Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Boniecki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 marca 2023 r. w Krakowie

sprawy z powództwa: E. S. (1), A. S., E. P. (1), B. S. i E. S. (2)

przeciwko Towarzystwu (...) S.A w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 14 maja 2021 r. sygn. akt I C 791/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kwoty po 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 913/21

Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z 14 marca 2023 r.

Wyrokiem z 14 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Krakowie: I. zasądził od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki E. S. (1) kwotę 80.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 10 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia; II. oddalił w pozostałej części powództwo E. S. (1); III. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki E. S. (1) kwotę 2.804,68 zł tytułem kosztów procesu; IV. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki A. S. kwotę 110.650 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 30.000 zł tytułem odszkodowania, obie kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 10 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty; V. oddalił w pozostałej części powództwo A. S.; VI. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki A. S. kwotę 6.812 zł tytułem kosztów procesu; VII. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki E. P. (1) kwotę 82.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 20.000 zł tytułem odszkodowania, obie kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 8 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty; VIII. oddalił w pozostałej części powództwo E. P. (1); IX. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki E. P. (1) kwotę 4.850 zł tytułem kosztów procesu; X. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki B. S. kwotę 53.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty; XI. oddalił w pozostałej części powództwo B. S.; XII. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki B. S. kwotę 2.233 zł tytułem kosztów procesu; XIII. zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda E. S. (2) kwotę 53.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 25 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty; XIV. oddalił w pozostałej części powództwo E. S. (2); XV. zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda E. S. (2) kwotę 2.233 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji poczynił ustalenia faktyczne zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 136-138), które Sąd Apelacyjny podzielił i przyjął za własne.

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał powództwa
w zakresie żądań zadośćuczynienia za uzasadnione w części, w świetle przepisu art. 446 §4 k.c., przyjmując w szczególności, że:

- powódkę E. S. (1) łączyła z mężem bardzo silna więź uczuciowa; wspólnie realizowali swoje pasje, jeździli na ryby, razem spędzali wakacje, czas wolny; J. S. był bardzo zaangażowany w życie rodzinne; E. S. (1) na wiadomość o śmierci męża doznała szoku, nie była w stanie prawidłowo funkcjonować, zorganizować pogrzebu; w dalszym ciągu odczuwa krzywdę, brakuje jej męża; stan zdrowia powódki nie wymagał leczenia farmakologicznego, powódka nie korzystała z opieki lekarza psychiatry czy terapii psychologicznej; w bezpośrednim kontakcie robiła wrażenie osoby, która w sposób prawidłowy funkcjonuje w relacjach społecznych; proces żałoby nie przybrał postaci patologicznej; powódka obecnie pozostaje w niesformalizowanym związku z nowym partnerem;

- na skutek nagłej i tragicznej śmierci ojca A. S. doznała krzywdy w postaci zerwania więzi rodzicielskiej łączącej ją ze zmarłym ojcem; zdarzenie było dla małoletniej silnym wstrząsem emocjonalnym’ powódka ciągle wspomina ojca, inicjuje rozmowy na jego temat; z uwagi na wiek i brak pełnego zrozumienia pojęcia śmierci, nie przeszła w pełni procesu żałoby; raz była na wizycie u psychologa, natomiast jej stan psychiczno-emocjonalny nie wymagał dalszych wizyt;

- powódka E. P. (1) była emocjonalnie bardzo związana ze zmarłym ojczymem, który praktycznie zastępował jej ojca i wychowywał ją jak ojciec przez znaczną część jej dzieciństwa; na skutek nagłej i tragicznej śmierci J. S. powódka doznała krzywdy w postaci zerwania więzi rodzicielskiej łączącej ją ze zmarłym; zdarzenie było dla małoletniej silnym wstrząsem emocjonalnym; ojciec biologiczny powódki żyje i choć nie spotyka się córką, nie można wykluczyć, że relacje te mogą ulec poprawie;

- pomimo tego, że śmierć J. S. negatywnie odcisnęła się na psychice wszystkich powódek, to żona jak i córki funkcjonują w sposób prawidłowy w relacjach rodzinnych i społecznych; mieszkają w jednym domu z rodzicami zmarłego, z którymi utrzymują bliskie relacje; cała rodzina wpiera się wzajemnie.

- J. S. był z rodzicami blisko związany, utrzymywał z nimi stały kontakt; choć mieszkali w jednym budynku (w drugiej części domu), to jednak prowadzili oddzielne gospodarstwa domowe; wizyty syna, choć częste, były ograniczone czasowo, albowiem zasadniczą cześć czasu spędzał on z żoną i dziećmi;

- sumy zadośćuczynień (bez uwzględnienia świadczeń już wypłaconych) powinny wynieść w przypadku: E. S. (1) - 120.000 zł, A. S. - 130.000 zł, E. P. (1) - 100.000 zł, E. S. (2) i B. S. po 70.000 zł.

Wyrok powyższy w części zasądzającej zadośćuczynienia na rzecz: E. S. (1) – co do kwoty 45.000 zł, A. S. – co do kwoty 50.000 zł, E. P. (1) – co do kwoty 40.000 zł, E. S. (2) i B. S. co do kwot po 20.000 zł oraz rozstrzygającej o kosztach procesu zaskarżyła apelacją strona pozwana, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództw w zaskarżonych częściach.

Apelująca zarzuciła naruszenie art. 446 §4 k.c., poprzez uznanie, że odpowiednimi kwotami zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią J. S. są
w przypadku: E. S. (1) - 120.000 zł, A. S. - 130.000 zł, E. P. (1) - 100.000 zł, E. S. (2) i B. S. po 70.000 zł, podczas gdy krzywdzie tych powodów odpowiadają sumy odpowiednio: 75.000 zł, 80.000 zł, 60.000 zł i po 50.000 zł; zważyć należało, że śmierć J. S. nie doprowadziła do rozkładu życia rodzinnego, relacje w rodzinie układają się dobrze, powodowie wzajemnie się wspierali, dając sobie serdeczność i oparcie, funkcjonują normalnie w życiu społecznym i zawodowym, udało się im zakończyć żałobę w sposób niepowikłany; ponadto przyznane kwoty w porównaniu do innych tego typu spraw są wygórowane, a wskazane przez pozwaną kwoty są znaczne i odczuwalne, biorąc pod uwagę względy ekonomiczne i społeczne.

W odpowiedzi na apelację wszyscy powodowie wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 §1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Apelacyjny przyjął go za własny.

Podniesiony zarzut obrazy prawa materialnego w postaci art. 446 §4 k.c. skupiał się wyłącznie na kwestii wysokości zadośćuczynień. W powoływanym przepisie ustawodawca wskazał, że suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być odpowiednia, nie precyzując jednak zasad ustalania jej wysokości. Nie ulega wątpliwości w kontekście kompensacyjnego charakteru zadośćuczynienia, że o wysokości tej każdorazowo decydować będzie rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Niedający się wymierzyć ściśle charakter krzywdy sprawia, że ustalenie jej rozmiaru, a tym samym i wysokości zadośćuczynienia, zależy od oceny sądu, która powinna uwzględniać całokształt okoliczności. Przykładowo wymienić należy tu rozmiar doznanych cierpień, wiek poszkodowanego, trwałość następstw zdarzenia. Podkreślenia także wymaga, że korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonego zadośćuczynienia uzasadnione jest tylko wówczas, gdy sąd pierwszej instancji przy ustalaniu tejże sumy nie uwzględnił wszystkich istotnych okoliczności mających wpływ na rozmiar krzywdy, ewentualnie przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., II CKN 651/98). Przy określaniu wielkości krzywdy mogą być brane pod uwagę, choć jedynie pomocniczo takie okoliczności, jak sumy zasądzane w innych, analogicznych sprawach, przy czym konfrontacja danego przypadku z innymi może dać jedynie orientacyjne wskazówki co do poziomu odpowiedniego zadośćuczynienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2008 r., II CSK 78/08).

W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy uwzględnił wszystkie istotne dla ustalenia rozmiaru krzywdy elementy i przydał im należytą wagę. Wbrew przekonaniu apelującej Sąd ten uwzględnił fakt, że proces żałoby de facto uległ zakończeniu, że powodowie normalnie funkcjonują w życiu społecznym, a nadto poczucie ich krzywdy zostało złagodzone poprzez wzajemne wsparcie w trudnych momentach. Nie może przysłaniać to jednak faktu, że między zmarłym a wszystkimi powodami istniały szczególnie mocne więzi emocjonalne. Poszkodowany miał w dacie wypadku tylko 36 lat, a jego śmierć miała charakter nagły
i tragiczny. W jednym momencie powodowie stanęli przed koniecznością zmierzenia się
z brakiem ukochanej osoby, z którą byli na co dzień, zmiany planów na przyszłość. Zmarły dawał żonie i wychowywanym dzieciom poczucie oparcia i bezpieczeństwa, rodzice z kolei utracili dziecko, z którym mimo osiągnięcia przez niego dorosłości utrzymywali ścisłe relacje związane m.in. z bliskością zamieszkania. Dodać należy, że skarżąca powołując się na istniejące standardy orzecznicze, nie podała żadnego przykładu, który mógłby podlegać weryfikacji przez Sąd odwoławczy pod kątem istnienia bądź nie analogii w sytuacji osób poszkodowanych. W tych okolicznościach trudno mówić, że którakolwiek z przyznanych sum zadośćuczynienia została zawyżona w stopniu rażącym.

Sąd odwoławczy nie dostrzegł także, aby Sąd pierwszej instancji uchybił prawu materialnemu w zakresie nie objętym zarzutami apelacji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, które po stronie powodów ograniczyły się do wynagrodzeń radcy prawnego przyjęto art. 98 §1 k.p.c. w zw.
z art. 391 §1 k.p.c. oraz §2 pkt 5 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).