Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Beata Kurdziel

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2023 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą w K.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 8 października 2021 r., sygn. akt IX GC 1087/20,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 4.050zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I AGa 17/22

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z dnia 7 lutego 2023 r.

Pozwem wniesionym w dniu 6 listopada 2020 roku strona powodowa – Stowarzyszenie (...) w K. domagała się pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego – wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Okręgowy w Krakowie IX Wydział Gospodarczy w dniu 29 czerwca 2020 roku w sprawie z powództwa (...) Społka z o.o. w G. przeciwko (...) Spółce z o.o. w G. o wydanie nieruchomości, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 8 lipca 2020 roku oraz o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej (...) sp. z o.o. w G. kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano na uchybienia po stronie Komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne, a także na okoliczność, że strona powodowa nie jest stroną procesu w sporze między wierzycielem a (...) sp. z o.o., stąd art. 791 § 1 k.p.c. nie może mieć zastosowania względem niego. Powodowe stowarzyszenie powołało się także na tytuł prawny do nieruchomości skuteczny względem wierzyciela pochodzący bezpośrednio od właściciela nieruchomości, a to umowę dzierżawy z dnia 30 września 2017 roku.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) sp. z o.o. w G. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na swoją rzecz od strony powodowej kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że powództwo jest spóźnione, a to z uwagi na przekroczenie terminu do wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego. Nadto, umowa dzierżawy została zawarta w dniu 30 września 2017 roku, a zatem strona powodowa uzyskała władanie nieruchomością po wszczęciu postępowania o jej wydanie. Strona pozwana nie zawierała ze stroną powodową żadnych umów dzierżawy, stąd ta nie wykazała, by przysługiwało jej jakiekolwiek prawo skuteczne względem strony pozwanej.

Wyrokiem z dnia 8 października 2021 roku Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo (pkt 1) i zasądził od strony powodowej Stowarzyszenia (...) z siedzibą w K. na rzecz strony pozwanej (...) Spółki z o.o. z siedzibą w G. kwotę 5417 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 31 marca 2017 roku strona pozwana (...) sp. z o.o. w G. wniosła przeciwko (...) sp. z o.o. w G. pozew o wydanie dwudziestu trzech nieruchomości, w tym nieruchomości objętych KW nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

W dniu 30 września 2017 roku A. B. podający się za pełnomocnika (...) sp. z o.o. w G. oraz Prezes Zarządu powodowego Stowarzyszenia sporządzili umowę dzierżawy nieruchomości, w tym między innymi nieruchomości o następujących numerach ksiąg wieczystych: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...). Wg treści dokumentu dzierżawcą miała być strona powodowa. Wydanie wszystkich objętych umową nieruchomości miało nastąpić w dniu 1 października 2017 roku, a umowę wymienione powyżej osoby zawarły na okres 30 lat, przy czym po upływie tego terminu ulegała przekształceniu w umowę na czas nieokreślony z pięcioletnim okresem wypowiedzenia.

W latach 2012 – 2017 prezesem zarządu spółki (...) sp. z o.o. był W. S., który jednocześnie jest członkiem zarządu strony powodowej od 2014 roku.

Wyrokiem zaocznym wydanym w dniu 29 czerwca 2020 roku w sprawie prowadzonej pod sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w K. nakazał (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wydanie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. między innymi:



nieruchomości zabudowanej położonej w G., o powierzchni 0,2872 ha , stanowiącej działki ewidencyjne o nr (...) , dla której Sąd Rejonowy w G. , V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości zabudowanej położonej w G., o powierzchni 0,7113 ha , stanowiącej działkę ewidencyjną o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości położonej w G., o powierzchni 0,3255 ha, stanowiącą działki ewidencyjne o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G. , V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości położonej w G., o powierzchni 0,7608 ha, stanowiącej działki ewidencyjne o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości zabudowanej położonej w G. , o powierzchni 35,6131 ha , stanowiącej działki ewidencyjne o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości położonej w G., o powierzchni 3,7353 ha, stanowiącej działkę ewidencyjną o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości położonej w G., o powierzchni 1,2407 ha, stanowiącej działki ewidencyjne o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomość położoną w G., o powierzchni 0,4558 ha, stanowiącą działki ewidencyjne o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...),



nieruchomości położonej w G., o powierzchni 0,4702 ha, stanowiącej działkę ewidencyjną o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

Niniejszemu wyrokowi została nadana w dniu 8 lipca 2020 roku, w zakresie obejmującym pkt I sentencji, to jest nakazania wydania m.in. wskazanych wyżej nieruchomości klauzula wykonalności.

Na podstawie wskazanego wyżej wyroku prowadzone jest postępowanie egzekucyjne Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w G. Ł. S.. Pismem z dnia 23 października 2020 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w G. Ł. S. zawiadomił powodowe Stowarzyszenie o wszczęciu egzekucji w celu wykonania obowiązku opróżnienia/wydania nieruchomości. Komornik wezwał także do dobrowolnego wykonania obowiązku wydania wierzycielowi nieruchomości objętych księgami wieczystymi nr (...).

Na kopii koperty zawierającej niniejsze pismo znajduje się odręcznie naniesiona data 30 października 2020 roku.

Pismem z dnia 12 listopada 2020 roku Komornik Ł. S. zawiadomił stronę pozwaną o wstrzymaniu czynności wydania nieruchomości z uwagi na wniosek strony powodowej, która podniosła, że przysługuje jej prawo skuteczne wobec wierzyciela – (...) sp. z o.o. W piśmie Komornik poinformował, że wniosek powoda o wstrzymanie egzekucji został złożony w dniu 6 listopada 2020 roku.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu z dnia 29 czerwca 2020 roku, sygn. akt(...) nie został uchylony.

Stan faktyczny niniejszej sprawy – zasadniczo bezsporny co do okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy – Sąd Okręgowy ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów prywatnych oraz urzędowych – zawartych w aktach sprawy o sygn. (...). Dokumenty, jak stanowi art. 244 § 1 urzędowe stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone, zaś dokumenty prywatne obrazują treść oświadczeń stron (245 k.p.c.). Przedmiotowe dokumenty nie były przez strony kwestionowane, nadto odpowiadają swą treścią stanowiskom stron, stąd Sąd uznał je za wiarygodne w rozumieniu art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

W ocenie Sądu I instancji powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 1) k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście. Jednym ze szczególnych przypadków powództwa przeciwegzekucyjnego jest uregulowanie przewidziane art. 791 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którymi, tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości upoważnia do prowadzenia egzekucji także przeciwko każdemu, kto uzyskał władanie nad tym przedmiotem po wszczęciu postępowania, w którym wydano tytuł egzekucyjny (§ 1). Przepis ten nie wyłącza praw, które są skuteczne wobec wierzyciela. Jeżeli dłużnik twierdzi, że przysługuje mu prawo skuteczne wobec wierzyciela, komornik wstrzyma się względem niego z czynnościami egzekucyjnymi, pouczając, że w terminie tygodnia może wytoczyć powództwo o pozbawienie w stosunku do niego tytułu wykonawczego wykonalności.

Uwzględniając powyższe regulacje, aby skutecznie domagać się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, którym w niniejszej sprawie jest wyrok Sądu zobowiązujący do wydania nieruchomości, strona powodowa powinna wykazać, że jej tytuł prawny do władania nieruchomością powstał przed wytoczeniem powództwa eksmisyjnego i jest skuteczny wobec wierzyciela (strony pozwanej). Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy są zatem ewentualne błędy proceduralne Komornika. Z okoliczności sprawy nie wynika z kolei by – jak wskazywała strona pozwana – powództwo niniejsze zostało wytoczone już po upływie wskazanego wyżej tygodniowego terminu od dnia zawiadomienia o wstrzymaniu czynności egzekucyjnych względem powodowego Stowarzyszenia. Przeciwnie, pozew został złożony już tego samego dnia co wniosek o wstrzymanie egzekucji, czyli nawet przed formalnym rozpoczęciem biegu terminu, który wyznacza otrzymanie zawiadomienia od Komornika w tym przedmiocie.

Kluczowy w ocenie Sądu I instancji dla rozstrzygnięcia był jednak fakt, że strona powodowa powoływała się na umowę dzierżawy z (...) sp. z o. o. w G. z dnia w dniu 30 września 2017 roku, a powództwo eksmisyjne dotyczące nieruchomości objętych umową zostało wytoczone w dniu 31 marca 2017 roku, to jest przed jej zawarciem. W konsekwencji tytuł do władania nieruchomością (stosunek dzierżawy) powstał po wytoczeniu powództwa eksmisyjnego, zatem strona pozwana była uprawniona do prowadzenia egzekucji także przeciwko stronie powodowej.

Nadto nie zostało wykazane, aby A. B. podający się za pełnomocnika (...) sp. z o.o. w G. przy zawieraniu umowy dzierżawy był rzeczywiście umocowany do podjęcia takiej czynności. W konsekwencji przedmiotowa umowa została zawarta przez osobę niemającą umocowania. Zgodnie z art. 103 § 1 k.c., jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. Przedmiotowa umowa nie została do chwili wyrokowania potwierdzona przez uprawnione osoby. Zatem, umowa dzierżawy w dalszym ciągu pozostaje bezskuteczna, tym samym nie powstały na jej gruncie jakiekolwiek zobowiązania stron. Bezskuteczna czynność prawna nie może być podstawą praw i obowiązków dla jej stron. Wynika to z istoty bezskuteczności zawieszonej, który to stan nadal istnieje, gdyż powodowe Stowarzyszenie nawet nie wyznaczyło kontrahentowi terminu do potwierdzenia umowy z dnia 30 września 2017 roku. Jest to druga, odrębna i niezależna od poprzedniej podstawa oddalenia powództwa.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Na powyższy wyrok apelację wniosła strona powodowa, wskazując, że ani strona powodowa ani właściciel nieruchomości nic nie wiedzieli o wszczęciu powództwa eksmisyjnego w dniu 31.03.2017 roku. Sąd nie zawiadomił (...) Spółki z o.o. o wszczęciu postępowania. Ten fakt został ujawniony dopiero w 2020 roku, wydaniem wyroku w sprawie o sygnaturze (...). Zatem zdaniem strony powodowej jasnym jest, że umowa pomiędzy powodowym Stowarzyszeniem a właścicielem nieruchomości, który jest tym właścicielem nadal, zawarta w dniu 30.09.2017 roku, musi rodzić skutki prawne. Nie ma też znaczenia podnoszony przez Sąd fakt, że strona powodowa nie wykazała, że A. B. posiadał uprawnienia do podpisania umowy. Niniejsze powództwo nie dotyczyło unieważnienia umowy dzierżawy, lecz wykazania bezprawności egzekucji komorniczej, na podstawie wyroku nakazującego właścicielowi wydać swoją własność na rzecz firmy, która przedmiotowy wyrok wyłudziła. Wyrok ten nie jest prawomocny, a kolejny termin rozprawy został wyznaczony na 31.03.2022 roku. Skutkiem działań komornika, pozbawiono i dzierżawcę i właściciela nieruchomości władztwa nad nią.

W związku z powyższym strona powodowa wniosła o uchylenie wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów postepowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Apelacyjny przyjmuje w całości za własny stan faktyczny ustalony przez Sąd I instancji. Ustalenia faktyczne poczynione zostały bowiem na podstawie dowodów z dokumentów, niekwestionowanych przez żadną ze stron.

W ustalonym stanie faktycznym brak było podstaw do uwzględnienia zgłoszonego powództwa. Jak wynika z ustaleń faktycznych, strona pozwana jest wierzycielem na podstawie wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 29 czerwca 2020r. , sygn. akt(...). Powyższemu wyrokowi zaocznemu w zakresie obowiązku wydania nieruchomości nadany został rygor natychmiastowej wykonalności oraz nadana klauzula wykonalności. Stanowi on zatem tytuł wykonawczy w rozumieniu art. 776 k.p.c., a tym samym podstawę egzekucji., bez względu na to, czy jest prawomocny czy też nie.

Ponadto, umowa dzierżawy, na którą powołuje się strona powodowa zawarta została w dniu 30 września 2017r., a zatem tytuł wykonawczy w postaci wyroku zaocznego z dnia 29 czerwca 2020r., sygn. akt (...), wydany w sprawie, w której postępowanie wszczęte zostało w dniu 31 marca 2017r., może stanowić podstawę egzekucji także przeciwko Stowarzyszeniu (...) w K., pomimo, że ww. Stowarzyszenie nie było pozwanym w sprawie (...). Zgodnie bowiem z art. 791§1 k.p.c., tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości upoważnia do prowadzenia egzekucji także przeciwko każdemu, kto uzyskał władanie nad nieruchomością po wszczęciu postępowania, w którym wydano tytuł egzekucyjny. Umowa dzierżawy z dnia 30.09.2017r., na którą powołuje się powodowe Stowarzyszenie, a zgodnie z którą wydanie nieruchomości dzierżawcy nastąpić miało w dniu 1.10.2017r., jako zawarta po wszczęciu postępowania w sprawie (...), nie odnosi skutku wobec wierzyciela. Podkreślić należy, że przepis art. 791§1 k.p.c. odwołuje się do daty wszczęcia postępowania, co następuje poprzez wniesienie pozwu, a nie do zawiadomienia pozwanego o toczącym się postępowaniu. Okoliczność, że strona pozwana w sprawie (...)nie wiedziała o wszczęciu przeciwko niej postępowania o wydanie nieruchomości nie ma zatem znaczenia.

Wskazać nadto należy, iż w sprawie nie wykazane zostały również okoliczności, uzasadniające pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, wskazane w art. 840§1 k.p.c.

Powyższe skutkować musiało oddaleniem powództwa, i to bez przesądzenia, czy osoba działająca przy zawieraniu umowy dzierżawy tj. A. B., była upoważniona do działania jako pełnomocnik Prezesa Zarządu (...) Spółki z o.o. w G., aczkolwiek tak jak wskazał to Sąd Okręgowy w aktach sprawy brak dokumentu, z którego wynikałoby, że A. B. został ustanowiony pełnomocnikiem spółki (...) oraz dokumentu, z którego wynikałoby potwierdzenie dokonanej czynności przez samą spółkę.

Wobec powyższego, apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c., zasądzając od strony powodowej jako przegrywającej spór na rzecz strony pozwanej kwotę 4050 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, obliczoną na podstawie §2 pkt 6 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych.