Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lipca 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Paweł Rygiel
Protokolant:	Krzysztof Malinowski

po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2022 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Oddział w Polsce

przeciwko L. K. i K. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 3 lipca 2019 r. sygn. akt I C 2262/18

1. oddala apelację pozwanego K. K.;

2. zasądza od pozwanego K. K. na rzecz strony powodowej (...) Bank (...) Oddział w Polsce kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Paweł Rygiel

sygn. akt I ACa 762/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 13 lipca 2022 r.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od pozwanych L. K. i K. K. na rzecz powoda (...) Bank (...) Oddział w Polsce kwotę 106.893,99 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot i za okresy wskazane w sentencji wyroku oraz zasądził kwotę 10.763 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zaznaczając, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych w całości lub części zwalnia drugiego z pozwanych od zapłaty w tej części i zastrzegając pozwanemu K. K. prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do opisanej w sentencji wyroku nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) oraz do wysokości ustanowionej na tej nieruchomości hipoteki na sumę 370.000 zł

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 18 grudnia 2007 r. pozwany L. K., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Firma Produkcyjno-Handlowo- Usługowa (...) w K., zawarł z (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. umowę Obrotowego Kredytu Firmowego nr (...). Na mocy wymienionej umowy Bank udzielił pozwanemu kredytu na finansowanie bieżącej działalności kredytobiorcy.

Po odnotowaniu istotnych postanowień umowy Sąd wskazał, że strony, dwukrotnie, zawarły porozumienia o restrukturyzacji kredytu.

Pierwszym porozumieniem z dnia 1 września 2009 r. okres spłaty kredytu, który na dzień 20 sierpnia 2009 r. wynosił 183106,99 zł, został określony na 101 miesięcy licząc od dnia wejścia w życie porozumienia. Strony przewidziały dodatkowe zabezpieczenia prawne udzielonego kredytu, w tym w formie hipoteki kaucyjnej do kwoty 370 000 zł na drugim miejscu ustanowionej na zabezpieczenie kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami na nieruchomości pod adresem B., gmina (...), działki nr (...), opisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy we W..

Kolejnym porozumieniem z dnia 2 października 2013 r. okres spłaty Ostatecznej Kwoty Restrukturyzacji z odsetkami strony ustaliły na 76 miesięcy licząc od dnia wejście w życie Porozumienia. Po odnotowaniu postanowień tego Porozumienia Sąd wskazał, że strony postanowiły, iż pozostają w mocy prawne zabezpieczenia spłaty zadłużenia, w tym w postaci hipoteki umownej na nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Nadto z treści w/w Porozumienia wynika, że Ostateczna Kwota Restrukturyzacji wraz z naliczonymi odsetkami staje się w całości wymagalna w następnym dniu po upływie okresu spłaty, jaki został ustalony w Porozumieniu.

Sąd odnotował także ustalenia Banku wynikające z Regulaminu kredytowania przedsiębiorców (...).

Na podstawie umowy darowizny i ustanowienia służebności osobistej z dnia 29 października 2016 r. właścicielem nieruchomości stanowiącej przedmiot opisanego wyżej zabezpieczenia stał się pozwany K. K..

Dalej Sąd ustalił, że pozwany L. K. nie wywiązał się z warunków umowy kredytu. W związku z tym, pismem z dnia 2 grudnia 2016 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (następca prawny kredytodawcy) wypowiedział L. K. umowę Obrotowego Kredytu Firmowego nr (...) zawartą w dniu 18 grudnia 2007 r. z późniejszymi zmianami, po uprzednim wezwaniu do zapłaty bieżącego zadłużenia.

Umowa rozwiązała się nie później niż z dniem 9 stycznia 2017 r.

Na dzień 27 kwietnia 2017 r. zadłużenie z tytułu nie wywiązania się z umowy spornego kredytu wynosiło 106.893,99 zł, w tym 99.456,25 zł kapitału kredytu, 5.111,28 zł z tytułu odsetek umownych za okres od dnia 3 lipca 2016 r. do dnia 16 stycznia 2017 r., 1.926,46,47 zł odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia 17 stycznia 2017 r. do dnia 27 kwietnia 2017 r. oraz 400 zł opłat. Odsetki umowne oraz opłaty zostały naliczone zgodnie z Regulaminem Banku oraz Tabelą Opłat i Prowizji Banku.

Sąd ustalił także, że w dniu 19 września 2011 r. (...) SA z siedzibą w A., prowadzący działalność bankową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez (...) SA Spółka Akcyjna Oddział w Polsce, po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego utworzył bank krajowy pod nazwa (...) SA. Tenże bank w dniu 19 września 2011 r. został wpisany do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym (...) W.. (...) SA Spółka Akcyjna Oddział w Polsce został wykreślony z rejestru. Nowo utworzony podmiot wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki instytucji kredytowej (art. 42e ust. 2 ustawy Prawo bankowe). W dniu 1 grudnia 2012 r. (...) Bank (...) SA z siedzibą w W. połączył się z (...) SA zgodnie art. 482§ 1 pkt 1 ustawy Kodeks Spółek Handlowych. Wskutek połączenia nastąpiło przeniesienie całego majątku (...) SA jako banku przejmowanego na rzecz (...) Bank (...) SA jako banku przejmującego, a ten ostatni z dniem połączenia wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki przejmowanego banku. Z kolei w dniu 3 listopada 2018r. doszło do połączenia (...) Bank (...) jako przejmujący z (...) Bank (...) SA jako spółka przejmowana wskutek czego (...) Bank (...) SA wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki banku przejmowanego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał zgłoszone w sprawie roszczenie za zasadne, jako znajdujące oparcie w treści art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe oraz art. 65 ust 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Pozwany L. K. zaciągnął wobec powodowego Banku, na mocy opisanej wyżej umowy kredytowej, zobowiązanie, zaś sama umowa – wobec nie wywiązania się przez pozwanego z obowiązków w niej określonych, została przez bank skutecznie wypowiedziana. Wysokość zadłużenia pozwanego została przez Bank wykazana dokumentami prywatnymi. Nadto poza sporem pozostawała kwestia odpowiedzialności rzeczowej pozwanego K. K., wynikająca z hipoteki ustanowionej na zabezpieczenie przedmiotowego kredytu na nieruchomości, której jest właścicielem.

Sąd wskazał, że nie znalazł podstaw do zastosowania art. 320 k.p.c. i rozłożenia na raty zasądzonej od pozwanych kwoty, wobec nie wykazania przez pozwanych okoliczności uzasadniających podjęcie takiej decyzji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Od powyższego orzeczenia, w części odmawiającej rozłożenia zasądzonej od nich kwoty na raty oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu, apelację wnieśli pozwani, zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 320 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez nierozłożenie na raty zasądzonego świadczenia, w związku z błędną oceną materiału dowodowego i przyjęcie, że pozwani nie sprecyzowali złożonego wniosku w tym zakresie, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwani wykazali swoją trudną sytuację materialną i życiową;

- art. 102 k.p.c. przez obciążenie pozwanych kosztami procesu przez błędne przyjęcie, że pozwani są w stanie opłacić koszty procesu.

Apelujący wnieśli o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia oraz poprzez nie obciążanie ich kosztami procesu w żadnej części.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

W toku postępowania apelacyjnego pozwani wskazali, że ogłoszono upadłość pozwanego L. K. jako osoby fizycznej i postępowanie upadłościowe prowadzone jest przez Sąd Rejonowy w K. pod sygn. (...). W związku z tym, postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 13 lipca 2022 r., Sąd Apelacyjny – na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. - zawiesił postępowanie w stosunku do tego pozwanego.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny uznał, iż nie zachodzą przeszkody do rozpoznania apelacji drugiego z pozwanych – K. K..

Po pierwsze, brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanego K. K. o umorzenie postępowania motywowanego tym, że w postępowaniu upadłościowym uwzględnieniono dochodzoną w niniejszej sprawie należność w planie podziału. Zważyć należy, że fakt prowadzenia postępowania upadłościowego wobec pozwanego L. K. nie ma znaczenia dla odpowiedzialności drugiego z pozwanych, odpowiadających jako dłużnik rzeczowy za zobowiązanie upadłego. Samo ogłoszenie upadłości wobec dłużnika głównego nie ma znaczenia dla istnienia zobowiązania dłużnika rzeczowego, jak i wymagalności tego zobowiązania. W dacie wszczęcia upadłości zobowiązanie dłużnika głównego istnieje, tyle tylko, że może być zaspokojone od tego dłużnika jedynie w ramach postępowania upadłościowego. Sytuacja dłużnika w postępowaniu upadłościowym nie ma zatem wpływu na sytuację dłużnika rzeczowego, skoro samo wszczęcie postępowania upadłościowego nie ma wpływu na byt wierzytelności głównej, zaś z okoliczności faktycznej sprawy nie wynika, by w toku postępowania upadłościowego zobowiązanie dłużnika głównego wygasło.

W tym stanie rzeczy nie zachodziły przeszkody w rozpoznaniu apelacji pozwanego K. K..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego K. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Fakty przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku są w istocie niesporne – nie są przez apelującego kwestionowane. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał natomiast podstaw do czynienia dalej idących ustaleń, w tym w szczególności co do sytuacji majątkowej i życiowej pozwanych.

Przypomnieć należy, że pozwani w odpowiedzi na pozew zawarli także wniosek o rozłożenie dochodzonego w sprawie świadczenia na raty, przy czym sam ich wniosek był ogólnikowy. Poza powołaniem się na osiąganie przychodów w wysokości niepozwalającej na spłatę jednorazowo świadczenia, pozwani – w tym K. K. – nie powołali jakichkolwiek twierdzeń mających wykazywać podniesioną okoliczność. Na uzasadnienie wniosku nie powołali także jakichkolwiek dowodów wykazujących ich trudną sytuację majątkową i życiową. Wreszcie, pozwani nie stawili się na żadną z 5-ciu wyznaczonych rozpraw; nie stawili się także na rozprawę wyznaczoną na dzień 18 kwietnia 2019 r., na którą byli wezwani celem ich przesłuchania pomimo pouczenia, iż w razie nieusprawiedliwionej nieobecności Sąd pominie przedmiotowy dowód. Na tej rozprawie Sąd oddalił kolejny wniosek pozwanych o odroczenie rozprawy. W rezultacie pozwani uniemożliwili przeprowadzenie dowodu z ich przesłuchania.

Zważyć także należy, że i w apelacji pozwani nie zaoferowali dowodów mających wykazać okoliczności faktyczne mające znaczenie w świetle przesłanek określonych art. 320 k.p.c.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela argumentację prawną przytoczoną przez Sąd Okręgowy. W sprawie nie jest kwestionowane istnienie wymagalnego zobowiązania dłużnika głównego z tytułu zawartej przez niego umowy kredytowej, jak też bezsporne jest istnienie odpowiedzialności rzeczowej pozwanego K. K. za w/w dług z uwagi na ustanowienie hipoteki zabezpieczającej przedmiotowe zobowiązanie na nieruchomości będącej własnością tego pozwanego.

Jak już wskazano, ustalony stan faktyczny nie ujawnił istnienia tego rodzaju okoliczności, które uzasadniałyby rozłożenie zasądzonego od pozwanych świadczenia na raty.

Zgodnie z art. 320 k.p.c., rozłożenie świadczenia na raty musi być uzasadnione szczególnymi okolicznościami. Chodzi tu o wypadki, które bardzo, ponadprzeciętnie lub w sposób nadzwyczajny uzasadniają albo nawet nakazują zmodyfikowanie skutków wymagalności dochodzonego roszczenia. Jak już wskazano, zgromadzony materiał dowodowy nie ujawnił istnienia tego rodzaju okoliczności.

Nie jest także uzasadniony zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. Także i w tym przypadku nie ujawniono szczególnych okoliczności uzasadniających odstąpienie od reguły obciążenia kosztami procesu podmiotu przegrywającego sprawę (art. 98 k.p.c.). Brak zatem było podstaw do odstąpienia od obciążenia pozwanego kosztami należnymi przeciwnikowi procesowemu.

Biorąc to pod uwagę Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., a na zasądzone koszty składa się opłata od wynagrodzenia pełnomocnika strony powodowej w stawce minimalnej.

SSA Paweł Rygiel