Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Paweł Rygiel
Protokolant:	Michał Góral

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2022 r. w Krakowie

sprawy z powództwa (...) S.A. w K.

przeciwko Narodowemu Bankowi Polskiemu S.A. w W.

o zapłatę

oraz sprawy z powództwa wzajemnego Narodowego Banku Polskiego S.A.
w W.

przeciwko (...) S.A. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej – pozwanej wzajemnie

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 3 stycznia 2020 r., sygn. akt I C 2530/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony powodowej – pozwanej wzajemnie na rzecz strony pozwanej – powodowej wzajemnie kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  nakazuje ściągnąć od strony powodowej – pozwanej wzajemnie (...) S.A. w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 1.320 zł (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia złotych) tytułem brakujących kosztów sądowych.

Sygn. akt I ACa 542/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 05 grudnia 2022 roku

Strona powodowa (...) S.A. w K. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej Narodowego Banku Polskiego S.A. w W. kwoty 109 470,00 zł z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 12 lutego 2016 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania. Strona powodowa dochodziła powyższej kwoty tytułem zapłaty wynagrodzenia z łączącej strony umowy z dnia 13 sierpnia 2015 r., której przedmiotem było wykonanie przez powodową spółkę modernizacji informatycznego systemu, weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości i usługi dodatkowe dla oddziału pozwanego banku w K.. W ocenie strony powodowej pozwany bank złożył w dniu 21.01.2016 r. oświadczenie o odstąpieniu od umowy, które nie znajdowało podstawy prawnej, ani faktycznej. Podniosła, iż zlecający nie zapewnił koniecznej współpracy w wykonaniu umowy, doprowadził do opóźnień w realizacji zlecenia oraz bezzasadnie odmówił ostatecznie odbioru w całości wykonanego systemu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 1 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Krakowie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany złożył sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. Pozwany zakwestionował w całości roszczenie powoda wskazując, iż powód nie wykonał zgodnie z zawartą umową modernizacji systemu i system nie mógł być odebrany i nie został odebrany przez zamawiającego. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy było zasadne.

Nadto Narodowy Bank Polski S.A. w W. wystąpił z pozwem wzajemnym, w którym domagał się zasądzenia od powoda - pozwanego wzajemnego (...) S.A. z siedzibą w K. kwoty 7 072,50 zł wraz z odsetkami od dnia 9 lutego 2016 r. oraz kosztów procesu, a to z tytułu kary umownej.

W odpowiedzi na pozew wzajemny (...) S.A. wnosiła o oddalenie powództwa wzajemnego i zasądzenie kosztów postępowania. Zaprzeczyła, aby nie doszło do wykonania przez nią umowy z dnia 13.08.2015 r.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy:

- oddalił powództwo (...) S.A. w K. w całości (pkt I);

- zasądził od (...) S.A. w K. na rzecz Narodowego Banku Polskiego w W. kwotę 9 179 zł tytułem kosztów procesu (pkt II);

- zasądził od (...) S.A. w K. na rzecz Narodowego Banku Polskiego w W. kwotę 7 072,50 zł wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 października 2016 r. do dnia zapłaty (pkt III);

- oddalił powództwo wzajemne w pozostałym zakresie (pkt IV);

- zasądził od (...) S.A. w K. na rzecz Narodowego Banku Polskiego w W. kwotę 2 154 zł tytułem kosztów procesu (pkt V);

- w pkt VI Sąd orzekł o zwrocie niewykorzystanych zaliczek.

Sąd I instancji poczynił ustalenia stanu faktycznego, iż w Narodowym Banku Polskim S.A. Oddziale w K. w 2003 r. zainstalowano System weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości ( (...)). System ten był w dalszych latach modernizowany i naprawiany, jednak dostawca zaprzestał jego dalszego rozwijania ze względów programowych. Strona pozwana potrzebowała jego modernizacji, wobec czego podjęte zostało postępowanie przetargowe.

W dniu 29.07.2015 r. przedstawiciel (...) S.A. P. R. otrzymał treść umowy oraz treść opisu przedmiotu zamówienia, wraz z zaproszeniem do wzięcia udziału
w postępowaniu przetargowym. Firma (...) na tym etapie zgłosiła jedno pytanie dotyczące umowy i jej przedmiotu, na które to NBP w dniu 04.08.2015 r. udzielił odpowiedzi. W dniu 06.08.2015 r. (...) S.A. złożyła ofertę ostateczną, w której oświadczyła, iż zapoznała się z projektem umowy i akceptuje go. NBP o/K. poinformował stronę powodową o wyborze jej oferty. W późniejszym czasie przedstawiciele stron wymieniali korespondencję dotyczącą danych niezbędnych do wypełnienia umowy. W dniu 12.08.2015 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli (...) S.A. i NBP, podczas którego (...) S.A. nie zgłaszało żadnych pytań do przedmiotu i treści umowy.

W dniu 13.08.2015 r. w K., w wyniku przeprowadzonego postępowania w trybie zapytania ofertowego (...) S.A. z siedzibą w K. zawarł z Narodowym Bankiem Polskim w W. umowę nr (...).

Przedmiotem zawartej między stronami umowy było wykonanie modernizacji istniejącego informatycznego systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości i usługi dodatkowe (przeglądy i konserwacje zmodernizowanego systemu) dla Oddziału Okręgowego NBP w K. (§1 ust. 1). Modernizacja systemu obejmowała swoim zakresem zaprojektowanie, wykonanie wraz z dostawą i montażem urządzeń, oprogramowania podsystemu oraz wykonanie dokumentacji powykonawczej i niezbędne pomiary parametrów okablowania. Przedmiot zamówienia obejmował także demontaż urządzeń istniejącego podsystemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości oraz odpłatne świadczenie usług konserwacji i przeglądów technicznych w okresie udzielonej gwarancji.

W § 1 ust. 2 umowy wskazano na obowiązki wykonawcy.

Szczegółowy opis przedmiotu umowy został zawarty w załączniku nr (...) do umowy. Wynikało z niego, że celem modernizacji Systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości było usprawnienie obsługi grup konwojowych oraz dostosowanie systemu do jednolitych zasad weryfikacji grup konwojowych w NBP określonych przez Departament (...). Modernizacja Systemu miała również umożliwić poprawną i szybką weryfikację transportu wartości i zoptymalizować pracę. Nowa organizacja (...) miała obejmować także wydział kasowo- skarbcowy poprzez wdrożenie jej pracowników do czynnego udziału w obsłudze dedykowanego etapu w Systemie weryfikacji i uwierzytelniania transportu. W założeniu, nowy system miał ograniczyć kontakt osobisty grup konwojowych z pracownikami (...)oraz archiwizować wszystkie istotne punkty weryfikacji (data, godzina, czas oczekiwania, osoby pobierające wartości, zmiany w grupach konwojowych, zmiany samochodów itp.) i powiązanie w przyszłości z nowym systemem (...).

Celem zrealizowania inwestycji miało być podwyższenie poziomu bezpieczeństwa, udoskonalenie organizacji pobierania i zdawania wartości pieniężnych, skrócenie czasu obsługi uraz usprawnienie i polepszenie pracy pracowników ochrony i skarbników, poprzez szybszą i łatwiejszą pracę.

Sąd wskazał w sposób szczegółowy jakie były założenia do modernizacji Systemu weryfikacji i uwierzytelnienia transportów wartości pieniężnych (pkt 1-21) – zawarte w załączniku nr (...) do umowy.

(...) S.A. zobowiązała się do wykonania modernizacji systemu w terminie 90 dni od daty podpisania umowy. Wykonawca miał również przedłożyć harmonogram realizacji zadania. Miało dojść do odbioru przedmiotu umowy, potwierdzonego protokołem

W przypadku wykonania przedmiotu urnowy niezgodnie z opisem podanym w Szczegółowym opisie przedmiotu umowy lub niezgodnie z zatwierdzonym projektem Systemu weryfikacji uwierzytelniania transportów wartości, złożoną ofertą, Zamawiającemu będzie przysługiwało prawo odmowy odbioru i żądania w terminie 14 dni kalendarzowych wykonania przez wykonawcę przedmiotu umowy wolnego od wad, a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpienie od umowy z winy wykonawcy (bez żadnych zobowiązań względem wykonawcy).

Zgodnie z § 5 z tytułu wykonania przedmiotu umowy Wykonawcy będzie przysługiwało wynagrodzenie w wysokości wynosi 141 450,00 zł, w tym za wykonanie modernizacji systemu weryfikacji i uwierzytelnienia transportów wartości 109 470,00 zł, zaś za przeglądy u konserwację zmodernizowanego systemu w kwocie 31 980,00 zł, które będzie płatne w wysokości 5 330 zł po wykonanym przeglądzie. Jednocześnie w § 6 pkt 7 bank zastrzegł sobie prawo obniżenia wynagrodzenia Wykonawcy lub odmowy zapłaty wynagrodzenia w razie stwierdzenia nienależytego wykonania lub niewykonania usług.

Wykonawca tytułem należytego wykonania umowy wniósł przed jej zwarciem zabezpieczenie w wysokości 7 072,50 zł, które miało służyć pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania.

W § 9 strony zawarły postanowienia dotyczące licencji na korzystanie
z oprogramowania dla serwera i stacji klienckich oraz dokumentacji.

W treści § 10 umowy strony zastrzegły kary umowne; m.in. wykonawca miał zapłacić zamawiającemu karę umowną naliczaną od wynagrodzenia łącznego brutto określonego w §5 ust. 1 za odstąpienie od umowy przez którąkolwiek ze stron z przyczyn zależnych od Wykonawcy - w wysokości 10% od wynagrodzenia brutto (§ 10 ust. 1 pkt 1 lit. b).

Treść § 11 ust. 2 pkt 3 umowy stanowiła, iż Zamawiającemu przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy jeżeli ujawnione usterki i wady w trakcie odbioru przedmiotu umowy uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie przedmiotu umowy.

Kolejno Sąd I instancji ustalił okoliczności związane z wykonaniem umowy, korespondencji kierowanej między stronami, współpracy:

W dniu 31.08.2015 r. doszło do przekazania Wykonawcy przez Zamawiającego dokumentów dotyczących ochrony danych osobowych, zarządzania bezpieczeństwem informacji w systemach informatycznych NBP oraz danych Inspektora Bezpieczeństwa Systemu (IBS) z Departamentu Bezpieczeństwa NBP.

Pierwszy harmonogram prac związanych z modernizacją systemu został przekazany drogą elektroniczną przez (...) S.A. w dniu 15.09.2015 r. z prośbą o szczegółowe zapoznanie się i zatwierdzenie. Jednocześnie w harmonogramie zostały zawarte pytania o dodatkowe informacje oraz prośby o dokumentację niezbędną do realizacji projektu (dokumentacji odzwierciedlającej stan istniejącego systemu, struktury bazy danych używanego oprogramowania, aby dokonać migracji danych, instrukcji obsługi do aktualnie działającego rozwiązania), w tym dokumentacji bezpieczeństwa systemu informatycznego. E-mail został wysłany do pracowników NBP: E. B. i A. D..

Kilka dni później NBP odesłał dokument z naniesionymi zastrzeżeniami i uwagami precyzującymi zakres realizacji poszczególnych etapów modernizacji systemu. Zamawiający udzielił także informacji, że wszelka dokumentacja oraz wytyczne zostaną udostępnione wykonawcy w siedzibie banku.

W dniu 28.09.2015 r. w Oddziale NBP w K. doszło do spotkania pracowników stron, w trakcie którego szczegółowo omówiono oczekiwania klienta i zagadnienie związane z działaniem systemu. (...) S.A. (...) miał wówczas okazję zaznajomienia się z instrukcjami (...) (...)oraz do aplikacji (...) (...) i (...). Sporządzono notatkę. Bank kolejnego dnia zażądał ostatecznej wersji harmonogramu prac.

W odpowiedzi firma (...) S.A., w celu wyeliminowania rozbieżności w zakresie rozumienia poszczególnych zapisów zawartej umowy oraz ewentualnego wydłużenia harmonogramu projektu, zaproponowała spotkanie w centrali banku w W. w dniu 8.10.2015 r. Dyrektor NBP(...) w K. G. K. (1) chciał, aby spotkanie odbyło się w K. oraz wskazywał, że ewentualne prośby o wyjaśnienia zawartych w SIWZ-ie informacji powinny być kierowane na etapie postępowania przetargowego. Niezbędne do realizacji zadania informacje zostały w jego ocenie przekazane przez zamawiającego w trakcie spotkań roboczych w dniach 31.08. oraz 28.09.2015 r. Dyrektor Oddziału nie wyraził zgody na przedłużenie terminu realizacji umowy.

W dniu 14.10.2015 r. odbyło się kolejne spotkanie stron, w czasie którego ustalono ostateczny zakres prac. Powód – pozwany wzajemny zobowiązał się wówczas do niezwłocznego dostarczenia harmonogramu. Bank przyznał, iż od wykonawcy umowy nie jest wymagane wykonanie jakichkolwiek prac związanych z systemami bezpieczeństwa obiektu. Wykonanie takich prac, jeśli są konieczne, byłoby uzależnione od wysłania zlecenia przez Zamawiającego do firmy K. (1).

NBP o/K. udostępnił wykonawcy wykaz banków obsługiwanych przez bank oraz pliki (...) obsługiwanych banków i grup konwojowych.

W piśmie z dnia 29.10.2015 r. (...) S.A. wezwało NBP O/ K. do zatwierdzenia harmonogramu realizacji zadania, jak też akceptacji projektu systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportu wartości, w nieprzekraczalnym terminie do 5.11.2015 r. (...) S.A. zapewniło w piśmie, iż wobec znacznego zawansowania dostaw urządzeń, prac programistycznych i działań logistycznych, gwarantują wykonanie przedmiotu umowy, zgodnie z terminem tj. w dniu 21.11.2015 r. (...) S.A. zaproponował daleko posunięte zmiany systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości.

W odpowiedzi G. K. (1) zorganizował spotkanie w W., gdzie przedstawił ocenę stanu zawansowania prac i wskazał na zagrożenie wykonania umowy. W trakcie spotkania omówiono również sposób wykonania dokumentacji bezpieczeństwa systemu informatycznego z udziałem M. M. - zastępcy dyrektora Departamentu (...). (...) S.A. przedstawili do akceptacji zaktualizowany harmonogram realizacji umowy. Jednocześnie G. K. (1) podkreślił, iż zgodnie z zawartą umową termin na realizację prac wynosił 90 dni od momentu jej podpisania, w związku z tym NBP terminowej realizacji prac, pod rygorem zapłaty przez wykonawcę kar umownych za opóźnienie w wykonaniu umowy. Przedstawicie powódki oświadczyli, że opóźnienie wynikało z faktu otrzymania umowy drogą pocztową kilka dni po jej podpisaniu.

W dniu 9.11.2015 r. Bank potwierdził akceptację przedstawionego Projektu wykonawczego.

W dniach 9-13.11.2015 r. odbyła się dostawa sprzętu komputerowego, okablowania sieci (...) i czytników (...). Wykonawca wykonywał prace związane z rozstawieniem i podłączaniem sprzętu komputerowego, okablowaniem i montażem urządzeń. Przeprowadzał także prace programistyczne. W tej dacie powód- pozwany wzajemny przekazał Zamawiającemu dokumentację bezpieczeństwa, która jak się później okazało nie odpowiadała wymogom założonym przez bank.

W piśmie z dnia 12.11.2015 r. (...) S.A. odnosząc się do ustalonego
w harmonogramie prac terminu dokonania migracji tj. 12.11.2015 r. wskazywał, iż nie doszło do realizacji prac z przyczyn leżących po stronie banku, gdyż nie zapewnił on obecności firmy odpowiedzialnej za przeniesienie danych. Wykonawca podnosił, iż prace mogą zostać przeprowadzone w innym, dogodnym dla zamawiającego terminie. W ocenie spółki brak przeniesienia danych do nowych urządzeń nie ma żadnego wpływu na prawidłowy rozruch i testy systemu. Tym samym nie może mieć wpływu na końcowy odbiór. Zdaniem wykonawcy, czynności migracji danych nie były przedmiotem łączącej strony umowy. Prace z tym związane miał zapewnić zamawiający, jedynie przy asyście wykonawcy.

Sąd wskazał kolejno, iż NBP informowało K. (1) czyli autora modernizowanego systemu o konieczności stawienia się w dniu 12.11.2015 r. w siedzibie NBP O/K.. Wskazano, że tego dnia planowane jest "wykonanie migracji na nowe urządzenia użytkowników z obecnego czytnika (...) i udostępnienie numerów pilotów obecnej centralki (...) wykonanie migracji na centralkę (...)". Dokonana została wycena tych prac przez przedstawiciela K. (1). Jednakże w wyznaczonym terminie przedstawiciel firmy nie stawił się w siedzibie Oddziału NBP w K..

W odpowiedzi na pismo (...) S.A. z dnia 12.11.2015 r. NBP w dniu 23.11.2015 r. poinformował, iż w „Protokole przekazania systemu do testowania i odbioru dokumentacji (...) i (...) (…), sporządzonym w dniu 18.11.2015 r. zamawiający wyraził zgodę na rozpoczęcie testów funkcjonalności zainstalowanego sytemu na nierzeczywistych danych, jednakże z zastrzeżeniem, że w okresie testowania systemu uzgodniona dokumentacja bezpieczeństwa zostanie dostarczona zamawiającemu, tak aby miał on możliwość przez okres 7 dni wykonywania testów systemu na danych rzeczywistych wprowadzonych do bazy danych systemu. Po tym okresie miał być dokonany odbiór końcowy przedmiotu umowy. Jednocześnie Zamawiający zaprzeczył, aby to na nim ciążył obowiązek przeprowadzenia migracji danych. Mimo to podtrzymał gotowość do zapewnienia podczas migracji danych obecności dotychczasowego serwisanta sytemu, po spełnieniu warunku dostarczenia kompletnej dokumentacji bezpieczeństwa. NBP o/K. skierowało do firmy K. (1) (…) zlecenie usługi umożliwiającej dokonanie migracji danych z dotychczasowego Systemu. Prace te miały być prowadzone pomiędzy 30.11.2015 r. a 4.12.2015 r. W dokumentacji jednak brak było informacji, czy migracja miała polegać na fizycznym przeniesieniu danych do systemu Wykonawcy czy jedynie na umożliwieniu Wykonawcy odczytania odpowiednich danych z systemów firmy (...).

W dniu 24.11.2015 r. powód – pozwany wzajemny podjął czynności zmierzające do uzgodnienia dokumentacji z Inspektorem (...) (...), następnie przekazał dokument bankowi.

W dniu 02.12.2015 r. G. F. potwierdził otrzymanie uwag zamawiającego z testowania Systemu.

W dniu 8.12.2015 r. (...) S.A. wezwała NBP do odbioru przedmiotu umowy, w terminie do 11.12.2015 r. Na protokole, w polu uwagi, znajdowała się informacja, że lista pracowników firm konwojujących w powiązaniu z danymi biometrycznymi (zaimportowanymi do bazy (...) dnia 2.12.015r) zostanie uzupełniona do 11.12.2015 r. Znajdowała się tam również adnotacja że ,,firma(...)nie jest umownie zobowiązana do wprowadzenia pełnej bazy danych do modernizowanego systemu". Wykonawca stwierdził, że nie dokona pełnej migracji danych, jednak nie podał przyczyny dla których migracja nie będzie pełna.

W odniesieniu do przedstawionych przez bank uwag powodowa spółka poinformowała, że wskazywane w piśmie uwagi jako celowe i niezbędne do wykonania w dostarczonym systemie, wykraczają poza ramy tego systemu i zobowiązań wykonawcy, wynikających z zawartej umowy. (...) S.A. podkreślił, iż ogół parametrów i oczekiwań zamawiającego – został uwzględniony i wykonany. Jednocześnie, biorąc pod uwagę perspektywę dalszej współpracy wyraził gotowość wykonania prac, jednakże już w trakcie opieki serwisowej, po odbiorze wykonania przedmiotu umowy.

W piśmie z dnia 10.12.2015 Zamawiający podkreślił, że w związku z brakiem zaimportowanych danych nie jest możliwe wykonanie pełnej weryfikacji konwoju, a co za tym idzie umowa nie została wykonana zgodnie z wymaganiami zawartymi w SIWZ.

W dniu 11.12.2015 r. strony przystąpiły od odbioru przedmiotu umowy. Wzajemnie przedstawiły swoje stanowiska. W trakcie spotkania przeprowadzono testy działania obsługi konwoju przewożącego wartości. Omówiono także funkcjonalność systemu oraz możliwości odpowiedniej modyfikacji systemu, tak aby zapewnić optymalizację procesu obsługi, przy zapewnieniu maksymalnego poziomu bezpieczeństwa. Po spotkaniu powód- pozwany wzajemny przedstawił bankowi propozycję realizacji oczekiwań banku, domagając się jednakże wydłużenia czasu realizacji przedmiotu umowy.

NBP powołał Komisję do odbioru systemu i w dniu 16.12.2015 r. poinformował powoda o terminie rozpoczęcia czynności odbiorczych.

W dniu 18.12.2015 r. z uwagi na stwierdzone braki i niezgodności powołana Komisja w Protokole odbioru z dnia 17 grudnia 2015 r. stwierdziła brak możliwości dokonania odbioru przedmiotu umowy w związku ze stwierdzonymi wadami oraz wezwała powoda do wykonania przedmiotu umowy wolnego od wad w oznaczonym terminie 14 dni od daty otrzymania protokołu. Prezes Zarządu powodowej spółki (...) potwierdził odbiór protokołu w dniu 18.12.2015 r. Jednocześnie na dokumencie sporządził oświadczenie, iż wady określone w raporcie nie istnieją.

Pismem z dnia 28.12.2015 r. (...) S.A. przedstawił swoje stanowisko odnośnie zgłoszonych przez bank wad, zobowiązał się do usunięcia części wskazanych w raporcie braków i niezgodności i zaproponował, że może dokonać modyfikacji systemu w określony sposób, co jednak wiąże się z wydłużeniem czasu realizacji przedmiotu umowy do dnia 31.12.2015 r. W tym dniu doszło do przekazania dokumentacji, dokumentacji powykonawczej, instrukcji, projektu wykonawczego w wersji papierowej. Dokonano także aktualizacji systemu (...) na serwerze Zamawiającego.

Ze względu na upływający termin usunięcia wad przedmiotu umowy NBP wyznaczył (...) S.A. termin kolejnego odbioru zadania w dniu 05.01.2016 r. Po upływie 14 dni od daty wezwania wykonawcy do wykonania przedmiotu umowy wolnego od wad, Komisja przedstawiła stwierdzony stan realizacji przedmiotu umowy. Ponownie stwierdzono brak możliwości dokonania odbioru przedmiotu umowy w związku ze stwierdzonymi w raporcie wadami.

W dniu 19 stycznia 2016 r. (...) S.A. skierowała do (...) S.A. oświadczenie o odstąpieniu od zawartej w dniu 13 sierpnia 2015 r. umowy. Jako przyczynę odstąpienia wskazywała ujawnienie usterek i wad w trakcie odbioru przedmiotu umowy, które uniemożliwiają wykorzystanie funkcji systemu zgodnie z oczekiwaniami zamawiającego określonymi w Umowie, a m.in.:

1)  Zgodnie z pkt 1 "Algorytmu wjazdu grupy konwojowej w Systemie weryfikacji
i uwierzytelniania transportów w trybie automatycznym" (Załącznik nr(...)do Umowy) zgłoszenie przybycia grupy konwojowej powinno być powtarzalnie pokazywane na tablicy (...) widocznej dla konwojentów wraz z powtarzalnym komunikatem głosowym na stanowisku weryfikacji transportów, tymczasem system zapewnia tylko jednorazowy komunikat głosowy.

2)  Zgodnie z punktem 1 i 3 Projektu wykonawczego system powinien pokazywać listę wszystkich transportów na dzień bieżący, w tym planowanych, tymczasem system pokazuje na stanowisku skarbnika tylko informację o zgłoszonym bieżąco do obsługi transporcie oraz transportach zrealizowanych.

3)  Zgodnie z pkt 10 "Założenia do modernizacji Systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości pieniężnych" (Załącznik nr (...) do Urnowy) system powinien porównywać zdjęcia konwojentów zapisane w bazie z obrazem z kamer, tymczasem system nie zaciąga zdjęć konwojentów z bazy danych, gdyż nowa baza nie zawiera zdjęć konwojentów, przez co nie jest możliwe porównywanie tych zdjęć z obrazem z kamer.

4)  Zgodnie z pkt 16 "Założenia do modernizacji Systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości pieniężnych" (Załącznik nr(...) do Umowy) system powinien umożliwiać sterowanie przebiegiem transportów zgrupowanych, tymczasem system nie umożliwia obsługi konwojów w przypadku mniejszej liczby transportów zgrupowanych w konwoju niż deklarowana w momencie tworzenia listy transportów na dany dzień, bez wprowadzenia nowych danych dla takiego konwoju.

W treści pisma Bank zwrócił się do wykonawcy umowy o ustalenie terminu demontażu zainstalowanych wszelkich dostarczonych urządzeń, oprogramowania oraz wykonanej instalacji przewodowej. Poinformował również, iż zgodnie z zapisami umowy, nalicza karę umowną w wysokości 10% łącznego wynagrodzenia brutto, co stanowi kwotę 14 145,00 zł brutto. Wskazał, iż na poczet części spłaty naliczonej kary umownej, wykorzystane zostanie zabezpieczenie należytego wykonania umowy wniesione przez wykonawcę w kwocie 7.072,50 zł brutto. Na pozostałą zaś należność w wysokości. 7.072,50 zł brutto bank wystawi notę księgową z terminem zapłaty 14 dni od daty jej otrzymania. Przesyłka została odebrana w dniu 25.01.2016 r.

W dniu 21.01.2015 r. powód – pozwany wzajemny wystawił fakturę tytułem zapłaty za wykonanie usługi, wezwał zamawiającego do jej zapłaty.

W dniu 10.10.2016 r. NBP O/K. skierował do firmy (...) S.A. wezwanie do zapłaty kwoty 7 391,25 zł, w tym kwoty 318,75 zł tytułem odsetek. Przesyłka została odebrana w dniu 13.10.2016 r.

W rozważaniach prawnych Sąd I instancji wskazał, że istota sporu pomiędzy stronami, zarówno w zakresie powództwa głównego, jak i wzajemnego, sprowadzała się do zakresu wykonanych przez (...) S.A. prac oraz terminowości ich wykonania, a tym samym zasadności odstąpienia od umowy przez NBP i naliczenia przez niego kar umownych. Sąd wskazał, że między stronami została zawarta umowa o dzieło uregulowana w art. 627 i nast. k.c. Wskazał na obowiązki stron umowy o dzieło oraz istotne dla rozstrzygnięcia orzecznictwo.

Sąd I instancji w oparciu o opinię biegłego J. P. ocenił, że firma (...) S.A. nie wykonała systemu zgodnie z postanowieniami zawartymi w umowie oraz zasadami bezpieczeństwa transportów. Biegły uznał za całkowicie zasadne dwa zarzuty z czterech zgłoszonych przez bank w piśmie z dnia 19.01.2016 r. będących podstawą do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy przez zamawiającego. Pozostałe dwa wymagają sprawdzenia w wersji systemu dostarczonej Zamawiającemu. Biegły w swojej opinii wskazywał, iż niewątpliwie celem banku była chęć uzyskania wszystkich funkcjonalności oferowanych przez aktualny (stary) system oraz osiągnięcie dodatkowych korzyści w formie podniesienia poziomu bezpieczeństwa, udoskonalenia organizacji pracy i skrócenia czasu obsługi.

W ocenie biegłego, Zamawiający na każdym etapie prac jasno formułował swoje oczekiwania wobec Wykonawcy. Zarówno po testach użytkownika jak i podczas odbioru systemu Zamawiający jasno wskazał nieprawidłowości, które mogą skutkować brakiem ostatecznego odbioru systemu. Wykonawca zyskiwał dzięki temu informacje o intencjach Zamawiającego i miał czas na dokładne wyjaśnienie punktów spornych.

Sąd Okręgowy ocenił, że po stronie Zamawiającego NBP nie powstał zatem obowiązek uiszczenia zapłaty wynagrodzenia za umówione dzieło, albowiem zakres prac wykonanych przez (...) S.A. powoduje, że zaprojektowany system informatyczny nie nadaje się do umówionego użytku. Zdaniem Sądu doszło do skutecznego odstąpienia od umowy i obciążenia wykonawcy karą umowną na zasadzie § 10 ust. 1 pkt 1 lit b umowy z uwzględnieniem udzielonego zabezpieczenia.

Z powyższych względów Sąd oddalił powództwo (...) S.A. (pkt I wyroku), a w konsekwencji uwzględnił żądanie pozwanego NBP powoda wzajemnego w zakresie żądania zasądzenia na jego rzecz od (...) S.A. Polska kwoty 7 072,50 zł tytułem kary umownej (pkt II wyroku).

Strona powodowa/ pozwana wzajemna wniosła apelację od wyroku, zarzucając:

1.  Naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a)  art. 5 k.c. poprzez pominięcie tej normy w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym, co poskutkowało udzieleniem ochrony prawnej działaniu strony pozwanej, podczas gdy to zachowanie pozwanej stanowi przejaw działania sprzecznego z zasadami współżycia społecznego i nieuprawnione wykorzystanie prawa odstąpienia od umowy w warunkach jej kompletnego wykonania przez powodowego wykonawcę (nawet przy przyjęciu, że zarzucane wadliwości istniały), a w efekcie pozbawienie wykonawcy zapłaty za wykonaną, skomplikowaną pracę nad dedykowanym utworem-systemem informatycznym, jakim jest opracowany system weryfikacji i uwierzytelniania transportów dla oddziału NBP w K.;

b)  art. 354 § 1 w zw. 65 k.c. poprzez wadliwą rekonstrukcję węzła obligacyjnego łączącego strony, a w efekcie przypisanie powódce nienależytego wykonania umowy, choć z jej brzmienia i wykładni, zgodnej z w/w normami - nie sposób przypisać powódce zaniecham i tak Sąd:

- pominął w ustaleniach co do opisu przedmiotu umowy - aspekt bezwzględnego zobowiązania leżącego po stronie pozwanego banku do określenia jednoznacznie i wyczerpująco przedmiotu umowy, a po jego sprecyzowaniu ostatecznym w projekcie wykonawczym - respektowania powyższego, pomimo iż było to kluczowe w sprawie (gdyż chodziło o realizację umowy IT);

- pominął w ustaleniach co do przedmiotu umowy - aspekt jednoznaczności opisu technicznego jej przedmiotu, zawartego w dokumentach a to: umowie z 13.08.2015 r., a następnie w przyjętym (...), w korelacji z zasadami współżycia społecznego, ustalonymi w branży zwyczajami, zamiarem stron i celem umowy - a w efekcie przyjął, że:

-

„celem umowy była niewątpliwie chęć uzyskania wszystkich funkcjonalności oferowanych przez aktualny (stary) system oraz osiągnięcie dodatkowych korzyści” - pomimo tego, że „stary (...) nie został powódce zaprezentowany, a zatem nie mógł stanowić dla powódki źródła informacji o wszystkich funkcjonalnościach i tym bardziej dawać wyobrażenia o dodatkowych korzyściach; co najwyżej zatem - mógł to być cel strony pozwanej, ale nie zgodny cel obu stron, nadto ofertę składała strona powodowa na dostawę nowego systemu i złożyła ją adekwatnie do zapytania ofertowego (okoliczności niesporne),

-

w zakresie przeprowadzenia migracji danych, pomimo braku takiego zobowiązania po stronie wykonawcy (powoda) w umowie, Sąd przypisał ten obowiązek stronie powodowej „Wykonawca powinien zdawać sobie sprawę, jak istotny jest to problem”,

-

pomimo, iż z dostarczonych i zaakceptowanych przez pozwany bank dokumentów pisemnych : Systemu i Dokumentacji, pozytywnie zaopiniowanej przez Inspektora(...) wynikało, że w systemie komunikat głosowy emitowany jest tylko jeden raz dla każdego zdarzenia, a zatem - uzgodniony i odebrany dokument, Projekt, przesądził o właściwości dostarczanego Systemu, Sąd uznał, że umowa, mimo to, w dorozumiany sposób nakładała obowiązek dostarczenia systemu informatycznego o wyższym stopniu bezpieczeństwa; co stanowi wykładnię umowy sprzeczną z art. 65 k.c.,

-

Sąd uznał, że brak zmigrowanych zdjęć konwojentów jest nienależytym wykonaniem umowy przez powódkę, pomimo tego, że zdjęcia miały być zaciągnięte z systemu, do którego powódka nie miała dostępu; skoro żadna reguła wykładni oświadczeń woli odniesiona do umowy nie upoważnia do przyjęcia, iż istniał obowiązek powódki dokonania migracji zdjęć, to nie można wywieść, że powódka ten obowiązek naruszyła,

c)  art. 353 k.c. poprzez pominięcie tej normy, w ocenie uwarunkowań sprawy i przyjęcie, że istniały w przedmiocie świadczenia powodowego wykonawcy usterki/wady, podczas gdy treść zobowiązania powodowej spółki została zdefiniowana w Umowie i (...), co oznaczało, że oczekiwania pozwanego formułowane dopiero na etapie odbioru (lub bezpośrednio przed odbiorem) - wykraczały poza ramy zaciągniętego zobowiązania, a to uzasadnia stawiany zarzut;

d)  art. 395 k.c. poprzez pominięcie tej normy, w ocenie uwarunkowań sprawy i przyjęcie, że zastrzeżone prawo odstąpienia od umowy, na etapie jej wykonania - było zgodne z w/w normą i w uprawniony sposób pozwany bank z niego skorzystał, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego zastrzeżenia umownego winna obejmować także wywód Sądu co przesłankowej oceny poprawności zastrzeżenia prawa odstąpienia od umowy - nie tylko ustalenie samego faktu istnienia wad i usterek w wykonanym systemie informatycznym, okoliczności czy wypadek ich wystąpienia uniemożliwiał prawidłowe funkcjonowanie przedmiotu umowy, ale i czy zastrzeżone prawo odstąpienia było prawidłowo, zgodnie z cytowanym przepisem zastrzeżone, czego Sąd I instancji nie ustalił;

e)  art. 483 §1 k.c. poprzez przyjęcie, że zachowanie strony powodowej, w uwarunkowaniach sprawy, stanowiło uprawnioną podstawę dla odstąpienia od umowy przez pozwaną, a co za tym idzie, że zasadne jest żądanie zapłaty kary umownej przez stronę pozwaną, pomimo, że zachowaniu powódki nie można przypisać winy (nawet nieumyślnej), co dyskwalifikuje tak odstąpienie od umowy, jak i żądanie kary umownej;

f)  art. 74 ust. l ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrewnych, w ten sposób, że Sąd nie uwzględnił jego treści w analizie rozstrzyganej sprawy (błąd subsumpcji) i stwierdził, że „strony zawarły umowę o dzieło, uregulowaną w art. 627 i nast. k.c.(...)”, podczas, gdy umowa, jaką strony zawarły jest umową nienazwaną, łączącą w sobie elementy umowy o dzieło, umowy starannego działania, a nadto umowę, której przedmiot obejmuje utwór - w rozumieniu w/w przepisu;

g)  art. 55 § 1 ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrewnych, w ten sposób, że Sąd pominął uwarunkowania w/w przepisu, jako lex specialis, w kwalifikacji i ocenie zgłaszanych przez zamawiającego usterek/wad systemu informatycznego - co, z uwagi na przedmiot umowy, jaka wiąże strony - ma kluczowe znaczenie;

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik procesu tj.:

a)  art. 229 i 230 k.p.c., poprzez nie uwzględnienie okoliczności bezspornych (tak przyznanych, jak i niezaprzeczonych, a niezależnie potwierdzone przez dowody w sprawie), iż po zawarciu Umowy, strona powodowa sporządziła Projekt wykonawczy i wykonała System, zgodnie z tym Projektem;

b)  art. 233 k.p.c. poprzez:

- brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego, a w szczególności pominięcie w ocenie kluczowych dowodów z opinii biegłych A. M. (1) oraz M. C. (1), co doprowadził do wadliwych ustaleń faktycznych:

- ustalenia, że wykonany przez powódkę System informatyczny, oferowany do odbioru pozwanej był niezgodny z zawartą umową stron, był wadliwy, podczas gdy w/w opinie jednoznacznie stwierdzają, że system wykonany był zgodnie z umową,

- ustalenie, że pozwana wobec wadliwości systemu informatycznego miała prawo odstąpić od umowy, podczas gdy wskazywane wadliwości - nie sposób przypisać powódce aby pozostawały w sprzeczności z treścią umowy stron, projektem oraz opiniami w/w biegłych, jak i opinią prywatną mgr inż. J. Ż.,

- ustalenie, że wobec uprawnionego odstąpienia od umowy, pozwany bank miał prawo naliczyć i żądać zapłaty kary umownej od powódki, podczas gdy wskazywane uchybienia nie są wadliwościami systemu, a co najwyżej zrodzonymi w trakcie realizacji umowy dodatkowymi oczekiwaniami co do niego; strona powodowa nie ponosi winy za inne wyobrażenie o stworzonym w wykonaniu umowy Systemie informatycznym, który odpowiada treści umowy i projektu,

- całkowite pominięcie w rekonstrukcji stanu faktycznego i ustalaniu treści węzła obligacyjnego pomiędzy stronami, opinii biegłych sądowych A. M. (1) oraz M. C. (1), które wykluczyły istnienie niezgodności z umową w wykonanym Systemie informatycznym oraz opinii prywatnej J. Ż.; Sąd dokonał w tym zakresie dowolnej oceny dowodów, nie wskazując przy tym dlaczego w/w dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, czym naruszył art. 327 ^{( 1)} §1 pkt 1 k.p.c.;

- brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego, a w szczególności przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia sprzecznych ustaleń, a to:

- z jednej strony: Sąd ustala, że: „W dniu 09.11.2015 r. Bank potwierdził akceptację przedstawionego Projektu wykonawczego.”, a z drugiej strony Sąd wywodzi: „Gdyby był dostarczony projekt, wówczas wykonawca byli zobowiązany do działania na jego podstawie.”, a przecież był dostarczony i zaakceptowany projekt i wykonawca działał na jego podstawie;

- z jednej strony: Sąd ustala, że „NBP poinformował autora modernizowanego systemu o konieczności stawienia się w dniu 12.11.2015 r. w siedzibie NBP w K. (...), kiedy to planowane jest „wykonanie migracji (…). Jednakże w wyznaczonym terminie przedstawiciel firmy nie stawił się w siedzibie NBP.”, a dodatkowo, za biegłym P. stwierdza, że „Zamawiający zlecił firmie K. (1) migrację (...) i taka migracja się odbyła" a z drugiej strony Sąd ten powtórzył postawione przez w/w biegłego pytanie retoryczne „Natomiast nie było wiadome, dlaczego nie zmigrowano zdjęć konwojentów”. Otóż - w procesie ustalania treści zobowiązania stron - pytanie „dlaczego” - jest nieistotne, a jeśli już - to drugorzędne, najważniejsze jest kto odpowiadał za migrację. To zaś jest jednoznaczne: Zamawiający. Zatem sprzeczność ustaleń Sądu przejawia się w przyjęciu, iż za migrację danych (w tym zdjęć) odpowiada Wykonawca, podczas, gdy dowody wskazują na to, że obowiązek migracji danych spoczywał na Zamawiającym;

- z jednej strony Sąd ustala, że a) „w Załączniku nr (...) do Umowy nie wskazano, że komunikat głosowy powinien być „powtarzalny””, b) „z dokumentacji wynikało, że w zmodernizowanym systemie komunikat emitowany jest tylko jeden raz (...)”, a z drugiej strony, za biegłym P. Sąd ten ustala, że „Zamawiający miał prawo przypuszczać, że komunikat będzie powtarzany do momentu reakcji pracownika", a zatem wyprowadził wnioski sprzeczne, nawet w oparciu o jedyną opinię w/w biegłego, jaką przyjął za podstawę swego rozstrzygania;

- z jednej strony: Sąd przyjął za biegłym J. P., istnienie usterki/wady, polegającej na „braku w Systemie informacji o planowanych transportach na dzień bieżący, ze statusami i godziną zgłoszenia”, a jednocześnie - pomija milczeniem okoliczność bezsporną, iż wymaganie co do informacji o planowanych transportach - nie istnieje ani w Umowie ani Projekcie, Sąd przyjmuje także kwalifikację błędu, jakiej dokonał biegły J. P.: funkcjonalność, jakiej brak zarzuca Zamawiający - pozwoliłaby mu na lepszą organizację pracy zespołu - jako uprawniającą do przyjęcia błędu wykonawczego, podczas gdy brak ten ani nie dyskwalifikuje Systemu jako takiego, ani nie powoduje, że został on wykonany niezgodnie z Umową i Projektem;

- z jednej strony: Sąd za biegłym J. P. wskazuje, że (...) powinien mieć funkcjonalność pozwalającą porównywać zdjęcia konwojenta, zapisanego w bazie danych, ze zdjęciem z kamery”, następnie: „Biegły uznał, że formalnie omawiana funkcjonalność w systemie istnieje.”, a jednocześnie podzielił wniosek biegłego „jednakże jednak od strony funkcjonalnej system nie jest przygotowany do natychmiastowego i produkcyjnego korzystania z tej funkcjonalności.” To oczywista sprzeczność wewnętrzna oraz sprzeczność ustaleń z Umową i Projektem i wadliwa ocena zakresu zobowiązań stron;

- w odniesieniu do wskazywanej przez pozwany bank 4 przyczyny odstąpienia od umowy, to Sąd się do niej nie ustosunkował; biegły zastrzegł, iż „sprawdzenie zasadności tego roszczenia wymaga przeprowadzenia weryfikacji systemu u Zamawiającego.” Sam biegły się zdystansował do jednoznacznego potwierdzenia istnienia zarzucanej usterki/wady. Tymczasem Sąd przyjął jej istnienie na niekorzyść powódki;

- Sąd przyjął za podstawę rozstrzygnięcia, w zakresie oceny wskazanych przyczyn odstąpienia od umowy przez pozwany bank, tylko i wyłącznie opinię biegłego J. P., pomimo, że zawierała ona wewnętrzne sprzeczności, których Sąd, w swych własnych wywodach nie usunął.

które to prowadziły do naruszenie art. 233 k.p.c. i art. 327 ¹ §1 pkt 1 oraz 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanie oceny wybiórczej i dowolnej, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz oparcie się na jednym odosobnionym dowodzie z opinii biegłego J. P. i niewskazanie dlaczego innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

c)  naruszenie art. 327 ^l pkt 1 k.p.c. poprzez:

- wskazanie faktów, które Sąd uznał za udowodnione, bez powołania się na konkretne dowody i przyczyn dla których innym dowodom w tym zakresie odmówił wiarygodności mocy dowodowej;

- nie wskazanie powodów, dla których nie uznał za wiarygodne dowodów z opinii biegłych A. M. oraz M. C., szczególnie, że równocześnie Sąd przyjął opinię biegłego J. P. na tę samą tezę dowodową, a której wnioski były radykalnie różne od opinii w/w biegłych;

- niewyjaśnienia powodów, dla których Sąd przyjął wiarygodność tylko i wyłącznie jednej opinii biegłego J. P., pomimo jej wewnętrznych sprzeczności i trudnych do utrzymania wniosków - w kontekście innych dowodów przeprowadzonych w sprawie;

- niewskazanie toku rozumowania, jakie Sąd I instancji przeprowadził w ocenie dowodów - nie wskazał na jakich zeznaniach których konkretnie świadków się oparł i w jakim zakresie, nie wskazał jak w swym toku rozumowania rozstrzygnął antynomię 2 opinii, jakie zalegały w aktach sprawy kontra 1 opinii, na której się oparł, które elementy zeznań których świadków w kontekście pozostałych środków dowodowych - przemówiły za wnioskami Sądu.

Strona apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I- V i orzeczenie co do istoty sprawy zgodnie z żądaniem pozwu oraz odpowiedzi na pozew wzajemny; domagała się również zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

Strona pozwana/ powódka wzajemna wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od strony powodowej/pozwanej wzajemnie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja była niezasadna i podlegała oddaleniu.

Bezprzedmiotowy jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. (uprzednio art. 328 § 2 k.p.c.). Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w istocie nie zawiera oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów z zeznań świadków i stron, jak również opinii biegłych sądowych. Jednakże naruszenie wymagań, jakim winno odpowiadać uzasadnienie orzeczenia sądu, może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Tego rodzaju zasadniczych wad motywy zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego nie zawierają. Możliwa jest pełna weryfikacja rozstrzygnięcia i dokonanie jego kontroli instancyjnej, również przy uwzględnieniu obowiązującego modelu apelacji pełnej.

Konieczne było następnie zbadanie zarzutów apelacyjnych dotyczących niewłaściwego zakwalifikowania przez Sąd umowy stron, bowiem rodzaj łączącego strony stosunku obligacyjnego determinuje dalsze rozważania. W ocenie Sądu odwoławczego nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty apelacyjne dotyczące braku zastosowania przez Sąd w przedmiotowej sprawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. Dz. U z 2022 r., poz. 2509 ze zm.), w szczególności art. 74 ust. 1. Dokonana przez Sąd I instancji kwalifikacja umowy stron z dnia 13.08.2015 r. jako umowy o dzieło była prawidłowa. Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem umowa o dzieło jest umową rezultatu. W wyniku jej wykonania ma dojść do powstania konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Może polegać zarówno na wytworzeniu nowej rzeczy lub na przetworzeniu czy dokonaniu zmian w już istniejącej.

Umowa stron - biorąc pod uwagę jej przedmiot, okoliczności zawarcia i sposób jej wykonywania przez strony - stanowi umowę o dzieło, bowiem w sposób precyzyjny dotyczy wykonania przez (...) S.A. modernizacji istniejącego w NBP (...)w K. informatycznego systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości oraz jego dalszych przeglądów i konserwacji. Rezultat tej umowy w postaci zmodernizowanego systemu należy uznać za konkretne dzieło. Strony zawarły w umowie postanowienia dotyczące licencji (§ 9) jednakże przeważająca część umowy dotyczy zapisów, które pozwalają zakwalifikować ją jako umowa o dzieło. Zatem przepisy art. 627 i nast. k.c. oraz przepisy ogólne z kodeksu cywilnego dotyczące odstąpienia od umowy znajdowały zastosowanie w niniejszej sprawie.

Z kolei art. 55 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dotyczy sytuacji w których twórcy wypłacone zostało wynagrodzenie umowne, chociażby w części i w razie odstąpienia od umowy zachowuje on prawo do zachowania 25% wynagrodzenia. W badanej sprawie nie zostało wypłacone stronie pozwanej wynagrodzenie z tytułu umowy z dnia 13.08.2015 r. w jakimkolwiek zakresie, a zatem przepis dotyczący zachowania części wynagrodzenia nie może znaleźć zastosowania.

Sąd Apelacyjny podziela ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny i przyjmuje go za własny, jakkolwiek wymagał on uzupełnienia.

Przeprowadzone w sprawie dowody z zeznań świadków dotyczyły głównie okoliczności związanych z zawarciem samej umowy, wykonywania projektu, przebiegu współpracy stron, odbywanych spotkań i zgłaszanych uwag. Oczywistym jest, że Sąd musiał w badanej sprawie skorzystać przede wszystkim z opinii biegłych, bowiem dla rozstrzygnięcia sprawy i oceny zasadności roszczeń stron konieczne było skorzystanie przez Sąd z wiadomości specjalnych. Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie podziela pogląd wyrażony w wyroku tut. Sądu z dnia 18 stycznia 2022 r., sygn. akt I AGa 171/20 (LEX nr 3330110), iż właściwą rolę biegłego w postępowaniu sądowym, wyznaczają granice zakresu jego wiadomości specjalnych. Opinia biegłego umożliwia sądowi analizę i ocenę ustalonych okoliczności sprawy przez pryzmat niezbędnej wiedzy. Ma zatem na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego w sprawie materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Zadaniem biegłego nie jest przy tym ustalenie stanu faktycznego sprawy, lecz naświetlenie i umożliwienie wyjaśnienia przez sąd okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez biegłego wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego mu materiału sprawy.

Sąd I instancji przeprowadził w sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu informatyki mgr inż. A. M. (1) oraz biegłego w zakresie ochrony osób mienia, bezpieczeństwa imprez masowych mgr M. C. (1). Opinie te były lakoniczne, nie odnosiły się w sposób rozbudowany do zagadnień związanych z wykonaniem umowy i zasadnością stwierdzonych w odstąpieniu od umowy wad. Stąd budziły istotne wątpliwości. Również przesłuchanie biegłych na rozprawie w dniu 22.03.2018 r. nie doprowadziło do ich wyjaśnienia. Sąd Okręgowy zasadnie zatem postanowił o dopuszczeniu dowodu z opinii kolejnego biegłego - J. P.,

Jakkolwiek ta ostatnia opinia odnosiła się do istoty występującego w sprawie problemu, to apelujący słusznie wskazywał na niespójności i braki w opinii biegłego J. P.. Zastrzeżenia te zostały potwierdzone w części przez samego biegłego, który w trakcie składania ustnej opinii uzupełniającej w toku postępowania apelacyjnego przyznał, że sporządzona przez niego opinia przed Sądem I instancji nie była pełna., Biegły podnosił, że pewne zagadnienia wymagały zapoznania się z systemem, z którego korzystał NBP O/K. i nowym systemem przygotowanym przez (...) S.A., gdzie takiej weryfikacji obu systemów i porównania ich funkcjonalności oraz również biegły nie dokonał na etapie postępowania pierwszoinstacyjnego.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego P. - w pierwszej kolejności przesłuchał biegłego J. P. na rozprawie w dniu 04.04.2022 r. (k. 603), a następnie zlecił mu wydanie pisemnej opinii uzupełniającej – opinia z dnia 18.05.2022 r. (k. 620), zaś w odpowiedzi na zarzuty strony powodowej biegły przedłożył dalsze ustosunkowania się do tych zarzutów – pismo z dnia 05.07.2022 r. (k. 680).

Biegły sporządził opinie w oparciu o analizę akt sprawy oraz przesłanych mu przez strony filmów ukazujących funkcjonalność wykorzystywanego przez NBP systemu oraz zmodernizowanego systemu (...) S.A.. Opinia ta była rzetelna, jednoznaczna i przekonująca; udzielała wyczerpującej odpowiedzi na wszystkie pytania Sądu; biegły odniósł się również w sposób rzeczowy do zarzutów strony powodowej, w sposób logiczny wyjaśniając sporne kwestie.

W oparciu o uzupełnione postępowanie dowodowe Sąd Apelacyjny poczynił następujące, dalsze ustalenia. I tak:

Biegły opisał szczegółowo w jaki sposób realizowana była konkretna funkcjonalność w systemie, który do tej pory wykorzystuje strona pozwana NBP, a w jak funkcjonalność ta została zrealizowana w zmodernizowanym przez (...) S.A. systemie. Odniósł się do wad/usterek wskazanych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy z dnia 19.01.2016 r.

Odnośnie wady/usterki nr (...)biegły podał, iż – dotychczas - po przyjeździe grupy konwojowej zgłasza ona swój przyjazd na pilocie, co powoduje iż na stanowisku ochrony jest generowany pojedynczy komunikat głosowy (trwający ok. 2-3 sekundy) oraz wyświetlony jest komunikat na tablicy (...). Program zbudowany przez stronę powodową nie dawał możliwości, aby komunikat głosowy został powtórzony, bowiem ponowne wciśniecie przez grupę konwojową przycisku na pilocie nie powodowało powtórzenia komunikatu głosowego, a jedynie ponowienie komunikatu na tablicy (...) wiszącej na zewnątrz. Biegły wskazał, iż wykonawca nie dostarczył zatem tej istotnej funkcjonalności i stwierdzenie usterki było zasadne.

Odnośnie wady /usterki nr (...) biegły wskazał, iż zgodnie z pkt 1 i 3 Projektu wykonawczego system powinien pokazywać listę wszystkich transportów na dzień bieżący, w tym planowanych, tymczasem na stanowisku skarbnika system pokazuje tylko informacje o zgłoszonym na bieżąco do obsługi transporcie oraz transportach zrealizowanych. Brak jest zatem na stanowisku skarbnika informacji o transportach, które jeszcze nie dotarły do oddziału. Ponownie biegły stwierdził, że wykonawca nie dostarczył tej istotnej funkcjonalności i stwierdzenie usterki było zasadne.

Odnośnie wady/usterki nr(...) biegły podał, że w umowie łączącej strony brak było jednoznacznego zapisu definiującego, kto odpowiada za migrację danych, a w szczególności zdjęć konwojentów do modyfikowanego systemu. Wskazał na możliwe 3 sposoby migracji danych: automatyczną, ręczną i sposobem mieszanym. Strona pozwana oczekiwała modernizacji systemu jako takiego, który będzie gotowy do natychmiastowego użycia i nie mogła prowadzić długotrwałego procesu migracji danych, w tym wprowadzenia zdjęć konwojentów. Zatem biegły podniósł, że wykonawca podjął się zadania przeprowadzenia migracji danych i w większości wywiązał się z tego zadania. Nie wykonał wyłącznie migracji zdjęć, przez co jedna z podstawowych funkcjonalności zmodernizowanego systemu nie mogła zostać od razu uruchomiona. W ocenie biegłego to wykonawca miał obowiązek przeprowadzenia migracji danych, dlatego stwierdzenie usterki było zasadne.

Odnośnie wady/usterki nr(...) biegły wskazał, że funkcjonalność dotycząca sterowania przebiegu transportów zgrupowanych została zaimplementowana w zmodernizowanym systemie w sposób, który odbiega od tego, w jaki funkcja ta działa w systemie aktualnie wykorzystywanym przez (...) Oddział K.. Taki sposób implementacji rodzi co najmniej dwa istotne ryzyka/problemy, które szczegółowo opisał biegły. W jego ocenie funkcjonalność ta została dostarczona, jednak jest ona nieprzystosowana do zakresu zadań wykonywanych na poszczególnych stanowiskach, zatem stwierdzenie usterki uznał za zasadne.

Wszystkie funkcjonalności, o których mowa w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy powinny być realizowane w zmodyfikowanym systemie. W załączniku nr (...)do umowy „Szczegółowy opis przedmiotu umowy" w punkcie „Założenia do modernizacji Systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości pieniężnych:" zapisano:

„7) umożliwienie prowadzenia bazy danych obejmującej banki, grupy konwojujące, konwojentów, kierowców, kierowników transportów, pojazdy, itp.",

„9) prezentowanie aktualnego stanu realizacji transportu, zgodnie z funkcjami stanowisk",

„10) porównywanie zdjęć konwojentów zapisanych w bazie z obrazem z kamer",

„16) umożliwienie sterowania przebiegiem transportów a w szczególności:

- grupowanie transportów realizowanych przez ten sam konwój"

W załączniku znajduje się „Algorytm wjazdu grupy konwojowej w Systemie weryfikacji i uwierzytelniania transportów w trybie automatycznym" w którym zawarto wymóg generowana komunikatu głosowego dotyczącego przybycia grupy konwojowej.

Wymagania, które miał spełniać modernizowany system zapisano w załączniku nr (...) do umowy w sposób bardzo ogólny.

Wszystkie funkcjonalności, o których mowa w oświadczeniu o odstąpieniu, za wyjątkiem funkcjonalności dotyczącej grupowania transportów, są zawarte w systemie aktualnie wykorzystywanym przez Zleceniodawcę (NBP). Funkcja grupowania transportów, w aktualnie wykorzystywanym przez Zleceniobiorcę systemie, formalnie nie jest realizowana. Biegły wskazał jak funkcjonuje aktualnie grupowanie transportów.

Biegły negatywnie ocenił funkcjonalność dostarczone przez powoda. Rolą systemu dostarczonego przez stronę powodową nie miało być wspieranie systemu rozliczeń na linii NBP – banki komercyjne. Rolą tego systemu miało być m.in. wsparcie pracowników ochrony i podniesienie przez to bezpieczeństwa transportowania wartości. Dostarczona funkcjonalność spowoduje wydłużenie czasu postoju przez wjazdem do śluzy nawet do kilkudziesięciu minut.

Podał biegły, że podstawowym dokumentem, na podstawie którego tworzony jest system jest jego projekt. Projekt ten tworzony jest zawsze przez wykonawcę systemu, który powinien w sposób bardzo intensywny włączyć do prac nad nim zlecającego. W efekcie powinien powstać dokument (projekt), który jednoznacznie będzie definiował wszystkie funkcjonalności systemu i sposób jego działania. Tym bardziej, jeżeli wykonawca systemu nie jest podmiotem wyspecjalizowanym w branży w jakiej działa zleceniodawca. Dobrze przygotowany projekt będzie oznaczał, że wykonawca dobrze zrozumiał zamówienie i wykonany system będzie spełniał wszystkie udokumentowane wymagania zleceniodawcy. Wszelkie luki i niedopowiedzenia w projekcie powodują, że zleceniodawca „dopisuje sobie” własną interpretację do tych zapisów wychodząc z założenia, że są to sprawy oczywiste dla wykonawcy i dlatego nie zawarł ich w projekcie.

Zgodnie z umową odpowiedzialnym za przygotowanie projektu był wykonawca, który powinien przygotować go w taki sposób, aby nie dawał on możliwości dowolnej interpretacji jego zapisów. To w interesie wykonawcy jest, aby zapisy projektu były jednoznaczne dlatego, że ma to m.in. istotny wpływ na ilość czasu, jaki programiści poświęcą na implementacje danej funkcjonalności. Dobrze wykonany projekt spowoduje również, że zamawiający będzie miał jednoznaczną informację o tym jaki produkt otrzyma i nie będzie miał możliwości dowolnej interpretacji zapisów.

W opinii biegłego projekt, który dostarczył Wykonawca zawiera luki oraz niejednoznaczności. Skutkuje to tym, że jego zapisy mogą być interpretowane dwojako. Wykonawca, jako profesjonalny podmiot tworzący oprogramowanie, powinien zdawać sobie sprawę z efektów jakie niosą za sobą wszelkie niejednoznaczności zapisane w projekcie. To w interesie Wykonawcy jest wykonać projekt jak najdokładniej. Wykonawca, jako doświadczony podmiot, powinien doskonale zdawać sobie sprawę z problemów jakie wynikną z braku uzgodnień dotyczących migracji danych do zmodyfikowanego systemu. Jeżeli Wykonawca uważał, że to nie on powinien dokonać migracji danych to powinien dążyć do zawarcia odpowiednich zapisów już w Umowie.

W ocenie biegłego wszystkie nieprawidłowości wymienione w oświadczeniu można było bardzo szybko usunąć.

Odnośnie migracji zdjęć konwojentów do modernizowanego systemu biegły podał, że w jego opinii strona powodowa/pozwana wzajemnie mogła dokonać migracji tych zdjęć do bazy, jednak nie mogłaby ona odbyć się automatycznie. Wymagałaby odnalezienia danych pracownika, na podstawie jego imienia i nazwiska oraz miejsca zatrudnienia w modernizowanej bazie danych oraz zapisania zdjęcia w bazie danych. Taka migracja byłaby czasochłonna, ale można było ją przeprowadzić na podstawie danych zapisanych na płycie CD przekazanej przez NBP i nie wymagało to żadnej interakcji z firmą K. (1). Gdyby wykonawca otrzymał dane w formie uporządkowanej (np. relacyjnej bazy danych), to migracja byłaby prostsza i obarczona mniejszym ryzykiem błędu. Biegły oszacował, że taka migracja wymagałaby pracy jednego pracownika przez jeden dzień. Podał nadto, iż wykonawca po otrzymaniu zdjęć, jeśli jego zdaniem forma zdjęć niosła ze sobą niebezpieczeństwo związane z migracją, to winien poinformować o tym NBP i zwrócić się o dostarczenie zdjęć w innej formie lub o dostarczenie dodatkowych informacji niezbędnych do bezpiecznego wykonania migracji. Strona powodowa nie zwracała się do pozwanej z takimi zapytaniami, nie podjęła koniecznej w tym zakresie współpracy.

Mając powyższe na uwadze należało dokonać oceny złożonego przez NBP oświadczenia o odstąpieniu od umowy i czy zawarte w nim wady były istotne.

Podkreślenia wymaga, że wskazane w oświadczeniu wady można było podzielić na dwie części: pierwsza dotyczy ujawnionych usterek w postaci braku powtarzalności komunikatu głosowego po przybyciu grupy konwojowej, listy wszystkich transportów w tym bieżących, planowanych i zrealizowanych oraz przebiegu transportów zgrupowanych (wady nr(...) oświadczenia), zaś druga obejmuje problem migracji zdjęć konwojentów do modernizowanego systemu i na kim spoczywał obowiązek tej migracji (wada nr (...)).

Jak słusznie podnosił Sąd I instancji, należało odwołać się do celu umowy stron i jej zapisów dotyczących przedmiotu umowy oraz przeznaczenia zleconego do wykonania dzieła. Przedmiotem umowy (§1 ust. 1 pkt 1 i 2) było zaś wykonanie przez (...) S.A. modernizacji istniejącego informatycznego systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości oraz prowadzenie prac konserwacyjnych i przeglądowych zmodernizowanego systemu. Zgodnie ze szczegółowym opisem przedmiotu umowy – stanowiącym załącznik nr (...) do umowy celem modernizacji (...) było usprawnienie obsługi grup konwojowych oraz dostosowanie systemu do jednolitych zasad weryfikacji grup konwojowych w NBP. Modernizacja Systemu miała również umożliwić poprawną i szybką weryfikację transportu wartości i zoptymalizować pracę. Nowa organizacja (...) miała obejmować także wydział kasowo- skarbcowy poprzez wdrożenie jej pracowników do czynnego udziału w obsłudze dedykowanego etapu w Systemie weryfikacji i uwierzytelniania transportu. W założeniu, nowy system miał ograniczyć kontakt osobisty grup konwojowych z pracownikami (...)oraz archiwizować wszystkie istotne punkty weryfikacji i powiązanie w przyszłości z (...). Dzięki inwestycji miało dojść do: podwyższenia poziomu bezpieczeństwa, udoskonalenia organizacji pobierania i zdawania wartości pieniężnych, skrócenia czasu obsługi uraz usprawnienia i polepszenia pracy pracowników ochrony i skarbników, poprzez szybszą i łatwiejszą pracę.

Zatem modernizacja systemu miała prowadzić do polepszenia funkcjonalności już istniejącego systemu weryfikacji i uwierzytelniania transportów wartości, z którego korzystał Oddział (...) w K.. Chodziło o usprawnienie organizacji pracy, wykonywanie jej w sposób szybszy i lepszy, podniesienie poziomu bezpieczeństwa. Tymczasem - jak wynika z opinii biegłego J. P. - wady z pkt (...) występowały, obarczały stronę powodową/pozwaną wzajemnie i prowadziły do gorszej funkcjonalności systemu niż używanego przez NBP. Ich wystąpienie prowadziło bowiem do pogorszenia funkcji, konieczności wykonywania przez pracowników banków większej ilości czynności, obniżenia poziomu bezpieczeństwa (np. poprzez konieczność pozostawania konwoju przy śluzie przez dłuższy czas, gdy pracownik banku nie usłyszy jednokrotnego sygnału dźwiękowego od grupy konwojowej). Biegły dokonał porównania systemu działającego u strony pozwanej oraz tego, który zmodernizowała strona powodowa i doszedł do wniosku, że rozwiązania zastosowane przez (...) S.A. były gorsze, a zatem cel umowy polegający na modernizacji i usprawnieniu nie został osiągnięty.

Usterka nr (...) dotycząca braku zmigrowania zdjęć konwojentów do nowego systemu, obciążała w ocenie Sądu stronę powodową. Umowa stron nie wskazywała, która ze stron miała dokonać tej migracji. Jak słusznie wskazywał biegły J. P., (...) S.A. podjęła się dokonania migracji danych i wykonała ją w części, bez powyższych zdjęć. Strona powodowa dysponowała zdjęciami udostępnionymi jej przez bank na płycie CD i mogła dokonać migracji, a jeśli obawiała się o bezpieczeństwo danych to powinna to zgłosić zamawiającemu i podjąć z nim w tym zakresie współpracę. Pozwana oczekiwała bowiem modernizacji systemu w taki sposób, że powinna otrzymać gotowy do użycia system, bez konieczności wprowadzania do niego samodzielnie danych – co opóźniałoby uruchomieniu systemu. Zatem to na stronie powodowej spoczywał obowiązek przeprowadzenia migracji danych, w tym zdjęć konwojentów, a stwierdzenie usterki było uzasadnione.

Należy wskazać, że zarówno w umowie z dnia 13.08.2015 r., jak i załączniku nr (...)do stanowiącym szczegółowy opis przedmiotu umowy, a następnie w Projekcie strony określiły konieczne do wykonania prace w sposób nie dość szczegółowy, tak aby obejmowały one wszystkie niezbędne funkcjonalności w najmniejszych detalach. Powódka jako specjalista od systemów informatycznych winna była zapoznać się z systemem (...) już funkcjonującym w Oddziale NBP w K., poznać jego funkcjonalności i zbadać jak mają one zostać udoskonalone, aby system działał lepiej. Zgodnie z doświadczeniem życiowym oraz zasadami logiki jest prawie niemożliwym tak szczegółowe opisanie wszystkich zmian, funkcji, aby brak było jakiejkolwiek konieczności pewnego doprecyzowania niektórych kwestii w ramach współpracy stron w toku wykonywania dzieła. Apelujący podnosił, że strona pozwana dysponowała wykonanym przez (...) S.A. projektem modernizacji systemu, zapoznała się z nim i nie zgłaszała wówczas uwag, zatem akceptowała wykonanie systemu w takich kształcie i z takimi funkcjonalnościami. Jednakże na etapie wykonania umowy zazwyczaj dochodzi do dalszych uzgodnień, przy testowaniu systemu oraz odbiorach możliwe jest wystąpienie pewnych nowych okoliczności, co skutkuje zgłaszaniem dalszych uwag. Taka sytuacja miała miejsce również w niniejszej sprawie. NBP zgłaszało stronie powodowej uwagi do modernizowanego systemu, gdzie (...) S.A. ich nie uznawała, wskazywała, że umowa stron nie obejmowała tych konkretnych zmian systemu w takiej formie, jak domagał się bank. Takie uwagi dotyczyły również 4 wad wskazanych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy. Tymczasem - w ocenie Sądu - umowa stron dotyczyła wszystkich funkcjonalności określonych w odstąpieniu, które opisano w sposób ogólny. Jednakże to na stronie powodowej, jako podmiocie profesjonalnym, spoczywał obowiązek podjęcia współpracy z zamawiającym, wyjaśnienia wszystkich ewentualnych uwag i rozbieżności - tak aby doszło do realizacji umowy w pełnym zakresie, aby wszystkie funkcjonalności były zgodne z oczekiwaniami NBP. W ocenie Sądu zabrakło tej potrzebnej współpracy ze strony (...) S.A., gdzie same prace nie wymagały dużego nakładu czynności – co potwierdził Prezes spółki zeznając, że byłaby w stanie wykonać je w 1 dzień. Również biegły sądowy J. P. wskazywał na nieduży nakład pracy i zaangażowanie jednego pracownika do migracji zdjęć konwojentów do bazy, co było możliwe do wykonania w ciągu 1 dnia.

Jak wynika z orzecznictwa (w tym cytowanych przez Sąd I instancji wyroków Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 13.10.2017 r. i 23.10.2013 r.) zamawiającego może zwolnić z obowiązku zapłaty wynagrodzenia istnienie wad istotnych, które powodują, że dzieło nie nadaje się do umówionego użytku. To na zamawiającym spoczywa obowiązek wykazania istnienia tych istotnych wad, które uniemożliwiają korzystanie z dzieła zgodnie z umową oraz jego przeznaczeniem.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wady/usterki wskazane w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy należy uznać za istotne. System jakiego oczekiwała strona powodowa miał być lepszy od dotychczasowego, usprawniać i polepszać warunki pracy i bezpieczeństwa. Tymczasem niedziałające funkcjonalności prowadziły do ich pogorszenia i NBP nie mógł z niego korzystać w takim kształcie jaki otrzymał od strony powodowej, nie narażając się na utrudnienie warunków pracy pracowników, a być może nawet na niebezpieczeństwa związane z samymi transportami wartości. Jakkolwiek usunięcie ujawnionych wad nie wymagało znacznego nakładu pracy ani dużego czasu na ich naprawienie, to jednak specyfika sprawy, tego że chodziło o system informatyczny oraz kwestie związane z bezpieczeństwem całych procedur transportów wierzytelności, to nie sposób w ocenie Sądu odwoławczego uznać ich nieistotne.

Strona pozwana/powódka wzajemna mogła zatem skorzystać z zapisu umownego zawartego w §11 ust. 2 pkt 3, zgodnie z którym zamawiającemu przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy w razie, gdy ujawnione usterki i wady w trakcie odbioru przedmiotu umowy określonego w zał. nr(...) uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie przedmiotu umowy.

Z kolei naliczenie kary umownej było zasadne w świetle zapisu umownego zawartego w §10 ust. 1 pkt 1 lit.b, zgodnie z którym zamawiający mógł naliczyć wykonawcy karę umowną w wysokości 10% łącznego wynagrodzenia brutto określonego w § 5 ust. 1 tj. 141 450 zł, a zatem kara wynosiła 14 145 zł brutto. Strona pozwana na poczet kary umownej zaliczyła zabezpieczenie złożone przez wykonawcę zgodnie z §8 ust. 3 w kwocie 7 072,50 zł. Zatem Sąd I instancji zasadnie orzekł w pkt III o zasądzeniu kwoty 7 072,50 zł tytułem kary umownej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21.10.2016 r. do dnia zapłaty.

Końcowo należy wskazać, że nie doszło w ocenie Sądu do naruszenia art. 5 k.c. i nadużycia prawa przez stronę pozwaną/ powódkę wzajemną. NBP skorzystała z umownego prawa odstąpienia od umowy, które to odstąpienie – jak oceniono wyżej – było zasadne. Co istotne przy tym, dla zastosowania art. 5 k.c. niezbędne jest wskazanie, na czym polega naruszenie zasad współżycia społecznego, tj. jaka konkretnie zasada została przez korzystającego z przysługującego mu prawa podmiotowego naruszona i dlaczego. Nie jest zatem możliwe ogólne powołanie się na zasady współżycia społecznego, lecz niezbędne jest wskazanie, którą z konkretnych zasad przyjętych w społeczeństwie narusza działanie powoda. (wyrok tut. Sądu Apelacyjnego z dnia 08.06.2022 r., sygn. akt I ACa 1344/21, LEX nr 3431797) Apelujący nie wskazał zaś jakie konkretnie zasady współżycia miał naruszyć zamawiający.

Mając na uwadze powyższe wyrok Sądu I instancji był prawidłowy, a apelacja strony powodowej / pozwanej wzajemnie podlegała oddaleniu, o czym Sąd Apelacyjny orzekł w pkt 1 sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd rozstrzygnął w pkt 2 zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik (art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.). Kwota 4 050 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej / powodowej wzajemnie za postępowanie odwoławcze została ustalona na postawie § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 zd. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).