Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Grzegorz Krężołek

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2022 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. D. (1)

przeciwko A. D. (1)

o rozwód

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 15 lutego 2021 r., sygn. akt XI C 2883/19

oddala apelację.

Sygn. akt : I ACa 449/21

UZASADNIENIE

W częściowym uwzględnieniu żądań stron: R. D. (1) i A. D. (1) zgodnie domagających się rozwiązania ich związku małżeńskiego przez rozwód , a różniących się wzajemnie co do tego , które z nich ponosi winę rozkładu pożycia oraz czy małżonka jest uprawniona do świadczeń alimentacyjnych od byłego męża , Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 15 lutego 2021r :

- rozwiązał przez rozwód małżeństwo powoda R. D. (1) i pozwanej A. D. (1), zawarte w dniu 30 kwietnia 2011r. w A. i zarejestrowane w Urzędzie (...)w A. za numerem (...) – z winy powoda[ pkt I ] ,

- nie rozstrzygał o sposobie korzystania przez strony z mieszkania[ pkt II ] ,

- zasądził od powoda na rzecz pozwanej, tytułem alimentów, kwotę po 500 zł miesięcznie płatną z góry począwszy od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia 5 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat do rąk uprawnionej[ pkt III],

- w pozostałym zakresie żądanie alimentacyjne pozwanej oddalił [ pkt IV ] oraz

- kosztami postępowania obciążył R. D. (1) [ pkt V sentencji wyroku ].

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powód R. D. (1) i pozwana A. D. (1) zawarli związek małżeński w dniu 30.04.2011 roku w A.. Strony nie mają wspólnych małoletnich dzieci. Powód ma (...) letniego syna ze związku pozamałżeńskiego i jest zobowiązany do jego alimentowania kwotą po 500 zł miesięcznie, przy czym obowiązku tego nie realizował, za co dwukrotnie został już skazany.

Pozwana ma córkę ze związku pozamałżeńskiego – lat (...), z którą mieszka i którą wychowuje. Otrzymuje alimenty na rzecz córki w kwocie 500 zł miesięcznie.

Strony zawarły związek małżeński po rocznym okresie znajomości, kierując się uczuciem do współmałżonka. Po zawarciu związku strony zamieszkały w domu rodzinnym pozwanej, a następnie w wyremontowanym przez rodziców żony domu po dziadkach. Razem z nimi mieszkała córka pozwanej. Relacje między małżonkami były dobre. Oboje pracowali zawodowo, jednakże ich sytuacja materialna nie była najlepsza.

Mąż pracował jako ochroniarz , potem jako brukarz. Pozwana była zatrudniona w sklepie. Mieli długi. Było to zadłużenie alimentacyjne męża , kredyt zaciągnięty przez żonę na zakup samochodu.

W 2016r strony zdecydowały , iż powód wyjedzie do pracy w Niemczech. Wyjechał tam w czerwcu 2016 roku i zamieszkał u ciotki pozwanej. Od tego czasu już nie wrócił do małżonki

W lipcu 2016r. rozpoczął on pracę w niemieckiej firmie jako brukarz. W lipcu i sierpniu tego roku przesłał żonie po 1100 zł miesięcznie, z czego miała ona płacić w jego imieniu alimenty, spłacać zadłużenie, pokrywać koszty bieżącego utrzymania. Pozwana zgłaszała, że jest to dla niej kwota zbyt mała. Przez cały okres lipca i sierpnia 2016 r. córka pozwanej mieszkała razem z powodem w Niemczech, u ciotki pozwanej. Także i pozwana przebywała tam przez pewien czas w tym okresie.

A. D. (1) planowała, iż zamieszka z mężem, podejmie lekką pracę, a jej córka rozpocznie naukę w Niemczech. Aby załatwić formalności z tym związane, jak też celem podjęcia własnego leczenia, wróciła do Polski w sierpniu 2016 r.

W tym czasie nastąpiło u niej pogorszenie stanu zdrowia. Choroba spowodowała znaczne trudności w poruszaniu się. Wymagała leczenia. R. D. (1) we wrześniu 2016r. wysłał żonie jedynie 600 złotych, a w październiku 2016r. Powód oświadczył, iż nie życzy sobie, aby żona do niego przyjechała. Ostatni raz środki pieniężne , w kwocie 600 złotych, przesłał żonie w styczniu 2017r.

Po tym kiedy opuścił dotychczasowe miejsce zamieszkania u ciotki A. D. (1) , małżonka nie wiedziała gdzie przebywa. Chciał przyjechać na Boże Narodzenie 2016r do Polski i spędzić je u rodziny generacyjnej ale wyraźnie nie życzył sobie aby pozwana brała udział w tych odwiedzinach.

Od stycznia 2017r. powód nie łoży na utrzymanie rodziny i nie utrzymuje kontaktów z żoną.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż R. D. (1) ma(...) lat, wykształcenie podstawowe. Obecnie nadal przebywa w Niemczech, gdzie pracuje jako brukarz. Pracuje na pełny etat, w oparciu o umowę o pracę . Uzyskuje dochód w kwocie 2000 euro – po 15 euro za godzinę , po 8 godzin dziennie. W okresie zimowym, kiedy jest mniej pracy, uzyskuje 80 % wynagrodzenia.

Wynajmuje mieszkanie, za które płaci 420 euro miesięcznie, a dodatkowo za prąd po 31 euro miesięcznie. Na wyżywienie przeznacza około 250 euro miesięcznie. Na ubranie od 50 do 200 euro miesięcznie. Opłaca prywatne ubezpieczenie rentowe kwotą 100 euro miesięcznie. Spłaca kredyt po 256 euro miesięcznie, który zaciągnął w 2019 roku na zakup samochodu. Powód wspierał finansowo swoich rodziców przeprowadzając dwa lata temu w ich łazience remont, na co przeznaczył 3000 euro.

Dojeżdża do pracy około 80 km dziennie. Miesięcznie na paliwo przeznacza ok. 200 euro, a dodatkowo płaci ok. 440 euro podatku rocznie. Ubezpieczenie samochodu kosztuje go 130 euro miesięcznie.

Zadłużenie powoda w funduszu alimentacyjnym wynosi ok. 40.000 zł. Od 2017 r., kiedy to został ponownie skazany za nie alimentację, zaczął płacić po ok. 700 zł miesięcznie tytułem alimentów bieżących i zaległych.

Pozwana A. D. (1) ma (...) lat, z zawodu jest rolnikiem – ogrodnikiem. Ma wykształcenie średnie. W 2017r. z córką wyprowadziła się do wynajętego mieszkania w miejscowości W.. Jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego z powodem zaciągnęła kredyt. Kolejny kredyt zaciągnęła w 2013 roku na zakup samochodu. Kredyt ten przestała spłacać i obecnie powstało z tego tytułu zadłużenie na kwotę 20.000 zł. Dodatkowo wzięła tzw. „(...) „ w kwocie 10.000 zł, która też nie została spłacona.

Od kilku lat choruje na twardzicę ustrojową. Wyraźne pogorszenie jej stanu zdrowia nastąpiło we wrześniu 2016 roku. Pozwana nie pracuje zawodowo od 2018 roku, kiedy to z uwagi na stan zdrowia – śródmiąższową chorobę płuc w przebiegu twardziny układowej- dwukrotnie przebywała w szpitalu.

W związku ze znacznym zaostrzeniem choroby okresowo ma poważne problemy z poruszaniem się, które się pogłębiają. Ma problem z sinieniem i brakiem czucia w rękach, na których pojawiają się kolejne owrzodzenia. Na leczenie przeznacza miesięcznie ok. 400 do 700 złotych. Czasami zdarza się także, iż wymaga prywatnej wizyty lekarskiej.

Wynajmuje mieszkanie, za co płaci 900 zł miesięcznie. Opłaca też w tym mieszkaniu czynsz, media, co łącznie daje ok. 1500 zł miesięcznie. Obecnie ma zadłużenie w opłatach mieszkaniowych na kwotę 10.000 zł. Na wyżywienie przeznacza ok. 1200-1500 zł miesięcznie, na zakup ubrań ok 50-200 zł miesięcznie ( w zależności od pory roku), na zakup środków czystości 100 zł.

Posiada samochód, który utrzymuje opłacając ubezpieczenie kwotą 509 zł rocznie.

Utrzymuje się z renty w kwocie 780 zł. miesięcznie Na utrzymanie córki otrzymuje alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie i pobiera świadczenie wychowawcze 500 zł. Jest osobą częściowo niezdolną do pracy. W ponoszeniu bieżących kosztów trzymania pomaga brat i matka, którzy wykupują dla niej leki, kupują jej żywność. Korzysta ona także z zasiłków z Pomocy Społecznej.

Ocenę prawną roszczeń stron Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób :

a/ nie budzi wątpliwości fakt, iż między małżonkami nastąpił trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Od sierpnia 2016r. pomiędzy stronami ustała więź fizyczna, a od stycznia 2017r. także gospodarcza i emocjonalna, bowiem strony nie miały już od tego czasu ze sobą kontaktu, którego R. D. (1) unikał.

Rozkład pożycia małżeńskiego stron ma charakter zupełny, i trwały, a restytucja tego związku nie jest możliwa. Zarówno powód jak i pozwana nie widzą szans na uratowanie małżeństwa,

b/ brak jest pod staw faktycznych do potwierdzenia negatywnych przesłanek orzeczenia rozwodu stron,

c/ winę za rozkład pożycia ponosi wyłącznie powód.

Naruszył zasady lojalności małżeńskiej i sprzeniewierzył się ciążącemu na nim obowiązkowi wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy małżonków, troszczenia się o dobro współmałżonka i o zaspokajanie jego usprawiedliwionych potrzeb.

Małżonkowie w trakcie wspólnego zamieszkiwania borykali się z problemami finansowymi. Powód miał problemy z regularnym płaceniem alimentów, strony nie spłacały rat kredytów. Wszystkich tych zaniedbań dopuszczali się wspólnie i ostatecznie próbowali wspólnie zaradzić problemom finansowym , podejmując decyzję zarobkowym wyjeździe męża do Niemiec .

Te kłopoty nie były jednak przyczyną rozpadu małżeństwa. Zdecydowała o takim jego stanie postawa R. D. (1) , który po wyjeździe do Niemiec przestał realizować obowiązek wspierania żony finansowo, przestał się interesować jej losem i potrzebami. Uwolnił się od obowiązków wynikających z zawarcia związku małżeńskiego, zrywając wszelkie kontakty z małżonką , która nawet nie znała miejsca jego pobytu. W tym czasie wymagała wsparcia w swojej chorobie, której objawy zaostrzyły się w okresie wakacji i we wrześniu 2016 r. Wymagała też pomocy finansowej, której powód w sposób faktyczny jej odmówił.

Nie zmieniają tej oceny , uznane za nieprzekonujące i gołosłowne, podnoszone przez powoda w toku sporu pretensje wobec pozwanej , iż przez trzy miesiące nie zapłaciła w jego imieniu rat alimentacyjnych, korzystając ze skromnych środków finansowych, jakie w okresie od lipca do października 2016 r. jej przekazywał,

d/ rozważając zakres świadczenia alimentacyjnego powoda wobec byłej żony dla którego podstawą normatywną jest art. 60 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego , Sąd I instancji uznał , że jest ono usprawiedliwione w kwotach po 500 złotych miesięcznie i oddalił , jako wygórowane , żądanie A. D. , w pozostałym zakresie , a dochodziła z tego tytułu kwot po 2 000 złotych miesięcznie.

Motywując tę część rozstrzygnięcia argumentował , iż niewątpliwie sytuacja materialna pozwanej jest bardzo trudna. Nie sposób przyjąć, iż dysponując rentą w kwocie 720 zł miesięcznie jest ona w stanie zaspokoić swoje podstawowe chociażby potrzeby. Wymaga wsparcia finansowego ze strony męża, bowiem jej sytuacja materialna, gdyby małżeństwo funkcjonowało prawidłowo, byłaby znacznie korzystniejsza. Nie sposób przyjąć, iż pozwana , mając orzeczoną częściową niezdolność do pracy, przy postępującym rozwoju choroby i przy swoim wykształceniu , jest wstanie znaleźć obecnie dobrze płatną pracę.

Kwota przyznanych świadczeń nie jest wygórowana wobec ustalonej w sprawie skali stałych dochodów R. D. (1) , wynoszących około 2 000 euro miesięcznie. Zaspokaja on wszelkie swoje potrzeby i to na dobrym poziomie. Jest nawet w stanie poczynić oszczędności, o czym świadczy fakt, iż przeznaczył na remont mieszkania rodziców 3000 euro.

Stąd nieprzekonującym okazał się być argument pozwanego, iż w okresie zimowym kiedy jego wynagrodzenie wynosi 80 % uzyskiwanego w pozostałych miesiącach roku skala jego możliwości finansowych jest niższa skoro , poza okresem zimowym wypracowywać musi nadwyżkę ponad deklarowana sumę dochodów miesięcznych [ 2 000 euro ],

e/ powód i pozwana nie mieszkają razem i zgodnie wnosili o nie orzekanie w tym przedmiocie, stąd też Sąd w tym zakresie nie podejmował rozstrzygnięcia,

Podstawą orzeczenia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 kpc i zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Apelację od tego orzeczenia złożył jedynie powód i zaskarżając go w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach I , III i V jego sentencji , we wniosku środka odwoławczego postulował taką zmianę wyroku I instancji , którą rozwód małżeństwa stron zostanie orzeczony tylko z winy A. D. (1) , w całości zostanie oddalone jej żądanie przyznania od byłego męża świadczeń o charakterze alimentacyjnym , a ponadto pozwana zostanie obciążona kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób majaczy dla treści kwestionowanego wyroku istotne znaczenie, a to art. 233 §1 kpc wobec przekroczenia przez Sąd niższej instancji granic swobodnej oceny zgormadzonych dowodów. Wady tej skarżący upatrywał w nieprawidłowej ocenie jego zeznań w tej ich części , w której opisywał przyczyny wyjazdu zarobkowego do Niemiec , przyczyny rozpadu małżeństwa oraz rzeczywisty rozmiar jego dochodów , które tam uzyskuje,

- sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Tej nieprawidłowości R. D. (1) upatrywał we wniosku Sądu Okręgowego , iż jego dochody uzasadniają obciążenie go obowiązkiem świadczeń na rzecz byłej małżonki w kwotach miesięcznych określonych w punkcie III sentencji wyroku ,

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie przez Sąd art. 57 §1 kr. i op. poprzez uznanie , że materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu [ i ile pozbawiony byłby zarzucanych nieprawidłowości w zakresie oceny ] dawał podstawę do przypisania skarżącemu winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego stron, oraz

- art. 60 §2 kr. i op., w następstwie obciążenia apelującego obowiązkiem spełniania świadczeń na rzecz byłej żony po orzeczeniu rozwodu , szczególnie w sytuacji gdy R. D. mnie zawinił trwałego i zupełnego rozkładu pożycia stron.

Odpowiadając na apelację pozwana domagała się jej oddalenia , jako pozbawionej uzasadnionych podstaw i w szerokim redakcyjnie stanowisku , powołała fakty z okresu wspólnego pożycia małżonków , które w jej ocenie , przeczą stanowisku byłego męża zaprezentowanym w apelacji.

Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy R. D. (1) nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Nie można podzielić żadnego z zarzutów , które powołał.

Przypomnieć należy , że zarzut procesowy jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Odwołując się do tego generalium , należy także dostrzec , iż zarzut naruszenia art. 233§1 kpc , a w konsekwencji także , ściśle z nim funkcjonalnie powiązanego i zeń wynikającego - jak wynika z argumentacji skarżącego - zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego materiału- wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianych zarzutów na tych podstawach , wyklucza uznanie ich za usprawiedliwione, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To, w jaki sposób powód motywuje ich realizację , wyklucza uznanie obu za uzasadnione. Argumentacja skarżącego w tym zakresie [ podobnie z resztą jak w odniesieniu do zarzutów materialnych ] sprowadza się bowiem do wskazywania , iż błąd Sądu I instancji w zakresie oceny i ustaleń faktycznych w istocie polega na tym, że nie przyjął ich wersji , którą afirmował były małżonek A. D. (1) , a w świetle której to ona jest wyłącznie winna rozkładu pożycia stron. Wobec tego nie jest uprawnioną do dochodzenia od małżonka niewinnego jakichkolwiek świadczeń o charakterze alimentacyjnym po rozwodzie , skoro , mając własne stałe świadczenie , nie pozostaje w niedostatku. Tym bardziej , że ma możliwość uzyskiwania dodatkowego dochodu, podejmując pracę zarobkową dla której jej aktualny stan zdrowia nie jest przeciwskazaniem , gdyż niezdolność orzeczona w przypadku pozwanej jest tylko częściowa.

Analiza motywów obu zarzutów procesowego i faktycznego, dostatecznie przekonuje, iż apelujący poprzestaje na powoływaniu się na własną wersję zdarzeń dotyczących przebiegu pożycia stron , którą już prezentował przed Sądem niższej instancji . Podobny zabieg stosuje w odniesieniu do wskazywania skali osiąganych dochodów oraz tego jak kształtują się jego stałe wydatki podczas pobytu w Niemczech.

Z podanych przyczyn , tak motywowane zarzuty jako bezzasadne, nie mogą skutecznie podważyć ustaleń dokonanych w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Już tylko na marginesie i dla porządku należy dodać , wbrew zapatrywaniu skarżącego, Sąd Okręgowy nie uznał złej kondycji finansowej małżeństwa stron skutkującego wyjazdem powoda do Niemiec w celach zarobkowych za przyczyną trwałego i zupełnego rozpadu związku stron.

Przyczyną tą było , jak zasadnie w świetle materiału procesowego przyjmuje Sąd , porzucenie małżonki przez powoda, mimo jej choroby , której wystąpienia powód miał świadomość oraz pozostawienie jej bez dostatecznych środków do życia , którego koszty po stronie małżonki , postępująca choroba jedynie podnosiła.

Trzeba także podkreślić , że ani w postępowaniu przed Sądem I instancji ani w apelacji powód nie wskazał na taki sposób postępowania pozwanej , który uzasadniałby po jej stronie jakikolwiek stopień zawinienia powstania przyczyn , które ostatecznie zdecydowały o tym , że związek stron jest na trwale martwy , co najmniej od początku 2017r , kiedy po raz ostatni , R. D. (1) przesłał pozwanej pieniądze na utrzymanie , mimo wcześniejszych zapewnień o tym , że pieniądze zarobione w Niemczech będą bazą ekonomiczną funkcjonowania rodziny jako całości.

Zawarte w motywach apelacji depozycje powoda na temat jego niedostatecznej kwoty dochodów uzyskiwanych z pracy na terenie Niemiec, w kontekście skali obowiązku świadczeń na rzecz byłej małżonki są , jak już powiedziano wcześniej, tylko powtórzeniem argumentacji , której trafnie Sąd I instancji nie uznał za wystarczającą do wykluczenia tego obowiązku po stronie byłego męża uprawnionej.

Z podanych powodów , obydwa zweryfikowane negatywnie dla stanowiska R. D. (1) zarzuty należy odeprzeć , a taka ich ocena powoduje , że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy, jako poprawne i kompletne dla oceny roszczeń stron zgłoszonych w postępowaniu , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

W odwołaniu się do nich , za niezasadne należy uznać także zarzuty materialne.

Nie postarzając - z przyczyn teleologicznych - tej samej lub bardzo zbliżonej argumentacji , którą w zakresie zastosowania art. 57 §1 i 60 §2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego powołał w motywach kontrolowanego instancyjnie wyroku Sąd Okręgowy, wskazać jedynie należy , że żaden fakt ustalony w postępowaniu nie może być uznany za stanowiący wystarczającą podstawę do przypisania zawinienia pozwanej.

Trzeba także dodać , że przy oczywistym, w świetle ustaleń dokonanych w sprawie , potwierdzeniu zaistnienia przesłanek zastosowania art. 60 §2 kr. i op. jedynie niezaskarżenie tej części orzeczenia Sądu niższej instancji przez A. D. (1), wykluczyło apelacyjną weryfikację wysokości świadczenia należnego na podstawie tej normy byłej małżonce skarżącego.

Z poddanych przyczyn w uznaniu apelacji za niezasadną , Sąd II instancji orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 57§1 i 60 §2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Sąd Apelacyjny nie rozstrzygał o kosztach postępowania apelacyjnego , w warunkach gdy składająca odpowiedź na apelację pozwana , nie sformułowała żądania ich rozliczenia z przegrywającym także ten etap sporu stron, powodem.