Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Andrzej Struzik
Sędziowie:	SSA Anna Kowacz-Braun (spr.) SSA Paweł Rygiel
Protokolant:	st.sekr.sądowy Katarzyna Wilczura

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2014 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) Spółka Akcyjna w W.

przeciwko K. S. i Z. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 23 stycznia 2014 r. sygn. akt I C 664/13

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej kwotę 2 700zł (da tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3. przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie radcy prawnemu U. L. prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego przy ul. (...) w K. kwotę 3.321 zł ( trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden złotych) w tym 621 zł podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

I ACa 516/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego

z dnia 13 czerwca 2014 r.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie

zasądził od pozwanych K. S. i Z. S. solidarnie na rzecz strony powodowej Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 188.997,10 zł oraz odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP liczone:

- od kwoty 308.350,06 zł od dnia 14-03-2013r. do dnia 26-05- 2013r.;

- od kwoty 307.374,59 zł od dnia 27-05-2013r. do dnia 6-06-2013r.;

- od kwoty 307.281,69 zł od dnia 7-06-2013r. do dnia 7-07-2013r.;

- od kwoty 307.205,24 zł od dnia 8-07-2013r. do dnia 6-08-2013r.;

- od kwoty 307.104,38 zł od dnia 7-08-2013r. do dnia 4-09-2013r.;

- od kwoty 307.012,88 zł od dnia 5-09-2013r. do dnia 8-10-2013r.;

- od kwoty 306.920,68 zł od dnia 9-10-2013r. do dnia 6-11-2013r.;

- od kwoty 306.800,92 zł od dnia 7-11-2013r. do dnia 8-12-2013r.;

- od kwoty 306.722,98 zł od dnia 9-12-2013r. do dnia 7-01-2014r.;

- od kwoty 306.664,93 zł od dnia 8-01-2014r. do dnia zapłaty;

oddalił powództwo w pozostałym zakresie; zasądził od pozwanych K. S. i Z. S. solidarnie na rzecz strony powodowej kwotę 3.617 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu; nie obciążył pozwanych kosztami procesu na rzecz strony powodowej w pozostałym zakresie; przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie radcy prawnemu U. L. prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego przy ul. (...) w K. kwotę 4.428 zł brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu.

Sąd Okręgowy wskazał, że bezsporne w sprawie były następujące okoliczności:

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., III Oddział w K. (dalej również: Bank) - na mocy umowy nr (...) złotowego mieszkaniowego kredytu hipotecznego z dnia 30 stycznia 2007 r. zmodyfikowanej aneksem nr (...) z dnia 20 kwietnia 2007 r.– udzielił pozwanym K. S. i Z. S. kredytu w walucie polskiej w kwocie 255.000,00 zł (§ 1 ust. 1 umowy) z przeznaczeniem na: zakupu budynku mieszkalnego jednorodzinnego położonego na działce nr (...) w miejscowości (...)refinansowania środków w kwocie 50.000,00 zł poniesionych przez kredytobiorcę z tytułu zakupu przedmiotowej nieruchomości oraz sfinansowanie kosztów związanych z uzyskaniem kredytu (§ 2 umowy). Zarówno umowę kredytu jak i w/w aneks do niej podpisały osoby uprawnione w imieniu Banku do jej zawarcia. W umowie strony uzgodniły, iż Bank udziela kredytu na okres od dnia 30 stycznia 2007 r. do dnia 30 stycznia 2037 r., zaś okres wykorzystania i okres spłaty kredytu upływa z dniem zakończenia okresu kredytowania, tj. z dniem 30 stycznia 2037 r. (§ 3 umowy). Kredytobiorcy zobowiązali się do wykorzystania kredytu na warunkach określonych w przedmiotowej umowie, zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w wyznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty Bankowi przewidzianych umową prowizji i opłat bankowych (§ 1 umowy ust. 2 umowy).

W umowie strony ustaliły, iż kredyt wraz z odsetkami będzie spłacany w tzw. ratach annuitetowych (tj. równych ratach kapitałowo-odsetkowych). Zgodnie z umową kapitał kredytu miał być spłacany co miesiąc, zaś odsetki naliczane od faktycznego zadłużenia i płatne miesięcznie począwszy od następnego miesiąca po wypłacie kredytu (§ 5 ust. ust. 1 umowy). Całkowite rozliczenie kredytu miało nastąpić przy spłacie ostatniej raty tzw. wyrównującej (§ 6 umowy). W umowie strony uzgodniły, iż od kwoty udzielonego kredytu Bank będzie pobierał odsetki za okres od dnia powstania zadłużenia do dnia poprzedzającego spłatę kredytu, przy czym odsetki od kwoty kredytu naliczane będą za każdy dzień wykorzystania kredyty zgodnie ze stanem faktycznego zadłużenia. Zgodnie z umową należności z tytułu udzielonego kredytu miały być rozliczane w ciężar prowadzonego w Banku na rzecz kredytobiorcy rachunku bieżącego, przy czym środki na spłatę rat miały być pobierane z tego rachunku w wysokości określonej w zawiadomieniach o spłacie kredytu, w terminach wynikających z umowy (§ 9 umowy).

Strony zastrzegły w umowie, iż prawne zabezpieczenie spłaty kredytu będzie stanowić: 1. hipoteka zwykła w kwocie 255.00,00 zł na zabezpieczenie kapitału oraz hipoteka kaucyjna do wysokości równej 100% kwoty udzielonego kredytu na zabezpieczenie odsetek i innych kosztów, ustanowione na kredytowanej nieruchomości, wpisane do księgi wieczystej KW nr (...), prowadzonej dla kredytowanej nieruchomości, udokumentowane przedłożonym w Banku odpowiednim prawomocnym odpisem z księgi wieczystej; 2. przelew na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości obciążonej w/w hipoteką; oraz na okres przejściowy – do czasu uprawomocnienia się wpisu w księdze wieczystej – w postaci: ubezpieczenia kredytu w (...) S.A. oraz weksel własny in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz z deklaracją wekslową. Dodatkowo strony ustaliły, że kredytobiorcy zobowiążą się pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu do przedstawienia w Banku przed uruchomieniem kredytu umowy kupna-sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego przenoszącej własność przedmiotowej nieruchomości na rzecz kredytobiorców.

W § 18 umowy kredytowej strony ustaliły, że Bank ma prawo wypowiedzieć przedmiotową umowę w całości lub w części, za 30-dniowym okresem wypowiedzenia, jeżeli: 1. kredytobiorcy nie dotrzymali warunków udzielenia kredytu określonych w umowie, w szczególności w przypadku, gdy w związku ze znacznym zmniejszeniem wartości ustanowionego kredytu zabezpieczenia wierzytelności Banku z tytułu udzielonego kredytobiorcy nie ustanowią dodatkowego zabezpieczenia, 2. kredytobiorcy utracili zdolność kredytową. Najpóźniej następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia kredytobiorcy zobowiązani zostali do spłaty całości zadłużenia z zastrzeżeniem, że w przypadku braku spłaty Bank może przystąpić do dochodzenia swoich wierzytelności z prawnych zabezpieczeń spłaty kredytu i majątku kredytobiorców. W przypadku braku na rachunku bieżącym środków, które mogą zostać pobrane na spłatę zadłużenia w terminach spłat określonych w umowie lub braku spłaty następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia, powstałe zadłużenie traktowane miało być jako zadłużenie przeterminowane. Zgodnie z § 19 ust. 2 umowy, od kapitału przeterminowanego Bank został uprawniony do pobierania odsetek w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, przy czym odsetki naliczane miały być od dnia powstania zadłużenia przeterminowanego do dnia poprzedzającego jego spłatę. Od dnia złożenia w sądzie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności - wystawionemu przez Bank - bankowemu tytułowi egzekucyjnemu lub od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności Banku z tytułu umowy, Bank został uprawniony do pobierania odsetek od całości zadłużenia przeterminowanego (tj. kapitału przeterminowanego, odsetek i należnych Bankowi prowizji i opłat bankowych). Zgodnie z § 20 umowy, spłaty należności z tytułu umowy Bank został uprawniony zaliczyć przede wszystkim na: 1. koszty windykacji, 2. opłaty za upomnienia, 3. prowizje i opłaty bankowe, 4. odsetki od kapitału przeterminowanego lub od zadłużenia przeterminowanego od dnia złożenia w sądzie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wystawionemu przez Bank bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, 5. wymagalne odsetki za okresy obrachunkowe, 6. kapitał przeterminowany, 7. kapitał.

Pozew został wniesiony do Sądu Okręgowego w Krakowie w dniu 14 marca 2013 r.

Ponadto Sąd Okręgowy ustalił, że z uwagi na zaprzestanie przez pozwanych spłaty kredytu powodowy Bank (...) S.A. skierował do nich pisma z dnia 29 maja 2008 r. z wezwaniami do zapłaty zaległego zadłużenia w wysokości 7.850,93 zł w terminie 7 dni od daty ich otrzymania. Jednocześnie w w/w pismach strona powodowa poinformowała pozwanych, iż w przypadku braku spłaty w powyższym terminie pisma te należy traktować jako wypowiedzenie przez Bank umowy o mieszkaniowy kredyt hipoteczny nr (...), przy czym okres wypowiedzenia wynosi 30 dni licząc od następnego dnia po upływie w/w 7-dniowego terminu. Przedmiotowe wezwania do zapłaty zostały w dniu 2 czerwca 2008 r. odebrane przez pozwaną K. S., która następnie poinformowała o nich męża. Ponieważ pozwani nie zadośćuczynili w/w wezwaniu do zapłaty, w/w umowa kredytu została rozwiązana z upływem okresu wypowiedzenia.

Pozwani otrzymali również informację od powodowego Banku, iż na ich rachunku bankowym brak jest wystarczających środków pieniężnych pozwalających na bieżące regulowanie zobowiązań wobec Banku. Pozwany Z. S. w związku z powyższym podjął próby rozwiązania zaistniałej sytuacji kontaktując się z kilkoma pracownikami Banku, w tym dyrektorem oddziału. W szczególności pozwany wystąpił z propozycją uruchomienia ubezpieczenia stanowiącego – według umowy – prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu, jednak Bank tę propozycję odrzucił w związku z faktem braku spłaty przez pozwanych już pierwszej raty kredytu. Pozwany prowadził również rozmowy z Bankiem w przedmiocie renegocjacji warunków umowy kredytowej, czy też ewentualnego zawieszenia oraz obniżenia rat kredytu, jednak bezskutecznie. Pozwani podjęli również próby sprzedaży nieruchomości, na której Bank ustanowił hipoteki tytułem prawnego zabezpieczenia spłaty kredytu. W tym celu w piśmie z dnia 2 kwietnia 2009 r. pozwany zwrócił się do Banku o wydanie promesy celem przedłożenia w Agencji Nieruchomości – w odpowiedzi strona powodowa w dniu 2 kwietnia 2009 r. wydała stosowną promesę oświadczając, iż po spłacie zobowiązania z tytułu kredytu wyda zezwolenie na wykreślenie hipotek. Z treści promesy wynikało, iż kredyt jest w całości wymagalny, gdyż od całego kapitału kredytu Bank naliczał odsetki. W związku z otrzymaniem promesy pozwany miał świadomość wysokości zadłużenia na dzień 2 kwietnia 2009 r. Planowana przez pozwanych sprzedaż należącej do nich nieruchomości w N. (której wartość szacowali na ok. 550.000,00 zł) ostatecznie nie powiodła się, w związku z jej obciążeniem hipotecznym.

W dniu 7 maja 2009 r. strona powodowa wystawiła przeciwko pozwanym bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którego punkcie I. stwierdzono, iż z tytułu w/w umowy stronie powodowej przysługuje wobec pozwanych roszczenie o zapłatę kwoty 309.395,00 zł, na które to zobowiązanie składa się: kapitał w wysokości 252.007,75 zł, odsetki umowne naliczone od dnia 30 grudnia 2007 r. do dnia 6 maja 2009 r. w wysokości 57.337,25 zł oraz opłaty w wysokości 50 zł (punkt II. bankowego tytułu egzekucyjnego). W punkcie III. bankowego tytułu egzekucyjnego stwierdzono, iż roszczenie Banku wynikające z w/w zobowiązania dłużników solidarnych jest w całości wymagalne. W punkcie IV. bankowego tytułu egzekucyjnego stwierdzono natomiast, iż dalsze należne odsetki umowne w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, które na dzień wystawienia tytułu wynoszą 21% w stosunku rocznym od kwoty wymagalnego roszczenia będą obciążać dłużników solidarnych od dnia 7 maja 2009 r. do dnia zapłaty.

W związku z wnioskiem strony powodowej z dnia 7 maja 2009 r., postanowieniem z dnia 6 lipca 2009 r., sygn. akt I Co 1560/09/K, Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie nadał klauzulę wykonalności w/w bankowemu tytułowi egzekucyjnemu do kwoty 382.500,00 zł wynikającym z oświadczenia dłużników o poddaniu się egzekucji. Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2009 r., sygn. akt II Cz 2656/09, Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił zażalenie pozwanych na w/w postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 6 lipca 2009 r.

W dniu 13 sierpnia 2009 r. strona powodowa skierowała wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w stosunku do pozwanych, kierując egzekucję m.in. do nieruchomości będącej własnością pozwanych położonej w miejscowości N., na której ustanowiono – celem zabezpieczenia wierzytelności wynikającej z w/w umowy kredytu - hipotekę umowną zwykłą w kwocie 255.000,00 zł i hipotekę umowną kaucyjną do kwoty 255.000,00 zł. Na dzień 22 sierpnia 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie wyznaczył drugą licytację w/w nieruchomości – ponieważ egzekucja z nieruchomości okazała się bezskuteczna, postanowieniem z dnia 24 września 2013 r. Komornik Sądowy w tej części postępowanie umorzył. Strona powodowa do dnia dzisiejszego nie odzyskała wierzytelności.

W pismach z dnia 13 grudnia 2012 r. strona powodowa – w związku z utrzymującym się zadłużeniem przeterminowanym z tytułu umowy z dnia 30 stycznia 2007 r. – wezwała pozwanych do spłaty owego zadłużenia, którego według stanu na dzień 13 grudnia 2012 r. wynosiło 550.390,37 zł, w terminie 3 dni pod rygorem przymusowego ściągnięcia należności w drodze egzekucji komorniczej. Wezwania te zostały doręczone pozwanym w dniu 17 grudnia 2012 r.

Do dnia 14 marca 2013 r. (tj. momentu wniesienia pozwu) na konto strony powodowej wpłynęła od prowadzącego egzekucję jej wierzytelności kredytowej Komornika Sądowego kwota 8.079,01 zł, z której kwota 3.914,40 zł została zaliczona na koszty sądowe i egzekucyjne, a kwota 4.164,61 zł została zaliczona częściowo na odsetki naliczone zgodnie z pkt IV. bankowego tytułu egzekucyjnego, na opłaty określone pkt II. ppkt 3 bankowego tytułu egzekucyjnego i częściowo na kapitał określony pkt II. ppkt 1 bankowego tytułu egzekucyjnego, a kwota zadłużenia przekroczyła już kwotę do której Sąd nadał klauzulę wykonalności. Na opłaty została zaliczona kwota 50 zł, a na kapitał kwota 994,94 zł, reszta została zaliczona na odsetki naliczone zgodnie z pkt IV. bankowego tytułu egzekucyjnego. Po wniesieniu pozwu w toku egzekucji Komornik wyegzekwował łącznie kwotę 1.685,13 złotych. Z kwoty przekazanej przez Komornika Sądowego w dniu 27 maja 2013 r. na kapitał zadłużenia została zaliczona kwota 975,47 zł, a w dniu 7 czerwca 2013 r. została zaliczona na kapitał kwota 92,90 zł; z kwoty zaś przekazanej przez Komornika w dniu 8 lipca 2013 r. na kapitał została zaliczona 76,45 zł; z kwoty przekazanej przez Komornika w dniu 7 sierpnia 2013 r. na kapitał została zaliczona kwota 100,86 zł; z kwoty przekazanej przez Komornika w dniu 5 września 2013 r. na kapitał została zaliczona kwota 91,50 zł; z kwoty przekazanej w dniu 9 października 2013 r. na kapitał została przekazana kwota 92,20 zł; z kwoty przekazanej przez Komornika w dniu 7 listopada 2013 r. na kapitał została zaliczona kwota 119,76 zł; z kwoty przekazanej przez Komornika w dniu 9 grudnia 2013 r. na kapitał została zaliczona kwota 77,94 zł; wreszcie z kwoty przekazanej przez Komornika w dniu 8 stycznia 2014 r. na kapitał została zaliczona kwota 58,05 zł. Starając się o udzielenie kredytu pozwany zarabiał w granicach 3.800-4.500,00 zł miesięcznie i prowadził działalność gospodarczą, zaś jego żona zarabiała ok. 2.000-2.500,00 zł. Zaprzestanie spłaty kredytu wiązało się z utratą pracy przez pozwanego oraz przejściem pozwanej na urlop macierzyński.

W chwili obecnej pozwany zarabia 1.600,00 zł brutto, pozwana zaś pracuje na umowę zlecenia – do stycznia 2014 r. zarabiała 1.200,00 zł, a od lutego będzie zarabiała 1.000,00 zł pracując jako serwisantka.

W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Okręgowy uznał powództwo za uzasadnione niemal w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego treść pism z dnia 29 maja 2008 r. nie nasuwała wątpliwości interpretacyjnych, że w przypadku gdy pozwani nie zapłacą w terminie 7-dniowym wymagalnych rat kredytu, to umowa z dnia 30 stycznia 2007 r. zostanie wypowiedziana z terminem 30-dniowym licząc od dnia następnego po upływie w/w terminu 7-dniowego. We wskazanych wezwaniach do zapłaty – w sposób wyraźny i jednoznaczny – strona powodowa wskazała, iż w przypadku braku spłaty zadłużenia, pisma te należy traktować jako wypowiedzenie umowy kredytu. Treść wypowiedzenia była bardzo precyzyjna, a zrozumienie jego treści – uwzględniając zasady doświadczenia życiowego – nie mogło stanowić jakichkolwiek problemów dla osoby posługującej się językiem polskim. Ponieważ pozwani nie zadośćuczynili w/w wezwaniu do zapłaty, a zatem nie dotrzymali warunków umowy kredytowej z dnia 30 stycznia 2007 r., umowa ta została rozwiązana z upływem okresu wypowiedzenia. Zarzuty pozwanych jakoby treść wypowiedzenia umowy kredytowej była dla nich niejasna są całkowicie nieusprawiedliwione i pozbawione podstaw prawnych. Podobnie niezasadne są ich twierdzenia, jakoby doręczone im pisma nie wskazywały przyczyny wypowiedzenia – z treści tychże pism wynikało bowiem w sposób niewątpliwy, iż przyczyną wypowiedzenia był brak spłaty zaległych zobowiązań.

Zdaniem Sądu Okręgowego pozwani doskonale zdawali sobie sprawę, że przedmiotowa umowa została wypowiedziana, tym bardziej że po dacie owego wypowiedzeniu kontaktowali się oni (a konkretnie pozwany Z. S.) z powodowym Bankiem, w tym podejmowali próby sprzedaży należącej do nich nieruchomości, na której Bank ustanowił hipotekę tytułem prawnego zabezpieczenia spłaty kredytu – w tym celu w piśmie z dnia 2 kwietnia 2009 r. – pozwany zwrócił się do Banku o wydanie promesy celem przedłożenia w Agencji Nieruchomości, w odpowiedzi na co strona powodowa w tym samym dniu wydała stosowną promesę, oświadczając , iż po spłacie zobowiązania z tytułu kredytu wyda zezwolenie na wykreślenie hipoteki. Z treści promesy wynikało – co przyznał sam pozwany w toku postępowania – iż kredyt jest w całości wymagalny, gdyż od całego kapitału kredytu Bank naliczał odsetki. W tym kontekście twierdzenia pozwanych, iż o wypowiedzeniu umowy dowiedzieli się dopiero z wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, nie zasługiwały na wiarę.

Z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych wynika, iż wobec braku spłaty zadłużenia strona powodowa wystawiła przeciwko pozwanym bankowy tytuł egzekucyjny i wystąpiła z wnioskiem o nadanie tytułowi klauzuli wykonalności. W treści wniosku wprost było wskazane, iż umowa została wypowiedziana i rozwiązała się z dniem 10 lipca 2008 r. Po wydaniu przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy postanowienia z dnia 6 lipca 2009 r., sygn. akt I Co 1560/09/K, o nadaniu klauzuli wykonalności, pozwani złożyli na nie zażalenie, w którego treści w żadnym miejscu nie podnieśli, jakoby nie wiedzieli, iż umowa została wypowiedziana.

W ocenie Sądu nie zasługiwał również na uwzględnienie podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem. Umowa kredytu została wypowiedziana pismem z dnia 29 maja 2008 r. doręczonym pozwanym w dniu 2 czerwca 2008 r.; następnie w dniu 7 maja 2009 r. Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny i w tym samym dniu wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi i postanowieniem z dnia 6 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie , sygn. akt I Co 1560/09/K nadał klauzulę wykonalności do kwoty 382.500,00 zł. Podkreślić zaś należy, iż zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia (por. orzeczenie SN z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC 2005/4/58). Po nadaniu przez Sąd klauzuli wykonalności strona powodowa w dniu 13 sierpnia 2009 r. wystąpiła z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego (toczącego się pod sygn. akt IX Km 2070/09) – wniosek zaś o wszczęcie postępowania egzekucyjnego również przerywa bieg przedawnienia zgodnie z art. 123 k.c. W tych okolicznościach stanowisko pozwanych, iż roszczenie strony powodowej przedawniło się w z dniem 11 lipca 2011 r. jest chybione.

Na dzień wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego kwota wymagalnej wierzytelności Banku wobec pozwanych wynosiła 309.395,00 zł, zaś Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie nadał klauzulę wykonalności do kwoty 382.500,00 zł. Kwota zadłużenia przekroczyła kwotę, do której Sąd nadał klauzulę wykonalności dnia 11 lipca 2010 r., co potwierdza przedłożony do akt sprawy wyciąg z historii dotyczący naliczanych odsetek, z którego wprost wynika, iż na dzień 10 lipca 2010 r. kwota zadłużenia wraz z odsetkami wynosiła 382.472,48 zł (mieściła się jeszcze w kwocie, do której Sąd nadał klauzulę wykonalności), natomiast według stanu na dzień 11 lipca 2010 r. wynosiła 382.644,34 zł (przekroczyła już kwotę, do której Sąd nadał klauzulę wykonalności). W związku z powyższym wymagalność roszczenia Banku w przedmiotowej sprawie należy liczyć od dnia, kiedy kwota zadłużenia przekroczyła już kwotę, do której Sąd nadał klauzulę wykonalności – do kwoty 382.500,00 zł strona powodowa posiada bowiem tytuł wykonawczy. Odsetki nie znajdujące pokrycia w bankowym tytule egzekucyjnym stały się wymagalne zatem najwcześniej dnia 11 lipca 2010 r., tymczasem powództwa w przedmiotowej sprawie zostało wytoczone w dniu 14 marca 2013 r. A zatem również z tej przyczyny nie sposób było przyjąć przedawnienia roszczenia strony powodowej.

Sąd Okręgowy nie podzielił także zarzutu pozwanych, jakoby strona powodowa nie udowodniła wysokości dochodzonego roszczenia. Wręcz przeciwnie, strona powodowa wykazała dokładnie, co złożyło się na kwotę dochodzonego roszczenia, załączając na poparcie tychże twierdzeń szczegółowe wyliczenia. Jeżeli zdaniem pozwanych ich zadłużenie wobec Banku jest inne niż podała strony powodowa, to powinni oni – zgodnie z obowiązkiem procesowym wynikającym z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. – wykazać tę okoliczność stosownymi dowodami. Tymczasem pozwani podnieśli niczym nie poparte, gołosłowne twierdzenia, iż nie byli w stanie zweryfikować wysokości zadłużenia.

Zdaniem Sądu, prawo żądania przez stronę powodową odsetek umownych w świetle umowy kredytowej i wydanego tytułu wykonawczego nie może budzić żadnych zastrzeżeń. Niewątpliwie kwota zadłużenia pozwanych wobec strony powodowej jest duża w związku z faktem, iż tytuł wykonawczy został wystawiony jeszcze w 2009 r., a od wymagalnej wierzytelności naliczają się dalsze odsetki umowne. Argumentacja pozwanych, iż stronie powodowej nie należą się odsetki umowne w wysokości 4-krotności stopy lombardowej NBP jako „rażąco wysokie” a w ich miejsce powinny być naliczone odsetki ustawowe, jest w zupełności nietrafna w kontekście zapisów łączącej strony umowy kredytowej (§ 19 ust. 2 i 3 umowy) oraz art. 359 § 1 i art. 359 § 2 ¹ k.c., regulującego instytucję tzw. odsetek maksymalnych, jakie strony mogą zastrzec w umowach zawieranych pomiędzy sobą.

Całkowicie chybiony okazał się podniesiony przez pozwanych zarzut nieprawidłowego określenia odsetek w pkt. IV bankowego tytułu egzekucyjnego. Okoliczność dopuszczalności posłużenia się przez Bank formułą „czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, które na dzień wystawienia tytułu wynoszą 21% w stosunku rocznym” nie może budzić żadnych wątpliwości w kontekście orzecznictwa sądowego tym bardziej, iż wskazana wysokość stopy kredytu lombardowego nie została umieszczona w bankowym tytule egzekucyjnym w oderwaniu od treści czynności bankowej, której istnienie jest jego warunkiem koniecznym. Cztero-krotność stopy kredytu lombardowego NBP wynika z łączącego strony stosunku prawnego i jej zamieszczenie w bankowym tytule egzekucyjnym następuje zgodnie z wiążącą strony umową. Z uwagi na fakt, iż stopa kredytu lombardowego jest wielkością znaną nie zachodzi ryzyko braku możliwości weryfikacji. W tym stanie rzeczy nie może budzić wątpliwości konstatacja, że w przedmiotowej sprawie bankowy tytuł egzekucyjny, zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności, został wystawiony zgodnie z umową kredytu i spełnia wszystkie wymagania określone prawem bankowym.

Za bezzasadny uznał Sąd Okręgowy wniosek pozwanych o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty w oparciu o art. 320 k.p.c.,

W ocenie Sądu, ewentualne rozłożenie zasądzonego wyrokiem świadczenia na raty nie spełniałoby w realiach niniejszej sprawy swojej funkcji biorąc pod uwagę interesy wierzyciela i aktualne możliwości finansowe pozwanych. Pozwani do dnia dzisiejszego nie spłacili zadłużenia. Od Komornika Sądowego wpływają jedynie niewielkie kwoty. Pozwani nie przedstawiają żadnych realnych szans spłaty wierzytelności, co potwierdza dotychczas prowadzone postępowanie egzekucyjne w toku którego nie udało się zbyć nieruchomości.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c.,

Apelację od tego wyroku wnieśli pozwani zaskarżając go w zakresie punktu 1 i 3. Apelujący zarzucili:

1.naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 60 k.c. w zw. z art. 65 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że oświadczenie powoda z dnia 28 maja 2008 r. stanowiące wezwanie do zapłaty było jednocześnie oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy kredytu zawartej pomiędzy stroną powodową a pozwanymi w dniu 30 stycznia 2007 r.;

- art. 77 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie, a mające istotne znaczenie dla przyjęcia, iż jeśli dla zawarcia umowy kredytu przewidziana była forma pisemna pod rygorem nieważności to również rozwiązanie niniejszej umowy, aby było skuteczne, musi mieć taką formę;

- art. 89 k.c. w zw. z art. 94 k.c. poprzez ich niezastosowanie, co doprowadziło do przyjęcia, że wezwanie do zapłaty stanowi jednocześnie oświadczenie o rozwiązaniu umowy kredytu pod warunkiem w sytuacji, gdy powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej uzależnione zostało przez stronę powodową od woli stron – zapłaty przez pozwanych wskazanej w nim kwoty, w sytuacji gdy zastosowanie znajduje przepis, że warunek przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego pociąga za sobą nieważność czynności prawnej, gdy jest zawieszający; uważa się za nie zastrzeżony, gdy jest rozwiązujący;

- art. 96 ust. 2 ustawy Prawo bankowe poprzez błędne przyjęcie, iż bankowy tytuł egzekucyjny spełnia wymagania ustawy, co do określenia wysokości zobowiązania;

- art. 118 k.c. poprzez uznanie, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia dochodzonego przez stronę powodową na podstawie nieważnego bankowego tytułu egzekucyjnego;

2. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędnej oceny zgromadzonego w toku procesu materiału dowodowego – wezwania do zapłaty z dnia 28 maja 2008 r., z pominięciem reguł interpretacyjnych wynikających z art. 77 § 3 k.c., a w konsekwencji błędne przyjęcie, iż wystosowane przez stronę powodową do pozwanych wezwanie do zapłaty z dnia 28 maja 2008 r., spełniało wymogi konieczne do uznania go za wypowiedzenie umowy kredytu zawartej między stronami dnia 30 stycznia 2007 r.;

- art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. poprzez błędne ustalenie, że strona powodowa udowodniła wysokość żądanej kwoty;

- art. 320 k.p.c. poprzez odmowę rozłożenia zasądzonej kwoty na raty wobec pominięcia trudnej sytuacji majątkowej pozwanych oraz negatywnego stanowiska strony powodowej, który nie chciał podjąć negocjacji z pozwanymi w zakresie ustalenia zasad spłaty kredytu.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnieśli o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa; ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku wnieśli o rozłożenie zasądzonego od pozwanych na rzecz strony powodowej świadczenia na raty.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanych K. S. i Z. S. jest nieuzasadniona.

Ponieważ podniesiono w niej zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego jak i procesowego, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. w pierwszej kolejności należy odnieść się do tych ostatnich. Tylko prawidłowo ustalony stan faktyczny daje bowiem podstawę do kontroli poprawności zastosowania prawa materialnego.

I tu stwierdzić należy, że ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny Sąd Apelacyjny przyjął za własny gdyż wyprowadzony został z dowodów, których ocena odpowiada wszelkim wskazaniom z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy uwzględnił wszystkie przeprowadzone w toku postępowania dowody, wyciągnął z nich wnioski logicznie poprawne i odpowiadające aktualnym poglądom na sądowe stosowanie prawa.

Stwierdzenie to warto poprzeć poglądami Sądu Najwyższego, zgodnie z którymi ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (orz. Sądu Najwyższego z 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95). Skuteczne przedstawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniach z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98; z 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, OSNC 2000, nr 10, poz. 189; z 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, OSNAPiUS 2000, nr 19, poz.732; z 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, Lex nr 53136; z 27 września 2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56096).

Zarzutów o takim charakterze brak jest w apelacji.

Apelujący dopatrują się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w kontekście błędnego przyjęcia, że wystosowane przez stronę powodową do pozwanych wezwanie do zapłaty z dnia 28 maja 2008 r., spełniało wymogi konieczne do uznania go za wypowiedzenie zawartej między stronami dnia 30 stycznia 2007 r. umowy kredytu co te facto sprowadza się do zakwestionowania oceny prawnej treści tego dokumentu. Treść pisma z dnia 28 maja 2008 r. została przytoczona przez Sad Okręgowy w ramach ustaleń faktycznych natomiast jego ocena jako wypowiedzenia umowy kredytu znajduje się w rozważaniach prawnych i tu także zostanie omówiona przy omawianiu zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego.

Drugi z zarzutów dotyczący błędnego przyjęcia, że strona powodowa udowodniła wysokość żądanej kwoty także uznać należy za chybiony.

W pozwie oraz w pismach z dnia 1 i 16 lipca 2013 r. strona powodowa podała sposób wyliczenia dochodzonej kwoty i naliczania żądanych odsetek. W szczególności do ostatniego z wymienionych pism dołączono wyciąg z historii dotyczący naliczania odsetek po wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 7 maja 2009 r. (pkt IV bankowego tytułu egzekucyjnego, w którym podano saldo zadłużenia, wpłaty na kapitał, wpłaty na opłaty, stopę procentową oraz zadłużenie z odsetkami bez kosztów. Dane te podano na poszczególne okresy począwszy od 7 maja 2009 r. do 14 marca 2013 r. (wyciąg z historii k. 80). Dalej dołączono wykaz kosztów sądowych i egzekucyjnych oraz ich spłat a także wykaz spłat kapitału (wykazy k. 81 – 83).

Dokumenty te podpisane zostały przez Dyrektora w P. Zarządzania Ryzykiem Departamentu Monitoringu i Windykacji (...) oraz Kierownika Zespołu w tym samym Departamencie. Oczywistym jest, że dane zawarte w tych dokumentach opracowane zostały na podstawie informacji posiadanych przez stronę powodową, przy zastosowaniu ustalonej stopy procentowej i przeliczenia salda zadłużenia przez określone okresy opóźnienia. Tak więc naliczone odsetki można skontrolować przez proste działania matematyczne do których nie potrzebna jest wiedza specjalna. Mimo to pozwani nie podjęli nawet próby wskazania w jakim zakresie podane przez stronę powodową dane miałyby być dotknięte błędem lub inną wadliwością. Podobnie uznać należy, że zestawienie kosztów sądowych i egzekucyjnych jest jasne i wynika nie z uznania strony powodowej tylko z orzeczeń właściwych organów co także powinno być znane pozwanym. W razie niewłaściwego podania w wykazie tych kosztów pozwani winni skonkretyzować czego dotyczą ich zarzuty. Wreszcie w pełni jasne powinno być dla pozwanych zestawienie wpłat sprowadzających się do łącznej kwoty 1144,82 zł. W żadnym razie nie można oczekiwać od strony powodowej by udowodnić miała, że na poczet zadłużenia pozwanych nie doszło do dalszych spłat. Taką okoliczność to jest dokonanie wyższych wpłat na poczet spłaty zadłużenia mogliby i powinni wykazać pozwani, oczywiście gdyby taka sytuacja miała miejsce.

Należy też podkreślić, że wskazane dokumenty podpisane przez Dyrektora i Kierownika Zespołu należy traktować jako dokumenty prywatne (art. 245 k.p.c.) i pozwani chcąc obalić domniemanie wynikające z tych dokumentów winni to uczynić zgodnie z art. 253 k.p.c. Pozwani nie podjęli jakiejkolwiek akcji dowodowej by zaprzeczyć prawdziwości tych dokumentów prywatnych.

W sprawie nie doszło też do naruszenia prawa materialnego w tym w zakresie wskazywanym przez apelujących. Tu wypada podkreślić, że zarzuty apelacji są powieleniem zarzutów podnoszonych przez pozwanych w toku postępowania pierwszo instancyjnego, do których Sąd Okręgowy odniósł się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Wywody te są jasne i przekonywujące więc w zasadzie należałoby ograniczyć się do stwierdzenia, że Sąd Apelacyjny podziela pogląd i ocenę prawna zaprezentowaną przez Sąd Okręgowy. Niemniej jednak, by uczynić zadość wymogom art. 328 § 2 k.p.c. wypada odnieść się do tych zarzutów.

I tak nie można zgodzić się z zarzutem dotyczącym naruszenia art. 60 k.c. w związku z art. 65 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że wezwanie do zapłaty z daty 29 maja 2008 r. było równocześnie wypowiedzeniem umowy kredytu hipotecznego. W pierwszym akapicie tego pisma – po wskazaniu, że dotyczy ono zadłużenia z tytułu umowy o mieszkaniowy kredyt hipoteczny nr (...) – strona powodowa podała „W związku z nie dokonaniem spłaty w wymaganym terminie określonym w wyżej wymienionej umowie wzywamy Pana/ią do wpłaty zaległych zobowiązań na niżej wymieniony rachunek w terminie 7 dni od daty otrzymania tego pisma.” W kolejnym akapicie wytłuszczonym drukiem podano: „W przypadku braku spłaty w powyższym terminie pismo to należy traktować jako wypowiedzenie przez Bank umowy o mieszkaniowy kredyt hipoteczny nr (...). Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni licząc od następnego dnia po upływie w/w 7 – dniowego terminu.”

Treść tego pisma nie powinna budzić wątpliwości czego dowodem są działania podjęte przez pozwanych po jego otrzymaniu, które zmierzały wprost do spłaty całego kredytu. Pozwany Z. S. kontaktował się z powodowym Bankiem podejmując rozmowy dotyczące renegocjacji warunków umowy kredytowej jak też zawieszenia bądź obniżenia rat kredytu. Pozwani podejmowali też próby sprzedaży należącej do nich nieruchomości i w tym celu w piśmie z dnia 2 kwietnia 2009 r. zwrócili się do Banku o wydanie promesy celem przedłożenia w Agencji Nieruchomości. Strona powodowa wydała stosowną promesę z treści której wynikało – co przyznał sam pozwany w toku postępowania – iż kredyt jest w całości wymagalny, gdyż od całego kapitału kredytu Bank naliczał odsetki.

Tu wypada zauważyć, że wiążące może być tylko takie rozumienie oświadczenia woli, które jest wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych ze strony adresata. Przy jednostronnych oświadczeniach woli, szczególnie o charakterze prawnokształtującym , staranność taka w pierwszym rzędzie winna polegać, w przypadku wątpliwości na zwróceniu się przez adresata, o ile jest to możliwe, do składającego oświadczenie o udzielenie wiążącej interpretacji (tzw. wykładnia autentyczna).

Pozwani takich wątpliwości nie mieli o czym świadczy ich zachowanie po otrzymaniu wezwania z daty 29 maja 2008 r.

Tym samym nie może być mowy o naruszeniu art. 60 k.c. w związku z art. 65 k.c. Według rozpowszechnionego poglądu, znajdującego pełne oparcie w treści art. 60 k.c., oświadczenie woli należy pojmować jako zewnętrzny przejaw wewnętrznej decyzji wywołania określonych skutków prawnych. W świetle art. 60 k.c., przy uwzględnieniu treści art. 56 k.c., oświadczenie woli można również określić jako zachowanie podmiotu prawa cywilnego, z którego wynika – w kontekście towarzyszących mu okoliczności, zasad współżycia społecznego oraz ustalonych zwyczajów – wola (zamiar) dokonania określonej czynności prawnej. Co więcej określone zachowanie podmiotu prawa cywilnego może być uznane za oświadczenie woli, jeżeli:

1.wyraża wolę wywołania określonego skutku prawnego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009 r., II CSK 550/09, Lex nr 577690; z dnia 14 stycznia 2011 r., II PK 157/10, Lex nr 784922);

2.jest wolne od przymusu fizycznego lub innych okoliczności wyłączających świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;

3. jest na tyle zrozumiałe, aby przynajmniej w drodze wykładni można było ustalić jego sens.

Pismo strony powodowej z 29 maja 2008 r. jako wypowiedzenie umowy kredytu spełnia wszystkie te wymogi zwłaszcza, że art. 60 k.c. przewiduje możliwość oświadczenia woli w zasadzie przez każde zachowanie się osoby dokonującej czynności prawnej, o ile tylko wyraża ono jej wolę w sposób dostateczny. W praktyce oznacza to nieograniczoną wielość sposobów składania takich oświadczeń. W niniejszej sprawie mamy doczynienia z wyraźnym oświadczeniem złożonym pisemnie. Nie ma wątpliwości, że nie jest to dorozumiane oświadczenie woli bowiem takie należy odnosić do pozajęzykowych zachowań ujawniających wolę dokonania określonej czynności prawnej, a także do tych wypowiedzi językowych, które nie zostały sformułowane w sposób wystarczająco jednoznaczny, precyzyjny lub pełny. Tu takich wątpliwości, jak już wcześniej powiedziano nie ma gdyż przedmiotowe pismo jest w swej treści jasne i tak też zostało odebrane przez pozwanych.

Oczywiście na gruncie art. 65 k.c., który nakazuje uwzględniać różne kryteria oceny oświadczenia woli, takie jak: okoliczności, w których zostało ono złożone, zasady współżycia społecznego, ustalone zwyczaje, zgodny zamiar stron oraz cel umowy, zastosowanie znajduje kombinowana metoda wykładni, oparta na kryteriach subiektywnym i obiektywny. W uzasadnieniu uchwały z dnia 29 czerwca 1995 r., III CZP 66/95 Sąd Najwyższy wyjaśnił stosowanie metody kombinowanej wykładni do oświadczeń woli. Kierując się tym wyjaśnieniem można uznać, że już w pierwszej fazie wykładni sens oświadczenia woli strony powodowej zawartego w piśmie z dnia 29 maja 2008 r. można ustalić mając na uwadze rzeczywiste ukonstytuowanie się znaczenia między stronami. Do takiego wniosku prowadzi to, że jak podano, pozwani podjęli konkretne działania świadczące o tym ,że w sposób jasny odczytali wolę strony powodowej o wypowiedzeniu umowy kredytu.

Gdyby okazało się, że strony nie przyjmowały tego samego znaczenia oświadczenia woli – co w niniejszej sprawie nie ma miejsca – koniecznym byłoby przejście do kolejne fazy wykładni (obiektywnej, w której właściwy dla prawa sens oświadczenia woli ustala się na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak, jak adresat sens ten zrozumiał i rozumieć powinien). Za wiążące uznać trzeba w tej fazie wykładni takie rozumienie oświadczenia woli, które jest wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych adresata. Decydujący jest tu normatywny punkt widzenia odbiorcy, który z należytą starannością dokonuje wykładni zmierzającej do odtworzenia treści myślowych osoby składającej oświadczenie woli.

Pozwani odczytali przedmiotowe pismo w sposób, który nie budził u nich wątpliwości co do woli wypowiedzenia umowy kredytu przez stronę powodową o czym świadczą ich zachowania zmierzające do spłaty całego kredytu. Dopiero w zdecydowanie późniejszym okresie, bo w ramach niniejszego postępowania zaczęli podnosić zarzuty dotyczące braku wypowiedzenia umowy. Takich zarzutów nie podnosili w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, choć jego wystawienie było prostą konsekwencją wypowiedzenia umowy kredytu mieszkaniowego.

W realiach niniejszej sprawy nie doszło więc do naruszenia art. 60 k.c. w związku z art. 65 § 1 k.c. a co za tym idzie nie może być mowy o naruszeniu art. 77 § 2 k.c. przy przyjęciu, że pismo z dnia 29 maja 2008 r. zawierało oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu, co spełnia wymóg przewidziany w tym przepisie.

Także kolejny zarzut dotyczący naruszenia art. 89 k.c. w zw. z art. 94 k.c. uznać należy za chybiony.

W omawianym tu piśmie strona powodowa wprost nie użyła określenia „wypowiedzenie pod warunkiem” niemniej zauważyć należy, że z art. 89 k.c. wynika, iż warunkiem jest zdarzenie przyszłe i niepewne, od którego można uzależnić powstanie (warunek zawieszający) lub ustanie (warunek rozwiązujący) skutków prawnych. Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w doktrynie nie ma jednolitości poglądów dotyczących możliwości uznania za warunek w rozumieniu art. 89 k.c. spełnienia świadczenia, a w szczególności zapłaty ceny. Uznaje się, że warunek w rozumieniu art. 89 k.c. musi być przez strony ustalony, a przyszłe i niepewne zdarzenie nie może należeć do zobowiązania dłużnika zaciągniętego w danym stosunku prawnym i być całkowicie uzależnione od jego woli. Akceptuje się, że nie może to być zastrzeżenie objęte treścią czynności prawnej. Stanowisko takie zostało zajęte między innymi w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1999 r., I CKN 1069/98 (OSNC 1999, nr 9, poz. 160), oraz w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2002 r., II CKN 701/00 (OSP 2003, nr 10, poz. 124), z dnia 11 października 2002 r., I CKN 1044/00 (nie publ.), z dnia 10 kwietnia 2003 r., II CKN 1335/00 („Izba Cywilna” 2003, nr 10,s. 34), z dnia 19 lutego 2004 r., IV CK 69/03 (nie publ.), z dnia 10 czerwca 2005 r., II CK 712/04 (nie publ.) i z dnia 24 czerwca 2004 r., V CK 799/04 (nie publ.).

Zajmowane jest także stanowisko, że spłata określonej należności przez dłużnika może być traktowana jako warunek w rozumieniu art. 89 k.c. Wskazuje się, że spełnienie świadczenia należy traktować jako odrębne od dokonania czynności prawnej zdarzenie, które nie zawsze zależy od woli dłużnika. Podnosi się, że ustawodawca traktuje uiszczenie ceny za warunek zawieszający, po spełnieniu którego własność sprzedanej rzeczy przechodzi na kupującego (art. 589 k.c.), oraz że nie ma uzasadnienia dla odmiennego traktowania spłaty wierzytelności w przypadku umów innych niż sprzedaż, w których od zdarzenia tego uzależniono wystąpienie lub ustanie skutków prawnych. Pogląd ten znalazł wyraz w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2002 r., III CKN 748/00 (OSNC 2003, nr 3, poz. 33) i z dnia 9 października 2003 r., V CK 285/02 (nie publ.), a także w wyroku z dnia 26 września 2007 r., IV CSK 118/07 (OSP 2008, nr 12, poz. 125) w którym Sąd Najwyższy wskazał, że każde zdarzenie przyszłe i niepewne może stanowić warunek, a w szczególności może dotyczyć to wykonania lub niewykonania zobowiązania przez dłużnika. W wyroku z dnia 31 marca 2005 r., V CK 490/04 („Izba Cywilna” 2006, nr 3, s. 47) Sąd Najwyższy stwierdził, że niewykonanie umowy jest nie tylko wynikiem woli dłużnika, lecz z reguły rezultatem wielu różnych okoliczności, przez co może być w określonej sytuacji warunkiem rozwiązującym.

Pogląd ten podzielił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 marca 2011 r., IV CSK 358/10 (OSNC 2011, nr 12, poz. 136), w którym stanął na stanowisku, że spełnienie lub niespełnienie świadczenia może być traktowane jako warunek w rozumieniu art. 89 k.c. Zapłata nie zawsze jest bowiem zdarzeniem całkowicie zależnym od woli dłużnika.

Podzielenie tego poglądu na gruncie niniejszej sprawy przesądza o niezasadności zarzutu naruszenia art. 89 k.c., a tym samym także zarzutu naruszenia art. 94 k.c. skoro takiego warunku nie można uznać za niemożliwy, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

W sprawie nie doszło też do naruszenia art. 96 ust.2 ustawy Prawo bankowe bowiem bankowy tytuł egzekucyjny Nr (...) wystawiony 7 maja 2009 r. przez stronę powodową zwiera wszystkie niezbędne elementy składające się na treść określoną tym przepisem. Zapis zawarty w punkcie IV tego tytułu o treści „Dalsze należne odsetki umowne w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, które na dzień wystawienia tytułu wynoszą 21% w stosunku rocznym od kwoty wymagalnego roszczenia, obejmującego kapitał, odsetki oraz opłaty określone w pkt. II ppkt. 1,2 i 3, będą obciążać dłużników solidarnych od dnia 7 maja 2009 r. do dnia zapłaty” także był dopuszczalny i nie może być uznany za prowadzący do nieważności bankowego tytułu egzekucyjnego.

W uchwale z dnia 26 stycznia 1999 r., III CZP 55/98 (Wokanda 1999, nr 5, s.3) Sąd Najwyższy uznał, że dopuszczalne jest nadanie sądowej klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, w którym bank zastrzega sobie prawo egzekwowania odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia głównego, powstałe po wystawieniu tego tytułu.

Treść bankowego tytułu egzekucyjnego pod kątem spełnienia wymogów z art. 96 ust. 2 ustawy Prawo bankowe aż do niniejszego postępowania nie budziła zastrzeżeń u pozwanych, którzy w zażaleniu na postanowienie Sądu Rejonowego dla Krakowa Krowodrzy z dnia 6 lipca 2009 r., sygn. akt I Co 1560/09/K o nadaniu klauzuli wykonalności temuż tytułowi kwestionowali jedynie istnienie ich oświadczenia o poddaniu się egzekucji.

Skoro bankowy tytuł egzekucyjny nie jest nieważny to nie może być uznany za zasadny zarzut naruszenia art. 118 k.c.

W sprawie nie doszło do przedawnienia bo jak zostało wyjaśnione wcześniej wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC 2005, z. 4, poz. 58). Także wniosek o wszczęcie egzekucji przerywa bieg przedawnienia zgodne z art. 123 k.c. Jak zostało wyjaśnione kwota zadłużenia przekroczyła kwotę do której Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu w dniu 11 lipca 2010 r. W związku z tym wymagalność roszczenia strony powodowej należy liczyć od dnia, kiedy kwota zadłużenia przekroczyła już kwotę do której Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności. Do kwoty 382 500 zł powodowy Bank posiada tytuł wykonawczy natomiast odsetki nie znajdujące pokrycia w bankowym tytule egzekucyjnym stały się wymagalne najwcześniej dnia 11 lipca 2010 r. tymczasem pozew wniesiony został do Sądu w dniu 14 marca 2013 r. Oznacza to, że i z tej przyczyny zarzut przedawnienia jest chybiony.

Odnosząc się do ostatniego z zarzutów dotyczącego naruszenia art. 320 k.p.c. stwierdzić trzeba, że i on jest bezzasadny z uwagi na prawidłowość oceny wniosku pozwanych o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty. Podstawą zastosowania tego przepisu jest wyłącznie uznanie sądu, że zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki. Sąd Okręgowy w sposób jasny wyjaśnił przyczyny dla których nie ma powodu by uznać sytuacje pozwanych za szczególnie uzasadniony wypadek. Nie chodzi tu tylko o sytuacje rodzinną i majątkową stron ale też o prezentowaną przez nich postawę. Po zaciągnięciu kredytu mieszkaniowego u strony powodowej nie wpłacili nawet pierwszej raty na poczet jego spłaty w związku z czym nie ma najmniejszych powodów by przypuszczać, że będą dobrowolnie i regularnie wpłacać należność rozłożoną na raty. W ustalonym stanie faktycznym brak jest więc racjonalnych powodów by zastosować art. 320 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c. a o kosztach w oparciu o art. 98 k.p.c. przy czym wysokość kosztów procesu zasądzonych od pozwanych na rzecz strony powodowej wynika z § 6 ust. 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Przyznane pełnomocnikowi pozwanych wynagrodzenie za pomoc prawną udzielona z urzędu w postępowaniu apelacyjnym wynika z powołanych przez przepisów rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. pozostających w związku z § 2 ust. 3 tegoż rozporządzenia.