Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Sławomir Jamróg

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 stycznia 2023 r. w Krakowie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z.

przeciwko S. H. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 7 stycznia 2021 r., sygn. akt I C 340/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od S. H. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 337/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 stycznia 2021 r., sygn. akt I C 340/19, Sąd Okręgowy w Krakowie uznał za bezskuteczną w stosunku do Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. umowę darowizny i umowę ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej z 17 marca 2014 roku, zawartą w formie aktu notarialnego Repertorium (...) przed notariuszem M. D. w Kancelarii Notarialnej w Z., na podstawie której J. H. (1) darował swojemu bratu – pozwanemuS. H. (1)95 udziałów o wartości nominalnej 1000 zł każdy, o łącznej wartości 95.000 zł w spółce (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. ( adres: (...)-(...) J., C. ul. (...)), wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...), a to w celu umożliwienia zaspokojenia przysługujących Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Z. w stosunku do dłużnika J. H. (1) wierzytelności pieniężnych, wraz z należnymi odsetkami od zaległości podatkowych, kosztami upomnień i kosztami egzekucji z tytułu podatku dochodowego od towarów i usług za następujące okresy:

a) kwiecień 2012 roku wynikającej z decyzji numer (...) - (...). (...) (...) z dnia 12 października 2018 roku oraz tytułu wykonawczego numer (...) - (...).(...)

b) maj 2012 roku wynikającej z decyzji numer (...) - (...). (...) (...) z dnia 12 października 2018 roku oraz tytułu wykonawczego numer (...) - (...) (...) i z numeru (...) - (...).(...)

c) czerwiec 2012 roku wynikającej z decyzji numer (...) - (...). (...) (...)z dnia 12 października 2018 roku oraz tytułu wykonawczego numer (...) - (...) (...)

d) lipiec 2012 roku wynikającej z decyzji numer (...) - (...). (...).(...) z dnia 12 października 2018 roku oraz tytułu wykonawczego numer (...) - (...) (...)

e) sierpień 2012 roku wynikającej z decyzji numer (...) - (...). (...).(...) z dnia 12 października 2018 roku oraz tytułu wykonawczego numer (...) - (...) (...)

f) grudzień 2013 roku wynikającej z decyzji numer (...) - (...). (...).(...) z dnia 06 lutego 2019 roku oraz tytułu wykonawczego numer (...) - (...).(...)

- których łączna wysokość, uwzględniając należność główną i odsetki oraz koszty egzekucyjne obliczone na dzień 21 lutego 2020 roku, wynosiła 2.313.235 zł ( dwa miliony trzysta trzynaście tysięcy dwieście trzydzieści pięć złotych) (pktI), zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 5 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II) i nakazał ściągnąć od pozwanego S. H. (1) na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu kwotę 4 750,00 zł tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której strona powodowa jest zwolniona (pkt III).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

J. H. (1) od dnia 10 kwietnia 2008 r. prowadzi indywidualną działalność gospodarczą pod nazwą H. J. - (...), z którego to tytułu uzyskuje dochód opodatkowany podatkiem dochodowym opłacanym wg stawki 19% (podatek liniowy). J. H. (1) uchylał się od wykonywania ciążących na nim wobec strony powodowej należności podatkowych . Kolejno w dniach 25 maja 2012 r., 2654 czerwca 2012 r., 23 sierpnia 2012 r. i 24 września J. H. (1) złożył deklaracje podatkowe za okresy: kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień 2012.

Umową darowizny z dnia z dnia 17 marca 2014 r. , zawartą w formie aktu notarialnego Repertorium (...) przed notariuszem M. D. w Kancelarii Notarialnej wZ. J. H. (1) darował swojemu bratu - pozwanemu S. H. (1) 95 udziałów w spółce działającej pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. (adres (...)-(...) J., C., ulica (...)), wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...), o wartości nominalnej 1000 zł każdy o łącznej wartości 95.000,00 zł

W wyniku kontroli podatkowej zostały wszczęte z urzędu wobec J. H. (1) postępowania podatkowe. W wyniku przeprowadzonych postępowań podatkowych w dniu 12 października 2018 r. zostały wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. decyzje nr (...)-S.. (...).(...) określająca kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za kwiecień 2012 roku w kwocie 20.691,00 zł; (...) - (...). (...) (...) określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za maj 2012 r. w wysokości 1.891,00 zł; (...) - (...). (...).(...)określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za czerwiec 2012r. w wysokości 5.509,00 zł; (...)-S.. (...).(...) określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za lipiec 2012 r. w wysokości 28.075,00 zł; (...)-S.. (...).(...) określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za sierpień 2012 r. w wysokości 2.737,00 zł.

Z kolei w wyniku ustaleń kontroli podatkowej przeprowadzonej na podstawie upoważnienia do kontroli nr (...) - (...).(...) wykryto nieprawidłowości w zakresie rozliczania i ewidencjonowania przez J. H. (1) podatku od towarów i usług za okresy :2,6,7,12/2013, wobec czego w dniach 18.10.2017 r. oraz 15.05.2018 r. wszczęto z urzędu postępowania podatkowe nr: (...) - (...). (...).(...) w zakresie podatku od towarów i usług za grudzień 2013r.(...) - (...). (...).(...) w zakresie podatku od towarów i usług za luty 2013 roku, (...) - (...). (...).(...) w zakresie podatku od towarów i usług za czerwiec 2013 r., (...) - (...). (...).(...) w zakresie podatku od towarów i usług za lipiec 2013 r.

W wyniku przeprowadzonych postępowań podatkowych w dniu 15.01.2019 r. zostały wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. decyzje nr. (...) - (...). (...).(...) określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za luty 2013 roku w kwocie 4.191,00 zł; (...) - (...). (...).(...) — określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za czerwiec 2013 r. w wysokości 4.585,00 zł; (...) - (...). (...).(...) określająca: kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za lipiec 2013 r. w wysokości 5.721,00 zł.

W związku z powyższymi działaniami organu podatkowego finalnie na kartach kontowych podatku VAT powstały u J. H. (1) zaległości podatkowe w podatku od towarów i usług za okresy: kwiecień, maj, czerwiec, lipiec i sierpień 2012 roku oraz luty, czerwiec i lipiec 2013 roku, które łącznie z odsetkami wyliczonymi na dzień 19.02.2019 r. wynoszą 266.379,00 zł (słownie: dwieście sześćdziesiąt sześć tysięcy trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych) - w tym kapitał 173.400,00 zł (słownie: sto siedemdziesiąt trzy tysiące czterysta złotych) i należne odsetki za zwłokę 92.979,00 zł (słownie: dziewięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych). Wobec nieuregulowania przedmiotowych zaległości podatkowych w dniu 15 listopada 2018 r. sporządzono tytuły wykonawcze o numerach: (...) - (...) (...), (...) - (...).(...), (...).(...), (...) - (...).(...), (...) - (...).(...), (...) - (...).(...) obejmujące zaległości w VAT za okresy: kwiecień, maj, czerwiec, lipiec i sierpień 2012 roku, a następnie w dniu 08.02.2019 r. wystawiono tytuły wykonawcze o numerach: (...) - (...).(...), (...) - (...).(...), (...) - (...).(...) obejmujące zaległości w VAT za okresy: oraz luty, czerwiec i lipiec 2013 i przekazano do organu egzekucyjnego, celem wyegzekwowania tychże zaległości od zobowiązanego.

Następnie dnia 06.02.2019 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. wydał decyzję nr (...) - (...). (...).(...), którą określił J. H. (1): kwotę podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy w wysokości 0,00 zł; zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za grudzień 2013 r. w kwocie 456.819,00 zł.

Wszystkie wskazane powyżej decyzje, określające wymiar podatku od towarów i usług, nie zostały zaskarżone przez J. H. (1), w związku z tym mają one charakter decyzji ostatecznych.

Łącznie Skarbowi Państwa — Naczelnikowi Urzędu w Z. (wierzycielowi) przysługują w- stosunku do J. H. (1) (dłużnika) następujące wierzytelności pieniężne z tytułu podatku od towarów i usług za następujące okresy:

- kwiecień 2012 roku wynikającej z decyzji nr (...) - (...). (...).(...) z dnia 12 października 2018Toraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...) (...),

- maj 2012 roku wynikającej z decyzji nr (...)-S.. (...) (...) z dnia 12 października 2018 r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...) i nr (...) - (...).(...)

- czerwiec 2012 roku wynikającej z decyzji nr (...) - (...). (...).(...) z dnia 12 października 2018 r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...),

- lipiec 2012 roku wynikającej z decyzji nr (...) - (...). (...).(...) z dnia 12 października

2018 r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...)

- sierpień 2012 roku wynikającej z decyzji nr (...)-S.. (...).(...)z dnia 12 października 2018 r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...),

- luty 2013 roku wynikającej z decyzji nr (...)-S.. (...).(...) z dnia 15 stycznia 2019 r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...),

- czerwiec 2013 roku wynikającej z decyzji nr (...) - (...). (...).(...) z dnia 15 stycznia 2019r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...) (...)

- lipiec 2013 roku wynikającej z decyzji nr (...) - (...). (...).(...) z dnia 15 stycznia 2019 r. —oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...)

- grudzień 2013 roku wynikającej z decyzji nr (...) - (...). (...).(...)z dnia 6 lutego 2019 r. oraz tytułu wykonawczego nr (...) - (...).(...),

Łączna wysokość chronionych wierzytelności wraz z należnymi odsetkami skarbowymi za zwłokę, opiewała na dzień 19 lutego 2018 na kwotę 2.333. 865 zł.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że oparte na art. 527 § 1 k.c. powództwo jest zasadne. Sąd zwrócił uwagę, że kwestionowana przez stronę powodową umowa darowizny zawarta została między najbliższymi członkami rodziny (między braćmi), co zwalniało z obowiązku badania czy pozwany wiedział o tym, że jego brat dział z pokrzywdzeniem wierzyciela (tu strony powodowej). Podkreślił także Sąd skutki domniemania z art. 529 k.c. Zdaniem Sądu Okręgowego strona powodowa wykazała wszystkie pozostałe przesłanki wskazujące na pokrzywdzenie wierzyciela, w tym istnienie wierzytelności objętej ochroną i powstanie stanu niewypłacalności na skutek wskazanej czynności dokonanej pod tytułem darmym. Sąd podzielił ponadto stanowisko orzecznictwa, że skarga paulińska może mieć zastosowanie także do ochrony należności podatkowych.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając:

1. naruszenie prawa procesowego, a to:

- art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 316 k.p.c., poprzez dowolną ocenę dowodów i pominięcie zeznań J. H. (1) i pozwanego świadczących, że przedmiotowa umowa stanowiła wynik porozumień rodzinnych i została dokonana w dobrej wierze, w sytuacji gdy jeszcze nie toczyły się żadne postępowania podatkowe i kontrolne i dłużnik nie mógł działać z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela wierzytelności przyszłych, Stronom umowy bowiem nie był jeszcze wówczas znany wymiar podatku a obdarowany nie miał wiedzy o jakichkolwiek zobowiązaniach publicznoprawnych swojego brata

- 316 k.p.c., poprzez pominięcie stanu rzeczy istniejącego w dacie orzekania rozumianego jako okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy jak i przepisy obowiązujące,

- art. 328 § 2 k.p.c., poprzez jego zaniechanie sporządzenia prawidłowego uzasadnienia orzeczenia a w konsekwencji

2 naruszenie prawa materialnego tj art. 527 k.c.

Pozwany zakwestionował ocenę, że nieodpłatne rozporządzenie nastąpiło w celu ochrony majątku przed dochodzeniem zobowiązań publicznoprawnych i że w wyniku zawarcia umowy dłużnik stał się niewypłacalny.

Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa za równoczesnym zasądzeniem od powoda na. rzecz pozwanej kosztów sądowych za obydwie instancji według norm przewidzianych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanej i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego , dodatkowo ustalając, że wyrokiem z dnia 24 października 2018r. sygn.. akt (...) Sąd Rejonowy w Z. udzielił J. H. (1) zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności za przestępstwa skarbowe z art. 61§1 kks w zb. z art. 62§2 kks w zw. z art. 6 §2 kks i 7 kks a także wykroczenie skarbowe z art. 77§3 kks w zw. z art. 77 §1 kks . Oskarżenie w tej sprawie obejmowało m.in. prowadzenie prze pozwanego w ramach działalności gospodarczej pod firmą (...) (...) nierzetelnie rejestrów dla celów podatkowych podatku od towarów i usług za okres od kwietnia do grudnia 2012r i i zewidencjonowanie zakupu materiałów i usług , które nie miały miejsca oraz nierzetelnie rejestrów zakupów VAT za okres luty i czerwiec – wrzesień 2013. w zakresie odliczenia podatku naliczonego a w okresie od stycznia 2013r. do grudnia 2013r. w zakresie zawyżania kosztów uzyskania przychodów.

/dowód : odpis wyroku z dnia 24 października 2018r. sygn.. akt (...)/

Nadto Sąd drugiej instancji ustalił, że w dniu 12 marca 2019r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. dokonał zajęcia rachunku bankowego J. H. (1) w (...) Banku (...) w W. na pokrycie należności wynikających z tytułów wykonawczych wskazanych w wyroku Sadu pierwszej instancji

/dowód : zawiadomienie o zajęciu z dnia 12 marca 2019r. k344-346./. Zawiadomienie to zostało doręczone pozwanemu (k352) oraz bankowi (k351).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Podniesienie zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469) może być skuteczne jedynie wówczas, gdy uzasadnienie nie pozwala w ogóle na odtworzenie rozumowania Sądu, które nie podaje się kontroli instancyjnej (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2021 r. I NSNc 68/20 LEX nr 3226429). W tym zaś przypadku z uzasadnienia zaskarżonego wyroku jasno wynika jakie fakty zostały ustalone, na jakich dowodach Sąd się oparł i dlaczego odmówił wiary świadkowi J. H. (1) oraz zawiera jednoznaczne wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem normy art. 527 §1-3 k.c. Nie jest także zasadny zarzut kwestionujący ocenę dowodów dokonaną przez Sąd Okręgowy. Causą umowy darowizny jest bezpłatne przysporzenie. Treść tej umowy z dnia 17 marca 2014r nie daje żadnych podstaw do uznania, że przenosząc własność udziałów w spółce dłużnik działał w celu zwolnienia się z długu wynikającego z rozliczeń spadku po ojcu. Nie była to więc czynność datio in solutum i nie można podzielić oceny, że było to przeniesienie własności udziałów w zamian za obowiązek przekazania działek po ojcu. Słusznie też Sąd Okręgowy zwracał uwagę, że umowa przy umowie nie uczestniczył drugi brat, stąd darowizna nie mogła spowodować rozliczenia z drugim bratem pozwanego. Sąd Apelacyjny zwraca dodatkowo uwagę, że nawet gdyby J. H. (1) miał rzeczywiście obowiązek przekazania działek po ojcu S. H. (1) to i tak byłaby to czynność dokonana z pokrzywdzeniem pozostałych wierzycieli prowadząca do uprzywilejowania jednego z wierzycieli i to w sytuacji gdy należności publiczne miały pierwszeństwo w zaspokojeniu. W sytuacji, gdy dłużnik dokonał wyboru wierzyciela w sposób arbitralny, prowadzący do jego uprzywilejowania kosztem pozostałych wierzycieli, również zachodzi pokrzywdzenie uzasadniające zastosowanie art. 527§1 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2005 r., II CK 225/05, niepubl. LEX nr 369449 i z dnia 20 października 2011 r. IV CSK 39/11 LEX nr 1102265).

Sam zaś fakt że nieruchomości były zajęte przez bank wręcz potwierdza, że obdarowany był świadomy, że na skutek otrzymania udziałów, które nie są zajęte przez wierzycieli darowizna uszczupla majątek dłużnika i ogranicza możliwość zaspokojenia, przy uwzględnieniu, że J. H. (1) miał inne długi.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo więc ocenił zaistnienie okoliczności skutkujących uwzględnieniem żądania pozwu opartego na przepisie art.527 k.c.

Niewątpliwie z uwagi na powiązania rodzinne pomiędzy J. H. (1) a S. H. (1) istniały podstawy do przyjęcia domniemania, że pozwany miał wiedzę o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Obok domniemania prawnego za świadomością przemawia także domniemanie faktyczne, skoro nabywca przekazał jedyny nie zajęty jeszcze wówczas majątek w sytuacji, gdy nie byli zaspokojeni inni wierzyciele.

Niezależnie od tego treść art. 528 k.c, pozwala na uznanie czynności za bezskuteczną, chociażby obdarowany nie wiedział i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciel. Sam dłużnik miał świadomość pokrzywdzenia wierzycieli. Fakt bowiem dokonania darowizny udziałów w spółce w sytuacji, gdy nieruchomości były już zajęte przez innego wierzyciela pozwala w świetle art. 529 k,.c, na przyjęcie, że dłużnik działał ze świadomości pokrzywdzenia strony powodowej. Pokrzywdzenie wierzyciela następuje jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (art. 527§2k.c.). W tym przypadku takie pokrzywdzenie wierzycieli wystąpiło. ocena Sadu pierwszej instancji w tym względzie była prawidłowa. O istnieniu pokrzywdzenia można mówić, gdy porównanie wartości sprzedanego prawa i wysokości niespłaconych wierzytelności, prowadzi do wniosku o ograniczeniu możliwości zaspokojenia się powoda. Ponadto pokrzywdzenie wierzycieli powiązane z niewypłacalnością dłużnika ma miejsce również wówczas, gdy zaspokojenie od dłużnika można wprawdzie uzyskać, lecz z dodatkowym znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka, a więc, gdy zaspokojenie jest utrudnione i opóźnia się w czasie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 r. IV CKN 525/00, niepubl.). Wyzbywając się niezajętego majątku dłużnik musiał mieć świadomość, że przynajmniej utrudni zaspokojenie powoda. Dłużnik jako przedsiębiorca musiał mieć ponadto świadomość, że wyzbywając się zmniejszenia możliwości zaspokojenia uchyla możliwość zaspokojenia z praw wspólnika z spółki. Z zeznań S. H. (1) wynika, że po dokonaniu darowizny pobierał on dywidendę. Uwzględniając zaś charakter wierzytelności należy przyjąć, że to właśnie stronie powodowej przysługiwałoby ewentualne pierwszeństwo zaspokojenia gdyby doszło do egzekucji z praw wynikających z własności darowanych udziałów. Ponadto dłużnik prowadząc nadal działalność gospodarczą, rozporządzając udziałami, musiał mieć (w braku innego, realnego niezajętego majątku), świadomość , że Skarb Państwa będzie miał trudności w wyegzekwowaniu także i przyszłych wierzytelności publicznoprawnych z tytułu podatku od towarów i usług. Przez zamiar pokrzywdzenia rozumieć należy taki stosunek psychiczny dłużnika do wyobrażonego skutku podjętego działania, który pozwala przyjąć, że chce on pokrzywdzenia wierzyciela i to także wierzyciela przyszłego, a czynność zostaje dokonana w tym celu (por. wyrok SN z dnia 29 maja 2015r. sygn V CSK 454/ LEX nr 1771405).

Tu jednak trzeba podkreślić, że bezprzedmiotowe są zarzuty, że w chwili darowizny nie toczyły się jeszcze żadne postępowania skarbowe w sytuacji, gdy J. H. (1) nierzetelnie prowadził rejestry dla celów podatkowych i ta czynność została objęta jego zamiarem. Oczywiste bowiem jest, że zwiększając koszty zakupów objętych podatkiem od towarów i usług miał świadomość zmniejszenia obowiązku podatkowego z tytułu podatku VAT. Wiedział bowiem, że nie powstało prawo do obniżenia podatku należnego w sposób określony w art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. według brzemienia na chwilę składania deklaracji o jakiej mowa w art. 99 ust. 12 Dz.U.2011.177.1054 t.j ). Zarówno wynik kontroli podatkowej jak i wydanie decyzji ustalającej wysokość podatku VAT ma charakter deklaratoryjny. Zgodnie bowiem z art. 21 §1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 Ordynacja Podatkowa (według obowiązującego w dniu wydania decyzji z dnia 12 października 2018r. Dz.U.2018.800 t.j. )zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Wprawdzie związanie decyzją deklaratywną nie ma charakteru bezwzględnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2012 r. II BU 2/12, nie publ. LEX nr 1276217), niemniej w oparciu o te decyzje zostały wydane tytuły wykonawcze stanowiące podstawę egzekucji. W orzecznictwie przyjmuje się , że nie jest dopuszczalne ustalanie w postępowaniu przed sądem powszechnym nieistnienia zobowiązania podatkowego, jeżeli zostało ono stwierdzone administracyjnym tytułem wykonawczym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2004 r. I CK 458/03 LEX nr 585670 i z dnia 19 listopada 2010r. sygn. akt III CZP 88/10, OSNC 2011/6/63).

Słusznie Sąd Okręgowy uznał, że wierzytelność strony powodowej istniała, wywód jednak w tym zakresie należy poszerzyć albowiem wierzytelność ta musi istnieć także w dacie orzekania. Przedawnione zaś zobowiązania podatkowe wygasają. Zgodnie z art. 70 §6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Bieg terminu przedawnienia należności publicznoprawnych biegł w tym przypadku dalej, po wydaniu wyroku z dnia 24 października 2018r. W 2019r. doszło jednak do czynności zajęcia rachunku bankowego. Nie ma znaczenia, że to zajęcie nie przyniosło efektu. Z uwagi z treścią art. 70§4 Ordynacji Podatkowej bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek samego zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Oznacza to, że wierzytelności stwierdzone tytułami wykonawczymi, chronione przedmiotową skargą pauliańską nadal istnieją i nie wygasły. W konsekwencji nie można podzielić zarzutu naruszenia art. 316 k.p.c.

Nie jest też zasadny zarzut naruszenia prawa materialnego. Możliwość stosowania art. 527 k.c. dla ochrony wierzytelności publicznoprawnych jest ugruntowana w orzecznictwie począwszy od uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 12 marca 2003 r., III CZP 85/02, OSNC 2003, Nr 10, poz. 129). Za stosowaniem analogiae legis do cywilnoprawnej konstrukcji opowiada się także Sąd Apelacyjny. Zasada praworządności wręcz uzasadnia prymat ochrony wierzyciela, szczególnie gdy ochrona na gruncie ordynacji podatkowej nie jest wystarczająca dla uzyskania zaspokojenia.

Z tych przyczyn apelację jako niezasadną oddalono w oparciu o art. 385 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c. i art. 15 zzs ¹ ust. 1 pkt 4 ustawy dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021.2095 t.j).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391§1 k.p.c. , przy zastosowaniu §2 pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800 ze zm.).