zadłużenia w niepełnej wysokości, umowa zostanie rozwiązana a Bank podejmie działania prawne zmierzające do wyegzekwowania należnych roszczeń.

Przesyłki zawierające ww. wypowiedzenia nie zostały podjęte przez pozwanych

w terminie, dlatego uległy zwrotowi.

Następnie w dniu 8 września 2017 roku strona powodowa skierowała do pozwanych ostateczne wezwania przedsądowe, informując, że posiada wobec pozwanych wymagalną wierzytelność. Saldo zadłużenia na dzień sporządzenia tychże pism wynosiło ogółem 80.917,20 zł a na kwotę tą składała się kwota kapitału w wysokości 78.399,42 zł oraz odsetki w wysokości 2.517,78 zł. W pismach tych poinformowano strony, że Bank jest gotów podjąć mediację i rozważyć możliwość restrukturyzacji zadłużenia konieczne jest jednak złożenie przez pozwanych takiego wniosku. W przypadku zaś braku spłaty wymagalnego zadłużenia Bank zaznaczył, że skieruje pozew do sądu celem uzyskania tytułu wykonawczego, a następnie skieruje sprawę na drogę postępowania sądowego i egzekucji komorniczej. Pozwana E. G. odebrała przesyłkę zawierającą ww. wezwanie w dniu 15 września 2017 roku

Nadto Sad Okręgowy ustalił, że kapitał wymagalny na jeden dzień przed wniesieniem pozwu, tj. 7 marca 2018 roku wynosił 12.460,81 zł. Odsetki od rat zapadłych niezapłacone 2.614,97 zł oraz odsetki od kapitału przeterminowanego w wysokości 758,22 zł.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo skierowane przeciwko E. G. zasługuje na uwzględnienie w części. Sąd zwrócił uwagę, że z dokumentów jednoznacznie wynikało, iż powód wykonał swoje zobowiązanie i wypłacił pozwanej środki pieniężne w oparciu o zawartą umowę pożyczki. Ponadto z historii spłat (k. 81) wynikało także, że pozwani przez pewien czas spłacali pożyczkę. Pozwani dokonali bowiem wpłaty 29 rat na łączną kwotę 23.726,05 zł, zaś ostatnia wpłata miała miejsce 3 stycznia 2018 roku. Oznacza to, że środki pieniężne faktycznie zostały przekazane do dyspozycji pozwanych przez powoda. Za nielogiczne a w konsekwencji niewiarygodne Sąd uznał twierdzenia pozwanej dotyczące braku zobowiązania i nieudzielenia jej pożyczki, tym bardziej, że sama pozwana potwierdziła fakt zawarcia umowy pożyczki ekspresowej nr (...) pismem zawierającym prośbą o rozłożenie zobowiązania na raty w wysokości 1.000 zł (k. 91). W ocenie Sądu, strona powodowa – zgodnie ze spoczywającym na niej ciężarem dowodu wynikającym z art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.p.c. – wykazała powstanie zadłużenia pozwanych, z tytułu pożyczki. Bank miał prawo wypowiedzieć pożyczkę w całości lub w części, jeśli pożyczkobiorca utracił zdolność kredytową lub nie zapłacił w terminie określonym w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim poinformowaniu pożyczkobiorcy o konieczności spłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania informacji o braku spłaty wymagalnej części zadłużenia i pomimo wezwania Banku, nie ustanowi prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki o którym mowa w § 23 umowy w terminie 30 dni od daty wezwania. Zastrzeżenie to zawarte zostało w § 24 ust. 1 umowy pożyczki ekspresowej z dnia 19 października 2015 roku zawartej pomiędzy stronami. Z przedłożonych przez Bank dowodów w postaci pism zawierających wypowiedzenie umowy nie wynika, aby pozwana miała możliwość ustanowienia prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki. Bank nie zastosował się do tych zapisów umowy i idąc „na skróty” skierował do pozwanych wypowiedzenie umowy bez wymaganego zastrzeżenia. Sąd uznał więc, iż umowa nie została skutecznie wypowiedziana, a strona powodowa nie mogła domagać się spełnienia świadczenia z upływem 30 dniowego terminu zawartego w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy. Nieskuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki nie zwolniła jednakże pozwanej z obowiązku uiszczania rat zgodnie z pierwotnym harmonogramem spłat pożyczki. Umowa bowiem nadal obowiązywała między stronami. Skoro zatem wypowiedzenie umowy okazało się nieskuteczne i obowiązywał nadal harmonogram spłaty pożyczki to powstała potrzeba ustalenia wysokości wymagalnego zadłużenia. Konieczny okazał się wobec tego dowód z opinii biegłego sądowego. Biegła z zakresu finansów i bankowości mgr inż. B. Ł. wyliczyła zadłużenie na dzień 7 marca 2018 roku, mając na uwadze, że w dniu 8 marca 2018 roku został złożony przez stronę powodową pozew w niniejszej sprawie, a data wniesienia pozwu jest kluczowa dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, gdyż zmienia zasady naliczania odsetek. Zgodnie bowiem z zapisami umowy w przypadku m.in. wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności Banku z tytułu umowy, Bank będzie pobierał odsetki w wysokości odsetek maksymalnych od całości zadłużenia przeterminowanego (tj. kapitału przeterminowanego, odsetek i należnych Bankowi prowizji opłat bankowych - § 26 ust. 4 umowy). Skoro zatem strona powodowa posiadała uprawnienie do naliczania odsetek od odsetek, a więc od pełnej raty kapitałowo – odsetkowej (a były to raty w wysokości 1.383,65 zł) to od całej tej raty zadłużenia przeterminowanego można było naliczać odsetki maksymalne. Uwzględniając zatem wysokość wpłat dokonanych przez pozwanych zgodnie z opinią biegłej sądowej kapitał zaległy na dzień 7 marca 2018 roku wynosił 12.460,81 zł, odsetki od rat zapadłych niezapłacone 2.614,97 zł oraz odsetki od kapitału przeterminowanego 758,22 zł a więc łącznie 15.834 zł i ta kwota zasądzona została przez Sąd wraz z odsetkami maksymalnymi naliczanymi od dnia 8 marca 2018 roku, czyli od daty złożenia pozwu.

Następnie zostały zasądzone kwoty po 1.383,65 zł, czyli raty pożyczki wynikające

z harmonogramu spłaty zobowiązania wynikającego z umowy za poszczególne miesiące od marca 2018 roku aż do grudnia 2019 roku (do momentu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie). Dzień ogłoszenia wyroku przypadał na dzień 13 grudnia a zgodnie z umową zobowiązanie miało być uiszczane w ratach w 10 dniu miesiąca (§ 7 ust. 5 umowy), więc ostatnia rata stała się wymagalna 10 grudnia 2019 roku stąd odsetki maksymalne zasądzone zostały od poszczególnych rat od 11 dnia danego miesiąca.

Sąd Okręgowy nie podzielił przy tym zapatrywań pozwanej, iż doszło z jego strony do uchybień treści art. 321 k.p.c. poprzez orzeczenie przez Sąd ponad żądanie pozwu.

W konsekwencji zasadnym stało się zasądzenie od pozwanej E. G. na rzecz strony powodowej Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 46.274,30 zł, tj. kwoty 15.834 zł + 30.440,30 zł (22 raty po 1.383,65 zł). W pozostałym zakresie zasadnym było oddalenie dalej idącego powództwa w stosunku do E. G. o czym Sąd wyrzekł w punkcie II wyroku. jako podstawę zasądzenia odsetek za opóźnienie powołano art. 481 § 1 k.c. Jako podstawę stosunkowego rozliczenia o kosztach procesu Sąd Okręgowy powołał art. 100 k.p.c., a o kosztach sądowych art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 623) .

Apelację od tego wyroku złożyła strona powodowa a także apelację wniosła pozwana E. G..

Strona powodowa w apelacji z dnia 22 stycznia 2020r. zaskarżyła powyższy wyrok w części oddalającej powództwo skierowane przeciwko E. G. co do kwoty 37.041,09,-zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 08.08.2018 r. do dnia zapłaty (pkt II wyroku) oraz w części orzekającej o kosztach postępowania (pkt III i IV wyroku), a także w części uwzględniającej powództwo skierowane przeciwko E. G. w zakresie sposobu liczenia odsetek (pkt I wyroku).

Strona powodowa zarzuciła :

l) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 k.p.c. przez wyprowadzenie z materiału dowodowego: § 24 ust. | w zw. z § 23 Umowy pożyczki ekspresowej nr 3329673/20192775687 wniosków z niego niewynikających, tj. że Bank wypowiadając Umowę miał obowiązek poinformowania pożyczkobiorców o konieczności ustanowienia prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki o którym mowa w § 23, podczas gdy z przepisów tych wynika, że było to jedynie uprawnienie a nie obowiązek Banku, w konsekwencji czego Sąd uznał, że roszczenie Banku jest niewymagalne,

2) naruszenie prawa materialnego w zakresie zasądzonych w pkt I wyroku odsetek, tj. art. 481 § 1 k.c. przez jego zastosowanie oraz art. 482 § 1 przez jego niezastosowanie w zw. z § 26 ust. 4 Umowy pożyczki, co skutkowało wadliwym zasądzeniem odsetek od poszczególnych rat, podczas, gdy Umowa pożyczki przewidywała, że w przypadku wytoczenia powództwa Bank będzie pobierał odsetki od całości zadłużenia przeterminowanego. Strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje oraz kwoty 34,-zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwana E. G. w swej apelacji zaskarżyła wyrok w punktach I, III i IV , zarzucając naruszenie prawa procesowego a to art. 321§1 k.p.c. poprzez orzeczenie o innym niż zgłoszone w pozwie żądaniu tj orzeczenie o zaległych na dzień wyrokowania ratach pożyczki podczas gdy strona powodowa powoływała się na stan natychmiastowej wymagalności długu. Zdaniem pozwanej przy przyjęciu bezskuteczności wypowiedzenia powództwo było przedwczesne. Pozwana wniosła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zmianę orzeczenia o kosztach poprzez zasądzenie na rzecz pozwanej od strony powodowej kosztów procesu za obie instancje.

Wniosła też o oddalenie apelacji przeciwnika i o zasądzenie kosztów postępowania.

W dniu 7 października 2020r. Sąd Okręgowy w Tarnowie wydał wyrok zaoczny sygn. akt I C 643/18, którym uwzględnił powództwo także w stosunku do W. G. zasądzając od niego na rzecz strony powodowej kwotę 58727,15 zł zasądzając także odsetki w sposób analogiczny do zawartego w wyroku z dnia 13 grudnia 2019r. przy czym uwzględnił te odsetki także od kwot wymagalnych za dalszy okres do chwili orzekania a także zasądził koszty procesu w wysokości 2083zł i kwotę 72,40 zł tytułem zwrotu kosztów zabezpieczenia, stwierdzając, że obowiązek świadczenia określony w punktach I i II ma charakter solidarny z obowiązkiem pozwanej stwierdzonym we wcześniejszym wyroku ocznym.

Powielając ustalenia zawarte w uzasadnieniu wcześniej wydanego wyroku Sąd Okręgowy potwierdził wcześniejsze stanowisko, że kredyt został udzielony jednakże umowa nie została skutecznie wypowiedziała albowiem zastrzeżenie zawarte w § 24 ust. 1 umowy pożyczki ekspresowej z dnia 19 października 2015 roku wskazuje, że wymagane było wezwanie do ustanowienia zabezpieczenia a okoliczności sprawy nie wskazują , aby pozwani mieli możliwość ustanowienia prawnego zabezpieczenia spłaty pożyczki. Bank nie zastosował się do tych zapisów umowy i niejako idąc „na skróty” skierował do pozwanych wypowiedzenie umowy bez wymaganego zastrzeżenia

Nieskuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki nie zwolniła jednakże pozwanych z obowiązku uiszczania rat zgodnie z pierwotnym harmonogramem spłat pożyczki. W apelacji od tego wyroku zaocznego strona powodowa zaskarżyła wyrok w części oddalającej powództwo co do kwoty 24,558,24zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie oraz w części orzekającej o kosztach a także w części uwzgledniającej powództwo w zakresie sposobu liczenia odsetek . Biegła z zakresu finansów i bankowości mgr inż. B. Ł. wyliczyła zadłużenie na dzień 7 marca 2018 roku, mając na uwadze, że w dniu 8 marca 2018 roku został złożony przez stronę powodową pozew w niniejszej sprawie, a data wniesienia pozwu jest kluczowa dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, gdyż zmienia zasady naliczania odsetek. Zgodnie bowiem z zapisami umowy w przypadku m.in. wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności Banku z tytułu umowy Bank będzie pobierał odsetki w wysokości odsetek maksymalnych od całości zadłużenia przeterminowanego (tj. kapitału przeterminowanego, odsetek i należnych Bankowi prowizji opłat bankowych - § 26 ust. 4 umowy). Skoro zatem strona powodowa posiadała uprawnienie do naliczania odsetek od odsetek, a więc od pełnej raty kapitałowo – odsetkowej (a były to raty w wysokości 1.383,65 zł) to od całej tej raty zadłużenia przeterminowanego można było naliczać odsetki maksymalne. Uwzględniając zatem wysokość wpłat dokonanych przez pozwanych zgodnie z opinią biegłej sądowej kapitał zaległy na dzień 7 marca 2018 roku wynosił 12.460,81 zł, odsetki od rat zapadłych niezapłacone 2.614,97 zł oraz odsetki od kapitału przeterminowanego 758,22 zł a więc łącznie 15.834 zł i ta kwota zasądzona została przez Sąd wraz z odsetkami maksymalnymi naliczanymi od dnia 8 marca 2018 roku, czyli od daty złożenia pozwu. Następnie zostały zasądzone kwoty po 1.383,65 zł, czyli miesięczne raty pożyczki wynikające z harmonogramu spłaty zobowiązania wynikającego z umowy za poszczególne miesiące od marca 2018 roku aż do września 2020 roku (do momentu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie). Dzień ogłoszenia wyroku przypadał na 7 października 2020 r., a zgodnie z umową zobowiązanie miało być uiszczane w ratach w 10 dniu miesiąca (§ 7 ust. 5 umowy), więc ostatnia rata stała się wymagalna 10 września 2020 roku, stąd odsetki maksymalne zasądzone zostały od poszczególnych rat od 11 dnia danego miesiąca. Na podstawie wskazanych wyżej okoliczności zasadnym stało się zasądzenie od pozwanego W. G. na rzecz strony powodowej Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 58.727,15 zł, tj. kwoty 15.834 zł + 42.893,15 zł (31 rat po 1.383,65 zł). W pozostałym zakresie zasadnym było oddalenie dalej idącego powództwa w stosunku do W. G., o czym Sąd wyrzekł w punkcie II wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. a o kosztach w oparciu o art. 100 k.p.c.

Strona powodowa w apelacji od wyroku zaocznego podniosła analogiczne zarzuty jak wynikało to z wcześniejszej apelacji wniesionej od wyroku wydanego przeciwko pozwanej i wniosła o zmianę wyroku i uwzględnienia żądania pozwu.

Rozpoznając apelacje wniesione od obu zaskarżonych wyroków Sąd Apelacyjny zauważa, że logiczna ocena treści środków odwoławczych strony powodowej wskazuje, że wyroki w odniesieniu do odsetek zaskarżono nie tyle w zakresie uwzględnionego roszczenia, co w zakresie oddalenia powództwa także w odniesieniu do odsetek ponad odsetki wynikające z punktów I. Wskazanie więc w apelacjach strony powodowej, że zaskarżono wyroki w części uwzględniającej powództwo wynika jedynie z kwestii redakcyjnych i strona powodowa ma także gravamen w zaskarżeniu punktów I obu wyroków a to w związku ze sposobem zasądzenia tamże odsetek. Nie oznacza to jednak zasadności środka odwoławczego w zakresie w jakim strona powodowa kwestionuje sposób wyliczenia odsetek.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących wykładni umowy Sąd Apelacyjny podkreśla, że oparta na art. 65 § 1 k.c., kombinowana metoda wykładni oświadczeń woli zakłada pierwszeństwo znaczeniowe oświadczenia, jakie rzeczywiście wynikało ze zgodnej woli stron. Jeżeli jednak strony różnie rozumiały postanowienie umowne to decydujące jest znaczenie ustalone według obiektywnego wzorca, czyli takie, jakie w świetle reguł wynikających z art. 65 § 2 k.c. powinien mu przypisać odbiorca oświadczenia. Przeważa wówczas ochrona zaufania odbiorcy nad rozumieniem składającego oświadczenie. Interpretacja oświadczeń woli ujętych w formie pisemnej dokonywana jest jednak przede wszystkim na podstawie tekstu dokumentu. Strony nie zaoferowały innych dowodów mających wskazywać ich wolę. Zasadnicze więc znaczenie mają językowe reguły znaczeniowe, kontekst i związki znaczeniowe, występujące w przedłożonym dokumencie k.31-36 dokumencie. W tym jednak wypadku treść §24 nie jest jasna. Ocena rzeczywistej woli stron nawet jeżeli jest oparta na treści dokumentu pisemnego nie może być oderwana od innych postanowień umowy. Niewątpliwie zaś bank był uprawniony a nie obowiązany do wystąpienia o ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia (§23 ust.1). Należy jednak zwrócić uwagę, że ewentualne udzielenie takiego zabezpieczenia logicznie uchyla ze swej istoty podstawy i potrzebę do wypowiedzenia jeżeli miałoby ono opierać się na przyczynie wynikającej z utraty zdolności kredytowej. W takim bowiem wypadku ewentualne udzielenie dodatkowego zabezpieczenia czyniłoby bezprzedmiotowymi obawy banku co do konsekwencji utraty zdolności kredytowej. Nie narusza jednak zasad logiki ocena, że §24 ust. 1 pkt 1 dawał prawo do wypowiedzenia jeżeli pożyczkobiorca utracił zdolność kredytową i pomimo wezwania banku nie ustanowił prawnego zabezpieczenia. Możliwa byłaby jednak także wykładnia, że brak spłaty dwóch rat rodził obowiązek zabezpieczenia a brak tego zabezpieczenia stanowił dodatkową samodzielną przyczynę wypowiedzenia. Wątpliwości budzi jednak przede wszystkim treść postanowienia umownego z § 24 ust. 1 pkt 2 , które literalnie wskazuje, że możliwość wypowiedzenia także i w takim przypadku miała być nie tylko uzależniona od braku zapłaty za dwa pełne okresy płatności, lecz możliwość ta poprzez użycie spójnika „i” również została powiązana z brakiem udzielenia zabezpieczenia. Takie powiązanie w samo w sobie nie budziłoby wątpliwości, gdyby strony przewidziały dalszą procedurę dotyczącą wypowiedzenia na wypadek udzielenia zabezpieczenia. Udzielenie odpowiedniego dodatkowego zabezpieczenia spłaty długu mogło oczywiście powodować , że wierzyciel pomimo powstania stanu zadłużenia za dwa okresy płatności nie musiał od razu wypowiadać umowy. Uzyskanie odpowiedniego zabezpieczenia mogło bowiem powodować wstrzymanie czynności zmierzających do przedwczesnego zakończenia stosunku. Tym niemniej przy wskazanej redakcji §24 udzielenie zabezpieczenia zgodnie z §23 nie mogło powodować samo w sobie pokrycia powstałego już zadłużenia i zaspokojenia wierzyciela. Przy jednoczesnym utrzymaniu się czy powiększaniu stanu zadłużenia samo udzielenie zabezpieczenia ni mogło doprowadzić do zaspokojenia. Przepis §. 24 ust. 2 umowy wskazywał natomiast, że w przypadku braku spłaty bank mógł przystąpić do dochodzenia swych wierzytelności z prawnych zabezpieczeń spłaty i z majątku, co mogło wskazywać, że udzielenie zabezpieczenia nie musiało uchylać skutku wypowiedzenia, brak zaś ustanowienia zabezpieczenia miałby wówczas znaczenie nie tyle dla kwestii wypowiedzenia a jedynie dla oceny skutków wypowiedzenia np. zmiany marży czy sposoby zaspokojenia. Zdanie pierwsze §24 ust. 2 umowy, nie wykluczało więc oceny, że pomimo ustanowienia zabezpieczenia termin wypowiedzenia nadal biegnie. W takim zaś wypadku to sam brak spłaty zadłużenia za dwa okresy płatności byłby wystarczająca podstawą do wypowiedzenia, tym bardziej , że pośrednio wskazuje on na niewypłacalność dłużnika.

Trzeba jednak podkreślić, że przy wykładni umowy należy mieć na uwadze, że niejasne postanowienia umowy intepretowane są na niekorzyść strony przygotowującej ten dokument (in dubio contra proferentem), szczególnie jeżeli strona umowy jest konsument (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2013r.

I CSK 408/12 OSNC 2013/11/127). Wykładnia prokonsumencka dokonana na niekorzyść strony przygotowującej niejasne postanowienie powinna więc wskazywać, że ewentualne dodatkowe zabezpieczenie nie powinno prowadzić do automatycznego wypowiedzenia lecz co najwyżej do dochodzenia wymagalnej już należności dotyczącej istniejącego zadłużenia i zaspokojenie długu w tej części z przedmiotu zabezpieczenia. W takim zaś wypadku logiczne jest przyjęcie, że wypowiedzenie mogło nastąpić tylko jeżeli wcześniej dano szansę kredytobiorcy na udzielenie zabezpieczenia. Dokonana więc przez Sąd Okręgowy wykładnia wskazująca na konieczność powiązania wypowiedzenia z wezwaniem do ustanowienia zabezpieczenia nie naruszała art. 65§1 i 2 k.c.

Sąd Apelacyjny uznaje więc za własne tożsame ustalenia powołane w uzasadnieniu obu zaskarżonych orzeczeń.

Niezależnie od tego stanowisko Sądu Okręgowego o braku skuteczności wypowiedzenia umowy potwierdza także inna okoliczność. Wysłanie wezwań i wypowiedzenia na adres miejsca zamieszkania wskazany w umowie oczywiście tworzyło domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się z treścią awizowanej przesyłki. W orzecznictwie dopuszczono bowiem także na gruncie obrotu cywilnego możliwość zastosowania do składania i przyjmowania oświadczeń woli w sferze prawa materialnego tzw. doręczeń zastępczych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2004 r. II CK 358/02 Wokanda 2004/9/6 ,z dnia 17 czerwca 2009 r., IV CSK 53/09 niepubl., oraz dnia 8 września 2016 r. II CSK 750/15 niepubl.). Trzeba jednak dostrzec, że przepis § 16 wskazywał wprawdzie na obowiązek zawiadomienia o zmianie miejsca zamieszkania kredytobiorcy jednakże nie wskazywał konsekwencji takiego braku zawiadomienia o zmianie miejsca zamieszkania. Realna możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia woli nie może być zaś pojmowana abstrakcyjnie, powinna być oceniana z uwzględnieniem okoliczności danego wypadku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r. V CSK 215/11 niepubl.). Domniemanie możliwości zapoznania się może zostać podważone. W tym zaś wypadku współdłużnik nie mieszkał już przy ul. (...) od stycznia 2017r. (k.133). E. G. nie była więc domownikiem W. G.. Wprawdzie pozwana wskazywała, że przekazała ona awiza mężowi jednak nie wiadomo w jakiej dacie i nie wiadomo czy wówczas jeszcze istniała możliwość odebrania przesyłek kierowanych w kwietniu 2017r.( k. 38), uprzedzających o możliwości wypowiedzenia oraz umożliwiających podjęcie przez dłużnika czynności , które mogły uchylić podstawy do wypowiedzenia. Nawet więc jeżeli ostatecznie pozwana przekazała mężowi informacje o wypowiedzeniu to jednak istotne dla skuteczności wypowiedzenia było odpowiednie uprzedzenie o możliwości wypowiedzenia. Zaniechania zaś jednego współdłużnika solidarnego nie mogą szkodzić drugiemu ze współdłużników (art. 371 k.c.).

Słusznie jednak Sąd Okręgowy przyjął, że pozwani byli odpowiedzialni za dług, którego wymagalność powstawała z chwilą wymagalności poszczególnych rat. Sąd Apelacyjny zaś zauważa, że na chwile orzekania Sądu drugiej instancji stały się wymagalne dodatkowo kolejne raty kapitałowo odsetkowe należne w kolejnych miesiącach do 10 lipca 2022r. (k118). Z ustaleń Sądu Okręgowego dokonanych na chwilę wydania wyroku zaocznego wynika, że na chwile wniesienia pozwu wymagalna była kwota 15.834 zł a po wniesieniu pozwu stało się dodatkowo wymagalnych 31 rat po 1383,65 zł tj od 10 marca 2018r. 10 września 2020r.tj 42.893,15zł. Dało to zasądzona kwotę 58.727,15 zł. Natomiast na chwilę orzekania Sądu drugiej instancji należało doliczyć dodatkowo raty kapitałowo odsetkowe od października 2020r do lipca 2022r., co daje dodatkowo 33.207,60 zł (24 x 1383,65.zł). Suma daje kwotę 91.934,75 zł. Wymagało to zmiany obu zaskarżonych wyroków wobec wymagalności długu za kolejne okresy.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. w zw. z art. 374k.p.c. zaskarżone wyroki podwyższając kwoty zasądzone od każdego z pozwanych, dodatkowo przy uwzględnieniu treści art. 15 zzs ¹ ust. 1 pkt 4 ustawy dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021.2095 t.j), w zw. z art. 6 ust.1 i 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.1090), oraz przy uwzględnieniu, że w sprawie wydano zarządzenie o rozpoznaniu sprawy w składzie trzyosobowym.

Nie ma tu znaczenia, że strona powodowa domagała się w ramach należności głównej tylko kwoty 83.315,39zł skoro i ta kwota również obejmowała odsetki. Sąd Apelacyjny zasądzając kwotę 91.934,75 zł a więc kwotę wyższą nie wyszedł ponad żądanie ani nie przekroczył granic apelacji. Strona powodowa dochodziła bowiem także odsetek umownych i to od całej sumy dochodzonej w pozwie. Odsetki maksymalne wskazane w pozwie liczone od dnia wniesienia pozwu na chwilę wyrokowania dają kwotę 38. 023,09 zł . Łącznie więc dochodzona w pozwie należność dawała na chwile orzekania Sądu drugiej instancji kwotę 121. 338,48 zł. Nawet przy uwzględnieniu odsetek zasądzonych w oparciu o art. 359§2 ¹ k.p.c., kwota 91.934,75zł zasądzona przez Sąd Apelacyjny nie przekracza kwoty 121. 338,48 zł.. Z tej przyczyny Sąd drugiej instancji zmienił oba zaskarżone wyroki zastępując odpowiednio kwoty 46.274,30 zł i 58.727.15 zł, kwotą 91934,75 zł tj dodatkowo zasądzając kwoty po 1.383,65 zł za okresy po dacie wydania drugiego z wyroków z odsetkami maksymalnymi od dnia 11 każdego kolejnego miesiąca do chwili orzekania Sądu drugiej instancji. Dalej idącą apelację powódki oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.

Nie jest zasadny zarzut dotyczący odsetek skoro kwota odsetek została wyliczona przez stronę powodową przy założeniu, że cały kapitał postawiono w stan natychmiastowej wykonalności z chwilą wypowiedzenia a to zostało uznane za nieskuteczne. Wypowiedzeniem mógłby być pozew ale strona powodowa nie twierdziła by jej czynność procesowa miała wywołać skutki materialne i by pełnomocnik był umocowany do takiej czynności. Ponadto częściowo roszczenie w tym zakresie zostało uwzględnione w ramach rat kapitałowo-odsetkowych. Powyższa zmiana nie daje po podstawy do zmiany orzeczenia pierwszej instancji o kosztach procesu, skoro podstawa do zmiany wynikała jedynie z dalszego upływu czasu po dacie wyrokowania Sądu Okręgowego. Na chwilę orzekania Sądu pierwszej instancji powództwo było częściowo przedwczesne, co uwzględnił Sąd Okręgowy. Sąd Apelacyjny zwraca ponadto uwagę, że przy zastosowaniu art. 100 k.p.c. nie jest decydujący wynik matematyczny lecz decydujące są zasady słuszności. Nie było więc podstaw do zmiany orzeczenia o kosztach procesu.

Apelacja E. G. jest oczywiście bezzasadna. Podstawą faktyczną powództwa o zapłatę jest w tym przypadku istnienie stanu zadłużenia wynikającego z zawartej w dniu 19 października 2015r. przez strony, umowy pożyczki ekspresowej nr (...). Podstawą roszczenia jest obowiązek zwrotu pożyczki z odsetkami. Inna ocena wymagalności dochodzonego świadczenia nie tworzy podstaw do uwzględnienia zarzutu pozwanych. W tym bowiem przypadku strona powodowa dochodziła roszczenia z tytułu zwrotu pożyczki z odsetkami i o takim roszczeniu orzekł Sąd Okręgowy. Sąd orzekł o tym żądaniu uznając, że tylko część z dochodzonej kwoty zapłaty stanowiła na chwilę orzekania wymagalny obowiązek, co uzasadniło częściowe oddalenie powództwa. Nie mogło więc dojąć do naruszenia art. 321 k.p.c. Apelację pozwanej oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.

Pozwani z uzasadnienia zaskarżonego wyroku mogli ocenić, że powinni byli zapłacić należność, która w każdym miesiącu nadal zwiększała się o ratę kapitałowo – odsetkową. Nawet więc kwestionując skutki wypowiedzenia powinni byli uiszczać cyklicznie raty kredytowo – odsetkowe.

Z uwagi na uwzględnienie przeważającej części żądań apelacyjnych strony powodowej i nieuwzględnienie apelacji pozwanej podstawą orzeczenia o zasądzeniu- tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, kwoty 5783 zł (1230zł+1853zł + 2700 zł) był art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 105§2 k.p.c. i w zw. z art. 391§1 k.p.c. oraz §2 pkt 7 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz. 265).

SSO (del.) Adam Sęk SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek