Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Sędziowie:	SA Robert Jurga SA Beata Kurdziel
Protokolant:	Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2023 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w K.

przeciwko Instytutowi (...) Polskiej Akademii Nauk w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 13 stycznia 2021 r. sygn. akt I C 856/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej Instytutu (...) Polskiej Akademii Nauk w W. na rzecz strony powodowej (...) w K. kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt : I ACa 593/21

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w K. w ostatecznie określonym żądaniu pozwu skierowanego przeciwko Instytutowi (...) Polskiej Akademii Nauk w W., domagało się zasądzenia kwoty 440.157,10 zł tytułem zwrotu środków przekazanych na realizację projektu badawczego wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych;

- od kwoty 142.561,10 zł od dnia 27 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 148.996 zł od dnia 10 marca 2015 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 148.600 zł od dnia 10 września 2015 r. do dnia zapłaty

Strona powodowa domagała się również obciążenia przeciwnika procesowego kosztami postępowania.

Uzasadniając żądanie strona powodowa wskazała, iż jest agencją wykonawczą powołaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o (...), mającą wspierać działalność naukową w zakresie badań podstawowych. Wykonując to zadanie organizuje konkursy, laureatom których przyznawane są środki finansowe na realizację zgłoszonego do konkursu projektu.

(...) ogłosiło w dniu 15 marca 2012 r. konkurs na finansowanie projektów badawczych, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo – badawczej do realizacji tych projektów , pod ogólną nazwą (...) (...).

W wyniku konkursu do finansowania skierowany został projekt naukowy strony pozwanej pt.: „Indukowane ciśnieniem kwantowe przejścia fazowe i kwantowe zjawiska krytyczne w nadprzewodnikach żelazowych: kompleksowe badania przewodnictwa elektrycznego, struktury krystalicznej, uporządkowania magnetycznego związków macierzystych i domieszkowanych”.

Kierownikiem projektu został dr T. P.. Dyrektor (...) w dniu 7 grudnia 2012 r. wydał decyzję nr (...) , którym pozwana otrzymała na jego sfinansowanie środki finansowe w wysokości 1.451.880 zł Następnie, zgodnie z wymogami ustawowymi, (...) podpisało w dniu 6 marca 2013 r. trójstronną umowę ze stroną pozwaną oraz kierownikiem projektu.

Harmonogram realizacyjny projektu badawczego przewidywał wykonanie czterech zadań badawczych, których planowany czas realizacji wynosił odpowiednio na każde z zadań od 3 do 18 miesięcy.

(...) przekazało stronie pozwanej sumę łączną 990.688 zł na poczet realizacji I etapu projektu badawczego, przelaną w częściach / transzach /.

Finansowanie drugiego etapu, uzależnione zostało od pozytywnej, pod względem merytorycznym, oceny realizacji pierwszych 30 miesięcy projektu, dokonywanej przez Zespół (...) na podstawie przedkładanego przez kierownika projektu oraz I. (...) raportu cząstkowego. Ponieważ w czasie wykonywania pierwszego etapu doszło do konfliktu pomiędzy kierownictwem Instytutu i kierownikiem projektu , powódka , chcąc umożliwić zakończenie realizacji projektu, wyraziła zgodę na przedłużenie terminu na złożenie raportu cząstkowego do dnia 18 stycznia 2016 r.

Raport nie został jednak złożony. Dlatego pismem datowanym na 3 lutego 2016r strona powodowa odstąpiła od umowy, żądając zwrotu przekazanych dotychczas środków w wysokości 960.688 zł w terminie 14 dni od daty otrzymania oświadczenia o odstąpieniu. Instytut (...) zwrócił część uzyskanej kwoty , w wysokości 520.530,90 zł.

Powódka o pozostała część pieniędzy wytoczyła powództwo , domagając się zapłaty sumy 440.157,10 zł.

W czasie procesu pozwana przedstawiła prawidłowo sporządzony raport cząstkowy , wnosząc o możliwość kontynuowania projektu. (...) na to przystał, składając w dniu 16 marca 2017r oświadczenie o cofnięciu oświadczenia o odstąpieniu na które I. (...) oraz T. P. wyrazili zgodę.

Złożony w dniu 20 lutego 2017 r. raport cząstkowy został poddany ocenie merytorycznej przez Zespół (...), który w dniu 23 października 2017 r.wydał o nim opinie negatywną.

Była ona podstawą do odmowy udzielenia przez (...) finansowania drugiego etapu realizacji projektu.

Równocześnie - zgodnie z § 11 ust. 4 umowy- strona pozwana wraz z kierownikiem projektu zobowiązani byli do złożenia w terminie 60 dni od dnia zakończenia realizacji projektu, raportu końcowego.

Termin ten został przez strony, na podstawie wzajemnej korespondencji, ustalony na dzień 25 grudnia 2017 r., a następnie na wniosek pozwanego Instytutu przesunięty na dzień 16 lutego 2018 r,, który także nie został dochowany.

(...) wzywał zobowiązanego pismami z dnia 16 marca 2018 r. oraz 25 kwietnia 2018 r. do wykonania tego obowiązku , w sposób i w formie opisanej w umowie grantowej, które również okazały się nieskuteczne.

Strona powodowa w tych okolicznościach , odwołując się do postanowienia § 11 ust. 6 umowy wskazywała , iż tym samym C. miało podstawę do uznania jej za niewykonaną i żądania zwrotu przekazanych środków finansowych wraz z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych , liczonymi od dnia przekazania środków do dnia ich zwrotu.

Wezwanie o ich dobrowolny zwrot w zakresie sumy ocenie dochodzonej pozwem, 440 157, 10 zł wraz z odsetkami. o zostało odebrane przez adresata 27 czerwca 2018r , co powoduje , iż roszczenie powódki stało się wymagalne w dniu 12 lipca 2018r.

Wezwanie okazało się nieskuteczne.

Odpowiadając na pozew strona przeciwna wniosła o oddalenie powództwa oraz przyznania na swoją rzecz kosztów procesu.

W swoim stanowisku ,m nie przecząc faktowi zawarcia umowy przez strony oraz kierownika projektu , jak i jej treści podnosiła, że strona przeciwna nie ma tytułu do żądania zwrotu przekazanych Instytutowi środków albowiem wbrew twierdzeniom oponentki procesowej raport końcowy został złożony , co nastąpiło w dniu 2 lutego 2018r, a dokument ten podpisał dyrektor I. (...).

Jej zdaniem złożony uprzednio i oceniony przez powódkę merytorycznie raport cząstkowy , odpowiada treścią raportowi końcowemu, którego brak , według powódki , ma być przyczyną powstania po jej stronie roszczenia o zwrot środków finansowych.

Ta tożsamość obu dokumentów wynika z faktu , że po złożeniu raportu cząstkowego , w ramach projektu badawczego nie były już prowadzone żadne inne czynności , tak merytoryczne jak i o charakterze finansowym , o czym grantobiorca informował (...).

Podnosiła także , że złożenie raportu końcowego w formie papierowej w dniu 2 lutego 2018r r., który został podpisany przez osoby uprawnione do reprezentowania Instytutu, nie może być kwalifikowane jako złożenie raportu niekompletnego. Nie podpisanie go przez kierownika projektu oraz nie przesłanie go w formie elektronicznej , w systemie OSF , jak stanowiła umowa stron , nie stanowiły przeszkód do tego aby mogło dojść do kontroli przez (...) merytorycznej i finansowej jego poprawności a w konsekwencji do ostatecznego rozliczenia projektu badawczego.

Zdaniem strony pozwanej postanowienie umowy stron z dnia 6 marca 2013r [ § 11 ust. 6] uprawniające Dyrektora C. do uznania umowy za niewykonaną i w jego następstwie do żądania zwrotu przekazanych na projekt badawczy pieniędzy jest niezgodne z przepisami ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o (...) i jako takie winno być uznane za nieważne z mocy prawa.

Ponadto zdaniem I. (...) uznanie umowy za niewykonaną i żądanie zwrotu stanowią naruszenie dobrych obyczajów oraz zasad współżycia społecznego. Jest także sprzeczne z normą art. 353 ^{( 1)} k.c., albowiem nie do się pogodzić z celami jakie postawił przed (...) ustawodawca.

Instytut argumentował równie , iż istniały obiektywne i niemożliwe do przezwyciężenia przeszkody [ za które Instytut nie odpowiada ] w złożeniu raportu w systemie (...) oraz w uzyskaniu pod nim podpisu kierownika projektu. T. P. odmówił współpracy w tym zakresie ze strona pozwaną. Przyczyną złożenia raportu wyłącznie w wersji papierowej i bez podpisu kierownika projektu, była to właśnie jego sposób postępowania.

Pozwana zakwestionowała także postanowienia § 11 ust. 6 i § 12 ust. 8 umowy, jako sprzeczne z art. 455 kc oraz istotą odsetek, jako świadczenia akcesoryjnego, gdyż roszczenie o ich zapłatę , zgodnie z tymi zapisami, powstaje z chwilą uznania przez dyrektora (...) umowy za niewykonaną, a jednocześnie jest ono wymagalne z datą wcześniejszą niż data jego powstania.

Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2021r., Sąd Okręgowy w Krakowie :

- zasądził od strony pozwanej Instytutu (...) Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w W. na rzecz strony powodowej (...) z siedzibą w K. kwotę 440.157,10 zł wraz z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych, jednak nie więcej niż odsetki maksymalne za opóźnienie, liczonymi od dnia 12 lipca 2018 r. do dnia zapłaty[ pkt I ],

- oddalił powództwo w pozostałej części [ pkt II ] oraz

- zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 32.825 zł tytułem zwrotu kosztów procesu[ pkt III sentencji orzeczenia ].

Za niesporne pomiędzy stronami Sąd I instancji uznał następujące fakty :

W dniu 22 czerwca 2012 r. Instytut (...) z siedzibą w W. złożył wniosek badawczy do (...) zatytułowany „Indukowane ciśnieniem kwantowe przejścia fazowe i kwantowe zjawiska krytyczne w nadprzewodnikach żelazowych: kompleksowe badania przewodnictwa elektrycznego, struktury krystalicznej, uporządkowania magnetycznego związków macierzystych i domieszkowanych”.

We wniosku o sfinansowanie tego projektu badawczego wskazano, iż kierownikiem projektu jest dr T. P..

Decyzją nr (...) z dnia 7 grudnia 2012 r. przyznano I. (...) środki w wysokości 1.451.880 zł na finansowanie tego projektu.

W dniu 6 marca 2013 r. pomiędzy (...) w K. , Instytutem (...) oraz dr T. P., zawarta została umowa nr (...) określająca warunki realizacji, finansowania oraz rozliczania projektu badawczego pt.: „Indukowane ciśnieniem kwantowe przejścia fazowe i kwantowe zjawiska krytyczne w nadprzewodnikach żelazowych: kompleksowe badania przewodnictwa elektrycznego, struktury krystalicznej, uporządkowania magnetycznego związków macierzystych i domieszkowanych” , przyjętego do finansowania w ramach konkursu (...).

Zgodnie z § 2 umowy , datę rozpoczęcia realizacji projektu strony ustaliły na dzień jej zawarcia , a zakończenia realizacji projektu na 5 marca 2018 r. Okres jego realizacji został określony na 60 miesięcy.

Pierwszy etap realizacji miał wynieść 36 miesięcy, natomiast drugi 24 miesięcy. Strony ustaliły, iż C. zapewni finansowanie w pierwszym etapie realizacji projektu. Odnośnie drugiego etapu realizacji uzgodniono , iż C. udzieli finansowania pod warunkiem, że Zespół (...) pozytywnie oceni dotychczasowe rezultaty wykonywania przedsięwzięcia naukowego , w okresie pierwszych 30 miesięcy jego prowadzenia.

Na realizację projektu zostały przyznane środki finansowe w wysokości 1.451.880 zł

Strony postanowiły, że Instytut (...) jest odpowiedzialny wobec C. za wykonanie umowy, w tym za działania i zaniechania kierownika projektu.

Zgodnie z § 9 umowy , nadzór strony powodowej nad wykonywaniem projektu obejmował: ocenę raportów rocznych z realizacji projektu, kontrolę w siedzibie jednostki przez wyznaczony przez dyrektora zespół kontrolujący, uprawnienie dyrektora do wstrzymania finansowania projektu, uprawnienie dyrektora do przerwania finansowania projektu.

(...) mogło przerwać finansowanie projektu w przypadku: wydatkowania środków finansowych niezgodnie z umową lub nieterminowego albo nienależytego wykonywania umowy, w tym w szczególności stwierdzenia zmniejszenia zakresu rzeczowego przedsięwzięcia naukowego .

W przypadku przerwania finansowania, strona pozwana zobowiązana była do: złożenia wraz z kierownikiem projektu raportu końcowego w terminie 60 dni od dnia doręczenia jej informacji o przerwaniu finansowania,zwrotu na rachunek bankowy C. niewykorzystanych środków finansowych oraz środków finansowych wykorzystanych nieprawidłowo wraz z odsetkami, o których była mowa w § 12 ust. 8, wpłaty na rachunek bankowy (...) kary umownej, jeżeli zostanie naliczona przez druga stronę.

W myśl postanowień § 11 umowy, I. (...) wraz z kierownikiem projektu mieli składać garntodawcy w formie papierowej i elektronicznej raporty roczne, raport cząstkowy i raport końcowy, według wzoru stanowiącego załącznik numer (...) do umowy.

Raport roczny miał być składany w terminie do dnia 31 marca następnego roku, nie wcześniej jednak niż po upływie 8 miesięcy od dnia rozpoczęcia realizacji projektu. Raport cząstkowy w terminie 30 dni od upływu 30 miesięcy realizacji. Sprawozdanie merytoryczne, zawierające omówienie wykonanych zadań badawczych i osiągniętych wyników, stanowiło załącznik do raportu cząstkowego.

W razie nieudzielenia przez powódkę finansowania na drugi etap realizacji projektu, za dzień zakończenia realizacji projektu strony przyjmowały dzień zakończenia pierwszego etapu jego realizacji. (§ 11 ust. 3 umowy). Zgodnie z §11 ust. 4 , raport końcowy miał być złożony w terminie 60 dni od zakończenia realizacji projektu .

W myśl § 11 ust. 6 umowy niezłożenie raportu końcowego w terminie lub złożenie raportu niekompletnego, stanowiło podstawę do uznania umowy za niewykonaną i uprawniało grantodawcę do żądania zwrotu przekazanych dotąd środków wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych , liczonymi od dnia przekazania ich do dnia zwrotu oraz do żądania zapłaty kary umownej.

W § 12 umowy określono sposób i zakres końcowej oceny merytorycznej zrealizowanego projektu oraz jego finansowego rozliczenia . W ust. 1 wskazano, że reporty roczne, raport cząstkowy i raport końcowy zawierają m.in. zestawienie kosztów planowanych i poniesionych od dnia rozpoczęcia realizacji zamierzenia badawczego do zakończenia okresu, którego dotyczą. Odrębny załącznik do raportu końcowego stanowiło sprawozdanie merytoryczne, zawierające omówienie wykonanych zadań badawczych i osiągniętych wyników (§ 12 ust. 2 umowy).

Dyrektor (...) dokonywał rozliczenia umowy po przyjęciu sprawozdania finansowego przedłożonego przez stronę pozwaną oraz po uzyskaniu pozytywnej oceny merytorycznej projektu dokonanej przez właściwego Koordynatora Dyscyplin, Zespół (...) oraz Radę (...) (§ 12 ust. 3 umowy). W razie nieprzyjęcia sprawozdania finansowego lub w razie nieuzyskania przez projekt pozytywnej oceny merytorycznej, Dyrektor miał podstawę do uznania umowy za niewykonaną w całości lub w części i wezwania beneficjenta grantu do zwrotu środków finansowych wykorzystanych nieprawidłowo, bądź do wezwania do zwrotu środków wykorzystanych nieprawidłowo i do zapłacenia kary umownej (§12 ust. 7 lit. a i b umowy).

Środki finansowe podlegały zwrotowi na rachunek bankowy (...) , wskazany w Załączniku nr (...) do umowy wraz z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych naliczonymi za okres od dnia ich przekazania do dnia zwrotu (§12 ust. 8 umowy).

Pieniądze w ogólnej sumie 990.688 zł zostały przekazane stronie pozwanej w następujących transzach:

- w dniu 30 kwietnia 2013 r. kwota 171.096 zł;

- w dniu 19 września 2013 r. kwot 171.000 zł;

- w dniu 7 kwietnia 2014 r. kwota 160.596 zł;

- w dniu 27 sierpnia 2014 r. kwota 160.400 zł;

- w dniu 10 marca 2015 r. kwota 148.996 zł;

- w dniu 10 września 2015 r. kwota 148.600 zł.

W trakcie realizacji umowy (...) wyraziło zgodę na przedłużenie terminu do złożenia raportu cząstkowego do dnia 18 stycznia 2016 r. Z uwagi na jego nieprzedłożenie w wyznaczonym terminie, strona powodowa w piśmie z dnia 3 lutego 2016r. odstąpiła od umowy, żądając zwrotu przekazanych dotychczas środków w wysokości 960.688 zł w terminie 14 dni od daty otrzymania pisma.

Pozwany Instytut dokonał częściowego zwrotu żądanej kwoty w wysokości 520.530,90 zł. Powódka wytoczyła powództwo przeciwko niemu o zapłatę pozostałej sumy - 440.157,10 zł.

W trakcie toczącego się postępowania strona pozwana złożyła prawidłowo sporządzony raport cząstkowy i wniosła o możliwość kontynuowania realizacji projektu badawczego. W konsekwencji, (...) w dniu 16 marca 2017 r. złożyła wobec Instytutu oraz kierownika projektu oświadczenie o cofnięciu oświadczenia woli z dnia 3 lutego 2016 r. o odstąpieniu od umowy, a pozwany I. (...) oraz kierownik projektu wyrazili na to zgodę w dniu 16 marca 2017r. Postępowanie w sprawie (...)prowadzone przez Sąd Okręgowy w Krakowie, zostało umorzone na skutek cofnięcia powództwa.

W zakresie okoliczności spornych, Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty :

złożony w dniu 20 lutego 2017 r. raport cząstkowy został poddany ocenie merytorycznej, zgodnie z postanowieniami umowy grantowej, - uzyskując ocenę negatywną Zespołu (...). W związku z tym (...) pismem z 24 października 2017 r. poinformowało I. (...), iż zgodnie z § 2 ust. 4 umowy nie udziela finansowania realizacji drugiego etapu projektu badawczego. Wskazano także, iż za dzień zakończenia realizacji projektu przyjmuje się dzień otrzymania przez adresata tego pisma i od tego od tego dnia liczony jest termin 60 dni na złożenie raportu końcowego, wynikający z § 11 ust. 4 umowy.

W dniu 21 listopada 2017 r.w formie pisma strona pozwana wniosła o wyrażenie zgody przez grantodawcę na kolejne przedłużenie terminu do złożenia raportu końcowego, powołując się na nieobecność kierownika projektu wywołaną jego długotrwałą chorobą.

W odpowiedzi z 16 marca 2018 r. (...) nie wyraziło na to zgody, jednocześnie wzywając do złożenia raportu w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma pod rygorem uznania umowy za niewykonaną.

Strona powodowa wskazała nadto w treści pisma, że zgodnie z postanowieniami umowy raport końcowy należy złożyć w formie papierowej i elektronicznej wraz z wymaganymi podpisami dyrektora I. (...) oraz kierownika projektu. W dniu 25 kwietnia 2018 r. strona powodowa ponowiła to wezwanie, zobowiązując do złożenia kompletnego raportu końcowego.

Pismem z dnia 14 czerwca 2018 r. (...) poinformowało Dyrektora I. (...) oraz kierownika projektu, iż w związku z niezłożeniem raportu końcowego w terminie, uznaje umowę nr (...) za niewykonaną. W związku z powyższym, z uwagi na zaistnienie przesłanki określonej w § 11 ust. 6 umowy, C. wezwało I. (...) do zwrotu w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma wykorzystanych środków w kwocie 440.157,10 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia ich przekazania do dnia ich zwrotu.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż Instytut złożył w dniu 2 lutego 2018 r. raport końcowy sporządzony tylko w formie pisemnej , podpisany przez Dyrektora jednostki naukowej oraz pracownika Instytutu, nie będącego kierownikiem projektu.

W odpowiedzi na pismo strony powodowej z 14 czerwca 2018 r. strona pozwana oświadczyła w dniu 27 czerwca 2018 r., że I. (...) przekazało w dniu 17 lutego 2017 r. raport cząstkowy , podpisany przez kierownika projektu oraz dyrekcję Instytutu. Po złożeniu tego raportu w ramach projektu nie została wykonana żadna czynność merytoryczna czy księgowa. Oznacza to, że przyjęty i oceniony przez (...) raport odpowiada treścią raportowi końcowemu.

Podano, iż Instytut złożył (...) w dniu 2 lutego 2018 r. raport końcowy w wersji papierowej. Argumentowano , iż kierownik projektu odmówił podpisania raportu oraz faktycznie uniemożliwił złożenie raportu Instytutowi w systemie (...). Pozwana podnosiła , iż zdaniem Instytutu złożenie raportu końcowego podpisanego przez Dyrekcję, a nie podpisanego przez kierownika projektu , nie stanowi złożenia raportu niekompletnego w rozumieniu umowy. Wobec powyższego żądanie zwrotu środków I. (...) uznawała za nie mające podstaw.

Ponadto Sąd I instancji ustalił , że po sporządzeniu raportu cząstkowego I. (...) powziął wątpliwości odnośnie wiarygodności danych w nim ujętych, co doprowadziło do zlecenia sporządzenia audytu zewnętrznego. Dyrektor Instytutu wielokrotnie wzywał kierownika projektu dr T. P. do sporządzenia raportu końcowego, co okazało się nieskuteczne.

Zwrócono się także do (...) o skierowanie bezpośrednio i wyłącznie do kierownika projektu wezwania do sporządzenia i podpisania raportu końcowego.

Umowa o pracę łącząca I. (...) z dr T. P. została rozwiązana z dniem 10 maja 2019 r. Papierowa wersja raportu końcowego została przygotowana bez jego wiedzy i zgody. Raport został sporządzony przez prof. M. T., który nie uczestniczył w pracach w objętych projektem finansowanym ze środków (...). .

Sporządzenie raportu końcowego jest niezbędne dla potrzeb ostatecznego rozliczenia projektu przez (...) i dokonania jego całościowej oceny. Dla potrzeb dokonania rozliczeń dokument taki musi być podpisany przez kierownika podmiotu korzystającego z grantu i kierownika konkretnego projektu.

Ocenę prawną roszczenia strony powodowej , uznając je za uzasadnione niemal w całości , Sąd Okręgowy oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób:

a/ (...) dochodziło zwrotu przyznanego stronie pozwanej świadczenia finansowego tzw. grantu, przekazanego na realizację jej projektu badawczego. Warunki wzajemnej współpracy stron, zasady finansowania projektu zostały określone w umowie z 6 marca 2013 r. zawartej pomiędzy (...) w K., Instytutem (...) oraz , kierownikiem projektu dr T. P. , pracownikiem strony pozwanej. Strony umowy postanowiły, że Instytut (...) jest odpowiedzialny za wykonanie umowy, w tym za działania i zaniechania Kierownika projektu .

Strony umowy przyjęły , iż finansowanie drugiego etapu realizacji projektu uzależnione jest od pozytywnej oceny realizacji projektu na pierwszym jego etapie przez Zespół (...).

Złożony w dniu 20 lutego 2017 r. raport cząstkowy uzyskał negatywną opinię tego Zespołu. W związku z powyższym odmówiło finansowania drugiego etapu oraz wezwało I. (...) do złożenia raportu końcowego , w terminie 60 dni od dnia doręczenia jednostce naukowo- badawczej pisma wzywającego.

Strona pozwana nie przedłożyła raportu końcowego spełniającego warunki określone w §11 umowy. Raport złożony został wyłącznie w formie pisemnej, sporządzony został przez osobę, która nie uczestniczyła w badaniach prowadzonych w ramach projektu Raport nie został także podpisany przez jego kierownika dr.T. P. . Co więcej, w piśmie z 21 maja 2019 r. oświadczył on , iż dokument , który pozwana traktowała jako raport końcowy, został przygotowany bez jego wiedzy i zgody.

Te fakty ,zdaniem Sądu I instancji uzasadniają ocenę , iż strona pozwana nie dopełniła obowiązków ciążących na niej zgodnie z postanowieniami łączącej strony umowy, uniemożliwiając tym samym (...) dokonanie końcowej oceny realizacji projektu badawczego ,

b/ konsekwencją braku złożenia raportu końcowego w wymaganej formie -przy czym zdaniem Sądu za bezwzględnie konieczny do spełnienia wymagań umownych uznać należy warunek formalny, polegający na podpisaniu raportu przez kierownika projektu, który stanowi formę akceptacji jego merytorycznej treści przez osobę prowadzącą badania - jest uznanie umowy za niewykonaną, co uprawniało (...) do sformułowania wobec Instytutu (...) żądania zwrotu środków przekazanych na podstawie umowy z 6 marca 2013r , a ostatecznie do wytoczenia powództwa o to świadczenie zwrotne,

c/ w ten sposób oceniając uprawnienie strony powodowej , Sąd I instancji odwołał się do jej specyfiki oraz szczególnego charakteru działalności C. , wynikających z uregulowania ustawowego. Wskazał w tym zakresie , iż (...), zgodnie z treścią ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o (...), jest agencją wykonawczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, powołaną do wspierania działalności naukowej w zakresie badań podstawowych. Do zadań C. należy m.in. finansowanie badań podstawowych realizowanych w formie projektów badawczych, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do realizacji tych projektów . Zgodnie z art. 34 ustawy o (...) Dyrektor (...) zawiera z podmiotem, w którym projekt badawczy ma być realizowany i z kierownikiem projektu umowę o jego realizację i finansowanie.

C. sprawuje nadzór nad realizacją projektu badawczego, który obejmuje: ocenę raportów okresowych z realizacji projektów badawczych; kontrolę w siedzibie podmiotu, przez wyznaczony przez Dyrektora zespół kontrolujący; uprawnienia Dyrektora do wstrzymania finansowania projektu badawczego, w przypadku wydatkowania przez wykonawcę środków finansowych niezgodnie z umową lub nieosiągnięcia wyników zaplanowanych na danym etapie realizacji projektu do czasu wyjaśnienia nieprawidłowości. Dyrektor (...) w ramach tej kompetencji jest uprawniony także do przerwania finansowania, w przypadku wydatkowania przez wykonawcę środków finansowych niezgodnie z umową lub nieterminowego albo nienależytego wykonywania umowy, w tym w szczególności stwierdzenia, na podstawie opinii Rady, zmniejszenia zakresu rzeczowego projektu. Dokonuje on również rozliczenia umowy o realizację i finansowanie , po przyjęciu sprawozdania finansowego przedłożonego przez realizatora projektu.

(...) na swoje ustawowe zadania otrzymuje dotacje a organem nadzorującym (...) w zakresie legalności , gospodarności i rzetelności poodejmowanych czynności , jest właściwy minister,

d/ w tych okolicznościach , w ocenie Sądu I instancji , uzasadnionym było prezentowane w postępowaniu stanowisko strony powodowej, zgodnie z którym brak prawidłowo sporządzanego raportu końcowego uniemożliwiało jej merytoryczną ocenę poprzez Zespół (...) osiągniętych rezultatów naukowych badań oraz poprawności wydatkowania przekazanych na nie publicznych pieniędzy.

Niezłożenie tego dokumentu należy uznać , w okolicznościach niniejszej sprawy, za niewykonanie zobowiązania umownego ciążącego na stronie pozwanej, bowiem polegało nie tylko na przeprowadzeniu zaplanowanych w zamierzeniu naukowym badań, ale także na ich prawidłowym raportowaniu.

Przewidziany w umowie zapis mówiący o uznaniu umowy za niewykonaną w sytuacji niezłożenia raportu bądź złożenia raportu niekompletnego nie może zostać wobec tego uznany , jak podnosił pozwany Instytut za sprzeczny z art. 34 ustawy o (...) bądź z naturą stosunku prawnego łączącego strony umowy,

e/ dla oceny roszczenia (...) i rozstrzygnięcia sprawy pozostaje bez znaczenia to, z jakiego powodu kierownik projektu odmówił sporządzenia i podpisania raportu końcowego, albowiem zgodnie z § 6 ust. 4 umowy Instytut przyjął na siebie odpowiedzialność wobec C. za wykonanie umowy, w tym za jego działania i zaniechania,

f/ dochodzenie roszczenia zwrotnego nie jest przejawem naruszenia przez stronę powodową dobrych obyczajów ani zasad współżycia społecznego. Pozwany Instytut, wbrew prezentowanemu w toku sprawy stanowisku, nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania umownego, pociąga za sobą określone w umowie konsekwencje finansowe. Podnosząc, ocenione jako niezasadne , zarzuty, pomija fakt, iż złożony w dniu 20 lutego 2017 r. raport cząstkowy z realizacji projektu uzyskał negatywną opinię Zespołu (...). To uzasadnia wniosek zgodnie z którym wykonane w ramach projektu badawczego badania nie zostały pozytywnie zweryfikowane także pod względem merytorycznym. Nie można wobec tego [ tym bardziej] uznać, iż żądanie zwrotu wydatkowanych na nie środków finansowych stanowiło wyraz nadużycia prawa podmiotowego po stronie (...),

g/ nie można , zdaniem Sądu meriti, podzielić także tego zarzutu strony pozwanej w ramach którego twierdziła , że sporządzenie raportu końcowego nie było bezwzględnie konieczne dlatego , iż po sporządzeniu raportu cząstkowego nie podjęto żadnych dalszych badań.

Role obu tych rodzajów raportów są odmienne, a przy tym tylko raport końcowy jest dokumentem po przedłożeniu którego możliwe jest - zgodnie z umowa zawartą przez strony, ostateczne rozliczenie projektu przez (...), dokonanie jego całościowej oceny, w tym prawidłowości wydatkowania przyznanego grantu.

Ponadto, jak argumentował Sąd Okręgowy, sporządzenie raportu końcowego przez osobę, która nie była bezpośrednio zaangażowana w przedmiotowy projekt badawczy/ prof . M. T. / w sytuacji, gdy – jak wynika z twierdzeń przedstawiciela strony pozwanej – Instytut nie ma stuprocentowej pewności, czy po sporządzeniu raportu cząstkowego nie były wykonywane żadne czynności merytoryczne , nie stanowi prawidłowego wykonania ciążącego na pozwanej zobowiązania umownego. W tym kontekście zwrócił również uwagę na to , że strona pozwana także miała wątpliwości czy dane badawcze zawarte w raporcie cząstkowym były poprawne i zdecydowała się we własnym zakresie na przeprowadzenie audytu zewnętrznego w celu ich weryfikacji,

h/ Sąd Okręgowy uznał żądanie zgłoszone w pozwie za nieuzasadnione w części obejmującej postulat zasądzenia odsetek od kwoty 142.561,10 zł od dnia 27 sierpnia 2014 r. do dnia 11 lipca 2018 r., od kwoty 148.996 zł od dnia 10 marca 2015 r. do dnia 11 lipca 2018r. oraz od kwoty 148.600 zł od dnia 10 września 2015 r. do dnia 11 lipca 2018 r.

Uzasadniając taka ocenę , odwołując się do treści przepisu art. 481§1 kc , stanął na stanowisku , iż objęte umową stron postanowienie umowne, przewidujące uprawnienie (...) do żądania od I. (...) zwrotu środków przekazanych na podstawie umowy wraz z odsetkami liczonymi od dnia przekazania środków do dnia ich zwrotu jest sprzeczne z ustawą i samą istotą odsetek, jako roszczenia akcesoryjnego, które co do zasady nie może powstać wcześniej, niż roszczenie główne.

Ponieważ dopiero z dniem 14 czerwca 2018 r. strona powodowa uznała umowę z 6 marca 20013r za niewykonaną oraz wezwała pozwany Instytut do zwrotu przyznanych środków w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma, to wobec jego doręczenia adresatowi w dniu 27 czerwca 2018 r. uznać należy, iż roszczenie stało się wymagalne z dniem 12 lipca 2018 r., Żądanie zasądzenia odsetek za okres poprzedzający tę datę wymagalności roszczenia, uznać należy za sprzeczne ze wskazanym przepisem materialnym, skoro dłużnik wówczas nie pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu swojego świadczenia pieniężnego.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na m podstawie zasadzie art. 100 k.p.c. , który stosując uznał , iż w warunkach gdy (...) uległ jedynie w nieznacznej części swojego żądania , strona przeciwna powinna ponieść całość należnych mu kosztów, celowo poniesionych w procesie.

Apelację od tego orzeczenia złożyła tylko strona pozwana.

Zaskarżyła je w całości , w jej wniosku postulując w pierwszej kolejności wydanie przez Sąd II instancji rozstrzygnięcia reformatoryjnego, którym powództwo zostanie oddalone w całości, a strona przeciwna obciążona kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny sformułowała żądanie uchylenia wyroku z dnia 13 stycznia 2021r i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego, w sposób mający dla treści orzeczenia istotne znaczenie , a to :

a/ art. 327 ¹§1kpc, wobec braku wyjaśnienia w wyroku podstawy prawnej wydanego orzeczenia w zakresie zasądzonego roszczenia odsetkowego oraz nie odniesienia się w nim do wskazanych przez skarżącego zarzutów dotyczących ważności umowy zawartej przez strony. Nadto pominięcie oceny wielu istotnych zagadnień natury materialnej wskazywanych przez Instytut w toku sporu. Podnoszona nieprawidłowość konstrukcji motywów miała polegać także na „ arbitralnym wyborze argumentów przez Sąd „ spośród jedynie tych , którymi posługiwał się oponent procesowy apelującego,

b/ art. 233 §1 kpc, w następstwie zastąpienia swobodnej oceny zgromadzonych dowodów oceną dowolną, opartą na niewszechstronnym rozważeniu materiału procesowego. Nieprawidłowości ta miała w szczególności polegać na niedostrzeżeniu przez Sąd znaczenia dla ustaleń fatycznych tego , że skarżący złożył raport cząstkowy, a ponadto doprowadził do przeprowadzenia audytu zewnętrznego, sprawozdanie z którego zawiera wszystkie dane pozwalające na końcowe rozliczenie projektu badawczego prowadzonego przez I. (...),

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyrokowania , w postaci :

a/ nie uwzględnienia treści raportu cząstkowego , który swoją treścią odpowiadał raportowi końcowemu,

b/ nie wzięcia pod uwagę przez Sąd faktu sporządzenia audytu zewnętrznego , i możliwości uczynienia go podstawą dokonania końcowego rozliczenia projektu przez grantodawcę ,

c/ nie wyciągnięcia wniosków z faktu , iż Dyrektor (...) nie poddał ocenie raportu końcowego, przedłożonego przez skarżącego, chociaż odpowiadał on wszystkim wymaganiom pozwalającym na dokonanie takiej oceny, w tym oceny merytorycznej przez Zespół (...) , która powinna obejmować także sprawozdanie z audytu zewnętrznego ,

d/ nie uwzględnienia okoliczności , iż Dyrektor C. nie przedsięwziął innych czynności nadzorczych wobec pozwanej w czasie realizacji umowy,

e/ ustalenie, że strony uzgodniły termin końcowy wykonania projektu badawczego na 25 grudnia 2017r mimo ,iż termin ten został narzucony przez grantodawcę,

f/ oceny , że ważność postanowień §§11 i 12 umowy z 6 marca 2013r nie była pomiędzy stronami sporna , a raport końcowy który ostatecznie został złożony przez skarżącą w formie papierowej, powstał bez wiedzy kierownika projektu [ który miał możliwość odniesienia do jego treści o co był przez Instytut wzywany ] ,

h/ ustalenia ,iż złożenie raportu końcowego / o cechach niewiążąco narzuconych przez stronę przeciwną / był warunkiem końcowego rozliczenia projektu ,

- naruszenia prawa materialnego pod postacią :

1/ nieprawidłowej wykładani i zastosowania art. 353 ¹kc ,jako następstwa nieprawidłowego / zdaniem skarżącego w sposób rażący / uznania przez Sąd Okręgowy , iż strony wzajemnie uzgodniły postanowienia umowy z 6 marca 2013r , w warunkach gdy była ona narzucona Instytutowi przez (...), będąc wzorcem umownym w rozumieniu art. 384 §1 kc, wobec czego norma ta w ogóle nie miała zastosowania. Sąd powinien był przeprowadzić ocenę tego wzorca z punktu widzenia jego zgodności z naturą stosunku zobowiązaniowego powstałego na jego podstawie oraz zasad współżycia społecznego,

2/ nieprawidłowego zastosowania art. 487§2 kc , jako konsekwencji uznania , że umowa stron miała charakter umowy wzajemnej , w tym , że złożenie raportu końcowego przez skarżącą było jej świadczeniem wzajemnym a przy tym ekwiwalentnym w relacji do świadczenia powódki ,

3/ 384 §1 i 2 kc , wobec niezastosowania tej normy dla oceny roszczenia oponentki procesowej apelującego mimo , że umowa stron stanowi wzorzec umowny ,

4/ art. 65 §2kc, poprzez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu i nie dokonanie wykładni postanowień umowy z 6 marca 2013r przez pryzmat jej charakteru jako wzorca umownego, narzuconego Instytutowi przez druga stronę sporu, a nadto przez pryzmat innych , wskazanych w tym przepisie kryteriów służących wykładni przy wykorzystaniu również dyrektywy odczytywania wątpliwości interpretacyjnych na nie korzyść tego to przygotował budzący tego rodzaju wątpliwości tekst postanowień umowy. Skarżący szczegółowo podał , w odwołaniu się do ustaleń faktycznych, w czym upatruje nieprawności postępowania Sądu w odniesieniu do nie sięgnięcia po ten przepis dla wyłożenia poszczególnych postanowień czynności prawnej stron. Relacjonowanie tej obszernej argumentacji , która w istocie jest powtórzeniem stanowiska prezentowanego już przed Sądem I instancji jest , z przyczyn teleologicznych , zbędne,

5/ art. 473 kc w zw. z art. 58 §1 i 3 kc oraz 353 ¹ kc, w następstwie jej niezastosowania i nie stwierdzenia , iż postanowienie umowy stron zawarte w § 6 ust. 4 , jest sprzeczne z tym przepisem i jako takie nie rodzi odpowiedzialności skarżącego wobec drugiej strony , wynikające ze sposobu zachowania kierownika projektu , które nietrafnie została przypisana apelantowi przez Sąd I instancji, przy równoczesnym uznaniu , iż wobec (...) taka odpowiedzialność T. P. jest wyłączona ,

6/ art. 474 kc , wobec wadliwej wykładni tej normy i w jej następstwie uznanie , iż strona pozwana odpowiada za działanie kierownika projektu mimo , że podobnie jak on skarżąca była stroną [ trójstronnej ] umowy z 6 marca 2013r ,

7/ art. 58 §1 i 3 kc w zw z art. 491 i 353 ^{( 1)}kc wobec nie zastosowania tego przepisu i nie uznania za niezwane postanowienia §12 ust. 7 tej umowy mimo , iż zastrzega ono sankcję nieznaną prawu cywilnemu , która jest równocześnie sprzeczna z art. 491 §1 kc dotyczącego uprawnienia do odstąpienia od umowy wzajemnej. W ramach tego zarzutu skarżący podkreślał , że jego zdaniem, złożenie raportu końcowego nie jest świadczeniem wzajemnym I. (...) wobec (...) , co więcej takim , które miało być spełnione w ściśle określonym terminie. Taka regulacja umowna jest dodatkowo sprzeczna z art. 492kc. ,

8 / art. 58 §1 i 3 kc w zw. z art. 481 §1 kc , 455 i 353 ¹ kc , w następstwie ich niezastosowania przez Sąd i nie uznania za nieważne postanowienia §12 ust. 8 umowy mimo , że zastrzega ono uprawnienie do naliczenia przez stronę powodową odsetek od świadczenia o niepieniężnym charakterze w warunkach opóźnienia z go spełnieniem /za które apelująca uznawała złożenie raportu końcowego/,

9/ art. 34 ust. 1 pkt 5/ i 7/ w zw. z art. 34 ust. 2 pkt 1 ustawy O (...) , jako konsekwencji nieprawidłowej wykładni tej normy i uznanie , że raporty grantobiorcy są jego oświadczeniem wobec grantodawcy mimo , że ich składanie jest tylko elementem procedury nadzoru jaki sprawuje nad wykonywaniem, finansowanego projektu badawczego , (...) za pośrednictwem jego Dyrektora ,

10/ art. 34 ust. 2 pkt 4 wskazanej wyżej ustawy także przez błędną interpretację tego przepisu.

Realizacji zarzutu apelujący upatrywał w uznaniu , iż uprawnienie Dyrektora (...) do „ przerwania finansowania projektu badawczego „ jest sankcją prawa cywilnego w warunkach , gdy ma ono natur sankcji prawa administracyjnego albo też jest [ tylko] dyrektywą ustawową , pozwalającą na dopuszczalność zastosowania sankcji o cywilnym charakterze. Nie jest jednak samoistną podstawą powstania po stronie powodowej roszczenia o zwrot uprzednio wypłaconych środków na sfinansowanie projektu badawczego.

Odpowiadając na apelację (...) domagało się jej oddalenia, jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz przyznania na swoja rzecz od przeciwnika procesowego kosztów postępowania przed Sądem II instancji .

W bardzo szerokiej redakcyjnie polemice odniosło się do wszystkich zarzutów sformułowanych przez stronę skarżącą.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy strony pozwanej nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu albowiem nie można podzielić żadnego z zarzutów na których została oparta jego konstrukcja.

Na wstępie należy wskazać , że zważywszy na wskazany przez nią zakres zaskarżenia, Sąd II instancji rozważał czy apelacja nie podlega odrzuceniu w części z uwagi na brak interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej.

Instytut (...) Polskiej Akademii Nauk , w części wstępnej apelacji wskazał , iż zaskarża wyrok Sądu I instancji w całości mimo, iż w części żądanie strony przeciwnej zostało oddalone.[ por. pkt II sentencji ]

Tym nie mniej Sąd Odwoławczy, biorąc pod rozwagę pełna treść apelacji , w tym w szczególności jej wnioski w których strona pozwana postulowała oddalenie powództwa w całości, iż jej część wstępna / por. k. 374 akt / dotknięta jest jedynie niedokładnością natury redakcyjnej , a w istocie za jej pośrednictwem Instytut zmierza do zakwestionowania orzeczenia Sądu Okręgowego tylko w takim zakresie [pominąwszy jego zmianę co do rozstrzygnięcia o kosztach procesu ], w jakim Sąd uwzględnił powództwo strony przeciwnej. Stąd stanął na stanowisku , iż nie ma dostatecznej podstawy do tego aby środek odwoławczy z podanej przyczyny formalnej - odrzucić.

Przed przejściem do oceny sformułowanych w jego ramach zarzutów , która zostanie rozpoczęta od tych , które mają charakter procesowy , przypomnieć trzeba , iż zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując, zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

W odwołaniu się do tego generalium odeprzeć należy , jako chybiony, zarzut naruszenia art. 327 ¹§1 kpc.

Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego ukształtowanego na tle poprzednio obowiązującej normy art. 328 §2 kpc , [ którą przepis powoływany jako naruszony zastąpił , bez istotnych zmian merytorycznych] , zarzut taki może on być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa , iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia.

Nieco inaczej , zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.

/ por. także wskazane jedynie ilustracyjnie postanowienie SN z dnia 21 listopada 2001, sygn. I CKN 185/01 powołane za zbiorem Lex/

Tego rodzaju zasadniczymi / konstrukcyjnymi / wadami motywy wyroku z dnia 13 stycznia 2021r nie są dotknięte.

Wynika z nich z oparciu o jakie ustalenia i wnioski prawne Sąd podjął rozstrzygnięcie.’ Wiadomym jest z jego lektury także w jaki sposób i dlaczego ocena zgromadzonych dowodów została przeprowadzona we wskazany w uzasadnieniu sposób.

Nie jest w związku z tym usprawiedliwioną , ponad niezbędną miarę rozbudowana, argumentacja skarżącego wspierająca ten zarzut, tym bardziej , że Sąd rozpoznając sprawę i motywując wydane orzeczenie nie ma obowiązku wskazywać w jaki sposób odnosi się do wszystkich twierdzeń i ocen stron . Jego obowiązek w tym zakresie ogranicza się tylko do tych , które z punktu widzenia przedmiotu uzasadnianego rozstrzygnięcia , uznaje za doniosłe.

Obwołując się do powołanego wyżej wskazania ogólnego jako niezasadny należy ocenić także zarzut naruszenia art. 233§1 kpc poprzez zastąpienie przez Sąd I instancji swobodnej oceny dowodów oceną dowolną.

Skuteczne postawienie tego zarzutu wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia, polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Co więcej , swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.

Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To, w jaki sposób strona pozwana motywuje jego realizację , wyklucza uznanie go za uzasadniony.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów krytyki tej oceny [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych ] skarżący Instytut ogranicza się wytykania nie objęcia oceną dokumentów / raportu cząstkowego oraz audytu zewnętrznego / , których treść uznaje za doniosłą dla oceny roszczenia oponenta procesowego.

Na tych założeniach zbudowana argumentacja - także redakcyjnie rozubudowana - jest nietrafna stanowiąc jedynie wyraz odmiennej od Sądu oceny wagi tych dokumentów dla ustaleń , a w konsekwencji oceny prawnej roszczenia dochodzonego pozwem. Ponieważ w tym wyczerpuje się krytyka oceny zarzut nie może zostać podzielony.

Już tylko dla porządku wskazać należy , iż wbrew tym argumentom , Sąd I instancji poczynił ustalenia dotyczące raportu cząstkowego oraz przeprowadzenia przez stronę apelującą z własnej inicjatywy audytu zewnętrznego służącego weryfikacji poprawności danych badawczych z tego raportu a to , że m inaczej niż Instytut znaczenie tych dokumentów dla rozstrzygnięcia ocenił , nie czyni tak motywowanego zarzutu usprawiedliwionym.

Bezzasadny jest zarzut faktyczny w ramach którego apelujący kwestionuje uznanie przez Sąd Okręgowy części faktów za niesporne pomiędzy stronami , także nie dokonanie takich ustaleń, które uważa on za istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W pierwszej kolejności dostrzec należy , na co trafnie zwraca uwagę (...) w odpowiedzi na apelację , że konstrukcja tego zarzutu jest niepoprawna , uniemożliwiając jednoznaczne stwierdzenie w czym pozwany , w odniesieniu do powołanych przezeń okoliczności, upatruje zarzucanego błędu Sądu Okręgowego.

Już to dyskwalifikuje sam zarzut , a wobec tego jedynie na marginesie wskazać należy , że został on zbudowany na własnej - prezentowanej przez stronę skarżącą wersji zdarzeń i oceny znaczenia indywidulanie oznaczonych okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy , jak np. złożenia przez Instytut raportu cząstkowego czy też przeprowadzenia audytu zewnętrznego , które jej zdaniem obligowały Dyrektora (...) do uznania że obydwa dokumenty zastępując raport końcowy , są wystarczającą podstawą do uznania , iż Instytut wywiązał się ze swoich obowiązków umownych i przystąpienia do końcowego rozliczenia projektu. [ pkt 1, 2, 3] zarzutu.

Strona pozwana uznawała także ,Dyrektor powinien był podjąć wobec skarżącej inne czynności nadzorcze , których zaniechał. [ pkt 4] .

Ponadto przedstawiała odmienne od przyjętego przez Sąd I instancji stanowisko na temat faktów dotyczących :

- sposobu ustalenia przez strony końcowej daty złożenia projektu końcowego [ pkt 5] ,- co w sprawie nie ma znaczenia skoro i tak termin ten nie został przez Instytut dochowany,

- uznawania przez strony sporu postanowień umowy z dnia 6 marca 2013r za wzajemnie wiążące [ pkt 6] , w tym zakresie należy dostrzec , że I. (...) podniósł zarzut narzucenia postanowień dopiero na etapie obecnego sporu stron. Wcześniej uznawał się za związany nimi. Dla potwierdzenia słuszności takiego wniosku trzeba przypomnieć , iż jak wynika z niekwestionowanej przez skarżącego części faktów, jeszcze przed wszczęciem postępowania w sprawie (...) przed Sądem Okręgowym wK., Instytut zwrócił część uzyskanych jako grant środków, nie kwestionując umownego uprawnienia Dyrektora C. do żądania takiego zwrotu/ /chociaż będącego następstwem oświadczenia o odstąpieniu od umowy/

- zapoznania kierownika projektu z raportem końcowym [ pkt 7 ] , w tym miejscu Koniecznym jest zwrócenie uwagi , iż potwierdzonego w niekwestionowanych apelacyjnie ustaleniach , oświadczenia dr T. P. z 21 maja 2019r wynika,iż nie miał wpływu na treść dokumentu podpisanego przez prof. M. T., nie wyraził zgody na jego przygotowanie ani go nie aprobuje,

- tego jakie czynności związane z raportowaniem były niezbędne aby (...) mogło przystąpić do końcowego rozliczania projektu [ pkt 8 zarzutu ].

Tym samym zarzucana nieprawidłowość postępowania Sądu [ podobnie jak w przypadku zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów ] miała polegać na tym , iż nie przyjął on wersji faktów i ocen , które prezentował apelujący w czasie postępowania rozpoznawczego przed Sądem I instancji , a szczególnie na końcowym jego etapie / por. załącznik do protokołu rozprawy z dnia 28 października 2020 k. 301-316 akt / - nota bene znaczna część prezentowanej w tym dokumencie argumentacji została powtórzona w motywach środka odwoławczego/.

Zawracając uwagę , że część argumentacji pozwanej w ramach omawianego zarzutu nie odnosi się do faktów i sposobu ich ustalenia ale do afirmowanej przez nią oceny prawnej tych okoliczności z punktu widzenia powstania po stronnie (...) uprawnienia do uznania umowy grantowej za niewykonaną, tak motywowany zarzut ze wskazanych wyżej przyczyn, został uznany za nieuzasadniony.

Ocena , iż dotąd zweryfikowane zarzuty nie są usprawiedliwione ma to następstwo , iż ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy jako poprawne i kompletne dla oceny roszczenia (...) , Sąd II instancji podziela i przyjmuje je za własne.

Odwołując v się do nich Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku , że żaden z podniesionych przez pozwany Instytut zarzutów materialnych nie może być uznany za trafny.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 384§ 1i2 kc wobec nie przyjęcia , że umowa zawarta przez strony sporu w dniu 6 marca 2013r nr (...) , miała w całości charakter wzorca umownego, narzuconego przez (...) , a wobec tego wzajemne prawa i obowiązki stron nie były kształtowane zgodnie z zasadą swobody umów, zakładającej równą pozycje obu kontrahentów. Sama umowa nie miała cech umowy wzajemnej.

U podstaw argumentacji wspierającej ten zarzut znalazła się teza zgodnie z którą postanowienia zostały przez Centrum (...) narzucone a Instytut mógł jedynie do umowy na tych warunkach przestąpić, nie mając ich treść wpływu.Wobec tego żądanie zwrotu świadczenia , nie ma podstawy prawnej skoro skarżący nie był nimi związany.

Uznając te argumentację za nieuzasadnioną , pierwszej kolejności wskazać należy , że wzajemna relacja umowna pomiędzy stronami wynikająca z czynności prawnej z dnia 6 marca 2013r nie była relacją przedsiębiorca – konsument albowiem Instytut (...) Polskiej Akademii Nauk nie miał takiego statusu o jakim mowa w art. 22 ¹kc

Wobec tego wyłączoną jest ocena / do czasu obecnego sporu z rozważanej przyczyny niekwestionowanych poprzez stronę pozwaną / postanowień umowy o ile taki jej charakter potwierdzić , przez pryzmat kryteriów wskazanych w art. 385 §2 kc oraz tych, które potencjalnie kwalifikują je jako niedozwolone postanowienia umowne/ art. 385 ¹ i n. kc/ .

Wzorzec umowny jest w istocie zbiorem klauzul umownych, przygotowanym przed zawarciem umowy, przeznaczonym do wielokrotnego stosowania, określającym treść [przyszłego ] stosunku prawnego.

Oczywistym jest , że jego zastosowanie ogranicza zasadę swobody umów. Jednak nie wyłącza to oceny treści czynności prawnej dokonanej z jego wykorzystaniem z punktu widzenia art. 353 ¹ kc

/ por. bliżej w tej materii dla przykładu, stanowisko M. B. w Systemie Prawa Prywatnego z 2013 t. 5 s. 717-720 /

Zatem uznając omawiany zarzut za nietrafny już z tej przyczyny uznać należy , iż Sąd I instancji w sposób uzasadniony stosował dla oceny postanowień umowy stron w tym to , które było podstawą dochodzonego przez (...) roszczenia, kryteria , jakie wymienia wskazana wyżej norma kodeksowa.

Ale jest on chybiony przede wszystkim dlatego , iż umowa zawarta przez strony w dniu 6 marca 2013 wbrew stanowisku apelującego nie stanowiła wzorca umownego, przyjmując cechy umowy umowy adhezyjnej do której adherent mógł jedynie przystąpić, na warunkach określonych jednostronnie przez proponenta.

Jak zasadnie podnosi w odpowiedzi na apelację / k. 427-428 akt / strona powodowa , taki charakter umowy wyklucza to , iż treść postanowień umowy grantowej jest zmienna , podlegając z biegiem czasu korektom stanowiącym wynik konsultacji jakie ze środowiskiem naukowym , które korzysta z tej formy finansowania badań i innych form przedsięwzięć naukowych jaką prowadzi Narodowe C. Nauki- agencja wykonawcza powołana dla wspierania działalności naukowej w zakresie badań podstawowych. Po wtóre przeczą takiemu jej charakterowi inne okoliczności ustalone w postępowaniu.

Zgodnie z ich doniosłą w tym zakresie częścią, każdy jednostka badawczo naukowa , której projekt uzyskał finansowanie , na podstawie decyzji administracyjnej Dyrektora (...) w istocie współdecyduje o tym jaką treść przybiorą postanowienia umowy grantowej z jej udziałem.

Sąd one bowiem indywidualnie ksztrrałtiowane z uwagi na niepowtarzalne cechy projektu , który ma być finansowany, a cechy te determinują mnie tylko jego skalę a również czasokres jego realizacji oraz to , jakie koszty preliminuje i w jaki sposób i kiedy grantobiorca będzie wykonywał i sprawozdawał postęp zamierzenia badawczego oraz poniesione na ten cel wydatki.

Jakkolwiek (...) posługuje się w procesie przygotowania umowy , po wydaniu decyzji administracyjnej o przyznaniu środków na skutek wygrania konkursu przez projekt, zestandaryzowanymi dokumentami / szablonami/ ale to każdy autor wniosku o grant czynnie uczestnicząc w jego kształtowaniu wskazuje te dane , które później współdecydują o treści poszczególnych postanowień umowy , takiej jak ta z 6 marca 2013r.

Przygotowaniu tych danych służy termin dwóch miesięcy pomiędzy wydaniem decyzji administracyjnej i podpisaniem umowy.

Nie można w ramach przeprowadzanej oceny nie uwzględniać jeszcze dwóch elementów faktycznych, które nie były w postępowaniu wzajemnie przez oponentów procesowych kwestionowane.

Z uwagi na zakres pomocy finansowej udzielanej corocznie przez (...) oraz liczbę jednostek naukowych uczestniczących w poszczególnych konkursach nie tylko koniecznym jest stosowanie takich samych reguł oceny konkurujących projektów ale także wymusza to standaryzację dokumentacyjną służącą przekazywaniu i rozliczaniu środków finansowych przeznaczanych na ich finansowanie , tym bardziej, iż są to środki publiczne.

Te niezbędne w tych okolicznościach ujednolicenia , w zakresie stosowanych reguł i form nie może być utożsamiane , jak chce tego apelująca z wzorcem umownym w rozumieniu art. 384 § 1 kc

Zarzut wywodzony z charakteru umowy mającej być umowa przystąpienia , nie uwzględnia także, że Instytut (...) Polskiej Akademii Nauk bardzo intensywnie uczestniczy w procedurach grantowych , których umowy tego rodzaju są stałym elementem składowym.

Wcześniej , w innych postępowaniach grantowych ani nawet na wstępnym etapie obecnego sporu, nie podnosił wobec organizatora procedury omawianego zarzutu. Tym bardziej ogranicza moc jego przekonywania , każąc zadać pytanie o to , czy nie jest on sformułowany jedynie na potrzeby obecnego sporu.

Zważywszy na argumentację za pośrednictwem której strona skarżąca motywuje zarzut naruszenia art. 353 ¹ kc - krytykę sposobu zastosowania tego przepisu przez Sąd sprowadzając do depozycji , iż umowa zawarta przez strony miała charakter wzorca narzuconego przez grantodawcę , a zatem przepis ten w ogóle dla oceny jej postanowień nie ma miał zastosowania z powodów o jakich była już mowa należy uznać go za chybiony.

W związku zarzutami materialnymi postawionymi przez pozwany Instytut w dalszej kolejności skonstruowanymi na odwołaniu się do art. 58 § 1 kc , już tym miejscu powiedzieć należy , iż żadne z postanowień umowy stron nie jest sprzeczne z tym przepisem .

W szczególności nie można potwierdzić takiej niezgodności tych spośród nich , które określają wzajemne świadczenia stron. Nie można w sposób usprawiedliwiony uznać ,iż naruszając 353 ¹ kc, zostały one ukształtowane sprzecznie z naturą stosunku zobowiązaniowego nawiązanego na jej podstawie.

Należy podzielić stanowisko, że korzystając ze swobody umów, nie można ukształtować stosunku prawnego w ten sposób, iż nie odpowiadałby on podstawowym cechom charakterystycznym dla obowiązującego w polskim systemie prawnym modelu stosunku obligacyjnego lub określonego rodzaju zobowiązania.

Nieco inaczej zagadnienie to ujmując zgodność postanowień umownych z naturą stosunku zobowiązaniowego to nakaz honorowania przez te postanowienia podstawowych cech zawiązanego stosunku , definiujących jego istotę

Reguły te odnoszą się także do umów nienazwanych , która jest umowa grantowa zawarta przez strony.

Szczególnie przy tego rodzaju umowach , kiedy odwołanie się do modelu ustawowego może mieć tylko pomocnicze znaczenie , znaczenie podstawowe ma dokładna identyfikacja tego, jaką treść miały świadczenia stron. Dopiero ona pozwala na przeprowadzenie takiej oceny.

Nie może budzi wątpliwości, iż na podstawie umowy zawartej przez strony sporu w dniu 6 marca 2013r na realizację i finansowanie projektu badawczego pt „Indukowane ciśnieniem kwantowe przejścia fazowe i kwantowe zjawiska krytyczne w nadprzewodnikach żelazowych: kompleksowe badania przewodnictwa elektrycznego, struktury krystalicznej, uporządkowania magnetycznego związków macierzystych i domieszkowanych”, świadczenie strony powodowej miało charakter pieniężny, obejmując przekazywanie na ten cel kwatery ustalonej co do wysokości uprzednią decyzją Dyrektora (...), w częściach i w terminach określonych w umowie [ por. §5 umowy ].

Natomiast świadczenie strony realizującej projekt badawczy - jednostki naukowej I. (...) , maja charakter niepieniężny, było złożone. Obejmowało zarówno prowadzenia badań i opracowywanie nas bieżąco ich wyników , zgodnie z przyjętym przez jednostkę harmonogramem i preliminarzem budżetowym ale także raportowanie do grantodawcy tych wyników i wydatków w zakresie formach i w czasie , wskazanych w umowie.

To świadczenie, składając się ze sprzężonych wzajemnie i połączonych także funkcjonalnie , opisanych wyżej elementów , tylko jeżeli zostało spełnione w sposób przyjęty w umownie pozwalało na przeprowadzenie ostatecznego rozliczenia projektu przez (...) , przy czym możliwość przystąpienia do tego etapu współpracy umownej stron, zależało od tego, w jaki sposób pod względem merytorycznym zostaną ocenione przez specjalistów powołanych wewnątrz struktury C., / §12 umowy / wyniki wykonania finansowanego zamierzenia naukowo – badawczego.

Opisane ukształtowanie świadczeń stron, nie może być uznane za sprzeczne z naturą nawiązanego umową stron stosunku zobowiązaniowego , zważywszy w szczególności jakie zadania nakłada na stronę powodową ustawa o (...) z dnia 30 kwietnia 2010r / jedn. tekst DzU z 2019 poz. 1384/., powierzając jej uprawnienie do dysponowania środkami publicznymi na ten cel oraz na to , że uczestnictwo w procedurze prowadzącej do uzyskania grantu jest dobrowolne. Przystępując do niej jednostka naukowa zdaje sobie sprawę z warunków na jakich jej przedsięwzięcie może zostać tych środków sfinansowane, a ewentualne sięgnięcie po sankcje finansowe przez dysponenta środków jest sytuacja wyjątkową /co potwierdziła swoim sposobem postępowania strona powodowa, w rozstrzyganej sprawie , przychylenie reagując na kolejne postulaty Instytutu o zmiany terminów spełniania przezeń obowiązków umownych .

Zasadniczym celem wynikającym z ze sposobu ukształtowania obowiązków umownych jest wykonanie projektu badawczego z jednej oraz rzetelne rozliczenie środków publicznych przekazanych przez Państwo na jego sfinansowanie z drugiej strony.

Umowa o finansowaniu projektu naukowo- badawczego zakresu badań podstawowych, mająca swoją podstawę w przepisach ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r o (...) [ jedn. tekst DzU z 2019 pooz. 1384 ] jest rodzajem umowy nienazwanej o charakterze cywilnym mającej ścisły związek ze stosunkiem administracyjno prawnym nawiązanym pomiędzy podmiotem finansującym, a beneficjentem świadczenia na podstawie decyzji administracyjnej przyznającej środki, określającej skalę dofinansowania oraz projekt naukowy na którego realizację pieniądze mają być przeznaczone.

Ten wzajemny związek wyraża się w tym ,że pozytywna dla ubiegającej się o grant jednostki naukowej decyzja administracyjna, jest warunkiem zawarcia umowy o charakterze cywilnym.

Nie wpływa jednak na sposób ukształtowania wzajemnych praw i obowiązków stron , które oparte są na zasadach charakterystycznych dla stosunków prywatno prawnych . Taki też, cywilny charakter, mają następstwa ewentualnego niewykonania lub niewłaściwego wykonywania umowy.

Nieuzasadnionym jest zarzut naruszenia art. 487 §2 kc , którego realizacji apelująca upatruje w zakwalifikowaniu przez Sąd I instancji umowy z 6 marca 2013r. jako wzajemnej.

Umowa ma charakter wzajemny wówczas , gdy równocześnie spełnione są dwa warunki. Obydwie strony są względem siebie zobowiązane do świadczeń , a równocześnie uznają, iż świadczenie kontrahenta jest odpowiednikiem – ekwiwalentem tego , które same spełniają .

Przy tym wystarcza aby warunek wzajemnej ekwiwalentności wynikał z subiektywnej oceny stron stosunku obligacyjnego[ część przedstawicieli doktryny uznaje , że jedyną , kreującą cechę wzajemności czynności prawnej jej cechą jest istnienie wzajemnego sprzężenia pomiędzy spełnianymi na jej podstawie świadczeniami].
Te generalne stwierdzenia wykluczają zasadność stawianego zarzutu albowiem takie wzajemne sprzężenie i współzależność pomiędzy świadczeniami stron umowy z dnia 6 marca 2013r należy potwierdzić i nie przeczy takiemu wnioskowi to ,iż świadczenie (...) w postaci przekazania pieniędzy przerzedzało faktyczne wykonanie jakiejkolwiek częściom badań czy też[ tym bardziej ] przystąpienie do raportowania podjętych czynności i uzyskiwanych wyników przez jednostkę naukową - beneficjenta grantu.

Odmienna ocena , która znalazła się u podstaw stawianego zarzutu pomija fakt , iż umowa wskazywała jajo swój przedmiot, finansowanie projektu badawczego , a zatem przedmiotem oświadczenia po stronie apelującego, rozumianego jaki zachowanie zgodne z treścią i celem, zaciągniętego zobowiązania było nie tylko składanie raportów ale także [ i przede wszystkim] , prowadzenie badań, mery8toryczniue wartościowych, zgodnych z charakterem i zakresem projektu, w ramach badań podstawowych.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 65 §2 kc zważywszy w szczególności na to , iż jego realizacji skarżący upatruje w naruszeniu reguły takiej wykładni postanowień umownych , która nie preferuje autora postanowień objętych wątpliwościami interpretacyjnymi.

W rozstrzyganej sprawie reguła in dubio contra proferentem , nie ma zastosowania skoro, co jednoznacznie wynika z motywów tego zarzutu , apelant uznaje , że umowa 6 marca 2013 r jest wzorcem umownym , której postanowienia zostały narzucone Instytutowi przez (...). Z przyczyn o których była mowa uprzednio, założenie to jest nietrafne , co dyskwalifikuje argumenty zarzutu , wykluczając już z tej przyczyny jego zasadność.

Dlatego jedynie ma marginesie i dla porządku należy dostrzec , iż motywując ten zarzut , po raz kolejny strona pozwana przedstawia własną wersję interpretacji postanowieni umowy , które określały podstawy faktyczne uprawniające Dyrektora (...) do uznania umowy za niewykonaną i zadania zwrotu przekazanych środków finansowych.

Podkreślając tę dowolność interpretacyjną nawet w świetle odwołania się do literalnie odczytywanych zapisów wskazywanych części redakcyjnych umowy przypomnieć jedynie należy , że zgodnie z poprawnie ustalonymi przez Sąd I instancji faktami raport cząstkowy złożony przez stronę pozwaną już po terminie wymaganym umową, jakkolwiek spełniał wymagania formalne - był bowiem podpisany przez kierownika jednostki naukowo - badawczej oraz kierownika projektu, i został przekazany w formie papierowej i elektronicznej w systemie (...) , został merytorycznie negatywnie oceniony we ramach procedury weryfikacyjnej przeprowadzonej zgodnie z założeniami umownymi przez finansujące badania C..

Skoro później Instytut twierdził ,iż złożony w dniu 2 lutego 2018r a zatem już po upływie umownego terminu na złożenie raportu końcowego , warunkach odmowy finansowania II etapu badań , dokument jest raportem końcowym , chociaż nie został podpisany przez kierownika projektu ani został przesłany w wymaganej formie przekazu elektronicznego raport ten odpowiada raportowi cząstkowemu. Już samo takie stwierdzenie dawało podstawę do uznania przez Dyrektora (...) umowy za niewykonaną . / §12 ust. 7 umowy/ .

Oto bowiem , pomijając już nawet braki w zakresie aprobaty dla raportu ze strony kierownika projektu [ wyrażanego przez odmowę złożenia podpisu pod tym dokumentem- kwestia merytorycznych przyczyn konfliktu pomiędzy nim a kierownictwem Instytutu pozostaje dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie doniosła ], jak również nie przekazania go w formie elektronicznej w systemie (...) chociaż znaczenie tej formy dla możliwości merytoryczne oceny wyników badań wyjaśnia oponent apelacji w odpowiedzi na nią –

decyduje o niej negatywna ocena merytoryczna badań przedstawionych w ramach cząstkowego.

Instytut w korespondencji z (...) stanowczo twierdził ,iż po złożeniu tego raportu [20 lutego 2017r] , w ramach projektu nie były prowadzone jakiekolwiek dalsze badania , nie były też wydatkowane żadne środki finansowe.

Wobec tego usprawiedliwionym jest wniosek, nawet gdy założyć poprawność takiej argumentacji , która w świetle postanowień umowy stron pozwalałaby na utożsamienie raportu cząstkowego z końcowym [ ku czemu brak podstaw] ,

że merytoryczna ocena badań [ traktowanych konsekwentnie jako całość ] byłaby negatywna. Nie mogła być inna , skoro z taką oceną Zespołu (...) spotkały się badania przedstawione w raporcie cząstkowym., które Instytut sam uznawał za całościowe w punktu widzenia projektu badawczego - po pierwszym jego etapie

Te fakty same w sobie już wystarczały aby Dyrektor C. sięgnął po sankcję umowną przewidzianą w §12 ust.7 lit a/ umowy stron.

Nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 473§1 i 474 kc w zw z art. 58 §1 i 3 oraz 353 ¹kc

Odwołując się do argumentów powołanych przez skarżącego dla jego uzasadnienia, w ramach których wskazuje na sprzeczność z nimi §6 ust. 4 umowy, wystarczy wskazać , iż żadna z tych norm nie stoi na przeszkodzie przyjęciu przez drugą stronę umowy odpowiedzialności za działanie zaniechanie innego podmiotu , w tym przypadku kierownika projektu, który także był strona umowy, występując po tej samej stronie stosunku zobowiązaniowego co apelujący.

Taka możliwość wynika z zasady swobody umów , której w tym zakresiue nie limituje żadna z powoływanych przez skarżącego norm.

Przepis art 474 kc nie mógł być przez Sąd Okręgowy naruszony dlatego , iż w sytuacji gdy T. P. był stroną umowy z 6 marca 2013r norma ta w ogóle nie mogła mieć zastosowania dla oceny jego statusu oraz wzajemnych relacji umownych pomiędzy nim a stroną pozwaną w odniesieniu do wykonywania zobowiązań umownych, na które powołuje się skarżący [ w sposób frontalny] kwestionując sposób zastosowania przez Sąd I instancji prawa materialnego.

Przejawem tej bardzo szerokiej zakresowo krytyki materialnej są również te zarzuty w ramach których apelant neguje sposób zastosowania art. 58 § i 3 kc w zw z art. 491i 492 kc w zw. z art. 353 ¹kc.

Powołując argumentację wspierającą zarzut, Instytut nie dostrzega , że podstawą faktyczna roszczenia jego przeciwka procesowego nie było odstąpienie od umowy wzajemnej, a skorzystanie z uprawnienia umownego z § 12 ust. 7 lit a/ umowy .

Już z tej przyczyny zarzuty te są chybione i nie jest niezbędnym bliższe odnoszenie się Sądu Odwoławczego do stanowiska apelanta w tym zakresie.

Niezasadnie także strona pozwana powołuje zarzut naruszenia art. 492 kc poprzez błędne zastosowanie tej normy, skoro Sąd I instancji dla oceny 6 roszczenia (...) tego przepisu nie miał potrzeby ani nie zastosował .

(...) nie powoływało się w postępowaniu również – podobnie jak na ustawowe , także i na umowne prawo odstąpienia od umowy.

W postawie faktycznej żądania brak powołania faktu złożenia takiego oświadczenia . To już wystarcza aby podobnie jak zarzut uprzedni i ten zarzut skarżącego uznać za nieuzasadniony. Tym bardziej , iż ani art. 491 ani 492 kc nie stanowią podstaw do takiego ograniczenia zasady swobody umów , których upatruje w nich autor zarzutów.

Chybione są również pozostałe, sformułowane przez Instytut zarzuty materialne.

Podstawy do zarzutu naruszenia art. 58 §1 i 3 kc w zw. z art. 455 i 353 ¹kc strona skarżąca upatruje w zastosowaniu przez Sąd Okręgowy nieważnego postanowienia wynikającego w §12 ust. 8 umowy stron, mającego zastrzegać sankcję nieznaną prawu cywilnemu. Przy czym identyfikuje ją z zastrzeżeniem odsetek od nieterminowo spełnionego świadczenia o charakterze niepieniężnym.

Formułując go apelujący zupełnie abstrahuje od treści wskazanego postanowienia umownego.

Przekonuje ona dostatecznie o niezasadności zarzutu skoro strony zastrzegły w nim prawo naliczenia przez (...) odsetek od świadczenia ab initio pieniężnego , jakim bowiem były środki przekazane na sfinansowanie projekt badawczego , które podlegają zwrotowi.

Przy tym trzeba zwrócić uwagę , że z art. 481 §1 kc w zw z art. 455 kc oraz art. 353 ¹ kc nie wynika zakaz takiego sposobu zastrzegania odsetek w jaki uregulowały to strony we wskazanym postanowieniu umownym . Należy pamiętać , iż ze środków finansowych przekazanych przez stronę powodową Instytut korzystał dużo wcześniej aniżeli został formalnie wezwany do ich zwrotu. Nie można też nie uwzględnić tego, że strona powodowa , nie składając apelacji, zaakceptowała stanowisko Sądu I instancji, , który istotnie skrócił w ocenianym instancyjnie orzeczeniu, termin za jaki świadczenie odsetkowe uznał za zasadne , początkową jego datę utożsamiając właśnie z upływem terminu jaki strona powodowa zakreśliła pozwanemu do dobrowolnego spełnienia świadczenia zwrotnego , w wezwaniu , które do niego skierowała.

Nietrafne są także dwa ostatnie z zarzutów materialnych sformułowanych przez apelanta, kwestionujące sposób wykładni przez Sąd Okręgowy art. 34 ust. 1 pkt 5/ i 7/ w zw. z art. 34 ust.2 pkt 1 ustawy o (...) poprzez przyjęcie , iż raporty okresowe i końcowy do których składania był zobowiązany beneficjent grantu , stanowiły elementy jego świadczenia mającego być spełnionym w ramach stosunku obligacyjnego nawiązanego przez strony na podstawie umowy z 6 marca 2013r oraz

art. 34 ust. 2 pkt 4 tej ustawy, poprzez niezasadne uznanie , iż wynikające z tego przepisu uprawnienie Dyrektora (...) do „przerwania finansowania projektu badawczego” jest samoistną sankcją prawa cywilnego.

W pewnym uproszczeniu przyjmując , iż świadczeniem dłużnika stosunku zobowiązaniowego jest takie , wyrażające się w jednej form wskazanych w §2 art. 353 kc , powinne zgodnie z treścią zobowiązania zachowanie, które prowadzi do uzyskania przez wierzyciela oczekiwanego przezeń wyniku.

Analiza treści umowy zawartej przez strony sporu i kierownika projektu, także przez pryzmat postanowień ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r o (...) w tym w szczególności jej art. 34 prowadzi do wniosku , iż pierwszy z wymienionych zarzutów jest chybiony.

Wbrew stanowisku apelującego , stanowiącego podstawę zarzutu , składanie raportów przez Instytut było elementem świadczenia do którego spełniania wobec (...) - jako w tym zakresie wierzyciela, był obowiązany Jego drugim elementem było prowadzenie badań finansowanych w ramach grantu, których rodzaj ,oraz termin wykonania a także koszt strony także określiły.

Świadczenie strony pozwanej było poprzedzone wcześniejszym świadczeniem drugiej strony w postaci przekazania środków finansowych , których suma została określona w w decyzji administracyjnej Dyrektora (...) poprzedzającej zawarcie umowy

To złożone świadczenie strony pozwanej było niezbędne dla tego aby (...) mógło wykonać kolejne obowiązki umowne w tym zakresie kontroli sposobu wykorzystywania grantu przez jednostkę naukową, tak pod względem merytorycznym jak i poprawności finansowania poszczególnych etapów badań projektu jako całości.

Spełnienie tego świadczenia determinowało także możliwość ostatecznego rozliczenia projektu , a sposób w jaki spełniał je uprawniony z grantu decydował też m. in. o tym czy zamierzenie badawcze będzie w dalszym ciągu finansowane i jakie następstwa spowoduje to ,iż jego świadczenie okaże się niezgodnym z treścią zobowiązania jakie na siebie przyjął.

Stąd też nie ma racji apelujący , upatrując w obowiązku składania raportów tylko jednego z elementów procedury nadzoru Dyrektora C. nad wykonywaniem projektu badawczego.

Odeprzeć należy także drugi z wymienionych wyżej zarzutów materialnych

Jego motywy nie są do końca zrozumiałe , zważywszy na to , że wskazywane w nich rozróżnienie pomiędzy dyrektywą ustawową, mającą wynikać z naruszonego przepisu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r., pozwalającą na „zastosowanie odpowiedniej sankcji prawa cywilnego „ a sankcją prawa cywilnego , jaką jest „przetrwanie finansowania projektu badawczego” ma charakter wyłącznie teoretyczny, pozbawiony znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Uprawnienie Dyrektora (...) wynikające z tego przepisu nie ma charakteru sankcji administracyjnoprawnej albowiem umowa stron ma charakter cywilnoprawny.

Nietrafnie jest stwierdzenie skarżącego , że ustawa o (...), w tym w szczególności wskazany w zarzucie jej przepis , nie jest samoistną podstawą uprawnienia Dyrektora (...) do żądania zwrotu środków przekazanych jednostce naukowej w sytuacji przerwania realizacji projektu.

To uprawnienie o charakterze generalnym, wynika z art. 34 ust.2 pkt 8 , który umowie o grant pozwala określić warunki na jakich umowa przestaje wiązać strony , a w konsekwencji oznaczyć to , w jaki sposób dochodzi do wzajemnego rozliczenia dotąd spełnionych świadczeń.

Z podanych wyżej przyczyn w uznaniu apelacji za nieuzasadnioną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 353 oraz 353 ¹ kc [ pkt I sentencji wyroku ].

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art 98 §1 i 3 kpc oraz 99 kpc i wynikająca z niego , dla wzajemnego rozliczenia ich pomiędzy stronami, zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota należna wygrywającej stronie powodowej od przerywającego Instytutu , odpowiadając wynagrodzeniu pełnomocnika - radcy prawnego jest pochodną wskazanej w środku odwoławczym wartości przedmiotu zaskarżenia.

Została ona ustalona na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 21 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015r [ jedn. tekst DzU z 20918 poz. 265] .