Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Andrzej Struzik
Sędziowie:	SSA Hanna Nowicka de Poraj (spr.) SSA Marek Boniecki
Protokolant:	sekr.sądowy Marta Matys

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2017 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) w W.

przeciwko Z. K. (1) i A. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej i pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 18 listopada 2015 r. sygn. akt IX GC 214/15

1.  oddala apelacje;

2.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

SSA Marek Boniecki SSA Andrzej Struzik SSA Hanna Nowicka de Poraj

I ACa 442/16

UZASADNIENIE

Powód Stowarzyszenie (...) w W. domagał się: 1/ zasądzenia solidarnie od pozwanych A. K. (1) i Z. K. (1) kwoty 76.112,82 zł z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.04.2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.07.2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.10.2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.01.2012 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.04.2012 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.07.2012 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 10.873,26 zł - liczonymi od dnia 21.10.2012 r. do dnia zapłaty;

2/ zobowiązania solidarnie pozwanych do udzielenia powodowi pisemnej informacji dotyczącej dokumentacji programowej za okres od 1 stycznia 2011 r. do dnia 30 września 2012 r., która będzie zawierała dane wyszczególnione w § 5 umowy dla kin nr 34/04/024/L/PF/PP1/S zawartej w dniu 9 lipca 2004r., tj.:

a) w przypadku filmu polskiego – tytuł, nazwę producenta, rok produkcji, nazwę dystrybutora;

b) w przypadku filmu zagranicznego – tytuł oryginalny, tytuł polski, nazwę i kraj producenta, rok produkcji, nazwę polskiego dystrybutora;

c) w przypadku filmu krótkometrażowego – tytuł, nazwę producenta, rok produkcji, nazwę dystrybutora;

d) uzyskane wpływy brutto ze sprzedaży biletów i innych wpływów uzyskanych za wstęp oraz kwotę wynagrodzenia należną (...)za dany film.

3/ zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz strony powodowej kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód podał, że jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 104 ustawy i posiada zezwolenie Ministra Kultury z dnia 28 lutego 2003 r. na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi na polach wskazanych w tej decyzji. Powód chroni prawa autorów polskich, (...) Stowarzyszenia (...) oraz twórców, którzy powierzyli Stowarzyszeniu swoje utwory pod ochronę, a także prawa twórców zagranicznych zrzeszonych w innych organizacjach ochrony praw autorskich, na podstawie umów o wzajemnej reprezentacji. Powód, zgodnie z ww. zezwoleniem zarządza prawami autorskimi do utworów słownych, muzycznych, słowno-muzycznych, między innymi na polu eksploatacji – publiczne odtwarzanie utworów i publiczne wykonanie utworów.

W dniu 9 lipca 2004 r. (...) A. K. (1), (...) Spółka Jawna zawarła z powodem umowę nr (...), na mocy, spółka zobowiązana była do zapłaty na rzecz (...). wynagrodzenia autorskiego z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych (filmów) w kinach: (...), (...), (...), (...) i (...) w K., w wysokości wskazanej w(...) umowy tj. „w wysokości 2,1 % całości wpływów brutto ze sprzedaży biletów wstępu lub innych wpływów uzyskanych za wstęp bez żadnych potrąceń (z wyłączeniem podatku VAT)”. Wysokość wynagrodzenia należnego powodowi ustalana była na podstawie sporządzonych przez spółkę rozliczeń i dokumentacji programowych, które zobowiązana była ona dostarczać powodowi wraz z należnym wynagrodzeniem. Z kolei same należności – zgodnie z treścią(...) umowy – powinny być przekazywane w okresach kwartalnych, w terminie do dnia 20–go następnego miesiąca po okresie rozliczeniowym wymagalne w dniach określonych zapisami na fakturach, przelewem na konto powoda.

Na początku 2011 r. Spółka zaprzestała przekazywania rozliczeń i dokumentacji programowej oraz uiszczania należnych twórcom wynagrodzeń. W tej sytuacji wysokość roszczenia ustalona została wstępnie na podstawie danych z 2010 r. - iż średni kwartalny wpływ brutto, który odnotowywała Spółka to 517.774,28 zł, a tym samym należne wynagrodzenie za każdy kwartał powinien średnio wynosić 10.873,26 zł - na kwotę 76.112,82 zł.

Spółka (...)” A. K. (1), (...) Spółka Jawna której wspólnikami byli pozwani została wykreślona z rejestru przedsiębiorców 24 września 2012r. w związku z powyższym, strona powodowa – powołując się na art. 31 § 1 k.s.h. - dochodzi roszczeń od pozwanych – wspólników Spółki.

Pozwani A. K. (1) i Z. K. (1) wnieśli oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. Przyznali, że w dniu 09.07.2004. zawarli z powodem umowę, której przedmiotem jest inkasowanie przez (...) stosownych wynagrodzeń dla określonych grup twórców. Pozwani umowę powyższą realizowali uznając legitymację (...) do reprezentowania wskazanych w niej podmiotów. Jednak ich zdaniem w czasie trwania umowy zaistniało zdarzenie prawne, które inaczej nakazuje ocenić zobowiązania pozwanych z umowy.

Zdaniem pozwanych stan prawny i faktyczny, istniejący w chwili zawarcia umowy uległ zmianie na skutek wykładni przepisów, dokonanej Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 16.09.2009. (sygn. akt: I CSK 35/09), w którym stwierdzono, „jeżeli użytkownik neguje oparte na art. 105 ust. ustawy o prawie autorskim domniemanie przysługiwania organizacji zbiorowego zarządzania uprawnienia do zarządzania i legitymacji procesowej w odniesieniu do żądanych lub uiszczonych wynagrodzeń, a możliwość dochodzenia tych roszczeń zależy ostatecznie od tego czy organizacja zbiorowego zarządzania została wyznaczona zgodnie z art. 107 ustawy jako właściwa przez Komisję Prawa Autorskiego, to ta organizacja powinna wykazać, że do wskazania tego doszło. Jeżeli tego nie uczyni, zostanie uznana za nieuprawnioną i tym samym dojdzie do obalenia domniemania opartego na art. 105 ust.1 ustawy.” W tej sytuacji pozwani uznają, że umowa, którą zawarli ma drugorzędne znaczenie. Powód powinien wykazać, że jest w myśl art. 20 ust.3 pr.aut. organizacja właściwą. Obowiązek powoda wynika także z treści art. 107 pr.aut.

Pozwana Z. K. (1) podniosła dodatkowo, że dnia 17 lutego 2012 roku sąd wykreślił ją z rejestru jako wspólnika spółki jawnej wobec jej oświadczenia z dnia 28 czerwca 2011 roku o wypowiedzeniu umowy spółki na dzień 31.12.2011 roku. Działalność spółki była kontynuowana przez pozwanego A. K. (1). Pozwani w dniu 3 sierpnia 2012 roku zawarli porozumienie w zakresie wzajemnych rozliczeń spółki jawnej. Pozwany K. zobowiązał się zwolnienia pozwanej z wszelkich roszczeń kierowanych wobec niej przez osoby trzecie, wynikających z jej udziału w spółce jawnej. Zdaniem pozwanej w tej sytuacji pozew winien być skierowany tylko wobec pozwanego A. K. (1).

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2015 r, sygn. akt IX GC 214/15, Sąd Okręgowy w Krakowie: I/ zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty: 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty, 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2011 r. do dnia zapłaty, 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2011 r. do dnia zapłaty, 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty; II/ zasądził od pozwanego A. K. (1) na rzecz powoda kwoty: 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty, 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2012 r. do dnia zapłaty, 10.873,26 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2012 r. do dnia zapłaty; III/ oddalił powództwo co do Z. K. (1) w zakresie kwoty 32.619,78 zł; IV/ zniósł koszty postępowania między powodem a pozwaną Z. K. (1); V/ zasądził od pozwanego A. K. (1) na rzecz powoda kwotę 7.423,00 zł, tytułem kosztów postępowania.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy ustalił co następuje.

Powód jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 104 ustawy i posiada zezwolenie Ministra Kultury z dnia 28 lutego 2003 r. na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi na polach wskazanych w tej decyzji (Obwieszczenie Ministra Kultury z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie ogłoszenia decyzji Ministra Kultury o udzieleniu i o cofnięciu zezwoleń na podjęcie działalności organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, M.P. z 2004 r. nr 18 poz. 322). Powód zabezpiecza prawa autorów polskich, (...) Stowarzyszenia (...) oraz twórców, którzy powierzyli Stowarzyszeniu swoje utwory pod ochronę, a także prawa twórców zagranicznych zrzeszonych w innych organizacjach ochrony praw autorskich, na podstawie umów o wzajemnej reprezentacji.

Decyzją z 4 października 1999r. Komisja Prawa Autorskiego powołana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na podstawie art. 108.3 Pr.aut. odmówiła zatwierdzenia tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów przedstawionych przez powoda. Na skutek odwołania powoda Minister KiDN decyzją z 6 maja 2000r. na podstawie art. 108.4 pr.aut. w zw. z 138 § 1 p.2 k.p.a. zatwierdził tabele, które za wyświetlanie filmów przewidują wynagrodzenie dla twórców scenariusza oraz wykorzystanych w filmie utworów muzycznych i słowno - muzycznych w wysokości 2,1% wpływów z biletów. Decyzją z dnia 3 września 2014 roku Minister KiDN przedstawił swoją interpretację co do udzielenia (...) zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi .

Pozwani byli (...) spółki (...) A. K. (1), (...) Spółka Jawna, wpisanej do KRS nr (...). Spółka prowadziła działalność kinową pod firmą (...), prowadząc popularne kino (...) przy ul. (...) w K.. Udział kapitałowy w przedmiotowej spółce wynosił odpowiednio 80 % w przypadku pozwanego K. i 20 % w przypadku pozwanej K..

W dniu 9 lipca 2004 r. spółka pozwanych zawarła z powodem umowę nr (...), której przedmiotem było inkasowanie przez powoda wynagrodzeń dla współtwórców utworu audiowizualnego (twórców scenariuszy i innych utworów literackich, twórców utworów muzycznych stworzonych do utworów audiowizualnych lub w nich wykorzystanych). Umowa została zawarta na czas nieokreślony z możliwością jej rozwiązania, przez każdą ze stron, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem ((...); nie została wypowiedziana ani rozwiązana przez żadną ze stron. Na mocy umowy Spółka zobowiązana była do zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia autorskiego z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych (filmów) w kinach: (...), (...), (...), (...) i Salon, w wysokości wskazanej w (...)umowy tj. 2,1 % całości wpływów brutto ze sprzedaży biletów wstępu lub innych wpływów uzyskanych za wstęp bez żadnych potrąceń (z wyłączeniem podatku VAT)”. Wysokość wynagrodzenia należnego powodowi ustalana była na podstawie sporządzonych przez Spółkę rozliczeń i dokumentacji programowych, które zobowiązana była ona dostarczać powodowi wraz z należnym wynagrodzeniem. Same należności – zgodnie z treścią (...)umowy – powinny być przekazywane w okresach kwartalnych, w terminie do dnia 20–go następnego miesiąca po okresie rozliczeniowym, przelewem na konto powoda. W przypadku zażądania wynagrodzenia od spółki przez inny podmiot powód przejął na siebie odpowiedzialność za te roszczenia ((...)umowy).

Do końca 2010 roku Spółka co kwartał składała powodowi wykaz wyświetlonych filmów i wpływów z biletów oraz płaciła powodowi zgodnie z umową 2,1% wpływów. Następnie zaprzestała zarówno składania wykazów jak i zapłaty wynagrodzenia. Generalnie Spółka zaprzestała przekazywania rozliczeń i dokumentacji programowej oraz uiszczania należnych twórcom wynagrodzeń – i pomimo wielokrotnych monitów i wezwań nie wypełniła swoich obowiązków do dnia skierowania sprawy do sądu .

W dniu 28 czerwca 2011 roku pozwana Z. K. (1) oświadczeniem złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki, na mocy art. 61 § 1 k.s.h., z sześciomiesięcznym okresem wypowiedzenia, liczonym na koniec roku 2011. Postanowieniem z dnia 17 lutego 2012r. Sąd Rejonowy (...)w K., Wydział XI Gospodarczy KRS, sygn. akt: KR.XI.NS-REJ.KRS/(...) wykreślił pozwaną Z. K. (1) z Rejestru Przedsiębiorców KRS jako wspólnika spółki ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2011 r. oraz wpisał likwidatora w osobie A. K. (1). Spółka (...) Spółka jawna, na podstawie postanowienia z dnia 24 września 2012 r. Sądu Rejonowego (...)w K., Wydział XI Gospodarczy KRS, sygn. akt: KR.XI.NS-REJ.KRS/(...) została wykreślona z Rejestru Przedsiębiorców KRS- okoliczność bezsporna. Działalność kinową Centrum Kinowego (...) kontynuuje pozwany A. K. (1), w ramach swej jednoosobowej działalności gospodarczej. Pozwany przejął majątek zlikwidowanej spółki, za spłatą na rzecz pozwanej Z. K. (1). Wynikało to z zawartego między nimi w dniu 3 sierpnia 2012 r. porozumienia, na podstawie którego dokonali rozliczeń z tytułu uczestnictwa w spółce. Pozwany K. zobowiązał się do zwolnienia pozwanej K. z „wszelkich ewentualnych roszczeń kierowanych wobec niej przez osoby trzecie, wynikających z jej udziału w spółce”.

W roku 2010. spółka miała średnie kwartalne wpływy ze sprzedaży biletów w wysokości 517.774,28 zł. Ponieważ spółka a później pozwany A. K. (1) zaprzestali przekazywania powodowi danych o wpływach z biletów, Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia powoda, że wpływy te były takie same, jak w 2010 roku, tym bardziej, że pozwani nie złożyli żądanych umową oświadczeń o rzeczywistych wpływach. NA podstawie takiego rozumowania Sad Okręgowy ustalił, że kwartalne wpływy z biletów w okresie od 1 stycznia 2011r. do 30 września 2012r. wynosiły tyle samo, co kwartalne wpływy w 2010r., tj. 517.774,28 zł. Na podstawie (...)umowy z 9 lipca 2004r. powodowi przysługuje kwartalne wynagrodzenie w wysokości 2,1%, tj. 10.873,26 zł.

W dniu 27 stycznia 2014 roku zastępca dyrektora Stowarzyszenia (...) złożył oświadczenie o treści: „Działając w imieniu Stowarzyszenia (...) –

Związku (...), niniejszym oświadczamy, że nie dochodziliśmy w okresie od l stycznia 2011 r. do 30 września 2012 r. od Spółki (...) A. K. (1), Z. K. (1) sp.j. z siedzibą w K., ani od żadnego z jej wspólników indywidualnie (po wykreśleniu Spółki z rejestru w dniu 24 września 2012 r.), prowadzących w ramach działalności gospodarczej (...) Centrum (...) (Kina: (...), (...), (...), (...), , (...)") w K. przy ul. (...) należności wynikających z art. 70 ust. 21 r k: 1) ustawy z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. D Nr 24, póz. 83), tj. wynagrodzenia (proporcjonalnego do wpływów) z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych w kinach dla współtwórców utworów audiowizualnych oraz artystów wykonawców, mając na uwadze rozliczanie się przez wyżej wymieniony podmiot ze Stowarzyszeniem (...).

W dniu 29 maja 2014 roku zostało zawarte porozumienie między powodem a Stowarzyszeniem (...) dotyczące inkasa wynagrodzeń z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych w kinach.

Dowód: porozumienie z dnia 29.05.2014 roku .

Oceniając powyższe fakty Sąd Okręgowy uznał, że powództwo przeciwko A. K. (2) zasługuje na uwzględnienie w całości, powództwo względem pozwanej Z. K. (1) w części obejmującej okres, gdy pozwana ta była wspólnikiem A. kino spółki jawnej.

Powód dochodzi należności w oparciu o postanowienia umowy z dnia 9 lipca 2004 r., które pozwani zobowiązani byli płacić a nie płacili. W umowie powód zagwarantował, że w przypadku roszczeń innych organizacji zbiorowego zarządzania pozwani nie poniosą żadnych kosztów w związku z ewentualnymi, roszczeniami osób trzecich, a w razie ich poniesienia powód zobowiązał się do ich zwrotu. Jak wynika z ustaleń, jedyna konkurencyjna organizacja Stowarzyszenie (...) złożyło oświadczenie, z którego wynika, że nie będzie dochodziła wynagrodzeń od osób korzystających z utworów audiowizualnych.

Pozwani stoją na stanowisku, że ustalenia umowne stron muszą ustąpić pierwszeństwa aktualnej wykładni Sądu Najwyższego a w szczególności wyrokowi z dnia 16.09.2009. (sygn. akt: I CSK 35/09), której teza została przytoczona w uzasadnieniu pozwu. Sąd Okręgowy nie podzielił jednak stanowiska pozwanych, jakoby umowa, którą zawarli miała mieć drugorzędne znaczenie. Tymczasem umowa stron powinna być wykonana zgodnie z treścią zobowiązania, jak i ze społeczno-gospodarczym jego celem oraz z zasadami współżycia społecznego, a także ewentualnie ustalonymi zwyczajami. Orzeczenie Sądu Najwyższego, odmienne od dotychczasowej linii orzeczniczej, nie jest zdarzeniem nadzwyczajnym, w rozumieniu art. 357 ^{( 1 )}k.c. – a do tego sprowadza się stanowisko pozwanych. Zdaniem Sądu, hipotezą art. 357 ^{( 1 )}kc objęte są tylko zdarzenia nadzwyczajne o charakterze powszechnym, niezależne od woli stron, wykraczające poza typowe ryzyko gospodarcze. Zmiana stanu prawnego, jako zdarzenie zewnętrzne, niezależne od woli stron, jeśli jest niemożliwa do przewidzenia w chwili zawarcia umowy i jeśli wpływa istotnie na sytuację nie tylko dłużnika ale i wierzyciela, powinna być traktowana jako nadzwyczajna zmiana stosunków w rozumieniu art. 357 ^{( 1 )}k.c. Nie można jednak przyjąć, że orzeczenie Sądu Najwyższego to zmiana prawa. Według wymagania zawartego w art. 357 ^{( 1)} k.c. skutki nadzwyczajnej zmiany stosunków muszą ponadto być tego rodzaju, że spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron „rażącą stratą.” „nadmierną trudnością ”. Żadna z tych okoliczności nie zachodzi . Pozwani sami zdają sobie sprawę, że należność jest zasadna ale nie płacili bo nie mają pewności czy powód jest uprawniony do otrzymania tej należności . Nie można mówić, że jeżeli by się okazało, że do jej otrzymania uprawiony jest inny podmiot to poniosą stratę a to dlatego, że umowa stron zawierała zapis gwarancyjny ze strony powoda. Ponadto pozwani w sytuacji nie akceptowania warunków umowy ze względu na przywołane orzeczenie mieli pełną swobodę w jej wypowiedzeniu korzystając z(...) umowy. Pozwani umowy nie wypowiedzieli. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że wyrok Sądu Najwyższego z 16 września 2009r. dotyczył innego stanu faktycznego, a wyrok dotyczył legitymacji (...) w sytuacji gdy nie wiązała go osobą prowadzącą kino (pozwanym) żadna umowa.

Pozwani zarzucają, że powód powinien był wykazać, że jest w myśl art. 70 ust. 3 pr. aut. organizacją właściwą, a obowiązek taki, mimo treści art. 105 pr. aut. Wynika ich zdaniem z treści art. 107 pr. aut. Jednakże pozwani nie wykazują w żaden sposób, by zaistniały okoliczności, o których mowa w art, 107 pr. aut, a które powodują, iż „organizację właściwą" powinna wskazywać Komisja Prawa Autorskiego. Art. 107 pr. aut, wskazuje, że jeżeli na danym polu eksploatacji działa więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, organizacją właściwą w rozumieniu ustawy jest organizacja, do której należy twórca lub uprawniony z tytułu prawa pokrewnego, a gdy twórca lub uprawniony z tytułu prawa pokrewnego nie należy do żadnej organizacji albo nie ujawnił swojego autorstwa – organizacja wskazana przez Komisję Prawa Autorskiego. Pozwani nie wskazali żadnej organizacji uprawnionej obok powoda do dochodzenia tantiem od scenarzystów oraz twórców utworów literackich i muzycznych stworzonych dla danego filmu, czyli nie wzruszyli domniemania legitymacji powoda z art. 105.1 pr.aut. Pozwani nie wskazali żadnej innej organizacji stojąc na stanowisku, że to obciąża powoda podobnie jak dowód na to, że to właśnie on jest uprawniony do pobierania wynagrodzenia Dopiero gdyby pozwani wskazali taki podmiot czy podmioty powód zgodnie z zasadą ciężaru dowodu musiałby wskazywać, których twórców reprezentuje. Pozwani nie wskazali żadnej innej organizacji uprawnionej do pobierania tantiem dochodzonych przez powoda, a powód oświadczeniami (...)z 26 listopada 2003r. i z 27 stycznia 2014r. wykazał, że powoda łączy z (...) porozumienie wyłączające legitymację (...) do żądania tantiem od osób prowadzących kino a rozliczających się z powodem. Nie ma podstaw do badania przez sąd z urzędu zgodnie z wskazanymi wyżej regułami dowodzenia, czy istnieją inne – poza powodem i (...) – organizacje uprawnione do pobierania tantiem należnych scenarzystom i twórcom innych utworów stworzonych na potrzeby filmów.

Tym samym – nawet w braku umowy z 9 lipca 2004r – powództwo znajduje uzasadnienie na podstawie art. 70 pr.aut. Nie udzielając powodowi, wbrew umowie oraz art. 105.2 pr.aut., informacji o wyświetlanych filmach, spółka pozwanych uniemożliwiła mu spełnienie jej żądań i wskazanie, które ze scenariuszy i utworów zawartych w filmach zostały stworzone przez twórców reprezentowanych przez powoda.

Zdaniem Sądu treść zezwoleń dla poszczególnych organizacji zbiorowego zarządzania, określona w Dzienniku Urzędowym /Monitor Polski -200 nr 21 poz.270 /przemawia za tym, że tylko powód uzyskał zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi do utworów słownych, muzycznych, słowno- muzycznych i choreograficznych w utworze z audiowizualnym na szeregu pól eksploatacji w tym na polu wyświetleń. Stowarzyszenie (...) nie jest uprawnione do zarządzania prawami twórców utworów słownych i muzycznych (słowno-muzycznych) w utworze audiowizualnym. Tym samym mimo iż jej zezwolenie obejmuje zarząd majątkowymi prawami autorskimi do utworu audiowizualnego (jako całości), nie jest organizacją właściwą do poboru wynagrodzenia, o którym mowa w art. 70 ust 2 ¹ pr. aut. Prawo do wynagrodzeniem, które jest dodatkowym dla współtwórców jest niezależne od majątkowych praw autorskich wynikając nie z zasad ogólnych (art. 17 pr. aut.), a z przepisu szczególnego ustawy (właśnie art. 70 ust. 2 ¹ pkt l pr. aut).

Ostatecznie więc Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że legitymacja czynna powoda została wykazana. Na pewno wynika ona z ustawowego domniemania ustanowionego w art. 105 pr. aut., którego istotą jest zwolnienie organizacji zbiorowego zarządzania z obowiązku wykazywania upoważnienia do reprezentacji w procesie o ochronę praw autorskich lub pokrewnych, jednakże jedynie na tych polach eksploatacji, które objęte są zezwoleniem Ministra Kultury i Sztuki. Podstawę domniemania stanowi objęcie przez daną organizację zbiorowego zarządzania określonych praw na oznaczonym polu eksploatacji; o okoliczności tej rozstrzyga treść zezwolenia Ministra Kultury i Sztuki. Z treści udzielonego powodowi wynika jednoznacznie, iż posiada on zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi do utworów słownych, muzycznych, słowno-muzycznych i choreograficznych w utworze audiowizualnym na wyszczególnionych polach eksploatacji. Powód jest jedyną organizacją posiadającą w tym zakresie uprawnienie. Domniemanie wynikające z art. 105 pr, aut. jest domniemaniem wzruszalnym, jednak do jego uchylenia nie jest wystarczające samo wskazanie na istnienie innej organizacji zbiorowego zarządzania, choćby działającej na rym samym polu eksploatacji albowiem zapis ustawodawcy jest jednoznaczny „na domniemanie to nie można się powołać, gdy do tego samego utworu lub artystycznego i wykonania rości sobie tytuł więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania (art. 105 ust. l in.fine pr. aut). Chcąc zatem zakwestionować uprawnienia danej organizacji do pobierania, wynagrodzeń autorskich, należy jednocześnie wykazać, iż jakakolwiek inna, „konkurencyjna" organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, powoływała się na swój tytuł do poboru wynagrodzenia z tego samego tytułu. kwestionujący legitymację danej organizacji w odniesieniu do konkretnych praw musi ponadto wykazać, że inna organizacja działająca w tym samym zakresie powołuje się wobec niego na swój tytuł do tych samych praw. Gdyby bowiem do obalenia domniemania przewidzianego w art. 105 ust, l u.p.a.p.p. wystarczyło samo wskazanie działającej w tym samym zakresie innej organizacji, to w sytuacji, gdy Ministerstwo Kultury i Sztuki zezwala na. działanie wielu organizacji o pokrywającym się zakresie zarządzania, domniemanie to mogłoby utracić swoje praktyczne znaczenie. Pozwani, kwestionując uprawnienie powoda do pobierania tantiem, o których mowa w art. 70 ust. 2 ¹ pr. aut., nie wykazali aby jakakolwiek inna, „konkurencyjna" organizacja powoływała się wobec nich na swój tytuł do poboru wynagrodzenia dla twórców utworów słownych i muzycznych (słowno-muzycznych) stanowiących część składową utworu audiowizualnego. Inna sprawa ,że powód w tym zakresie jak słusznie zaznaczył powód jest monopolistą . Art. 107 pr.aut. przewiduje możliwość wskazania przez Komisję Prawa Autorskiego organizacji właściwej do dochodzenia tantiem twórców niereprezentowanych przez żadną z organizacji. Skoro przepis przewiduje wskazanie organizacji właściwej dla praw twórców niezrzeszonych tylko w przypadku wielości organizacji uprawnionych do pobierania tantiem, to oczywistym jest, że w razie istnienia jednej organizacji była ona uprawniona do pobierania tantiem dla wszystkich twórców, którzy stworzyli utwory na zamówienie producenta filmu. Jeżeli po powstaniu kolejnych organizacji powierzyły one dochodzenie tych tantiem jednej z nich, to była ona uprawniona do pobierania tantiem także dla twórców niereprezentowanych przez żadną z organizacji bez potrzeby decyzji z art. 107 Pr.aut.

Kolejno Sąd Okręgowy rozważał osobistą odpowiedzialność pozwanych A. K. (2) i Z. K. (1) za zobowiązania nieistniejącej już Spółki. Zdaniem Sądu, odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej za zobowiązania spółki ma charakter osobisty, nieograniczony i solidarny a jednocześnie subsydiarny w zakresie egzekucji (art. 22 § 2 ksh w związku z art. 31 par.1 ksh). Wspólnicy nie mogą skutecznie wobec osób trzecich modyfikować odpowiedzialności za zobowiązania spółki, zatem w tym sensie przepis powyższy ma charakter bezwzględnie obowiązujący. W stosunkach wewnętrznych możliwe jest wprowadzenie modyfikacji, w szczególności poprzez ograniczenie odpowiedzialności niektórych wspólników, co będzie wpływało na wzajemne roszczenia regresowe ale tylko między wspólnikami (np. A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Tom l, Zakamycze 2005, str. 152; S. Sołtysiński (w:) Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Komentarz KSH, t. 1, Warszawa 2001, Nb 43 do art. 22 ksh). Sąd stoi na stanowisku , ,że porozumienie pozwanych z dnia 3 sierpnia 2012 r., na podstawie którego dokonali rozliczeń z tytułu uczestnictwa w spółce (...) sp. j., a ponadto pozwany A. K. (1) zobowiązał się do zwolnienia pozwanej Z. K. (1) z „wszelkich ewentualnych roszczeń kierowanych wobec niej przez osoby trzecie, wynikających z jej udziału w spółce (...) spółka jawna" nie mogła stanowić podstawy wyłączenia odpowiedzialności pozwanej Z. K. (1) względem powoda jako wierzyciela spółki jawnej a jedynie podstawę do formułowania roszczeń regresowych w stosunku do drugiego wspólnika A. K. . Rozwiązanie spółki z dniem 31 grudnia 2011r. na skutek wypowiedzenia umowy spółki przez pozwaną nie spowodowało utraty bytu prawnego spółki jawnej , a jedynie otwarcie jej likwidacji. Sąd rejestrowy dokonał błędnego bez podstawy prawnej wykreślenia pozwanej jako wspólnika albowiem niema bytu prawnego spólk jawna z jednym wspólnikiem .Strona ma prawo ufać prawidłowości dokonanych przez sąd wpisów w KRS uważając ,że każdy wniosek o wpis czy wykreślenie jest poddany weryfikacji co do spełnienia czy też nie warunków dla takiej czynności . Każdy ma uzasadnione prawo działać w zaufaniu do wpisów w KRS . To z kolei w przypadku pozwanej Z. K. zdaniem sądu zwalnia ją od odpowiedzialności od stycznia 2012 roku . W świetle powyższego pozwani na podstawie art. 22 § 2 ksh. solidarnie odpowiadają za zapłatę wynagrodzenie za 2011 rok . Dlatego w stosunku do pozwanej żądanie wynagrodzenia za okres od 1 stycznia 2012r. zostało oddalone.

Spółka (...) Spółka jawna, na podstawie postanowienia z dnia 24 września 2012 r. Sądu Rejonowego (...) w K., Wydział XI Gospodarczy KRS, sygn. akt: KR.XI.NS-REJ.KRS/(...) została wykreślona z Rejestru Przedsiębiorców KRS. Wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców powoduje utratę przez nią zdolności sądowej. Jednak w przedmiotowej sprawie po jej wykreśleniu działalność kinową (...) Centrum (...) kontynuuje pozwany A. K. (1), ale już w ramach swej jednoosobowej działalności gospodarczej. Pozwany przejął majątek zlikwidowanej spółki, za spłatą na rzecz pozwanej Z. K. (1). Wynikało to z zawartego między nimi w dniu 3 sierpnia 2012 r. porozumienia,

W doktrynie i judykaturze podkreśla się, że jeżeli wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki niż przeprowadzenie likwidacji - co dopuszcza art. 67 par.1 ksh - to ich uzgodnienia nie mogą pogorszyć sytuacji wierzycieli spółki, w szczególności nie mogą modyfikować zasad odpowiedzialności wskazanych w 22 §_2 ksh, zatem do chwili zaspokojenia wierzycieli spółki każdy wspólnik odpowiada bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami (np. S. Sołtysiński (w:) Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Komentarz KSH, t. 1, Warszawa 2001, Nb 17 do art. 67). W szczególności wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców nie wpływa na utrzymanie się odpowiedzialności wspólników tej spółki (np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2009 roku, sygn. akt ilL£ZP_52/09, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 3 lutego 2005 roku, sygn. akt ! ACa 439/04).

Odpowiedzialnośc pozwanego A. K. wynika z art. 22 § 1 k.s.h. za wynagrodzenie dochodzone przez powoda za okres do przejęcia kin jako wspólnik spółki jawnej będącej stroną umowy z 9 lipca 2004r. i wyświetlającej filmy do tego dnia (wg wpisu w KRS jedyny wspólnik od 1 stycznia 2011r.), a po tym dniu jako indywidualny przedsiębiorca prowadzący we własnym imieniu kina objęte umową stron . Porozumienie z 3 sierpnia 2012r. potwierdza przejęcie przedsiębiorstwa spółki przez pozwanego A. K.,

Spółka a potem pozwany A. K. zaprzestali przekazywania powodowi danych o wpływach z biletów, powód oparł żądanie pozwu na założeniu, że wpływy te były takie same, jak w 2010 roku, co jest uzasadnione art. 231 k.p.c. Pozwani nie zaprzeczyli skutecznie temu i nie złożyli oświadczenia o rzeczywistych wpływach, a w razie „zaprzeczenia przez powoda oświadczeniu pozwanych mogli wykazać rzeczywiste wpływy dokumentami księgowymi i deklaracjami podatkowymi. Dlatego na podstawie art. 231 k.p.c. sąd ustalił, że kwartalne wpływy z biletów w okresie od 1 stycznia 2011r. do 30 września 2012r. wynosiły tyle samo, co kwartalne wpływy w 2010r., tj. 517.774,28 zł. Na podstawie § 3.1 umowy z 9 lipca 2004r. powodowi przysługuje kwartalne wynagrodzenie w wysokości 2,1%, tj. 10.873,26 zł.

Reasumując sąd zasądził :

-solidarnie od pozwanych A. K. (1), Z. K. (1) na rzecz strony powodowej Stowarzyszenia (...) w W. kwotę:

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty;

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2011 r. do dnia zapłaty;

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2011 r. do dnia zapłaty;

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty;

- od pozwanego A. K. (1) na rzecz strony powodowej Stowarzyszenia (...) w W. kwotę:

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty,

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,

- 10.873,26 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote 26/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2012 r. do dnia zapłaty;

-oddalił powództwo odnośnie Z. K. (1) w zakresie kwoty 32.619,78 zł (słownie: trzydzieści dwa tysiące sześćset dziewiętnaście złotych 78/100)

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie IV znosząc koszty postępowania między pozwaną Z. K. a powodem i V wyroku odnośnie pozwanego A. K. w myśl zasady zawartej w art. 98 § 1 i § 3 kpc, zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), a także, iż do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Na koszty procesu złożyły się koszty opłaty od pozwu - oraz koszty zastępstwa procesowego –wraz z opłatą skarbową za pełnomocnictwo – 17,00 złotych. Niewątpliwie do kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony strony reprezentowanej przez radcę prawnego podlega zaliczeniu wydatek poniesiony przez nią w związku z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej od dokumentu stwierdzającego ustanowienie pełnomocnika (vide: uchwała SN z dnia 12 marca 2003 roku, sygn. III CZP 2/03, opubl: OSNC rok 2003, Nr 12, poz. 161), a skoro w przedmiotowym postępowaniu strona powodowa takowy wydatek poniosła, to Sąd uwzględnił także tę kwotę, przy obliczaniu kosztów postępowania .

Co do wzajemnego zniesienia kosztów postępowania to sąd miał na uwadze stosunek sprawy przegranej przez powoda do wygranej pozwanej . Pozwana Z. K. zmuszona została do zaprzestania działalności na skutek ciężkiej choroby , która z natury rzeczy jest bardzo dolegliwa zarówno jeżeli chodzi o stan fizyczny takiej osoby jak też koszty związane z jej leczeniem . Jest to może przesłanka poza merytoryczna z punktu widzenia sporu stron ale zdaniem sądu biorąc pod uwagę tą okoliczność oraz to ,że pozwana znacznie wcześniej chciała zakończyć działalność podejmując w jej mniemaniu prawidłowe czynności nie może pozostać obojętna .

Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżyli apelacją oboje pozwani i powód.

I/ Apelacja A. K. (1).

Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w całości i zarzucił:

1/ naruszenie prawa materialnego, w tym art. 105 ust. 1, art. 107, art. 70 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przez ich błędną wykładnię polegającą na nietrafnym przyjęciu, że :

a/ powód posiada legitymację czynną w sprawie i jest uprawniony do poboru wynagrodzenia o jakim mowa w art. 70 ust. 3 pr.aut.,

b/ powodowi przysługuje oparte na domniemaniu prawo do wystąpienia z roszczeniem, pomimo tego, że powód utracił status podmiotu uprawnionego (właściwej organizacji zbiorowego zarządzania) i nie wykazał w sposób nakazany prawem, iż posiada ten status i prawo oraz, że obalenie domniemania nie nastąpiło, wbrew skutecznym zarzutom pozwanego,

c/ powód jest organizacją uprawnioną w rozumieniu przepisów ustawy pr.aut. pomimo automatycznego obalenia domniemania opartego na art. 105 pr.aut. i wskutek tego utraty prawa do poboru wynagrodzeń stanowiących przedmiot sporu,

d/ w konsekwencji uwzględnienie powództwa mimo, że powód nie posiadał legitymacji czynnej,

e/ naruszenie art. 56 k.c. i art. 65 § 2 k.c. wskutek niedokonania analizy i pominięcia wpływu otrzymania statusu(...) przez Stowarzyszenie (...) na tych samych polach eksploatacji i uznanie umowy pomiędzy stronami sporu, jako ważnej i stanowiącej podstawę roszczenia,

f/ naruszenie art. 58 k.c. w zw. z art. 917 k.c., art. 392 k.c. i art. 104 i 107 oraz art. 70 ust.1 pr. aut. Wskutek błędnego uznania za ważne porozumień zawartych przez powoda i (...) w której (...) zrzeka się pobierania wynagrodzeń na rzecz twórców, których nie reprezentuje bezpośrednio na rzecz powoda,

g/ naruszenie art. 105 w tym 105 ust. 1 w zw. z art. 107 pr.aut. przez uznanie, że powódce przysługuje domniemanie (...)właściwej”, mimo, że korelacja przepisów art. 105 i 107 pr.aut. powoduje, że nie jest konieczne dla obalenia domniemania „roszczenie” sobie przez więcej niż jedną (...) do tych samych utworów, lecz wystarczające jest „działanie” więcej niż jednej (...) na tym samym polu eksploatacji,

h/ błędną wykładnię tych przepisów uzasadnioną przyjęcie, że istotne jest dla obalenia domniemania połączenie warunków „działania na tym samym polu eksploatacji” z „roszczeniem sobie prawa do tego samego utworu”, podczas gdy są to okoliczności niepowiązane,

i/ naruszenie art. 105 ust. 1 w zw. z art. 107 pr.aut. w następstwie przyjęcia domniemania przysługującego powódce na podstawie pierwszego z tych przepisów i w konsekwencji uwzględnienie powództwa;

2/ sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego;

3/ naruszenie art. 233 k.p.c. oraz art. 227 i 316 k.p.c. i art. 232 k.p.c przez jego niezastosowanie względem powoda i w konsekwencji uwzględnienie powództwa mimo nieudowodnienia jego zasadności, poprzez:

a/ przez błędne przyjęcie, że powód posiada legitymację do dochodzenia wynagrodzeń stanowiących podstawę roszczenia i nieuwzględnienie faktu i skutków obalenia domniemania tej legitymacji i w konsekwencji uwzględnienie powództwa mimo dowodów po temu;

b/ pominięcie faktu wykazania przez pozwaną istnienia dwóch organizacji zbiorowego zarządzania, stanowiącego podstawę obalenia domniemania, z którego powód wywodził swoje uprawnienia, mimo, że fakt ten wynika z przepisów prawa i aktów urzędowych powszechnie znanych a nawet oraz został wykazany przez pozwaną;

c/ uwzględnienie powództwa w całości mimo braku jakiegokolwiek udowodnienia przez powoda zasadności wyliczeń i ich podstawy, kwoty roszczenia a nawet, co stanowi o wadze zarzutu, skonkretyzowania uzasadnienia wysokości roszczenia , co przy braku dokumentów i dowodów na to, co przyznał sam powód żądając zobowiązania pozwanej do przedłożenia dokumentów na jakich opierała powództwo;

4/ naruszenie prawa procesowego, tj. art. 230, 231, 232 i 233 § 1 i 2 k.p.c. przez bezkrytyczne przyjęcie szczątkowej (?), zawierającej wyłącznie twierdzenia niepoparte dowodami, mimo wykazania faktów przeciwnych, obalających twierdzenia powoda przez pozwanego i bezpodstawne pominięcie i nie odniesienie si e do argumentów pozwanego;

5/ naruszenie art. 328 k.p.c. przez niewyjaśnienie na jakiej podstawie sąd nie uznał twierdzeń i zarzutów podnoszonych przez pozwanego w tym, codo braku przesłanek uzasadniających twierdzenie, że powód ma prawo do dochodzenia tych roszczeń i nie odniesienie się do zarzutów wskazujących na brak tych uprawnień, co utrudnia nie tylko sformułowanie zarzutów merytorycznych apelującemu, ale też wykonanie kontroli instancyjnej;

6/ naruszenie art. 25 § 2 k.p.c. i wydanie wyroku mimo konieczności sprawdzenia wartości przedmiotu sporu określonego przez powódkę, co było wnioskiem pozwanego;

7/ naruszenie art. 31 k.s.h. przez uwzględnienie powództwa mimo zaniechania dochodzenia przedmiotowych roszczeń w fazie likwidacji spółki jawnej pozwanych, co stanowi warunek formalny dochodzenia roszczeń od pozwanego.

Podsumowując pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.W każdym wypadku wnosił o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

II/ Apelacja pozwanej Z. K. (1).

Pozwana zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w części w jakie zasądzono od niej na rzecz powoda kwotę 43.493,04 zł (punkt I wyroku), zarzucając:

1/ naruszenie art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. przez zastosowanie domniemania faktycznego i wyprowadzenia błędnych wniosków polegających na ustaleniu, że wpływy biletów do kin w spornym okresie są analogiczne do wpływów biletów sprzedanych w poprzednim okresie sprawozdawczym, podczas gdy z dokumentów zaoferowanych przez powoda nie sposób wyprowadzić takiego wniosku, zwłaszcza nie posiadając wiedzy co do repertuaru kinowego, jak i twórców utworów audiowizualnych, na co wskazywał sam powód w pozwie;

2/ nierozpoznanie istoty sprawy sprowadzające się do zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kwot pieniężnych ustalonych na zasadzie analogii, względem wartości wpływów z biletów za poprzednie okresy nie objęte żądaniem pozwu, nie ustalając z tytułu wyświetlania jakich pozycji filmowych należne jest powodowi wynagrodzenie, w sytuacji gdy każde ewentualne wynagrodzenie autorskie z tytułu wyświetlania filmów należne jest konkretnemu twórcy a organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jedynie pośredniczy w przekazywaniu tantiem na rzecz twórców, których reprezentuje;

3/ naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. polegające na braku uzasadnienia czy i ewentualnie dlaczego Sąd uznał fakt utraty mocy prawnej art. 70 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych za irrelewantny w sprawie, skoro ustanie powołanej w umowie podstawy prawnej i zarazem causy jej zawarcia dawało podstawę jej kwestionowania;

4/ naruszenie art. 70 ust. 2 ¹ pkt 1 oraz ust. 3 w zw. z art. 105 i 107 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r o prawie autorskim i prawach pokrewnych, polegające na błędnej wykładni przedmiotowych przepisów, prowadzącej do wniosku, że organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (powód) nie jest zobowiązana do udowodnienia, że posiada uprawnienia do zarządzania i legitymację procesową w odniesieniu do żądanych wynagrodzeń, w sytuacji gdy pozwana kwestionuje uprawnienia organizacji do pobierania wynagrodzeń na rzecz twórców utworów audiowizualnych.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwana domagała się zmiany wyroku przez oddalenie powództwa również w zaskarżonej części i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje.

II/ Apelacja powoda.

Powód zaskarżył wyrok Sadu Okręgowego w części oddalającej powództwo względem pozwanej Z. K. (1) i w części dotyczącej kosztów procesu (punkty II i VI), zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię a to art. 58 pkt 5 k.s.h., art. 67 k.s.h. w zw. z art. 22 k.s.h. oraz art. 27 § 2 k.s.h. a to w związku z przyjęciem, że w związku z wypowiedzeniem przez pozwaną umowy spółki i wykreśleniem jej jako wspólnika z KRS nie ponosi ona solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe po dniu 31 grudnia 2011 r, podczas gdy pozwana pozostawała ówcześnie wspólnikiem spółki jawnej w likwidacji, wobec czego winna być solidarnie odpowiedzialna wraz z drugim wspólnikiem za zapłatę dochodzonego pozwem wynagrodzenia również po w/w dacie.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa względem pozwanej Z. K. (1) w całości, a więc również w zakresie 32 619, 78 zł z ustawowymi odsetkami. Powód domagał się również zasądzenia na jego rzecz od pozwanej kosztów procesu za obie instancje.

SĄD APELACYJNY ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE.

Przedstawione przez Sąd okręgowy ustalenia faktyczne są prawidłowe. Znajdują oparcie w przedłożonych przez obie strony, niekwestionowanych, dokumentach prywatnych i urzędowych. Jednakże, zdaniem Sadu Apelacyjnego, ustalenia te wymagają uzupełnienia o następujące, bezsporne między stronami, okoliczności.

W dniu 26 listopada 2003 r J. P. Stowarzyszenia (...) – złożył oświadczenie, że w wyniku porozumienia zawartego przez Stowarzyszenie (...), podmiotem uprawnionym do inkasowania wynagrodzeń na rzecz twórców reprezentowanych przez oba Stowarzyszenia będzie (...).

(dowód: pismo k. 308).

W dniu 29 maja 2014 roku pomiędzy powodem, Stowarzyszeniem (...) a Stowarzyszeniem (...) doszło do zawarcia porozumienia. W celu koordynacji inkasowania wynagrodzeń należnych z tytułu praw autorskich za wyświetlania utworów audiowizualnych w kinach, strony porozumienia, powołując się na przepis art. 107 ^{( 1 )}ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, postanowiły, że (...), wykonując uprawnienia wynikające z posiadanego zezwolenia Ministra Kultury i Sztuki, inkasuje na podstawie art. 17, art. 69 i art. 70 ust. 2 ^{( 1)} i ust. 3 w/w ustawy wynagrodzenia autorskie za następujące utwory wykorzystywane w utworach audiowizualnych wyświetlanych w kinach: wszystkie utwory muzyczne, słowno-muzyczne i choreograficzne oraz utwory słowne (m.in. scenariusz i dialogi) twórców, którzy powierzyli (...)w zarząd służące im prawa autorskie oraz twórców mających obywatelstwo polskie, którzy nie powierzyli służących im praw autorskich w zarząd innej organizacji zbiorowego zarządzania (punkt 1). Analogiczne (...) uprawniony został do inkasowania na podstawie art. 70 ust. 2 ^{( 1)} pkt 1 ustawy prawo autorskie wynagrodzenia dla wszystkich współtwórców utworów audiowizualnych wyświetlanych w kinach, tzn. reżyserów, scenarzystów i autorów dialogów, scenografów, operatorów obrazu, z wyłączeniem (między innymi) utworów i twórców wymienionych w punkcie 1 porozumienia. Strony porozumienia ustaliły ponadto, że wchodzi ono w życie z dniem podpisania.

(dokument: porozumienie k. 642).

W dniu 27 stycznia 2014 r osoba umocowana przez Prezesa Stowarzyszenia (...) złożyła oświadczenie, że mając na uwadze rozliczanie się spółki (...) A. K. (1), Z. K. (1) sp.j. w K. ze Stowarzyszeniem (...), (...) nie dochodziło od spółki (...) ani od żądnego z jej wspólników indywidualnie (po wykreśleniu spółki z rejestru) należności z art. 70 ust. 2 ¹ ustawy prawo autorskie za okres objęty pozwem w niniejszej sprawie (1 września 2011 r do 30 września 2012 r).

Przyczyną wypowiedzenia umowy spółki jawnej przez Z. K. (1) była jej ciężka przewlekła choroba nowotworowa.. W pierwszej połowie roku 2011 pozwana przeszła chemioterapię po mastektomii radykalnej. W drugiej połowie 2011 roku kontynuowała leczenie, między innymi w formie radioterapii Była hospitalizowana z powodu komplikacji pooperacyjnych. Orzeczeniem z dnia 20 czerwca 2011 roku została uznana za całkowicie niezdolną do pracy

(dowód – dokumentacja medyczna k. 368-380).

Wysokość wpływów brutto ze sprzedaży biletów i innych wpływów uzyskanych przez pozwanych za występ wyniosły: 1/ za okres od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku – 2 223 397, 81 zł, za okres od 1 stycznia (...) do 31 lipca 2012 roku – 1 084 909, 27 zł.

(dowód wyciąg z Księgi Handlowej k. 891, niezaprzeczone przez powoda)

Na podstawie ta uzupełnionego stanu faktycznego Sad Apelacyjny uznał wszystkie apelacje za bezzasadne i zważył co następuje.

I/ Co do apelacji pozwanych.

Nie budzi wątpliwości, że uprawnienie do pobierania wynagrodzeń od podmiotów korzystających z utworów i ich wypłacania twórcom tych utworów, nawet nie reprezentowanym bezpośrednio, przysługuje nie każdej organizacji zbiorowego zarządzania, ale – na mocy art. 70 ust. 3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 2017, poz. 880, j.t.) tylko właściwej organizacji zbiorowego zarządzania.

Sąd Okręgowy nie ma racji o ile przyjmuje, że w sprawie nie wykazano istnienia innej, oprócz powoda, organizacji zbiorowego zarządzania, która ma uprawnienia do zarządzania prawami autorskimi twórców utworów audiowizualnych. Nie ma też racji, iż z samej treści zezwolenia, udzielonego Stowarzyszeniu (...), nie wynika, by było ono uprawnione do ochrony praw autorskich współtwórców filmu (tj, twórców utworów słownomuzycznych składających się na utwór, jakim jest film). Do wniosku o wyłączności (...)u nie prowadzi z pewnością sama treść obwieszczenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 września 2009 r (MP nr 21, poz. 270). Z aktu tego wynika, że (...) uzyskało zezwolenie na zbiorowe zarządzanie "prawami autorskimi do utworów audiowizualnych" m.in. na polu eksploatacji - wyświetlanie (pkt I zezwolenia), oraz na zbiorowe zarządzanie "prawami pokrewnymi przysługującymi producentom utworów audiowizualnych do wideogramów" na oznaczonych polach eksploatacji (pkt II zezwolenia). Podobnej treści zezwoleniami (...) dysponowało w latach wcześniejszych (od połowy lat 90-tych). Nie ma podstaw do uznania - tak jak przyjmuje strona powodowa - że pkt I tego zezwolenia upoważnia Stowarzyszenie (...) do zarządzania prawami autorskimi, m.in. na polu eksploatacji – wyświetlanie, jedynie do całości utworów audiowizualnych, tj. do zarządzania wyłącznie prawami przysługującymi producentom utworów audiowizualnych, nie upoważnia natomiast do zarządzania na polu eksploatacji wyświetlanie, prawami autorskimi do utworów audiowizualnych innych osób niż producenci, tj. do utworów eksploatowanych w ramach utworu audiowizualnego, o które chodzi w niniejszej sprawie. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku na który powołują się pozwani (IC 35/09) ale też w wyroku z dnia 14 marca 2006 r., (III GSK 143/05,OSNC 2006, nr 12, poz. 206) wnioskowi takiemu sprzeciwia się zestawienie pkt I zezwolenia, w którym brak wzmianki o producencie, z punktem II, w którym taka wzmianka się znajduje. Jeżeliby upoważnienie, o którym mowa w punkcie I zezwolenia, miało – mimo braku wzmianki o producencie – dotyczyć wyłącznie zarządzania prawami producenta utworu audiowizualnego, to zamieszczenie w punkcie II zezwolenia wzmianki o producencie byłoby zbędne. Podstaw do zacieśnienia upoważnienia, o którym mowa w punkcie I zezwolenia, jedynie do zarządzania prawami producenta utworu audiowizualnego, nie daje też różnica w sformułowaniach tego zezwolenia oraz zezwolenia udzielonego stronie powodowej na zbiorowe zarządzanie, m.in. na polu - wyświetlanie, prawami autorskimi do utworów słownych, muzycznych, słowno-muzycznych i choreograficznych w utworze audiowizualnym. Jak wyjaśniono w piśmiennictwie, Minister Kultury, udzielając zezwoleń poszczególnym organizacjom zbiorowego zarządzania, nie stosował jednolitych określeń, lecz powtarzał treść wniosków zróżnicowanych pod względem terminologicznym.

Zatem wbrew temu co przyjął Sąd Okręgowy, strona powodowa nie mogła więc być uznana za właściwą organizację zbiorowego zarządzania uprawnioną z mocy art. 70 ust. 3 Prawa autorskiego do dochodzenia wszystkich objętych pozwem roszczeń na tej podstawie, że przysługiwała jej w tym zakresie wyłączność zarządzania. Mogła w zakresie zbiorowego zarządzania działać zarówno strona powodowa, jak i Stowarzyszenie (...).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe doprowadziło jednak do wniosku, że to właśnie strona powodowa jest właściwą organizacją zbiorowego zarządzania, upoważnioną do zarządzania utworami eksploatowanymi w ramach utworu audiowizualnego, za korzystanie z których strona powodowa dochodzi wynagrodzenia. W uzasadnieniu wniosku o oddalenie powództwa pozwani powoływali się na pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w wyroku z dnia 16 września 2009 roku, I CSK 35/15, z którego wynika, że jeśli, tak jak w rozpoznawanej sprawie, użytkownik neguje uprawnienie danej organizacji do zarzadzania i legitymacji procesowej, w odniesieniu do objętych pozwem roszczeń (art. 105 Pr.aut.), to jeśli legitymacja ta zależy od wskazania organizacji właściwej przez Komisje Prawa Autorskiego, to ta organizacja powinna wykazać, że do takiego wskazania doszło (art. 107 Pr.aut.). W uzasadnieniu w/w wyroku Sad Najwyższy uznał również, że wskazanie właściwej OZZ przez Komisję Prawa Autorskiego nie może być zastąpione porozumieniem organizacji zbiorowego zarządzania w określonym terminie.

Trafnie jednak zauważył Sąd Okręgowy, że stan faktyczny, który stanowił podstawę do wyrażenia przytoczonych wyżej poglądów był zgoła odmienny, niż w rozpoznawanej sprawie, gdzie strona powodowa i pozwani, działający jeszcze jako spółka jawna, zawarli umowę na mocy której pozwani wyrazili zgodę na inkasowanie wynagrodzeń należnym twórcom scenariuszy i innych utworów literackich, jak też twórcom utworów muzycznych stworzonych dla utworów audiowizualnych lub w nim wykorzystanych – z tytułu wyświetlania utworów audiowizualnych w kinach. Zawierając przedmiotową umowę pozwani, jako profesjonaliści, mieli możliwość sprawdzenia prawdziwości oświadczenia(...) w przedmiocie bycia „organizacją właściwą”, to jest posiadającą zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki oraz posiadającego umowy reprezentacji na polu objętych umową z twórcami polskimi i zagranicznymi ((...) umowy). Ani w trakcie zawarcia umowy ani w czasie jej wieloletniej realizacji pozwani nie kwestionowali uprawnień (...)jako właściwej organizacji zbiorowego zarządzenia. Zastrzeżenia w tym przedmiocie pozwani zaczęli zgłaszać dopiero po wniesieniu przez (...) powództwa o zapłatę. Wcześniej nie wyzywali powoda o wykazanie swoich uprawnień, nie skorzystali też z zagwarantowanego § 8 umowy prawa jej wypowiedzenia.

Należy ponadto pamiętać, że wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 roku, który pozwani uczynili podstawą swojego powództwa, został wydany w innym stanie prawnym. W dniu 21 października 2010 r wszedł w życie art. 107 ¹ Prawa autorskiego, który umożliwia rozstrzygnie kolizyjnych obszarów zbiorowego zarządu w drodze porozumień pomiędzy poszczególnymi organizacjami zbiorowego zarządzania. Jak wynika z ustaleń Sądu Apelacyjnego Stowarzyszenie (...) zawarły takie porozumienie w dniu 29 maja 2014 r, którego treść wskazano szczegółowo wyżej. Na mocy tego porozumienia (...) jest uprawniony do inkasowania wynagrodzeń za wykorzystywanie, w wyświetlanych utworach audiowizualnych, tych samych „wkładów współautorskich”, za których wykorzystywanie dochodzi wynagrodzenia w rozpoznawanej sprawie od pozwanych. W stanie prawnym, aktualnym w dacie podpisania tego porozumienia (art. 107 ¹ Pr.aut.) jego ważności nie sposób zakwestionować. Jednakże w treści porozumienia (...) i (...) ustaliły, że wchodzi ono w życie z dniem jego podpisania, tym samym nie obejmuje okresu, którego dotyczy spór w niniejszej sprawie. Pomiędzy oboma (...) dochodziło do zawierania tego rodzaju porozumień (a co najmniej porozumień dotyczących inkasa należności) co najmniej od roku 2003. Jakkolwiek w poprzednim stanie prawnym ich ważność była kwestionowana, to nie sposób abstrahować od tego, w dniu 27 stycznia 2014 r, (...) złożyło oświadczenie, że nie dochodzi od pozwanych roszczeń (objętych pozwem) gdyż honoruje umowy wcześniej zawarte przez (...) z osobami wykorzystujących utwory cząstkowe w ramach utworu audiowizualnego (osoby prowadzące kina). Treść tego oświadczenia jest jednoznaczna. Zostało ono złożone już po zmianie stanu prawnego i wprowadzeniu do obrotu prawnego art. 107 ¹ Prawa autorskiego, kiedy to możliwości zawierania pomiędzy (...) porozumień w sprawie zarówno udzielania licencji na korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, jak i samego poboru wynagrodzeń z tytułu korzystania, została prawnie usankcjonowana. W tej sytuacji, nie można przyjąć, że wola obu organizacji co do sposobu poboru wynagrodzeń ma zostać pominięta – również jak chodzi o należności powstałe przed możliwością zawierania takowych porozumień.

Zatem (...) jest właściwą organizacją zbiorowego zarządzania i ma legitymację do dochodzenia roszczeń a co za tym idzie chroni go domniemanie z art. 105 ust. 1 ustawy Pr.aut. Nie zostało bowiem wykazane by na by na polu eksploatacji - wyświetlanie jakaś inna organizacja zbiorowego zarządzania rościła sobie prawa do utworów chronionych przez powoda.

Pozwaniu zarzucali też, że powód nie przedstawił kompletu dokumentacji koniecznej do zweryfikowania zasadności jego roszczeń. Warto zauważyć, że to na pozwanych na mocy postanowień umowy ((...) ciążył obowiązek przedstawienia powodowi dokumentacji dotyczącej wyświetlanych filmów, z uwzględnieniem takich danych jak tytuł, rok produkcji, nazwa producenta. Pozwani byli też obowiązani przedstawić powodowi dane co do uzyskanych wpływów. W okresie objętym sporem pozwani obowiązku tego nie wykonali. Powód przedstawił listę chronionych przez siebie utworów, wraz z danymi twórców i filmów w ramach którego doszło do wyświetlenia tego utworu. Do wykazania wysokości wpływów zobowiązał powodów Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 232 k.p.c. i w oparciu o ten dokument (niezaprzeczony przez pozwanego) zweryfikował kwoty zasądzone przez Sad I instancji.

I/ Co do apelacji powoda.

Zarzuty naruszenia prawa materialnego przedstawione w apelacji powoda należy uznać za uzasadnione, jednakże apelacja – z innych przyczyn – nie może zostać uwzględniona.

Bezspornym było, że oboje pozwani pozostawali (...) spółki jawnej (...) kino” Z. K. (1) i A. (...) sp.j. W dniu 28 czerwca 2011 roku, tj. na sześć miesięcy przed zakończeniem roku obrotowego Z. K. (1) złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, które to oświadczenie wywarło skutek na koniec 2011 roku spółki (art.(...)umowy spółki), co trafnie ocenił Sąd Okręgowy. Zasadniczo z dniem 1 stycznia 2012 roku powinien więc rozpocząć się proces likwidacji spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki (art. (...)umowy spółki). Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego (...)w K. z dnia 17 lutego 2012 r Z. K. (1) została wykreślona z KRS z grona (...) spółki (...) kino. Była to błędna decyzja, gdyż spowodowała pozostawienie w rejestrze jednoosobowej spółki jawnej w sytuacji, gdy ustawodawca nie przewidział takiego tworu prawnego. W KRS został ujawniony jako likwidator spółki pozwany A. K. (1), a spółkę ostatecznie wykreślono z rejestru postanowieniem z dnia 24 września 2012 roku. W tych okolicznościach pozwany, nie bez racji, wskazuje, że samo wykreślenie wspólnika z rejestru spółek nie ma wpływu na jego rzeczywiste członkostwo w spółce. Wpisy do rejestru nie maja charakteru konstytutywnego. Trafnie też wskazuje pozwany, iż Sąd Okręgowy błędnie przyjął, że pozwaną chroni prawomocny wpis o wykreśleniu jej z KRS, gdyż „miała uzasadnione prawo ufać prawidłowości dokonanych przez sąd wpisów w KRS.” Domniemanie prawdziwości wpisów w rejestrze, wyrażone w przepisie art. 17 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (DZ.U. 2017.700.j.t.) służy ochronie osób trzecich a nie wspólników. Przyjmując ten tok rozumowania uznać należałoby, że pozwana Z. K. (1), mimo formalnego wykreślenia jej z rejestru, była wspólnikiem spółki (...)” aż do daty wykreślenia spółki z rejestru, co uzasadniałoby jej odpowiedzialność za cały dochodzony pozwem okres.

Zgodzić się jednak należy się z Sądem Okręgowym, że w rozpoznawanej sprawie strony w rzeczywistości uzgodniły, że rozwiązanie spółki nastąpi w inny sposób niż prze jej likwidację. Działalność A. kino będzie kontynuowana przez samego A. K. (1) w formie jednoosobowej działalności gospodarczej (por. porozumienie z dnia 3 sierpnia 2012 r - k. 367). Jak wynika z prawidłowych ustaleń Sądu I instancji pozwany przejął majątek spółki, rozliczając się z pozwaną, i zobowiązał się do zwolnienia pozwanej z wszelkich zobowiązań spółki. Jednakże takie porozumienie stron zostało zawarte dopiero w dnu 3 sierpnia 2012 roku a ponadto, w zakresie zwolnienia pozwanej z obowiązku świadczenia, ma charakter gwarancyjny – i jako takie nie wywołuje skutku wobec osób trzecich.

Tym samym na zasadzie art. 22 § 2 k.s.h. uzasadnione było zasądzenie całego świadczenia solidarnie od obojga pozwanych. Mimo to Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, iż w sprawie zostały ujawnione inne okoliczności, które Sąd był zobowiązany rozważyć, w kontekście art. 5 k.c. Jak wynika ustaleń Sąd Apelacyjnego przyczyną dla której Z. K. (1) zaprzestała działalności gospodarczej i wypowiedziała umowę spółki była ciężka choroba nowotworowa, z której skutkami pozwana zmaga się po dziś dzień (por. dokumentację k. 769-771). W okresie, gdy pozwana złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu spółki pozostawała w intensywnym leczeniu. Nie była w stanie ocenić racjonalnie skuteczności składanych przez siebie oświadczeń, nie miała też wpływu ani na to w jaki sposób i kiedy dojdzie ostatecznie do wykreślenia spółki z rejestru i nie mogła ocenić w jaki sposób wszystkie te okoliczności będą miały wpływ na zakres jej odpowiedzialności względem powoda. Dlatego też zasądzenie od pozwanej należnych powodowi tantiem za okres od 1 stycznia do 30 września 2012 roku byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Oceny takiej Sad Apelacyjny może dokonać z urzędu.

3/ co do wysokości zasądzonej kwoty.

Z oświadczenia przedłożonego przez pozwanego (k. 891) wynika., należne powodowi wynagrodzenie wynosić miałoby – za okres od 1 stycznia 2011 r do 31 grudnia 2011 r – 46 692 zł, zaś za okres 1 stycznia 2012 r do 31 lipca 2012 r 22 783, 10 zł. Za pierwszy okres Sąd Okręgowy zasądził 43 493,04 zł – a więc ta kwota nie może ulec zmianie, jako niższa niż zasądzona w zaskarżonym wyroku – w sytuacji gdy wysokość tej ostatniej nie jest kwestionowana w apelacji powoda. Druga z kwot ujawnionych w oświadczeniu obejmuje dochody za okres 7 miesięcy (1.01. (...) – 1.07.2012) w sytuacji, gdy pozwani byli obowiązani podać dochody za 9 miesięcy, tj. do września 2012 roku. Przyjąć zatem należy, że pozwany – którego obciążał dowód wysokości uzyskanych dochodów – nie wykazał, by kwota należna powodowi była niższa niż ta, którą zasądził od niego Sad I instancji. Zaniechanie to obciąża pozwanego i prowadzi do oddalenia jego apelacji w całości.

Mając na względzie wszystkie przedstawione wyżej uwagi Sad Apelacyjny oddalił wszystkie apelacje i zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego w oparciu o przepisy art. 385 k.p.c i art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.).

SSA Marek Boniecki SSA Andrzej Struzik SSA Hanna Nowicka de Poraj