Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 marca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSA Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2024 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa S. C.

przeciwko (...) SA w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 9 grudnia 2022r.; sygn. akt I C 574/20

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt. III zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda S. C. kwotę 38 573,56 zł (trzydzieści osiem tysięcy pięćset siedemdziesiąt trzy złote i pięćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 5 marca 2020r. do dnia zapłaty, a w pozostałej części oddala powództwo;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda S. C. kwotę 4629 zł (cztery tysiące sześćset dwadzieścia dziewięć złotych) z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się pkt. 3 niniejszego wyroku do dnia zapłaty - tytułem kosztów postępowania apelacyjnego

Sygn. akt I ACa 866/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 1 marca 2024r.

Stanowiska stron

Powód S. C. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) S.A. w W. kwoty 98.473,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia od kwoty 50.000 zł od dnia 16 lipca 2010 roku, a od pozostałej kwoty od dnia 21 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty tytułem pozostałej części odszkodowania za zniszczenia spowodowane wykonywaniem przez spółkę (...) spółkę z o.o. w N. robót budowlanych polegających na przebudowie sieci ciepłowniczej przy ul. (...) w S., w ramach kontraktu pn. „(...) S. - K.”. Nadto powód jako alternatywną podstawę faktyczną swojego żądania wskazał szkodę wyrządzoną mu w tożsamej wysokości wskutek zaniedbań profesjonalnego pełnomocnika, który reprezentował go w procesie przeciwko spółce (...), toczącym się przed Sądem Rejonowym w W. pod sygnaturą (...), a którym był radca prawny M. S., ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej (...) S.A. Powód podał, że strona pozwana była ubezpieczycielem (...) spółki z o.o. z siedzibą w N. w zakresie wykonywanych przez tę firmę robót budowlanych polegających na przebudowie sieci ciepłowniczej. W miesiącach od czerwca do listopada 2009 roku spółka (...) prowadziła przy ul. (...) w S. bardzo głębokie wykopy (likwidowano m. in. studnie odwadniające tę nieruchomość). W okresie powadzonych prac wystąpiły ulewne deszcze, co spowodowało zalanie budynków gospodarczych należących do powoda, a w rezultacie tego również zniszczeniu uległ znajdujący się tam sprzęt. Ponadto na skutek drgań mas ziemnych podczas wykonywania przedmiotowych robót doszło do wypadnięcia szyb w szklarniach należących do powoda. Z wykonywanymi pracami wiązało się także poruszanie się po jego podwórku ciężkiego sprzętu, np. koparek i ładowarek, wskutek czego doszło do całkowitego zniszczenia tego podwórka wraz z podbudową. W październiku 2009 roku w czasie podjęcia próby usuwania pali L. zabezpieczających wykonane wykopy, doszło do pęknięć w ziemi, w posadzce betonowej podwórka, a następnie wewnątrz budynku mieszkalnego, pęknięcia stropów i posadzki podłogowej. W związku z powstałymi szkodami strona pozwana przyznała powodowi odszkodowanie kwocie 9.899,50 złotych. Wyrokiem wstępnym Sądu Rejonowego w W. z dnia 9 maja 2014 roku powództwo zostało uznane za usprawiedliwione w zasadzie. Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2014 roku, sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu (...) spółki z o.o. z siedzibą w N.. Po uzyskaniu w przedmiotowej sprawie opinii biegłego, zgodnie z którą łączne koszty wykonania prac remontowych wynosiły 101 935 zł, powód postanowił zawezwać stronę pozwaną spółkę (...) do ugody. Spółka ta jednak odmówiła zapłaty reszty odszkodowania, w toku procesu strona pozwana podniosła również zarzut przedawnienia. Wyrokiem końcowym z dnia 28 sierpnia 2018 roku Sąd Rejonowy w W. zasądził na rzecz powoda od strony pozwanej (...) S.A. i (...) spółki z o.o. z siedzibą w N. in solidum kwotę 20.000 zł z odsetkami. W ocenie powoda w niniejszym postępowaniu Sąd jest związany ustaleniami prawomocnych wyroków Sądu Rejonowego w W. co do faktu i wysokości szkody oraz odpowiedzialności pozwanej, zatem też jedyna kwestia, która ewentualnie podlega rozważeniu i ustaleniu, to ewentualne przedawnienie roszczenia o dalsze odszkodowanie. Zdaniem powoda roszczenie nie uległo przedawnieniu i jest zasadne. W dalszej kolejności powód wskazał, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w W. był reprezentowany przez radcę prawnego M. S.. Wobec braku dochodzenia przez radcę prawnego od strony pozwanej należnego mu odszkodowania (wskazanego w opiniach biegłych przeprowadzonych w sprawie), ponad zgłoszone pierwotnie żądanie w kwocie 20.000 zł, doszło do powstania po stronie powoda szkody majątkowej. Powód podał, iż radca prawny M. S. jest ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. W tej sytuacji, zdaniem powoda, jeśli nawet strona pozwana nie ponosi odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia (...), to ponosi taką odpowiedzialność z tytułu ubezpieczenia OC radcy prawnego.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. Strona pozwana potwierdziła, że prowadzone było postępowanie likwidacyjne, w którym co do zasady uznane zostało roszczenie powoda i wypłacono na rzecz poszkodowanego odszkodowanie w łącznej wysokości 10 899,50 zł, która to kwota została pomniejszona o franszyzę redukcyjną z polisy w wysokości 1000 zł. W ocenie strony pozwanej wystąpienie z roszczeniem do Sądu Rejonowego w W. o zapłatę kwoty 20 000 zł przerwało termin biegu przedawnienia, ale tylko w zakresie roszczenia o tę kwotę. Strona pozwana podała, iż w tamtym postępowaniu sądowym zostały wydane opinie biegłych, z których rzekomo ma wynikać wyższa wysokość szkody, niemniej jednak powód do czasu zakończenia procesu nie rozszerzył żądania pozwu, wyrok uprawomocnił się jedynie co do kwoty 20 000 zł, wobec powyższego dalsze roszczenia w stosunku do strony pozwanej ponoszącej odpowiedzialność gwarancyjną z tytułu umowy zawartej ze spółką (...), przedawniły się po upływie 3 lat licząc od daty wydania decyzji (...) o przyznaniu odszkodowania tj. 05.03.2013 roku. Jak stwierdziła strona pozwana w dacie przesłania kolejnych wezwań do zapłaty kwoty 79.504,41 zł, jak również w dacie złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej roszczenia powoda były już dawno przedawnione, o czym pozwany poinformował powoda udzielając odpowiedzi na sądowe wezwanie do zapłaty. Strona pozwana zakwestionowała również dochodzoną przez powoda kwotę, wskazując, iż dochodzona kwota nie jest zbieżna z wysokością kwot, które zdaniem powoda, zostały wyliczone przez biegłego w postępowaniu sądowym do sygn. (...)w W., jak również wyższa od kwot wskazanych w wezwaniu do zapłaty i zawezwaniu do próby ugodowej. W ocenie strony pozwanej bezzasadne jest także roszczenie skierowane do niej z tytułu ubezpieczenia OC obejmującego radcę prawnego M. S.. Strona pozwana zarzuciła, że powód świadomie ograniczył wysokość dochodzonego roszczenia w sprawie (...) do kwoty 20.000 zł, gdyż nie posiadał pieniędzy na opłatę sądową od pozwu obejmującego kwotę 70.000 zł, o jakiej wskazywał już w treści tego pisma. Zdaniem strony pozwanej radca prawny reprezentujący powoda w tamtym procesie nie miał wpływu na wysokość dochodzonego roszczenia ani nie miał wiedzy odnośnie wysokości szkody powoda. Nadto stwierdziła, że w momencie gdy w sprawie (...) została sporządzona opinia biegłego na okoliczność wysokości szkody doznanej przez powoda jego roszczenie z tego tytułu było już przedawnione, więc jego pełnomocnik nie mógł już wówczas podjąć skutecznych czynności w celu zasądzenia odszkodowania w kwocie wyższej niż objęta pierwotnym żądaniem.

Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2022 roku Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo o zapłatę odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej powodowi wskutek działalności Przedsiębiorstwa (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. – w całości (I); zasądził od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. C. kwotę 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 marca 2020 roku do dnia zapłaty, z tytułu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu powodowi pomocy prawnej przez radcę prawnego M. S. (II); oddalił w pozostałym zakresie powództwo o zapłatę odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez czynności wskazane w punkcie II sentencji wyroku (III); koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie zniósł (IV).

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny:

Pozwany (...) S.A. w W. był ubezpieczycielem spółki (...) spółki z o.o. w N. w zakresie odpowiedzialności cywilnej za ewentualne szkody wyrządzone przez ten podmiot przy wykonywaniu robót budowlanych w okresie prowadzenia prac przy ul. (...) w S. w roku 2009. W grudniu 2009 roku stronie pozwanej została zgłoszona szkoda w mieniu powoda S. C. polegająca na uszkodzeniu elewacji zewnętrznej oraz ścian wewnętrznych budynku jednorodzinnego, związana z prowadzeniem robót budowlanych przez spółkę (...) spółkę z o.o. w N.. Jako sprawca tej szkody wskazana była powyższa spółka, a jako datę powstania szkody wskazano 24 listopada 2009 roku. W ramach tego postępowania w dniu 21 stycznia 2010 roku odbyły się oględziny uszkodzeń budynków powoda z jego udziałem, który wskazywał zakres uszkodzeń. Strona pozwana w dniu 4 marca 2010 roku przyznała powodowi kwotę 9899,50 zł tytułem odszkodowania. Pozwem z dnia 24 sierpnia 2010 roku skierowanym przeciwko (...) S.A. w W. oraz przeciwko Przedsiębiorstwu Usługowo – Produkcyjnemu (...) spółce z o.o. z siedzibą w N., powód S. C. wniósł o zasądzenie od pozwanych in solidum kwoty 20 000 zł wraz z odsetkami od dnia 16 lipca 2010 roku do dnia zapłaty oraz ustalenie odpowiedzialności stron pozwanych na przyszłość. Powód dochodził odszkodowania za zniszczenia powstałe na jego majątku w związku z wykonywaniem przez P. C. robót budowlanych polegających na przebudowie sieci cieplnej przy ul. (...) w S. w ramach kontraktu ,,(...) S. – K.’’. W pozwie powód podał, że doszło do zniszczenia nawierzchni podwórka przez ciężki sprzęt należący do spółki (...). Według twierdzeń zawartych w pozwie wartość rzeczywiście poniesionej szkody wynosi 70 000 zł, z czego powód objął swoim pozwem jedynie 20 000 zł. Pozew w tej sprawie został sporządzony przez profesjonalnego pełnomocnika powoda, którym był radca prawny M. S.. W odpowiedzi na pozew z dnia 11 października 2010 roku strona pozwana (...), Oddział (...) S.A. z siedzibą w K. podała, iż wypłacone przez stronę pozwaną odszkodowanie pokryło szkodę, a żądanie co do zasądzenia kwoty 70 000 zł nie zostało wykazane. W piśmie z dnia 15 października 2010 roku strona pozwana (...) spółka z o.o. z siedzibą w N. również podała, iż powód w żaden sposób nie wykazał kwoty odszkodowania. Postanowieniem z dnia 12 września 2011 roku Sąd Rejonowy w W. dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa, na okoliczność ustalenia czy w wyniku działania pozwanego Przedsiębiorstwa Usługowo Produkcyjnego (...) spółki z o.o. w N. powstały uszkodzenia nieruchomości powoda szczegółowo opisywane w pozwie oraz ewentualnie jaki jest koszt ich usunięcia i przywrócenia nieruchomości. W dniu 19 czerwca 2012 roku do Sądu Rejonowego w W. wpłynęła opinia biegłego z zakresu inwestycji i remontów w której wskazano, iż analiza dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy sygn. akt (...) w zestawieniu z obserwacjami z wizji lokalnej potwierdza, że specyfika wskazanych przez powoda oddziaływań na jego nieruchomość, oraz odnotowane przez niego wady, jako skutki tych oddziaływań to zespół zagadnień z różnych branż i specjalności. Ponieważ, jako główne źródło wszystkich szkód u powoda, wskazane zostało oddziaływanie sprzętu i transportu budowy sieci C. O. (...) przeto badanie tego wątku wydaje się najważniejsze. Opiniowanie przyczyn i skutków oddziaływań para sejsmicznych to obszar specjalistycznej wiedzy, którą posiadają nieliczne wyspecjalizowane osoby a najczęściej jednostki naukowe. Nawet najwybitniejsi nie będą jednak w stanie sprostać oczekiwaniom, jeśli nie będą mieli dostępu do pełnego materiału i nie będą posiadali zidentyfikowanych obiektów kubaturowych i pozostawali w pewności, że wykonane one zostały przynajmniej zgodnie z zasadami statyki budowli. Stąd też niezbędne będzie wyprzedzające zbadanie rzeczywistej konstrukcji przynajmniej jednego stropu i upewnienie się, że spełnia on warunki nośności zgodne z przypisanymi dla budownictwa mieszkaniowego, co pozostaje w gestii projektanta konstruktora. Dopiero z tej perspektywy należy spodziewać się, że określona jednostka badawcza poda warunki i obszar możliwości diagnozowania wpływu drgań gruntu a może i osiadań na powstanie wad w budynkach i innych obiektach. Przedmiotowa opinia została doręczona radcy prawnemu M. S., który reprezentował powoda w toku przedmiotowego postepowania. W dniu 19 czerwca 2012 roku do Sądu Rejonowego w W. wpłynęła opinia konstrukcyjna dotycząca określenia przyczyn powstałych uszkodzeń na elemencie żelbetowym (płyta stropowa) zgodnie z umową (...). W treści opinii wskazano na istnienie związku z przyczynowo – skutkowego miedzy uszkodzeniem budynku a poziomem drgań generowanych podczas wbijania ścianki szczelnej i wyciągania jej elementów. Powód w toku postępowania przez Sądem Rejonowym w W. nie żądał odszkodowania za uszkodzenie szklarni ani parterowego budynku, gdyż otrzymał on w tym zakresie odszkodowanie od ubezpieczyciela. Wyrokiem wstępnym z dnia 9 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w W. uznał powództwo S. C. za usprawiedliwione co do zasady. Powód S. C. wraz ze swoim pełnomocnikiem M. S. byli obecni przy ogłoszeniu wyroku. Wyrokiem z dnia 21 października 2015 roku Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił apelację strony pozwanej Przedsiębiorstwa Usługowo – Produkcyjnego (...) spółki z o.o. od powyższego wyroku. Na ogłoszeniu wyroku obecny był pełnomocnik substytucyjny powoda radca prawny Ł. S.. Na rozprawie w dniu 16 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w W. dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia wysokości szkody powstałej w wyniku działania strony pozwanej spółki (...) w postaci kosztów przywrócenia substancji nieruchomości do stanu sprzed szkody przy uwzględnieniu wcześniej sporządzonych opinii biegłych w tej sprawie. W rozprawie tej uczestniczył powód S. C. wraz ze swoim pełnomocnikiem radcą prawnym M. S.. W dniu 9 grudnia 2016 roku w sprawie o sygn. (...) złożona została opinia biegłego z zakresu budownictwa obejmująca sporządzenie projektu wykonawczego w formie rysunkowej i opisowej sposobu zabezpieczenia uszkodzonych elementów budynku. W dniu 21 kwietnia 2017 roku do akt tej sprawy złożona została opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. W., w której ustalono, iż wysokość szkody powstałej w wyniku działania pozwanego (...) spółki z o.o. z siedzibą w N. w postaci kosztów przywrócenia substancji nieruchomości do stanu sprzed szkody przy uwzględnieniu opinii K. S. i S. K., według aktualnego poziomu cen, wynosiła 75 229 zł, zaś przy uwzględnieniu opinii innego biegłego Z. S. kwotę 3432 zł, przy braku możliwości oszacowania zakresu innych szkód, wobec braku wskazania w tych opiniach wystarczających danych pomiarowych. Przedmiotowa opinia została doręczona pełnomocnikowi powoda - radcy prawnemu M. S. w dniu 11 lipca 2017 roku. W opinii uzupełniającej do powyższej opinii biegły rzeczoznawca majątkowy określił koszty przywrócenia nieruchomości powoda do stanu sprzed działań P. C. na kwotę 99.504 zł brutto. Opinia ta została doręczona pełnomocnikowi powoda w dniu 11 lipca 2017 roku. W dniu 20 lipca 2017 roku pełnomocnik powoda w sprawie (...) radca prawny M. S. wezwał stronę pozwaną (...) S.A. do zapłaty kwoty 79 504,41 zł za szkody powstałe w majątku powoda S. C. spowodowane działaniem spółki (...), wskazując iż rozszerzenie w tej sprawie powództwa, zgodnie z opinią biegłego, co do której strona pozwana nie wnosiła żadnych uwag, skutkować będzie poniesieniem przez (...) S.A. dodatkowych kosztów. Na rozprawie w dniu 17 listopada 2017 roku pełnomocnik powoda radca prawny M. S. podtrzymał dotychczasowe żądanie pozwu, zaś w piśmie z 24 listopada wystąpił z wnioskiem o wycenę przez biegłego dodatkowych prac. W związku z tym pismem Sąd dopuścił dowód z kolejnej opinii biegłego. W opinii tej zostały oszacowane dalsze szkody w II wariantach do 2741 zł za naprawy budynku i do 15.234 zł za ruchomości. Opinia ta została doręczona radcy prawnemu M. S. w dniu 19 marca 2018 roku. Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku końcowego powód nie składał jakichkolwiek nowych wniosków i żądań. Pismem z dnia 29 grudnia 2017 roku powód S. C. reprezentowany przez pełnomocnika procesowego radcę prawnego M. S. złożył do Sądu Rejonowego wN. wniosek o zawezwanie (...) spółkę z o.o. w N. oraz (...) S.A. z siedzibą w W. do próby ugodowej, żądając od przeciwników zapłaty kwoty 79 504,41 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty, za szkody spowodowane przez spółkę (...) przy wykonywaniu prac polegających na przebudowie sieci (...)przy ul. (...) w S.. W odpowiedzi na ten wniosek wezwany (...) S.A. z siedzibą w W. nie wyraził zgody na zawarcie ugody w sprawie, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia co do kwoty 79 504,41 zł. Odpis pisma zawierającego to stanowisko został przesłany przez pełnomocnika (...) S.A. bezpośrednio do radcy prawnego M. S., jako pełnomocnika wzywającego do próby ugodowej. Wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2018 roku Sąd Rejonowy w W. zasądził od pozwanych Przedsiębiorstwa Usługowo – Produkcyjnego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości z siedzibą w N. i (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda S. C. kwotę 20 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 16 lipa 2010 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałych (in solidum). Ponadto Sąd ten ustalił, że pozwani ponoszą odpowiedzialność za skutki robót budowlanych wykonanych przez spółkę (...) w okresie od czerwca do listopada 2009 roku przy ul. (...) w S., polegających na wykonaniu wykopu dla komory (...) i wzmocnieniu jej ściankami typu larsena w ramach kontraktu pod nazwą: ,,(...) S. – (...) (...)”, jakie mogą się ujawnić w przyszłości w budynku mieszkalnym przy ul. (...) w S. posadowionym na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Na ogłoszeniu tego wyroku był obecny powód S. C. wraz z pełnomocnikiem radcą prawnym M. S.. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd ustalił, że wysokość szkody poniesionej przez powoda S. C. w wyniku działania pozwanego (...) spółki z o.o. wyniosła 103.579,69 zł brutto. Szkoda ta dotyczyła uszkodzenia budynku powoda i urządzeń z nim związanych. Nadto Sąd ten ustalił, że szkoda powoda z tytułu zniszczonych ruchomości wyniosła 14.893,37 zł. Sąd ten wskazał, iż zasądzając na rzecz powoda jedynie kwotę 20.000 zł, wziął pod uwagę, że powód od dnia wniesienia pozwu nie rozszerzył swojego powództwa. Wyrok ten wraz z uzasadnieniem został doręczony radcy prawnemu M. S. w dniu 3 października 2018 roku, ale nie został zaskarżony przez powoda. S. C.. Apelacje wniosła jedynie strona pozwana spółka (...). Wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2019 roku Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił apelację strony pozwanej, przyjmując za własne ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego w W. m.in. co do wysokości poniesionej przez powoda szkody, wskazując że w tym zakresie apelujący nie podnosił jakichkolwiek zarzutów. Na ogłoszeniu powyższego wyroku i rozprawie ją poprzedzającej był obecny powód S. C. wraz z pełnomocnikiem radcą prawnym M. S.. W dniu 26 sierpnia 2019 roku strona pozwana realizując wyrok Sądu Rejonowego w W. z dnia 28 sierpnia 2018 roku oraz wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2019 roku przyznała na rzecz powoda S. C. kwoty: 20 000 zł tytułem należności głównej, 18 000 zł tytułem odsetek oraz 13 917,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz postępowania odwoławczego. W dniu 30 stycznia 2020 roku radca prawny M. S. zgłosił do (...) S.A. wyrządzoną przez siebie szkodę z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych, wskazując jako poszkodowanego S. C.. Jako datę wyrządzenia szkody wskazał styczeń 2018 roku. Podając okoliczności zdarzenia wyrządzającego szkodę stwierdził, że wykonując zawód radcy prawnego świadczył pomoc prawną na rzecz S. C. w związku ze szkodą jaką wyrządziło mu (...) spółka z o.o. w N.. Podał, że w ramach świadczenia tej pomocy prawnej reprezentował mocodawcę w toku procesu przeciwko tej spółce oraz (...) S.A. przed Sądem Rejonowym w W., przy czym proces ten dotyczył jedynie roszczenia częściowego w zakresie 20.000 zł. Nadto zgłaszający tę szkodę podał, że na mocy umowy z klientem miał złożyć pozew jedynie o część odszkodowania, zaś następnie działając imieniem mocodawcy miał złożyć wezwanie do ugody w celu przerwania biegu przedawnienia pozostałej części roszczenia odszkodowawczego. Oświadczył, iż pomimo tych ustaleń z klientem nie złożył stosownego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, co doprowadziło do tego, iż pomimo ustalenia w toku w/w procesu o sygn. (...), że szkoda S. C. wynosi 118.473,06 zł zasądzono na jego rzeczy wyłącznie kwotę 20.000 zł, zaś co do dalszych roszczeń pozwani podnieśli zarzut ich przedawnienia. Radca prawny M. S. wskazał, że o powyższym dowiedział się w styczniu 2018 roku w toku postępowania o zawezwanie do ugody. W dniu 25 marca 2020 roku (...) S.A. poinformował zgłaszającego szkodę, że odmawia wypłaty odszkodowania. Radca prawny M. S. w piśmie z 29 kwietnia 2020 roku uzupełniającym zgłoszenie szkody podał, że jego obowiązkiem w ramach świadczonej przez niego pomocy prawnej wobec S. C. było dochodzenie pełnej kwoty odszkodowania, jednak z jego inicjatywy doszło do podziału roszczenia i dochodzenia kwoty niższej, gdyż miał wątpliwości co do zasadności roszczeń odszkodowawczych klienta, których zasadność została przesądzona wyrokiem wstępnym wydanym przez Sąd Rejonowy w W.. Zdaniem radcy zgłaszającego tę szkodę gdyby podjął właściwe działanie to S. C. uzyskałby odszkodowanie w pełnej wysokości ustalonej w toku procesu przez Sąd Rejonowy w W.. W dniu 14 grudnia 2020 roku powód S. C., działając przez swojego pełnomocnika zwrócił się (...) S.A. o udzielenie informacji o stanie sprawy wynikającej ze zgłoszenia szkody przez radcę prawnego M. S.. W dniu 23 grudnia 2020 roku strona pozwana udzieliła informacji o odmowie uznania swojej odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia OC radcy prawnego M. S.. Formułując treść pozwu wszczynającego postępowanie w sprawie o sygnaturze (...) radca prawny M. S. napisał, że wysokość szkody to 70.000 zł, a także iż w tym procesie powód dochodzi jedynie części tego odszkodowania. Pozew o częściowe odszkodowanie wynikał z tego, że radca prawny poinformował powoda, że w ten sposób będą niższe koszty procesu. Z ustaleń pomiędzy powodem, a jego pełnomocnikiem wynikało, że w trakcie procesu pozew zostanie rozszerzony o dalszą kwotę. Radca prawny M. S. powiedział powodowi w toku procesu przed Sądem Rejonowym w W., że otrzyma kwotę około 130.000 zł. Reprezentując powoda w trakcie procesu w sprawie o sygn. (...) radca prawny M. S. posiadał wiedzę o rozbieżnym orzecznictwie sądowym w zakresie wpływu złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej na bieg terminu przedawnienia, a także iż stanowisko w tym zakresie ulegało wielokrotnie zmianom. Nadto świadek miał wiedzę o treści art. 130 ^{( 3)} k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w okresie prowadzenia postępowania w sprawie (...). Z tytułu świadczenia pomocy prawnej na rzecz powoda S. C. radca prawny pobrał umówione wynagrodzenie. W latach 2008-2019 radcowie prawni zrzeszeni w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w K. w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej związanej z wykonywanym zawodem byli ubezpieczeni przez (...) S.A. w W. w ramach umowy podpisanej z Krajową Radą Radców Prawnych w W.. W okresie 2011-2019 (...) S.A. powyższym ubezpieczeniem obejmowało radców prawnych w ramach konsorcjum z innymi zakładami ubezpieczeń.

Ocena dowodów:

Autentyczność i wiarygodność dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu, w szczególności na podstawie dokumentów urzędowych stanowiących część akt sądowych o sygn. (...) oraz (...), a także dokumentów stanowiących akta postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez stronę pozwaną. Sąd oparł się nadto częściowo na zeznaniach świadka M. S., jednak tylko w niewielkim zakresie w jakim były one zgodne z treścią w/w dokumentów. W pozostałej części dowód z zeznań tego świadka nie mógł stanowić podstawy jakichkolwiek ustaleń faktycznych, wobec tego że świadek odmawiał odpowiedzi na większość pytań, powołując się na prawo do odmowy odpowiedzi wynikające z naruszenia tajemnicy zawodowej. Zdaniem Sądu świadek był uprawniony do skorzystania z tego prawa na podstawie art. 261 §2 k.p.c. w zw. z art. 3 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (tj. Dz.U. z 2022r. poz. 1166). Nadto jedynie częściowo Sąd uznał za wiarygodne zeznania złożone przez powoda S. C.. Za niewiarygodne Sąd uznał jego zeznania dotyczące braku wiedzy o treści pozwu, który był podstawą wszczęcia procesu w sprawie (...), a także o braku wiedzy aż do czasu zakończenia tej sprawy w drugiej instancji, iż powództwo dotyczyło wyłącznie kwoty 20.000 zł, a nie 70.000 zł. W ocenie Sądu zeznania powoda w tym zakresie są sprzeczne z doświadczeniem życiowym i logicznym rozumowaniem. Nie można bowiem w zgodzie z tymi zasadami przyjąć, że powód S. C. nie znał treści pozwu wniesionego w jego imieniu, a także iż profesjonalny pełnomocnik bez zgody mocodawcy zmienił treść żądania, które miało być przedmiotem sprawy sądowej. Dodatkowo jeśli powód był obecny na rozprawach odbywanych przed Sądem Rejonowym w W., a także przy ogłoszeniu przez ten Sąd wyroków w tamtej sprawie, to nie sposób dać wiary jego zeznaniom o braku wiedzy co do przedmiotu tego procesu, jak i o treści wydanych w nim wyroków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo dotyczące odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez (...) S.A. nie było zasadne w całości, natomiast powództwo dotyczące odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez radcę prawnego M. S. przy świadczeniu pomocy prawnej na rzecz powoda Sąd uznał za zasadne jedynie częściowo. Na wstępie niniejszych rozważań wskazać należy, iż powód w niniejszym procesie dochodził od strony pozwanej w istocie dwóch niezależnych roszczeń odszkodowawczych w tej samej wysokości, lecz wynikających z odmiennych podstaw faktycznych. Zdaniem Sądu sposób sformułowania przedmiotowego powództwa nie uzasadniał stanowiska, iż jedno z powyższych roszczeń stanowi roszczenie główne, a drugie ewentualne, lecz iż ma miejsce kumulacja dwóch roszczeń skierowanych przeciwko temu samemu pozwanemu. W przypadku obu roszczeń sądem właściwym miejscowo i rzeczowo był Sąd Okręgowy w Krakowie, zaś legitymacja bierna strony pozwanej (...) S.A. wynikała z faktu, iż podmiot ten był ubezpieczycielem w zakresie odpowiedzialności cywilnej zarówno spółki (...) spółki z o.o. w N., jak i radcy prawnego M. S., a więc podmiotów, którym powód zarzucał wyrządzeniu mu szkód majątkowych w wysokości 98.473,06 zł.Odnosząc się do powództwa, którego podstawą faktyczną było wyrządzenie powodowi szkody przez spółkę (...) przy wykonywaniu przez nią robót budowlanych, stwierdzić należy, iż powództwo to nie mogło zostać uwzględnione z uwagi na podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia. Nie ulega wątpliwości, że powyższe roszczenie oparte było na odpowiedzialności deliktowej tej spółki za szkody wyrządzone przy realizacji zamówienia dotyczącego „(...) S. -K.”. W ocenie Sądu za wykazane też należało uznać, że podmiot ten wyrządził powodowi S. C. szkodę w jego nieruchomości na kwotę ponad 100.000 zł. Odpowiedzialność tego podmiotu za tę szkodę wynika wprost z treści prawomocnego wyroku wstępnego Sądu Rejonowego w W. z 9 maja 2014 roku sygn. (...), który jako wyrok prawomocny wiąże Sąd orzekający także w tym postępowaniu na zasadzie art. 365 §1 k.p.c. Odpowiedzialność strony pozwanej (...) S.A. z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody jest wyznaczona granicami odpowiedzialności sprawcy szkody (art. 822 §1 k.c.). Nadto zgodnie z art. 819 §3 k.c. w przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Mając na uwadze powyższe uregulowania należy stwierdzić, że roszczenie powoda w stosunku do strony pozwanej (...) S.A. z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej tego podmiotu za szkody wyrządzone przez P. C. w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową w chwili wytoczenia niniejszego powództwa było już przedawnione. Zgodnie z art. 442 ^{( 1)} §1 k.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili wytoczenia niniejszego powództwa roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Ze stanu faktycznego ustalonego w tej sprawie wynika, że powód S. C. o szkodzie i jej sprawcy miał wiedzę co najmniej w dniu 21 stycznia 2010 roku kiedy uczestniczył w oględzinach nieruchomości w związku ze szkodą likwidowaną przez (...) S.A. z ramach ubezpieczenia OC spółki (...). Postępowanie to zakończyło w dniu 4 marca 2010 roku kiedy to strona pozwana przyznała mu odszkodowanie w wysokości 9899,50 zł. Zatem z tym dniem na podstawie art. 819 §4 k.c. ponownie rozpoczął bieg termin przedawnienia tego roszczenia w stosunku do zakładu ubezpieczeń i spółki (...). Kolejną czynnością podjętą przez powoda było wytoczenie przez niego powództwa przed Sądem Rejonowym w W. o zapłatę kwoty 20.000 zł z tytułu odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez spółkę (...) w związku z tym samym zdarzeniem. Czynność ta w związku z art. 123 §1 pkt 1 k.c. skutkowała przerwaniem biegu przedawnienia w stosunku do tej spółki oraz (...) S.A., ale jedynie w zakresie dochodzonej kwoty w wysokości 20.000 zł. Natomiast czynność ta nie doprowadziła do przerwania biegu przedawnienia co do roszczeń odszkodowawczych przekraczających tę kwotę. Należy bowiem wskazać, że przerwanie biegu przedawnienia na skutek podjęcia określonej czynności procesowej dotyczy roszczeń tylko w zakresie objętym czynnością, a więc wytoczenie powództwa o część należnego świadczenia przerywa bieg przedawnienia wyłącznie w odniesieniu do tej części. Jakkolwiek Sądowi orzekającemu znane są przykłady orzecznictwa, w którym dopuszczono odstępstwa od tej reguły, to jednak nie dotyczyły one przypadków, gdy strona świadomie dochodzi w danej sprawie tylko części swojego roszczenia, którego wysokość jest jej znana już w momencie wytoczenia tego powództwa (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2020 r. V CSK 427/18). W związku z powyższym przyjąć należy, że roszczenie odszkodowawcze powoda związane ze szkodą wyrządzoną mu działaniem spółki (...), za które to działania odpowiedzialność gwarancyjną ponosiła strona pozwana w tej sprawie, uległo przedawnieniu zgodnie z art. 442 ^{( 1)} §1 k.c. z dniem 5 marca 2013 roku. Zatem wpływu na bieg powyższego terminu nie mogło mieć podjęcie przez powoda czynności w postaci zawezwania spółki (...) S.A. do próby ugodowej w dniu 30 grudnia 2017 roku, jak również wytoczenie powództwa w niniejszej sprawie, gdy czynności te miały miejsce już upływie terminu przedawnienia, a w konsekwencji nie mogły doprowadzić do jego przerwania. Wobec tego, że zgodnie z art. 117 §2 zd.1 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia, a także wobec podniesienia tego rodzaju zarzutu przez stronę pozwaną (...) S.A., powództwo wywodzone w stosunku do tego podmiotu z tytułu szkody wyrządzonej przez spółkę (...) nie mogło zostać uwzględnione, gdyż przekształciło się w zobowiązanie naturalne, co oznacza brak możliwości jego przymusowej realizacji. W związku z tym powództwo to zostało oddalone o czym Sąd orzekł w punkcie I sentencji. Kontynuując rozważania należy wskazać, iż odmienna ocena prawna dotyczy roszczenia odszkodowawczego dochodzonego przez powoda od strony pozwanej w związku ze szkodą wyrządzoną mu przez radcę prawnego M. S. w ramach świadczenia na jego rzecz pomocy prawnej. Podnieść należy, iż radcowie prawni zgodnie z art. 22 ^{( 7 )} ust.1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 4 i art. 6 ust. 1. tej ustawy czyli za szkody wyrządzone przy świadczeniu pomocy prawnej przez co należy rozumieć w szczególności udzielanie porad i konsultacji prawnych, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy. Zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych uregulowany został w ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz.U. z 2022r. poz. 2277). Z art. 9 ust.1 tej ustawy wynika, że umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków. Z kolei z art. 11 ust.1 i 2 ustawy wynika, że obowiązkowymi ubezpieczeniami, o których mowa w art. 4 pkt 4 (tj. ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia), jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotów objętych ubezpieczeniem za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, wykonywaniu zawodu albo prowadzeniu działalności lub będące następstwem wad produktu, określona w ustawie wprowadzającej dany obowiązek lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską, przy czym umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej, o którym mowa w art. 4 pkt 4, obejmuje również szkody wyrządzone w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność. Przepis art. 13 ust. 2 tej ustawy stanowi, że w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że strona pozwana przez cały okres od 2008 roku do 2019 roku była podmiotem ubezpieczającym radców prawnych w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Zatem w tym zakresie ubezpieczała również powyższą odpowiedzialność radcy prawnego M. S.. Nie ulega wątpliwości, że pomoc prawna udzielana przez radcę prawnego M. S. powodowi S. C. na etapie przed wszczęciem procesu w sprawie o sygn. (...), jak i na etapie późniejszym w toku tego postępowania, mieściła się w zakresie świadczenia pomocy prawnej o jakiej stanowi art. 4 ustawy o radcach prawnych. Stwierdzić w tym miejscu należy, iż podstawę cywilnoprawną świadczenia przez profesjonalnego pełnomocnika usług na rzecz osoby reprezentowanej są przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia tj. art. 734 k.c. w zw. z art. 750 k.c. (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.08.2011 r. I CSK 611/10). Umowa ta jest zatem umową starannego działania, a nie umową rezultatu, zaś dla oceny właściwego wykonania obowiązków przyjmującego zlecenie należy uwzględnić treść art. 355 k.c., który stanowi, że dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność) (§1), a także iż należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności (§2). Nadto zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zdaniem Sądu stan faktyczny ustalony w tej sprawie prowadzi do wniosku, iż radca prawny M. S. w nieprawidłowy sposób świadczył pomoc prawną na rzecz powoda S. C. co doprowadziło do wyrządzenia mu szkody polegającej na uzyskaniu przez niego od sprawcy uszkodzenia jego zabudowań tj. spółki (...) niższego odszkodowania niż to, które mógłby uzyskać, gdyby świadczenie pomocy prawnej przebiegało z dołożeniem należytej staranności wymaganej od radcy prawnego świadczącego w sposób profesjonalny tego rodzaju usługi. W ocenie Sądu profesjonalny pełnomocnik decydujący się w porozumieniu ze swoim klientem na wytoczenie powództwa jedynie o część roszczenia, którego domagał się mocodawca, musiał mieć świadomość, że w zakresie w jakim pozew nie obejmował pozostałej części świadczenia nie następowało przerwanie biegu przedawnienia w stosunku do tego roszczenia. Oczywistym jest też, że musiał mieć wiedzę o instytucji przedawnienia i terminach w jakich przedawnienie następuje wobec konkretnych roszczeń majątkowych. Tego rodzaju wiedzę powinien bowiem posiadać każdy prawnik. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że radca prawny M. S., mając wątpliwości co do zasadności roszczeń zgłaszanych przez S. C. i istnienia przesłanek do ich uwzględnienia w toku zamierzonego procesu sądowego ( w szczególności gdy wątpliwości te dotyczyły samej zasady dochodzonego roszczenia, a nie tylko ich wysokości), mógł w porozumieniu ze swoim klientem wnieść pozew jedynie o część roszczeń, które jego klient uważał za należne z tytułu określonej szkody. Tego rodzaju czynności leżały w interesie mocodawcy, gdyż ograniczały koszty, które mocodawca musiał ponieść zarówno wszczynając proces, jak również jakie musiałby ponieść w przypadku ewentualnego przegrania procesu. Jednak zdaniem Sądu, należało wymagać od profesjonalnego pełnomocnika procesowego, a także osoby świadczącej na rzecz powoda pomoc prawną poza czynnościami związanymi ze sprawą (...), aby w przypadku braku prawomocnego rozstrzygnięcia w zakresie dochodzonego roszczenia częściowego, podjął przed upływem terminu przedawnienia roszczeń nie objętych powództwem konieczne czynności zabezpieczające klienta przed skutkami wynikającymi z przedawnienia roszczeń, które zgłaszał. Zdaniem Sądu, nawet przy podnoszonych przez świadka rozbieżnościach w orzecznictwie sądowym co do oceny skutków zawezwania do próby ugodowej, nie było jakichkolwiek przeszkód, aby przed upływem terminu przedawnienia z takim wnioskiem wystąpić wobec sprawcy szkody oraz jego ubezpieczyciela w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Takie czynności po pierwsze nie wiązały się dla mocodawcy z jakimikolwiek znaczącymi kosztami, a po drugie jeśli świadek ten miał wiedzę o istniejących rozbieżnościach, to tym samym miał wiedzę, iż część orzecznictwa uznaje tego rodzaju czynność procesową za prowadzącą do przerwania biegu przedawnienia roszczenia w oparciu o art. 123 §1 pkt 1 k.c. Zatem już tylko z tego powodu podjęcie tej czynności należy uznać za celowe i mogące zabezpieczyć powoda przed skutkami przedawnienia. Nadto podnieść należy, iż świadek M. S., jakkolwiek zeznał o swoich wątpliwościach co do skutków przedmiotowej czynności dla przerwania biegu przedawnienia roszczenia powoda, to jednak w końcu podjął właśnie tego rodzaju czynność procesową, tylko że ze znacznym opóźnieniem, co spotkało się z podniesieniem zarzutu przedawnienia przez wezwanych do próby ugodowej. Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, iż złożenie wniosku o zawezwanie sprawcy szkody i zakładu ubezpieczeń do próby ugodowej nie było jedyną możliwą czynnością, którą w świetle obowiązujących przepisów prawa mógł podjąć radca prawny M. S., świadcząc ze starannością wymaganą od profesjonalisty pomoc prawną na rzecz S. C., aby przerwać bieg terminu przedawnienia roszczeń nie objętych pozwem w sprawie (...). Zdaniem Sądu nie było bowiem jakichkolwiek przeszkód, aby przed dniem 5 marca 2013 roku rozszerzyć powództwo w sprawie (...) o dalszą kwotę, którą powód uznawał za zasadną. Zwrócić należy uwagę, że od dnia 2 marca 2006 roku do kodeksu postępowania cywilnego został wprowadzony art. 130 ^{( 3 )}k.p.c., którego §2 stanowił, że jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał na skutek rozszerzenia lub innej zmiany żądania, z innych przyczyn niż wymienione w § 1, albo po wysłaniu odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - po wysłaniu zawiadomienia o terminie posiedzenia, przewodniczący wzywa zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie tygodnia, a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą i nie ma w kraju przedstawiciela - w terminie nie krótszym od miesiąca, przy czym w razie bezskutecznego upływu terminu sąd prowadzi sprawę bez wstrzymywania biegu postępowania, a o obowiązku uiszczenia opłaty orzeka w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu. Przepis ten w tym samym brzmieniu obowiązywał aż do 4 listopada 2019 roku, zatem rozszerzenie powództwa przed upływem terminu przedawnienia, nie wiązało się z koniecznością uiszczenia dodatkowej opłaty sądowej pod rygorem zwrotu pisma rozszerzającego powództwo. Dodatkowo podnieść należy, iż pełnomocnikowi powoda musiały być znane przepisy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie możliwości zwolnienia strony od kosztów sądowych. Zatem nawet w przypadku wezwania powoda w związku z rozszerzeniem żądania pozwu o uiszczenie dodatkowej opłaty mógłby się on ubiegać o zwolnienie od tych kosztów sądowych. W tej sytuacji uznać należy, iż brak podjęcia którejkolwiek ze wskazanych czynności, aby przerwać bieg przedawnienia roszczeń S. C. wobec spółki (...) S.A. należy ocenić jako rażące zaniedbanie staranności wymaganej od osoby świadczącej pomoc prawną. Powyższe stwierdzenie, zdaniem Sądu, należy odnieść jednak jedynie do roszczenia stanowiącego różnicę pomiędzy kwotą odszkodowania podaną w pozwie sporządzonym przez radcę prawnego M. S. tj. 70.000 zł, a kwotą dochodzoną tym pozwem w sprawie (...) tj. kwotą 20.000 zł. Jeśli bowiem już w treści pozwu z dnia 3 sierpnia 2010 roku radca prawny wskazywał na szkodę wynoszącą 70.000 zł, z której dochodził pozwem wyłącznie 20.000 zł, to w zakresie tej różnicy musiał mieć świadomość biegnącego terminu przedawnienia i jego skutków dla możliwości zaspokojenia roszczeń jego klienta. W zakresie natomiast roszczeń przekraczających tę różnicę tj. ponad kwotę 50.000 zł, zdaniem Sądu brak możliwości przypisania radcy prawnemu zaniedbania należytej staranności. Z materiału dowodowego, w ocenie Sądu, nie wynika aby w momencie wytoczenia powództwa w sprawie (...), radca prawny M. S. miał podstawy do przyjęcia wyższej wysokości roszczeń przysługujących powodowi S. C. w stosunku do sprawcy szkody P. C.. Z kolei pierwsza opinia biegłego sądowego w zakresie wysokości kosztów koniecznych do przywrócenia stanu sprzed wyrządzeniem powodowi szkody została sporządzona w toku procesu (...) dopiero w dniu 20 kwietnia 2017 roku, a więc już po upływie terminu przedawnienia roszczeń nie objętych tym procesem. W opinii tej wysokość szkody w jednym z wariantów określono na kwotę 75.229 zł, a więc zbliżoną do pierwotnych twierdzeń pozwu. Kolejne opinie w tamtej sprawie podnoszące wysokość szkody poniesionej przez powoda zostały sporządzone jeszcze później. W tej sytuacji w momencie, w którym radca prawny M. S., jako pełnomocnik powoda S. C., miał możliwość poznania treści tych opinii (na podstawie których Sąd Rejonowy w W. następnie ustalił wysokość szkody poniesionej przez powoda), nie mógł już skutecznie podjąć jakichkolwiek czynności, które w świetle obowiązującego prawa mogły doprowadzić do przerwania biegu terminu przedawnienia, bądź zniesienia skutków upływu terminu przedawnienia roszczenia. Zatem w zakresie roszczeń przewyższających kwotę 50.000 zł nie można stwierdzić istnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy brakiem podjęcia przez radcę prawnego M. S. przed 30 grudnia 2017 roku czynności prowadzących do przerwania biegu przedawnienia roszczeń powoda w stosunku do (...) S.A., jako jego ubezpieczyciela, a szkodą powoda polegającą na braku możliwości uzyskania od tych podmiotów odszkodowania w wysokości ustalonej przez Sąd Rejonowy w W.. W tym miejscu dodać należy, że w zakresie kwoty 50.000 zł, jako różnicy pomiędzy wskazaną w pozwie kwotą 70.000 zł i dochodzoną nim kwotą 20.000 zł, gdyby nie zaniedbanie pełnomocnika powoda S. C., z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością można stwierdzić, że powód uzyskałby tę kwotę odszkodowania od sprawcy szkody (...) spółki z o.o. w N., bądź jego ubezpieczyciela, którym był (...) S.A. w W.. Za takim stwierdzeniem przemawia z jednej strony prawomocne ustalenie wyrokiem wstępnym z 9 maja 2014 roku odpowiedzialności wskazanych podmiotów za tę szkodę powoda, a nadto ustalenie faktyczne zawarte w uzasadnieniu wyroku końcowego Sądu Rejonowego w W. z dnia 28 sierpnia 2018 roku, co do wysokości szkody doznanej przez powoda wskutek robót budowlanych spółki (...). W tym zakresie w ocenie Sądu nie ma wątpliwości co do istnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wskazanym wcześniej zaniedbaniem radcy prawnego M. S., a brakiem zasądzenia na rzecz powoda kwoty 50.000 zł, ponad zasądzona mu kwotę 20.000 zł. Zauważyć należy, iż sam świadek radca prawny M. S. miał świadomość swoich zaniedbań w toku świadczenia pomocy prawnej na rzecz S. C., czemu dał wyraz zarówno podczas swoich zeznań w niniejszym procesie, jak również sam zgłaszając do (...) S.A. zaistnienie zdarzenia objętego jego obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, zawierające stwierdzenia o braku dołożenia należytej staranności. Zdaniem Sądu roszczenie odszkodowawcze powoda S. C. z tytułu szkody wyrządzonej na skutek nieprawidłowego świadczenia mu pomocy prawnej przez radcę prawnego M. S. w chwili wytoczenia niniejszego powództwa nie było przedawnione. Zatem podniesiony w tym zakresie zarzut strony pozwanej należy ocenić jako bezskuteczny. Podnieść należy, iż roszczenia odszkodowawcze z tytułu nienależytego wykonania umowy zlecenia objęte są ogólnym terminem przedawnienia wynoszącym aktualnie 6 lat, a do 9 lipca 2018 roku lat 10. Do tego rodzaju roszczeń nie ma zastosowania termin przedawnienia określony w art. 751 k.c. Uwzględniając, iż pozew w tej sprawie został wniesiony w dniu 4 marca 2020 roku, roszczenia powoda w tym zakresie nie mogą być uznane za przedawnione niezależnie od tego czy za początek biegu tego terminu przyjmie się (zgodnie z art. 455 k.c. w zw. z art. 120 §1 k.c.) moment przedawnienia roszczeń powoda wobec spółki (...) i jego ubezpieczyciela w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, czy datę podniesienia przez w/w podmioty zarzutów przedawnienia w sprawie (...) tj. 5 lutego 2018 roku, czy nawet moment wszczęcia procesu w sprawie o sygn. (...) tj. 24 sierpnia 2010 roku. Odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 §1 i §2 k.c., przyjmując za początek ich naliczania datę wniesienia pozwu w tej sprawie. Powyższa data wynikała z faktu, iż przed wszczęciem niniejszego procesu powód S. C. nie wzywał strony pozwanej o zapłatę odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej mu przez radcę prawnego M. S.. Podnieść należy, iż jakkolwiek z art. 14 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wynika, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, to jednak w niniejszej sprawie poszkodowany sam nigdy nie dokonał takiego zgłoszenia do zakładu ubezpieczeń, gdyż zgłoszenie pochodziło od sprawcy szkody. Mając na uwadze powyższą argumentację Sąd na podstawie wskazanych przepis prawa orzekł jak w punkcie II i III sentencji wyroku. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. wobec faktu, iż powództwo zostało uwzględnione jedynie częściowo.

Apelacja powoda

Wyrok został zaskarżony w części tj. w zakresie oddalającym powództwo w części dotyczącej odszkodowania z tytułu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu powodowi pomocy prawnej, ponad zasądzoną kwotę 50000 zł, w zakresie 38 573,56 zł (pkt III wyroku) oraz w części dotyczącej wzajemnego zniesienia kosztów postępowania pomiędzy stronami (pkt !.V wyroku). Powód wniósł o zmianę wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda w punkcie II wyroku, kwoty 88.573,56 zł (słownie: osiemdziesiąt osiem tysięcy pięćset siedemdziesiąt trzy złote 56/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 marca 2020 roku do dnia zapłaty, z tytułu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu powodowi pomocy prawnej oraz o zmianę wyroku i zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Wniósł także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego wg. norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów (tzw. błąd dowolności), prowadzące Sąd 1 instancji do błędnej konkluzji, iż pierwotnie umówiona pomiędzy powodem a radcą prawnym M. S., możliwa do uzyskania kwota odszkodowania dochodzonego od ubezpieczyciela firmy (...) sp. z o.o. wyniosła 70 000 zł, podczas gdy - jak wskazano w uzasadnieniu wyroku - radca prawny M. S. stwierdził w trakcie spotkania z powodem, iż szacuje kwotę odszkodowania należnego powodowi na kwotę ok. 130 000 zł., które to naruszenie skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych (sprzecznością ustaleń Sądu I instancji z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego) poprzez błędne ustalenie, iż radca prawny M. S. winien zabezpieczyć przed upływem terminu przedawnienia jedynie kwotę 50 000 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy rzekomo umówioną kwotą 70 000 zł, a dochodzoną przed Sądem Rejonowym w W. kwotą 20 000 zł, podczas gdy owe zabezpieczenie winno obejmować kwotę minimum 110 000 zł

2.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów, prowadzące Sąd I instancji do błędnej konkluzji, iż zabezpieczenie roszczeń powoda przez radcę prawnego M. S. ponad dochodzoną przed Sądem Rejonowym w W. kwotę 20 000 zł, do kwoty wynikającej z opinii uzupełniających biegłych (finalnie 118 473,06 zł) sporządzonych w tymże postępowaniu było niemożliwe, z uwagi na fakt, iż opinie te zostały sporządzone już po upływie terminu przedawnienia roszczeń powoda, podczas gdy - jak sam Sąd I instancji wskazuje w innej części uzasadnieniu wyroku - radca prawny M. S., mógł skorzystać z instytucji zawezwania do próby ugodowej czy też rozszerzenia żądania pozwu, mając w dniu upływu terminu przedawnienia świadomość, iż opinie biegłych w przedmiocie kalkulacji wysokości szkody powoda nie zostały jeszcze sporządzone, które to naruszenie skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych (sprzecznością ustaleń Sądu I instancji z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego) poprzez błędne ustalenie, iż radca prawny M. S. nie miał obiektywnej możliwości zabezpieczenia roszczeń powoda do kwoty ustalonej w uzupełniających opiniach biegłych sporządzonych w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w W. (118 473,06 zł)

3.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów, prowadzące Sąd I instancji do błędnej konkluzji, iż wniosek opinii głównej sporządzonej w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w W., ustalający kwotę odszkodowania na 75 229 zł stanowił jedynie jeden z wariantów możliwych do przyjęcia przez Sąd, podczas gdy opinia ta została uzupełniona przez kolejne dwie opinie, które miały charakter rozszerzający i podwyższający, które to naruszenie skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych (sprzecznością ustaleń Sądu I instancji z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego) poprzez błędne ustalenie, iż radca prawny M. S., w związku z istnieniem wariantu zawartego w głównej opinii biegłych sporządzonej w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w W., a zbliżonym do rzekomo umówionej z powodem kwoty 70 000 zł, nie popełnił błędu w sztuce nie zabezpieczając roszczeń powoda ponad kwotę 70 000 zł, podczas gdy obiektywnie winien zabezpieczyć kwotę wynikająca z opinii uzupełniającej pierwszej oraz uzupełniającej drugiej i ustaloną ostatecznie w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w W. na 118 473,06 zł

4.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 100 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c., poprzez wzajemne zniesienie kosztów postępowania pomiędzy stronami, podczas gdy powód wygrał powództwo co do zasady iw dużej części co do wysokości oraz zachodziły szczególnie uzasadnione okoliczności do nieobciążania powoda kosztami postępowania w zakresie w którym powództwo uległo oddaleniu

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

Zarzuty apelacji odnoszące się do błędnie wyciągniętych wniosków z ustaleń stanu faktycznego są uzasadnione. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego (strona 10 uzasadnienia, wers 7-9 od góry) radca prawny M. S. wskazywał na realną do uzyskania kwotę 130 000 zł. Sąd ustalił bowiem, że „Radca prawny M. S. powiedział powodowi w toku procesu przed Sądem Rejonowym w W., że otrzyma kwotę około 130.000 zł.”. Zatem wyciągnięty wniosek w części rozważań prawnych (strona 17, wers 20 – 14 od dołu) „ W zakresie natomiast roszczeń przekraczających tę różnicę tj. ponad kwotę 50.000 zł, zdaniem Sądu brak możliwości przypisania radcy prawnemu zaniedbania należytej staranności. Z materiału dowodowego, w ocenie Sądu, nie wynika aby w momencie wytoczenia powództwa w sprawie (...), radca prawny M. S. miał podstawy do przyjęcia wyższej wysokości roszczeń przysługujących powodowi S. C. w stosunku do sprawcy szkody(...)”, nie pozostaje w logicznym związku z ustaleniami faktycznymi. Skoro radca prawnych wskazywał powodowi na możliwą kwotę do osiągnięcia 130 000 zł to nie można przyjąć, że to miała być inna kwota. Owszem w pozwie radca prawny wskazał kwotę 70 000 zł jako całość szkody, ale Sąd Okręgowy nie wyjaśnia dlaczego należy dać prymat temu wskazaniu w pozwie, a nie informacji przekazanej powodowi. Należy podkreślić, że pozew traktowany jest przez część prawników jako element taktyki procesowej i nie chcą ujawniać w nim wszystkich twierdzeń, jeżeli nie ma takiej bezwzględnej konieczności. Skoro więc radca prawny wskazywał powodowi kwotę 130 000 zł jako możliwą do uzyskania to właśnie do takiej kwoty ponosi on odpowiedzialność, a co za tym idzie pozwany. Do takiej kwoty radca prawny mógł podjąć skuteczne działania mające na celu zapobieżeniu przedawnieniu roszczenia. Należy również zaznaczyć, że pierwsza opinia biegłego ze sprawy (...) nie mogła mieć wpływu na działania radcy prawnego, ponieważ została ona już wydana po upływie terminu przedawnienia. W konsekwencji należy przyjąć, ze wysokość szkody powoda wynosiła 88 573,56 zł, a nie 50 000 zł. Zatem należał zasądzić dalszą kwotę tj. 38 573,56 zł.

W pozostałym zakresie sąd podziela wnioski wyciągnięte ze stanu faktycznego jak i sam stan faktyczny. Sąd w całości podziela również argumentację prawną przedstawioną przez Sąd Okręgowy.

Zarzut dotyczący niewłaściwego rozstrzygnięcia o kosztach nie jest uzasadniony, ponieważ mimo zmiany wyroku to nie można tracić z pola widzenia faktu, że w istocie rzeczy powód dochodził dwóch roszczeń przeciwko pozwanemu. Jedno wynikało z tytułu odpowiedzialności za spółki (...), a drugie z tytułu odpowiedzialności za radcę prawnego. W pierwszym przypadku pozew został oddalony w całości. Zatem wzajemne zniesienie kosztów było prawidłowe.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł stosując zasadę z art. 98 kpc i w całości obciążono nimi pozwanego. W skład zasądzonych kosztów wchodzi wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 2700 zł wyliczone w oparciu o §10.1.1) i §2.5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. „w sprawie opłat za czynności radców prawnych” oraz 1929 zł tytułem opłaty od apelacji.

Mając powyższe na uwadze – na zasadzie art. 386 § 1 kpc – orzec należało jak w sentencji wyroku.