Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 listopada 2022 r. w Krakowie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A.
w W.

przeciwko O. B.

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 17 lutego 2021 r., sygn. akt I C 1082/20

oddala apelację.

SSA Sławomir Jamróg

Sygn. akt I ACa 374/21

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 lutego 2021r. sygn.. akt I C 1082/20 Sąd Okręgowy zasądził od O. B. na rzecz (...) S.A. w W. tytułem świadczenia wynikającego z umowy kredytowej kwotę 490.311,70 zł z odsetkami umownymi od kwoty 131.198.43zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP , nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych (pktI), oddalił powództwo w pozostałej części(pkt 2) oraz odstąpił od obciążenia pozwanej kosztami procesu (pkt III).

Sąd Okręgowy uznał za udowodnione udostępnienie O. B. kwoty kredytu, oraz podstawy do wypowiedzenia umowy w związku z zaprzestaniem spłaty rat z końcem 2016r. Skuteczność wypowiedzenia spowodowała postawienie zobowiązania kredytowego w stan wymagalności.

Sad okręgowy uznał przy tym brak podstaw do rozłożenia świadczenia na raty.

Przywołując treść art. 320 k.p.c. wskazał, jakkolwiek pozwana znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej, to jednak w tym przypadku nie zachodzą szczególne okoliczności pozwalające na zastosowanie powołanego przepisu. Ochrona dłużnika nie może być bowiem stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym. Ocena podstaw rozłożenia na raty wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. W tym przypadku rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia miałby niekorzystny wpływ na sytuację wierzyciela, bowiem faktycznie doprowadziłyby do zmiany warunków umowy z ustaleniem niższych rat kredytowych niż obowiązujących w czasie obowiązywania umowy. Zdaniem Sądu Okręgowego jest to istotne, szczególnie sytuacji gdy dłużnik już raz okazał się niewiarygodny pod względem finansowym. Ponadto wg Sądu pierwszej instancji ocena dotycząca zastosowania art. 320 k.p.c. nie może być oderwana od realnych możliwości wypełnienia zobowiązania przez dłużnika w zmodyfikowanym zakresie. Wierzyciel winien mieć bowiem pewność, że świadczenie, jakkolwiek odsunięte w czasie, zostanie spełnione w przewidzianym terminie. Tymczasem jak wynika z dokumentów przedłożonych przez pozwaną i jej zeznań obecnie nie ma ona żadnej realnej możliwości spłaty rat, skoro z pracy uzyskuje wynagrodzenie niższe niż 300 zł miesięcznie, a od marca 2020 roku nie osiąga dochodu z najmu nieruchomości z uwagi na pandemię. Nie wynajmuje też mieszkania w W. , pomimo takowej możliwości. Mocno wątpliwe jest zatem, że podołałaby ratalnej spłacie zasądzonego świadczenia.

Apelację od tego wyroku wniosła pozwana zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając iż Sąd Okręgowy nie uwzględnił jej wniosku o rozłożenie świadczenia na raty w sytuacji gdy jej aktualna sytuacja majątkowa jest konsekwencją pandemii Covid 19 . Pominięcie treści art. 320 k.p.c. było dla niej krzywdzące.

Rozpoznając apelację Sad drugiej instancji uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego, szczególnie w zakresie niewykorzystywania w pełni możliwości uzyskiwania dochodów zwracając uwagę, że okoliczność niewynajmowania mieszkania pomimo takich możliwości została także potwierdzona na etapie rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Wydając postanowienie z dnia 24 maja 2021r. uwzględniono, że O. B. jest właścicielem dwóch wartościowych nieruchomości (w W. i w K.). Według jej twierdzeń lokal w W. ma wartość ok. 1 mln zł, a budynek w K. ma wartość ok. 1,8 mln zł. W zeznaniach z dnia 17 lutego 2021 r. pozwana wskazała, że wartość tych dwóch nieruchomości jest o około dwukrotnie wyższa (patrz: zeznania pozwanej – k. 108/2-109). Nieruchomość w W. pozwana wynajmuje jak podała swojemu partnerowi (T. Z.), który nie płaci za to pozwanej czynszu. Zdaniem Sądu Apelacyjnego pozwana miała możliwość czerpania z tej nieruchomości dochodów, albowiem mogła albo uzyskiwać czynsz od partnera, albo wynająć tę nieruchomość innej osobie w zamian za czynsz. Podkreślić należy, że nieruchomość ta jest zlokalizowana w dobrej lokalizacji i pozwana nie powinna mieć żadnego problemu z odpłatnym wynajęciem nieruchomości, tym bardziej, że do końca lutego 2020 r. uzyskiwała ona za ten lokal miesięcznie 4.000 zł tytułem czynszu (patrz: zeznania pozwanej– k. 108/2). Ponadto o ile od marca do maja 2020 r. i od października 2020 r. do początku 2021 r. faktycznie miało miejsce wstrzymanie działalności branży hotelarskiej i gastronomicznej, to już poza tym okresem ten rodzaj działalności gospodarczej był z pewnym ograniczeniami dostępny. Pozwana miała zatem możliwość osiągania dochodów. Pomimo tego brak jest jakichkolwiek danych by pozwana spłacała choćby częściowo należności strony powodowej. W okresie więc ponad półtorej roku pozwana nie podjęła nawet próby ratalnej spłaty zasądzonej należności.

Powyższe wskazuje, że nie było więc żadnych racjonalnych podstaw do przyjęcia, że w przypadku rozłożenia należności na raty O. B. wykona w przyszłości odroczone zobowiązanie. Ponadto istota zobowiązania dochodzonego pozwem opierała się na ratalnej spłacie, rat kredytu pozwana zaś nie spłacała i co więcej nie realizowała obowiązku świadczenia nawet w niewielkim zakresie po zakończeniu ograniczeń wynikających z pandemii Covid-19 i to pomimo posiadania realnych możliwości wykorzystania swego majątku dla potrzeb spłat częściowych.

Słusznie też Sąd Okręgowy uznawał, że zastosowanie art. 320 k.p.c. wymaga uwzględnienia także interesu wierzyciela, który w przypadku zastosowania tej regulacji wierzyciel będzie miał odroczoną w czasie możliwość odzyskania kwot przekazanych pozwanej a ponadto częściowo zostaje pozbawiony należności z tytułu odsetek. Zastosowanie powołanego przepisu nie może zaś naruszać prawa do odzyskania długu w rozsądnym czasie tj nie może naruszać konstytucyjnych zasad ochrony praw majątkowych (art. 64 Konstytucji RP).

Sąd Okręgowy słusznie zwracał też uwagę, że rozłożenie na raty stanowiłoby w tym przypadku de facto udzielenie dalszego, długoletniego i to bezpłatnego kredytu, co w sposób rażący naruszałoby interes wierzyciela. Dla Sądu drugiej instancji treść apelacji w zestawieniu z brakiem jakichkolwiek spłat w ostatnim okresie wskazuje, że pozwana dąży tylko do dalszego zaniechania wykonania zobowiązania. Kwestia czy pozwana będzie w stanie spłacić zasądzoną należność jednorazowo to problem egzekucyjny zależny od majątku pozwanej. Dłużniczka posiada inny majątek, który może być przedmiotem zajęcia. Dodatkowo przepisy dotyczące kwot wolnych od zajęcia chronią dłużnika co wskazuje, że w przypadku skierowania wykonania obowiązku stwierdzonego w zaskarżonym orzeczeniu do wykonania w drodze egzekucji, pozwana i jej rodzona nie będzie narażona niepowetowane szkody . Wierzyciel zaś dochodząc zapłaty całej należności nie nadużywa w tym przypadku prawa.

Apelacja nie jest więc zasadna i została oddalona w oparciu o art. 395 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c. i art. 15 zzs ¹ ust. 1 pkt 4 ustawy dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021.2095 t.j).

SSA Sławomir Jamróg