Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

Sędziowie: SSA Józef Wąsik

SSA Grzegorz Krężołek

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2024 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. N.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O.

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 29 kwietnia 2022 r. sygn. akt I C 103/21

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala powództwo o uchylenie uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. z dnia 14 października 2020r. nr (...) i nie obciąża powoda kosztami procesu;

2. nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 993/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2022r. sygn. akt I C 103/21 Sąd Okręgowy w Kielcach w uwzględnieniu powództwa K. N. uchylił uchwałę Nr(...) Rady Nadzorczej tej Spółdzielni z dnia 14 października 2020 roku w sprawie podwyżki eksploatacyjnej na nieruchomościach należących do zasobów zarządzanych przez w/w spółdzielnię.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

Powód K. N. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. i właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku na Os. (...) w O., pozostającym w zasobach pozwanej spółdzielni. Uchwałą Nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. z dnia 14 października 2020 roku ustalona została wysokość stawki eksploatacyjnej podstawowej w poszczególnych nieruchomościach od dnia 1.03.2021 roku.

Pismem z dnia 17 listopada 2020 roku powód poinformowany został, że Rada Nadzorcza w oparciu o przedstawione przez Zarząd Spółdzielni plany i kalkulacje kosztów podjęła decyzję o zmianie z dniem 1.03.2021 roku stawki eksploatacyjnej podstawowej (uchwała Nr (...)) w celu jej dostosowania do kosztów ponoszonych w nieruchomości, dla: członków spółdzielni z 1,04 zł/m2 p.u. na 1,37 zł/m2 p.u., a dla osób niebędących członkami spółdzielni – z 1,28/m2 p.u. na 1,61 zł/m2 p.u. W piśmie tym wskazane zostały opłaty miesięczne za lokal od 1.03.2021 roku, z wyszczególnieniem nazw stawek i ich wysokością.

W związku z licznymi zapytaniami mieszkańców spółdzielni w sprawie podwyżki stawek eksploatacyjnych, spółdzielnia zamieściła na swojej stronie internetowej uzasadnienie, bez wskazania nr oraz daty uchwały której uzasadnienie to dotyczy. Nie zawierało ono wyliczeń, które potwierdzałyby zasadność podwyżki stawek kosztów eksploatacji podstawowej nieruchomości.

Uchwałą Nr(...) z dnia 26 sierpnia 2020 roku, Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. delegowała na okres od 1.09.2020 roku do 31.12.2020 roku Panią E. Ż. do czasowego pełnienia obowiązków Prezesa Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O..

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że podstawę wytoczenia powództwa stanowił przepis art. 4 ust. 8 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, który nie zakreśla terminu na zakwestionowanie opłat przez osobę uprawnioną (ograniczeniem pozostaje jedynie termin przedawnienia roszczenia). Członek może żądać uchylenia uchwały w przypadku jej sprzeczności z postanowieniami statutu spółdzielni, które nie są jednocześnie sprzecznością uchwały z przepisami prawa.

Sąd wskazał, że zakres działania rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej określony został przepisem art. 46 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (tekst jednolity Dz. U. z 2018, poz. 1443). Inne niż wymienione w powołanym wyżej § 1 art. 46 ustawy uprawnienia rady nadzorczej może zastrzec statut spółdzielni (§ 2 art. 46 w/w ustawy).

Statut Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., określił w § 31, ust. 1 pkt 13, że do zakresu działania Rady Nadzorczej należy „uchwalanie szczegółowych zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalanie wysokości opłat za lokale w części zależnej od Spółdzielni, a także uchwalanie zasad ustalania odpłatności w części niezależnej od Spółdzielni, których wysokość wylicza Zarząd Spółdzielni”. Określenie zasobów mieszkaniowych oraz kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi zawarte zostało w pkt 1.2 i w pkt 2 Regulaminu rozliczania kosztów (...) i ustalania opłat za użytkowanie lokali w zasobach SM (...) w O. (k. 172-183).

Stosownie do treści § 85 pkt 6 Statutu pozwanej spółdzielni, zmiana wysokości opłat wymaga uzasadnienia na piśmie. W stanie faktycznym niniejszej sprawy bezspornym było, że uzasadnienie zmiany wysokości opłat, dokonanej w spornej uchwale, nie zostało sporządzone na piśmie. Wprawdzie - po interwencjach mieszkańców - na stronie internetowej spółdzielni ukazał się skan pisma zatytułowanego „uzasadnienie”, jednak zamieszczenie skanu nie tylko nie spełniało wymogu określonego powołanym wyżej przepisem art. 4 ust. 7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ale przede wszystkim było ogólnikowe i nie zawierało wyliczeń, które potwierdzałyby zasadność podwyżki stawek kosztów eksploatacji podstawowej nieruchomości. Skutkować to musi uznaniem dowolności podniesienia stawki za koszty eksploatacji. Strona pozwana przy piśmie z dnia 28.01.2022 roku dołączyła do akt Załącznik do uchwały Nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. z dnia 14.10.2020 r. zatytułowany (...). Nie został on opatrzony żadną datą, a pismo to różni się w swej treści z zamieszczonym na stronie internetowej skanem uzasadnienia (treść dołączonego przez powoda do pozwu internetowego skanu nie była kwestionowana przez stronę pozwaną). Nadal jednak dokument ten nie zawiera konkretnych wyliczeń, powołując jedynie, że na zwiększenie kosztów eksploatacji wpływ miał koszt legalizacji lub wtórnej wymiany wodomierzy oraz realizacja licznych wniosków mieszkańców o montaż lub wymianę instalacji domofonowych.Skoro zatem ciężar udowodnienia zasadności zmiany wysokości opłat spoczywał na spółdzielni, która obowiązkowi temu nie sprostała, należało orzec jak w pkt I sentencji wyroku.

Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając:

1. Naruszenie przepisów postępowania, a to:

- art. 233 $ 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów w postaci braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i przez to dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych z tym materiałem w postaci dokonania ustalenia, iż Powód nie został poinformowany o przyczynach podwyższenia stawki eksploatacyjnej podczas gdy Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z pisma Zarządu Pozwanej z dnia 17 listopada 2020 roku, w którym to powód został poinformowany, że Rada Nadzorcza w oparciu o przedstawione przez Zarząd (...) Spółdzielni plany i kalkulacje kosztów podjęła decyzję o zmianie z dniem 1.03.2021 roku podwyżki eksploatacyjnej podstawowej (uchwała Nr (...)) w celu jej dostosowania do kosztów ponoszonych w nieruchomości, dla: członków spółdzielni z 1,04 zł/m2 na 1,37 zł/m2 p.u., a dla osób niebędących członkami spółdzielni — z 1,28/m2 p.u. na 1,61 zł/m2. W piśmie tym wskazane zostały opłaty miesięczne za lokal od 01.03.2021 roku z wyszczególnieniem nazw stawek i ich wysokością. Stoi to w oczywistej sprzeczności z ustaleniem Sądu Okręgowego, iż „uzasadnienie” do uchwał, zamieszczone na stronie internetowej „nie zawierało wyliczeń”.

- art. 189 k.p.c. poprzez uznanie, iż Powód miał prawo wniesienia niniejszego powództwa w sytuacji brak istnienia interesu prawnego;

2. błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę orzeczenia polegający na uznaniu, iż brak umieszczenia daty na uzasadnieniu uchwały w przedmiocie podwyżek stawki eksploatacyjnej stanowił istotny brak uzasadnienia wobec zaistnienia którego, wystąpiła swego rodzaju „wada” wskazująca na to, iż Powód nie miał świadomości o przyczyną dokonania podwyżek opłaty eksploatacyjnej w sytuacji gdy przywołany przez Sąd Okręgowy przepis § 85 pkt 6 Statutu Spółdzielnie stanowi jedynie o konieczności sporządzenia uzasadnienia, nie wskazując przy tym na jego elementy konieczne, które determinują jego ważność bądź skuteczność.

3. naruszenie prawa materialnego, to jest art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, w której nakreślona w tym przepisie norma nakłada na Powoda obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania zajmowanego lokalu.

Pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego Orzeczenia i jego zmianę poprzez: - oddalenie powództwa w całości lub o uchylenie zaskarżonego Orzeczenia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zakwestionował stanowisko pozwanej o braku interesu prawnego z art. 189 k.p.c. Zdaniem pozwanego prawidłowe byłu ustalenie, że powód nie otrzymał od pozwanej uzasadnienia podwyżki albowiem uzasadnienie publikowane na stronie internetowej nie zawierało szczegółowych wyliczeń kosztóweksploatacji nieruchomości. Zmiana wysokości opłat wymaga uzasadnienia na piśmie. Powód zaś nie otrzymał uzasadnienia wysokości stawki eksploatacyjnej co nie spełnia ustawowych wymagań a pracownicy spółdzielni nie byli w stanie wytłumaczyć przyczyn podwyżki opłat.

Strona powodowa w uzupełnieniu apelacji powołała się także na propozycje stawek eksploatacji podstawowej dla członka SM (...) i wskazała, że zwiększone koszty eksploatacji nieruchomości wymagały podwyżki. Uchylenie zaś uchwały spowoduje konieczność zwrotu spółdzielcom kwoty 3,5 mln złotych, których pozwana nie posiada. Zwrot taki spowoduje upadłość spółdzielni,

Rozpoznając apelację Sąd drugiej instancji zwraca uwagę, że z ustaleń wynika , że z ustaleń wynika, że załącznikiem do uchwały Nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. z dnia 14.10.2020 r. stanowiło uzasadnienie. Ponadto z ustaleń wynika, że Rada Nadzorcza w oparciu o przedstawione przez Zarząd Spółdzielni plany i kalkulacje kosztów podjęła decyzję o zmianie z dniem 1.03.2021 roku stawki eksploatacyjnej podstawowej (uchwała Nr (...)) w celu jej dostosowania do kosztów ponoszonych w nieruchomości, dla: członków spółdzielni z 1,04 zł/m2 p.u. na 1,37 zł/m2 p.u., a dla osób niebędących członkami spółdzielni – z 1,28/m2 p.u. na 1,61 zł/m2 p.u. W piśmie tym wskazane zostały opłaty miesięczne za lokal od 1.03.2021 roku, z wyszczególnieniem nazw stawek i ich wysokością.. Okoliczność, że pismo to różni się od treści zamieszczonej na stronie internetowej nie oznacza , że nie zostały spełnione wymogi statutowe co do prawidłowości podjęcia uchwały. Kwestia jednak czy powód został skutecznie poinformowany o wysokości opłat zależnych od spółdzielni w rozumieniu art. 4 ust. 7 i niezależnych od spółdzielni w rozumieniu art. 4 ust. 7 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2020.1465 t.j., dalej u.s.m.) nie ma znaczenia dla oceny prawidłowości podjęcia uchwały. Przede wszystkim jednak brak jest dowodów, że powód może żądać uchylenia uchwały Rady Nadzorczej pozwanej w ramach regulacji statutowej dotycz dotyczącej postępowania wewnątrzspółdzielczego. Nie zostało też wykazane by do zarządu miały zastosowanie przepisy ustawy o własności lokali. Regulacja z ustawy z dnia z dnia 16 września 1982r. Prawo spółdzielcze (według obowiązującego w dacie podjęcia uchwały Dz.U.2020.275 t.j.) przewiduje dopuszczalność żądania uchylenia uchwały spółdzielni ale dotyczy to uchwał walnego zgromadzenia (art. 42). Przepis art. 24 §6 pkt 2 i art. 198§2 Prawa spółdzielczego rozszerza dopuszczalność zaskarżenia uchwał także w odniesieniu do uchwał Rady Nadzorczej ale dotyczących członkostwa w spółdzielni. Tego przedmiotu dotyczył omawiany przez powoda (k.228) wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2013 r. I ACa 741/12. Słusznie więc powód uznawał, że wyrok ten dotyczy zupełnie innego stanu faktycznego. Przepis art. 24 u.s.m. określa możliwość zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia przez właściciela lokalu nie będącego członkiem spółdzielni a art. 43 ust. 5 możliwość zaskarżenia uchwały zarządu o jakiej mowa w art. 43 ust. 3 ustawy. Brak jest więc podstawy do uchylenia uchwały Rady Nadzorczej z dnia o14 października 2020r. (por. także uchwałę Sądu najwyższego z dnia 18 września 2013 r., III CZP 13/13 OSNC 2014, nr 3, poz. 23 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2018r. sygn. akt IV CSK 302/17 ). Nie wyklucza to możliwości ustalenia nieważności uchwały na ogólnych zasadach prawa cywilnego, a więc zgodnie z art. 58 k.c. w związku z art. 189 k.p.c. Powód jednak ograniczył żądanie w tej części . Dodatkowo nie wnosił o uzupełnienie orzeczenia w odniesieniu do tego żądania. Sąd Okręgowy nie mógł więc naruszyć art. 189 k.p.c. albowiem pomimo powołania go w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ta materialnoprawna podstawa nie została zastosowana.

Na marginesie Sąd Apelacyjny nie kwestionuje dopuszczalności ustalenia, że oświadczenie woli o podwyższeniu opłat nie było ważne lub skuteczne albo, że opłaty obowiązują w innej wysokości.

Apelacja jednak jest uzasadniona.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c. i art. 367 ¹§3 k.p.c. zaskarżony wyrok i oddalił powództwo.

Biorąc jednak pod uwagę, że powód mógł pozostawać w przekonaniu, że nie otrzymał uzasadnienia na piśmie uzasadnienia podwyżki opłat i Sąd Okręgowy powoływał jego interes w kwestionowaniu podwyżki Sąd Apelacyjny nie obciążył powoda kosztami procesu za obie instancje na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c.