Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

Protokolant: Krzysztof Malinowski

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2024 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko Gminie Miejskiej L.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 3 marca 2022 r. sygn. akt I C 839/19

1. zamienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu treść:

„I. zasądza od strony pozwanej Gminy Miejskiej L. na rzecz powoda M. W. kwotę 42.700 zł (czterdzieści dwa tysiące siedemset złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 września 2018 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej, tytułem kosztów procesu, kwotę 5159,53 zł (pięć tysięcy sto pięćdziesiąt dziewięć złotych 53/100) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia 10 września 2024 r. do dnia zapłaty.”;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, kwotę 5.188 zł (pięć tysięcy sto osiemdziesiąt osiem złotych) z odsetkami w wysokości odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, do dnia zapłaty;

4. nie obciąża powoda kosztami sądowymi;

5. nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego
w K. od strony pozwanej kwotę 935,85 zł (dziewięćset trzydzieści pięć złotych 85/100) tytułem kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 760/22

UZASADNIENIE

Powód M. W. w pozwie wniesionym w dniu ( 5 lipca 2019r.) domagał się zasądzenia od strony pozwanej Gminy Miejskiej L. kwoty 303.840,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 26 września 2018 r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości tj. działek (...) o łącznej powierzchni 0,0844ha. Wyliczenie

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że w dniu 16 lipca 2013 roku oświadczył pozwanej, że nie wyraża zgody na nieodpłatne przekazanie je na rzecz Gminy M. L. tych działek , ale wyraża on możliwość uregulowania stanu prawnego poprzez zamianę niniejszych działek (bezumownie zajętych pod drogę ul. (...)) na działki o zbliżonej powierzchni w tym rejo-nie m.in. na działkę nr (...) , stanowiące grunty o zbliżonej powierzchni i wartości, będących jednocześnie własnością L..

Powód podniósł, że o wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy, w danych warunkach i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie to jest odpowiednikiem tego, co uzyskałby właściciel, gdyby oddał rzecz w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego (np. umowy najmu dzierżawy). Nieruchomość nie została jeszcze zwrócona, zatem może domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat, wyliczonego według stawek rynkowych, za korzystnie z tego rodzaju nieruchomości . Podał, że pismem z dnia 19 września 2018r. wezwał pozwana do zapłaty kwoty 303840 zł przy przyjęciu ostatniego dziesięcioletniego okresu i stawki miesięcznej z3 zł miesięcznie za 1m2 co przy powierzchni 844m2 daje kwotę 2532 zł miesięcznie. ( pozew k. 1-3 ). Następnie skierował do pozwanej kolejne pismo . Do pozwu załączył wezwanie do zapłaty z dnia 15 marca 2019r. wynagrodzenia za ostatnie 10 lat co wskazywało, że okres objęty procesem to okres od marca 2009r. do lutego 2019r. włącznie. Powód ponadto dla uzasadnienia powództwa przedłożył opinię rzeczoznawcy majątkowego w której przedstawiono wyliczenie za okres od marca 2009r. do końca lutego 2019r.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa. W uzasadnieniu stanowiska podała , że roboty budowlane polegające na wykonanie nawierzchni asfaltowej ul. (...). J. R. wykonywany były w 2005 r. Wówczas ulica ta nosiła nazwę (...).

Droga ta zapewnia dojazd do nieruchomości powodowi jak również innym mieszkańcom L.. W sytuacji sprzeciwu powoda co do wykonania nawierzchni asfaltowej tejże drogi nie doszłoby do jej położenia. Podkreśliła, że powód w piśmie z dnia 15.06.2012 oświadczył, iż wyraża zgodę na nieodpłatne przekazanie na rzecz Gminy M. L. prawa własności nieruchomości położonej w L. z przeznaczeniem ul. (...) oraz deklarował przystąpienie do aktu notarialnego – darowizny. Strona ta powoływała się także na swojej działalności z ul. (...). Przed położeniem nowej nawierzchni istniała w terenie urządzona droga. Zatem w wyniku położenia nowej nawierzchni asfaltowej nie zmienił się sposób wykorzystania spornej nieruchomości.

Wyrokiem z dnia 3 marca 2022r. sygn.. akt I C 839/19 sprostowanym postanowieniem z dni 14 kwietnia 2022r. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu zasądził od strony pozwanej Gminy Miejskiej L. na rzecz powoda M. W. kwotę 34.426,82 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 września 2018 roku do dnia zapłaty (pkt I) oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.448 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania (pkt III) i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 9.504 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego (pkt IV).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

Powód M. W., i M. F., zawarli 28 sierpnia 2015 umowę, mocą której powód sprzedał (...), (...), wskazanej kontrahentce , która dzieliła się na działkę (...) i (...) . Aktem notarialnym z dnia 23.09.2016 roku strony umowy rozwiązały wyżej opisaną umowę sprzedaży w części dotyczącej powierzchni 0,2657 ha) położonych w L., wobec czego M. F. przenosi na rzecz M. W. – własność działek numer (...), (...), (...) i (...) o łącznej powierzchni dwudziestu sześciu arów pięćdziesięciu ---- metrów kwadratowych (0,2657 ha) – 2 nieruchomości szczegółowo opisanej w paragrafie pierwszym aktu, który na powyższe przeniesienie wyraża zgodę

Strona pozwana wykonała nawierzchnię z betonu asfaltowego na ulicy (...) o wartości w 2005 roku 166.688,15 zł. W trakcie wykonywania nawierzchni na niektórych działkach został zajęty pas gruntu stanowiący działki między innymi C. R.. Komisje : (...) i (...) wyraziły zgodę na nabycie działki w cenie po 20 zł za metr, zawarto umowę przedwstępną w sprawie sprzedaży nieruchomości .

Oświadczeniem z dnia 15 czerwca 2012 roku powód wyraził zgodę na nieodpłatne przekazanie na rzecz Gminy M. L. prawa własności części działki ewidencyjnej nr.(...) , z przeznaczeniem pod ulicę (...) , przeprowadzenie w terenie zleconych przez miasto L.pomiarów geodezyjnych niezbędnych do sporządzenia dokumentacji techniczno-prawnej z wydzielenia pasa drogowego ulicy, oraz na przystąpienie do aktu notarialnego -umowy darowizny.

Pismem z dnia 1 lipca 2013 roku Burmistrz wystąpił do powoda z informacją , że została przygotowana dokumentacja techniczno-prawna obejmująca wytyczenie i stabilizację w terenie granic pasa drogowego ulicy (...) ,oraz sporządzenie mapy z podziału działek wchodzących w skład drogi i jego zatwierdzenie ich podziału decyzją Burmistrza Miasta L.. Ze sporządzonej mapy uzupełniającej podziału nieruchomości wynikało , że z nieruchomości stanowiącej własność powoda , pod ulicę (...)przeznaczone są działki nr (...) o pow.0.0017 ha, działka nr (...) o pow.0.0653 ha, (...) o pow. 0.0174 ha . Burmistrz zwrócił się o zajecie stanowiska w sprawie nieodpłatnego ich przekazania na rzecz Gminy M. L. lub o wypowiedzenie się na piśmie w przypadku nie podpisania oświadczenia w terminie 2 tygodni, w celu podjęcia przez Miasto L. wymaganych w tym zakresie przez przepisy prawa procedur związanych z nabyciem na rzecz Gminy M. L. części nieruchomości zajętych pod ulicę.

Pismem z dnia 16 lipca 2013 roku powód poinformował, że nie wyraża zgody na nieodpłatne przekazanie na rzecz Gminy M. (...) działek nr (...), nr (...), nr (...) o łącznej pow. 0,0844 ha. I zaproponował zamianę na inną działkę o zbliżonej powierzchni w tym rejonie np. na działkę nr (...) zabudowaną, nr (...) zabudowaną będącą własnością Urzędu Miasta L..

Pismem z dnia 29.10.2014 roku powód zwrócił się ponownie o pisemne ustosunkowanie się do pisma złożonego w dniu 16 lipca 2013 roku, a na które przez okres 15 miesięcy nie w otrzymał odpowiedzi oraz podkreślał , że jest właścicielem w/w działki, a miasto użytkuje ją nadal bez jakichkolwiek uzgodnień prawnych. Oczekiwał również wyjaśnienia w sprawie bezprawnego wtargnięcia na jego prywatną posesję (działka nr (...)), gdzie Miasto zleciło wykopanie rowu. Zaznaczał, iż wyżej wymieniony incydent jest karygodny i nie do przyjęcia w panujących demokratycznych czasach , na działkę wtargnięto bez żadnych uzgodnień.

W odpowiedzi na to pismo Burmistrz ), zajął stanowisko, że zostały skierowane do ich właścicieli w 2013 roku pisma wraz z wzorem oświadczeń o zajęcie stanowiska w sprawie nieodpłatnego przekazania gruntów na rzecz Miasta L., a w przypadku nie podpisania oświadczenia, o wypowiedzenie się na piśmie w przedmiotowej sprawie. Z otrzymanych odpowiedzi wynikało , że część właścicieli deklaruje nieodpłatne przekazanie gruntów, część zaś właścicieli złożyło propozycję odpłatnego przekazania gruntów, natomiast Pan w udzielonej Miastu L. pisemnej odpowiedzi zaproponował przekazanie na rzecz miasta L. działek nr (...) o łącznej powierzchni 0.0844 ha zajętych od ulicę (...).J. R. w drodze zamiany za inne działki o zbliżonej powierzchni w tym rejo-nie między innymi na działkę nr (...) zabudowanej, nr (...) zabudowaną będącą własnością Urzędu Miasta L.. Zgodnie z obowiązującą procedurą Burmistrz Miasta L. , może nabywać grunty na rzecz Miasta L. po uprzednim uzyskaniu pozytywnych opinii Komisji (...), (...) , (...) i (...) oraz Komisji (...)i (...) Powołane wyżej komisje Rady Miasta L. na posiedzeniach w dniu 19 marca 2014 ku, w sprawie sposobu nabywania gruntów zajętych pod ulicę(...)zajęły stanowisko, aby złożyć oferty, do właścicieli działek powierzchni do 100 m ^{( 2)} o nieodpłatnym ich przekazaniu na rzecz Miasta L., a z właścicielami gruntów, których powierzchnia przekracza tę wartość i będą żądać odszkodowań – prowadzone będą negocjacje w ten sposób ,że za grunt do 100 m ^{( 2)} zrzekają się odszkodowań, a za pozostały areał wysokości odszkodowań w przedziale od 20 do 25 zł za 1m2 .

Zawarto akty notarialne, w wyniku których właściciele (trzynastu właścicieli) 14 działek (o powierzchni każda do 100 m2) o łącznej powierzchni 0.0617 ha , dokonali ich darowizny na rzecz Miasta L., oraz zawarło dwa akty notarialne, w wyniku których Miasto L. nabyło na własność grunty o łącznej powierzchni 0.1475 ha, z tym ,że grunty o powierzchni 200 m ² zostały przekazane przez ich właścicieli nieodpłatnie na rzecz Miasta L., a za pozostałą powierzchnię gruntu Miasto L. a wypłaciło odszkodowanie w przedziale od 20 do 25 zł za 1 m ². W związku z tymi ustaleniami złożono powodowi ofertę nabycia działek na warunkach, jak wyżej .

Odpowiadając powodowi na pismo dotyczącą bezprawnego wtargnięcia na prywatną posesję (działki nr (...)), gdzie Miasto zleciło wykonanie rowu, wyjaśniono , że w ramach modernizacji ulicy (...) , Miasto L.w 2011 roku przywróciło naruszone stosunki wodne , które istniały w terenie od kilkudziesięciu lat , poprzez udrożnienie wylotu przepustu przebiegającego pod ulicą (...).

W piśmie z dnia 19 września 2018 r. powód wezwał Burmistrza L. do zaniechania naruszeń prawa własności tj. korzystania z działek ewidencyjnych nr (...) poprzez bezumowne korzystanie z nieruchomości , zajętych pod ulicę ks. J. R. w L. oraz wnoszę o zdemontowanie i usunięcie ka znajdującego się na działce (...) oraz o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działek (...) o łącznej powierzchni 0,0844ha na których przebiega droga asfaltowa wybudowana z inicjatywy i zgodą – za okres ostatnich 10 lat bezumownego korzystania w wysokości miesięcznej ty 3 zł za 1 m2 tj. 2532zł/mc (844m2 x 3zł) ti, 303 840 zł ( słownie: trzysta trzy tysiące osiemset czterdzieści złotych) wraz z odsetkami od dnia otrzymania wezwania do dnia zapłaty oraz zaniechania ich naruszeń poprzez bezumowne korzystanie z nieruchomości , przejawiające się wybudowanym z inicjatywy Gminy L. ogrodzeniem wnosząc o jego natychmiastowe zdemontowanie i usunięcie oraz wypłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Analogiczne pismo wystosowano 15 marca 2019 roku .

W odpowiedzi z dnia 29 kwietnia 2019 roku wskazano, że urządzenie w przeszłości drogi oraz położenie nawierzchni asfaltowej nastąpiło za wiedzą i zgodą właściciela, a wręcz z Jego inicjatywy. W przypadku jakiegokolwiek sprzeciwu ze strony właściciela jednostka samorządu terytorialnego nie wydatkowałaby środków publicznych. W piśmie tym gmina stwierdziła, że poprzez czynności konkludentne potwierdzone zostało porozumienie pomiędzy właścicielem nieruchomości a Miastem L. o urządzeniu przedmiotowego odcinka drogi, która z pewnością według zapewnień właściciela gruntu miała stać się w przyszłości drogą publiczną gdyż zapewnia dostęp do nieruchomości nie tylko Powodowi ale i wielu innym mieszkańcom miasta. Przed położeniem przez miasto nawierzchni asfaltowej ż urządzona droga zatem nie zmieniło to sposobu wykorzystywania spornej powierzchni gruntu jak również charakteru jego obciążenia.

Zakwestionowano również przedłożoną przez powoda opinię , wskazując na – nieuprawnione stosowanie jako elementu porównawczego rynku K. ,

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, że z opinii szacunkowej z dnia 4 .03.2019 roku wynika, że działki o łącznej powierzchni 0,0844 ha tworzą obszar o bardzo wydłużonym , nieregularnym kształcie na stoku o nachyleniu południowym. Działki mają bezpośredni dostęp do ulicy miejskiej K. J. R. – stanowią fragment tej ulicy, o nawierzchni asfaltowej średniej jakości , która została wybudowana przez Urząd Miasta L.-nowa i na jego koszt . W opinii opisano miejscowość L. oraz bliższe otoczenie nieruchomości, które stanowi zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz grunty niezabudowane, a dalsze otoczenie tereny leśne. Z przedmiotowej nieruchomości widać rozciągającą się piękną panoramę na miasto L. oraz na wieś M.. Ponadto szacowana nieruchomość znajduje się w pobliżu drogi prowadzącej m.in. na Ł. – szczyt górski w (...) między L. a M., stację(...) L.na Ł. oraz na szczyt M., na której znajduje się (...), zwany (...). Nieruchomość oznaczona jako działki ewidencyjne numer (...), (...), (...) położona jest na obrzeżach miasta L. – przy granicy miasta tj. ulicy (...) z miejscowościami M., w północno-wschodniej części L. odległość od centrum miasta L. najszybsza trasą (ulica (...)) wynosi około 2,20 km . Działki są zagospodarowane i użytkowane jako część asfaltowej ulicy miejskiej, jej poboczy i zieleni wzdłuż drogi ; Nieruchomość jest nieogrodzona (częściowo ogrodzone widoczne fragmenty na poniższych zdjęciach Działka z pochyłem terenu z pełnym uzbrojeniem terenu w drodze. Przedmiotowa nieruchomość położone są w terenach komunikacji, dróg – ulic oznaczonych symbolem (...). w miejskim planie zagospodarowania przestrzennego. W opinii wskazano średnie ceny działek budowlanych ( k. 42, ) ., ocenę atrybutów działki : strefa miejscowości , otoczenie , powierzchnia i kształt , dostępność komunikacyjna oraz dostęp do infrastruktury . Porównano tylko dwie działki w L. o zupełnie innej powierzchni , niż przedmiot sporu , 3 działki w N. oraz 7 działek w K. , tj. w miejscowości , która zupełnie nie odpowiada charakterem i nie jest porównywalna z L. ani pod względem położenia ani wielkości , ani innych parametrów. Wskazano , że z tych transakcji ceny kształtują się na poziomie od 1,00 zł do 5,66 zł . Przyjęto czynsz 3,00 zł , za 1 m 2 , 844 m powierzchni i czynsz za poszczególne lata od 01 marca 2009 roku do 28 lutego 2019 roku ( k. 48).

Strona pozwana zleciła sporządzenie własnego operatu z dnia 03 października 2018 roku , gdzie wskazano wartość dla potrzeb nabycia prawa własności działek na 27.489 zł , przy czym ocenia-no transakcje sprzedaży działek niezabudowanych zawarte w ciągu ostatnich trzech lat przed szacunkiem na terenie miasta L.. Stwierdzono, że sprzedaż gruntów niezabudowanych dotyczy przede wszystkim terenów budowlanych mieszkaniowych rzadziej gruntów rolnych, grunty o przeznaczeniu usługowym lub usługowo- produkcyjnym występują w obrocie sporadycznie. Wykup terenów pod drogi publiczne lub i wewnętrzne występuje bardzo rzadko, kilka transakcji w ciągu roku . Ze względu na małą liczbę porównawczych transakcji poszerzono rynek badań czasie i obszarowo. Obszarowo poszerzono rynek o miasto M., podobne do L. pod względem wielkości, zaludnienia, stopnia urbanizacji i cen nieruchomości. Do porównań przyjęto 8 nieruchomości w L. i 3 w M. .

Dla celów wysokości odszkodowania za bezumowne korzystanie przyjęto 29.211 zł przy przyjęciu czynszów ustalanych zarządzeniem Burmistrza L. grunt pod plac manewrowy dla po-wierzchni 844 m 2 , zwaloryzowane wskaźnikiem GUS na wrzesień 2018 toku za okres od 2008 roku do września 2018 roku ( k. 114) .

Wcześniej na powierzchni , gdzie znajduje się ulica (...)( w tym grunty powoda ) znajdowała się droga, którą przejeżdżały wozy konne , oraz stopniowo powstawało osiedle nr(...) , którego mieszkańcy postulowali utwardzenie drogi , odbywały się w tej sprawie zebrania. Pierwsze utwardzeniem powstało ze żwiru , na który pieniądze dało miasto , a żwir był wysypywany na drogę , a mieszkańcy równali go na drodze . W tamtym czasie było wiele zebrań mieszkańców . Nikt ze strony powoda nie protestował w tym czasie w sprawie utwardzania drogi . Drogę można było poszerzyć tylko z jednej strony , gdyż z drugiej był rów .

Powód nie protestował w tym czasie, przeciwnie pomagał swoim sprzętem w oraz w utrzymaniu drogi. Na posesję powoda jest wjazd od spornej ulicy . Część sprzętu powoda, służąca jego działalności gospodarczej garażowała na terenie jego posesji, część na budowie, miał zaplecze samochodów ciężarowych i dostawczych . Dla mieszkańców osiedla ulica (...) jest dogodnym dojazdem . ponadto przez ulicę (...) prowadzi szlak turystyczny. Poszerzenie drogi nastąpiło przed żwirowaniem, mniej więcej w 2002 roku . Po kilku latach – po powodzi miasto uzyskało środki na usuwanie szkód powodziowych i wtedy podjęto decyzję o wyasfaltowaniu drogi – ul. (...) . Podczas prac przy asfaltowaniu drogi powód nie protestował , było to w 2005 roku. Ulica (...) nie została w całości wyasfaltowana , ponieważ by l problem z rodziną D., nie byli też ustaleni spadkobiercy przyległych działek. W tym czasie na gruncie powoda była stadnina koni , powód ma inne dojście do swojej nieruchomości i nie musi korzystać z tej drogi. W zebraniach mieszkańców w sprawie drogi powód nie uczestniczył , do powoda nie zwracali się radni w sprawie drogi, rozmowa odbyła się z jego synami. Mieszkańcy mają zwoje nieruchomości poniżej działek powoda. Powód nie uczestniczył w staraniach sąsiadów, ponieważ nie była mu ta droga potrzebna , dojeżdżał od ulicy (...), czasem jednak z tej drogi także korzystał. Uważa , że wzdłuż jego działek nie jest potrzebny taki szeroki pas drogowy , jaki powstał w latach 90-tych . od lat 90 był tam częściowo żwir . Działki zostały wydzielone w 2012 roku . Powód nie występował o przywrócenie stanu poprzedniego , gdyż droga została wyasfaltowana ze środków publicznych , działka została wydzielona za jego zgodą i uregulowana w księgach wieczystych. Czasem gdy miał dostawy do gospodarstwa to odbywały się one z ulicy (...). Chciał zamiany tej nieruchomości , ale nie na takie , jakie oferowało miasto. Powód chciał bowiem otrzymać atrakcyjne działki w drodze wymiany oraz dopłacić wartość Gminie, co jednak nie było możliwe , gdyż byłoby to pominięcie trybu przetargu .

Sąd Okręgowy nadto wskazał, że opinii z dnia 03.09.2021 roku biegła ds. wyceny nieruchomości A. J.ustaliła za okres od 01 marca 2009 roku do 28 lutego 2019 roku odszkodowanie na kwotę 41.031 zł . Wskazała , że działka oznaczona numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0017ha, działka ewidencyjna (...) o powierzchni 0, (...) oraz działka ewidencyjna nr (...) o powierzchni 0,0653ha figuruje w rejestrze ewidencji gruntów pod pozycją rejestrową (...) i są własnością powoda M. W. ; przedmiotowe działki położone są w terenie opisanym na rysunku planu miejscowego symbolem (...) tereny miejskich dróg dojazdowych (klasy (...)) oznaczone w rysunku planu symbolem (...) obejmujące zarówno przeznaczone do remontów i przebudów . Przedmiotowe działki położone są w pasie ulicy im. (...), w strefie pośredniej miasta, odległość od ścisłego centrum miasta około 1700mb. Położenie pod pasmem (...)o nachyleniu w kierunku południowym. W najbliższym sąsiedztwie tereny pojedynczej zabudowy mieszkaniowej, jednorodzinnej, budynki z pokojami na wynajem (typu pensjonatowego), tereny rolne i tereny leśne. W odległości około 1700mb stacja narciarska. W odległości około 650mb - C. z K. Kształt działek wydłużony, typowy dla nieruchomości drogowych. Działki częściowo utwardzone nawierzchnią bitumiczną – obecnie w śred-nim stanie technicznym, częściowo porośnięte roślinnością.

Biegła określiła czynniki ,wpływające na współkorzystanie z nieruchomości oraz wyliczyła wartości rynkowe prawa własności gruntu w latach bezumownego korzystania , przy czym analizie podda-no rynek nieruchomości gruntowych o przeznaczeniu pod budownictwo jednorodzinne oraz zagrodowe z dopuszczeniem nieuciążliwej działalności usługowej na terenie miasta L.. Dodatkowo prze-prowadzono analizę stawek czynszów dzierżawnych za grunty mogące być wykorzystywane w podobny sposób. W trakcie badania stawek czynszowych za dzierżawę nie odnotowano umów dzierżawy dla gruntów o przeznaczeniu gruntów drogowych . Analizę przeprowadzono zgodnie z zapisem w planie miejscowym, który mówi, że przedmiotowa nieruchomość nie może być wykorzystywana w sposób inny niż opisany w przepisie prawa miejscowego (nie może być wykorzystana jako parking czy plac składowy).

Zgodnie z analizą umów dzierżawy gruntów podobnych w mieście L., a stanowiących place manewrowe ( sposób wykorzystania najbardziej podobny do nieruchomości wycenianej) stawka czynszu dzierżawnego wynosiła w latach 2008-2018 od 0,26 do 0,30zł/m kw. gruntu miesięcznie. Stawka ta wzrosła w roku 2020 do kwoty 0,70zł/m kw. gruntu miesięcznie. Stawki te wynikały z Rozporządzeń Burmistrza miasta L.. Średnie ceny zostały przedstawione w tabeli k. 271-276.

Stawki zostały skorygowane przez biegłą o przyjęte współczynniki , między innymi od stopień kapitalizacji w latach 2008-2018 z uwzględnieniem inflacji GUS , oraz podatku od gruntu

Dla poszczególnych działek wynagrodzenie to wyniosło : dla działki nr ew. (...) - 826,43 zł , dla działki nr ew. (...) - 8 458,95 zł i dla działki nr ew. (...) - 31 745,35 zł .

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo M. W. zasługuje na częściowe uwzględnienie w oparciu o art. 224 § 2 k c

Określając wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie Sąd Okręgowy wskazał, że pozew został wniesiony 07 lipca 2019 roku , zatem należność była liczona do lipca 2019 roku . Powód nie był właścicielem działek w okresie od 28 sierpnia 2015 roku do 23 września 2016 roku, w tym czasie zatem nie mógłby korzystać z działek niezależnie od zachowania strony pozwanej.

Za rok 2015 w odniesieniu do działki (...) należność wynosi 105,75 : 12 m-cy = 8,82 x 8 m-cy w których powód z nieruchomości korzystał = 70,5 zł . W 2016 roku powód korzystał z niej przez 3 m-ce X,XI iXII , zatem należność wynosi 105,50 : 12 = 8,79 x 3 = 79,13 zł , Różnica w stosunku do wyli-czenia biegłej (k. 279 ) wyniosła 114,38 zł w latach 2015 i 2016 ( 105,75 – 10,5 oraz 105,50 – 79,13) ; razem za tę działkę wynagrodzenie wynosi 826,43- 114,38 = 712,05 zł .

Za rok 2015 w odniesieniu do działki (...) należność wynosi odpowiednio 1082,36 : 12 m-cy = 90,25 x 8 = 721,20 zł . W 2016 roku powód korzystał z niej przez 3 m-ce X,XI iXII , zatem należność wynosi 1079,85 : 12 = 89,98 x 3 = 359,95 zł , Różnica w stosunku do wyliczenia biegłej (k. 279 ) wy-niosła w roku 2015 10.08,36- 721,20 = 361,16 ,a w 2016 roku : 1079,85 – 359,95 = 719, 90 zł w sumie 1081,86 . ; razem za tę działkę wynagrodzenie wynosi 8.458,95 – 1081,86 = 7.377,0 zł ( k.280 ) .

Za rok 2015 w odniesieniu do działki (...) należność wynosi odpowiednio 4.052,55 : 12 m-cy = 338,50 x 8 = 2.707,97 zł . W 2016 roku powód korzystał z niej przez 3 m-ce X,XI iXII , zatem należność wynosi 4.052,55 :12 = 337,71 x 3 = 1.350,85 zł . Różnica w stosunku do wyliczenia biegłej (k. 279 ) wyniosła w roku 2016 : 4.052,55 – 1.350,85 = 2.701,70 = należność za 2015 = 2.707,97 razem za te lata 5.409,67 zł . razem za tę działkę wynagrodzenie wynosi 31.745,35 – 5.409 = 26.335,67 zł .

Łącznie należność wynosi więc 34.426,82 zł ( 712,05 + 7.377,09 + 26.335,68 zł

:

Zdaniem Sądu Okręgowego strona pozwana miała świadomość, iż wydzielone przez nią z nieruchomości z przeznaczeniem na sporną drogę są własnością indywidualnych osób, mających nieruchomości wzdłuż drogi. Przed wykonaniem nawierzchni asfaltowej po powodzi nie przeprowadzono czynności, zmierzających do uregulowania stanu prawnego działek w obszarach , zajętych pod drogę. Pozwana była posiadaczem samoistnym w w zlej wierze , gdyż wiadomym jej było , że nie dysponuje tytułem prawnym do władania gruntami wzdłuż pasa drogi – w tym gruntem powoda .

Sąd podkreślił jednak, że powód nie przez cały sporny okres właścicielem nieruchomości . Nie władał gruntem od 28 sierpnia 2015 roku do 23 września 2016 roku , gdyż w tym czasie właścicielem gruntu była inna osoba , co wprost wynika z załączonych aktów notarialnych i co nie było de facto kwestionowane w sporze przez powoda . Brak zatem podstaw do przyznania powodowi wynagrodzenia za ten okres , powód nie wykazał ,by w tym okresie był właścicielem spornych nieruchomości , a w szczególności , by rzeczywiście został pozbawiony możliwości korzystania z własności w tym okresie.

Sąd podzielił stanowisko strony pozwanej, iż wyliczenia wynagrodzenia przedstawione przez powoda zostały oparte o dane , nie odpowiadające położeniu nieruchomości. Nie było uzasadnione powoływanie się na dane , które odnoszą się do K.. W opinii Sądu Okręgowego nie ma żadnej korelacji pomiędzy ceną , odnoszącą się do cen nieruchomości w K. , bowiem M. i K. nie są w żadnej mierze podobne, ani pod względem położenia, , ani wielkości , ani sposobu użytkowania gruntu , ani cen za korzystanie z nieruchomości .

Zarówno opinia biegłej jak i sposób wyliczenia przedstawiony przez pozwaną opiera się o dane z rynku w L. lub pobliskich i podobnych miejscowości oraz odnoszą się do stawek czynszowych za grunt podobnie użytkowan. W ocenie Sądu założenie to jest prawidłowe , gdyż zgodnie z planem miejscowym przedmiotowa nieruchomość może być wykorzystana jedynie w taki sposób.

Opinia bieglej zawiera jednak więcej wskaźników korygujących w tym czynniki wpływające na wielkość współkorzystania z nieruchomości przez właściciela ( tabela k. 270 ) , średnie ceny gruntów za poszczególne ( tabele k. 271-276 ) , a w konsekwencji ustalenia kolejnego współczynnika korygującego „k ”, stopę kapitalizacji jako rentowność obligacji 10 letnich ze wskaźnikiem inflacji GUS ,Przez biegłą wyliczone zostały potencjalne dochody brutto z pasa bezumownego korzystania z uwzględnieniem wskaźników waloryzacyjnych . k. 278- 279 . W ocenie Sądu zatem przyjęte przez biegłą dane uwzględniają właściwie stan sprawy w zakresie częściowego użytkowania przez powoda nieruchomości , ich ukształtowanie , oraz możliwość wykorzystania . Sąd opinię tę wraz z opinią uzupełniającą podzielił.

Z tych względów powództwo uwzględniono do kwoty 34.426,82 zł jako wartość przybliżoną , zgodnie z wartością , wyliczoną w opinii , a skorygowaną o okresy , kiedy powód nie był dysponentem nieruchomości , co wyżej opisano .

Odsetki ustawowe z opóźnienie zasądzono na podstawie art. 481 par. 1 i 2 kpc o zgodnie z żądaniem pozwu od upływu terminu ,w skazanego w wezwaniu do zapłaty ;

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu powołano art. 100 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł powód zaskarżając wyrok w punktach II i IV, zarzucając:

I. naruszenie art 233 §1 k.p.c., poprzez brak całościowej oceny materiału dowodowego w zakresie orzekania o wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości;

II. naruszenie art. 224 §2 i art. 225 k.c. poprzez przyznanie odszkodowania zł okres od 1.03.2009 r. do 28.02.2019 r. bez oparcia o rynkowe stawki, czynszu lub dzierżawy oraz o pomniejszenie odszkodowania ze względu na rzekome „współkorzystanie”, w sytuacji stwierdzenia , iż Powodowi przedmiotowa droga nie była potrzebna, ponieważ dojazd możliwy jest od ulicy (...), a nadto przyjęcie, że wskaźnik współkorzystania przez powoda wynosi 25 %;

III. naruszenie art. 224 § 2 i art. 225 kc poprzez nieuwzględnienia stosownego wynagrodzenia za okres 1.03.2009 r. do 28.02.2019 r. i poprzez pomniejszenie wynagrodzenia ze względu na rzekome „współkorzystanie”, a tym samym pominięcie dowodu z dokumentów znajdujących się w załączeniu do pisma Powoda z dnia 15 października 2019r. na okoliczność ustalenia ciągłości w zakresie tytułu prawnego powoda do nieruchomości objętych postępowaniem;

IV. naruszenie art. 153 ust. 1 u.g.n., poprzez uznanie sposobu porównawczego jako nieprawidłowy oraz błędne przyjęcie sposobu wyliczenia wynagrodzenia, braku uwzględnienia cen rynkowych, a tym samym brak prawidłowego zastosowania przepisów prawa materialnego art. 224 §2 k.c. w zw. z art.225 k.c. w zakresie ustalenia wysokości odszkodowania, które winno obejmować wysokość czynszu dzierżawnego, jaki właściciel mógłby pobierać jakby „posiadanie opierało się na prawie” (por. m.in. wyr. SN: z 23.5.1975 r., II CR 208/75 oraz wyr. SN z 7.4.2000 r., IV CKN 5/00);

V. naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p. c w zw. z art. 156 i 157 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez przyznanie mocy dowodowej opinii sporządzonej biegłej sądowej A. J., w sytuacji, gdy jak wynika z zarzutów do opinii biegłej (pismo z 14 października 2021 roku), biegła przyjęła niezgodnie z piśmiennictwem standardy wyceny w oparciu o kryterium dotyczącego służebności przesyła na co wskazują zwroty i określenia wprost odwołujące się do służebności przesyłu. Ponadto opinie wydała w oderwaniu od metodyki przyjętej w opinii dołączonej do pozwu przez rzeczoznawcę S. K. .

VI. naruszenie art. 358 ¹§3 kc poprzez braku waloryzacji odszkodowania pomimo zgłoszonego przez powoda wniosku, albowiem zgodnie z orzecznictwem świadczenie z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega waloryzacji (wyr. SN z 27.2.2019 r., II CSK 17/18, Legalis),

VI naruszenie art. 327 ¹§1 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez odmowę przyznania wiarygodności opinii prywatnej sporządzonej przez rzeczoznawcę S. K. przedłożoną przez powoda,

VII. naruszenie art. 327 ¹§1 k.p.c. w zw. z art. 233§1 k.p.c. poprzez brak odniesienia się do dokumentów dołączonych do pisma Powoda z dnia 15 października 2019r. na okoliczność ustalenia ciągłości w zakresie tytułu prawnego powoda do nieruchomości objętych postępowaniu, a mianowicie: Decyzji nr (...) Burmistrza Miasta L.

Aktu notarialnego umowy sprzedaży z dnia 28 sierpnia 2015 r. Rep. (...)numer (...)

Aktu notarialnego aneksu do umowy sprzedaży z dnia 30 października 2015 Rep. (...) numer (...)Aktu notarialnego aneksu do umowy sprzedaży z dnia 23 września 2016 r. Rep. (...) numer (...)

VIII. naruszenie art. 100 k.p.c. poprzez obciążenie powoda kosztami zastępstwa procesowego w sytuacji, gdy roszczenie powoda jest zasadne co do zasady i zostało określone na podstawie opinii rzeczoznawcy majątkowego,

IX. naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, w której pozwany nie uiścił kwoty z tytułu bezumownego korzystania nawet w części, pomimo sporządzenia na własne potrzeby operatu szacunkowego i nie podjął kroków prawnych związanych z uregulowaniem kwestii związanych z bezumownym korzystaniem z nieruchomości powoda, czym spowodował konieczność złożenia pozwu,

X. naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, w której wysokość roszczenia wskazanego w pozwie wynikała z wysokości odszkodowania wskazanego w dołączonym do pozwu operacie rzeczoznawcy majątkowego z dnia 4 marca 2019 roku.

Powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie II i podwyższenie kwoty zasądzonej w punkcie I do kwoty 85426 zł, oraz zmianę punktu IV poprzez zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda kosztów postępowania za I instancją a także o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancje według norm prawem przepisanych .

Ponadto powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego ds. wyceny nieruchomości celem sporządzenia opinii w zakresie wartości wynagrodzenia z bezumowne korzystanie z działek (...), (...), (...), z uwzględnieniem okoliczności, iż Powód nie korzystał z drogi, a tym samym o zmianę postanowienia dowodowego z dnia 5 marca 2021 r. (00:51:05 protokołu posiedzenia) oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego zgodnie z wnioskiem z 10 sierpnia 2021 r. o uzupełnienie opinii biegłego o waloryzację odszkodowania i uwzględnieniem zmiany wskazanej w pkt 4 apelacji

dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości na okoliczność obliczenia należnego powodowi wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanego z nieruchomości powoda, w szczególności wysokości czynszu dzierżawnego, który pozwany musiałby zapłacić za korzystanie z nieruchomości powoda, gdyby takie korzystanie odbywało się na zasadach rynkowych.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Pozwana podniosła, że opinia biegłego przeprowadzona w sprawie uwzględnia wskaźnik waloryzacji. Natomiast opinia dołączona do pozwu nie opera się o dane odpowiadające rzeczywistości w tym nie uwzględnia terenu, w którym położona jest nieruchomość. Pozwana ponadto wskazała, że powołane na etapie apelacji dokumenty nie zmieniają oceny, że w okresie wskazywanym w apelacji powód nie był właścicielem nieruchomości i nie wykazał by został pozbawiony możliwości korzystania z nieruchomości.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego z ta zmianą, że inaczej określił wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Słusznie powód bowiem zarzucał, że przyjęcie przy wyliczeniu biegłej kryterium dotyczącego służebności przesyła ( na które wskazują zwroty i określenia wprost odwołujące się do służebności przesyłu) nie było prawidłowe. Konieczne więc było uwzględnienie wniosku o dopuszczenie dowodu z kolejnej opinii, której wynik stanowił podstawę ustaleń dotyczących wysokości wynagrodzenia określonego przez Sąd Apelacyjny na poziome 42.700 zł , o czym w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Posiadanie to stan faktyczny. Dla przyjęcia posiadania samoistnego musi istnieć związek z władztwem faktycznym nad rzeczą, nie jest jednak wymagane, aby posiadacz zachowywał stały kontakt z rzeczą. Posiadanie takie może polegać także na umieszczeniu na tym gruncie urządzenia służącego wykonywanym przez ten podmiot zadaniom na rzecz społeczności lokalnej, (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14.02.2007r., II CSK 456/06,). Może to być więc to także utworzenie urządzenia drogowego, co jednak nie pozbawiało właściciela własności. Na podmiocie umieszczającym urządzenie drogowe ciąży obowiązek zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Trzeba podkreślić jednocześnie, że nie wykazano by pozwana wykonując urządzenia drogowe polegające na wykonanie nawierzchni asfaltowej ul.(...) w 2005 r. działała w trybie art. 124 c w zw. z art. 124 u.g.n. Stworzenie zaś infrastruktury technicznej o jakiej mowa w art. 143 ust. 2 u.g.n. nie tworzy samo w sobie tytułu prawnego do korzystania z cudzej nieruchomości. Nie wykazano też by własność nieruchomości objętych pozwem przeszła na pozwaną w trybie art. 73 ust. 1 ustawy z 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 z późn. zm.) lub w trybie art. 98 ust. 1 u.g.n. Pozwana zresztą na rozprawie apelacyjnej podała, że nie wywodzi skutków prawnych z tych regulacji, Powód więc jako właściciel może dochodzić od pozwanej roszczeń o wynagrodzenie w oparciu o art. 224 §2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. za wskazany w piśmie z dnia 10 sierpnia 2021r. okres od września 2008 do września 2018r. z uwzględnieniem jednak okresu utraty przez powoda własności.

Niezasadnie strona pozwana kwestionowała w toku procesu podstawy do zasądzenia wynagrodzenia. Zgodę powoda na położenie asfaltu należy bowiem oceniać w kontekście dążenia do zamiany gruntów. Była to więc zgoda warunkowana potwierdzeniem zmian stanu prawnego. Trzeba natomiast podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, że powód w okresie po sprzedaży, która nastąpiła 28 sierpnia 2015 roku do rozwiązania umowy w dniu 23 września 2016 roku, nie był właścicielem gruntu. Umowa sprzedaży zawarta z M. F. została rozwiązana (k.137). Rozwiązanie umowy sprzedaży nieruchomości, wywiera jedynie skutek obligacyjny, nie powodując automatycznie przejścia własności nieruchomości z powrotem na zbywcę i wymaga złożenia przez strony stosownego oświadczenia woli o powrotnym przeniesieniu własności (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1994 r. III CZP 60/94 ) Skutek rzeczowy powrotnego przejścia własności nastąpił w dniu 23 września 2016r. (k133). Nie miał on mocy wstecznej a strony umowy nie zawarli żadnych porozumień co do roszczeń właścicielskich za okres od zawarcia umowy sprzedaży z dnia 28 sierpnia 2015r. do czasu jej rozwiązania. Trzeba zaś podkreślić, że roszczenia objęte pozwę są stricte związane z własnością (por orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 1958 r. 2 CR 1326/57 ). Zarzut więc powoda pominięcia w wyliczeniu wynagrodzenia za ten okres nie mógł zostać uwzględniony.

Sąd Apelacyjny zauważa, że przedmiotem powództwa został objęty okres od marca 2009r. do lutego 2019r włącznie. W piśmie z dnia 10 sierpnia 2021r. powód podał jednak, że zakresem żądania jest objęty okres 10 lat licząc od wezwania a więc za okres od września 2008 do września 2018r. przy uwzględnieniu waloryzacji stawek w związku ze spadkiem siły nabywczej pieniądza (k249), jednakże Sąd Okręgowy nie przyjął, że doszło do modyfikacji powództwa. Granice zaś apelacji nie dają podstaw do weryfikowania prawidłowości tej oceny skoro powód nadal w apelacji wskazuje, że powództwo powinno zostać uwzględnione za okres od 1 marca 2009r. do 28 lutego 2019r. ( z zastrzeżeniem wyłączenia okresu kiedy powód nie był właścicielem). Taki też okres od 1 marca 2009r. do 28 lutego 2019r był przedmiotem postępowania dowodowego i przedmiotem rozstrzygnięcia. Potwierdziły to też strony na rozprawie apelacyjnej.

Obowiązek wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy istnieje niezależnie od tego, czy posiadacz w sposób efektywny z rzeczy korzystał i odniósł korzyść, a także niezależnie od tego, czy właściciel sam nie korzystając z rzeczy, poniósł uszczerbek majątkowy. To więc czy korzystał on z tej nieruchomości czy nie, nie ma pozbawia go możliwości dochodzenia roszczeń. Istotne jest natomiast jaka część gruntu powoda została zajęta przez pozwaną jak i okoliczność, że nieruchomość była przedmiotem współkorzystania co uwzględniła biegła W. przy oszacowaniu (k. 397 i k. 406). Do tej opinii zaś nie podniesiono zarzutów.

Obowiązek zapłaty wynagrodzenia jest wymagalny. Należy bowiem zauważyć, że powód pismem z dnia 19 września 2018r. wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 303.840 zł przy przyjęciu ostatniego dziesięcioletniego okresu i stawki miesięcznej 3 zł miesięcznie za 1m2 co przy powierzchni 844m2 daje kwotę 2532 zł miesięcznie ( pozew k. 1-3 ). Zasadnie jednak strona pozwana kwestionowała opinię prywatną w sytuacji , gdy w operacie przedłożonym przez powoda uwzględniano ceny działek budowlanych i to jeszcze z innych obszarów niż objęty podstawa powództwa.

Roszczenia z tytułu bezumownego korzystania przedawniają się w terminie określonym w art. 118 k.c. jednak nie dłużej niż w terminie określonym w art. 229§1 k.c.

W polskim prawie cywilnym w odniesieniu do świadczeń pieniężnych obowiązuje zasada nominalizmu wyrażona w art. 358 § 1 k.c. Oznacza ona, że zapłata świadczenia pieniężnego powinna nastąpić w sumie nominalnej, bez względu na to, czy między chwilą powstania, a chwilą wykonania zobowiązania doszło do obniżenia lub podwyższenia siły nabywczej pieniądza, skutkującego zmianą wartości ekonomicznej świadczenia. Wyjątek od tej zasady stanowi waloryzacja umowna albo sądowa (art. 358 § 2 i 3 k.c.). Zasadniczą przesłanką waloryzacji sądowej jest wystąpienie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza. Przepis ten nie definiuje pojęcia "istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2019 r. II CSK 17/18 i Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2019 r. I CSK 655/18

Nie trzeba jednak wiadomości specjalnych by stwierdzić, że od 2008r procesy inflacyjne zmieniły siłę nabywcza pieniądza, co zresztą wynika z podanego przez biegłą W. wskaźnika cen i porównania wysokości wynagrodzenia uwzględniającego ruchy cen na rynku nieruchomości czy też porównanie przy uwzględnieniu stóp kapitalizacji. Podkreślić zaś trzeba, że określenie wartości z uwzględnieniem waloryzacji według wskaźnika zmian cen niewiele odbiega od określenia wartości tego wynagrodzenia przy uwzględnieniu ruchu cen na rynku nieruchomości. Istnieje więc podstawa do dokonania waloryzacji na podstawie art. 358 ¹§3 k.c. , dla której najbardziej adekwatne jest uwzględnienie jako podstawy, zmiany ruchu cen na rynku nieruchomości.

Dla roszczeń pieniężnych o wynagrodzenie z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu istotne znaczenie ma wysokość czynszu jaka można uzyskać z nieruchomości przy oddaniu rzeczy do korzystania w taki sposób jaki czynił to posiadacz. Roszczenie więc dotyczy określonej wartości pieniężnej, która ma określona siłę nabywczą, a z której powód nie mógł skorzystać z uwagi na upływ czasu ale która odnosiła się do wykorzystania nieruchomości. Zobowiązanie zaś do zapłaty powstało z chwilą zajęcia gruntu powoda przez pozwaną. Powód więc może dochodzić waloryzacji. Najbardziej adekwatne jest przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia waloryzacji w wariancie III, który opierał się na wskaźniku zmiany wysokości czynszu. Po odliczenia jednak od kwoty 47.774 kwoty 5.074 (k 414), tj. za okres kiedy powód nie był właścicielem gruntu kwota należnego zwaloryzowanego wynagrodzenia to 42.700 zł.

Podkreślić też trzeba, że waloryzacja nie uchyla podstaw do żądania odsetek ustawowych za opóźnienie. Wysokość odsetek ustawowych należnych w danym okresie powinno się uwzględniać jako jeden z elementów podlegających ocenie sądu przy zastosowaniu art. 358 ¹ § 3 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 1993r. I PRN 70/93 OSNC 1994/5/113 ). Sąd Apelacyjny uznał więc , że najbardziej więc adekwatne jest zwaloryzowanie roszczenia na wrzesień 2019r. tj na chwilę wezwania do zapłaty pismem z dnia 19 września 2018r. albowiem zasądzone od tego momentu odsetki ustawowe za opóźnienie pełnią także funkcje waloryzacyjne, a nie wykazano by dalsza zmiany siły nabywczej nie była kompensowana tymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Dodatkowo powód określał swoje roszczenie na podstawie opinii prywatnej, która również określała wyliczenie na poziomie cen z 2019r. k48.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. zaskarżony wyrok zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 42.700 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 września 2018r. do dnia zapłaty .

Powyższe oznacza, że powód jest wygrywającym w 14 % . Zmiana wyroku, choć niewielka wymagała modyfikacji rozstrzygnięcia o kosztach procesu a to z uwagi na wielkość poniesionych przez powoda kosztów w postępowaniu przed Sądem Okręgowym. Powód bowiem poniósł opłatę od pozwu w kwocie 15.192 zł, opłaty skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i koszty adwokackie 10.800zł a także koszty dowodu z opinii biegłych 3.584,47 zł (k. 234 i 290 5.000zł 1000 zł).Powód poniósł więc 29.593,47zł Pozwana zaś poniosła 10.817zł . Łączne koszty procesu wynosiły więc 40.410.47 zł. Skoro powód jako przegrywający powinien ponieść 86% kosztów w tj 34.753 zł a strona pozwana 14% tj 5.657,47 zł , to powód powinien zwrócić pozwanej 5.159,53 zł a więc mniej niż wynikałoby to z różnicy kwot wskazanych w puntach IV i III zaskarżonego wyroku. Zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego orzeczenie o kosztach postępowania przed Sądem Okręgowym jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty. Pozwana poniosła celowe koszty obrony. Pomimo więc, że powód mógł mieć przekonanie o wyższym wynagrodzeniu niż zostało zasądzone nie byłoby słuszne przerzucenie na pozwaną całych kosztów prowadzenia wszczętego przez powoda procesu, którego wynik był dla powoda w przeważające części niekorzystny.

Dalej idącą apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. Na etapie apelacji powód jest wygrywającym w 16 %..

Na tym etapie łączne poniesione koszty wynosiły 18.300zł (2x8100 zł wynagrodzenia +2000 zł zaliczka +100 zł ). Pozwana powinna ponieść 2.928 zł a poniosła 8.100 zł , co oznacza, że powód powinien zwrócić pozwanej 5.188 zł., Także i na tym etapie nie ma podstawy od odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy. Wobec powyższego orzeczono jak w punkcie 3 na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98§1i§1 ¹ k.p.c. w zw. z § §2, §4, §8 pkt 7 i §16 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2023.2631 t.j..).

Charakter sprawy uzasadniał natomiast nieobciążanie na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 u.k.s.c. powoda kosztami postępowania apelacyjnego, które nie zostały uiszczone przy uwzględnieniu, że powód w świetle opinii dołączonej do pozwu i wadliwej metodologii opinii przeprowadzonej przed Sądem Okręgowym mógł w wewnętrznym przekonaniu uznawać potrzebę weryfikacji wynagrodzenia przez innego biegłego. .

O ściągnięciu od pozwanej kwoty 935,85 zł tj części kosztów sądowych 16%x (2500 zł+3349.05), które nie zostały pokryte przez strony, orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. , przy uwzględnieniu, że pozwana jest przegrywającym w 16 %.