Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

Protokolant: Madelaine Touahri

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2025 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa G. W.

przeciwko (...) Bank (...) S.A w W.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 3 października 2022 r. sygn. akt I C 2159/21

1. uchyla zaskarżony wyrok w części, a to w zakresie żądania zasądzenia:

- kwoty 24.479,53 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 czerwca 2024r. do dnia zapłaty,

- kwoty 4.609,72 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 16 czerwca 2021r do dnia zapłaty ,

- odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 45.613,25 CHF za okres od dnia 16 czerwca 2021r. do dnia 11 wrzenia 2024r.

i w tej części umarza postępowanie;

2. zmienia zaskarżony wyrok w pozostałej części w ten sposób, że:

a) zasądza od strony pozwanej (...) Bank (...) S.A. w W. na rzecz powoda G. W. kwotę 45.613,25 CHF (czterdzieści pięć tysięcy sześćset trzynaście 25/100 franków szwajcarskich) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 września 2024r. do dnia zapłaty;

b) zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda, tytułem kosztów procesu kwotę 11.817 zł (jedenaście tysięcy osiemset siedemnaście złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 lipca 2025r. do dnia zapłaty;

3. oddala apelację strony pozwanej w pozostałej części;

4. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego kwotę 8.100 zł ( osiem tysięcy sto złotych) z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 6/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 października 2022r.sygn. akt I C 2159/21 Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanego (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda G. W. kwotę 24.470,53 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 września 2022 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 50.222,97 CHF (pkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II) i zasądził od pozwanego (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda G. W. kwotę 11.817 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem kosztów procesu.(pkt III.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

Powód G. W., będący w roku 2007 informatykiem, nieprowadzącym działalności gospodarczej, zamierzał zakupić lokal mieszkalny dla zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych i poszukiwał kredytu w celu sfinansowania zakupu.. Powód zasięgnął informacji u doradcy kredytowego, który przedstawił mu jako najkorzystniejszą propozycję (...) Banku S.A., tj. ofertę kredytu denominowanego w walucie CHF. Wzór umowy był przygotowany na wzorcu sporządzonym przez Bank i nie było możliwości negocjacji jej postanowień. Po zapoznaniu się z plikiem przygotowanych dokumentów powód podpisał umowę. Zdawał sobie sprawę, że taka umowa wiąże się z ryzykiem zmiany kursu waluty, ale nie zakładał, że jej zakres może być aż tak bardzo szeroki jaki ostatecznie nastąpił. Kredytobiorcę nie poinformowano o zasadach ustalania tabel kursowych w Banku. Powód nie zdawał sobie sprawy z tego jak kurs jest ustalany przez Bank i jakie czynniki na niego wpływają.

W wyniku przyjęcia przedstawionej przez Bank propozycji G. W. zawarł w dniu 10 lipca 2007 r. z (...) Bankiem S.A. (którego następca prawnym jest strona pozwana) umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...). Umową tą Bank udzielił kredytobiorcy kredytu w kwocie 314.000,00 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF na okres 360 miesięcy od dnia 10.07.2007 r. do dnia 06.07.2037 r. na zasadach określonych w umowie i ogólnych warunkach kredytowania (OWKM). Według § 2 ust. 2 umowy kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu zostanie określona według kursu kupna dewiz dla wyżej wymienionej waluty zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu. W myśl § 3 ust. 1 umowy, kredyt przeznaczony był na zakup lokalu mieszkalnego w K. oraz refinansowanie poniesionych dotychczas nakładów. Według § 4 ust. 1a umowy, kredyt wykorzystywany jest w złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości transzy według kursu kupna dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania danej transzy. W myśl § 9 ust. 2 umowy, po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 342 ratach miesięcznych w dniu 5 każdego miesiąca, począwszy od 05/02/2009. Spłata rat kapitałowo-odsetkowych dokonywana jest w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty.

Powód spłacał należności z tytułu kredytu początkowo w złotych. W tej walucie spłacił kwotę nie mniejszą niż 24.470,53 zł. Od momentu zawarcia aneksu do umowy z dnia 30.07.2012 r. powód spłacał zadłużenie w walucie CHF. W walucie tej spłacił kwotę nie mniejszą niż 50.222,97 CHF

G. W. na rozprawie w dniu 5 września 2022 r., po pouczeniu przez sąd o ewentualnych skutkach nieważności umowy, wyraził zgodę na nieważność umowy kredytu.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo jest w przeważającej części zasadne a podlega oddalaniu jedynie odniesieniu do części odsetek. Uznając konsumencki statut powoda określony w art. 22 ^{( 1)} k.c. oraz do treści art. art. 385 ^{( 1)} .§ 1-4 k.c. a także w art. 385 ^{( 2)} k.c. i Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.UE z dnia 21 kwietnia 1993 r.) i przywołując orzecznictwo TSUE Sąd Okręgowy stwierdził, że jakkolwiek kwestionowane klauzule indeksacyjne dotyczyły świadczeń głównych, to jednak jako niejednoznaczne, podlegają ocenie z punktu widzenia abuzywności, Analizując postanowienia zawarte w umowie kredytu w § 2 ,§ 4 ust. 1a, § 9 ust. 2 pod tym kątem, Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że postanowienia te odsyłają przy przeliczaniu walut do kursu ustalonego w tabeli kursowej Banku. Kurs ten zatem nie ma charakteru określanego według jasnych i obiektywnych kryteriów. W umowie nie wskazano żadnych wytycznych, w oparciu o które kurs ten miałby być wyznaczany. Wystąpił więc taki stan, że kwota kredytu była wypłacana w złotych po przeliczeniu według kursu kupna waluty CHF, ustalonego arbitralnie przez Bank i według tego samego mechanizmu kredyt był spłacany. W tej sytuacji należy przyjąć, że wymienione klauzule, jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumentów nie wiążą powódki. Po ich wyeliminowaniu umowa nie może nadal funkcjonować., albowiem po usunięciu mechanizmu indeksacji nie da się w ogóle określić wysokości zobowiązania odnoszącego się do świadczenia głównego z umowy kredytu. Zdaniem Sądu Okręgowego nie ma możliwości zastąpienia luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków.

Z uwagi na nieważność umowy kredytu, środki finansowe wpłacone przez powódkę stronie pozwanej, tytułem spłaty rat kredytu stanowią wg Sadu Okręgowego świadczenie nienależne. Na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. strona pozwana jest więc zobowiązana do zwrotu powódce wszelkich kwot świadczonych przez nią tytułem spłaty rat kredytu. Z przedłożonych przez powódkę dokumentów dotyczących historii spłaty kredytu wynika, że pozwany Bank winien zwrócić kwotę dochodzoną pozwem, która stanowi część wymagalnego świadczenia nienależnego. Roszczenie powódki stało się wymagalne dopiero z chwilą stanowczego oświadczenia konsumenta o wyrażeniu zgody na nieważność całej umowy (po uprzednim pouczeniu przez sąd o możliwych konsekwencjach wyroku). Oświadczenie to zostało złożone na rozprawie w dniu 22 września 2022 r. Z tą chwilą dopiero odpadła podstawa świadczenia, o której mowa w art. 410 § 2 kc.. Od dnia następnego zatem należą się powódce odsetki ustawowe za opóźnienie z mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. Żądanie odsetek za opóźnienie od świadczenia wyrażonego w walucie CHF oddalono w całości, bowiem regulacja z art. 481 § 2 w zw. z § 1 k.c. odnosi się do świadczeń pieniężnych wyrażonych w walucie polskiej. Oczywistym dla Sądu było z ekonomicznego punktu widzenia, że odsetki ustawowe za opóźnienie obowiązujące w Polsce dotyczą tylko świadczeń wyrażonych w walucie polskiej. Wypada zauważyć, że gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia wyrażonego w walucie obcej, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia także w walucie polskiej (art. 358 § 3 k.c.) i w takim przypadku ma prawo domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 k.c. Decydując się na dochodzenie świadczenia w walucie obcej, wierzyciel musi pogodzić się z faktem, że odsetki za opóźnienie według stopy obowiązującej w kraju nie będą mu przysługiwać. Funkcję waloryzacyjną odsetek spełnia w takim przypadku wyrażenie świadczenia w walucie obcej (CHF).

Nadto Sąd Okręgowy podzielił wyrażany w orzecznictwie pogląd o dopuszczalności zastosowania do rozliczenia obu kondykcji instytucji prawa zatrzymania (art. 497 k.c. w zw. z art. 496 kc), jak również zarzutu potrącenia. Uznał jednak, że do wywołania skutku w sferze prawa materialnego niezbędne jest bowiem złożenie oświadczenia o potrąceniu (skorzystaniu z prawa zatrzymania) przez należycie umocowanego przedstawiciela strony. Co więcej oświadczenie powinno być skierowane do strony lub jej pełnomocnika, którego pełnomocnictwo obejmuje uprawnienie do przyjmowania oświadczeń materialnoprawnych. Tymczasem w niniejszym przypadku oba zarzuty zostały zgłoszone w piśmie procesowym sporządzonym co prawda przez pełnomocnika dysponującego właściwym pełnomocnictwem, ale doręczone zostały pełnomocnikowi powódki, działającym w oparciu o wyłącznie procesowe pełnomocnictwo.

Niezależnie od powyższych uwag, Sąd pierwszej instancji zauważył, że zarzut potrącenia został zgłoszony przedwcześnie, bowiem przed oświadczeniem konsumenta o zgodzie na „unieważnienie” umowy, a więc przed momentem wymagalności obu roszczeń z tytułu nienależnych świadczeń. Z tej przyczyny sąd nie uwzględnił zarówno zarzutu potrącenia, jak i zarzutu zatrzymania.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach powołano art. 100 zd. 2 k.p.c.,

Apelacje od tego wyroku wniosły obie strony .

Powód zaskarżył wyrok w punkcie II zarzucając:

Naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a. art. 65 § 1 k.e, przez jego wadliwe zastosowanie i dokonanie błędnej wykładni oświadczenia woli strony powodowej zawartego w przedsądowym wezwaniu do zapłaty z dnia 28 maja 2021 r., poprzez przyjęcie, że strona powodowa złożyła oświadczenie o wyrażeniu zgody na nieważność całej Umowy dopiero na rozprawie w dniu 5 września 2022 r., podczas gdy zgoda ta wyrażona została już w ww. przedsądowym wezwaniu do zapłaty strona powodowa wyraźnie, w sposób świadomy zakomunikowała bankowi, że nie zamierza realizować kontraktu (Umowy), wskazując przy tym jego liczne wady, jednoznacznie podważając Umowę oraz odwołując się do przepisów o ochronie konsumenckiej,

b. art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1i 2 k.c., poprzez ich błędną wykładnię i oddalenie w całości powództwa w zakresie roszczenia o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności od należności głównej wyrażonej w walucie CHF, a to z uwagi na rzekome nieprzysługiwanie stronie powodowej odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności od roszczeń wyrażonych w walucie obcej i stwierdzenie, iż regulacja z art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. l k.c.. odnosi się tylko do świadczeń pieniężnych wyrażonych w walucie polskiej, podczas gdy odsetki za opóźnienie w płatności sumy pieniężnej wyrażonej w walucie obcej przysługują wierzycielowi w tej samej walucie, powinny zatem zostać zasądzone na rzecz strony powodowej zgodnie z art. 481 k.c.,

c. art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 358 § 3 k.c., poprzez ich błędne zastosowanie i stwierdzenie, że dochodzenie świadczenia w walucie obcej wyklucza przysługiwanie odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności według stopy obowiązującej w kraju, które to odsetki według Sądu należne są wówczas, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia wyrażonego w walucie obcej, a wierzyciel zażąda spełnienia niniejszego świadczenia w walucie polskiej (art. 358 § 3 k.c.), podczas gdy odsetki za opóźnienie w płatności sumy pieniężnej wyrażonej w walucie obcej przysługują wierzycielowi w tej samej walucie, powinny zatem zostać zasądzone na rzecz strony powodowej,

d. art. 481 § 1 i 2 k.c., poprzez ich błędną interpretację i uznanie, że odsetki ustawowe za opóźnienie pełnią funkcję waloryzacyjną, a więc w przypadku zasądzenia roszczenia w walucie obcej brak jest podstaw do ich zasądzenia według stopy obowiązującej w kraju, podczas gdy odsetki ustawowe za opóźnienie mają przede wszystkim na celu zdyscyplinowanie dłużnika do spełnienia zobowiązania w określonym terminie, jak również stanowią swoistą sankcję za brak zapłaty w terminie, a więc dochodzenie i zasądzenie roszczenia w walucie obcej nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu żądania o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu,

e. art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 6 ust. 1 i 7 ust. I dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s. 29), poprzez niewłaściwe ich zastosowanie i uznanie, że roszczenie strony powodowej stało się wymagalne dopiero z chwilą stanowczego oświadczenia konsumenta o wyrażeniu zgody na nieważność całej Umowy (po uprzednim pouczeniu przez sąd o możliwych konsekwencjach wyroku), które to oświadczenie strona powodowa złożyła w ocenie Sądu na rozprawie w dniu 5 września 2022 r., podczas gdy roszczenie strony powodowej stało się wymagalne po upływie terminu do zapłaty wyznaczonego w przedsądowym wezwaniu do zapłaty z dnia 28 maja 2021 r., skierowanym do strony pozwanej, stąd odsetki ustawowe za opóźnienie winny zostać zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu;

2. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że strona powodowa podjęła wiążącą decyzję co do wyrażenia zgody na nieważność całej Umowy dopiero na rozprawie w dniu 5 września 2022 r., po uprzednim pouczeniu przez Sąd o możliwych konsekwencjach wyroku, podczas gdy strona powodowa w pełni świadomie i jasno podjęła taką decyzję i powiadomiła bank, że uważa Umowę za nieważną i nie zamierza jej realizować, jednoznacznie podważając Umowę oraz odwołując się do przepisów o ochronie konsumenckiej w przedsądowym wezwaniu do zapłaty z dnia 28 maja 2021 r., tak więc z upływem wyznaczonego w nim terminu do zapłaty, tj. dnia 16 czerwca 2021 r., roszczenie strony powodowej stało się wymagalne.

Powód wniósł o zmianę zaskarżonego pkt II. wyroku, poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda G. W., dodatkowo odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności, liczonych od kwoty 24.470,53 zł za okres od dnia 16 czerwca 2021 r. do dnia 5 września 2022 r i liczonych od kwoty 50.222,97 CHF za okres od dnia 16 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty,

2. zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda G. W. zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Strona pozwana w swej apelacji zaskarżyła wyrok w punktach I i III, zarzucając:

I. naruszenie prawa materialnego a to:

1. art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przedmiotem oceny abuzywności są postanowienia Umowy kredytu rozumiane jako jednostki redakcyjne, podczas gdy zgodnie z art. 385 ¹§ 1 i 2 k.c. przedmiotem tej oceny powinny by postanowienia rozumiane jako poszczególne normy wynikające z tych jednostek redakcyjnych należy odróżnić normę wprowadzającą mechanizm indeksacji, z którego wynika ryzyko walutowe (Klauzula Ryzyka Walutowego) oraz normy określającej w jaki sposób ustalany będzie kurs waluty obcej na potrzeby operacji związanych z indeksowaniem przy wypłacie i przy spłacie kredytu (Klauzula Kursowa);

2.. art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie za abuzywną Klauzulę Ryzyka Walutowego oraz Klauzulę Kursową, podczas gdy Klauzula Ryzyka Walutowego nie może zostać uznana za abuzywną, gdyż określa ona główny przedmiot świadczenia i została sformułowana w sposób jednoznaczny;

3. art. 385 ¹§1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie za abuzywną zarówno Klauzulę Ryzyka Walutowego, jak i Klauzulę Kursową przyjmując, że są one sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes konsumenta .Nawet jednak gdyby przyjąć, że wskazane powyżej okoliczności są sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszają interesy konsumenta, to uzasadnia to co najwyżej stwierdzenie abuzywności wyłącznie Klauzuli Kursowej, a nie Klauzuli Kursowej i Klauzuli Ryzyka Walutowej.

4. art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego wadliwe zastosowanie i uznanie, że okoliczność rzekomo niedostatecznego poinformowania Powoda w Umowie kredytu i dokumentach związanych z ich zawarciem o rzeczywistym zakresie ryzyka walutowego przesądzają, o abuzywności klauzuli, podczas gdy z umowy jednoznacznie wynika stosowanie dwóch kursów a dodatkowo okolicznością powszechnie znaną, że ryzyko kursowe ze swej natury ma charakter nieograniczony;

5. art. 58§ 1 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. art. 385 ¹ § 1 k.c.. i art 305: poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że po uznaniu postanowień Umowy kredytu, abuzywne, brak jest możliwości dalszego obowiązywania Umowy kredytu bez wszystkich postanowień określających indeksację kredytu do franka szwajcarskiego, w tym bez Klauzuli Ryzyka Walutowego oraz Klauzuli Kursowej, podczas gdy przedmiotem oceny możliwości dalszego obowiązywania powinna być umowa bez postanowień abuzywnych, tj. Umowa bez Klauzuli Kursowej ,

6. art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że nawet w przypadku przyjęcia, że Klauzula Kursowa określa główny przedmiot świadczenia , nie była ona sformułowana jednoznacznie i abuzywność prowadzi do nieważności, podczas gdy zdaniem pozwanej była sformułowana jednoznacznie i określała główne świadczenie stron,

7. art. 385 ¹§ 1 i 2 k.c. poprzez wadliwą wykładnię i przyjęcie, że nie jest dopuszczalne zastąpienie postanowień abuzywnych jakimikolwiek uregulowaniami wynikającymi z przepisów prawa tj niezastosowanie : art.65§1i2k.c., art. 56 k.c. w zw. z art 41 prawa wekslowego stosowanego na zasadzie analogii legis, art. 56 k.c. w zw. z art. 358 § 2 k.c., oraz art. 56 k.c. z innymi powołanymi w przypisie (k549) przepisami, z których na zasadzie analogii iuris lub analogii legis wynika, że w polskim prawie obowiązuje generalna norma, zgodnie z którą wartość waluty obcej określa się według kursu średniego NBP;

8. art. 69 ust. 3 ustawy - Prawo bankowe w zw. art. 385 ¹§1 i 2 k.c. poprzez jego błędne niezastosowanie, w ten sposób, że na etapie oceny możliwości dalszego obowiązywania umowy po usunięciu normy abuzywnej Sąd Okręgowy pominął, że Umowa kredytu może być wykonywana na podstawie art. 69 ust. 3 ustawy - Prawo bankowe;

9. art. 58§1 k.c. w zw. z art. 385 ¹ §1i 2 k.c. poprzez błędne zastosowanie i uznanie, że konsekwencja uznania za abuzywne postanowień umowy i ich wyeliminowania jest nieważność umowy, podczas gdy taki skutek stanowi inną sankcję ;

10. art. 405 k.c. w zw. z art. 410§ 2 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i uznanie świadczeń spełnionych przez powoda jako nienależne , pomimo, ze świadczenie miało oparcie w umowie;

11. art. 385 ¹§ 1 i 2 k.c. przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że postanowienie abuzywne nie może zostać zastąpione przez sąd krajowy, gdy tymczasem zgodnie z orzeczeniem TSUE jeżeli bez abuzywnego postanowienia umowa nie może obowiązywać, to dochodzi do automatycznej jego substytucji normą dyspozytywną, o ile tylko zastosowanie środków krajowych zapewnia doprowadzenie do sytuacji jaka miałaby miejsce, gdyby umowa nie zawierała abuzywnego postanowienia;

12. art. 358 § 2 k.c., w zw. z art. 385 ¹§ 1 i 2 k.c. przez jego niezastosowanie polegające na tym, że Sąd Okręgowy nie dopuścił możliwości zastąpienia postanowienia abuzywnego, tj. Klauzuli Kursowej przepisem dyspozytywnym art. 358 § 2 k.c., podczas gdy zgodnie z orzeczeniem TSUE przepis ten stanowi szczegółowy przepis dyspozytywny, który znajduje zastosowanie z mocy prawa (automatycznie) w miejsce abuzywnej Klauzuli Kursowej w umowie kredytu;

13. art. 498§1 i2 k.c. w zw. z art. 499 k.c. poprzez nieuwzględnienie zarzutu potrącenia i uznanie, że zarzut , ze zarzut ten nie może zostać uwzględniony z racji braku wymagalności roszczenia o zwrot kwoty kredytu i wynagrodzenia z tytułu korzystania z kapitału , pomimo, ze na skutek potrącenia doszło do umorzenia wzajemnych wierzytelności;

14. art. 496 w zw. z art. 497 k.c. poprzez nieuwzględnienie zarzutu zatrzymania,

15. art. 61 k.c. poprzez przyjęcie, że pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje umocowania do przyjęcia oświadczenia o charakterze materialnoprawnym i przyjęcie, ze powód nie mógł zapoznać się z jego treścią tego oświadczenia;

16. art. art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. i art. 406 k.c. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że w przypadku orzekania w przedmiocie zwrotu kredytu przedmiocie zwrotu wzajemnych świadczeń stron na skutek unieważnienia umowy brak jest podstaw do uwzględnienia w tych rozliczeniach konieczności zwrotu przez powoda kwoty stanowiącej korzyść osiągniętą przez Powoda na skutek korzystania z nienależnie uzyskanej usługi finansowej, odpowiadającej wartości średniego rynkowego wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, które konsument musiałby zapłacić, gdyby zawarł ważną umowę kredytu. Unieważnienie Umowy kredytu powoduje konieczność rozliczenia dokonanych świadczeń według przepisów o nienależnym świadczeniu, a zatem Bank powinien otrzymać zwrot nie tylko faktycznie wypłaconego kapitału lecz także wartość świadczonej usługi (czyli środków pieniężnych do korzystania przez określony czas);

17. art. 481§1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. poprzez zasądzenie odsetek od dnia 6 września 2022r. podczas gdy wyrok ma charakter konstytutywny i odsetki powinny zostać zasądzone od uprawomocnienia się wyroku.

II. naruszenie przez Sąd Okręgowy przepisów postępowania cywilnego mających istotny wpływ treść zaskarżonego Wyroku, tj.:

1. art 233§1 k.p.c. poprzez:

- brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego co miało istotny wpływ na wynik sprawy i pominięcie okoliczności przywoływanych przez Pozwanego, , że Powód był poinformowany o ryzyku kursowym, Powód był informowany o zasadach funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej, co doprowadziło do wadliwego przyjęcia podstaw do uznania nieważności umowy w całości;

- błędną. sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu, że: Pozwany może dowolnie określać kursy waluty w sytuacji gdy kryteria ustalania kursów nie pozostają w gestii pozwanego;

- dowolne przyjęcie, ze unieważnienie umowy nie jest niekorzystne dla strony powodowej w aspekcie obowiązku zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu;

2. art 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. w zw. z art. 162§1 k.c. poprzez pominięcie dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowości zgłoszonego dla określenia wartości korzyści powoda związanej z korzystaniem z kredytu przeliczenia kredytu według kursu średniego NBP;

3. art. 91k.p.c. w zw. z art. 203 ¹§3 k.p.c. poprzez uznanie, że pełnomocnik powoda nie legitymował się odpowiednim pełnomocnictwem do przyjęcia oświadczenia o potrąceniu.

Strona pozwana wniosła zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Strona pozwana wniosła ponadto na podstawie art. 380 w zw. z art. 382 k.p.c. przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.

Obie strony wniosły o oddalenie apelacji przeciwnika i o zasadzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

W toku postępowania apelacyjnego strona pozwana powołała się na wezwanie powoda do zapłaty kwoty 314.0000 z tytułem zwrotu kwoty kapitału kredytu i kwoty 59 171 zł urealnienia kapitału oraz na złożone w dniu 12 września 2025r. oświadczenie o potrąceniu (k.332).

Powód w odpowiedzi powołał się na złożone przez siebie oświadczenie o potrąceniu z dnia 6 września 2024r. oraz oświadczenie o zaliczeniu zapłaty z dnia 22 października 2024r.

Powód w piśmie z dnia 25 października 2024r. cofnął pozew w zakresie kwoty 24470,53 zł z odsetkami liczonymi od 16 czerwca 2021r oraz w zakresie kwoty 4.609,72 CHF z odsetkami liczonymi od 16 czerwca 2021r a także w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 45603,25 CHF od dnia 16 czerwca 2021r do dnia 11 września 2024r. Cofnięcie nastąpiło bez zrzeczenia roszczenia. Następnie jednak na rozprawie apelacyjnej oświadczanie to zmodyfikowano ze wskazaniem, że cofnięcie nastąpiło za zrzeczeniem się roszczenia .

Rozpoznając obie apelacje Sąd Apelacyjny zasadniczo uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego, odmiennie jednak oceniając kwestię daty wymagalności jak też ostatecznie uznając skutki dokonanego potrącenia powołanego toku postepowania apelacyjnego, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c.

Zeznania świadków K., D. i Ś. nie mogą być więc decydujące dla oceny zakresu informacji przekazanych powodowi, skoro zeznania te ograniczają się do zasad a nie do zakresu realizacji obowiązku informacyjnego przy tej konkretnej umowie. Zeznania te nie są więc wystarczające do zakwestionowania prawdziwości zeznań powoda , że tak naprawdę w odniesieniu do jego umowy nie prezentowano i że informowano go, że frank szwajcarski jest stabilną walutą . Trudno więc przyjąć , że realizacja obowiązku informacyjnego wykraczała poza okazanie symulacji i podpisanie zawartego w §11 ust. 4 blankietowego oświadczenia o zapoznaniu się z ryzykiem związanym ze zmianą kursów walut.

Wbrew też zarzutom strony pozwanej postanowienia umowne wynikające z §2ust.1 i2, §4 ust.1 i1a i §9 ust. 2 umowy (k47) i §8 Ogólnych Warunków kredytowania k. 52), nie zawierało jasnego, zobiektywizowanego mechanizmu określania kursu przeliczenia wysokości świadczeń wypłaconych powodom oraz wysokości rat i wysokości zobowiązania pozostałego do spłaty. Tabela kursów sporządzana była bowiem jednostronnie przez odpowiednią komórkę banku. Nawet jeżeli faktycznie tabela kursów miała być sporządzana na podstawie kursów obowiązujących na rynku międzybankowym w chwili sporządzenia tabeli i po ogłoszeniu kursów średnich przez NBP przy dodaniu lub odjęciu połowy tzw. spreadu (k vide zeznania A. K. k 208) , to nie uchyla to oceny, że ostateczny kurs określać miał samodzielnie, jednostronnie (...) Bank S.A. w W. , którego następcą prawnym jest strona pozwana. Z zeznań A. K. wynika też, że wysokość spreadu określał Dyrektor Departamentu Skarbu Banku. W umowie nie określono jednak matematycznego wskaźnika, obiektywizującego wyliczenie kursu określonego w tabeli. Także brak było w umowie danych w jaki sposób bank miał pozyskiwać dane o kursach obowiązujących na rynku międzybankowym i w jaki sposób miał tę informację wykorzystać przy wyliczeniu, co również nie obiektywizuje sposobu wyliczenia a dodatkowo nie może być jasne dla konsumenta i w konsekwencji pozwala na ocenę abuzywności klauzuli przeliczeniowej do CHF pomimo, że postanowienie do określa świadczenie główne konsumenta. Ponadto umowa nie wskazywała żądanego algorytmu dla tego wyliczenia opierającego się na serwisie (...). Niewątpliwie więc w tym przypadku umowa nie dawała konsumentowi możliwości weryfikacji prawidłowości określania przez Bank kursu podawanego w tabeli. Powód na podstawie umowy i OWU nie mógł w sposób pewny określić wysokości zobowiązania. W oczywisty więc sposób treść umowy nie daje podstaw do jasnego określenia kwoty w CHF wynikającej z przeliczenia kwot oddanych w złotych do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie i określenia w jakiej wysokości zobowiązany jest do zwrotu. Główne więc świadczenia nie zostały sformowane w umowie w sposób jednoznaczny, co pozwala na poddanie postanowień ich dotyczących ocenie, z punktu widzenia przesłanej abuzywności wynikających z art. 385 ^{( 1)}§1 k.c. W aktualnym orzecznictwie przyjmuje się, że obowiązek zwrotu kwoty kredytu korygowanej klauzulami przeliczeniowymi do waluty obcej stanowi świadczenie główne w rozumieniu art. 385 ^{( 1 )}§ 1 k.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019r., I CSK 242/18, LEX nr 2690299, z dnia 30 września 2020 r., I CSK 556/18 , z dnia 27 lipca 2021 r. V CSKP 49/21 i z dnia 28 września 2021 r. I CSKP 74/21 ). Niejednoznaczność określenia takiego świadczenia nie wyklucza jednak uznania braku związania takim postanowieniem. Taka niejednoznaczność dotyczy przedmiotowej umowy.

Powód nie miał żadnych praw w procesie określania przelicznika waluty, a prawa te miał wyłącznie kontrahent będący przedsiębiorcą. Tej oceny nie uchyla to, że Bank spełniał obowiązek informacyjny z art. 111 Prawa bankowego i wskazywał w miejscach dostępnych informacje o aktualnych kursach wynikających z tabeli. Tylko bowiem od banku bowiem zależało jak ten kurs określi.

Okoliczność, że powód akceptował przeliczenie kursu przy wypłacie i nie kwestionował kursu, w chwili zawierania umowy nie jest istotna, skoro wówczas działał on w przekonaniu stabilności kursów franka i nie miał jeszcze świadomości abuzywności postanowień, które dopiero w perspektywie czasu okazały się dla niego niekorzystne. Istotne jest, że w tym przypadku sposób określenia kursu przeliczeniowego do waluty obcej powoduje nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Należy podkreślić, że mechanizm indeksacji musi być określony w taki sposób, by konsument był w stanie oszacować, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, wypływające dla niego z tej umowy konsekwencje ekonomiczne (zob. podobnie wyrok z dnia 27 stycznia 2021r., Dexia Nederland, C-229/19 i C-289/19, EU:C:2021:68, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo). Prawo banku do ustalania kursu waluty nie doznawało w tym przypadku żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Fakt, że faktycznie punktem wyjścia miał być kurs ogłaszany w serwisie internetowym i wpływ na wyliczenie miały być kursy na rynku międzybankowym nie jest wystarczający do przyjęcia obiektywizacji wyliczenia i oderwania tego wyliczenia od woli przedsiębiorcy, tym bardziej, że odpowiednie postanowienia w tym przedmiocie nie zostały włączone do umowy. Kształtowanie tego kursu nie doznawało też ograniczeń maksymalnych i nie wprowadzało zabezpieczeń kredytobiorcy przed gwałtownymi zmianami kursów. W orzecznictwie uznawano już takie rozwiązanie za prowadzące do naruszenia interesów konsumenta, w tym przede wszystkim interesu ekonomicznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2019r. IV CSK 309/18).

Świadczenie banku było ponadto przeliczane po kursie kupna waluty CHF z dnia uruchomienia kredytu. Spłata zaś była przeliczana według kursy sprzedaży. W orzecznictwie wskazywano, iż tego typu uregulowanie umożliwia uzyskiwanie przez instytucję kredytową dodatkowego dochodu bez świadczenia w zamian za „spread” żadnej rzeczywistej usługi (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie C-26/13, Kásler przeciwko Jelzálogbank, pkt 5–58). Nawet jeżeli bank pozyskiwał na rynku międzybankowym walutę do sfinansowania kredytu, to operacja ta faktycznie nie miała znaczenia dla udzielenia powodowi kredytu, który był wypłacany powodowi w złotych polskich co jednoznacznie wynika z §4 umowy. Klauzula zaś indeksacyjna nie była jasna dla konsumenta. Mechanizm ustalania kursu został wskazany dopiero w aneksie nr (...) (k 57 ) ale nawet i wówczas nie uchylało to dowolności i nie pozwalało na jednoznaczne określenie kursu po jakiej nastąpi przeliczenie spłaty w złotych. Także w orzecznictwie Sądu Najwyższego uznawano, że jeżeli klauzula indeksacyjna nie zawiera jednoznacznej treści i pozwala na ustalanie kursów waluty w sposób pozostawiający bankowi swobodę, to jest ona w sposób oczywisty sprzeczna z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta (zob. np. wyroki SN z dnia 14 lipca 2017 r. II CSK 803/16 OSNC 2018/7-8/79 i z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 483/18 ).

Nie ma żadnych podstaw do zakwestionowania ustaleń wskazujących, że sporne postanowienia nie podlegały negocjacjom, umowa przewiduje dowolność kształtowania tabeli kursowej, a powódka nie miała wpływu na kształtowanie umowy i nie była dostatecznie informowana o ryzyku walutowym. Nie ma bowiem żadnych podstaw do uznania naruszenia przez Sąd Okręgowy zasad oceny dowodów w tym zarówno z dokumentów, zeznań świadków i powoda

Okoliczność, że istniała teoretyczna możliwość negocjacji umów kredytowych i zawierano w innych przypadkach umowy po dokonanych negocjacjach nie oznacza, że taka możliwość negocjacji istniała w tym przypadku. Klient otrzymywał standardowy wzór umowy kredytu. Istotne więc dane dotyczące umowy wynikały z wzorca umowy i OWU. Wniosek kredytowy był więc przygotowany pod konkretny produkt, który zaoferowano powodowi jako korzystny z punktu widzenia wysokości rat bez dostatecznych informacji o negatywnych skutkach takiej umowy. Z zasady zaś fakt posłużenia się przez kontrahenta wzorem umowy i regulaminem tworzy domniemanie, że konstrukcję umowy oparto na wzorcu, na którego brzmienie konsument nie miał rzeczywistego wpływu. To pozwana winna więc obalić to domniemanie. Ciężar dowodu obalenia tego domniemania braku negocjacji wynikający z art. 385 ¹§4 k.c. spoczywał na pozwanej. Wyrażenie zgody na zmianę umowy przez wyeliminowanie niedozwolonego postanowienia (zastąpienie go innym, uzupełnienie itp.) - choćby zmiana ta była indywidualnie uzgodniona - nie może być traktowane samo przez się jako wyraz woli sanowania wadliwego postanowienia ze skutkiem ex tunc. Nie wykazano by zawarcie aneksu z 2012r. miało na celu sanowanie postanowień umowy ze skutkiem wstecznym, nie było to też odnowienie. Oceny abuzywności dokonuje się na chwilę zawarcia umowy, stąd ani sposób wykonywania ani też dowody z dokumentów dotyczących raportów i opracowań dotyczących kredytów frankowych nie zmieniają oceny , że postanowienia zawarte w przedmiotowej umowie miały charakter niedozwolony.

Przedmiotowa umowa określała, że kredyt udzielony jest w walucie polskiej i jest on indeksowany do waluty obcej. Kwota kredytu była podana w walucie krajowej i w tej walucie zostaje wypłacona, ale miała być przeliczona na walutę obcą według klauzuli umownej opartej również na kursie kupna tej waluty obowiązującym w dniu wypłaty środków (§1 ust. 1 i §4 ust. 1a), przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych dokonywana była po uprzednim przeliczeniu według Tabeli Kursów- według kursu sprzedaży w dniu spłat. Zobowiązanie więc miało być każdorazowo przeliczne według kursu wskazanego jednostronnie przez bank. Słusznie Sąd Okręgowy uznał, że był to kredyt indeksowany do waluty obcej definiowany w sposób określony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2020 r. I CSK 556/18. Zarówno więc wartość kredytu jak i wypłata kredytu oraz kwoty spłacane przez kredytobiorcę miały być więc przeliczane do CHF.

Klauzula walutowa, czyli klauzula zawierająca postanowienia przewidujące przeliczenie oddawanej do dyspozycji kwoty kredytu oraz spłacanych rat na inną walutę mieści w sobie ryzyko kursowe, wiążące się z obciążeniem kredytobiorcy-konsumenta ryzykiem zmiany kursu waluty i związanym z tym ryzykiem zwiększenia kosztu kredytu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2022 r. II CSKP 285/22 LEX nr 3350106 ).

Niewątpliwie powód miała świadomość zmiany kursu CHF do PLN . Wbrew jednak twierdzeniom strony pozwanej brak jest podstaw do przyjęcia domniemania, że konsument ma świadomość, że to ryzyko jest nieograniczone. Słusznie Sąd Okręgowy uznał, że informacje były niewystarczające i przyjął brak prawidłowości realizacji obowiązków informacyjnych. Z zeznań K. D. wynika, że symulacje te sporządzano z uwzględnieniem powiększenia aktualnego kursu o różnicę pomiędzy maksymalnym a minimalnym kursem z ostatnich 12 miesięcy (k.209). Należy podkreślić , że na gruncie Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich istotny jest poziom realizacji obowiązku informacyjnego, który ma fundamentalne znaczenie w obrocie konsumenckim. Sam zaś sposób przedstawienia symulacji zmian kursowych miał charakter wyłącznie poglądowy. W zestawieniu z zapewnieniem o stabilności kursów walut (vide zeznania powoda), brak jest więc podstaw do uznania, że powód był rzeczywiście świadomy potencjalnych konsekwencji wystąpienia ryzyka kursowego, a przede wszystkim do uznania, że miał świadomość, iż ryzyko kursowe ma charakter nielimitowany. Przewalutowanie na PLN, które nie wskazywało maksymalnych granic kursowych sprzedaży CHF i odwoływało się do Tabeli Kursowej banku również nie chroniło przed ryzykiem walutowym. Ocena dowodów z zeznań powoda nie jest więc sprzeczna ani z zasadami logiki ani też zasadami doświadczenia życiowego.

Podkreślić należy, że nie spełnia wymogu przejrzystości przekazywanie konsumentowi przy zawarciu umowy informacji, nawet licznych, jeżeli opierają się one na założeniu, że stosunek wymiany między walutą rozliczeniową a walutą spłaty pozostanie w miarę stabilny przez cały okres obowiązywania tej umowy. Konieczne było uświadomienie konsekwencji znacznego zwiększenia nie tylko kwoty rat ale też, wynikającego ze zwiększonego poziomu skutków indeksacji, znacznego wzrostu zwaloryzowanej wysokości zadłużenia, który może być dla powoda nie do udźwignięcia.

Sąd Okręgowy właściwie zinterpretował obowiązki przedsiębiorcy w tym zakresie. Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich zakłada, że informacja przed zawarciem umowy o warunkach umownych i skutkach owego zawarcia ma fundamentalne znaczenie dla konsumenta. To na podstawie tej informacji konsument podejmuje decyzję, czy zamierza związać się warunkami sformułowanymi uprzednio przez przedsiębiorcę (zob. wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 30 kwietnia 2014 r. C-26/13 Árpád Kásler, Hajnalka Káslerné Rábai, i z dnia 21 marca 2013 r. C-92/11 RWE Vertrieb). Symulacje liczbowe powinny bowiem pozwalać konsumentowi zrozumieć rzeczywiste znaczenie długoterminowego ryzyka związanego z możliwymi wahaniami kursów wymiany walut, a tym samym ryzyka związanego z zawarciem umowy kredytu wyrażonego w walucie obcej lub denominowanego do waluty obcej.(por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości U.E. z dnia 10 czerwca 2021 r. C-776/19 ,VB i in vs. BNP Paribas Personal Finance SA, Procureur de la République). Strona pozwana więc powinna wykazać, że informacja przedstawiona powodowi dawała mu jasne podstawy do uświadomienia sobie skutków znacznego osłabienia waluty polskiej względem CHF, tj takiego jakie wystąpiło w rzeczywistości, lub też jakie może jeszcze nastąpić w przyszłości (w wypadku nawet dalszego osłabienia waluty polskiej), co w tym przypadku nie zostało wykazane. Sąd Okręgowy słusznie więc uznał, że informacja przedstawiona przez bank nie była wystarczająca.

Ponadto skutek zmian kursów chroni w istocie jedynie interes banku. Przy stosunkowo słabej walucie krajowej bank nie jest narażony na odwrotne, analogiczne, istotne dla strony pozwanej, ruchy kursowe wynikające ze znacznego osłabienia CHF względem złotego, tym bardziej w aspekcie zabezpieczenia poprzez transakcje (...). Na istotne ryzyko kursowe w toku wykonywania długotrwałej umowy w nieporównywalny sposób narażony był powód i to nawet jeżeli strona powodowa musiała ponosić koszty obsługi takich kredytów. Stan względnej stabilności kursu CHF mógł i może być w przyszłości tylko przejściowy. Postanowienie umowne jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, jeżeli może stworzyć podstawy znaczącej nierównowagi kontraktowej na niekorzyść konsumenta w sposób jednostronny, jeżeli przedsiębiorca, który traktuje kontrahenta w sposób słuszny nie mógłby racjonalnie się spodziewać, że konsument zaakceptowałby w ramach negocjacji taką klauzulę gdyby odpowiednio poinformował konsumenta (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r. III CZP 29/17 OSNC 2019/1/2). Taka sprzeczność z dobrymi obyczajami zachodzi więc w tym przypadku i to nawet jeżeli bank w ramach obsługi kredytu poniósł dodatkowe koszty zakupu walut. Tu jednak trzeba podkreślić, że dla samego wykonania obowiązku wypłaty środków kredytu bank nie musiał zabezpieczyć odpowiedniej ilości waluty CHF.

Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków wynikających z umowy na jego niekorzyść, skutkującą niekorzystnym ukształtowaniem sytuacji ekonomicznej konsumenta oraz jego nierzetelnym traktowaniem (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2006r., I CK 297/05, nie publ., z dnia 15 stycznia 2016 r., I CSK 125/15, OSNC - ZD 2017). Zgodnie z art. 3 ust. 3 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, uznaje się za nieuczciwe te warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, jeśli stojąc w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta (por. także wyrok Trybunału Sprawiedliwości U.E. z dnia 10 czerwca 2021 r. C-609/19 BNP Paribas Personal Finance SA przeciwko VE). Taka nierównowaga i niekorzystne ukształtowanie sytuacji ekonomicznej powodów nastąpiła.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo więc ocenił postanowienia umowy dotyczące możliwości swobodnego kształtowania przez bank kursów przeliczania świadczeń jak i wpływające na charakter umowy postanowienia obciążające powodów skutkami nieograniczonego ryzyka wahań kursów. Możliwość przewalutowania ani nie zapewniała równowagi kontraktowej a tym bardziej nie mogła przywrócić tej równowagi kontaktowej z mocą wsteczną .

Niewątpliwie zawarcie umowy kredytu bankowego w złotych- indeksowanego do waluty obcej, było na gruncie w art. 353 ¹ k.c. co do zasady dopuszczalne. Przepis art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 prawa bankowego nie zakazywał tego typu umów . Do tej nieważności może prowadzić jednak wprowadzenie do umowy postanowień niedozwolonych i brak potwierdzenia przez konsumenta abuzywnych postanowień umownych.

Abuzywne klauzule są od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść kredytobiorcy, chyba że następczo udzieli on świadomej i wolnej zgody na te klauzule i w ten sposób przywróci ich skuteczność z mocą wsteczną. Niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 ^{( 1)} § 1 KC.) są więc od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną (por. Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2021 r. V CSKP 49/21 LEX nr 3207798 i z dnia 2 czerwca 2021 r., I CSKP 55/21). Powód nie przywrócił tej skuteczności. Powód świadomy, że przedmiotowe postanowienia umowne nie wiążą go, jak i świadomy, że przedmiotowe postanowienia umowne odnoszą się do istotnych elementów umowy nie potwierdził kwestionowanych postanowień, stąd w konsekwencji umowa kredytu nie może z przyczyn wyżej podanych wiązać.

Konsekwencją stwierdzenia abuzywności klauzuli umownej spełniającej wymagania art. 385 ¹§ 1 k.c. jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia, połączona z przewidzianą w art. 385 ¹ § 2 k.c. zasadą związania stron umową w pozostałym zakresie (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2018 r. II CSK 632/17).

Ta zasada jednak nie ma charakteru bezwzględnego. W wyroku TSUE z 8 września 2022r. C-81/21, dotyczącym Deutsche Bank Polska i Bank Millennium wskazano, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym sąd krajowy może stwierdzić nieuczciwy charakter nie całości warunku umowy zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą, lecz jedynie elementów tego warunku, które nadają mu nieuczciwy charakter. Nie można więc dzielić takiego warunku. W sytuacji więc wyeliminowania w oparciu o art. 385 ^{( 1)}§1k.c. skutku związania powodów wskazanymi postanowieniami abuzywnymi dotyczącymi klauzul przeliczeniowych brak jest umownego określenia mechanizmu kształtowania wysokości wypłaty świadczenia jak i określenia zasad potrącania a w konsekwencji treści zobowiązania. Trudno zaś przyjąć by wolą stron było zawarcie kredy-tu bez takiego mechanizmu szczególnie, że oprocentowanie kredytu powiązano ze zmienną stopy referencyjnej Libor 3M (§6 umowy). Wyeliminowanie ryzyka kursowego, charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i uzasadniającego powiązanie stawki oprocentowania ze stawką LIBOR, jest równo-znaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, że należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze, choćby nadal chodziło tu tylko o inny podtyp czy wariant umowy kredytu. Sąd nie jest uprawniony do uzupełniania umowy kredytu w walucie obcej treścią nieuzgodnioną przez strony, choćby zmierzała do wyrównania ich pozycji na gruncie łączącego je stosunku prawnego. Nie jest też uprawniony do tego, by umowę tę przekształcić w inny rodzaj umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2022r. II CSKP 943/22). Nie uzgadniano warunków takiego kredytu, trudno więc podzielić stanowisko strony pozwanej o możliwości przekształcenia kredytu indeksowanego w inny rodzaj umowy. Nie można dokonać wykładni umowy stron na podstawie art. 65 k.c., już po usunięciu z niej postanowień abuzywnych, w celu ustalenia zgodnego celu i zamiaru stron co do sposobu ustalenia kursu CHF. Groziłoby to ryzykiem dalszego pogorszenia sytuacji konsumenta jako strony dotkniętej nadużyciem, gdyby strona, która narzuciła Takie rozwiązanie stałoby w sprzeczności z celami prewencyjnymi Dyrektywy 93/13 w postaci zniechęcenia przedsiębiorców do wykorzystywania w zawieranych umowach nieuczciwych postanowień umownych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 8 listopada 2022 r., II CSKP 1153/22 i z dnia 28 lutego 2025 II CSKP 704/23).

Nie ma też podstaw do odwołania do tabeli kursów sprzedaży NBP. W chwili zawierania umowy nie obowiązywał jeszcze art. 358§2 k.c., ponadto przepis ten nie odnosi się do klauzul waloryzacyjnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2022 r. II CSKP 797/22 ). Ponadto nowelizacja z dnia 23 października 2008 r. (Dz.U.2008.228.1506), która określa sposób przeliczania świadczenia dłużnika nie wiązała się ze skutkami wstecznymi. Tut. Sąd w wyroku z dnia 22 czerwca 2020 r. I ACa 1684/17 uznał, że art. 24 ustawy o NBP to norma, która w połączeniu z art. 32 ustawy o NBP, oraz art. 356 § 2 k.c., daje podstawy do wypełnienia luki dotyczącej sposobu przeliczenia spłat na walutę obcą i przyjęcia, że miarodajny jest w tym przypadku kurs średni waluty ustalany przez NBP. Wsparciem dla tej koncepcji była także treść art. 137 a Prawa bankowego, jednakże w aspekcie treści wykładni art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, prezentowanej w orzecznictwie TSUE, nie można przyjąć, że są to normy dyspozytywne, które mają na celu wypełnienia luki w sytuacji nieuczciwych postanowień umowy zawartej z konsumentem. Ani art. 358§2, jak też art. 41 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe nie stanowią norm dyspozytywnych dla określenia obiektywnych mechanizmów indeksacji wprowadzonej na wypadek braku związania stron mechanizmem określonym w umowie. Także strony nie przewidziały w umowie klauzul salwacyjnych. Powyższe oznacza z kolei, że po wyeliminowaniu tego rodzaju klauzul utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez strony nie jest możliwe, co przemawia za jej całkowitą nieważnością (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 maja 2022 r., II CSKP 293/22 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2022r. I CSK 3200/22). W uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024r. I CZP 25/22, Sąd Najwyższy również potwierdził, że w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce niewiążącego, abuzywnego postanowienia mowy kredytu indeksowanego lub denominowanego, odnoszącego się do sposobu określania kursu waluty obcej, zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów.

Prawidłowo więc Sąd Okręgowy ocenił także skutki abuzywności prowadzące do stwierdzenia nieważności i uznał, że tak okrojona umowa, która nie odpowiada rzeczywistej woli stron spełnia wymogi z art. 353 ¹§1 k.c. Nie był także wykluczone uznanie, że umowa zawarta w okolicznościach wskazanych powyżej była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, jednak to ww. wskazana przez Sąd Okręgowy regulacja szczególna, dotycząca skutków abuzywności i baraku możliwości potwierdzenia klauzul niedozwolonych, bez których umowa nie może być utrzymania, ma zastosowanie w sprawie.

Jeżeli w wykonaniu umowy kredytu, która nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają oparte na art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c. samodzielne roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron ( tak też Sąd Najwyższy w uchwale z 16 lutego 2021 r., III CZP 11/20). Pogląd ten znajduje potwierdzenie także w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, mającej moc zasady prawnej.

Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich sprzeciwia się wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty (por. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dnia 11 grudnia 2023 r., C-756/22 Bank Millenium S.A. vs ES, AS). Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, nie ma podstawy prawnej do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia nienależnego świadczenia do chwili popadnięcia w opóźnienie co do zwrotu tego świadczenia (por. w.w. uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. III CZP 25/22). Niezasadnie więc strona pozwana domagała się waloryzacji kwot przekazanych powodowi.

Kwestia świadomości nie ma decydującego znaczenia w wypadku realizacji nieważnej umowy. Nie ma potrzeby sięgania do treści art. 411pkt 2 k.c. w sytuacji, w której wzbogacony środkami pieniężnymi wypłaconymi przez bank w wykonaniu nieważnej umowy kredytu jest prawnie (a nie moralnie) zobowiązany do jej zwrotu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2023 r. I CSK 3759/22).

Sama okoliczność, że świadczenie spełnione przez powód na rzecz pozwanego stanowiło ekonomiczny ekwiwalent usług wykonanych przez pozwaną na rzecz powoda, nie może też zostać uznana za wystarczającą do przyjęcia, że spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2022 r. I CSK 868/22). Jest to o tyle istotne, że pozwana miała możliwość potrącenia wzajemnych wierzytelności. Ponadto na zasady współżycia nie może powoływać się ten , kto sam te zasady narusza (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2000 sygn. V CKN 448/00)

Naruszeniem tych zasad przez bank był wskazany wyżej sposób ukształtowania umowy kredytowej. Nie bez znaczenia dla oceny braku zasadności zarzutu nadużycia prawa są też odstraszające cele powołanej Dyrektywy. Stronie pozwanej nie przysługiwało prawo zatrzymania, stąd zarzut podniesiony w piśmie z dnia 13 grudnia 2022r. (k 338) nie mógł zostać uwzględniony. W uchwale składu 7 sędziów z dnia 19 czerwca 2024 r. III CZP 31/23 Sąd Najwyższy wyjaśnił bowiem , że prawo zatrzymania (art. 496 k.c.) nie przysługuje stronie, która może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony. Obu stronom przysługiwało zaś prawo potrącenia wierzytelności wzajemnych.

Zarzut jednak apelacji dotyczący naruszenia art. 203 ^{( 1)}§3 k.p.c. nie jest zasadny. Sąd apelacyjny jednak opowiada się za stanowiskiem wskazującym, że podniesienie zarzutu potrącenia w formie ewentualnej z ostrożności procesowej tj. potrącenia na wypadek, gdyby objęta żądaniem pozwu wierzytelność, którą kwestionuje została uznana przez sąd za uzasadnioną, jest dopuszczalne i nie stanowi zakazanego potrącenia pod warunkiem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2023 r. II CSKP 1183/22) i nie podziela odmiennego stanowiska wynikającego z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 2024 r. II CSKP 1451/22 oraz postanowienia Sądu najwyższego Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2025 r. I CSK 2935/24), że tego typu oświadczenia nie pozwalają na postawienie w stan wymagalności własnej wierzytelności. W aktualnym orzecznictwie wskazuje się też, że dla skuteczności podniesienia zarzutu potrącenia na podstawie art. 203 ^{( 1 )}k.p.c. wystarczające jest pełnomocnictwo procesowe. Ponadto w uchwale Sądu Najwyższego 2 lipca 2024 r. III CZP 2/24 wskazano, że takie pełnomocnictwo jest również wystarczające do odbioru takiego oświadczenia. W tym jednak przypadku zgłoszenie w toku postępowania przed Sądem Okręgowym zarzutu potrącenia nie łączyło się z wykazaniem , że świadczenie bezterminowe przysługujące stronie pozwanej, wynikające z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia przekształciło się. w zobowiązanie terminowe (art. 455 k.c.). Do potrącenia może być przedstawiona wierzytelność , która jest wymagalna i może być dochodzona przed sądem. W sytuacji, w której powód nie pozostawał w opóźnieniu , strona pozwana nie mogła dochodzić jeszcze tej wierzytelności na drodze sądowej. To odwrotnie powód mogła potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością strony pozwanej „spłacając” własną wymagalną wierzytelnością swój dług względem strony pozwanej jeszcze przed terminem spłaty. Strona pozwana jednak tego uczynić jeszcze nie mogła. Sąd Apelacyjny nie kwestionuje, że oświadczenie woli o potrąceniu, bezskuteczne z powodu niewymagalności wierzytelności przedstawionej do potrącenia, może być potraktowane - jako wezwanie do zapłaty. Taka swoista konwersja jest dopuszczalna ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2019 r. V CSK 458/18). Może to jednak nastąpić z uwzględnieniem okoliczności sprawy. Takiej dorozumianej konwersji jednak w tej sprawie sprzeciwia się okoliczność, że sama strona pozwana nie uznawała jeszcze wówczas, że powódka jednoznacznie odmówiła potwierdzenia zgody na klauzule abuzywne i dalej kwestionowała podstawy do przyjęcia nieważności umowy. Nawet więc przy przyjęciu, że pełnomocnictwo procesowe jest wystarczające do przyjęcia zarzutu lub oświadczenia o potrąceniu nie można przyjąć , że powód mógł uznawać, że został skutecznie wezwany do zapłaty. Niezależnie od tego strona pozwana w terminie 14 dni nie ponowiła zarzutu potrącenia (art. 203 ^{( 1)}§2 k.p.c.). Zdaniem Sądu Apelacyjnego jednak to dopiero czynności pozwanej w 2024r. jednoznacznie stawiały w wymagalność obowiązek powoda zwrotu kwoty otrzymanego kapitału .

Zasadne były natomiast zarzuty apelacji powoda dotyczące wcześniejszej wymagalności jego wierzytelności. W wyroku z dnia 7 grudnia 2023 r C‑140/22 ECLI:EU:C:2023:965 Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania nieważności w całości umowy kredytu hipotecznego, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą wykonywanie praw, które konsument wywodzi z tej dyrektywy, jest uzależnione od złożenia przez tego konsumenta przed sądem oświadczenia, w którym twierdzi on, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy tego warunku, po drugie, że jest świadomy z jednej strony faktu, że nieważność wspomnianego warunku pociąga za sobą nieważność wspomnianej umowy, a z drugiej – konsekwencji tego uznania nieważności, i po trzecie, że wyraża zgodę na uznanie tej umowy za nieważną. Jak wynika z orzecznictwa TSUE to od stanowiska konsumenta zależy czy abuzywne postanowienia umowy zostaną utrzymane czy też nie. Powoływane przez powoda oświadczenie z dnia 28 maja 2021r. (k 59) jednoznacznie wskazywało, że powód nie chcą utrzymania umowy i jest świadomy obowiązku zwrotu kwoty samego kredytu o czym świadczy wywód dotyczący ewentualnego rozliczenia według teorii salda. Powód też jednoznacznie określił wysokość roszczeń, stąd już po doręczeniu odpisu tego pisma (stanowiącego wezwanie do zapłaty) strona pozwana miała świadomość zakresu obowiązku i nie mogła już przyjmować, że wykonywana umowa jest ważna i po tej dacie pozwana pozostaje w opóźnieniu. Uchyla to konieczności pouczenia ich w tym względzie przez Sąd. Nie można więc żądać sformalizowania oświadczenia kredytobiorcy w toku postępowania sądowego odnośnie do utrzymania skuteczności umowy zawierającej klauzule abuzywne (por . także Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2024 r. II CSKP 296/24). Wystarczająca była więc świadomość powoda o niekorzystnych skutkach umowy i wezwanie banku do zapłaty z powołaniem na nieważność umowy. Dochodzenie odsetek więc od daty 16 czerwca 2021r. miało oparcie w treści art. 481§1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Dotyczy to także kwot uiszczanych we frankach szwajcarskich. Przepis art. 481§1 k.c. nie określa waluty i odnosi się do każdego świadczenia pieniężnego. Także przepis art. 481§2 k.c. nie różnicuje stopy odsetek za opóźnienie w zależności od rodzaju waluty. Okoliczność, że w Obwieszczeniu z dnia 30 maja 2025 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (M.P.2025.540) Minister Sprawiedliwości nie określił osobnej stawki odsetek ustawowych za opóźnienie przy zobowiązaniach wyrażonych w walucie obcej nie uchyla wynikających z ustawy podstaw do żądania odsetek za opóźnienie. Zauważyć należy, że poprzednio obowiązujący art. 359§2k.c. również nie ograniczał podstawy naliczania odsetek od waluty wierzytelności pieniężnej z złotych polskich a tylko art. 359§3 k.c. tworzył ( tak jak obecnie także art. 481§2 ⁴ k.c.) delegację ustawową dla Ministra Sprawiedliwości ) do określenia wysokości tych odsetek. W aktualnym stanie prawnym Minister nie różnicował zaś wysokości tych odsetek tak jak uczyniła to w poprzednim stanie prawnym Rada Ministrów w Rozporządzeniu z dnia 10 marca 1989 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (Dz.U.1989.16.84). Oznacza to, że stopa odsetek ustawowych za opóźnienie jest analogiczna zarówno przy sumach pieniężnych w złotych jak i w walutach obcych. W konsekwencji powodowi należą się odsetki za opóźnienie także w odniesieniu do dochodzonej pozwem kwoty 55.222,97 CHF. Należą się mu także odsetki od kwot dodatkowo żądanych od strony pozwane, a nie objętych pozwem, z tytułu spłaty kredytu za okres od dnia 5 maja 2021r. do dnia 6 sierpnia 2024r. (kwota 20112,78 CHF) , z tytułu ubezpieczenia pomostowego (5.714,80 zł), ubezpieczenia niskiego wkładu własnego 2.895,86 PLN i innych prowizji 417,90 PLN. Sąd Apelacyjny uzupełniająco ustala, że powód pismem z dnia 29 sierpnia 2024r. wezwał stronę pozwaną do zwrotu tych należności w terminie 3 dni od otrzymania wezwania. Wezwanie to bank otrzymał w dniu 2 września 2024r. (dowód: wezwanie k 354) z dowodem doręczenia k355). Oznacza to, że w odniesieniu do wierzytelności obitych tym wezwaniem a nie objętych niniejszym pozwem pozwana pozostaje w opróżnieniu od dnia 6 września 2024r. Natomiast S. Bank (...) wezwał G. W. do zwrotu kwoty 314000 PLN z tytułu zwrotu kwoty kapitału i jak wyżej wskazano niezasadnie także kwoty 59.171, 02 zł z tytułu waloryzacji kwoty kredytu. (dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 21 sierpnia 2024r. (k.335). Powód zapoznał się z tym oświadczeniem w dniu 26 sierpnia 2024t. Okoliczność przyznana. Termin spełnienia świadczenia określono w wezwaniu na dzień 11 września 2024r. Strona pozwana złożyła oświadczenie o potrąceniu swej wierzytelności z tytułu zwrotu kredytu w dniu 12 września 2024r. z wierzytelnością dochodzona pozwem (dowód : pismo z dnia 12 września 2024r k 342). Powód otrzymał to oświadczenie (okoliczność przyznana). Wcześniej jednak tj 6 września 202r. powód złożył oświadczenie o potrąceniu różnicy w wysokości 69.841,22 zł pomiędzy kwotą 85.311,75 zł wynikającą z zestawienia wpłat w PLN uiszczonych do dnia 7 grudnia 2018 (k68) i objętą wezwaniem do zapłaty z dnia 28 maja 2021r. (k59) a kwotą dochodzoną pozwem a ponadto potrącenia kwoty odsetek ustawowych za opóźnienie od wskazanej wyżej kwoty różnicy oraz potrącenia kwot objętych wezwaniem do zapłaty z dnia 29 sierpnia 2024r . Potrącenie to dotyczyło nie objętych pozwem należności z tytułu spłaty kredytu w CHF za okres od dnia 5 maja 2021r. do dnia 6 sierpnia 2024r. (kwota 20112,78 CHF) , z tytułu ubezpieczenia pomostowego (5.714,80 zł), ubezpieczenia niskiego wkładu własnego 2.895,86 PLN i innych prowizji 417,90 PLN. Kwota w CHF została przeliczona zgodnie z art. 358§3 k.c. Oświadczenie o potrąceniu strona pozwana otrzymała w dniu 9 września 2024r. (przyznanie k 373 ). Sąd Apelacyjny uznaje, że powód jako wierzyciel mógł zadecydować, którą częścią wierzytelności wynikającej ze spełnienia nienależnych świadczeń chce spłacić dług związany ze świadczeniem kredytowym strony pozwanej. Mógł więc zapłacić własną wymagalną wierzytelnością nie objęta niniejszym pozwem dług wzajemny. Do potrącenia może być przedstawiona wierzytelność, która jest wymagalna i może być dochodzona przed sądem. Oświadczenie powoda spowodowało więc umorzenie na podstawie art. 498§2 k.c. wierzytelności strony pozwanej z tytułu kwoty kapitału kredytu do kwoty 131.550,44 PLN . Tylko więc ta kwota mogła zostać skutecznie przedstawiona do potrącenia na podstawie późniejszego oświadczenia strony pozwanej z dnia 12 września 2024r. Sąd Apelacyjny uznaje , że skutki umorzenia długu winny zostać uwzględnione także na tym etapie postępowania. Skutki prawne potrącenia są równoznaczne ze skutkami zapłaty (spełnienia świadczenia) – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 1998 r. I CKN 892/97. W takim więc wypadku składający oświadczenie o potrąceniu dłużnik powinien być traktowany jak dłużnik spłacający dług. W konsekwencji zgodnie z art. 451§1 k.c. zdanie drugie w zw. z art. 503 k.c. powód mógł w pierwszej kolejności zaliczyć zapłatę dokonywana przez oświadczenie strony pozwanej z dnia 12 września 2024r. G. W. mógł więc w pierwszej kolejności zaliczyć przedstawioną skutecznie przez stronę pozwaną do potrącenia (należną jej jeszcze po potrąceniu dokonanym przez powoda) kwotę 131550,41 PLN na należności uboczne tj odsetki za opóźnienie od dochodzonych pozwem kwot w złotych i we frankach szwajcarskich a dopiero w dalszej kolejności zaliczyć na należności główne dochodzone pozwem Tu trzeba podkreślić, że wartość waluty obcej określa się zasadniczo według kursu średniego NBP z dnia wymagalności roszczenia (art. 358§2 k.c.). W sytuacji jednak, gdy dłużnik (tak jak w tym przypadku) opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, które ma być spełnione w walucie obcej, wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu z chwili zapłaty (art. 358§3 k.c. ). W tym przypadku chwilą zapłaty była data kiedy obie wierzytelności stały się wymagalne, z tą bowiem chwilą potrącenie stało się możliwe (art. 499 zdanie drugie k.c.). Wierzytelność pozwanej stała się wymagalna później tj 11 września 2024r. Przeliczenie wiec według kursu z tej daty dokonane w piśmie z dnia 22 października 2024r. było prawidłowe. Powód mógł też naliczać do dnia 11 września 2024r. odsetki za opóźnienie od kwot dochodzonych pozwem. Przy przyjęciu tego kursu oświadczanie dotyczące zaliczenia potrącenia na odsetki ustawowe od dochodzonej skapitalizowanych odsetek we frankach musiało być skuteczne w odniesieniu do równowartości 17 011,41 CHF tj sumy odsetek ustawowych z opóźnienie od dochodzonej pozwem kwoty 50.222,97 CHF za okres od 16 czerwca 2021r. do dnia zapłaty tj do dnia 11 września 2024r., w którym wystąpił skutek potrącenia . Zaliczeniu powinna więc podlegać kwota 78.082,38 zł a nie wskazana przez powoda kwota 77.733,08 zł (przy uwzględnieniu nieco większego kursu 4,5900 z dnia 11 września 2024r.). Strona powodowa błędnie bowiem dokonała przeliczenia według kursu z 12 września 2024r. Odsetki zaś naliczane w złotych liczone od dochodzonej pozwem kwoty 24.470,53 zł za wskazany okres 16 czerwca 2021r. do dnia 11 września 2024r., powinny wynosić 8.288,63 zł. Skutki umorzenia powinny dotyczyć więc wierzytelności z tytułu należności ubocznych w wysokości łącznej 86.371,01 zł (8.288,63 +78.082,38 zł). Poprzez potrącenie należność odsetkowa została umorzona w całości, co obniżyło dług powoda względem pozwanej z tytułu zwrotu pobranego kredytu do kwoty 45.179,43zl (131550,44 zł - 86371,01 zł zł). Na skutek zaliczenia kolejnej kwoty 24.470,53zł (k359v), dług powoda z tytułu zwrotu kwoty kredytu zmniejszył się do kwoty 20.709,90 zł (45.179,43zł-24.470,53 zł ). Kwota 20.709,90 zł odpowiadała w dacie 11 wrzenia 2024r. kwocie 4,511,74 CHF ( przy średnim kursie 4,590 zł). Przy uwzględnieniu więc skutków płatniczych potrącenia wierzytelność strony pozwanej z tytułu zwrotu kapitału została ( na skutek obu oświadczeń o potrąceniu i oświadczenia o zaliczeniu) umorzona w całości (art. 498§2 k.c. ), a do zapłaty na rzecz powoda pozostała część objętej przedmiotowym powództwem kwota wierzytelności frankowej tj 45.711,23 CHF (50.222,97 CHF -4.511,74 CHF) z odsetkami ustawowymi należnymi po dacie doręczenia stronie pozwanej oświadczenia o potrąceniu tj od dnia 12 września2024r.

Strona powodowa jednak cofnęła pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 24.479,53 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 czerwca 2024r. do dnia zapłaty, w odniesieniu do kwoty 4.609,72 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 16 czerwca 2021r do dnia zapłaty i w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 45.613,25 CHF za okres od dnia 16 czerwca 2021rd o dnia 11 wrzenia 2024r.. Pozew więc podtrzymano w odniesieniu jedynie o kwoty 45.613,25 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie a więc podtrzymano w kwocie niższej niż ww wskazana kwota 45711,23 CHF i powód zrzekł się roszczenia w zakresie cofniętym.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny uchylił więc na podstawie art. 386§3 k.p.c. w zw. z art. 355 k.p.c. i art. 203§1 k.p.c. zaskarżony wyrok we wskazanej części i umorzył postępowanie w zakresie objętym cofnięciem pozwu.

W pozostałej części Sad Apelacyjny zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. zaskarżony wyrok zasądzając od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 45.613,25 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 wrzenia 2024r. do dnia zapłaty. Powyższe dawało podstawy do ponownego rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Sąd Apelacyjny uznał jednak, że pomimo cofnięcia powództwa powód jest wygrywającym sprawę albowiem cofnięcie było skutkiem zaspokojenia roszczenia przez pozwaną w toku procesu (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CZ 208/11, z dnia 8 lutego 2012 r., i z dnia 7 marca 2013 r. IV CZ 8/13). Jak wyżej wskazano potrącenie ma bowiem również skutek płatniczy . Z tej przyczyny zasądzono na rzecz powoda zwrot kosztów procesu na podstawie art. 98§1,§1 ¹ i §3 k.p.c.

Dalej idącą apelację strony pozwanej oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. Apelacja powoda dotycząca odsetek ustawowych za opóźnienie została rozpoznana poprzez uchylenie na podstawie art. 386§3 k.p.c. pkt II wyroku i umorzenie postępowania w zakresie tych odsetek na skutek cofnięcia pozwu. Apelację tę jednak także częściowo uwzględniono poprzez zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty dochodzonej w CHF za okres od dnia 12 września 2024r. Przy rozstrzygnięciu uwzględniono także zarzuty powoda dotyczące zasad rozliczenia, co skutkowało zaliczeniem przedstawionej do potrącenia wierzytelności pozwanej także na należności uboczne za okres od 16 czerwca 2024r. do dnia 11 września 2024r. i oddaleniem apelacji strony pozwanej w pozostałej części..

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1,§1 ¹ i §3 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. przy zastosowaniu §2 pkt 7 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964 t.j.) oraz przy uwzględnieniu także na tym etapie , że powód jest wygrywającym wobec zaspokojenia w toku procesu.