Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2024 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. N. (1) i R. D.

przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 21 marca 2022 r., sygn. akt : I C 360/21

1.  uchyla zaskarżony wyrok w części objętej punktem II jego sentencji, w zakresie w jakim zostały nim zasądzone od strony pozwanej na rzecz powodów:

kwota 216 979,20 zł / dwieście szesnaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia groszy / oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 20 zł / dwadzieścia złotych / od dnia 9 lipca 2020 r. do dnia zapłaty ,

i w tym zakresie postępowanie umarza;

2.  zmienia punkt II i III zaskarżonego wyroku w ten sposób, że nadaje im treść :

„ II zasądza od strony pozwanej Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów A. N. (1) i R. D., łącznie, odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 216 959,20 zł / dwieście szesnaście tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia groszy / od dnia 9 lipca 2020 r. do dnia 23 listopada 2023 r.;

III zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów łącznie kwotę 11 834 zł / jedenaście tysięcy osiemset trzydzieści cztery złote /
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku , do dnia zapłaty , tytułem kosztów procesu „;

3.  w pozostałym zakresie apelację oddala;

4.  zasądza od strony pozwanej Banku (...) S.A. z siedzibą
w W. na rzecz powodów A. N. (1) i R. D., łącznie kwotę 8100zł /osiem tysięcy sto złotych/
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia , którym je zasądzono do dnia zapłaty , tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt: I ACa 812/22

UZASADNIENIE

Na wstępie należy wskazać , iż zgodnie z treścią art. 327 ¹2 kpc w zw. z art. 391 §1kpc., pisemne motywy rozstrzygnięcia mają zachowywać zwięzłość.

Odwołując się do tej reguły, Sąd Apelacyjny uzasadniając wydany wyrok, przedstawi tylko kluczowe elementy faktyczne oraz dotyczące oceny prawnej roszczeń powodów poddanych pod osąd Sądów obu instancji, które zdecydowały o jego treści.

Uwzględniając w całości zgłoszone jako główne roszczenia powodów A. N. (1) i R. D., skierowane przeciwko pozwanemu Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. o:

ustalenie nieważności umowy o kredyt hipoteczny nr (...) (...), z dnia 19 czerwca 2008r., zawartej przez strony , z powodu abuzywności części jej postanowień oraz

zasądzenia od strony pozwanej na rzecz powodów kwoty 216.979,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 lipca 2020 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie przez stronę pozwaną świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia stronę pozwaną z odpowiedzialności wobec drugiego, która świadczona dotąd z tytułu obowiązku spłaty kredytu , jest w warunkach nieważności podstawy do niej , świadczeniem nienależnym bankowi ,

Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 21 marca 2022r:

- ustalił , że zawarta pomiędzy powodami a stroną pozwaną w dniu 19 czerwca 2008 r. umowa kredytu nr(...) (...) jest nieważna[ pkt I ];

- zasądził od strony pozwanej Banku (...) S.A. w W. na rzecz powodów R. D. i A. N. (1) kwotę 216.979, 20 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 lipca 2020 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia stronę pozwaną z odpowiedzialności wobec drugiego powoda [ pkt II ] oraz ;

-zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów, jako wierzycieli solidarnych , kwotę 11.834 zł , tytułem zwrotu kosztów postępowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty [ pkt III sentencji wyroku ].

Jako niesporne pomiędzy stronami Sąd I instancji uznał następujące fakty :

W dniu 19 czerwca 2008 r. powodowie A. N. (1) i R. D. zawarli z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu nr (...) (...).

Kredytodawca udzielił kredytobiorcom kredytu w złotych, indeksowanego kursem franka szwajcarskiego w łącznej kwocie 327.400 zł (§ 2).

Kredyt był indeksowany do waluty CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w pozwanym banku , w dniu uruchomienia kredytu lub transzy (§2 ust. 2 umowy).

Kredytobiorcy zobowiązali się spłacić kwotę kredytu wyrażoną w walucie szwajcarskiej , ustaloną zgodnie z § 2 , w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży franka , obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Tabelą Kursów Walut Obcych Banku (...)S.A. (§ 7 ust. 1 umowy).

Kredyt przeznaczony był na spłatę innego kredytu mieszkaniowego w kwocie 327.000 zł oraz na koszty wliczone w kredyt – 400 zł (§ 2 ust 3).

Spłata zobowiązania kredytowego wraz z odsetkami miała następować w 492 ratach (§ 7 ust. 2 umowy).

Oprocentowanie, na dzień sporządzenia umowy, wynosiło 3,6850% w stosunku rocznym, co stanowiło sumę stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF) obowiązującej w dniu sporządzenia umowy oraz marży w wysokości 0.8000 p.p., stałej w całym okresie kredytowania (§6 ust. 3 umowy).

W § 5 ust. 3 umowy kredytobiorcy potwierdzili otrzymanie pisma „Informacja dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej” i złożyli oświadczenie o zapoznaniu się z tym dokumentem.

Natomiast w § 11 ust. 2 strony umowy wskazały, że integralną część umowy stanowi m.in. Regulamin, który określał m.in. że:

- kredyt może być indeksowany kursem waluty obcej na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych (§ 3 ust. 1 ),

- w przypadku kredytu w walucie obcej – kredyt jest kredytem indeksowanym do walut wymienialnych i jest udzielany w złotych polskich. W umowie kwota kredytu jest określona w walucie polskiej (§ 5 ust. 16),

- w przypadku kredytu w walucie obcej, kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w (...)Tabeli Kursów Walut Obcych z dnia spłaty (§ 8 ust. 3),

- bank może na wniosek kredytobiorcy przewalutować kredyt (§ 11).

Warunkiem wypłaty kredytu było m.in. :

- dostarczenie do banku potwierdzenia przystąpienia do ubezpieczenia grupowego w (...) S.A. nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia od ognia i zdarzeń losowych na minimalną sumę ubezpieczenia 484.029 zł,

- dostarczenie kredytodawcy potwierdzenia przystąpienia przez powodów do ubezpieczenia grupowego na życie w (...) na, w przypadku R. D., na sumę ubezpieczenia nie niższą niż 222.360 zł, a przypadku A. N. (1), nie niższą niż 104.640 zł (§ 3).

Na zabezpieczenie spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami kredytobiorcy ustanowili na rzecz banku zabezpieczenie w postaci hipoteki kaucyjnej do sumy 556.580 zł na nieruchomości położonej w W., działka nr (...) objętej kw nr (...), cesję na bank praw z polisy ubezpieczeniowej od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości oraz cesji praw z polisy ubezpieczeniowej na życie powodów (§ 9 ust. 1 pk.t 1,2,3 umowy).

Zabezpieczenie kredytu do czasu otrzymania przez Bank odpisu z księgi wieczystej wyżej wymienionej nieruchomości z prawomocnym wpisem pierwszej hipoteki na rzecz Banku miało stanowić ubezpieczenie kredytów zabezpieczanych hipotecznie na postawie umowy zawartej przez Bank z Towarzystwem (...) SA. (§ 9 ust. 2).

Kredytobiorcy zostali zobowiązani do zwrotu na rzecz strony przeciwnej kosztów składki ubezpieczeniowej wnoszonej przez nią w związku z tym ubezpieczeniem. Miesięczna opłata stanowiła kwotę 232 zł, przy uwzględnieniu kursów waluty obcej, do jakiej kredyt był indeksowany, na pierwszy dzień miesiąca, w którym została sporządzona umowa kredytowa według Tabeli Kursów Walut Obcych Banku(...) SA. ( § 9 ust. 3).

Bank uprawniony był do pobierania opłaty wynikającej z kosztów ubezpieczenia kredytu do czasu ustanowienia hipoteki z dołu, poprzez automatyczne obciążenie rachunku kredytobiorcy w złotych 8 – go dnia każdego miesiąca, począwszy od następnego miesiąca po dacie uruchomienia kredytu lub jego pierwszej transzy (§ 9 ust. 4 ). Ostatni miesiąc ochrony ubezpieczeniowej, za który pobierana jest opłata z tytułu ubezpieczenia przypadała w miesiącu, w którym do banku wpłynie dostarczony przez kredytobiorcę odpis z księgi wieczystej nieruchomości, o której była mowa w § 2 ust. 5 z prawomocnym wpisem hipoteki na rzecz kredytodawcy. (§ 9 ust. 5).

W dokumencie „Informacja dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej” wskazano między innymi, że:

- wybierając zadłużenie w walucie obcej kredytobiorcy korzystają aktualnie z oprocentowania niższego w porównaniu z kredytem złotowym i spłacają niższą ratę kredytu,

- zaciągając zobowiązanie w walucie obcej, są narażeni są na ryzyko zmiany kursów walutowych. Występowanie ryzyka kursowego sprawia, że zarówno rata spłaty, jak i wysokość zadłużenia tytułem zaciągniętego kredytu przeliczona na złote polskie na dany dzień, podlega ciągłym wahaniom w zależności od aktualnego kursu waluty. Ryzyko kursowe jest znacznie mniejsze, jeżeli o kredyt walutowy ubiega się kredytobiorca osiągający dochody w tej samej walucie. Z wyżej wymienionych powodów należy rozważyć zaciągnięcie długoterminowego kredytu w złotówkach jako korzystną alternatywę w stosunku do kredytów walutowych , które mimo atrakcyjnych obecnie warunków cenowych, w długim okresie mogą okazać się droższe , na skutek wzrostu kursów walutowych,

Kredytobiorca ponosi ryzyko zmian stóp procentowych.

W dniu 2 maja 2012 r. strony podpisały aneks nr (...) do umowy kredytu, zmieniając zapisy dotyczące polisy ubezpieczenia nieruchomości. W tym samym dniu podpisały również aneks nr (...), zmieniając postanowienia dotyczące kursów walut obcych podawanych w Tabeli Kursów pozwanego banku. Postawą do ustalenia kursów kupna i sprzedaży zawartych w tabeli kursów banku miał być kurs bazowy, stanowiący średnią arytmetyczną z ofert kupna i ofert sprzedaży tej waluty oferowanych przez profesjonalnych uczestników rynku walutowego i podanych na stronie serwisu R., w chwili tworzenia Tabeli Kursów. Wartości kursu kupna i wartości kursu sprzedaży z Tabeli, nie mogły odbiegać od kursu bazowego o więcej niż 10%.

W dniu 27 czerwca 2012 r. strony podpisały umowę cesji praw z umowy ubezpieczenia nieruchomości położonej w W. , składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) od ognia i innych zdarzeń losowych.

Kredyt został wypłacony powodom w złotówkach w kwocie 327400 zł w dniu 7 lipca 2008r.

W okresie od sierpnia 2008 r. do listopada 2020r. powodowie zapłacili na rzecz strony przeciwnej , tytułem realizacji zobowiązania zwrotnego kwotę 216.979,20 zł, w tym: 199.060,60 zł tytułem rat kapitałowo – odsetkowych, 1.526,15 zł składki na ubezpieczenie, 1.728 zł składki na ubezpieczenie nieruchomości, 928 zł składki za ubezpieczenie pomostowe oraz 400 zł z tytułu wyceny inwestycji.

W zakresie okoliczności spornych, Sąd I instancji ustalił , że:

wnioskując o udzielenie kredytu, powodowie wskazali na franka szwajcarskiego jako wybraną walutę. Chcieli uzyskać kwotę 327.000 zł.

Przy zawieraniu umowy klient miał 60 dni na zapoznanie się z umową i jej podpisanie. W trakcie jej zawierania mógł zgłaszać wszelkie niejasności. Pracownicy banku przedstawiając ofertę kredytu indeksowanego mieli obowiązek informowania klientów o ryzyku kursowym. Przed zawarciem umowy wykonywał dla klientów symulacje według danych klienta. Wynik symulacji zawierał ofertę kredytów w złotówkach jak i walutach obcych. Decyzję co do wyboru waluty kredytu podejmował klient. Kredytobiorcy najczęściej mogli negocjować umowę ale tylko zakresie ceny kredytu ( marżę, prowizje, opłaty). Przykłady zmiany wysokości raty znajdowały się w Informacji o ryzyku walutowym.

A. N. (1) i R. D. zaciągnęli wcześniej kredyt, ale z bardzo wysoką ratą; obecnie chcieli wziąć inny kredyt z niższą ratą. W oddziale banku (...) S.A. dowiedzieli się, że taki kredyt mogą otrzymać ale we frankach.

Z kredytu w (...) SA został spłacony kredyt w (...) Banku, ten pierwszy kredyt był zaciągnięty w złotówkach.

Były 3 lub 4 spotkania przed zawarciem umowy. Powodowie zostali poinformowani, że jest to standardowa opcja przyznawania tego typu kredytu, dlatego nie zadawali dużej liczby pytań.

Przeczytali umowę przed jej podpisaniem, były części których nie rozumieli, ale mówiono im, że są to standardowe umowy i zmieniają się tylko dane kredytobiorców. Nie przedstawiono im żadnych symulacji dotyczących kursu franka z okresu sprzed zawarcia umowy, nie wyjaśniono też , w jaki sposób zmiana kursu wpłynie na wysokość raty i wysokość całego zobowiązania kredytowego. Nie wyjaśniono w jaki sposób bank ustala kurs franka, ani też w jaki sposób można się zapoznać z tabelami kursowymi banku. Nie wytłumaczono kiedy bank stosuje kurs kupna, kiedy kurs sprzedaży, ani czym jest spread.

Ocenę prawna roszczeń powodów , które uznał za uzasadnione , Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób :

a/ A. N. (1) i R. D. mają interes prawny w żądaniu ustalenia nieważności umowy kredytowej zawartej ze stroną pozwana w rozumieniu art. 189 kpc. Jedynie bowiem wyrok ustalający mógł trwale i ostatecznie usunąć stan niepewności prawnej istniejący pomiędzy stronami. Sporna umowa, która łączyła strony, była w dacie wniesienia pozwu jeszcze w trakcie wykonywania. Nie mogło zatem budzić wątpliwości, że o istnieniu bądź nieistnieniu wszystkich przyszłych obowiązków umownych nie można było przesądzić tylko na drodze powództwa o zapłatę.

Odmiennej oceny ważności i związania umową stron, zwłaszcza na przyszłość, ale także odnośnie związania kredytobiorców szeregiem innych, niż obowiązek spłaty kredytu obowiązków, nie dało się definitywnie i wiążąco rozstrzygnąć za pomocą innego powództwa niż ustalające, którego dochodzili,

b/ sporna pomiędzy stronami postępowania umowa kredytu indeksowanego do waluty obcej spełniała wymagania art. 69 ustawy – Prawo bankowe -w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia.

Określone były strony umowy, kwota i waluta kredytu (podana w złotych), cel, na jaki został udzielony, zasady i termin jego spłaty, wysokość oprocentowania i zasady jego zmiany (suma stałej marża i zmiennej stopy bazowej).

Takiej jej oceny nie zmienia postanowienie zgodnie z którym kwota udzielonego kredytu miała być indeksowana kursem waluty obcej. Znana była bowiem od początku kwota kredytu w złotych. Zasady wypłaty kredytu w złotych i spłaty również w złotych nie pozostawiają wątpliwości, że strony zamierzały zawrzeć umowę kredytu bankowego w tej właśnie walucie. Trudno uznać, aby konstrukcja umowy kredytu indeksowanego była sprzeczna z prawem tym bardziej, że art. 69 prawa bankowego, w brzmieniu obowiązującym od 26 sierpnia 2011 r. , wprost wspomina o tego rodzaju kredytach czy też z zasadami współżycia społecznego, skoro ryzyko takiego ukształtowania stosunku prawnego obciąża obie strony.

Z art. 353 ¹ k.c. wynika, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Sam mechanizm indeksacji, a także związana z nim zasada oprocentowania, nie jest sprzeczna z naturą stosunku. Gdyby tak było, kredyty indeksowane nie zostałyby wskazane w przepisach jako jeden z rodzajów umów kredytowych. Ryzyko zmiany kursu waluty przyjętej jako miernik wartości świadczenia z zasady może wywoływać konsekwencje dla obu stron,

c/ umowę kredytową z dnia 19 czerwca 2008r powodowie zawarli mając status konsumentów w rozumieniu art. 22 ¹ kc

Sformułowany w piśmie strony pozwanej z dnia 28 lutego 2022 r. zarzut braku takiego przymiotu po ich stronie jest niezasadny.

Sąd I instancji ,odwołując się do treści art. 385 ¹ §1 kc oraz wybranych orzeczeń SN oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, służących wykładni art. 6 ust. 1 i art. 7 ust.1 Dyrektywy 93/13/ EWG ocenił , że wszystkie przesłanki normatywne stwierdzenia abuzywności wskazanych przez A. N. (1) i R. D. postanowień umowy i stanowiącego jej integralną część Regulaminu [§ 2 ust. 2 , § 7 ust. 1 umowy oraz § 3 ust. 1 i § 8 ust. 3 Regulaminu],zostały ustalonymi w sprawie faktami potwierdzone.

Zgodnie z treścią umowy z 19 czerwca 2008r wysokość zobowiązania powodów była przeliczana z zastosowaniem dwóch rodzajów kursu waluty indeksacyjnej – kredyt wg. kursu kupna, zaś rata spłaty wg. kursu sprzedaży.

W obu przypadkach chodzić miało o kursy banku publikowane w Tabeli Kursów. Bank miał zatem jednostronną swobodę w zakresie ustalania kursu waluty indeksacyjnej. Umowa została zawarta na podstawie wzorca opracowanego i stosowanego przez bank.

Kredytobiorcy mogli wybrać rodzaj kredytu, który najbardziej im odpowiadał, uzgodnić kwotę kredytu w walucie polskiej, czy marżę i wysokość prowizji, natomiast nie mieli możliwości uzgadniania z bankiem wszystkich pozostałych postanowień. Postanowienia umowy , podobnie jak postanowienia ogólnych warunków zawarte w Regulaminie , nie były uzgodnione indywidualnie z powodami w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c.

W niniejszej sprawie nie ma dowodów wskazujących na możliwość negocjowania warunków umowy zawartej przez strony

Nie można uznać, aby postanowienia waloryzacyjne były wystarczająco jednoznaczne.

Przyznanie sobie przez bank jednostronnej kompetencji do swobodnego ustalania kursów przyjmowanych do wykonania umowy prowadzi do wniosku, że były one sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszały rażąco interesy powodów w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., oceniane na datę zawarcia umowy. Bez znaczenia dla tej oceny pozostaje to , jakie możliwości mieli kredytobiorcy w zakresie ewentualnej zmiany warunków spłaty określonych w umowie. Zważywszy na datę na która prowadzona jest ocena niedozwolonego charakteru postanowień, nie ma dla niej znaczenia wejście w życie tzw. ustawy antyspreadowej z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, czy też zmiany Regulaminu po dacie zawarcia umowy kredytu./ na co powoływał się w postępowaniu pozwany bank/- dodatek redakcyjny S.A/.

Zatem / wskazana wyżej / część postanowień umowy zawartej przez strony i Regulaminu ma charakter niedozwolony i wobec tego nie wiążą one kredytobiorców jako konsumentów,

d/ wyeliminowanie niedozwolonych postanowień i związanie stron umową w pozostałym zakresie, czyli przy zachowaniu postanowień dotyczących indeksacji kredytu, oznaczałoby, że kwota kredytu wypłacona powodom powinna zostać przeliczona na walutę CHF, a oni , w terminach płatności kolejnych rat, powinni je spłacać w walucie polskiej, przy czym żadne postanowienie nie precyzowałoby kursu, według którego miałyby nastąpić takie rozliczenie. Nie ma możliwości zastosowania w miejsce wyeliminowanych postanowień żadnego innego kursu waluty.

Dlatego Sąd I instancji ocenił umowę stron jako w całości nieważną , odwołując się do wybranych stanowisk TSUE, wyrażonych w przytoczonych przez Sąd I instancji rozstrzygnięciach,

e/ jako skutek ustalenia nieważności umowy kredytowej z dnia 19 czerwca 2008r. , w ramach oceny roszczenia pieniężnego zgłoszonego przez powodów, Sąd I instancji przyjął , iż tym samym , dotąd spełnione przez nich na rzecz banku świadczenia zwrotne , należy ocenić jako nienależne i podlegające zwrotowi przez pozwanego kredytodawcę na podstawie art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

Podkreślając i szeroko omawiając przyczyny przyjęcia dla dokonania rozliczenia wzajemnego tych świadczeń metody dwóch kondycji zamiast teorii salda , pokreślił , iż zgodnie z niekwestionowanymi wzajemnie przez strony faktami , A. N. (1) i R. D. świadczyli stronie pozwanej w okresie pomiędzy sierpniem 2008r. i listopadem 2020r kwotę łączną 216.979,20 zł. , co potwierdza złożone do akt zaświadczenie strony przeciwnej i jako dochodzona pozwem jest im ona należna.

Świadczenie pieniężne zostało zasądzone wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zgodnie z żądaniem powodów od dnia 9 lipca 2020 r. zważywszy na uprzednie wezwanie do zapłaty w ramach zapoczątkowanego przez kredytobiorców postępowania o zawezwanie do próby ugodowej/ która nie doprowadziła do zawarcia ugody [ dodatek redakcyjny S.A.] , której to okoliczności bank w postępowaniu nie kwestionował.

Sąd I instancji przyjął , że odpowiedzialność pozwanego kredytodawcy za spełnienie tego świadczenia jest odpowiedzialnością in solidum. Bliżej jednak podstaw przyjęcia tego mechanizmu odpowiedzialności nie wyjaśnił.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc i wynikająca z niej zasada odpowiedzialności za wynik sprawy. Sąd Okręgowy wskazał szczegółowo jakie elementy składają się na zakres obowiązku świadczenia banku wobec powodów z tego tytułu , przy czym sumę kosztów zasądził na rzecz A. N. (1) i R. D. solidarnie, nie wyjaśniając przyczyn takiego określenia sposobu realizacji tego obowiązku przez przerywający bank.

Określając jej wysokość, nie zgodził się z postulatem pełnomocnika powodów aby wynagrodzenie za reprezentację zawodową kredytobiorców podwyższyć ponad stawkę minimalną . Ocenił , iż nakład pracy pełnomocnika nie był znaczny i nie odbiegał w sposób istotny od nakładu pracy w sprawach o zapłatę. Niniejsza sprawa była typowa, a jej okoliczności nie uzasadniały uwzględnienia żądania podwyższenia tego wynagrodzenia.

W apelacji od tego orzeczenia , zaskarżając je w całości , strona pozwana w jej wniosku domagała się w pierwszej kolejności wydania przez Sąd Odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego którym powództwo zostanie oddalone w całości, a powodowie obciążeni solidarnym obowiązkiem zwrotu na rzecz skarżącej kosztów procesu i postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny Bank (...) S.A. sformułował żądanie uchylenia wyroku z dnia 21 marca 2022r i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści wyroku istotne znaczenie , a to :

a/ art. 235 ²1 pkt 2 w zw. z art. 227 oraz art. 278 §1 kpc., w następstwie błędnego nie uwzględnienia wniosku strony skarżącej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów bankowości i rachunkowości dla stwierdzenia okoliczności , które zostały określone w odpowiedzi na pozew, mimo , że miały one istotne znaczenie dla oceny roszczeń powodów,

b/ art. 299 kpc w zw. z art. 233§1 kpc., wobec obdarzenia wiarygodnością zeznań powodów i w konsekwencji dokonania błędnych ustaleń faktów , które skarżąca wskazała w motywach zarzutu, w szczególności co doi tego , że kredyt był zaciągnięty przez powodów na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej przez R. D.,

c/ art. 233 §1 kpc., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów i zastąpienia jej oceną dowolną w następstwie której doszło do wady ustaleń faktycznych co do tego , iż :

- kredytodawcy nie byli , przed podpisaniem umowy, wystarczająco poinformowani o ryzyku kursowym łączącym się z zawarciem tego typu umowy kredytowej [ kredyt indeksowany walutą szwajcarską - dodatek redakcyjny S.A. ] , którą zdecydowali się podpisać ,

- bank miał swobodę w ustalaniu kursów przeliczenia franka szwajcarskiego na złote , a w konsekwencji w ustalaniu salda zobowiązania umownego obciążającego drugą stronę ,

- powodowie nie mieli możliwości negocjowania treści postanowień umowy,

- bank zupełnie swobodnie ustalał kurs kupna sprzedaży waluty szwajcarskiej do złotego, a jego wysokość była oparta na jednostronnej jego decyzji.

Podnoszona nieprawidłowość oceny, zdaniem strony skarżącej, polegała także na pominięciu przez Sąd niższej instancji , w ramach dokonanych ustaleń , złożonych na piśmie , wnioskowanych przez stronę pozwaną zeznań świadków S. M. (1) i J. C. (1) mimo , że mieli doniosłe dla faktów relewantnych w sprawie wiadomości – wskazane bliżej w obszernym uzasadnieniu tego zarzutu - tymczasem Sąd nietrafnie ocenił je jako mające jedynie charakter ogólnych stwierdzeń na temat warunków udzielania przez pozwany bank tego typu umów kredytowych,

- naruszenia prawa materialnego poprzez:

1/ nieprawidłową wykładnię art. 189 kpc i w jej następstwie wadliwe ustalenie , iż umowa zawarta w dniu 19 czerwca 2008r jest nieważna ,

2/ art. 385 ¹ §1 kc wobec uznania przez Sąd I instancji , że postanowienia §2 ust.2, § 7 ust. 1 umowy oraz §3 ust. 1 i §8 ust.3 Regulaminu , mają charakter niedozwolony i wobec tego nie wiążą kredytobiorców mimo , że ustalenia faktyczne o ile nie byłyby dotknięte wytykanymi przez skarżący bank błędami , dają podstawę do oceny , iż przesłanki zastosowania tej normy dla weryfikacji wskazanych postanowień nie zostały zrealizowane ,

3/ art. 385 ¹§ 1 kc w zw. z art. 22 kc , jako konsekwencji nieprawidłowego zastosowania tego przepisu i uznania , że powodowie mieli , podpisując sporną umowę, status konsumentów,

4/ art. 4 w zw. z art. 1 lit.a/ i b/ ustawy z dnia 29 lipca 2011r o zmianie ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 316 §1 kpc , wobec niezastosowania przez Sąd Okręgowy tego przepisu dla oceny roszczeń powodów ,

5/ art. 56 kc w zw. z art. 111 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo bankowe , wobec jej niezastosowania mimo , że sama metodyka ustalania kursu waluty szwajcarskiej do złotego nie musiała być opisana w postanowieniach umowy stron i dostatecznym było uznanie , iż określenie tego kursu wynika z tego w jaki sposób określa je rynek wymiany walut ,

6/ art. 385 ¹2 kc w zw. z art. 358 §2 kc w zw. z art. 3 i 69 ust.3 ustawy Prawo bankowe oraz art. 6 ust. 1 Dyrektywy nr 93/13 / EWG, wobec nie zastosowania przez Sąd I instancji , w sytuacji [ wadliwej zdaniem banku ] oceny abuzywności wskazanych wyżej postanowień umownych , innych kryteriów przeliczania waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie , w ramach umowy stron. Umowa ta , przy zastosowaniu tych kryteriów , w szczególności średniego kursu NBP , powinna być uznana za nadal obowiązującą,

7/ art. 410 §1 i 2 kc w zw. z art. 405 kc oraz art. 411 pkt 1 kc. , wobec nieprawidłowego zastosowania tych norm i wyrażenie nietrafnej oceny , że to, co świadczyli powodowie bankowi w wykonaniu umowy było świadczeniami nienależnymi, chociaż spłacali raty kredytu dobrowolnie , bez zastrzegania zwrotu.

Strona skarżąca , powołując się na art. 380 kpc wniosła o przeprowadzenie przez Sąd Odwoławczy oceny poprawności decyzji procesowej Sądu I instancji o oddaleniu wniosku o dowód z opinii biegłego z zakresu bakowości , finansów i rachunkowości i w jej wyniku przeprowadzenie tego dowodu w ramach postępowania apelacyjnego.

W szeroko rozbudowanych motywach apelacji , bank zaprezentował argumentację do każdego z podniesionych zarzutów.

Odwołując się do wstępnego założenia poczynionego na wstępie uzasadnienia , Sąd II instancji nie będzie ich relacjonował albowiem jest to, także z przyczyn teleologicznych , zbędne.

Odpowiadając na apelację powodowie domagali się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia strony przeciwnej kosztami postępowania przed Sądem II instancji.

W motywach swojego stanowiska odnieśli się polemicznie do wszystkich zarzutów środka odwoławczego. Sprzeciwili się też prowadzeniu przez Sąd Apelacyjny dowodu z opinii biegłego.

W trakcie prowadzenia postępowania apelacyjnego strona pozwana złożyła pismo procesowe z dnia 24 października 2024r i wniosek dowodowy w postaci oświadczenia pełnomocnika powodów z dnia 28 grudnia 2023r. o potrąceniu z wierzytelnością banku z tytułu udzielonego im , w wykonaniu spornej umowy kapitału, w kwocie 327 400 złotych , którą strona pozwana postawiła w stan wymagalności , kierując do R. D. i A. N. (1) wezwanie o zapłatę tej sumy z dnia 30 października 2023r ,

Z treści tego oświadczenia wynikało , że powodowie potrącają z tą należnością wierzytelność wzajemną w wysokości 280 056,80 zł , która odpowiadała łącznej sumie spłat dokonanych przez nich na rzecz banku w realizacji umowy objętej postępowaniem.

/ por. k. 532-534 akt /

Wobec tego oświadczenia oponentów strony skarżącej , apelujący bank twierdził , że roszczenie pieniężne kredytobiorców powinno być oddalone w całości, także z tej przyczyny , w warunkach materialnego skutku jaki wynika z faktu skorzystania z potrącenia wierzytelności wzajemnych tego samego rodzaju , do wysokości wierzytelności niższej.

W reakcji na to stanowisko powodowie , w piśmie procesowym z dnia 21 listopada 2024r. cofnęli powództwo w zakresie roszczenie pieniężnego o zapłatę kwoty 216 979, 20 zł a także w zakresie zapłaty przez bank odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 9 lipca 2020r do dnia zapłaty, od kwoty 20 złotych. , łącząc je ze zrzeczeniem się roszczenia w tych częściach…

W konsekwencji podtrzymali nadal żądanie ustalające oraz pieniężne , to ostatnie w zakresie zapłaty przez stronę przeciwną odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 216 959, 20 zł liczonych od dnia 9 lipca 2020r do dnia 23 listopada 2023r.

Wnosili także nadal o obciążenie kredytodawcy kosztami postępowania apelacyjnego , wobec podtrzymywania oceny zgodnie z którą apelacja strony przeciwnej jest nieuzasadniona.

Równocześnie przedstawili dokumenty z których wynika , że otrzymali pisma banku z dnia 30 października 2023 r. , którymi wezwał ich do zapłaty kwoty udzielonego kapitału w kwocie 327 400zł w terminie 14 dni od daty doręczenia wezwań , które nastąpiło , w odniesieniu do ich obydwojga w dniu 8 listopada 2023r.

Stąd , jak twierdzili, wierzytelność banku wobec nich stała się wymagalna z dniem 23 listopada 2023r. Zatem jest to również data graniczna / końcowa/ okresu za jaki należne są im odsetki ustawowe za opóźnienie od wskazanej wyżej kwoty. Kredytobiorcy reprezentowali przy tym pogląd , iż potracenie nie zniweczyło uprawnienia do ich uzyskania przez nich skoro to bank zdecydował się na postawienie swojej pretensji finansowej wobec nich w stan wymagalności , a ich oświadczenie o potrąceniu było złożone w reakcji na nie / w domyśle z którego nie zamierzali korzystać z własnej inicjatywy - uwaga dodatkowa S.A. /

/ por. 540-548 akt /

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 19 grudnia 2024r , bezpośrednio poprzedzającej wydanie motywowanego wyroku , pełnomocnik banku oświadczył , że roszczenie odsetkowe nie jest powodom należne dlatego , iż odsetki od świadczenia pieniężnego w rozstrzyganej sprawie mogą być naliczone dopiero od daty prawomocności wyroku , którym ustalono nieważność umowy kredytowej

/ por . zapis dźwiękowy rozprawy minuty 20-24 , zapis skrócony k.552 akt /.

Uwzględniając wskazane okoliczności , mające znaczenie prawne dla oceny roszczeń powodów i stwierdzając , iż to one przede wszystkim decydują ostatecznie o treści wyroku wydanego przez Sąd Odwoławczy ,
przystępując do oceny apelacji strony pozwanej , Sąd II instancji uznaje , iż jest ona usprawiedliwioną jedynie w części.

Nie ma racji Bank (...) S.A. , podnosząc zarzuty procesowe.

Zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Biorąc pod rozwagę to generialium ,

nie ma racji strona pozwana gdy podnosi zarzuty procesowe / naruszenia art 233 §1 kpc oraz art. 235 ² §1 pkt 2 kpc w zw z art. 227 kpc oraz art. 278 §1 kpc/ za pomocą których neguje poprawność sposobu oceny zeznań świadka S. M. (1) oraz decyzji dowodowych Sądu I instancji oddalających wnioski kredytodawcy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości, finansów i rachunkowości dla dokonania analizy zagadnień wskazanych w tezach dowodowych , powołanych w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew oraz z przesłuchania świadka J. C. (1) na okoliczności wskazane w tej odpowiedzi.

Zważywszy na to czemu , według tez dowodowych banku , miały posłużyć te dowody , a dodatkowo także, iż relacje obu świadków - tak S. M. , którego relacja posłużyła w części ustaleniom Sądu oraz J. C. , co do relacji którego wniosek został oddalony , miały mieć charakter generalny , bez odniesienia się do indywidulanych okoliczności towarzyszących zawieraniu umowy kredytowej z powodami, należy uznać , iż Sąd I instancji oceniając / przy przyjętej koncepcji rozstrzygnięcia , która co do zasady jest poprawna / , iż przeprowadzenie dowodów co do których wnioski zostały oddalone jak odwołując się części do relacji świadka M. w ramach ustaleń , nie popełnił zarzucanych w środku odwoławczym naruszeń wskazanych przez skarżący bank , norm.

Stąd też zawarty w apelacji strony pozwanej wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego nie został przez Sąd Odwoławczy uwzględniony, w uznaniu , że ponowiony na etapie apelacyjnym jest - w tych okolicznościach - wnioskiem spóźnionym , w rozumieniu art. 381 kpc.

/ por. zapis dźwiękowy rozprawy apelacyjnej z dnia 19 grudnia 2024r :minuty 24 – 25 , zapis skrócony k. 552 v akt/.

Już tylko dla porządku należy dostrzec , iż skarżący nie ponowił w apelacji wniosku o przesłuchanie świadka J. C., co jest dodatkowym argumentem za oceną , że budowany na nie przesłuchaniu tej osoby przez Sąd Okręgowy zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc i funkcjonalnie z nim związany zarzut faktyczny , są chybione.

Wskazany wyżej zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów oraz związane z nim , jako mające być jego konsekwencją zarzuty faktyczne , nie są trafne także o ile miałyby być dla nich uzasadnieniem pozostałe , wskazywane przez pozwany bank w środku odwoławczym tego rodzaju wady postępowania Sądu I instancji .

Uznanie ich za usprawiedliwione wymaga od strony wykazania na czym, , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla skonstatowanych faktów , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za trafny , pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustaleń faktycznych , aprobować .

Uwzględniając powyższe, zważywszy na to w czym bank upatrywał błędów oceny i ustaleń Sądu niższej instancji , zarzuty te nie mogą być uznane za trafne.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte podnoszonymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ogranicza się do przeciwstawienia jego stanowisku własnej wersji tak oceny dowodów jak i faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia , zdaniem banku, poprawnej.

Nieprawidłowości Sądu , zgodnie z argumentacją apelanta , sprawdzają się do tego, iż nie przyjął on wersji zdarzeń towarzyszących zawarciu umowy kredytowej z 19 czerwca 2008r. i interpretacji jej postanowień , którą skarżący uznaje za prawidłową.

A według przebiegu zdarzeń afirmowanego przez bank , A. N. (1) i R. D. zostali w sposób dostateczny dla oceny jego skali , poinformowani przy podpisywaniu umowy o ryzyku walutowym wynikającym z umowy kredytowej indeksowanej do waluty obcej , a rzeczywisty rozmiar zobowiązania kredytowego był oznaczony od samego początku.

Ponadto strona pozwana nie mogła tego obowiązku swoich klientów kształtować jednostronnie w sposób dowolny , będąc związana wysokością kursów waluty szwajcarskiej określaną przez obiektywne siły panujące na rynku wymiany walut.

Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla odparcia ich obu.

Dlatego jedynie na marginesie zauważając , że w istocie argumenty powołane stronę pozwaną mające wspierać obydwa zarzuty [ w rozbudowanej ponad rzeczywistą potrzebę formie redakcyjnej , która jedynie zaciera istotę argumentacji banku , prowadząc do zatarcia jej jasności i jednoznaczności motywacyjnej ] , nie dotyczą wprost oceny dowodów i okoliczności faktycznych ale tak naprawdę oceny prawnej faktów towarzyszących zawarciu umowy oraz kształtowania danych w Tabeli Kursów Walut , które dla dokonywanych przeliczeń / stosując klauzule przeliczeniową i kursową / wykorzystywał pozwany bank z punktu widzenia przesłanek oceny postanowień umowy stron jako mających / bądź nie / cechę niedozwolonych.

Sąd II instancji dodaje jeszcze , iż podziela , wbrew argumentacji strony pozwanej, stanowisko Sądu Okręgowego zgodnie z którym informacje przekazane A. N. (1) i R. D. przy podpisywaniu umowy o istnieniu i skali ryzyka walutowego , w warunkach podpisania umowy kredytowej indeksowanej walutą franka szwajcarskiego , były - z punktu widzenia ich interesów- możliwości racjonalnej oceny swojej sytuacji finansowej w warunkach wzrostu kursu tej waluty , w czasie obowiązywania umowy przez wiele lat , niedostateczna i nietransparentna.

Uznaje także za trafną tę jego część , w której wskazywał , że skoro doniosła dla oceny ważności umowy jest chwila jej podpisania, to niezależnie od tego jakie dane kursowe zamieszczał bank w obowiązującej u siebie Tabeli Kursów , istotne było to , iż ta część postanowień umownych , która dotyczyła indeksacji frankiem tak kwoty udzielonego kredytu jak i -dokonywanych także w złotym- systematycznych spłat zobowiązania kredytowego , nawet potencjalnie dawała możliwość silniejszej stronie stosunku zobowiązaniowego - przedsiębiorcy- dowolnego / nieograniczonego / ustalania kursu przeliczenia złotówek na franka i odwrotnie , a nie to, czy bank stosował kusy przeliczeniowe wynikające z danych rynkowych.

Stąd bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy było też to , jak kwestia ta była regulowana w oparciu o kolejne zmiany umowy w trakcie jej obowiązywania, a także jak kształtowałoby się zobowiązanie powodów , gdyby w miejsce danych kursowych z Tabeli Kursów Banku stosować kurs średni franka do złotówki , publikowany przez NBP.

Prawnie nie doniosła jest również tej przyczyny , ta część argumentacji omawianych zarzutów w której skarżący kredytodawca odwołuje się do założeń swojej polityki finansowej w odniesieniu do produktów walutowych oferowanych potencjalnym klientom.

Nie ma racji bank także podnosząc zarzut naruszenia art. 299 kpc.

W części motywów wyroku poświęconej ocenie dowodów, Sąd wskazał , że brak jest podstaw do podważania wiarygodności relacji powodów / por. k. 322v-323 akt /

Ich depozycje miały dla rozstrzygnięcia istotne znaczenie przede wszystkim dlatego, iż tylko oni , w odróżnieniu np. od świadka S. M. , czy wnioskowanego jako świadek J. C. , mieli bezpośrednie informacje o okolicznościach towarzyszących zawarciu umowy z 19 czerwca 2008r.

Co więcej i przede wszystkim , bank nie zdołał , podnosząc oceniany zarzut , skutecznie podważyć trafności oceny tego dowodu dokonanej przez Sąd , tym bardziej, iż motywacja tego zarzutu koncentruje się na przedstawieniu przez stronę pozwaną - ponownie w zupełnie zbędnie rozbudowanej formie - własnej wersji faktów dotyczących informowania powodów o warunkach umowy oraz ryzykach związanych z wyborem przez nich kredytu indeksowanego walutą obcą.

Pozostała część uzasadnienia tego zarzutu stanowi potwierdzenie argumentacji podnoszonej w odpowiedzi na pozew o tym , że i dlaczego , zdaniem strony skarżącej , powodowie podpisując umowę nie mieli statusu konsumentów w rozumieniu art. 22 ¹kc.

Już w tym miejscu odnosząc się do tej ostatniej kwestii zauważyć należy , że jest to tylko przyjęty przez bank , jako odpowiadający rzeczywistości , model części okoliczności faktycznych , który nie znajduje jednak potwierdzenia w treści zgromadzonych w sprawie dowodów.

Pomijając już nawet to , że obydwoje powodowie przeczą temu aby zawierając umowę chcieli przeznaczyć uzyskane środki na cel związany z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą

Jak wynika z treści umowy / por. §2 ust.5 – k. 21 akt / celem zaciągnięcia przez nich zobowiązania kredytowego było uzyskanie , na lepszych niż uprzednio warunkach , środków na spłatę zobowiązania zaciągniętego w (...) Bank S.A.

Z żadnego dokumentu związanego z zawarciem oraz realizacją spornej umowy nie wynika , iż miała ona jakikolwiek związek z działalnością gospodarczą kredytobiorców To , że jak wskazuje bank w podstawie zarzutu , oboje wskazali adres swojego zamieszkania / nieruchomości w W. przy ul. (...), stanowiącej przedmiot zabezpieczenia spłaty zobowiązania kredytowego / jako adres korespondencyjny dla tej działalności albo to, w przypadku R. D., także miejsce jej wykonywania , nie jest doniosłe dla oceny , że środki kredytowe miały posłużyć tej działalności w jakimkolwiek zakresie. A w każdym razie bank nie sprostał ciężarowi dowiedzenia , że taki związek , wykluczający status powodów jako konsumentów , rzeczywiście istniał.

Z podanych powodów, uznając , iż zarzuty procesowe , w tym w szczególności zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i wynikających stąd błędów ustaleń , nie są zasadne , fakty uczynione przez Sąd I instancji podstawą kontrolowanego instancyjnie orzeczenia , jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Sąd Odwoławczy uzupełnia je jedynie o okoliczności , które wynikają z powołanych wyżej pism procesowych stron złożonych w ramach postępowania apelacyjnego i w szczególności , z treści załączonych do nich dokumentów, potwierdzających skorzystanie przez kredytodawcę z możliwości postawienia swojej wierzytelności z tytułu zwrotu udzielonego kapitału w stan wymagalności a przez kredytobiorców z uprawnienia do podniesienia zarzutu potrącenia wierzytelności wzajemnej wobec banku oraz warunków oraz przyczyn które zdecydowały o jego złożeniu wobec strony przeciwnej.

Uzupełnienie to dotyczy także ustalenia , że w chwili podpisywania umowy kredytowej A. N. (1) i R. D. byli małżeństwem. Żadna ze stron nie kwestionowała też tego , iż w tym czasie łączył ich ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej , a bank traktował oboje kredytobiorców jako występujących- w ramach relacji umownej wspólnie / łącznie /.

/ por. nie kwestionowane przez stronę przeciwną oświadczenie pełnomocnika powodów złożone na pytanie Sądu II instancji na rozprawie apelacyjnej w dniu 16 października 2024r , zapis dźwiękowy minuty 17-34 , zapis skrócony k. 521 v akt/.

Przechodząc do oceny sformułowanych przez bank zarzutów materialnych , Sąd Odwoławczy ocenia , iż w świetle faktów ustalonych w postępowaniu nie są one trafne .

Odpierając zarzut naruszenia art. 189 kpc , który podobnie jak kolejne wymienione w podpunktach punktu 2 apelacji , oznaczonych literami b. i c./ por. k. 404 akt / są wadliwie skonstruowane skoro w warunkach czynienia z ustaleń faktycznych skonstatowanych w sprawie , podstawy argumentacji dla ich realizacji , nie są zarzutami błędnej wykładni objętych nimi norm ale nieprawidłowego ich zastosowania , w świetle ustaleń / błędu subsumpcji / ,

nie można zgodzić się z apelującym, iż powodowie nie mają interesu prawnego w ustaleniu nieważności umowy.

Zauważyć należy, że umowa kredytu zawarta została między stronami na okres ponad czterdziestu lat.

Ewentualne uwzględnienie powództwa o zapłatę, w ramach wzajemnych rozliczeń stron, z tytułu dotąd spełnionych na jej podstawie świadczeń , nie usunęłoby stanu niepewności pomiędzy stronami co do dalszego obowiązywania umowy oraz istnienia praw akcesoryjnych jak chociażby hipoteki , ustanowionej na nieruchomości położonej w W., dla zabezpieczenia spłaty przez powodów zobowiązania kredytowego.

Bez uznania umowy za nieważną, ze skutkiem ex tunc, strona pozwana mogłaby potencjalnie skorzystać z ustanowionych na swoją rzecz zabezpieczeń.

W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że / w tym przypadku powodowie / zachowują interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie nieważności umowy kredytowej , mimo przysługującego / im / powództwa o świadczenie lub mimo wytoczenia przeciwko nim takiego powództwa przez stronę przeciwną, na podstawie spornego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają jeszcze inne lub dalej idące skutki, których dochodzenie w drodze takiego powództwa nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne.

W takim wypadku tylko powództwo ustalające tej treści może definitywnie rozstrzygnąć niepewną sytuację prawną/ powodów/ i zapobiec, także na przyszłość, możliwym sporom, a tym samym w pełny sposób zaspokoić / ich / interes prawny.

/ por bliżej wskazane jedynie przykładowo orzeczenia SN z dnia 30.10.1990 r. I CR 649/90, z 27.01.2004 r. II CK 387/02, z 2.07.2015 r. V CSK 640/14- wszystkie powołane za zbiorem Legalis/.

Nietrafne są także zarzuty kolejne , naruszenia poprzez nieprawidłowe zastosowanie przez Sąd I instancji art. 385 ¹§1 kc oraz 385 ¹ §1 kc w zw. z art. 22 ¹kc .

O tym jakie przyczyny decydują o tym , iż A. N. (1) i R. D., w dacie zawierania umowy kredytowej mieli status konsumentów była już mowa wcześniej.

Uznając za nieuzasadniony pierwszy z wymienionych zarzutów , Sąd II instancji wskazuje , że:

przepisy art. 385 ¹ i następnych k.c. dotyczące niedozwolonych postanowień umów zawartych z udziałem konsumentów , stanowią Oceniany implementację w polskim prawie postanowień dyrektywy nr 93/13/EWG, w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu tej dyrektywy, tak aby osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się do art. 288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

/por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 VI 2016 r., C-377/14./.

Przewidziana przez art. 385 ¹kc sankcja bezskuteczności wobec konsumenta niedozwolonego postanowienia umownego ma dla jego interesu i pozycji wobec drugiej – silniejszej strony kontraktu - działanie ochronne.

Oceniany zarzut pozwanego banku sprowadza się do stwierdzenia , iż Sąd niezasadnie uznał umowę zawartą przez strony za nieważną w całości z powodu abuzywności postanowień regulujących klauzulę indeksacyjną [ w istocie składająca się z klauzuli przeliczeniowej [ spreadu walutowego] i klauzuli kursowej - §2 ust. 2 , §7 ust. 1 umowy oraz §3 ust 1i §8 ust. 3 Regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w Banku (...) S.A. , stanowiącego integralną jej część , w warunkach , gdy brak było do tego podstaw albowiem :

a/ postanowienia te nie kształtują praw i obowiązków kredytobiorców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, nie naruszając w sposób rażący interesów A. N. (1) i R. D. jako klientów banku ,

b/ są w swojej treści jednoznaczne, a ich treść była przedmiotem indywidualnych negocjacji z kredytobiorcami,

c/ nie uwzględnił , że nawet gdyby przyjąć niedozwolony charakter tych postanowień, to odnosiły się one nie do całości klauzul, przeliczeniowej i kursowej a jedynie do elementów ustanowionego w umowie mechanizmu przeliczenia, nie obejmując pozostałych ich elementów składowych. W takim przypadku Sąd powinien był rozważyć zastąpienie tego mechanizmu, średnim kursem franka szwajcarskiego publikowanym przez NBP. , przy równoczesnym uznaniu , iż umowa kredytowa nadal wiąże strony.

W ten sposób bank motywował także zarzut naruszenia art. 385 ¹§2 kc w zw. z art. 358 §2 kc w zw. z art. 3 kc oraz 69 ust. 3 ustawy Prawo bankowe a także 6 ust. 1 Dyrektywy nr 93/13/EWG

Rozpoczynając weryfikacje tych zarzutów właśnie od tego wymienionego w ostatniej kolejności , uznając go za niezasadny, wystarczy powiedzieć , iż co najmniej od zawezwania do próby ugodowej , obejmującej świadczenie należne powodom , które zrealizowane w ramach umowy stron Sąd I instancji ocenił on jako nienależnie spełnione przez nich na rzecz drugiej strony / niesporna wzajemnie pomiędzy stronami data 9 lipca 2020r / A. N. (1) i R. D. dali w sposób jednoznaczny wyraz stanowisku, zgodnie z którym ich zamiarem nie było to aby kurs przeliczenia walut polskiej i szwajcarskiej zastąpić średnim kursem NBP, bądź dokonywać przeliczeń indeksacyjnych według innych metod .

Przeciwnie , już wówczas uważali ,iż postanowienia umowy z 19 czerwca 2008r o których była mowa wyżej, są ukształtowane sprzecznie z ich usprawiedliwionymi interesami , naruszając je w sposób rażący. Stąd , wpierające ten zarzut twierdzenia banku , iż należało je wyłożyć tak aby honorując rzeczywisty zamiar stron utrzymać ją nadal jako obowiązującą są zupełnie dowolne , wykluczając podzielenie tego zarzutu jako uzasadnionego.

Wbrew rozbudowanej ponad rzeczywista potrzebę , argumentacji strony pozwanej , Sąd I instancji nie popełnił zarzucanych mu błędów zastosowania art. 385 ¹ §1 kc , /wymienionego jako pierwszy/ , trafnie przyjmując abuzywność postanowień umowy stron oraz Regulaminu w szczególności tych , określających sposób waloryzacji /przeliczenia / waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie, według Tabeli Kursów , obowiązujących u strony pozwanej.

To ten właśnie mechanizm , na zastosowanie którego powodowie jako klienci – konsumenci - nie mieli żadnego wpływu , ten bowiem był wprowadzony jednostronnie przez kredytodawcę na podstawie wzorca umownego , ostatecznie decydował o tym ile pieniędzy zostało ówcześnie A. N. (1) i R. D. udostępnione przez bank oraz w jaki sposób poszczególne raty kapitałowo – kredytowe wpływały na rzeczywiste zmniejszenie ich zobowiązania kredytowego.

Taki ich charakter prowadzi do nieważności umowy jako całości albowiem nie może ona nadal funkcjonować w warunkach uznania tych klauzul za nie wiążące kredytobiorców.

Dodać jeszcze należy , iż jak wynika z ustaleń poczynionych w postępowaniu, żadne postanowienie umowne spośród tych , które składały się na mechanizm służący opisanym wyżej przeliczeniom , nie zostało z kredytobiorcami uzgodnione indywidualnie.

W szczególności bank nie dowiódł- mimo , że to na nim spoczywał obowiązek w tym zakresie- faktów pozwalających na wniosek przeciwny. Powodowie dokonali jedynie wyboru gotowego produktu przygotowanego przez przedsiębiorcę.

Dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że dowiedział się o treści postanowień których niedozwolony charakter podnosi, w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje.

Konieczne jest udowodnienie wspólnego ustalenia ostatecznej ich treści , w wyniku rzetelnych negocjacji, w ramach których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez niego i włączone do umowy na jego żądanie.

/ por. w tej materii także judykat Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019r , sygn.IV CSK 443/18 , powołany za zbiorem Legalis /.

Takich indywidualnych uzgodnień przed podpisaniem umowy z 19 czerwca 2008r. nie było, w tym w szczególności w odniesieniu do postanowień określających sposób, w jaki kwota kredytu i sumy rat kapitałowo odsetkowych będą przeliczane z waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie.

W ocenie Sądu II instancji , kwestionowane przez A. N. (1) i R. D. postanowienia umowne dotyczyły świadczenia głównego stron.

W orzecznictwie sądowym ostatecznie , w sposób mogący być uznanym za utrwalony, zostało przyjęte zapatrywanie o takim charakterze mechanizmu przeliczeniowego w kredytach denominowanych i indeksowanych do waluty obcej .

/ por. powołane jedynie przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 159/17, z 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. V CSK 382/18., powołane za zbiorem Legalis /.

Obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonych terminach spłaty , stanowi główne świadczenie kredytobiorców Natomiast klauzula według której dochodzi do przeliczenia dokonywanych przez nich wpłat rat na walutę obcą [ w tym przypadku na franka szwajcarskiego ] , wpływa na wysokość tego świadczenia. To z zastosowania tego mechanizmu wynika to , w jakiej wysokości świadczenie główne ma być spełnione, co tym bardziej upewnia poprawność takiej jej kwalifikacji.

Wobec powyższego poddanie tych postanowień umownych i regulaminowych kontroli pod kątem abuzywności jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 385 ¹ § 1 zd. drugie k.c.) a zatem jeżeli nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem , nie spełniając tym samym wymogu przejrzystości materialnej wynikającej z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 dyrektywy nr 93/13/EWG

Jak wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 20 września 2017 r. w sprawie o sygnaturze C - 186/16, wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że warunek ten musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany , a przy tym jako osoba dostatecznie uważna i rozsądna , mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, ale również miał realną możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych takiego potencjalnego następstwa dla swoich zobowiązań finansowych.

Zdaniem Sądu II instancji, ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu nie dają dostatecznych podstaw do uzasadnionego przyjęcia, iż w momencie zawierania umowy powodowie mieli możliwość uzyskania pełnego rozeznania co do wysokości świadczenia, które będą mieli miał obowiązek spełnić oraz i w szczególności co do ryzyka zmiany kursu waluty w przyszłości i wpływu tej zmiany na rzeczywiste saldo zobowiązania , przekładające się wprost na ich sytuację ekonomiczną w dającym się przewidzieć realnie okresie , zważywszy , iż mieli się związać się z bankiem węzłem obligacyjnym na okres ponad czterdziestu lat./ czterysta dziewięćdziesiąt dwa miesiące /.

W szczególności brak było, w dniu zawierania umowy , możliwości ustalenia wysokości zobowiązania ratalnego kredytobiorców wobec banku , / rat kapitałowo - odsetkowych / albowiem wysokość ta zależna była od danych zamieszczonych w nieokreślonej w umowie Tabeli Kursów, stosowanej przez stronę pozwaną .Przy tym sposób zamieszczania w niej tych danych także był pozostawiony wyłącznej decyzji banku. Klienci – konsumenci - nie mieli możliwości ich sprawdzenia ani, tym bardziej, jakiegokolwiek wpływu na ich rzeczywistą wysokość. Tym samym warunek jednoznaczności klauzuli waloryzacyjnej / przeliczeniowej i kursowej/ , nie został w umowie stron spełniony.

/ por. w tej materii także stanowisko SN zawarte w judykacie z 19 kwietnia 2021r., sygn. III CSK 159/17- powołanym za zbiorem Lex /.

Okoliczności ustalone w sprawie nie pozwalają na potwierdzenie , iż powodowie zostali, przed podpisaniem umowy , w sposób jasny , możliwie pełny i zrozumiały poinformowani o ryzyku walutowym, związanym z możliwością niekorzystnych zmian kursu franka szwajcarskiego w czasie. Przy tym nie można uznać, że obowiązek ten został spełniony poprzez bank, który poprzestał na ogólnym pouczeniu o możliwości wzrostu kursu w czasie trwania umowy i wynikającym stąd wpływie na wzrost zakresu obowiązku finansowego kredytobiorców. Dodać do tego należy , iż dla potwierdzenia wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka kursowego nie jest wystarczające odebranie od konsumenta standardowego oświadczenia, że o takim ryzyku został poinformowany.

/ por. w tej materii także wyrok SN z 27 listopada 2019r., sygn. II CSK 483/18 powołany za zbiorem Lex /.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą w judykaturze wykładnią art. 385 ¹ §1 k.c. nie budzi wątpliwości, iż postanowienia umowy, które określają zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, a także spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.

/ por. wskazane tylko ilustracyjnie orzeczenia SN z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 i z 29 października 2019 r. sygn. V CSK 382/18 , powołane za zbiorem Legalis /

Klauzule takie mają charakter abuzywny, gdyż kształtują prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają ich interesy. Przy czym sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie tych interesów polega, w tym wypadku, na uzależnieniu wysokości świadczenia banku i konsumentów od swobodnej decyzji silniejszej strony stosunku zobowiązaniowego / przedsiębiorcy/.

/ por. tylko ilustracyjnie wyroki SN z 13 grudnia 2018 r., sygn. V CSK 559/17 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 powołany za zbiorem Legalis /.

W ocenie Sądu Apelacyjnego , postanowienia łączącej strony umowy z 19 czerwca 2008r i stanowiącego jej integralną część Regulaminu , trafnie zakwestionowane przez powodów ; zakresie ryzyka walutowego oraz określające wskazany wyżej sposób dokonywania przeliczeń walut polskiej i szwajcarskiej , w odwołaniu się do danych kursowych kształtowanych jednostronnie przez bank, przybierających postać przygotowanych przezeń i obowiązujących w banku Tabel Kursów, uznać należy, za niedozwolone.

Nie ma znaczenia dla tej oceny to, w jaki sposób umowa w rzeczywistości była wykonywana i jak , po jej podpisaniu, zmieniała się jej treść.

Ocena, czy postanowienie umowne jest niedozwolone dokonywana jest bowiem według stanu z chwili zawarcia umowy.

/ por. także uchwalę[ 7] Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17 powołaną za zbiorem Lex /.

W nawiązaniu do tego ostatniego stwierdzenia już w tym miejscu wskazać należy , właśnie z tego powodu nieuzasadnionym jest zarzut materialny naruszenia art. 4 w zw. z art. 1 ust. 1 lit a/ i b/ ustawy z dnia 29 lipca 2011r o zmianie ustawy prawo bankowe [ tzw. „ ustawa anyspreadowa „ ] w zw. z art. 316 §1 kpc.

Przechodząc do oceny skutków niedozwolonego charakteru tych postanowień , wskazać na wstępie należy , iż zgodnie z treścią uchwały SN z dnia 7 maja 2021 sygn. III CZP 6/21 , powołanej za zbiorem Lex /, której stanowisko Sąd II instancji, w składzie rozpoznającym sprawę podziela, niedozwolone postanowienie umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który ewentualnie może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

W rozpoznawanej sprawie , o czym była już uprzednio mowa , stanowisko powodów od początku sporu było jednoznaczne co do tego, iż nie są zainteresowani , w warunkach abuzywności części jej postanowień, w utrzymaniu w dalszym ciągu umowy jako obowiązującej pomiędzy stronami.

Eliminacja tych postanowień powoduje brak możliwości określenia mechanizmu oznaczenia wysokości świadczenia jakie konsumenci - kredytobiorcy - mają otrzymać od drugiej strony- skoro jak w rozstrzyganej sprawie - otrzymali od banku złotówki po ich przeliczeniu według kursu / ceny / kupna waluty szwajcarskiej oraz są zobowiązani spełniać na rzecz banku , w ramach umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, w odwołaniu się do kursu jej sprzedaży przez pozwany bank, wedle którego przeliczana miała być wpłata złotówkowa, mająca prowadzić do ograniczenia długu A. N. (1) i R. D..

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w motywach wyroku z dnia 3 października 2019r sygn. C – 260/18 , postanowienie art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG , należy wykładać w ten sposób [a jest to wykładania, którą Sądy krajowe muszą brać pod uwagę przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw], iż stoi ono na przeszkodzie wypełnianiu luk w umowach spowodowanych eliminacją klauzul uznawanych za niedozwolone , wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, nie będących przepisami dyspozytywnymi lub takimi , które będą mieć zastosowanie dlatego , że strony umowy wyrażą na to wolną i uświadomioną zgodę.

Takiej regulacji ,[ jak dotąd] w polskim porządku prawnym brak.

Nie można też w sposób usprawiedliwiony przyjmować , że wolą stron w 2008r było zawarcie umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej , bez mechanizmu waloryzacji wzajemnych świadczeń na podstawie kursów waluty polskiej i szwajcarskiej, przy równoczesnym pozostawieniu wskaźnika LIBOR stosowanego tylko w kredytach walutowych oraz kredytach denominowanym w lub waloryzowanym /indeksowanym / do takiego zagranicznego pieniądza.

Analiza treści pozostałych postanowień umownych i Regulaminu w tym w szczególności tych , które określały sposób wypłaty kwoty kredytu i warunki jej spłaty, takiemu zamiarowi w sposób nie budzący wątpliwości zaprzecza, by przypomnieć tylko sposób określenia wysokości należności odsetkowej i sposobu jej wyrażenia.

Skoro tak , to uzasadnionym jest wniosek ,iż tego rodzaju zabiegi , jakie postuluje apelujący bank , mające polegać na utrzymaniu umowy w mocy, przy wyeliminowaniu jedynie postanowień składających na mechanizm przeliczenia według danych dotyczących wzajemnych relacji kursowych są - szczególnie przy stanowczym, zrelacjonowanym wyżej stanowisku procesowym powodów - niedopuszczalne skoro prowadziłoby to , do tak znacznego przekształcenia umowy , iż wywołałoby skutek nie dający się pogodzić z charakterem stosunku prawnego nawiązanego przez strony.

Nie dałoby się takiego przekształcenia stosunku umownego pogodzić także z celem w jakim zobowiązanie kredytowe było przez powodów w dniu 19 czerwca 2008r. zaciągane. A. N. (1) i R. D. chcieli otrzymać od banku nie walutę obcą ale kwotę wyrażoną w złotych polskich z przeznaczeniem na spłatę innego zobowiązania kredytowego zaciągniętego w innym banku, także w złotówkach.

Trzeba także podkreślić , iż eliminacja postanowień niedozwolonych o ile nie miałyby prowadzić do nieważności umowy jako całości , musi zapewniać to , że prawa i obowiązki stron są nadal ściśle oznaczone i w tym zakresie nie zachodzi skutek deformacji regulacji umownej, [także z punktu widzenia celu jaki strony chciały osiągnąć wyrażając wzajemny konsens poprzez zawarcie umowy kredytowej określonego rodzaju, na oznaczonych naówczas warunkach].

W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju deformacja , zwłaszcza zaważywszy na charakterystyczne elementy kredytu indeksowanego do waluty obcej , miałaby przy jej potencjalnym utrzymaniu , miejsce.

Niezasadnie stawiając zarzut naruszenia art. 410 kc w zw. z art. 405 oraz 411 pkt 1 kc i widząc jego realizację w tym , iż Sąd niższej instancji niezasadnie przyjął , iż świadczenia pieniężne dotąd spełnione przez oponentów procesowych skarżącego mają charakter nienależnych,

bank nie dostrzega , że istota stanowiska Sądu opiera się ocenie zgodnie z którą podstawa świadczeń wzajemnych kredytobiorców od samego początku nie istniała, wobec nieważności umowy ab initio , która była ich źródłem i racją prawną. /conditio sine causa /

Już tylko na marginesie i dla porządku dodać należy, wobec dalszej argumentacji banku , że norma art. 411pkt 1 kc nie może mieć dla oceny roszczenia pieniężnego powodów zastosowania skoro bank nawet nie starał się w sporze dowodzić faktów potwierdzających to , iż kredytobiorcy wiedzieli , że nie są do zwrotu udzielonego im kapitału obowiązani.

Uzupełnienie przez Sąd Odwoławczy faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia w tym ich elemencie , który dotyczył pozostawania przez powodów w chwili podpisywania umowy kredytowej w związku małżeńskim , w systemie wspólnoty majątkowej / a nie było w postępowaniu podnoszone przez którąkolwiek ze stron , że sytuacja ta uległa zmianie do czasu zamknięcia rozprawy przed Sądem Odwoławczym , stało się podstawą do oceny , iż apelacja banku jest jednak w części uzasadniona.

Prowadzi bowiem do zmiany orzeczenia Sądu I instancji w odniesieniu do tych jego części , w których określone zostało to , w jaki sposób powodowie są uprawnieni do uzyskania od strony pozwanej świadczenia pieniężnego / w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie za zamknięty okres od kwoty 216 959, 20 zł - o czym będzie mowa szerzej w dalszej części uzasadnienia / oraz zwrotu kosztów procesu.

Ponieważ sposób w jaki wobec nich za spełnienie tych świadczeń pieniężnych odpowiedzialna jest strona pozwana , wynika z norm prawa materialnego nawet bez podniesienia zarzutów apelacyjnych przez bank dotyczących tej materii , Sąd II instancji był zobowiązany zweryfikować orzeczenie Sądu niższej instancji w tym zakresie.

W ramach tej , podjętej z urzędu , oceny uznał , iż brak jest jakichkolwiek podstaw aby obowiązek spełnienia świadczenia zwrotnego wyrażonego w pieniądzu mógł być nałożony na stronę pozwaną wobec powodów jako wierzycieli uprawnionych in solidum, gdy wziąć pod rozwagę jak rozumie się powszechnie w praktyce stosowania prawa , pojęcie tzw. solidarności nieprawidłowej.

Nota bene takiego określenia uprawnienia po stronie wierzycieli, Sąd I instancji zupełnie nie wyjaśnił .

Sad Odwoławczy ocenił , że w warunkach gdy brak jest podstaw aby powodów uznać za wierzycieli solidarnych - nie wynika to bowiem ani z ustawy ani z umowy, A. N. (1) i R. D. są uprawnieni do świadczenia pieniężnego poddanego ostatecznie pod osąd – w warunkach częściowego cofnięcia tej części żądania za zrzeczeniem roszczenia - w rozstrzyganej sprawie, łącznie / do niepodzielnej ręki / Podobnie rzecz się ma ze świadczeniem z tytułu kosztów procesu.

Dlatego też [ także w ten sposób ] zmienił punkt II sentencji zaskarżonego wyroku ] , a tylko w ten sposób punkt III sentencji tego orzeczenia, na podstawie art. 386 §1 kpc

W pozostałym zakresie apelacja banku , jako nieuzasadniona uległa oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 385 ¹ §1 i 2 kc oraz art. 69 ust. 1 ustawy prawo bankowe. / pkt 3 sentencji motywowanego orzeczenia/.

Dalej idąca , szersza zakresowo , zmiana orzeczenia Sądu I instancji , w części w której rozstrzygnął o żądaniu pieniężnym powodów, była następstwem dwóch zdarzeń mających znaczenie prawne dla odwoławczej oceny tego roszczenia kredytobiorców.

Jak Sąd Odwoławczy wskazywał wcześniej , pismem procesowym z dnia 21 listopada 2024r / por. k. 540-548 akt / będącym następstwem skorzystania przez powodów z zarzutu potrącenia wierzytelności wzajemnej wobec pretensji finansowej strony pozwanej o zwrot przez nich kwoty kapitału , A. N. (1) i R. D. cofnęli powództwo w zakresie żądania zapłaty przez Bank (...) S.A. w W. [ zasądzonej przez Sąd I instancji w punkcie II sentencji zaskarżonego wyroku ] kwoty należności głównej , w wysokości 216 979,20 zł oraz co do żądania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 20 złotych , liczonych od dnia 9 lipca 2020r [ ustalonej przez Sąd niższej instancji jako początkowy termin naliczenia należnych powodom odsetek tego rodzaju ] , do dnia zapłaty.

Cofniecie to połączyli ze zrzeczeniem się roszczenia pieniężnego w podanych częściach.

Konsekwencją podjęcia tego aktu dyspozycji przedmiotem procesu była [ niezależnie od stanowiska drugiej strony sporu wobec niego ] konieczność uchylenia objętego apelacją wyroku w tej części i umorzenie postępowania. Podstawą orzeczenia tej treści był art. 386 §3 kpc [ pkt 1 sentencji motywowanego wyroku ] .

Cofając pozew w opisanym wyżej zakresie , powodowie podtrzymali jednak żądanie zasądzenia na ich rzecz od strony przeciwnej odsetek ustawowych od kwoty 216 959,20 zł za okres od 9 lipca 2020r do dnia 23 listopada 2023r wskazując , że tej dacie nastąpił wynikający z art. 499 in fine kc , wsteczny skutek potrącenia którego dokonali wobec strony przeciwnej w odniesieniu do wierzytelności objętej aktem dyspozycji przedmiotem procesu , potrącenia dokonanego na podstawie oświadczenia datowanego na 28 grudnia 2023r / por. k. 534 akt /.

Oto bowiem właśnie w tym dniu potrącenie stało się możliwe albowiem wówczas wierzytelność pieniężna pozwanego banku wobec nich z tytułu zwrotu udzielonego kapitału [ kwota 327 400zł ] , stała się wymagalna, w warunkach upływu terminu wyznaczonego powodom w wezwaniu na spełnienie tego świadczenia zwrotnego.

/ okoliczności te nie były wzajemnie sporne, a bank nie kwestionował też skuteczności prawnej potrącenia dokonanego przez powodów na podstawie oświadczenia zawartego w piśmie z dnia 28 grudnia 2023r./

Trzeba przy tym jeszcze dodać , iż strona skarżąca , wobec podtrzymania przez powodów żądania odsetkowego za wskazany wyżej okres , ograniczyła swoje stanowisko do stwierdzenia , że odsetki od roszczenia pieniężnego mogłyby być należne kredytobiorcom dopiero od daty prawomocności wyroku ustalającego nieważność umowy kredytowej zawartej przez strony. Merytorycznie go nie umotywowała.

Taki sposób postępowania zawodowo reprezentowanego apelanta ,pozwolił Sądowi Odwoławczemu tym bardziej na ocenę zgodnie z którą powodowie mogli w ten sposób dać wyraz sposobowi zaliczenia potrącanej wierzytelności i wobec tego wywołania skutku zapłaty [ części] swojego długu wobec banku , z tytułu zwrotu kapitału .

O poprawności wnioskowania o tym , że w warunkach bierności strony pozwanej w tym zakresie, kredytobiorcy zadysponowali w ten sposób swoja wierzytelnością ale tylko tą , która odpowiadała [ pomijając należność odsetkową od kwoty 20 złotych ] należności głównej dochodzonej w rozstrzyganej obecnie sprawie świadczą jeszcze dwa fakty.

Pierwszy wynikający z treści oświadczenia o potrąceniu z dnia 28 grudnia 2023r , która jest jednoznaczna ci do tego , że zgłoszona do potrącenia kwota 280 056, 80 zł odpowiada sumie spłaconych przez nich dotąd rat kapitałowo - odsetkowych . W żadnym fragmencie tego oświadczenia kredytobiorcy nie wspominają o tym , że elementem składowym tej sumy jest należna im kwota odsetek ustawowych za opóźnienie banku, w zakresie obowiązku zwrotu tych świadczeń , przy ich kwalifikacji jako nienależnych.

I fakt drugi \ pozostający w korelacji z pierwszym / do którego także strona pozwana w żaden sposób nie odniosła się a mianowicie , że składając do Sądu II instancji wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego A. N. (1) i R. D. podnosili , że ta kwota 280 056, 80 zł odpowiada sumie zapłaconych rat kredytu – opierając się na zaświadczeniu banku określającym sytuację rozliczeniową pomiędzy stronami na 23 listopada 2023r. Jednocześnie twierdzili, iż zupełnie odrębnie przysługuje im wobec drugiej strony wierzytelność właśnie z tytułu skapitalizowanych odsetek od kwoty należności głównej zasądzonej w orzeczeniu Sądu Okręgowego – według ówczesnego ich twierdzenia - za zamknięty okres pomiędzy 9 lipca 2020r i 28 grudnia 2023r / por. k. 476 akt /.

Z tych przyczyn uzasadnioną jest konstatacja , że w ten sposób zadysponowując swoją wierzytelnością , objęli aktem potrącenia tylko tę , która wynikała ze zrealizowanych świadczeń zwrotnych, w ramach spłaconych rat ale nie tę , która przysługiwała im wobec banku z tytułu opóźnienia w zwrocie kwoty ostatecznie dochodzonej w postępowaniu [ 216 959 ,20 zł por. k. 540 v akt] za okres pomiędzy 9 lipca 2020r do dnia 23 listopada 2023r., w którym wierzytelność wzajemna banku z tytułu zwrotu kapitału, stała się wymagalna , a w konsekwencji skutek wsteczny potrącenia nastąpił. .

Już tylko dla porządku Sąd II instancji zauważa , że w protokole skróconym rozprawy apelacyjnej z dnia 19 grudnia 2024r wkradła się omyłka pisarska co do kwoty od której powodowie podtrzymywali żądanie odsetkowe za zamknięty okres / por k. 552v akt /

Uznając zatem , że w opisanym wyżej zakresie, żądanie zasądzenia świadczenia pieniężnego jest uzasadnione , w ramach orzeczenia reformatoryjnego, Sąd Odwoławczy nadał nową treść punktowi II sentencji wyroku Sądu Okręgowego , na podstawie art. 386 §1 kpc.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego , Sąd II instancji zastosował art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 391 §1 kpc i wynikającą z niego , dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu, zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Przyjmując , że w końcowym rezultacie sporu , to strona pozwana powinna być uznaną za przegrywającą spór , także na apelacyjnym jego etapie / tym bardziej , że skorzystanie przez kredytobiorców z zarzutu potrącenia , które doprowadziło do częściowego cofnięcia pozwu oraz do częściowej zmiany orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej było wynikiem tylko tego ,iż Bank (...) S.A. postawił w stan wymagalności własną wierzytelność zwrotną wobec powodów/ , Sąd II instancji obciążył bank tymi kosztami , które celowo ponieśli powodowie.

A odpowiadają one wynagrodzeniu zastępującego ich pełnomocnika - radcy prawnego- będącemu pochodną wartości przedmiotu zaskarżenia / 216 980 zł./

Kwota należna im z tego tytułu została ustalona na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265.]. Została ona przyznana obydwojgu powodom łącznie , wraz z odsetkami o których po myśli art. 98 §1 ¹ kpc w zw. z art. 391 §1 kpc , Sąd Odwoławczy był zobowizany orzec z urzędu.