Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Józef Wąsik

Protokolant: Julia Grabowska

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2024 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa S. M.

przeciwko (...) S.A. w W.

o rentę i zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 4 sierpnia 2022 r. sygn. akt I C 2143/20

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III i IV w ten sposób, że:

- punktowi III nadaje treść:

„III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda rentę wyrównawczą z tytułu utraty zdolności do pracy w miejsce dotychczas wypłacanej renty po 813,66 zł (osiemset trzynaście złotych sześćdziesiąt sześć groszy) – w kwocie po 1 202 zł (jeden tysiąc dwieście dwa złote) płatną z góry do 5-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, poczynając od sierpnia 2022 roku”;

- dodaje punkt VII o treści:

„VII. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14 769,38 zł (czternaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści osiem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 4 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty”;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I A Ca 476/23

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 14 września 2020 r. powód S. M. domagał się od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. zasądzenia na jego rzecz:

- renty z powodu utraty zdolności do pracy zarobkowej w kwocie 3 262,90 zł, płatnej z góry do dnia 5-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek opóźnienia w płatności poszczególnych rat, poczynając od dnia 1 października 2020 r.

- podwyższenia renty, zasądzonej od pozwanego na rzecz powoda wyrokiem Sądu Apelacyjnego wK. z dnia 20 lutego 2001 r. , sygn. akt (...) oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 10 października 2000 r. w punkcie II z tytułu zwiększonych potrzeb do kwoty 3 172 zł, płatnej z góry do dnia 5 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek opóźnienia w płatności poszczególnych rat, poczynając od 1 października 2020 r.

- zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 120 577, 84 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 lutego 2020 r do dnia zapłaty z tytułu skapitalizowanej renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej w części spornej (niezapłaconej) za okres od dnia 1 października 2016 r. do dnia 1 października 2020r.

- zasądzenia kwoty 48 000 zł z ustawowymi odsetkami zapóźnienie od dnia 20 lutego 2020 r. do dnia zapłaty, z tytułu skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb w części spornej (niezapłaconej) za okres od dnia 1 października 2016 r. do dnia 1 października 2020 r. Powód S. M. wnosił także o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wywodził, że w dniu 11 maja 1993 r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu, a odpowiedzialność cywilna za jego skutki obciąża pozwanego. W wyniku zdarzenia powód doznał ciężkich obrażeń ciała. Sąd Wojewódzki wK. wyrokiem z dnia 24 maja 1994 r. (sygn. (...)) , następnie zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 6 grudnia 1994 r. (sygn. (...)) zasądził na rzecz S. M. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb i ustalił, że pozwany ponosi odpowiedzialność za szkodę, która może wyniknąć z pogorszenia się jego stanu zdrowia w przyszłości. Wyrokiem z dnia 10 października 2000 r. (sygn. (...)) Sąd Okręgowy w K. zasądził od (...) na rzecz poszkodowanego dalsze kwoty z tytułu zwiększonej szkody. W zakresie renty z tytułu zwiększonych potrzeb ostatecznie Sąd Apelacyjny w K. wyrokiem z dnia 20 lutego 2001 r. zasądził kwotę 2172 zł miesięcznie. Powód argumentował , iż wydane orzeczenia nie uwzględniały utraty zdolności zarobkowej poszkodowanego, gdyż był on wtedy małoletni. W sytuacji, gdy poszkodowany na skutek doznania uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w okresie małoletniości nie mógł zdobyć odpowiedniego wykształcenia i zawodu, za podstawę renty odszkodowawczej należy przyjąć przeciętne zarobki, osiągane przez pracowników w danym okresie czasu. Powód przyjął, że przeciętne wynagrodzenie wynosi 5377 zł, co po odjęciu podatku dochodowego daje kwotę 4 462,90 zł. Ustalając rentę z tego tytułu należy zatem odliczyć rentę otrzymywaną przez poszkodowanego z (...) S.A., czyli kwotę 1200 zł miesięcznie, co ostatecznie daje kwotę 3 262, 90 zł miesięcznie. Za okres poprzedzający wytoczenie powództwa pozwany uznał w sumie 36 101,31 zł za okres 48 miesięcy. Tymczasem za ten okres , zdaniem powoda renta powinna wynosić 156 619 zł, co po odjęciu od tej sumy dotychczas wypłaconą kwotę daje 120 577 zł. Przyznana przez pozwanego renta wyrównawcza w wysokości 813,66 zł miesięcznie jest zaniżona.

Powód wskazywał nadto, iż otrzymuje dodatek pielęgnacyjny w kwocie 229,91 zł. Jednakże świadczenie to nie zalicza się na poczet należnej renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej , bowiem zasiłek ten ma charakter świadczenia socjalnego, a jego założeniem nie jest udział w naprawieniu szkody równolegle ze sprawcą ani zwolnienie go w tym zakresie z obowiązku, lecz symboliczna pomoc osobie dotkniętej niepełnosprawnością, niezależnie czy jest ona skutkiem czynu niedozwolonego czy innego zdarzenia. Nie zachodzi w takiej sytuacji tożsamość celu ani funkcji zasiłku pielęgnacyjnego i renty, przewidzianej w art. 444 kc. Powód uprawniony jest także do zasiłku uzupełniającego w wysokości 500 zł miesięcznie oraz tzw. trzynastej renty. Zdaniem powoda, ww. świadczeń, które powód otrzymuje, nie należy zaliczać na poczet należnej mu renty z art. 444 § 1 kc.

W ocenie powoda, zachodzi również podstawa do podwyższenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb, którego to roszczenia pozwany nie uznał i w dalszym ciągu wypłaca powodowi kwotę 2 172 zł. S. M. podnosił, iż ponosi miesięczne koszty z tytułu rehabilitacji w wysokości 800 zł miesięcznie, psychoterapii 240 zł tygodniowo plus 40 zł kosztów dojazdów, leczenia psychiatrycznego w wysokości 100 zł raz na trzy miesiące, leków w kwocie 80 zł miesięcznie. Nadto powód z uwagi na spastyczność wymaga ciągłej opieki osoby trzeciej, a zatem zachodzi potrzeba zaangażowania pomocy pielęgniarskiej, co wymaga nakładów finansowych rzędu co najmniej 2000 zł miesięcznie. Powód zaznaczył także, iż wymagany jest nowy schodołaz, którego koszt wynosi 14 000 zł, nowy komputer niezbędny do rehabilitacji – koszt ok. 10000 zł, rehabilitacja przy pomocy egzoszkieletu, koszt za turnus 3200 zł. (pozew k. 1-5).

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. W zakresie żądania powoda renty z tytułu zwiększonych potrzeb wskazywał, iż na podstawie decyzji lekarza orzecznika uznano, że poszkodowany w leczeniu następstw wypadku wymaga 6 godzin opieki dziennie. Po uwzględnieniu stawek przyjętych w odniesieniu do minimalnego wynagrodzenia za pracę netto w 2019 r. i 2020 r. oraz przyznanemu powodowi dodatku pielęgnacyjnego z (...) S.A. w kwocie 222,01 zł, należne mu koszty opieki powinny wynieść 1577,99 zł miesięcznie za okres 1 października 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. oraz 1829,99 zł miesięcznie, począwszy od 1 stycznia 2020 r. Pozwany podkreślił, iż jego zdaniem nie było uzasadnione, by do wyliczenia kosztów opieki przyjmować wskazaną przez powoda stawkę za usługi specjalistyczne, tym bardziej że opieka mogła być sprawowana przez członków rodziny. W zakresie kosztów rehabilitacji, lekarz orzecznik wskazał, że poszkodowany wymaga odbywania stałej rehabilitacji w wymiarze dwóch tygodni w miesiącu oraz odbywania 2 razy w roku turnusów rehabilitacyjnych, jednakże może je odbywać w ramach bezpłatnych świadczeń NFZ. Pozwany zaznaczył także, iż powód w żaden sposób nie uprawdopodobnił ponoszonych w tym zakresie wydatków. Odnośnie zaś zwrotu poniesionych kosztów związanych z kupnem lekarstw pozwany uznał je za uzasadnione do kwoty 27 zł i w tejże kwocie uznano ten koszt w wyliczeniu renty z tytułu zwiększonych potrzeb. Nadto, zgodnie z opinią lekarza orzecznika ustalono, że poszkodowany wymaga wizyt w poradni neurologicznej i rehabilitacyjnej oraz że istnieje potrzeba korzystania przez powoda z psychoterapii. W ocenie pozwanego, poszkodowany może je realizować w ramach bezpłatnych świadczeń NFZ. Jednakże, mając na uwadze konieczność odbywania wyszczególnionych wizyt lekarskich oraz rehabilitacji pozwany uznał, że zasadne będzie przyznane kwoty 160 zł miesięcznie na realizację dojazdów. Biorąc pod uwagę powyższe, pozwany wyliczył, po uwzględnieniu świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji w kwocie 500 zł miesięcznie, iż kwota z tytułu zwiększonych potrzeb powinna wynieść 1264,99 zł miesięcznie w okresie od 1.10.2019 r. do 31.12.2019 r. oraz 1516,99 zł miesięcznie, począwszy od 1 stycznia 2020 r. Jednakże powodowi ostatecznie wypłacana jest kwota 2712 zł miesięcznie, zasądzona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20.02.2001r. Pozwany dodał , iż strona powodowa w żaden sposób nie uwiarygodniła jednorazowych kosztów leczenia w postaci zakupu schodołaza, egzoszkieletu oraz pobytów na turnusach rehabilitacyjnych, zaś wydatek w postaci zakupu komputera, jest nieuzasadniony.

Jednocześnie pozwany zaznaczył, iż z dniem przyznania na rzecz powoda renty z tytułu utraty zdolności zarobkowych ustał obowiązek alimentacyjny zmarłego rodzica, a zatem należało zaprzestać dalszej płatności renty alimentacyjnej w kwocie 450 zł miesięcznie, która od dnia 1.10.2016 r, zdaniem pozwanego, została wypłacona nienależycie.

Pozwany wskazywał, iż wyliczając wysokość renty z tytułu utraty zdolności zarobkowych, przyjął przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w województwie (...) netto, wskazane na stronie internetowej Urzędu Statystycznego w K., obejmujące okres 2016-2019 . Pozwany dodał, iż wziął także pod uwagę fakt, że od 1 czerwca 2018 r. miało miejsce podwyższenie renty socjalnej (...) S.A. oraz 1 października 2019 r. obniżeniu do 17 % uległa stawka podatku dochodowego PIT, co wpłynęło na podwyższenie kwoty netto renty (...) S.A.. Nadto w wyliczeniach uwzględniono koszty dojazdu do pracy, jakie byłyby ponoszone przez poszkodowanego – przyjęto kwotę 111,25 zł miesięcznie. Zdaniem strony pozwanej, powód nie wykazał , że aktualnie osiągałby wynagrodzenie w kwocie 5 084,56 zł brutto miesięcznie. Należało zatem uwzględnić hipotetyczne zarobki, najbardziej realne do osiągnięcia przez poszkodowanego ,gdyby nie doszło do wypadku. Z drugiej też strony należy uwzględnić faktycznie osiągane przez poszkodowanego dochody po wypadku, np. rentę (...) S.A..

Powołując się na treść art. 6 kc pozwany podnosił, iż jego ocenie powód nie udowodnił należycie, aby zaszła znacząca zmiana stosunków, uzasadniająca żądanie zmiany wysokości renty wypłacanej przez pozwanego. Z ostrożności procesowej, pozwany w stosunku do roszczeń o zapłatę na rzecz powoda skapitalizowanej renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej i z tytułu zwiększonych potrzeb w części spornej za okres od 1.10.2016 r. do dnia 1.1.2020 r. podnosił zarzut przedawnienia – w stosunku do skapitalizowanych roszczeń okresowych dochodzonych za okres dłuższy niż trzy lata wstecz od daty wniesienia pozwu . (odpowiedź na pozew k. 27-35, pismo z dnia 28.06.2022 r. k. 127-128).

Wyrokiem z 4 sierpnia 2024r Sąd Okręgowy w Kielcach:

I. podwyższył miesięczną rentę zasądzoną od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powoda S. M. wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 10 października 2000r. w sprawie (...), zmienioną wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K.z dnia 20 lutego 2001r. w sprawie sygn. akt (...)z tytułu zwiększonych potrzeb z kwoty po 2172 /dwa tysiące sto siedemdziesiąt dwa/złote do kwoty po 3.172 /trzy tysiące sto siedemdziesiąt dwa złote/miesięcznie począwszy od dnia 1 października 2020r., płatną z góry do 5-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienie w płatności którejkolwiek z rat ,

II. zasądził od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powoda S. M. kwotę 36.000 /trzydzieści sześć tysięcy/ złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 luty 2020r. do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 października 2017roku do dnia 30 września 2020r.

III. zasądził od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powoda S. M. kwotę po 813,66 /osiemset trzynaście złotych 66/100/ dotychczas wypłacaną przez pozwanego z tytułu utraty zdolności zarobkowych, płatną z góry do 5-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat,

IV. oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

V. nakazał pobrać od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa /Sądu Okręgowego w Kielcach /kwotę 2554,13 /dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt cztery złote 13/100/ tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa,

VI. nie obciążył powoda kosztami procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 maja 1993 r. powód S. M. uległ wypadkowi komunikacyjnemu. W wyniku zdarzenia powód doznał ciężkich obrażeń ciała w postaci stłuczenia mózgu, stłuczenia pnia mózgu, uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku C kręgosłupa na skutek złamania drugiego kręgu szyjnego, krwiaka podtorebkowego śledziony, złamania obojczyka lewego, skręcenia jądra lewego. Na skutek doznanych w wyniku wypadku obrażeń stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu został ustalony na 100 %. Powód wymagał dalszego leczenia.

Wyrokiem z dnia 24 maja 1994 r. w sprawie o sygn. (...) Sąd Wojewódzki w K., następnie zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie sygn. (...) zasądzono na rzecz S. M. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb oraz ustalono, że pozwany ponosi odpowiedzialność za szkodę, która może wyniknąć z pogorszenia się jego stanu zdrowia w przyszłości.

Wyrokiem z dnia 10 października 2000 r. w sprawie sygn. (...) Sąd Okręgowy w K.zasądził od pozwanego na rzecz poszkodowanego dalsze kwoty z tytułu zwiększonej szkody. Na skutek złożonej przez stronę powodową apelacji, ostateczna wysokość renty z tytułu zwiększonych potrzeb została ustalona na kwotę 2172 zł, poczynając od 1 marca 2000r. a to na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w K.z dnia 20 lutego 2001 , wydanego w sprawie o sygn. (...)/k. 332 akt (...)/ .

Sprawca wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. z siedzibą w W..

Aktualnie powód porusza się na wózku inwalidzkim przy pomocy drugiej osoby. Powód ma zachowane czucie na kończynach i tułowiu. Widoczne są u niego przykurcze stawowe w obrębie dłoni, nadgarstków i stóp. Powód jest osobą całkowicie zależną od otoczenia, potrzebuje pomocy przy wszystkich czynnościach lokomocyjnych, higienicznych. Wymaga także przygotowania posiłków, ubrań. Ma trudności z utrzymaniem moczu.

W związku ze stanem zdrowia powód wymaga regularnej i intensywnej rehabilitacji. Uszkodzony u powoda ośrodkowy układ nerwowy nie ulega regeneracji, a proces poprawy stanu funkcjonalnego odbywa się w oparciu o mechanizm plastyczności mózgu. Prowadzona u powoda rehabilitacja ma na celu głównie utrzymanie stanu funkcjonalnego i wytwarzanie mechanizmów kompensacyjnych ułatwiających wykonywanie czynności życia codziennego. Powód powinien być poddawany codziennej rehabilitacji, przynajmniej przez 1 godzinę. Rehabilitacja ta powinna być oparta o neurofizjologiczne metody fizjoterapeutyczne oraz przeprowadzana za pomocą odpowiedniego sprzętu ortopedycznego typu podnośnik, pionizator, łóżko rehabilitacyjne.

Powód w ramach finansowania przez NFZ może korzystać z rehabilitacji domowej i stacjonarnej w warunkach szpitalnych. W pełni obejmuje ona zakres potrzeb powoda, jednakże finansowany przez NFZ wymiar godzin (80 w skali roku) nie jest wystarczający. Rehabilitacja finansowana przez NFZ może być prowadzona u powoda przez około 4 miesiące w skali roku. Natomiast rehabilitacja w warunkach stacjonarnych może trwać średnio 4 tygodnie. Za pozostałe miesiące koniecznej rehabilitacji powód musi pokryć koszty samodzielnie. Dowód: opinia M. B. biegłego z zakresu fizjoterapii k. 67-68, ustna uzupełniająca opinia biegłego – protokół rozprawy z dnia 21 stycznia 2022 r. k. 114-114 v

S. M. obecnie ma (...) lata. Jest osoba niepełnosprawną, ze spastycznością czterokończynową. Mężczyzna wymaga w dalszym ciągu leczenia. Pozostaje pod opieką neurologa, urologa w ramach opieki świadczonej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Raz na pół roku powód jeździ do urologa do W., w ramach wizyt prywatnych. Wymaga to nakładów finansowych w wysokości 300 zł za wizytę, do tego należy doliczyć dojazd.

Powód bardzo źle sypia, ma stany lękowe i depresyjne. Co 2-3 miesiące powód korzysta z pomocy psychiatry. Koszt wizyty wynosi 150 zł. Dodatkowo powód wymaga leczenia farmakologicznego, co także generuje koszty. Nadto powód cztery razy w miesiącu uczęszcza na zajęcia z psychoterapeutą. Koszt tych spotkań wynosi łącznie 480 zł. /4x120 zł/.

W ostatnim czasie u powoda pojawiło się atopowe zapalenie skóry. Wymaga to zastosowania leków dermatologicznych i odpowiednich środków pielęgnacyjnych Wydatki z tytułu zakupu leków ,środków pielęgnacyjnych, okresowo leków zapisywanych przez dermatologa ty wydatek rzędu przynajmniej 300 zł miesięcznie.

Powód jest stale rehabilitowany w warunkach domowych. Ćwiczenia odbywają się 5 razy w tygodniu. Koszt jednej godziny zajęć wynosi 50 zł. Od 2016 r. powód nie był na żadnym turnusie rehabilitacyjnym. Wydatki związane z rehabilitacją wynoszą w skali miesiąca przynajmniej 1000 zł.

W ostatnim czasie matka powoda poniosła wydatki na zakup umywalki i toalety dostosowanej do osób niepełnosprawnych (ok. 9000 zł). Dodatkowo zakupiła łóżko rehabilitacyjne, którego koszt wynosił 13 458 zł. W 2017 r. koniecznym zakupem był również podnośnik obrotowy do fotela, który jest niezbędny w przypadku ewentualnego upadku powoda. Koszt zakupu podnośnika to wydatek rzędu 3560 zł. Należało także zakupić wózek kąpielowy z całym oprzyrządowaniem za kwotę 24 256 zł. Na przystosowanie fotela pasażera do możliwości jego obrotu ułatwiającego wysiadanie osoby niepełnosprawnej z pojazdu, matka powoda wydatkowała kwotę 4 920 zł. Na wymienione zakupy matka powoda nie otrzymała dofinansowania ramach NFZ czy PFRON-u. B. M. zmuszona jest korzystać z pomocy znajomych, od których pożycza pieniądze na zakup niezbędnego sprzętu dla syna. /zeznania B. M. k.106, faktury k.84-90,92/.

Opiekę nad powodem sprawuje wyłącznie jego matka B. M., która w 2001 r. odeszła na wcześniejszą emeryturę, aby w pełni zająć się synem i opieką nad nim. W ostatnim czasie uskarża się na dolegliwości bólowe kręgosłupa, co uniemożliwia jej optymalne wykonywanie czynności przy niepełnosprawnym synu, stąd konieczne stały się zakupy sprzętu, o którym mowa wyżej by np. mogła przy użyciu schodołazu wychodzić z synem, czy pojechać do lekarza, zaś przy pomocy podnośnika podnieść syna w razie jego upadku a wózka kąpielowego z oprzyrządowaniem zadbać o higienę syna. Z uwagi na wagę, syna dorosłego mężczyzny nie byłaby w stanie wykonywać tych czynności samodzielnie.

Łączne koszty związane z zaspokajaniem usprawiedliwionych potrzeb powoda z tytułu niepełnosprawności wzrosły od 2000r. o kwotę przynajmniej 1000 zł i złożyły się na nią: koszt psychoterapii 480 zł miesięcznie, wizyty u psychiatry 150 zł co trzy miesiące, prywatna wizyta u urologa w W. raz na pół roku 300 zł plus dojazd -83 zł miesięcznie, zakup leków w tym dermatologicznych, środków pielęgnacji w skali miesiąca przynajmniej 300 zł, koszt rehabilitacji 1000 zł miesięcznie przez okres 8 miesięcy w roku co w przeliczenia na 12 miesięcy średnio miesięcznie stanowi kwotę 833 zł , pozostałe 4 powód może odbywać rehabilitację w ramach NFZ i turnusów rehabilitacyjnych, koszt opieki sprawowanej nad powodem to kwota przynajmniej 2000 zł miesięcznie przyjmując nawet ilość godzin przyjętą przez pozwanego w wymiarze 6 godzin dziennie przy stawce 11 zł daje już kwotę 1980 zł. Łącznie wydatki powoda z tytułu kosztów leczenia, rehabilitacji, opieki, zakupu leków niewątpliwie wzrosły od czasu zasądzenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wysokości 2172 zł miesięcznie do żądanej przez powoda kwoty po 3172 zł miesięcznie tj. o kwotę przynajmniej 1000 zł miesięcznie.

Wysokość skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb powoda za nieprzedawniony okres od 1 października 2017 do 30 września 2020r. wynosi łącznie 36.000 zł /36 miesięcy x 1000 zł/.

Dowody: akta szkody k. 38, zeznania świadka B. M.- protokół rozprawy z dnia 24 marca 2021 r. k. 60-61, protokół rozprawy z dnia 22 grudnia 2021r. k. 106-107, faktury k. 84-93, 97-98 dokumentacja medyczna k. 94-96

S. M. urodził się (...) w dacie wypadku miał (...) lata, po zdaniu egzaminu maturalnego uzyskał świadectwo dojrzałości w (...) r. Nigdy nie podjął pracy, nie ma doświadczenia zawodowego, żadnego wyuczonego zawodu ,jest osobą całkowicie niezdolną do podjęcia pracy.

Począwszy od października 2017r. uzyskiwał z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych świadczenie w łącznej wysokości (wartość netto);

- od października 2017 r. do lutego 2018 r. – 1742,50 zł miesięcznie

- od marca 2018 r. do sierpnia 2018 r. – 1792,66 zł miesięcznie

- wrzesień 2018 r. – 2323,13 zł miesięcznie ( w tym wyrównanie za okres 1.06.2018 r. do 31.08.2018 r. w wysokości 492,57 zł)

- od października 2018 r. do lutego 2019 r. – 1925,08 zł miesięcznie

- od marca 2019 r. do września 2019 r. 2045,01 zł miesięcznie

- od października 2019 r. do lutego 2020 r. – 2064,01 zł miesięcznie

- marzec 2020 r. – 3237,91 zł miesięcznie ( w tym wyrównanie za okres 1.02.2020 r. do 29.02.2020 r. w wysokości 502 zł)

- od kwietnia 2020 r. do lutego 2021 r. – 2 735,91 zł miesięcznie

- od marca 2021 r. do grudnia 2021 r. – 2828,26 zł miesięcznie

-od stycznia 2022 r. do lutego 2022 r. – 3016,26 zł miesięcznie

- od marca 2022 r. do nadal – 3162,40 zł miesięcznie

Wysokość jednorazowego świadczenia wynosiła (netto) 888 zł w 2019 r., 981 zł w 2020 r. , dwukrotnie w 2021r. 1022,30 zł oraz 1217, 98 zł i 1217,98 zł w 2022r.

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 23.04.2021 r. k. 63 oraz z dnia 22.04.2022 r. k. 119-119 v

W kwietniu 2021 r. (...) S.A. przyznał S. M. dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1250,88 zł, pomniejszoną o zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne,

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 3.03. 2021 r. k. 99, decyzja (...) S.A. z dnia 2.04.2021 r. k. 100

Pismem z dnia 3 marca 2022 r. (...) S.A. wydał decyzję o waloryzacji renty wypłacanej na rzecz S. M., w której ustalono , iż łączna kwota świadczeń w zbiegu po waloryzacji wynosi 2 676,88 zł (w tym dodatek pielęgnacyjny w kwocie 256,44 zł). Zaś od marca 2022r. wysokość świadczenia do wypłaty wynosiła 3162,40 zł.

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 3.03. 2022 r. k. 125

Pismem z dnia 22 października 2019 r. S. M. wystąpił do pozwanego ubezpieczyciela z wnioskiem o podwyższenie renty z tytułu utraty zdolności zarobkowych oraz podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb.

(k. 102)

Pismem z dnia 15 stycznia 2020 r. pozwany (...) S.A. poinformował powoda, iż została przyznana mu renta z tytułu utraty zdolności zarobkowych , którą otrzymywał w wysokości :

- 1004,61 zł miesięcznie za okres od 1 marca 2017 r. do 31 grudnia 2017 r.

- 1069,75 zł miesięcznie za okres od 1 stycznia 2018 r. do 28 lutego 2018 r.

- 1025,84 zł miesięcznie za okres od 1 marca 2018 r. do 31 maja 2018 r.

- 893,42 zł miesięcznie za okres od 1 czerwca 2018r. do 28 lutego 2019r.,

- 779,66 zł miesięcznie za okres od 1 marca 2019 r. do 30 września 2019 r.

- 813,66 zł miesięcznie, począwszy od 1 października 2019 r.

W piśmie wskazano także, iż za okres od 1 października 2016 r. do 31 stycznia 2020 r. obliczono wyrównanie renty w kwocie 36 989,56 zł, które pomniejszono następnie o kwotę trzynastej renty z(...) , tj. 888,25 zł netto, którą S. M. otrzymał w maju 2019 r. Wyrównanie przekazane do wypłaty poszkodowanemu wyniosło 36 101,31 zł.

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 15.01.2020 r. k. 15-16

W piśmie z dnia 20 lutego 2020 r. ubezpieczyciel (...). S.A. wskazał, iż brak jest podstaw do podwyższenia wysokości renty z tytułu zwiększonych potrzeb. W związku z tym, na rzecz poszkodowanego będzie wypłacana renta w tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 2172 zł miesięcznie oraz renta z tytułu utraty zdolności zarobkowych w kwocie 813,66 zł miesięcznie – łącznie 2 985,66 zł miesięcznie.

Powód otrzymywał także rentę alimentacyjną w okresie od 1 października 2016r. do 31 stycznia 2020r. w związku ze śmiercią ojca w kwocie 450 zł miesięcznie, której wypłacanie wstrzymano na podstawie powyższej decyzji.

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 20.02.2020 r. k. 17-19, zestawienie wypłat k. 131-132.

Łączna wysokość świadczeń powoda wynosiła:

-w okresie od październik 2017r. do lutego 2018r. -3197,11 zł,

-w okresie od styczeń –luty 2018r. -3262,25 zł,

-w okresie od marzec – maj 2018r. -3268,50 zł,

-w okresie od czerwiec do sierpień 2018r.-3136,08 zł,

-wrzesień 2018r.-3666,73 zł,

-w okresie od październik 2018r. do luty 2019r. -3268,50 zł,

-w okresie od marzec 2019r. do wrzesień 2019r, -3274,67 zł,

-w okresie od październik 2019r. do luty 2020r. 3327,67 zł,

- marzec 2020r. bez raty alimentacyjnej 4051,57 ,

- w okresie od kwiecień 2020r. do luty 2021r. – 3549,57 zł,

-w okresie od marzec 2021r. do grudzień 2021r. -3641,92 zł,

-w okresie od styczeń 2022r. do luty 2022r.- 3829,92 zł,

-od marca 2022r. 3976,06 zł

Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, na podstawie Komunikatów Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ((...))

- w 2017 r. wyniosło 4271,51 zł- 3042,75 netto

- w 2018 r. wyniosło 4585,03zł- 3261,31 zł netto,

- w 2019 r. wyniosło 4918,17 zł- 3492,80 zł netto

- w 2020 r. wyniosło 5167,47 zł- 3731,32 zł netto,

- w 2021 r. 5682,97 zł - 4240 zł netto

- w 2022r. sierpień 2022r - 4817 zł

Wysokość zaś minimalnego wynagrodzenia określana na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów, w latach 2017 r.- 2022 r. kształtowała się następująco:

- w 2017 r wynosiła 2000 zł. (Dz. U. 2016.poz. 1456) 1459,48 zł netto,/stawka godzinowa 9,49 zł,

- w 2018 r. wynosiła 2100 zł (Dz. U. poz. 1747) -1530 zł netto /stawka godzinowa 9,74 zł netto/

- w 2019 r. wynosiła 2250 zł (Dz. U. poz. 1794)1634 zł netto,/stawka godzinowa 10,54 netto//

- w 2020 r. wynosiła 2600 zł (Dz. U. poz. 1778)-1920 zł netto/stawka godzinowa 11 zł netto/

- w 2021 r. wynosiła 2800 zł (Dz. U. poz. 1596)- 2017,67 zł netto/stawka godzinowa 12 zł netto/

- w 2022 r. wynosiła 3010 zł (Dz. U. poz. 1690)- 2209,56 zł netto/stawka godzinowa 17 zł netto/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań B. M. k.60-61/co do zakresu potrzeb powoda i ponoszonych wydatków związanych z jego leczeniem, rehabilitacją ,opieką ,kosztami leczenia .Znajdują one potwierdzenie w materiale dowodowym w tym załączonych fakturach, rachunkach, decyzji (...) S.A. , które nie zostały skutecznie podważone bądź zakwestionowane. W zakresie rehabilitacji powoda i związanej z nią kosztami Sąd oparł się na opinii biegłego z zakresu fizjoterapii M. B. /k.67/,również nie została zakwestionowana ani skutecznie podważona przez żadną ze stron procesu.

Sąd przeprowadził następujące rozważania prawne:

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 907 § 2 kc, zgodnie z którym jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie. Jak wskazuje się w doktrynie podstawową przesłanką realizacji żądania zmiany świadczenia rentowego z art. 907 § 2 kc jest zmiana stosunków; dotyczy to w równej mierze sytuacji majątkowej, jak i osobistej stron tego stosunku (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. wydanie 7, Warszawa 2016). Za istotną zmianę stosunków w orzecznictwie uznaje się zmiany dotyczące zarówno sfery osobistej uprawnionego, jak i zjawisk o charakterze obiektywnym (por. wyrok SA w Łodzi z 9 października 2014 r., I ACA 882/14, L.; wyrok SN z 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 444/13, L.). Bez wątpienia zmiana stosunków, o jakiej mowa w art. art. 907 § 2 kc, musi wystąpić już po powstaniu obowiązku płacenia renty; stąd też nie należy traktować powództwa opartego o postanowienia art. 907 § 2 kc jako narzędzia "poprawienia" orzeczeń sądowych w przedmiocie ustalenia wysokości renty (por. wyrok SN z 20 marca 1973 r., II PR 36/73, OSN 1973, Nr 12, poz. 227; wyrok SN z 6 grudnia 2000 r., II UKN 125/00, OSNAPiUS 2002, Nr 15, poz. 365). Jednocześnie jednak żądanie w tym przedmiocie może być zgłoszone w dowolnym czasie w trakcie trwania stosunku renty; zasadniczo po wystąpieniu zdarzeń uzasadniających taką zmianę i to i to niezależnie od ilości takich zdarzeń.

W sprawie o zmianę (podwyższenie) wysokości renty (art. 907 § 2 kc) sąd jest związany zasadą (art. 436 § 1 kc) i stopniem (art. 362 k.c.) odpowiedzialności dłużnika, ustalonymi w wyroku przyznającym tę rentę (art. 444 § 3 kc) poszkodowanemu, który wskutek wypadku utracił zdolność do pracy. Rozmiary doznanej stąd przezeń szkody oznacza już jednak samodzielnie (por. wyrok SN z 13 października 1987r., IV CR 265/87, L.). Podkreślić należy, iż dla uwzględnienia powództwa o zmianę wysokości i czasu trwania renty konieczne jest wykazanie w procesie zmiany stosunków, a ciężar udowodnienia koniecznych przesłanek zgłoszonego w pozwie żądania spoczywa na powodzie (por. wyrok SN z 5 marca 1976r., III PRN 4/76, L.).

Renta z tytułu zwiększonych potrzeb powoda ostatnio ustalona została wyrokiem Sądu Apelacyjnego wK. z dnia 20 lutego 2001r. w wysokości po 2172 zł miesięcznie począwszy od 1 marca 2000r. i w tej wysokości wpłacana jest do chwili obecnej. Pozwem wniesionym do tut. Sądu we wrześniu 2020r. powód domagał się podwyższenia wysokości renty z tytułu zwiększonych wydatków do kwoty po 3172 zł począwszy od dnia 1 października 2016r. do 1 października 2020r. i od tej daty ustalenie jej na przyszłość w tej wysokości tj. po 3172 zł począwszy od 1 października 2020r. W ocenie Sądu powód wykazał niewątpliwie, że od czasu ostatniego orzeczenia ustalającego wysokość renty tj. 2000r. wzrosły koszty związane z leczeniem powoda, rehabilitacją, opieką i aktualnie stanowią one kwotę żądana pozwem tj. przynajmniej 3172 zł. Sam pozwany nie kwestionował zakresu chociażby opieki , którą wykonuje matka powoda tj. 6 godzin dziennie co stanowi już koszt przynajmniej 2000 zł miesięcznie nawet przyjmując stawkę 11 zł /minimalna stawka godzinowa netto w 2017r. wynosiła 9,50 zł, zaś w 2018r. 9,74 zł, w 2019r. 10,54 zł, w 2020r. 11 zł, w 2021r 12 zł i w 2022 17 zł netto. Przyjmując kwotę 10 zł za godzinę opieki świadczonej przez najbliższego członka rodziny w latach 2017r. 2018r. miesięcznie stanowi to kwotę 1800 zł, aktualnie stawka ta w 2020r. wzrosła do 11 zł i koszt opieki już w tym roku stanowi 1980 zł przyjmując jej rozmiar 6 godzin dziennie. Tymczasem jak wynika z zeznań B. M. powód wymaga praktycznie cały czas jej obecności w domu, jeśli może wyjść to na krótko np. po zakupy, musi pomóc mu przy toalecie, zawieźć go do łazienki , pomóc przesiąść się, wymaga pomocy przy kąpieli, ubraniu się, samodzielnie spożywa posiłki , które wymagają przygotowania. Ponieważ źle sypia jest pod opieką lekarza psychiatry i psychoterapeuty, z którego usług korzysta prywatnie co stanowi koszt 480 zł miesięcznie ,zaś wizyta u psychiatry 150 zł raz na trzy miesiące, powód bierze leki gdyż ma stany lękowe, depresyjne ,w każdym tygodniu przychodzi rehabilitant i powód jest rehabilitowany co wiąże się z kosztem 50 zł za godzinę przez pięć dni w tygodniu w skali miesiąca przynajmniej 1000 zł. Powód przyjmuje nie tylko leki przepisywane przez psychiatrę, ale także neurologa, urologa, dermatologa, zachodzi konieczność zakupu środków pielęgnacyjnych na co matka powoda przeznacza kwotę przynajmniej 300 zł miesięcznie. Ponoszone przez powoda i jego matkę wykazane wyżej kwoty związane z leczeniem, rehabilitacją są niezbędne i wiążą się ze stanem zdrowia powoda co uzasadnia podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od października 2017r. tj. trzech lat wstecz od daty wytoczenia niniejszego powództwa. Za pozostały okres tj. od 1 października 2016r. do września 2017r. żądanie skapitalizowanej renty z tego tytułu podlegało oddaleniu jako przedawnione z uwagi na podniesiony przez pozwanego zarzut. Żądanie zasadzenia renty jest świadczeniem okresowym i przedawnia się po upływie 3 lat stosownie do art. 118 kc. Reasumując Sąd uwzględnił żądanie powoda podwyższenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb do żądanej kwoty po 3172 zł miesięcznie i zasądził skapitalizowaną rentę z tego tytułu począwszy od października 2017r.do września 2020r. w kwocie 36.000 zł/ 36 miesięcy x 1000 zł, oraz ustalił wysokość miesięcznej renty do kwoty po 3172 zł miesięcznie począwszy od 1 października 2020r. ,płatnej do 5-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności, w pozostałym zakresie tj. za okres od 1 października 2016r. do września 2017r. żądanie podlegało oddaleniu .

Odnosząc się do żądania zasądzenia renty wyrównawczej tj. z tytułu utraty zdolności zarobkowej, Sąd Okręgowy uznał, że żądanie to podlegało uwzględnieniu do kwoty dotychczas wypłacanej przez pozwanego tj. w wysokości 813,66 zł w pozostałej części podlegało oddaleniu. Stosownie do art. 444 § 2 kc jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Renta przewidziana w art. 444 § 2 kc ma charakter odszkodowawczy i stosuje się do niej zasadę pełnego odszkodowania, wyrażoną w art. 361 § 2 kc. Przesłanką jej ustalenia jest utrata zdolności do pracy zarobkowej oraz zwiększenie się potrzeb poszkodowanego i zmniejszenie jego widoków powodzenia na przyszłość na skutek wyrządzenia mu szkody na zdrowiu. Każda z wymienionych przesłanek ma charakter samodzielny, a warunkiem powstania prawa do renty jest trwały uszczerbek na zdrowiu. Z wyraźnego brzmienia art. 444 § 2 kc wynika, że nie sama tylko utrata zdrowia, lecz rzeczywista utrata zdolności zarobkowania i widoków na przyszłość, a także rzeczywiste zwiększenie się potrzeb poszkodowanego jako następstwo wywołania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia stanowią przesłanki zasądzenia renty z art. 444 § 2 kc (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 1998 r., III CKU 18/98, Prokuratura i Prawo 1998/11-12/35).

W dacie wypadku miał (...)lata, w 2007r. ukończył(...) lat, zdał maturę. Powód jest osobą niepełnosprawną ze spastycznością czterokończynową, nie może podjąć zatrudnienia, porusza się tylko na wózku inwalidzkim. Powód z tego tytułu utracił możliwości zarobkowania i domagał się miesięcznej renty w wysokości po 3262,90 zł. Jako punkt wyjściowy przyjął przeciętne miesięczne wynagrodzenie w wysokości 5377 zł zaś netto 4462,90zł, od której to kwoty odliczył rentę otrzymywaną z (...) 1200 zł i w ten sposób ustalił kwotę renty żądanej w pozwie, skapitalizowanej począwszy od 1 października 2016r. do 1 października 2020r. tj. kwoty 120.577,84 zł i ustalenia jej na przyszłość w tej wysokości tj. po 3262,90 począwszy od 1 października 2020r.

Ustalając dla potrzeb określenia stosownej renty wyrównawczej, określa się zarobki hipotetyczne, jakie uprawniony mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi, są to zarobki najbardziej realne do osiągnięcia przez poszkodowanego. Nie ma podstaw do uwzględnienia zarobków najwyższych, bowiem sama teoretyczna możliwość zatrudnienia w placówkach oferujących najwyższe zarobki, nie jest wystarczająca do przyjęcia, że poszkodowany rzeczywiście byłby w takiej placówce zatrudniony, zwłaszcza że powód nigdy nie pracował zawodowo i nie ma żadnego zawodowego doświadczenia. Powód zdał maturę, jest osobą oczytaną, interesuje się historią, czyta dużo książek, gdyby nie wypadek jaki zdarzył się w 1993r. i obrażenia jakie odniósł skutkujące jego obecnym stanem zdrowia nie wiadomo jakie powód uzyskałby wykształcenie, zawód oraz jakie miałby możliwości zatrudnienia.

Przyjmowanie zatem jako punktu odniesienia przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w drugim kwartale 2020r. bez wypłat nagród z zysku w lipcu 2020r. w wysokości 5377 zł w ocenie Sądu jest nieuzasadnione.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że renta z art. 444 § 2 k.c. nie ma charakteru alimentacyjnego, lecz odszkodowawczy, w związku z czym przysługuje ona poszkodowanemu wyłącznie wówczas, gdy poniósł on szkodę majątkową. Jej celem jest wyrównanie utraty zarobków (dochodów), które poszkodowany w normalnych warunkach uzyskiwałby, gdyby nie zdarzenie wywołujące szkodę i poniesiony uszczerbek na zdrowiu. W związku z tym możliwość jej dochodzenia wymaga ustalenia wystąpienia szkody (zob. wyr. SN z 17 lipca 1975r., I CR 370/75; wyr. SN z 20 grudnia 1977 r., IV CR 486/77; wyr. SN z 12 grudnia 1985r., I CR 422/85; wyr. SN z 19 grudnia 1997 r., II CKN 504/97; post. SN z 6 marca 2013 r., III PK 67/12; wyr. SN z 22 listopada 2017 r., IV CSK 3/17).

Na gruncie Kodeksu cywilnego za podstawową zasadę ustalania wysokości szkody uznaję się tzw. metodę dyferencyjną (różnicy), która zakłada porównanie hipotetycznego stanu majątkowego poszkodowanego, gdyby nie doszło do zdarzenia szkodowego, z rzeczywistym stanem jego majątku w chwili ustalenia szkody. Zastosowanie metody różnicy zakłada przy tym uwzględnienie skutków, jakie zdarzenie szkodzące wywołało w całym majątku poszkodowanego, a nie z ograniczeniem wyłącznie do tego składnika majątku, na który zdarzenie szkodzące oddziaływało bezpośrednio. Podstawą wyliczenia szkody w przypadku utraty możliwości zarobkowania jest ustalenie przypuszczalnych dochodów netto, które osiągnąłby poszkodowany, gdyby nie uległ wypadkowi i zestawienie ich z dochodem uzyskiwanym lub możliwym do uzyskania przez poszkodowanego, który częściowo lub całkowicie utracił zdolność do zarobkowania (zob. orz. SN z 11 lipca 1957 r., II CR 304/57, OSNC 1958, Nr 3, poz. 76; uchw. SN (7) z 22 listopada 1963 r., III PO 31/63, OSNC 1964, nr 7-8, poz. 128; wyr. SN z 19 lutego 1999 r., II CKN 189/98; wyr. SN z 8 czerwca 2005 r., V CK 710/04; wyr. SN z 21 maja 2009 r., V CSK 432/08; wyr. SN z 23 listopada 2010 r., I PK 47/10; wyr. SN z 14 lipca 2017 r., II CSK 820/16, wyr. SN z 5 października 2017 r., I PK 282/16; post. SN z 1 marca 2018 r., I PK 95/17; wyr. SN z 3 października 2019 r., I CSK 296/18; post. SN z 19 czerwca 2020 r., I PK 237/19; wyr. SN z 8 października 2020 r., II CSK 766/18).

Niewątpliwie powód z uwagi na doznany w wyniku wypadku w 1993r. uraz skutkujący jego trwałym 100% uszczerbkiem na zdrowiu uniemożliwiał i uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, z tego powodu nie zarobkuje co stanowi jego szkodę. Jednakże należy mieć na uwadze wszystkie świadczenia jakie powód otrzymywał z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu wypłacanej renty, dodatku pielęgnacyjnego ,renty wypłacanej przez pozwanego stanowiły one kwoty -w okresie od październik 2017r. do września 2018r.od 3197,11 zł do 3666,73 zł , od października 2018r. do września 2019r. od 3268,50 zł do 3274,67 zł, od października 2019r. do lutego 2020r. - 3327,67zł, w marcu 2020r. – powód otrzymał kwotę 4051,57 zł , od kwietnia 2020r. do luty 2021r. – 3549,57 zł, od marca 2021r. do grudnia 2021r. -3641,92 zł, od stycznia 2022r. do lutego 2022r.- 3829,92 zł i od marca 2022r. wypłacana kwota wynosi 3976,06 zł netto miesięcznie. W tych okresach natomiast zarobki jako najniższe wynagrodzenie wynosiło w 2017r.- 1459,48 zł netto, zaś w gospodarce narodowej 3042,75 netto, w 2018r. odpowiednio 1530 zł netto i 3261,31 zł, w 2019r. 1634 zł netto i 3492,80 zł netto, w 2020r. 1920 zł i odpowiednio w gospodarce narodowej 3731,32 zł, w 2021r. 2017,61 zł i 4240 zł i w 2022r najniższe wynagrodzenie wyniosło 2209,56 zł zaś w 2022r. sierpień w gospodarcze narodowej 4817 zł netto./Komunikaty GUS/

Z powyższego zestawienia, iż dochody powoda w latach 2017- 2022r. jakie otrzymywał z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz od pozwanego z tytułu renty wyrównawczej i do lutego 2020r. raty alimentacyjnej w sposób zdecydowany odbiegały od najniższego wynagrodzenia na korzyść powoda i tylko nieznacznie były niższe od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

W ocenie Sądu żądanie zatem z tytułu renty wyrównawczej za skapitalizowany okres w całości podlegało oddaleniu, otrzymywane świadczenia w tym okresie w tym wypłacana przez pozwanego kwota 813,66 zł w całości rekompensowały szkodę powoda w postaci utraty zarobków, natomiast kwota wypłacana dotychczas co miesiąc przez pozwanego w wysokości 813,66 zł została uwzględniona i utrzymana. Kwoty te albowiem łącznie ze świadczeniem otrzymywanym z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stanowią obecnie kwotę około 4000 zł miesięcznie, którą powód niewątpliwie mógłby zarobić z tytułu zatrudnienia a nie ma podstaw aby twierdzić, że mógłby osiągać jedynie wynagrodzenie oscylujące w granicach wynagrodzenia minimalnego.

Mając na uwadze podniesione okoliczności Sąd orzekł jak w sentencji orzeczenia na podstawie powołanych przepisów . Na podstawie art. 481 kc Sąd zasądził odsetki od 21 lutego 2020r. zgodnie z żądaniem /następnego dnia od daty udzielenia odpowiedzi na wezwanie powoda ,wezwanie takie zostało dokonane pismem z dnia 22 października 2019r. k.102/.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił przepis art. 100 kpc w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych na podstawie którego Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe w wysokości 2554,13 /w tym koszty opinii biegłego 831,34 zł x 18,54%= 154,13 plus opłata od pozwu od uwzględnionej części powództwa 2400 zł, pozwany przegrał sprawę w 18,54 % /48.000 :258.888/.

Apelację od tego wyroku wniósł powód, zaskarżając wyrok:

a. w zakresie punktu II wyroku w części oddalającej powództwo ponad zasądzoną kwotę 36.000,00 zł;

b. w zakresie punktu III wyroku w części oddalającej powództwo ponad zasądzoną kwotę 813,66 zł oraz w zakresie daty początkowej powstania zobowiązania;

c. w zakresie pkt IV, V i VI w całości.

Wskazanemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, a to:

a. art. 233 §1 k.p.c. poprzez wybiórczą i dowolną ocenę materiału dowodowego

polegającą na przyjęciu, że powód nie będąc osobą niepełnosprawną nie osiągałby w wieku 33 zarobków na poziomie średniego miesięcznego wynagrodzenia za pracę, co skutkowało zaniżeniem wartości poniesionej przez powoda szkody i brakiem jej naprawienia w całości;

b. art. 316 §1 k.p.c. poprzez przyjęcie za podstawę wydania wyroku stanu rzeczy

nieistniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, a konkretnie średniego miesięcznego

wynagrodzenia za prace w nieaktualnej wysokości, co skutkowało zaniżeniem wartości poniesionej przez powoda szkody i brakiem jej naprawienia w całości;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a/ art. 5 k.c. poprzez uznanie roszczenia powoda za częściowo przedawnione, pomimo, iż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, jak również sposobu zachowania pozwanego, należy uznać, iż podniesienie przez pozwanego zarzutu przedawnienia stanowiło nadużycie prawa, co skutkowało zaniżeniem należnego powodowi odszkodowania i brakiem naprawienia szkody w całości;

b. art. 361 §2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie dochodzonego powództwa ponad zasądzone wyrokiem kwoty, co skutkowało brakiem naprawienia w całości szkody poniesionej przez powoda;

c. art. 363 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na nieprzyjęciu za podstawę wyliczenia odszkodowania przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z

chwili zamknięcia rozprawy, co skutkowało rażącym zaniżeniem należnego powodowi

odszkodowania i brakiem naprawienia szkody w całości;

d. art. 444 §2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż:

1/ otrzymywane przez powoda świadczenia z (...) S.A. np. dodatek pielęgnacyjny czy świadczenie uzupełniające są elementem naprawienia szkody równolegle ze świadczeniami pozwanego, a tym samym podstawą zwolnienia pozwanego w tym zakresie z obowiązku naprawienia szkody; a co skutkowało brakiem naprawienia w całości szkody poniesionej przez powoda;

2/ renta z tytułu zwiększonych potrzeb życiowych stanowi dochód powoda, co stanowiło z kolei podstawę do pomniejszenia należnej mu renty z tytułu niezdolności do pracy zarobkowej, a co skutkowało brakiem naprawienia w całości szkody poniesionej przez powoda.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda:

1/ dalszej kwoty 12.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21 lutego 2020 r, do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 października 2016 r. do dnia 30 września 2020 r.;

2/ dalszej kwoty po 2.449,24 zł tytułem renty z powodu utraty zdolności do pracy zarobkowej, płatnej z góry do dnia 5 każdego następującego po sobie miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek opóźnienia w płatności poszczególnych rat, poczynając od dnia 1 października 2020 r.;

3/ kwoty 120.577,84 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 lutego 2020r. do dnia zapłaty z tytułu skapitalizowanej renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej w części niezapłaconej za okres od dnia 1 października 2016 r. do dnia 1 października 2020 r.

4/ zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje.

Pozwany wniósł o odrzucenie, względnie oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. W pierwszej kolejności zarzucił spóźnione złożenie przez powoda wniosku o sporządzenie uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu apelacji, zważył, co następuje:

Brak podstaw prawnych do odrzucenia apelacji, gdyż termin do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku w stosunku do powoda nie rozpoczął biegu z uwagi na śmierć jego pełnomocnika adw. R. K.. Zatem wniosek z 3.11.2022r został wniesiony przez nowego pełn. adw. M. N. z zachowaniem ustawowego terminu.

Apelacja powoda zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd I Instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny uzupełnił w niewielkim zakresie oraz co do zasady trafnie zastosował przepisy prawa procesowego i materialnego. Sąd Apelacyjny nie zgodził się jednak z tezą Sądu Okręgowego, że podstawą wyliczenia renty wyrównawczej (z tytułu utraconych zarobków) powinno stanowić minimalne wynagrodzenie w gospodarce narodowej.

Zgodnie z art. 444 § 2 kc odpowiednia renty przysługuje poszkodowanemu, jeżeli na skutek zdarzenia szkodowego utracił on całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej. Świadczenie rentowe należne jest więc w wypadku utraty możliwości zarobkowania i nie jest uzależnione bezpośrednio od faktu pozostawania przede wypadkiem w stosunku zatrudnienia. Renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej ma wyrównać różnicę między dochodami, jakie poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby zdarzenie szkodzące nie miało miejsca, a dochodami, jakie może on uzyskać po zdarzeniu szkodzącym. Prawo do renty przysługuje również wtedy, jeśli przed zdarzeniem szkodzącym poszkodowany nie wykonywał pracy zarobkowej. Z tych względów bezzasadny jest zarzut pozwanego dotyczący naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 444 § 2 kc, a także art. 316 § 1 kpc.

Jak wynika z ustaleń Sądu powód w chwili wypadku miał (...)lata. Mimo rozległych i trwałych obrażeń zdał maturę, co świadczy o świadczy o znacznym potencjale umysłowych i takich cechach charakteru jak pracowitość i wytrwałość. Jest osobą oczytaną; w ograniczonym zakresie posługuje się komputerem, co wynika z zeznań matki B. M.. Istnieją zatem w tej sprawie podstawy do przyjęcia domniemania faktycznego, że w wieku około (...) lat osiągałby przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej.

Rozpoznając sprawę w procesie sąd może uczynić podstawą faktyczną rozstrzygnięcia również fakt domniemany. Jak stanowi art. 231 kpc sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne). Z treści tego przepisu wynika, że fakt domniemany nie wymaga ani twierdzenia, ani dowodzenia, natomiast twierdzenia i dowodzenia wymagają fakty składające się na podstawę domniemania (por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2000 r., I CKN 1196/98, nie publ.). Sąd może ale nie musi wyciągnąć wniosek co do pewnego faktu na podstawie innych faktów ustalonych. Sędziemu pozostawiono tu pełną swobodę wnioskowania.

W sprawie istotne znaczenie ma to, że pełnomocnik powoda na rozprawie apelacyjnej wyraźnie sprecyzował, że powód domaga się rozliczenia i zasądzenia bieżącej renty wyrównawczej na dzień 4 sierpnia 2022rr, czyli dzień wydania wyroku przez Sądu Okręgowy. Jest to zrozumiałe, gdyż powód nie przedstawił dowodów na wysokość aktualnie otrzymywanych świadczeń z (...) S.A. w związku z jego inwalidztwem mającym bezsporny związek z zaistniałym wypadkiem.

Zatem istotne znaczenie w sprawie mają następujące ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy, w zakresie otrzymywanego świadczenia przez powoda i przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Z porównania tych danych wynika, że powód otrzymywał zaniżone świadczenie od roku 2019 o następujące kwoty w stosunku rocznym:

- za rok 2019- 2.270,90 zł;

- za rok 2020 – 2.122,80 zł,

- za rok 2021- 7.361,66 zł;

- do 4 sierpnia 2022r – 3.014,02 zł

Czyli razem 14.769.38 zł.

Zatem taką kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem zaległej renty wyrównawczej wyliczonej – zgodnie żądaniem powoda- na dzień 4 sierpnia 2022r – czyli dzień wydania wyroku przez Sąd I Instancji.

Co się zaś tyczy renty bieżącej to na dzień 4 sierpnia 2022r powodowie należy się renta wyrównawcza z tytułu utraconych zarobków w kwocie 1202 zł miesięcznie, co obejmuje także dotychczas dobrowolnie wypłacaną przez pozwanego rentę w wysokości 813,66 zł.

W myśl utrwalonego orzecznictwa sądowego zasądzając świadczenie okresowe na przyszłość sądy nie dysponują z reguły danymi niewątpliwymi, lecz musza opierać się na danych hipotetycznych, za którymi przemawia duże prawdopodobieństwo (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 28 maja 1969r, II PR 176/69, Lex).

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma podstaw do pominięcia świadczeń otrzymywanych z (...) S.A. w tym renty inwalidzkiej i zasiłku pielęgnacyjnego (oraz świadczeń wyrównawczych z tym związanych) skoro bezspornym jest, że powód otrzymuje te świadczenia właśnie na skutek swojego inwalidztwa doznanego na skutek wypadku.

Co do zasady bowiem w polskim systemie prawa cywilnego przyjęto zasadę compensatio lucri cum damno, czyli regułę wyrównania korzyści z uszczerbkiem. Zasada znalazła swój wyraz w treści art. 361 2 k.c., który stanowi, że naprawienie szkody winno polegać na wyrównaniu poszkodowanemu poniesionych strat oraz z refundowaniu korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przy ocenie należnej rekompensaty porównuje się zatem stan majątkowy poszkodowanego przed i po szkodzie, a porównanie obu tych stanów pozwala na oszacowanie rozmiaru uszczerbku majątkowego. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny podziela linie orzeczniczą zgodnie z którą należy pomniejszyć rentę należną na podstawie art. 422 par. 2 kc o świadczenia finansowane ze środków publicznych (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 14.10.2004r, I UK 4/04), wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19.06.2019r, I A Ca 816/18, powołujący się na uchwałę Sądu Najwyższego z 14.01.1977r, III CZP 58/76).

Brak też podstaw do zasądzenia skapitalizowanej 120.000 zł renty za okres 1 października 2016r do dnia 1 października 2020r. dzień wniesienia pozwu. Po pierwsze - powód nie wykazał zaistnienia w całym tym okresie przesłanek merytorycznych w postaci różnicy między otrzymywanymi świadczenia a należnymi.

Po drugie powód mógł żądać wyrównania zaległej renty tylko za okres trzech lat poprzedzających wniesienie pozwu, gdyż pozwany podniósł zarzut przedawnienia. Zgodnie z dyspozycją art. 5 kc – „nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. takie działanie lub zaniechanie nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”. W doktrynie i judykaturze prawa cywilnego przyjmuje się, że sąd na podstawie art. 5 k.c. może nie uwzględnić zarzutu przedawnienia, jakkolwiek może to nastąpić w sytuacjach szczególnych.

Artykuł 5 kc znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy osobie uprawnionej przysługuje określone prawo podmiotowe, lecz w świetle oceny danego stanu faktycznego i przy uwzględnieniu treści konkretnej normy prawnej korzystanie przez nią z tego prawa pozostaje w sprzeczności z zasadami wskazanymi w tym przepisie. Do powyższych zasad ustawodawca zalicza zasady współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa. Podkreślić należy, że treść zasad współżycia społecznego nie jest zdefiniowana. W piśmiennictwie prawniczym i orzecznictwie podkreśla się, że przy uwzględnieniu, iż RP jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniają-cym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP), należy przyjąć, że odwołanie się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego społeczeństwa. Ujmując rzecz ogólnie, można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania. Podkreślić trzeba, że skorzystanie z zarzutu przedawnienia formą realizacji prawa podmiotowego służącego każdej stronie sporu prowadzonego przed sądem. Jedynie odwołanie się przez oponenta takiego zarzutu do takich, udowodnionych przez niego okoliczności faktycznych, które w sposób jednoznaczny wskazują, że powołujący zarzut przedawnienia swoim nagannym, z punktu widzenia zasad lojalnego postępowania wobec kontrahenta działaniem, doprowadził do sytuacji, w której druga strona nie mogła dochodzić roszczenia w odpowiednim czasie bez obawy narażenia się na ten zarzut, mogłoby pozwolić na stwierdzenie, że rzeczywiście skorzystanie z tego zarzutu stanowi nie zasługujące na ochronę nadużycie i wobec tego sąd mógłby go nie uwzględnić z tej właśnie przyczyny.

W rozpoznawanej sprawie nie zaistniały żadne tego rodzaju szczególne okoliczności. Dla powoda nie była to pierwsza sprawa sądowa. W poprzedniej miał pełnomocnika i z pewnością mógł u niego zasięgnąć porady. Mógł też liczyć na pomoc matki, która jest jego opiekunem. Wreszcie nie pozostawał bez środków do życia, tyle, że otrzymywał je w nieznacznie zaniżonym zakresie.

Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 par. 1 kpc. W pozostałym zakresie apelacje oddalono na mocy art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 102 kpc, mając na uwadze, że powód przegrał co prawda sprawę w większym zakresie, ale skomplikowane okoliczności sprawy mogły utwierdzić go, że jednak ma rację, co w połączeniu z jego ciężką sytuacja zdrowotną i finansową dawało podstawy do zastosowania tego przepisu.