Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 15 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 marca 2018 r. w Krakowie

sprawy z powództwa J. A.

przeciwko (...) S.A. we W.

o zwolnienie spod egzekucji

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 27 marca 2017 r. sygn. akt I C 3289/16

p o s t a n a w i a:

uchylić zaskarżony wyrok, znieść postępowanie i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Andrzej Struzik SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt I ACa 1150/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 marca 2017 roku, sprostowanym postanowieniem z dnia 10 lipca 2017 roku, Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił powództwo J. A. skierowane przeciwko (...) S.A. we W. i P. G. o zwolnienie spod egzekucji prowadzonej z wniosku pozwanego (...) S.A. przeciwko P. G. nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...)

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 930 § 1, art. 925, art. 233 § 1 i art. 328 § 2 k.p.c., a w konsekwencji tego błąd w ustaleniach faktycznych oraz obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 900 w zw. z art. 898 § 1 k.c. W konkluzji skarżąca domagała się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa oraz zasądzenia kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Pozwani nie odnieśli się do apelacji powódki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna, jakkolwiek z innych przyczyn, niż wskazane w podniesionych w niej zarzutach.

Pozwanymi w sprawie ssą wierzyciel – (...) S.A. i dłużniczka, przeciwko której prowadzona jest egzekucja – P. G.. Pozwana P. G. nie stawiła się na rozprawie w dniu 17 marca 2017 roku (jedyny termin w rozpoznawanej sprawie), a sąd I instancji uznał wezwanie dla niej za doręczone (protokół k. 129). Wezwanie to, wraz z odpisem pozwu, zostało wysłane na adres wskazany w pozwie: ul. (...), (...)-(...) W., a przesyłka zwrócona sądowi bez doręczenia, z adnotacją: „podany adres nie istnieje”. Żadnej innej próby doręczenia pozwanej P. G. zawiadomienia o rozprawie i odpisu pozwu nie było. W tym samym dniu zapadł też zaskarżony wyrok. Opisana próba doręczenia nie dawała podstaw do uznania przesyłki za doręczoną, gdyż wobec nieistnienia adresu wskazanego na przesyłce nie mogły być i nie zostały podjęte czynności prowadzące do doręczenia zastępczego, opisane w art. 139 k.p.c.

Sąd Apelacyjny dostrzega, iż jakkolwiek w pozwie został podany błędny adres pozwanej P. G., to z dokumentów zawartych w aktach wynika, jaki jest jej rzeczywisty adres. W szczególności, jak wynika z dołączonej do pozwu kopii aktu notarialnego (k. 21) P. G. oświadczyła, że zamieszkuje pod adresem (...)-(...) W., ul. (...). Pod tym też adresem pozwana odebrała przesłany jej odpis apelacji (k. 200).

Rozpoznanie sprawy pod nieobecność pozwanej P. G., pomimo niezawiadomienia jej o terminie i niedoręczenia odpisu pozwu, pozbawiło tą pozwaną możności obrony jej praw, co skutkuje nieważnością postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c. nieważność postępowania sąd drugiej instancji bierze pod uwagę z urzędu. Jakkolwiek wypowiadane były odmienne poglądy, to w ostatnim czasie można uznać za utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że dla uwzględnienia nieważności postępowania nie ma znaczenia, której ze stron dotyczyły uchybienia tą nieważnością skutkujące (tak Sąd Najwyższy m. in. w wyrokach z dnia 3 lutego 2016 r. V CSK 208/15, z dnia 13 lutego 2004 r. IV CSK 269/02, z dnia 23 marca 2006 r. IV CSK 115/05). Za trafne uznać trzeba wyrażone w tych orzeczeniach stanowisko, że rygory i sankcje procesowe ustanawiane są nie tylko dla ochrony konkretnych uprawnień i interesów stron; przestrzeganie rygorów ma wydźwięk ogólny, służy zarówno interesom stron, jak i interesowi wymiaru sprawiedliwości. Stąd, pomimo ze powództwo zostało oddalone, a uchybienie skutkujące nieważności dotyczyło pozwanej, sąd drugiej instancji z urzędu uwzględnił skutki tego uchybienia.

Zgodnie z art. 386 § 2 k.p.c. w razie stwierdzenia nieważności postępowania sąd drugiej instancji uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. w sytuacji, gdy uchybienie skutkujące nieważnością postępowania dotyczy tylko jednego z dwojga pozwanych, powstaje pytanie, czy należy uchylić wyrok w stosunku do obojga pozwanych. W rozpoznawanej sprawie niewątpliwie tak należało postąpić. Celem apelacji było doprowadzenie do uwzględnienia powództwa. Zgodnie z art. 841 § 2 k.p.c. pozwanym w sprawie o zwolnienie od egzekucji zawsze powinien być wierzyciel, a dłużnik wtedy, gdy zaprzecza prawu powoda (w takiej sytuacji ma miejsce współuczestnictwo konieczne – por. postanowienie Sądu Najwyższego z 25 listopada 1977 r. IV CZ 133/77). W sytuacji, gdy pozwano zarówno wierzyciela, jak i dłużnika, nie jest możliwe uwzględnienie powództwa w stosunku do dłużnika, a jego oddalenie w stosunku do wierzyciela. Stąd uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w stosunku do pozwanego dłużnika musi skutkować takim samym orzeczeniem w odniesieniu do pozwanego wierzyciela.

Z powyższych przyczyn, na podstawie art. 386 § 2 i art. 108 § 2 k.p.c., należało orzec jak w sentencji. Zgodnie z art. 374 k.p.c. postanowienie zapadło na posiedzeniu niejawnym.

Rozpoznając ponownie sprawę sąd I instancji nada też stosowny bieg (po uzupełnieniu braków odpisów) pismu powódki z dnia 5 marca 2018 r. (k. 211-214) i rozważy skutki prawne umorzenia egzekucji, o ile okaże się, że istotnie zdarzenie takie miało miejsce.

SSA Andrzej Struzik SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek