Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Paweł Rygiel
Sędziowie:	SSA Hanna Nowicka de Poraj SSO del. Wojciech Żukowski (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Paulina Klaja

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej O. B.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 26 października 2018 r. sygn. akt I C 896/17

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- pkt II nadaje treść: „II. zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz powódki O. B. kwotę 150 zł. (sto pięćdziesiąt złotych) tytułem renty płatnej do 10 – go dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z kwot, a w pozostałym zakresie żądanie zapłaty renty oddala,”,

- dotychczasowe pkt IV i V sprowadza do pkt IV, któremu nadaje treść: „IV. zasądza od strony pozwanej (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz powódki O. B. kwotę 616 (słownie: sześćset szesnaście) złotych tytułem kosztów procesu,”,

- dotychczasowy pkt VI oznacza jako pkt V, któremu nadaje treść: „V. nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 1395 zł 50 gr. (słownie: jeden tysiąc trzysta dziewięćdziesiąt pięć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem części opłaty sądowej, od której uiszczenia powódka została zwolniona.”,

II. w pozostałym zakresie oddala apelację,

III. nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Paweł Rygiel SSO Wojciech Żukowski

Sygn. akt I ACa 239/19

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka O. B. działająca przez przedstawiciela ustawowego P. Ż. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. Oddział w Polsce na jej rzecz kwoty 85.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki renty w kwocie 1.200 zł miesięcznie płatnej do dziesiątego dnia każdego następującego po sobie miesiąca, z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje roszczenie przedstawiciel ustawowy powódki wskazał, iż dnia 26 listopada 2015 r. na terenie Holandii doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniósł K. B. (1) – ojciec małoletniej O. B.. Bliscy zmarłego wystąpili do (...) S.A. Oddział w Polsce, u którego ubezpieczony był sprawca zdarzenie, m.in. o wypłatę zadośćuczynienia oraz renty w wysokości 1.200 zł miesięcznie na rzecz małoletniej O. B.. Decyzjami z dnia 20 maja 2016 r. (...) S.A. Oddział w Polsce przyznał poszkodowanej kwotę 35.000 zł. Ubezpieczyciel wyraził także wolę zawarcia z poszkodowaną ugody na poziomie 37 000 zł. Dalej małoletnia powódka podała, że K. B. (1) w okresie od dnia 30 marca 2015 r. do swojej śmierci pracował w Holandii, w tym okresie zarabiał średnio 1.226 euro netto miesięcznie (około 5.150 zł). Wydatki jakie ponosi matka małoletniej O. B. na jej utrzymanie wynoszą ok. 1.350 zł miesięcznie. Okoliczności wypadku komunikacyjnego z dnia 26 listopada 2015 r. są niesporne. Sporna pozostaje natomiast wysokość przysługującego poszkodowanej odszkodowania.

Uzasadniając żądanie zadośćuczynienia małoletnia powódka wskazała, że K. B. (1) był jedynym dzieckiem E. i P. B.. W chwili wypadku był osobą młodą. Krzywda jakiej doznaje dziecko w wyniku śmierci rodzica jest trudna do wyrażenia. Zdaniem małoletniej powódki, kwoty przez nią żądane nie są wygórowane i stanowią jakąś próbę ekonomicznego zrekompensowania krzywdy, której w rzeczywistości nic już nie wyrówna.

Na uzasadnienie żądania renty małoletnia powódka wskazała, że zmarły K. B. (1) był jej ojcem. Ciążył na nim zatem ustawowy obowiązek alimentacyjny w stosunku do córki.

Jako podstawę prawną dochodzonych roszczeń powódka wskazała art. 446 § 2 i 4 k.c.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana A. A. w S. (Francja) wniosła o oddalenie powództwa w całości. Wskazała, że uzasadnione jest to przejściem na inne towarzystwo ubezpieczeniowe, warunkującej powództwo co do samej zasady, legitymacji procesowej, a to wskutek nabycia portfela umów ubezpieczeniowych. Strona pozwana wyjaśniła, że z dniem 26 października 2016 r. (...) S.A. na podstawie art. 218 i 219 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej zbyła swój portfel ubezpieczeń zawartych na terytorium Polski i tym samym – stosownie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1994 r. III CZP 133/94 wygasła jej legitymacja procesowa w niniejszym postępowaniu. W konsekwencji powyższego strona pozwana wniosła o wezwanie do udziału w sprawie nabywcę portfela (...) S.A. w W.. Pełnomocnik strony pozwanej wniósł także o zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego (...) S.A. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości normami przepisanej oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie wezwał do udziału w sprawie po stronie pozwanej (...) Spółka Akcyjna w W..

Na rozprawie w dniu 24 stycznia 2018 r. (k. 187) pełnomocnik powódki wyraził zgodę na wstąpienie (...) S.A. w W. do udziału w sprawie w miejsce (...) S.A. Oddział w Polsce.

W odpowiedzi na pozew, strona pozwana (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zwolnienie (...) S.A. z dalszego udziału w sprawie.

W uzasadnieniu wskazała, że bezspornym jest, iż w dniu 26 listopada 2015 r. doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w którym śmierć poniósł K. B. (1) – ojciec małoletniej O. B.. W toku postępowania likwidacyjnego pozwana wypłaciła na rzecz małoletniej powódki kwotę 35.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć K. B. (1).

Dalej strona pozwana podniosła, że zgodnie z art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice nie mogą bez zezwolenia Sądu dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności. W przedmiotowej sprawie przedstawicielka ustawowa powódki O. B. nie przedstawiła stosownego zezwolenia, a w związku z powyższym nie wykazała, że jest uprawniona do dokonywania czynności ponad ramy zwykłego zarządu. Zdaniem strony pozwanej wytoczenie powództwa, zawarcie ewentualnej ugody w toku postępowania, a także udzielenie pełnomocnictwa do odbioru świadczenia w przypadku wygrania procesu są niewątpliwie czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu, gdyż mają doniosłe konsekwencje dla majątku małoletniej powódki.

Dalej strona pozwana wskazała, że nie kwestionuje doznania przez powódkę krzywdy w związku ze śmiercią K. B. (1), ale zdaniem pozwanej kwotę żądaną tytułem zadośćuczynienia (która łącznie z kwotą wypłaconą w toku postępowania likwidacyjnego, stanowiłoby sumę 120.000 zł) należy uznać za znacznie wygórowaną i nieuwzględniającą wytycznych judyktatury i doktryny, w szczególności w zakresie ukształtowania tego świadczenia na rozsądnym poziomie. Zdaniem pozwanej wypłacone na rzecz małoletniej powódki na etapie postępowania likwidacyjnego kwoty są adekwatne do stopnia zażyłości łączącego powódkę ze zmarłym, a zwłaszcza do zakresu przeżyć jakie śmierć ta u niej wywołała. Odnosząc się do żądania odsetek od kwoty zadośćuczynienia strona pozwana wskazała na bezzasadność tego roszczenia, bowiem do momentu wydania orzeczenia nie jest wiadomym, czy świadczenie jest należne oraz jaka jest jego wysokość, a zatem wcześniejsze naliczanie odsetek jest niedopuszczalne.

Strona pozwana zakwestionowała również roszczenie dotyczące zasądzenia renty na rzecz małoletniej powódki O. B. wskazując, że powódka nie udowodniła w żaden sposób wysokości swojego roszczenia. Pozwana zakwestionowała przedłożone przez powódkę oświadczenie wskazując, że nie zostało wykazane, że takie kwoty rzeczywiście są wydatkowane na utrzymanie małoletniej. Wskazane kwoty, według pozwanej, nie odpowiadają faktycznym kosztom utrzymania kilkuletniego dziecka. Dodatkowo pozwana podniosła, że ze wskazanych przez przedstawiciela małoletniej powódki dochodów osiąganych przez zmarłego, musiał on utrzymać się także w Holandii, gdzie koszty utrzymania są bardzo wysokie. Z treści pozwu nie wynika także jakie były zobowiązania finansowe zmarłego, ale z okoliczności sprawy wynika, że był to chociażby czynsz. Oprócz tego zmarły musiał przeznaczać pieniądze na własne potrzeby, takie jak odzież i obuwie, kosmetyki, a także jedzenie. Ponadto zmarły przekazywał też pieniądze na rzecz matki. W tym kontekście – zdaniem strony pozwanej – nie jest wiarygodne, aby ze swojej pensji mógł przeznaczać aż 1.200 zł na potrzeby córki. Dalej strona pozwana podała, że obowiązek alimentacyjny nie ciąży wyłącznie na ojcu dziecka, ale również na matce, która w takim samym stopniu zobowiązana jest do łożenia na utrzymanie dziecka.

Na rozprawie w dniu 4 lipca 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie postanowił zwolnić od udziału w sprawie (...) S.A. w S. (Francja).

Wyrokiem z dnia 26 października 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie, sygn. akt I C 896/17, w pkt. I zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki O. B. kwotę 45.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2017 r. do dnia zapłaty; w pkt. II zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki O. B. kwotę 1.000 zł tytułem renty płatnej do 10 – go dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z kwot; w pkt. III oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt. IV zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki O. B. kwotę 3.078 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego; w pkt. V zasądził od powódki O. B. na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w W. kwotę 2.322 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego; a w pkt. VI nakazał pobrać od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 2.850 zł tytułem opłaty sądowej od zasądzonego roszczenia, od której zwolniona była powódka.

Za bezsporne Sąd uznał, że w dniu 26 listopada 2015 r. na ternie Holandii doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniósł K. B. (1) – ojciec małoletniej powódki O. B.. W toku postępowania likwidacyjnego na rzecz małoletniej powódki O. B. została wypłacona kwota 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia z powodu śmierci jej ojca K. B. (1).

Sąd ustalił, że małoletnia powódka O. B. w dacie śmierci K. B. (1) miała(...) roku. Mieszkała w K. razem z matką, bowiem rodzice małoletniej powódki rozstali się krótko przed wyjazdem K. B. (1) za granicę, tj. na początku 2015 r. Wcześniej starali się żyć razem, chociaż sytuacja była dość trudna, a to ze względu na fakt, że P. Ż. była niepełnoletnia. Pod koniec ciąży udało się im zamieszkać wspólnie. Przeprowadzili się do ojca zmarłego, do M.. Po rozstaniu, P. Ż. przeprowadziła się z córką do K.. W tym czasie K. B. (1) w dalszym ciągu często spotykał się z małoletnią powódką, zwłaszcza że w tym okresie, przez około 3 miesiące, nie był nigdzie zatrudniony. Chociaż po wyjeździe do pracy w Holandii kontakty te były rzadsze, cały czas utrzymywał więź emocjonalną i interesował się córką. Jak tylko K. B. (1) przyjeżdżał do Polski, zajmował się dzieckiem. Zabierał też córkę na wakacje. Sąd ustalił, że w dacie wypadku komunikacyjnego K. B. (1) miał (...) lata. Z zawodu był kucharzem i pracował w wyuczonym zawodzie. Najpierw przez okres 2 lat w K., a następnie około pół roku w M.. Chciał wraz z kolegą otworzyć swoją restaurację i w celu zarobienia pieniędzy na realizację planów, pod koniec marca 2015 r. wyjechał do Holandii, gdzie pracował do śmierci, tj. przez około 8,5 miesiąca. Sąd wskazał, że w Polsce, K. B. (1) chociaż był początkującym kucharzem, zarabiał dobre pieniądze, gdyż nie tylko bardzo dużo pracował, ale również był bardzo cenionym kucharzem. Po przeprowadzce do M., znalazł pracę na samodzielnym stanowisku i zarabiał około 3.000 zł, a przy tym nie ponosił opłat związanych z mieszkaniem, czy zakupem żywności, bowiem wszystkie rachunki opłacał ojciec zmarłego. Sąd wskazał, że pracę w Holandii K. B. (1) rozpoczął w dniu 30 marca 2015 r. Zarabiał tam znacznie więcej niż w Polsce. Po potrąceniu dojazdu do pracy i kosztów mieszkania otrzymywał ok. 1.266 euro, tj. 5.150 zł. Przez cały okres pracy w Holandii (po odliczeniu potrąceń) zarobił kwotę 8 953,92 euro. Sąd ustalił, że część zarobionych pieniędzy K. B. (1) przeznaczał na utrzymanie córki, pomimo iż nie było ustalonych alimentów. Zawsze, gdy zachodziła taka potrzeba matka małoletniej – P. Ż. mogła liczyć na pomoc finansową ojca O. B.. Małoletniej powódce nigdy niczego nie brakowało, ojciec kupował jej ubrania, zabawki, książeczki edukacyjne. Podstawowe koszty utrzymania O. B. wynoszą ok. 1. 300/1.400 zł, w tym przedszkole – ok. 100 zł, wycieczki i warsztaty teatralne – ok. 50 zł, jedzenie – ok. 500 zł; ubrania – 100 zł miesięcznie, zabawki edukacyjne – 100 zł, wycieczki/wakacje – 60 zł. Wcześniej, wydatki również kształtowały się na podobnym poziomie, w tym: mieszkanie i media – 350 zł, przedszkole – 150 zł, koszty okołoprzedszkolne (wyprawka, komitet, ubezpieczenie, wycieczki, kino, teatrzyk – ok. 40 zł, wyżywienie – ok. 350 zł; ubranie, buty – średnio 180 zł; kosmetyki, środki czystości – średnio 40 zł; lekarz, leki – średnio 60 zł; książki, zabawki, inne – średnio 100 zł; wakacje, święta, wycieczki – średnio 80 zł. Powódka często choruje, co generuje dodatkowe koszty leków, które wynoszą ok. 60 zł miesięcznie. Środki czystości generują koszt ok. 100 zł. Dodatkowo małoletnia O. B. była, i w dalszym ciągu jest, wspierana przez dziadków ojczystych, którzy kupują jej zarówno ubrania, jak i zabawki. Prezenty te nie wykraczają jednak ponad zwyczajowo przyjęte podarunki od dziadków dla wnuków. Zdarza się również, że dochodzą dodatkowe wydatki, na które P. Ż. nie ma pieniędzy, wtedy pomoc otrzymuje od babci małoletniej powódki – E. B.. Sąd ustalił, że małoletnia powódka O. B. po śmierci ojca zamknęła się w sobie. Pomimo młodego wieku wiedziała co się wydarzyło, była na pogrzebie. Później nie chciała chodzić na cmentarz, bo była przekonana, że będzie tam dużo ludzi. Cały czas pamięta ojca, ma jego zdjęcie, które przechowuje „jak skarb”. Pyta również o ojca. Sąd wskazał, że małoletnia powódka O. B. obecnie ma(...) lat. Mieszka z matką, jej partnerem oraz dwoma młodszymi braćmi. Często spotyka się z babcią – E. B., która w dużej mierze pomaga P. Ż.. Powódka nie ma swojego pokoju. Sąd wskazał, że po śmierci ojca, małoletnia powódka otrzymywała rentę rodzinną z ZUS-u w wysokości około 790 zł netto. Obecnie kwota ta wynosi około 890 zł. Małoletnia powódka dostała także od ubezpieczyciela kwotę 35.000 zł tytułem zadośćuczynienia, a z tytułu NW wypłacono jej kwotę w wysokości 10.000 zł. Sąd ustalił, że matka małoletniej powódki nie pracuje, wychowuje trójkę dzieci i utrzymuje się z zarobków swojego partnera. Matka powódki złożyła również wniosek o 500+ na trzecie dziecko. Matka powódki mieszka u rodziny partnera. Opłaty wynoszą ok. 500 zł odstępnego i 700 zł za media. W niedługim okresie czasie, ze względu na fakt, że rodzina partnera ma inne plany względem nieruchomości, w której matka małoletniej wraz dziećmi, w tym z powódką i partnerem mieszkają, będzie potrzebna zmiana lokalu, a tym samym koszty wynajmu wzrosną. Sąd ustalił, że w związku z wypadkiem małoletnia powódka nie leczyła się psychiatrycznie. Nie korzystała również z pomocy psychologa. U psychologa była raz, a to w związku z koniecznością uzyskania opinii na temat gotowości szkolnej. Psycholog uznał, iż małoletnia nie nadaje się jeszcze do rozpoczęcia nauki w szkole, a w związku z tym powódka ponownie została skierowana do „zerówki”.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie, jednakże jedynie w części.

W pierwszej kolejności Sąd odniósł się do zarzutu strony pozwanej, w którym podnosi ona, iż małoletnia powódka jest reprezentowana przez matkę bez odpowiedniej zgody sądu rodzinnego.

Sąd powołał się na liczne judykaty Sądu Najwyższego, w szczególności postanowienie z dnia 17 października 2000 r., sygn. akt I CKN 319/00 i doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie nie doszło do przekroczenia zwykłego zarządu.

Sąd wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie jest kwestionowane, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniósł ojciec powódki K. B. (1). Strona pozwana wypłaciła już zresztą małoletniej powódce kwotę 35.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Kwota, która w ocenie Sądu jest kwotą odpowiednią, rekompensującą doznane krzywdy małoletniej powódki, jest to kwota 80.000 zł. Część z niej została już wypłacona powódce, dlatego też kwotą, którą należało zasądzić tytułem zadośćuczynienia była pozostała kwota, tj. 45.000 zł.

Sąd wskazał, że nagła i niespodziewana śmierć ojca powódki – osoby młodej i zdrowej, stanowiącej dla powódki oparcie w życiu wiązała się dla niej z ogromną krzywdą. Powódka w dacie wypadku miała zaledwie(...)lata, była jeszcze małym dzieckiem, dlatego też jeżeli chodzi o doznane przez powódkę krzywdy, to będą one skutkować głównie w przyszłości, kiedy dziecko będzie coraz starsze i coraz bardziej będzie uświadamiało sobie, że nie może korzystać ze wsparcia swojego ojca. Dotyczy to zarówno wsparcia finansowego, ale przede wszystkim wsparcia psychicznego. Jak wynika bowiem z zeznań świadków, pomimo, że w ostatnim okresie ojciec nie mieszkał z powódką – relacje pomiędzy nim, a córką były bardzo dobre, również zaangażowanie w jej życie było duże. Nie budziło wątpliwości Sądu, że małoletnia, zwłaszcza w okresie dojrzewania i w innych ważnych momentach swojego życia będzie dotkliwie odczuwała brak ojca. Już nigdy nie będzie mogła liczyć na jego pomoc w różnych sytuacjach życiowych. Nie będzie mogła dzielić się z nią swoimi sukcesami i rozterkami. W wyniku feralnego wypadku została zerwana najważniejsza emocjonalna wieź jaka łączy dziecko z rodzicem. Ta szkoda małoletniej powódki, choć trudna do uchwycenia i ścisłego matematycznie zmierzenia jest ogromna.

Mając na uwadze te wszystkie okoliczności za odpowiednią sumę należną powódce jako zadośćuczynienie pieniężne, co zostało już wskazane, Sąd uznał kwotę 80.000 zł. Powinna ona złagodzić negatywne doznania psychiczne powódki spowodowane śmiercią bliskiej jej osoby. Kwotę tę Sąd pomniejszył o kwotę dotychczas dobrowolnie wypłaconą powódce przez stronę pozwaną (35.000 zł) i zasądził, tytułem zadośćuczynienia, na rzecz powódki 45.000 zł.

Powyższą kwotę Sąd zasądził z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2017 r. do dnia zapłaty, a więc od dnia doręczenia pozwu stronie pozwanej przyjmując, iż roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia na rzecz małoletniej powódki stało się wymagalne w dniu doręczenia pozwu, który traktować należało jako wezwanie do zapłaty. Pozew został doręczony pozwanemu w dniu 13 listopada 2017 r., a zatem stosownie do art. 455 w związku z art. 481 § 1 i 2 k.c., odsetki należało zasądzić od tego dnia.

Zdaniem Sądu żądanie zasądzenia renty zasługuje na uwzględnienie częściowo. Niewątpliwie na zmarłym K. B. (2) ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny wobec jego małoletniej córki. Jego możliwości zarobkowe i majątkowe, zwłaszcza na przyszłość, wydawały się dosyć obiecujące. W toku postępowania zostało wykazane, że ojciec powódki był z zawodu kucharzem. Jego umiejętności w tym fachu były bardzo wysoko cenione przez pracodawców. Jako dobry kucharz – w ocenie Sądu – był w stanie osiągać odpowiednio wysokie zarobki. Sąd podkreślił, iż już jako młody człowiek umiał sobie poradzić i zorganizować życie, chociażby wyjazd za granicę, którego celem była realizacja zawodowych planów. Jak zostało ustalone, zmarły podjął decyzję o wyjeździe do Holandii w celach zarobkowych, aby w przyszłości podołać finansowo w otworzeniu własnej restauracji. Będąc w Holandii osiągał wysokie dochody w przeliczeniu na złotówki, tj. ok. 5.000 zł, z pomocą których mógł zaspokajać potrzeby córki. Potrzeby powódki nie odbiegają natomiast od przeciętnych w tym wieku. Uwzględniając poziom życia małoletniej Sąd ocenił, że koszt jej utrzymania, tj. dziecka w wieku (...) lat nie powinien przewyższać kwoty 1.400 zł miesięcznie. W ocenie Sądu, powyższe okoliczności oraz fakt, że małoletnia powódka otrzymuje z ZUS rentę rodzinną w wysokości 890 zł uzasadniają przyznanie jej renty w kwocie po 1.000 zł miesięcznie. Sąd uznał, iż kwota ta zaspokoi potrzeby małoletniej, jak i jest adekwatna do zdolności i możliwości majątkowych K. B. (1), a wynika z prognozowanych zarobków, które mógłby uzyskiwać. Sąd spojrzał także perspektywicznie, że w tym momencie powódka ma(...) lat, a jej potrzeby niewątpliwie będą stale się zwiększały z uwagi chociażby na fakt, iż rozpocznie edukację w szkole. Dodatkowo, chociaż to matka świadczy opiekę i sprawuje wychowanie, to również powinna ona, przynajmniej w minimalnym stopniu przyczyniać się do zaspokojenia finansowego potrzeb małoletniej. Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu odpowiednią kwotą tytułem renty jest kwota 1.000 zł miesięcznie.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W niniejszej sprawie stosunkowo wygrana i przegrana rozkłada się następująco: powódka wygrała w 57%, a w 43% przegrała. W takich proporcjach zostały zatem rozdzielone koszty postępowania. Na zasądzone w punkcie IV sentencji wyroku koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika małoletniej powódki w osobie radcy prawnego określone w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265). Na koszty zasądzone w punkcie V sentencji wyroku złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w osobie adwokata określone w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów (Dz.U z 2015, poz. 1800 ze zm.). Ponadto na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 300), Sąd – w punkcie VI sentencji wyroku nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 2.850 zł tytułem opłaty sądowej od zasądzonego roszczenia, od której zwolniona była powódka.

Apelację od powyższego wyroku złożyła strona pozwana, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt. II oraz pkt. IV-VI, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku: co do pkt. II w całości, tj. poprzez oddalenie powództwa w zakresie renty alimentacyjnej w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych za I i II instancję. Ewentualnie strona pozwana wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Strona pozwana wniosła również o dopuszczenie i przeprowadzenie wniosków dowodowych zgłoszonych w 5, 6, 8 i 11 petitum odpowiedzi na pozew, a nierozpoznanych przez Sąd Rejonowy.

Strona pozwana zarzuciła:

I.  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść wyroku, tj.:

1.  art. 233 § 1 k.p.c., przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięcie przy jego ocenie dokumentów w postaci zeznań rocznych o wysokości osiągniętego dochodu przez zmarłego K. B. (1) za lata 2013-2014 oraz pisma Naczelnika Urzędu SkarbowegoK. z których wynika, że w roku 2013 K. B. (1) osiągnął dochód w wysokości 2.239,90 zł, a w 2014 r. osiągnął dochód w wysokości 15.782,51 zł, natomiast za lata 2010-2012 nie wpłynęły do urzędu zeznania podatkowe poszkodowanego, co oznacza, że poszkodowany nie osiągnął żadnego dochodu w tym okresie, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych polegającym na przyjęciu, że przed wyjazdem do Holandii poszkodowany zarabiał około 3.000 zł miesięcznie, zaś jego możliwości zarobkowe i majątkowe wynoszą ponad 5.000 zł;

2.  art. 233 § 1 k.p.c., przez błędną, sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego ocenę zeznań P. Ż. oraz świadków E. B. i P. B. oraz uznanie, że zeznania te są wzajemne zgodne oraz potwierdzają, iż zmarły K. B. (1) przed wyjazdem do Holandii był cenionym kucharzem i zarabiał około 3.000 zł miesięcznie, podczas gdy prawidłowa ocena zeznań świadków powinna prowadzić do wniosku, że w nie korespondują one z zeznaniami podatkowymi K. B. (1) oraz pismem Naczelnika Urzędu Skarbowego K. i w konsekwencji winna skutkować odmową nadania im waloru wiarygodności;

3.  art. 233 § 1 k.p.c., przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i wyciągnięcie wniosków z niego niewynikających, polegających na przyjęciu, że:

a.  zmarły K. B. (1) podczas kilkumiesięcznej pracy w Holandii zarabiał po potrąceniu dojazdu do pracy i kosztów mieszkania kwotę 5.150 zł, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego, tym dokumentów dotyczących zarobków zmarłego z okresu pracy w Holandii prowadzi do wniosku, że zarabiał on ok. 5.000 zł (w zależności od wahań kursu euro), ale bez potrącenia kosztów mieszkania i dojazdów do pracy;

b.  zmarły K. B. (1), przy założeniu, że uzyskiwałby obecnie, gdyby żył, dochody w kwocie ok. 5.000 zł miesięcznie netto, przeznaczałby z nich na utrzymanie powódki kwotę 1.890 zł, które to ustalenie jest ustaleniem rażąco dowolnym i mającym na celu niczym nie uzasadnioną maksymalizację odpowiedzialności strony pozwanej, której nie można dać przyzwolenia, zwłaszcza, że zmarły musiałby ze swojego wynagrodzenia pokryć koszty własnego utrzymania, które Holandii są bardzo wysokie, w tym koszty czynszu, dojazdów do pracy, odzieży, kosmetyków, a także koszty żywności;

c.  wysokość renty należnej powódce wynosi 1.000 zł miesięcznie, w sytuacji gdy powódka uzyskuje rentę rodzinną w wysokości 890 zł (zatem łącznie 1.890 zł), podczas gdy koszty utrzymania małoletniej sąd ustalił na kwotę 1.400 zł, zatem zasądzona renta, przy uwzględnieniu uzyskiwanej renty rodzinnej, jest o 490 zł wyższa niż uzasadnione zdaniem Sądu wydatki na utrzymanie dziecka; w przedmiocie przyszłych wydatków na utrzymanie małoletniej Sąd nie poczynił zaś żadnych konkretnych ustaleń;

d.  kwota 1.890 zł zaspokoi potrzeby małoletniej i wynika z prognozowanych zarobków, które mógłby uzyskiwać zmarły w sytuacji, gdy sąd nie poczynił żadnych konkretnych ustaleń w zakresie prognozowanych zarobków zmarłego i brak jest jakiegokolwiek materiału dowodowego w tym zakresie; z pewnością zaś dowodem na tę okoliczność nie mogą być zeznania matki i dziadków powódki, którym z przyczyn wskazanych powyżej należy odmówić waloru wiarygodności;

4.  art. 233 § 1 k.p.c., przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym zeznań P. Ż. i dokonanie jego dowolnej oceny, z pominięciem zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania i przyjęcie, że:

a.  kwota miesięcznego kosztu utrzymania małoletniej O. B. wynosi 1.400 zł, podczas gdy kwota ta jest całkowicie oderwana od realiów społecznych i poziomu życia matki i ojca powódki, zarówno w chwili wypadku, sprzed wypadku, jak i obecnie w przypadku matki powódki;

b.  koszty leczenia małoletniej w wysokości 60 zł miesięcznie nie zostały udowodnione (nie złożono w tym zakresie żądnej dokumentacji, żadnego zaświadczenia), a ponadto przedstawicielka ustawowa powódki nie podała jakichkolwiek szczegółów dotyczących tego z jakiego powodu małoletnia jest leczona, ani nazw placówek, do której uczęszcza;

c.  kwota 600 zł jako koszt miesięcznego wyżywienia i ubrania oraz kwota 100 zł jako koszt miesięczny środków czystości przy prowadzeniu gospodarstwa domowego przez pięć osób (powódka, dwoje rodzeństwa powódki, przedstawicielka ustawowa i jej partner), dodatkowo mając na uwadze ich zamieszkiwanie u rodziny partnera matki powódki, również wykracza ponad powszechnie przyjmowany w tego rodzaju sprawach koszt; wobec czego ustalenie tego wydatku bez jakiegokolwiek potwierdzenia w obiektywnym materiale, li tylko na podstawie lakonicznych zeznań zainteresowanej maksymalnie korzystnym wynikiem sprawy przedstawicielki ustawowej powódki, stanowi rażący przejaw dowolności oceny tych zeznań;

d.  kwota 100 zł jako koszt miesięczny przedszkola, kwota 50 zł miesięcznie z tytułu wycieczek i warsztatów teatralnych oraz kwota 100 zł miesięcznie jako koszt zabawek edukacyjnych także nie zostały w żaden sposób udowodnione;

e.  przyjęta przez Sąd kwota kosztów utrzymania powódki w wysokości 1.400 zł miesięcznie jest także sprzeczna z treścią zeznań samej przedstawicielki ustawowej powódki, bowiem po zsumowaniu wszystkich podanych przez nią pozycji, uzyskujemy kwotę 910 zł (abstrahując od ww. niewykazania i zawyżenia podawanych kosztów);

5.  art. 232 zd. 1 k.p.c., przez przyjęcie, że powódka udowodniła zasadność roszczenia o rentę co do wysokości, podczas gdy powódka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie przedłożyła żadnych dowodów dokumentujących wysokość kosztów utrzymania małoletniej, tym rachunków czy faktur, czy stosownej dokumentacji medycznej potwierdzającej leczenie powódki, które to okoliczności zostały zakwestionowane przez pozwanego, a także nie udowodniła jakie kwoty zamarły przeznaczał na utrzymanie dziecka;

6.  art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 236 k.p.c., poprzez nierozpoznanie wniosków dowodowych pozwanego z 5, 6, 8 i 11 petitum odpowiedzi na pozew, które to dowody miały istotne znaczenie z punktu widzenia prawidłowej oceny usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego;

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1.  art. 446 § 2 k.c. w zw. z art. 135 § 1 k.r.o., przez dowolne ustalenie przy szacowaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, który jedynie w okresie kilku miesięcy przed śmiercią osiągał dochód w wysokości około 5.000 zł, zaś w całym 2014 r. osiągnął łączny dochód w wysokości 15.782,51 zł, a w 2013 r. łączny dochód w wysokości jedynie 2.239,90 zł, podczas gdy w latach 2010-2012 nie składał zeznań podatkowych, co oznacza, że nie osiągnął żadnego dochodu w tym okresie, skutkiem czego doszło do określenia tego obowiązku w sposób nieprawidłowy i zawyżony (już nawet przy przyjęciu ustalonych wadliwie przez Sąd w nadmiernym zakresie potrzeb uprawnionej), a ponadto bez uwzględnienia konieczności poniesienia przez zmarłego kosztów jego własnego utrzymania, a w konsekwencji ustalenie wysokości renty należnej powódce w kwocie przyjętej dowolnie, albowiem oderwanej od potrzeb powódki i możliwości majątkowych jej zmarłego ojca;

2.  art. 446 § 2 k.c. w zw. z art. 135 k.r.o. w zw. z art. 133 k.r.o., przez nałożenie na ojca dziecka całości kosztów związanych z utrzymaniem małoletniej, podczas również matka dziecka powinna przyczyniać się do zaspokojenia finansowego potrzeb małoletniej córki.

W uzasadnieniu strona pozwana podkreśliła, że zmarły nie byłby w stanie przeznaczać na rzecz powódki kwoty wyższej niż 890 zł miesięcznie, tj. kwoty, którą powódka uzyskuje obecnie z tytułu renty rodzinnej. Koszt utrzymania powódki, mając na uwadze zasady doświadczenia życiowego oraz realia społeczne i stopę życiową matki powódki i jej zmarłego ojca, z pewnością nie przekracza kwoty 890 zł miesięcznie, którą to kwotę powódka uzyskuje z tytułu renty rodzinnej. Niezrozumiałym jest przy tym przyznanie powódce renty w wysokości 1.000 zł miesięcznie, przy uwzględnieniu, że powódka uzyskuje jeszcze rentę rodzinną w wysokości 890 zł, co daje łącznie kwotę 1.890 zł, w sytuacji, gdy zdaniem Sądu koszty utrzymania małoletniej nie powinny przewyższać kwoty 1.400 zł.

W odpowiedzi na apelację małoletnia powódka wniosła o oddalenie apelacji oraz o zasądzenia od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja była częściowo uzasadniona i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku w punkcie drugim, polegającą na obniżeniu renty zasądzonej przez Sąd I instancji do kwoty 150 zł miesięcznie i oddaleniu powództwa o rentę w pozostałej części.

O wysokości renty uzupełniającej zasądzonej na podstawie art. 446 § 2 k.c. przesądzają potrzeby poszkodowanego oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego Roszczenie przewidziane w art. 446 § 2 k.c. ma charakter odszkodowawczy, a nie alimentacyjny, niemniej jednak jego przesłanki wyraźnie nawiązują do przesłanek obowiązku alimentacyjnego, gdyż roszczenie to powstaje w jego miejsce i w celu skompensowania uprawnionemu do alimentów tego, że utracił osobę, na której ten obowiązek wobec niego spoczywał i która go spełniała albo mogła być przymuszona do spełniania. Świadczenie renty ma trwać przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Celem renty alimentacyjnej jest naprawienie szkody polegającej na tym, że uprawniony do alimentów nie może ich uzyskać wobec śmierci zobowiązanego (tak J. Gudowski, G. Bieniek – Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania pod red. J. Gudowskiego, LexisNexis 2013, teza 9 do art. 446 k.c.; podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 listopada 2016 r. w sprawie VI ACa 1150/15, LEX nr 2342377; Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 28 stycznia 2016 r. w sprawie I ACa 567/15, LEX nr 2000397). Krąg osób uprawnionych do obligatoryjnej renty alimentacyjnej wyznacza istnienie obowiązku alimentacyjnego, obciążającego zmarłego w stosunku do osoby pośrednio poszkodowanej przez jego śmierć. Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o., rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Sąd I instancji ustalił, że usprawiedliwione potrzeby O. B. wynoszą 1.400 zł miesięcznie. Ustalenie to podlegało korekcie i w tym zakresie na uwzględnienie zasługiwały podniesione w apelacji zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Ze zsumowania pozycji podanych w zeznaniach przez matkę powódki na rozprawie w dniu 26 października 2018 r. (k. 422 v.) wynika kwota ok. 1.070 zł miesięcznie bieżących wydatków (100 zł opłaty za przedszkole, 50 zł opłaty za warsztaty, 500 zł jedzenie w domu, 100 zł ubrania, 100 zł zabawki, 60 zł wycieczki, 60 zł leki, 100 zł środki czystości). Dodatkowo matka powódki z partnerem i 3 dzieci wydaje ok. 1.200 zł na czynsz i media, a zatem na powódkę przypada udział w kosztach mieszkania w kwocie ok. 240 zł. (20% z kwoty 1200 zł). Zsumowanie powyższych pozycji ujawnia, że w rzeczywistości miesięczny koszt utrzymania powódki to ok. 1.300 zł miesięcznie (co przyznała wprost jej matka, k. 422 v.), a nie przyjęta przez Sąd I instancji kwota 1400 zł miesięcznie.

Natomiast nie można podzielić w dalszym zakresie zarzutów apelacji odnoszących się do ustaleń faktycznych w zakresie kosztów utrzymania małoletniej. Wbrew twierdzeniom apelującego wydatki w wymiarze 60 zł. miesięcznie na leczenie, 600 zł na wyżywienie i ubrania, 100 zł na środki czystości, 100 zł na przedszkole, 50 zł na wycieczki i warsztaty teatralne, 100 zł na zabawki są w pełni wiarygodne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego jako typowe, przeciętne koszty utrzymania dziecka w wieku powódki. Wysokość ich wynika natomiast z dowodu z przesłuchania przedstawicielki ustawowej powódki jako strony, który jest pełnowartościowym dowodem, a nie ujawniły się w sprawie żadne okoliczności, które podważałyby jego wiarygodność. Strona pozwana nie przedstawiła natomiast żadnego przeciwdowodu, który mógłby podważyć wiarygodność tych zeznań.

Nie można się również zgodzić z zarzutami apelacji odnoszącymi się do możliwości zarobkowych zmarłego. Nie można się bowiem opierać na tych dokumentach które obrazują sytuacje zarobkową zmarłego sprzed kilku lat (a do tego sprowadzałoby się oparcie rozstrzygnięcia na deklaracjach podatkowych zmarłego), ale istotne są te dowody, które wskazują jaka ta sytuacja była bezpośrednio przed śmiercią. Natomiast wysokość tych dochodów wynika w sposób nie budzący wątpliwości z dokumentów przedstawionych przez powódkę w postaci informacji od pracodawcy w Holandii, wraz z tłumaczeniami na język polski (k. 248-258) oraz z zeznań świadka E. B.. Zasadnie zatem Sąd I instancji uznał, że zmarły w okresie przed wypadkiem uzyskiwał miesięcznie dochody rzędu 5.000 zł i zasadnie uznał, że obrazują one możliwości zarobkowe, jakie zmarły posiadał. Storna pozwana nie wykazała natomiast aby wysokość kosztów utrzymania zmarłego w Holandii była tak wysoka, że – pomimo powyżej ustalonej wysokości dochodów zmarłego – nie pozwalałaby mu na alimentowanie córki kwotą rzędu 1000-1100 zł. Bezzasadny jest przy tym podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 236 k.p.c. Sąd I instancji zwrócił się (k. 212-214, k. 262-263) bowiem o dokumenty zgodnie z wnioskami dowodowymi zawartymi w odpowiedzi na pozew i otrzymał na nie odpowiedź (k. 219, k. 222, k. 413-414). Przedstawianie przez matkę powódki dokumentów przelewów było dla rozstrzygnięcia sprawy zbędne, gdyż środki te mogły być przekazywane poza rachunkiem bankowym a ponadto istotny dla rozstrzygnięcia jest jaki byłby zakres obowiązku alimentacyjnego zmarłego, a nie to, czy faktycznie zmarły obowiązek ten realizował. Zgodnie zaś z rozkładem ciężaru dowodu to strona, które chce skorzystać z dowodu z przesłuchania świadków winna te osoby wskazać i w realiach niniejszej sprawy nie ma podstaw do przerzucania tego ciężaru na drugą stronę postępowania.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny podziela i uznaje za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, z zastrzeżeniem ich modyfikacji jedynie w zakresie dotyczącym wysokości miesięcznych kosztów utrzymania powódki z kwoty 1400 zł na kwotę 1300 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym zastosowanie przepisów art. 446 § 2 k.c. w zw. z art. 135 § 1 k.r.o. w zw. z art. 133 k.r.o. prowadzić musiało do zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia. W pierwszej kolejności wskazać należy, że fakt, iż bieżąca opieka nad małoletnią powódką spoczywała na matce, udział ojca dziecka w kosztach jego utrzymania musiał podlegać zwiększeniu. W ocenie Sądu proporcje te powinny wynosić w ten sposób, że 20% kosztów obciążałoby matkę a 80% kosztów obciążałoby ojca. Przyjmując, że globalny koszt utrzymania powódki wynosi 1300 zł miesięcznie, ojca obciążałaby kwota ok. 1.040 zł. W dalszej kolejności wskazać należy, że zasadnie apelacja zarzuca, iż przy określaniu wysokości renty nie została w dostatecznym zakresie uwzględniona okoliczność, że małoletnia powódka uzyskuje rentę rodzinną w wysokości 890 zł miesięcznie. Renta ta jest świadczeniem, które ma w pierwszej kolejności zaspokajać jej bieżące potrzeby. Należy zatem od kwoty 1.040 zł, która obciążałaby ojca powódki, odjąć kwotę 890 zł otrzymywanej przez powódkę w związku ze śmiercią ojca renty rodzinnej. W efekcie zasądzeniu na rzecz powódki od strony pozwanej tytułem renty podlega kwota 150 zł (1040 zł – 890 zł). Uzupełniający charakter zasądzonej renty wyklucza natomiast ustalenie jej na poziomie wyższym aniżeli kwota 150 zł i w konsekwencji powództwo o zasądzenie renty w zakresie przekraczającym kwotę 150 zł miesięcznie nie mogło w realiach niniejsze sprawy podlegać uwzględnieniu. Zatem zaskarżony wyrok należało zmienić poprzez obniżenie renty zasądzonej w kwocie 1000 zł do kwoty 150 zł miesięcznie, z jednoczesnym oddaleniem powództwa w zakresie różnicy pomiędzy tymi kwotami.

Zmiana rozstrzygnięcia w tym zakresie musiała skutkować również zmianą orzeczenia w zakresie kosztów postępowania przed Sądem I instancji. Powódka dochodziła kotwę 85.000 zł tytułem zadośćuczynienia i 1.200 zł tytułem miesięcznej renty (14.400 zł), a zatem wartość przedmiotu sporu wynosiła 99.400 zł. Powództwo uwzględniono w zakresie kwoty 45.000 zł zadośćuczynienia i 150 zł miesięcznej renty (1.800 zł w stosunku rocznym, zgodnie z art. 22 k.p.c.) a zatem łącznie co do kwoty 46.800 zł. Zatem zmiana proporcji w jakich strony wygrały i przegrały niniejszą sprawę przedstawia się w ten sposób, że powódka wygrywa 47% strona pozwana wygrywa 53%. Na koszty powódki złożyły się: 2000 zł opłata od pozwu (k. 143), 5.400 zł wynagrodzenia pełnomocnika określone w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265), czyli łącznie 7.400 zł. A zatem stosownie do wyników postępowania (7.400 zł x 47%) należałby się powódce zwrot kosztów w kwocie 3.478 zł. Na koszty strony pozwanej złożyło się wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 5.400 zł określone w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów (Dz.U. z 2015, poz. 1800 ze zm.). Zatem stosownie do wyników postępowania (5.400 zł x 53%) stronie pozwanej należałby się zwrot w kwocie 2.862 zł. Kompensując wzajemne koszty na zasadzie art. 100 k.p.c. należy się powódce od strony pozwanej tytułem zwrotu kosztów kwota 616 zł. Mając to na uwadze zmieniono pkt IV i V zaskarżonego wyroku w ten sposób, że sprowadzono je do pkt IV, w którym zasądzono od strony pozwanej na rzecz powódki tytułem kosztów postępowania w I instancji kwotę 616 zł.

Opłata należna od pozwu w niniejszej sprawie wynosiła 4.970 zł. Powódka zwolniona była od uiszczenia opłaty sądowej od pozwu powyżej 2.000 zł, a zatem nie została uiszczona część opłaty w kwocie 2970 zł. Stronę pozwaną obciąża 47% z kwoty 2.970 zł, a zatem na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 785), zmieniono zaskarżony pkt VI wyroku poprzez nadanie mu oznaczenia V, w którym to punkcie nakazano ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 1.395,50 zł tytułem części opłaty sądowej, od której zwolniona była powódka.

Mając powyższe na uwadze częściowo uwzględniając apelację zmieniono w pkt I sentencji zaskarżony wyrok na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. oddalając apelację w pozostałym zakresie w pkt II sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono biorąc pod uwagę, że wprawdzie w aspekcie kwotowym strona pozwana w dużej mierze wygrała to postępowanie, jednak nie można było jednak pominąć charakteru roszczenia i sytuacji życiowej i majątkowej małoletniej powódki. Uwzględniając powyższe okoliczności Sąd, w oparciu o art. 102 k.p.c., odstąpił od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego stornie pozwanej, uznając, że w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający takie rozstrzygnięcie.

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Paweł Rygiel SSO (del.) Wojciech Żukowski