Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Bess

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2023 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. S. oraz małoletnich N. S. i K. S., działających przez przedstawiciela ustawowego matkę D. S.

przeciwko T. (...) w W.

przy interwencji ubocznej po stronie pozwanej M. B.

o zapłatę i rentę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 28 marca 2022 r., sygn. akt I C 138/19

oraz zażalenia interwenienta ubocznego od rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w pkt VII zaskarżonego wyroku

1.  w wyniku częściowego uwzględnienia apelacji, zmienia zaskarżony wyrok w pkt V w ten sposób, że:

- w pkt V tiret 1: „kwotę po 3.996 zł”, zastępuje kwotą: „2.592 zł”

- w pkt V tiret 2: „kwotę po 3.726 zł”, zastępuje kwotą: „2.700 zł”

- w pkt V tiret 2: „kwotę po 3.996 zł”, zastępuje kwotą: „2.052 zł”

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty po 1.350 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych), wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

4.  w wyniku uwzględnienia zażalenia, zmienia zaskarżony wyrok w pkt VII, przez nadanie mu treści: „pkt VII. oddala wniosek powodów o zasądzenie kosztów procesu od interwenienta ubocznego.”;

5.  odstępuje od obciążenia powodów kosztami postępowania zażaleniowego;

6.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz adwokata A. K. kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych), w tym podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu udzieloną interwenientowi ubocznemu w postępowaniu zażaleniowym.

Sygn. akt I ACa 696/22

I ACz 274.22

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Sąd Okręgowy w Nowym zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 marca 2022 r. sygn. akt I C 138/19 po rozpoznaniu sprawy z powództwa D. S., małoletniej N. S., małoletniego K. S. działających przez przedstawicielkę ustawową matkę D. S. przeciwko T. (...) z/s w W., przy interwencji ubocznej po stronie pozwanej M. B., o zapłatę, rentę:

I.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów:

1.  D. S. kwotę 113.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

2.  N. S. kwotę 123.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

3.  K. S. kwotę 123.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie

II.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów:

1.  D. S. rentę w kwocie 500 zł miesięcznie począwszy od 1.04.2022, płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk powódki z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,

2.  N. S. rentę w kwocie 500 zł miesięcznie począwszy od 1.04.2022, płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk powódki z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,

3.  K. S. rentę w kwocie 500 zł miesięcznie począwszy od 1.04.2022, płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego D. S. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,

III.  w pozostałym zakresie powództwa oddalił,

IV.  nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu kwotę 2.749,40 zł tytułem wydatków sądowych,

V.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów:

1.  D. S. kwotę 5.950 zł tytułem zwrotu opłat sądowych, kwotę 2.000 zł tytułem zwrotu wydatków sądowych i kwotę 3.996 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

2.  N. S. kwotę 6.450 zł tytułem zwrotu opłat sądowych i kwotę 3.726 zł tytułem kosztów zwrotu zastępstwa prawnego,

3.  K. S. kwotę 6.450 zł tytułem zwrotu opłat sądowych i kwotę 3.996 zł tytułem kosztów zwrotu zastępstwa prawnego,

VI.  przyznał ze środków Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. K. kwotę 13.284 zł, w tym VAT tytułem kosztów zastępstwa procesowego udzielonego interwenientowi ubocznemu z urzędu,

VII.  zasądził od interwenienta ubocznego M. B. na rzecz powodów:

4.  D. S. kwotę 3.996 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

5.  N. S. kwotę 3.726 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

6.  K. S. kwotę 3.996 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy przedstawił m.in. następujące motywy swego rozstrzygnięcia w zakresie renty alimentacyjnej o rozstrzygnięcia o kosztach procesu:

W myśl art. 446 § 2 k.c. osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem prawo do renty opartej na art. 446 § 2 ma charakter zindywidualizowany, jest roszczeniem osobistym każdej z osób uprawnionych i powinno być określone dla każdej z nich odrębnie (por. wyrok SN z dnia 2.051975r, I CR 103/75). Nie wystarczy jednak, aby podmiot tylko należał do kręgu potencjalnie uprawnionych do żądania alimentów od zmarłego, lecz konieczne jest, aby spełnione zostały ustawowe przesłanki aktualizujące obowiązek świadczenia (np. niemożność samodzielnego utrzymania się, niedostatek). Stąd dla rozstrzygnięcia zasadności jej zasądzenia należy ustalić, w jakim zakresie środki dostarczane przez zmarłego lub jego osobiste starania wyrażone w pieniądzu przyczyniały się do tworzenia tej części dochodów rodziny, która była przeznaczana na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb tego członka rodziny, który domaga się jej przyznania. Roszczenie o zasądzenie renty ma charakter odszkodowawczy, ale ponieważ ma kompensować korzyści, jakie uprawniony utracił przez śmierć poszkodowanego, jego zakres wyznaczają okoliczności prawnie relewantne dla ustalenia wysokości świadczenia alimentacyjnego (por. A. Śmieja (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 727 i n.). Tak więc uprawniony do alimentacji może domagać się świadczenia renty przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego, w wysokości obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego. Przepis art. 446 § 2 k.c. nie posługuje się określeniem "usprawiedliwione potrzeby", użytym przez ustawodawcę w art. 135 k.r.o., jednak przy ustalaniu renty odszkodowawczej należy uwzględnić właśnie wszelkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, zważywszy na reguły określania zakresu obowiązku alimentacyjnego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy bezspornym jest, że powodowie należą do najbliższego kręgu rodzinnego zmarłego R. S. (1), bo względem nich ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny. Ten obowiązek alimentacyjny ( zaspokajania potrzeb rodziny) dotyczy też współmałżonka na podstawie art. 27 kro. D. S. jak wykazało to postępowanie z uwagi na zaburzenia depresyjno-lękowe zdiagnozowane po śmierci męża nie podejmuje zatrudnienia. Po śmierci męża ujawniły się lub nasiliły też inne schorzenia zdrowotne, które uniemożliwią jej podjęcie zatrudnienia. Powódka jest w tak słabej kondycji psychicznej, że w obowiązkach domowych cały czas pomagają jej rodzice. Z mocy art. art. 135 § 1 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Natomiast wg art. 135 § 2 kro wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Sąd uwzględnił, że w świetle dokonanych ustaleń faktycznych obowiązek zabezpieczenia bytu materialnego wszystkich powodów spoczywał na zmarłymR. S. (1). Sąd zważył, że przy ocenie zasadności żądania renty uzupełniającej przez osobę, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, istotne znaczenie ma ustalenie proporcji pomiędzy wysokością otrzymywanych przez tą osobę świadczeń z ubezpieczenia społecznego, pomocy społecznej- a zakresem obowiązku alimentacyjnego ciążącego na zmarłym (wyrok SN z dnia 11 września 1998 r., sygn. II UKN 195/98, publ. OSNP 1999/18/588).

W ocenie Sądu na podstawie zebranego materiału dowodowego powodowie zawyżyli wydatki na własne utrzymanie także w perspektywie upływu czasu oraz mając na uwadze to na jakim poziomie zmarły realizował swój obowiązek alimentacyjny względem każdego z nich gdy żył. Sumaryczne wydatki przedstawione w pozwie przez powodów pozostają całkowicie rozbieżne z tym co zmarły był w stanie na ich rzecz świadczyć z uzyskiwanych dochodów za pracę, ponieważ dochody z pracy dorywczej, jak wykazało niniejsze postępowanie były przyznane na budowę i wykończenie domu. Sąd uwzględniając zatem ustawowy obowiązek zmarłego zaspokojenia potrzeb powodów na średnim poziomie oraz upływ czasu, zasądził na ich rzecz począwszy od 1.04.2022 roku renty w wysokości po 500 zł miesięcznie, czyli takiej jak cały czas od kwietnia 2018 roku wypłaca pozwany. Do tej pory renty dla powodów na takim poziomie ubezpieczyciel wypłaca dobrowolnie. Zatem za okres od kwietnia 2018 do 31.03.2022 roku nie było potrzeby zasądzenia żadnej skapitalizowanej renty, czy dopłat, bo świadczenia te powodowie pobrali. Istniała jednak konieczność prawnego uregulowania dobrowolnie spełnianych przez ubezpieczyciela świadczeń, tak aby powodowie dysponowali tytułem egzekucyjnym, w sytuacji gdyby np. ubezpieczyciel wycofał się ze swojej decyzji.

Zatem skoro ubezpieczyciel wypłaca w sposób niekwestionowany na rzecz każdego z powodów po 500 zł, renty w takiej wysokości należało prawnie usankcjonować w wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 k.p.c. Powódka D. S. wygrała proces w 74 %, N. S. w 75%, K. S. w 69 %. Korzystali z pomocy pełnomocnika z wyboru podobnie jak strona pozwana. Pozwany zwróci powodom opłaty od pozwów od uwzględnionych roszczeń w kwotach: D. S. 5 950 zł, N. S. i K. S. w kwotach po 6.450 zł, koszty opinii, którą całości pokryła powódka D. S. w kwocie 2.000 zł. Pozwana zwróci też powodom koszty zastępstwa procesowego stosownie do stopnia wygrania sprawy: D. S. 3.996 zł (5.400 zł x 4%), N. S. 4.050zł (5.400 zł x 75%) i K. S. 3.726 zł (5.400 zł x 69%). Sąd nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz SP również kwotę 2.749,40 zł pokryte tymczasowe ze środków SP. Opinie wykazały racje powodów, dlatego ich koszt powinien w całości pokryć pozwany.

Sąd przyznał też pełnomocnikowi A. K. koszty zastępstwa procesowego udzielone interwenientowi ubocznemu z urzędu ze środków Skarbu Państwa, uwzględniając, że sprawa dotyczyła trzech powództw w kwotach poniżej 200.000 zł stąd należna opłata to 3.600 zł plus Vat, czyli 4.428 zł x 3, co łącznie dało kwotę 13.284 zł przyznaną w pkt VI wyroku.

Z kolei interwenient uboczny powinien zwrócić każdemu z powodów koszty zastępstw prawnego w takich samych wysokościach jak pozwany, o czym orzeczono w pkt VII pkt. 4, 5, 6 wyroku.

Interwenient przystąpił do sprawy dopiero na ostatniej rozprawie dlatego innych kosztów nie spowodował.

Pozwany apelacją zaskarżyła niniejszy wyrok w części: w części, tj.:

1. pkt Il wyroku z dnia 28 marca 2022 r. w całości;

2. w zakresie rozstrzygającym o kosztach procesu za I instancję;

Z uwagi na powyższe zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c. poprzez błędną wykładnię tego przepisu i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwot tytułem renty alimentacyjnej po 500,00 zł miesięcznie począwszy od 1 kwietnia 2022 r., płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk powódki z odsetkami ustawowymi, podczas gdy ww. kwoty tytułem renty alimentacyjnej nie były objęte żądaniem powodów;

- art. 189 k.p.c. poprzez błędną wykładnię tego przepisu i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwot tytułem renty alimentacyjnej po 500,00 zł miesięcznie począwszy od 1 kwietnia 2022 r., płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk powódki z odsetkami ustawowymi, podczas gdy powodowie nie wnosili o ustalenie istnienia obowiązku zapłaty na rzecz powodów renty alimentacyjnej w wysokości dotychczas dobrowolnie płaconej przez pozwanego;

Il. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki D. S. kwoty 3.996 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w sytuacji gdy pozwany wygrał sprawę w 26%, a powódka w 74%, co przy prawidłowym zastosowaniu zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu powinno skutkować zasądzeniem od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.592,00 zł, zamiast kwoty 3.996,00 zł zasądzonej od pozwanego na rzecz powódki;

- art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki N. S. kwoty 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w sytuacji gdy pozwany wygrał sprawę w 25%, a powódka w 75%, co przy prawidłowym zastosowaniu zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu powinno skutkować zasądzeniem od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.700 zł, zamiast kwoty 4.050 zł zasądzonej od pozwanego na rzecz powódki;

- art. 98 S 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda K. S. kwoty 3.726 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w sytuacji gdy pozwany wygrał sprawę w 31%, a powód w 69%, co przy prawidłowym zastosowaniu zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu powinno skutkować zasądzeniem od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.052 zł, zamiast kwoty 3.726 zł zasądzonej od pozwanego na rzecz powoda;

- art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów i Skarbu Państwa — Sądu Okręgowego w Nowym Sączu pełnych kosztów procesu poniesionymi w związku z przeprowadzonymi w sprawie dowodami z opinii biegłych sądowych, w sytuacji gdy powodowie jedynie częściowo ostali się ze swoim żądaniem, co przy prawidłowym zastosowaniu zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu powinno skutkować pomniejszeniem ww. kosztów o stopień, w jakim pozwany wygrał sprawę.

Mając na uwadze ww. zakres zaskarżenia wyroku oraz podniesione zarzuty, pozwany wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku I instancji i oddalenie powództwa w zakresie punktu Il wyroku,

- zmianę rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu za I instancję,

- zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych .

Od rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w pkt VII zaskarżonego wyroku wniósł zażalenie interwenient uboczny, domagając się jego zmiany przez jego uchylenie i przyznanie ze środków Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika interwenienta ubocznego ustanowionego z urzędu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych, albowiem koszty te nie zostały zapłacone w całości ani w części.

Powodowie wnieśli o oddalenie zażalenia i zasądzenie od interwenienta na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Odnosząc się do apelacji pozwanego, Sąd Apelacyjny co do zasady nie podziela przedstawionej w niej argumentacji, z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskrzonego wyroku. W tym kontekście powodowie w odpowiedzi na apelację trafnie podnieśli, że Sąd prawidłowo przyjął, iż uwzględniając zatem ustawowy obowiązek zmarłego zaspokojenia potrzeb powodów na średnim poziomie oraz upływ czasu, zasądził na ich rzecz począwszy od 1.04.2022 roku renty w wysokości po 500 zł miesięcznie, czyli takiej jak cały czas od kwietnia 2018 roku wypłaca pozwany. Do tej pory renty dla powodów na takim poziomie ubezpieczyciel wypłaca dobrowolnie. Zatem za okres od kwietnia 2018 r. do 31.03.2022 r. nie było potrzeby zasądzenia żadnej skapitalizowanej renty, czy dopłat, bo świadczenia te powodowie pobrali. Istniała jednak konieczność prawnego uregulowania dobrowolnie spełnianych przez ubezpieczyciela świadczeń, tak aby powodowie dysponowali tytułem egzekucyjnym, w sytuacji gdyby np. ubezpieczyciel wycofał się ze swojej decyzji.

Dlatego też nie sposób zarzucić Sądowi I instancji dowolnego kształtowania żądania pozwu.

W tej zatem części apelacja pozwanego i podniesione w nim zarzutu okazały się bezzasadne.

Natomiast nie można odmówić słuszności apelacji w części, dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w zakresie zwrotu kosztów zastępstwa.

Na wstępie wskazać należy na formalny charakter współuczestnictwa procesowego po stronie powodowej, przesądzający o konieczności odrębnego rozliczenia kosztów pomiędzy pozwanym a każdym z powodów.

Tą zasadę trafnie zastosował Sąd I instancji i jako podstawę rozliczeń przyjął prawidłową stawkę minimalną w wysokości 5.400 zł, określoną w § 2 pkt 6 rozporządzenia ministra sprawiedliwości 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1668), właściwą przy wartości przedmiotu sporu pomiędzy 50.000 zł a 200.000 zł.

Prawidłowo też, stosując procentowe kryterium ostatecznego wyniku sprawy, obliczył kwoty zwrotu od pozwanego na rzecz każdego z powodów, odpowiadające procentowi, w jakim dany powód wygrał sprawę. Jednakże uwadze Sądu I instancji uszedł fakt, konieczności odpowiedniego obliczenia kwoty zwrotu przez każdego z powodów na rzecz pozwanego kwoty odpowiadającej procentowi, w jakim dany powód przegrał sprawę.

I tak, skoro:

- powódka D. S. wygrała sprawę w 74 %, to pozwany winien jej zwrócić 74 % z kwoty 5.400 zł, tj. kwotę 3.996 zł. Natomiast powódka, przegrywając sprawę w 26 %, winna zwrócić pozwanemu 26 % z kwoty 5.400 zł, tj. kwotę 1.404 zł. Po kompensacie tych wierzytelności, w efekcie pozwany winien zwrócić powódce z tego tytułu kwotę 2.592 zł;

- małoletnia powódka N. S. wygrała sprawę w 75 %, to pozwany winien jej zwrócić 75 % z kwoty 5.400 zł, tj. kwotę 4.050 zł. Natomiast powódka, przegrywając sprawę w 25 %, winna zwrócić pozwanemu 25% z kwoty 5.400 zł, tj. kwotę 1.350 zł. Po kompensacie tych wierzytelności, w efekcie pozwany winien zwrócić powódce z tego tytułu kwotę 2.700 zł.

- małoletni powód K. S. wygrał sprawę w 69 %, to pozwany winien mu zwrócić 69 % z kwoty 5.400 zł, tj. kwotę 3.726 zł. Natomiast powód, przegrywając sprawę w 31 %, winien zwrócić pozwanemu 31% z kwoty 5.400 zł, tj. kwotę 1.674 zł. Po kompensacie tych wierzytelności, w efekcie pozwany winien zwrócić powodowi z tego tytułu kwotę 2.052 zł.

Dlatego też w zakresie, w jakim apelacja okazał się zasadna, Sąd Apelacyjny orzeł jak w pkt 1 sentencji na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Natomiast w zakresie, w jakim brak był podstaw do jej uwzględnienia, Sąd Apelacyjny orzeł jak w pkt 2 sentencji na mocy art. 385 § 1 k.p.c.

O kosztach o kosztach postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami orzeczono jak w pkt 3 sentencji według zasady odpowiedzialności za wynik postępowania określonej w art. 98 § 1 k.p.c., w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., albowiem co zasady apelacja okazał się bezzasadna, a co do wysokości odnośnie zwrotu kosztów zastępstwa, zgodnie z stawkami określonym w § 2 pkt 4 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia ministra sprawiedliwości 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1668).

Przechodząc do oceny zażalenia interwenienta ubocznego, stwierdzić należy zasadność podniesionej w nim argumentacji.

Interwenient uboczny przystąpił bowiem do sprawy dopiero na ostatniej rozprawie, a jego uczestnictwo nie spowodowało żadnych samoistnych kosztów procesu o których mowa w art. 107 k.p.c. Nadto już w chwili wniesienia wniosku o wstąpienie do sprawy jako interwenient uboczny postepowanie znajdowało się w końcowym etapie, gdzie przeprowadzone zostały już wszystkie wnioski dowodowe. Fakt ten został potwierdzony zarówno przez powodów w zgłoszonej opozycji jak i w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 marca 2022 r.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 107 k.p.c. interwenient uboczny nie ma obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi strony, do której przystąpił. Generalnie za wynik procesu zawsze odpowiada strona, do której przystąpił interwenient uboczny niesamoistny.

Zasądzenie kosztów od interwenienta ubocznego ma charakter wyjątkowy i jest możliwe tylko wówczas, gdy koszty te zostały wywołane samoistnymi czynnościami interwenienta, co w przedmiotowej sprawie oczywiście nie miało miejsca również z uwagi na moment wstąpienia do sprawy interwenienta ubocznego (por. Postanowienie SN z 28.10.2008 r., I PK 244/07, LEX nr 1615008).

Dlatego też Sąd Apelacyjny, uznając zażalenie za uzasadnione, orzeł jak w pkt 4 sentencji na mocy art. 386 § 1 k.p.c., w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Natomiast mając na uwadze charakter sprawy, w ocenie Sądu Apelacyjnego zasadnym było odstąpienie od obciążenia powodów kosztami postępowania zażaleniowego na mocy art. 102 k.p.c. Dlatego w tym zakresie orzeczono jak pkt 5 sentencji na mocy powołanego przepisu.

Konsekwencją odstąpienia od obciążenia powodów kosztami postępowania zażaleniowego, była zasadność przyznania od Skarby Państwa na rzecz pełnomocnika interwenienta ubocznego kosztów wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu udzieloną interwenientowi ubocznemu w postępowaniu zażaleniowym, mając na uwadze normę art. 113 ust 4 u.k.s.c. Natomiast co do wysokości wynagrodzenia, orzeczono zgodnie z stawkami określonym w § 2 pkt 5 oraz § 10 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia ministra sprawiedliwości 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1668).