Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2024 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w K.

przeciwko A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 4 kwietnia 2022 r., sygn. akt I C 615/22

1.  zmienia zaskarżony w wyrok w ten sposób, że :

a) punktowi I nadaje treść:

„ I. zasądza od pozwanej A. S. na rzecz strony powodowej (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 186 288,01 zł (sto osiemdziesiąt sześć tysięcy dwieście osiemdziesiąt osiem złotych jeden grosz) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 178 664, 15 zł (sto siedemdziesiąt osiem tysięcy sześćset sześćdziesiąt cztery złote piętnaście groszy) od dnia 16 września 2021r do dnia zapłaty”;

b) eliminuje dotychczasowy punkt II sentencji wyroku, a dotychczasowy jego punkt III oznacza jako II;

2. nie obciąża pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego należnymi stronie powodowej.

Sygn. akt : I ACa 1105/22

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. w pozwie , wniesionym w postępowaniu upominawczym, przeciwko A. S. , domagał się zasadzenia na swoją rzecz kwoty 186 288,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od kwoty 178 664,15 zł od 16 września 2021r. do dnia zapłaty oraz obciążenia przeciwniczki procesowej kosztami procesu.

Uzasadniając żądanie wskazał , iż 26 czerwca 2019r. zawarł z pozwaną umowę o pożyczkę nr (...), na podstawie której przekazał jej do dyspozycji kwotę 200 000zł Całkowita kwota obciążająca dłużniczkę , na którą składały się kwota pożyczki i odsetki, wynosiła 254 718,61 zł.

A. S. zobowiązała się do spłaty zobowiązania umownego w 96 równych ratach, jednak nie wywiązała się z tego obowiązku.

Wezwania do zapłaty kierowane do pozwanej okazały się bezskuteczne wobec czego bank, pismem z 8 czerwca 2021r. , wypowiedział umowę łączącą strony.

Na kwotę dochodzoną pozwem 186 288,01 zł składają się: kapitał, odsetki umowne kapitałowe i odsetki umowne (karne) za opóźnienie.

Sąd Rejonowy Lublin Zachód ,w dniu 14 października 2021r., wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym , którym w całości żądanie banku uwzględnił.

Pozwana złożyła od niego sprzeciw , domagając się oddalenia powództwa , podnosząc nie wykazanie przez bank wysokości dochodzonego roszczenia oraz nieskuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki , wobec niedochowania przez stronę przeciwną procedury wskazanej w art. 75 c ustawy Prawo bankowe. W dniu 16 listopada 2021r Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 16 listopada 2021r, w sprawie o sygnaturze akt (...) , potwierdzając skutek wniesienia sprzeciwu w postaci utraty mocy przez nakaz, orzekł , iż każda ze stron ponosi koszty swojego udziału w postepowaniu /por. k. 46-51 akt/

Odpowiadając na sprzeciw pozwanej , już w ramach postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Krakowie / por. k. 56-57 akt / strona powodowa zaprzeczyła zasadności zarzutów A. S. wskazując w szczególności , że pożyczkobiorczyni w relacjach umownych z bankiem przed wypowiedzeniem umowy nie kwestionowała wysokości swojego długu. Ponadto wbrew jej stanowisku bank dochował obowiązków jakie nakładała w stosunku do niego norma art. 75 c ustawy Prawo bankowe.

Wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2022r , Sąd Okręgowy w Krakowie :

-zasądził od pozwanej A. S. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. w K., kwotę 186 288,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, liczonymi od 178 664, 15 zł od 23 września 2021r. do dnia zapłaty[ pkt I];

-oddalił powództwo w pozostałej części [ pkt II] oraz

zasądził a od pozwanej na rzecz powoda sumę 14 732 zł., tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powód (...) Bank (...) S.A. w K. oraz pozwana A. S., w dniu 26 czerwca 2019r. zawarli umowę pożyczki o nr (...).

Całkowita kwota pożyczki wynosiła 200 000 zł. Natomiast całkowita kwota do zapłaty ,obciążająca pożyczkobiorczynię była równa 254 718,61 zł.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania została określona na 6,43 %. Pozwana zobowiązała się spłacić kwotę pożyczki wraz z odsetkami, opłatami lub prowizjami i kosztami wynikającymi z umowy w 96 równych ratach, w terminach w niej wskazanych. Bank zastrzegł sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30‑dniowym okresem wypowiedzenia, jeśli pożyczkobiorca nie spłaca terminowo swoich zobowiązań wobec niego, wynikających z umowy mimo uprzedniego wezwania go do zapłaty lub dopuszcza do powstania zadłużenia przeterminowanego i nie reguluje go w terminie określonym w wezwaniu banku, który miał wynosić nie mniej niż 14 dni roboczych

A. S. od 29 kwietnia 2020r. nie spłacała obciążających ją rat pożyczki.

Bank , pismem z 28 stycznia 2021r. wezwał pozwaną do zapłaty zaległych rat w terminie 14 dni. Wezwanie zostało doręczone jej w 8 lutego 2021r. Zakreślony nim termin spłaty stwierdzonego w wezwaniu zadłużenia upłynął bezskutecznie w dniu 22 lutego 2021r. Strona powodowa poinformowała pozwaną o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia i nie łączyła wezwania do zapłaty z oświadczeniem o wypowiedzeniu.

Wezwania do zapłaty zostały zawarte w pismach z 28 stycznia 2021 r. oraz 13 sierpnia 2021r. zaś oświadczenie o wypowiedzeniu w piśmie z dnia 8 czerwca 2021 r.

W konsekwencji opisanego wyżej zaniechania , pismem z 8 czerwca 2021r. bank wypowiedział umowę z 26 czerwca 2019r zachowaniem 30 - dniowego okresu wypowiedzenia.

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało doręczone pozwanej 22 czerwca 2021r. , natomiast zakreślony nim termin upłynął bezskutecznie w dniu 22 lipca 2021r.

Bank po raz kolejny wezwał pozwaną do zapłaty całej należności umownej pismem z 13 sierpnia 2021r., które również pozostało bezskuteczne, mimo prawidłowego doręczenia pozwanej.

Sąd Okręgowy ustalił ponadto , iż kwota zadłużenia na dzień wypowiedzenia wynosiła 186 981,86 zł, z czego 2700 zł stanowiło zadłużenie przeterminowane. Na dzień 16 września 2021 r. wysokość odsetek umownych wynosiła 4 551,04 zł natomiast odsetek za opóźnienie 3 072,82 zł.

Ocenę prawną poddanego pod osąd roszczenia (...) banku (...) S.A. w K. Sąd Okręgowy rozpoczął od powołania treści art. 720§1kc wskazującej na elementy konstrukcyjne umowy pożyczki.

Następnie uznając , że roszczenie strony powodowej wobec A. S. jest uzasadnione w całości , w warunkach nie wykonywania przez nią obowiązków umownych, w zakresie terminowej spłaty rat kapitałowo – odsetkowych , który na siebie przyjęła, zawierając umowę i otrzymując kwotę pożyczonego kapitału , Sąd wskazał , iż w brew zarzutom pożyczkobiorczyni , bank wykazał wysokość dochodzonego roszczenia , a także dochował procedury ustanowionej przez art. 75 c ustawy Prawo bankowe albowiem pozwana została prawidłowo pouczona , w odpowiednim czasie o prawie i sposobie ubiegania się o restrukturyzację zadłużenia , po stwierdzeniu jego powstania przez pożyczkodawcę.

Stąd , zdaniem Sądu , wypowiedzenie umowy dokonane przez bank było uprawnione i będąc skutecznym , wywołało skutek prawny , uzasadniając powstanie po stronie (...) Banku (...) wymagalnego roszczenia zwrotnego , którego dochodził przeciwko A. S..

Pomimo takiej jego oceny , Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2022r uwzględnił roszczenie strony powodowej nie w całości a w części , oddalając je w odniesieniu do należności odsetkowej za opóźnienie od kwoty 178 664, 15 zł za okres pomiędzy 16 września 2021r i 23 września 2021r

W motywach orzeczenia stwierdził swój błąd w tym zakresie , jednocześnie wskazując, iż nie ma prawnej możliwości , zważywszy na treść i zakres zastosowania art. 350 kpc, sprostowania punktu I sentencji wydanego wyroku .

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu były normy art. 98 §1, §1 ¹ oraz § 3 kpc.

Apelację od tego wyroku założyła tyko strona powodowa , obejmując jej zakresem punkty I i II jego sentencji.

We wniosku środka odwoławczego (...) Bank (...) S.A. w K. domagał się wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego , którym na jego rzecz od pozwanej zostanie zasądzona kwota 186 288, 01 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 178 664,15r od dnia 16 września 2021r do dnia zapłaty.

Ponadto domagał się zasądzenia od oponentki procesowej kosztów postępowania apelacyjnego według przepisanych norm.

Apelacja została oparta na zarzucie materialnym naruszenia art. 69 §1 ustawy Prawo bankowe oraz art. 481§1 i 2 kc w postaci ich nieprawidłowego zastosowania i w konsekwencji nieuzasadnionego oddalenia powództwa w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od wskazywanej przez bank kwoty , za okres począwszy od dnia 16 września 2021r do dnia zapłaty

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy strony powodowej jest uzasadniony, prowadząc do postulowanej w jej wniosku zmiany wyroku poddanego kontroli instancyjnej.

Natomiast nie ma dostatecznych racji prawnych przemawiających za tym aby mimo uwzględnienia środka odwoławczego obciążać kosztami tego etapu sporu stron, A. S...

Sprzeciwiają się temu bowiem w szczególnych okolicznościach faktycznych rozstrzyganej sprawy zasady słuszności i sprawiedliwości [ o tej kwestii będzie mowa w końcowej części uzasadnienia].

Jak wskazano wyżej , apelację od wyroku z dnia 4 kwietnia 2022r złożył tylko (...) Bank (...) S.A. w K..

Strona skarżąca powołała w niej tylko zarzuty o charakterze materialnym.

Taka konstrukcja środka odwoławczego ma to następstwo , iż Sąd Odwoławczy jest związany ustaleniami faktycznymi , które Sąd niższej instancji uczynił podstawą wydanego orzeczenia i podjąć ocenę sposobu zastosowania relewantnych dla oceny roszczenia poddanego pod osąd norm materialnych , jedynie w świetle skonstatowanych przez ten Sąd okoliczności faktycznych.

Zarzuty banku , szczególnie gdy zważyć , że pozwana nie zdecydowała się na kwestionowanie wyroku z 4 kwietnia 2022r , należy ocenić jako uzasadnione. W ich w świetle wniosek o wydanie przez Sąd Odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego jest usprawiedliwiony.

Trzeba przy tym dostrzec , że już Sąd Okręgowy w motywach kontrolowanego instancyjnie orzeczenia przyznał , iż popełnił błąd oddalając powództwo w zakresie części należności odsetkowej za opóźnienie za okres pomiędzy 16 a 22 września 2021r / do dnia zapłaty/ Wskazał równocześnie , iż działając w zakresie własnych kompetencji orzeczniczych nie jest uprawniony aby błąd ten naprawić , sięgając z urzędu do instytucji sprostowania oczywistej omyłki orzeczenia.

Podzielając to zapatrywanie Sądu I instancji , Sąd Odwoławczy uznając , iż w oparciu o dokonane w sprawie ustalenia faktyczne, postawione przez bank zarzuty materialne są uzasadnione , zmienił wyrok Sądu Okręgowego w sposób wskazany w punkcie 1 sentencji orzeczenia zmieniającego , na podstawie art. 386 § 1 kpc.

Z powodów o których była już po części mowa wcześniej , Sąd II instancji nie obciążył A. S. kosztami postępowania apelacyjnego należnymi stronie przeciwnej.

W tej wyjątkowej sytuacji faktycznej , jaką można stwierdzić w rozpoznawanej sprawie na jej odwoławczym etapie , nie byłoby słuszne ani sprawiedliwie aby nakładać na nią taki obowiązek.

Oto bowiem potrzeba złożenia apelacji przez (...) Bank (...) S.A. w K. a w konsekwencji poniesienie związanych z nią kosztów , wynikała nie z podejmowanych przez byłą pożyczkobiorczynię czynności w sprawie ale jedynie z błędu Sądu I instancji , który nota bene jego popełnienie przyznał w pisemnych motywach wyroku z dnia 4 kwietnia 2021r. / por . k.68 akt/

Stąd obciążanie pozwanej tymi kosztami , tym bardziej gdy nie podjęła ona obrony apelacyjnej wobec środka odwoławczego strony powodowej, nie jest uzasadnione w świetle zasad wskazanych wyżej przez Sąd Odwoławczy.

W jego ocenie istnieją tym samym dostateczne racje przemawiające za tym aby ten obowiązek po stronie A. S. wyłączyć , stosując art. 102 kpc w zw z art. 391 § 1 kpc / pkt 2 sentencji uzasadnianego wyroku /.