Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Protokolant: Katarzyna Kluz

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2024 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa P. K. i M. K.

przeciwko (...) S.A. w W.

o ustalenie i zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 25 maja 2022 r. sygn. akt I C 774/18

I.  prostuje oczywistą niedokładność, w treści komparacji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że wskazane w niej oznaczenie strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W.„ , zastępuje oznaczeniem prawidłowym: (...) S.A. z siedzibą w W.;

II.  zmienia punkt 3 sentencji zaskarżonego wyroku, w ten tylko sposób, iż punktowi 2 nadaje treść:

„ 2 zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów M. K. i P. K. łącznie kwotę 292 811, 95 zł (dwieście dziewięćdziesiąt dwa tysiące osiemset jedenaście złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

- 138 105, 97 zł od dnia 4 marca 2018r do dnia zapłaty,

- 154 705, 98 zł od dnia 24 lipca 2021r do dnia zapłaty”,

III.  oddala apelację powodów pozostałym zakresie, a apelację strony pozwanej w całości,

IV.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz powodów M. K. i P. K. łącznie kwotę 11 800zł (jedenaście tysięcy osiemset złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas, od dnia uprawomocnienia się orzeczenia którym je zasądzono do dnia zapłaty , tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt : I ACa 1108/22

UZASADNIENIE

W częściowym uwzględnieniu żądań powodów M. K. i P. K. , skierowanych przeciwko (...) S.A z siedzibą w W. , którzy jako mający status konsumentów kredytobiorcy , domagali się ustalenia nieważności umowy nr. (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...), waloryzowany kursem CHF zawartej w dniu 28 kwietnia 2008 r. pomiędzy nimi a stroną pozwaną pod ówczesną nazwą (...) Bank S.A. w W. z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień , zawartych w § 1 ust. 3, § 1 ust. 3A, §3 ust.3, § 10 ust.2 zdanie drugie, § 10 ust.4, § 12 ust.5 umowy oraz § 1 ust.2 i § 23 ust.2 , stanowiącego jej integralną część Regulaminu ,

a także zasądzenia od pozwanej solidarnie kwoty 292 811,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w płatności, liczonymi w sposób wskazany w ostatecznie określonym żądaniu , twierdząc , że suma ta , którą świadczyli bankowi w jej wykonaniu jest , w warunkach nieważności umowy , świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi ,

Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 25 maja 2022r, nie podzielając stanowiska strony przeciwnej , która uznawała , iż umowa stron jest nadal ważna , a żadne z postanowień , wskazanych przez powodów , nie może być ocenione jako abuzywne;

- ustalił , iż umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...), waloryzowany kursem franka szwajcarskiego , zawarta w dniu 28 kwietnia 2008 r pomiędzy (...) Bank Spółka Akcyjna a P. K. i M. K. jest nieważna [ pkt I ] ;

-zasądził od strony pozwanej (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powodów P. K. i M. K. solidarnie kwotę 292.811,95 zł (dwieście dziewięćdziesiąt dwa tysiące osiemset jedenaście złotych 95/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 25 maja 2022 r do dnia zapłaty[ pkt II],

-w pozostałej części oddalił powództwo[ pkt III], oraz

-zasądził od strony pozwanej (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powodów P. K. i M. K. solidarnie kwotę 11.834 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania[ pkt IV sentencji orzeczenia].

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

W dniu 14 kwietnia 2008 r. powodowie złożyli wniose o udzielenie kredytu(...)hipoteczny, w wysokości 420 000 zł z przeznaczeniem na: zakup działki budowlanej, pokrycie kosztów około kredytowych oraz pokrycie części kosztów ubezpieczenia (...) w walucie CHF, na okres 30 lat, spłacanego w równych ratach kapitałowo-odsetkowych do dnia 15-tego każdego miesiąca.

We wniosku powodowie wskazali, iż prowadzą działalność gospodarczą z której P. K. osiągał dochód w kwocie 47 735 zł netto miesięcznie, natomiast powódka 2506 zł netto miesięcznie. Powodowie w treści wniosku zaznaczyli opcję zabezpieczenia kredytu poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości.

Bank w dniu 26 kwietnia 2008 r. wydał decyzję kredytową uwzględniającą wniosek powodów o przyznanie im kredytu na kwotę 429 900 zł w walucie waloryzacji kredytu CHF.

W dniu 28 kwietnia 2008 r. powodowie zawarli z (...) Bank S.A. umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...), waloryzowany kursem CHF w celu: zakupu działki budowlanej o nr (...) położonej w miejscowości N., pokrycia kosztów około kredytowych oraz pokrycia części kosztów ubezpieczenia (...). Powodom na warunkach określonych w umowie udzielono kredytu w wysokości 429 900 zł (§ 1 ust. 2 umowy).

Natomiast w § 1 ust. 3 umowy wskazano jako walutę waloryzacji kredytu franka szwajcarskiego. W § 1 pkt. 3A umowy wskazano, że kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji na koniec dnia 23 kwietnia 2008 r. wg. kursu kupna waluty z tabeli banku , wynosi 207 300, 60 CHF, jednak miała ona charakter tylko informacyjny ponieważ faktyczna wartość kredytu w dniu uruchomienia mogła być różna od podanej w niniejszym punkcie.

Kredyt został zaciągnięty na okres 360 miesięcy, tj. od dnia 28 kwietnia 2008 r. do 15 kwietnia 2038 roku a jego spłata miała nastąpić w równych ratach kapitałowo - odsetkowych do 15-tego dnia każdego miesiąca (§ 1 ust. 4-6 umowy).

Prowizja z tytułu ubezpieczenia spłaty kredytu w (...) wynosiła 0,20 % kwoty kredytu tj 859,80 zł (§ 1 ust. 7A umowy).

Składka , tytułem ubezpieczenia spłaty rat kredytu w zakresie poważnego zachorowania oraz pobytu w szpitalu w wyniku choroby i nieszczęśliwego wypadku kredytobiorcy wynosiła:

- jednorazowo, z góry, na okres pierwszych dwóch lat- 1,4 %, od łącznej kwoty kredytu, płatana w dniu uruchomienia kredytu,

- miesięcznie z góry, po dwóch latach – 4% miesięcznej raty kredytu, płatna w terminach spłaty kolejnych rat kapitałowo – odsetkowych. ( § 1 ust. 7D umowy ).

Na dzień wydania decyzji kredytowej oprocentowanie kredytu wynosiło 4,04%w stosunku rocznym, natomiast marża banku wynosiła 1,15%. W okresie ubezpieczenia kredytu oprocentowanie kredytu ulegało podwyższeniu o 1,50 % i wynosiło 5,54%. Po zakończeniu okresu ubezpieczenia obniżenie oprocentowania kredytu o 1,50 p.p. nastąpić miało od daty spłaty najbliższej raty (§ 1 ust. 8 umowy). Oprocentowanie dla należności przeterminowanych w stosunku rocznym, w dniu wydania decyzji kredytowej przez bank, wynosiło 8,94 % (§ 1 ust. 9 umowy).

Prawnymi zabezpieczeniami umowy kredytu ustanowiono m.in. hipotekę kaucyjną do kwoty 664 850 zł., ustanowioną na nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta nr. (...) , ubezpieczenie niskiego wkładu własnego kredytu w (...) S.A. na 36 miesięczny okres ubezpieczenia, przy czym kredytobiorca upoważnił bank do pobrania środków tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia w wysokości 3,50 % różnicy kwoty kredytu objętej ubezpieczeniem tj. 3 258,50 zł oraz zwrotu kosztów z tytułu kontynuacji przedmiotowego ubezpieczenia z rachunku wskazanego w § 6umowy bez odrębnej dyspozycji (§ 3 ust.3 umowy), przelew praw z tytułu umowy ubezpieczenia grupowego ubezpieczenia spłaty rat kredytu w zakresie poważnego zachorowania oraz pobytu w szpitalu i nieszczęśliwego wypadku, dokonany na warunkach określonych w oświadczeniu o przystąpieniu do umowy ubezpieczenia , zawartych we wniosku kredytowym (§ 3 ust.5 umowy), ubezpieczenie spłaty kredytu w (...) S.A. na okres przejściowy do czasu przedłożenia odpisu księgi wieczystej nieruchomości potwierdzającej wpis hipoteki (§ 3 ust.6 umowy).

Kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która w dniu wydania decyzji kredytowej przez bank , ustalona była w wysokości określonej w § 1 ust. 8 (§ 9 ust. 1 umowy).

Wysokość zmiennej stopy procentowej w dniu wydania decyzji kredytowej , ustalona jako stawka bazowa LIBOR 3M dla waluty, w której został udzielony kredyt z dnia 28.04.2008 r., wynosiła 2,89% powiększona o stałą w całym okresie kredytowania marżę banku w wysokości 1,15 % (§ 9 ust. 2 umowy).

(...) S.A. co miesiąc dokonywał porównania aktualnej, obowiązującej stawki bazowej ze stawką bazową ogłaszaną przedostatniego dnia roboczego poprzedniego miesiąca i dokonał zmiany w wysokości oprocentowania kredytu w przypadku, gdy stawka bazowa zmieniała się o co najmniej 0,10 punktu procentowego , w porównaniu do obowiązującej stawki bazowej(§ 9 ust. 3 umowy).

Kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty kapitału wraz z odsetkami miesięcznie w ratach kapitałowo – odsetkowych, określonych w §1 ust. 5, w terminach i kwotach zawartych w Harmonogramie spłat (§ 10 ust. 1 umowy). Harmonogram spłat kredytu stanowił załącznik nr.(...) i integralną część umowy i doręczany był kredytobiorcom listem poleconym, w terminie 14 dni od daty uruchomienia kredytu. Harmonogram spłat sporządzany był w walucie szwajcarskiej (§ 10 ust. 2 umowy) .

Raty kapitałowo – odsetkowe spłacane miały być w złotówkach, po uprzednim ich przeliczeniu według kursu sprzedaż franka szwajcarskiego z tabeli kursowej (...) Banku S.A. , obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50 (§ 10 ust. 3 umowy) . Jeżeli termin spłaty kredytu przypadał na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub sobotę, upływał w najbliższym, następującym po nim, dniu roboczym (§ 10 ust. 4 umowy).

(...) pobierał odsetki za okres od dnia powstania zadłużenia do dnia poprzedzającego spłatę kredytu. W przypadku wcześniejszej spłaty (...) pobierał odsetki za okres wykorzystania kredytu do dnia poprzedzającego wcześniejszą spłatę (§ 10 ust. 6 umowy).

Kredytobiorcy zlecili i upoważnili Bank do pobierania środków pieniężnych na spłatę kapitału i odsetek udzielonego kredytu z rachunku (...) , określonym § 6 ust.3 umowy. Kredytobiorcy zobowiązani byli zapewnić na tym rachunku, w terminach zawartych w harmonogramie spłat, środki odpowiadające wysokości wymagalnej raty kapitału i odsetek (§ 11B ust. 1 i2 umowy).

Kredytobiorca uprawnieni zostali do wcześniejszej spłaty całości lub części kredyt. Za wcześniejszą spłatę kredytu bank nie pobierał prowizji.

Wcześniejsza spłata całości kredytu lub raty kapitałowo- odsetkowej, a także spłata przekraczająca wysokość raty powodowała, że kwota spłaty była przeliczana po kursie franka z tabeli kursowej (...) Banku S.A., obowiązującym na dzień i godzinę spłaty ( § 12 ust. 1,2, 6 umowy).

Z dalszej części ustaleń wynikało , iż :

integralną część umowy zawartej przez strony stanowił ,, Regulamin udzielania kredytu hipotecznego dla osób fizycznych - (...). Kredytobiorcy oświadczyli, że przed zawarciem umowy zapoznali się z tym dokumentem i uznają go za wiążący (§ 25 umowy).

W § 29 umowy znajduje się następujące oświadczenie powodów: „Kredytobiorca oświadcza, że został dokładnie zapoznany z warunkami udzielania kredytu złotowego, waloryzowanego kursem waluty obcej, w tym w zakresie zasad dotyczących spłaty kredytu i w pełni je akceptuje.

Kredytobiorcy są świadomi, że z kredytem waloryzowanym walutą obcą , związane jest ryzyko kursowe, a jego konsekwencje wynikające niekorzystnych wahań kursu złotego wobec tych walut , mogą mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu”

W Regulaminie udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych w ramach (...) hipotecznych wskazano m.in. , że

-w ramach (...) występują dwie różne oferty (I §1 pkt 2):

a. w złotych,

b. w walutach;

(...) udziela kredytów hipotecznych w złotych polskich posiadaczom (...), połączonego z rachunkiem bilansującym (III §1 pkt 1);

(...) udziela kredytów i pożyczek złotowych , waloryzowanych kursem następujących walut USD/ EUR/ CHF/GBP/SEK według tabeli kursowej (...) Banku S.A.

- kredyty waloryzowane mogą być udzielane zarówno posiadaczom (...), jak i osobom nieposiadającym tego rachunku (III §1 pkt 2);

-kredyt hipoteczny waloryzowany udzielany jest w polskich złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu na wybraną przez kredytobiorcę walutę (III §1 pkt. 3);

-kredyty hipoteczne są oprocentowane według zmiennej stopy procentowej, określonej w umowie (III §8 pkt 1);

-sposób ustalania wysokości oprocentowania kredytu oraz tryb i warunki jego zmiany określa umowa (III §8 pkt. 2);

-wysokość każdej raty odsetkowej lub kapitałowo-odsetkowej kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem waluty obcej określona jest w tej walucie, natomiast jej spłata dokonywana jest w złotych, po uprzednim jej przeliczeniu według kursu sprzedaży danej waluty obcej, określonym w tabeli kursowej (...) Banku S.A. na dzień spłaty (VII §23 pkt. 2);

-wysokość rat odsetkowych i kapitałowo-odsetkowych kredytu hipotecznego waloryzowanego wyrażonego w złotych, ulega comiesięcznej modyfikacji w zależności od kursu sprzedaży waluty obcej, według tabeli kursowej (...) Banku S.A. na dzień spłaty (VII §23 pkt. 3);

-wcześniejsza spłata całości kredytu hipotecznego lub raty kapitałowo-odsetkowej kredytu hipotecznego waloryzowanego, a także spłata przekraczająca wysokość raty kredytu hipotecznego waloryzowanego , przeliczana jest po kursie sprzedaży danej waluty obcej, ogłaszanym na dzień spłaty (VII §26 pkt. 2);

- w przypadku niespłacenia przez kredytobiorcę części lub całości raty kapitałowo-odsetkowej lub odsetkowej w terminie określonym w harmonogramie spłat kredytu hipotecznego, powstałe zadłużenie traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane, w tym niespłacona w terminie kwota kapitału, jako kapitał przeterminowany (VIII §29 pkt. 1);

-od kapitału przeterminowanego (...) nalicza odsetki według stopy procentowej dla zadłużenia przeterminowanego, określonej w umowie. Odsetki naliczane są od dnia powstania zadłużenia przeterminowanego, do dnia poprzedzającego jego spłatę (VIII §29 pkt. 2);

Pismem z dnia 1 kwietnia 2009r. wprowadzono nowy Regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych w ramach (...).

Zgodnie z § 23 ust. 2 Regulaminu, w nowym brzmieniu , wysokość każdej raty odsetkowej i kapitałowo- odsetkowej kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej , określona jest w tej walucie, natomiast spłata dokonywana jest w złotych , po uprzednim jej przeliczeniu wg. kursu sprzedaży danej waluty obcej , określonym w tabeli kursowej banku.

Od dnia 1 lipca 2009 r. wprowadzono zmiany do Regulaminu. Zmiany polegały na umożliwieniu klientom dokonywania spłat rat kredytu w walucie waloryzacji kredytu, czyli we franku szwajcarskim

Pismem z dnia 25 sierpnia 2011r. zmieniono wzór aneksu do umów kredytu hipotecznego (...) Zgodnie z § 1 ust. 2 aneksu każdorazowa zmiana waluty spłaty miała być dokonywana na podstawie dyspozycji zmiany waluty spłaty, złożonej przez kredytobiorcę, za pośrednictwem (...)lub w placówce.

Kredytobiorcy mogli również dokonać zmiany waluty spłaty za pośrednictwem systemu transakcyjnego dostępnego na stronie internetowej banku w sieci (...) pod nazwą(...).

Dyspozycję zmiany waluty spłaty mógł złożyć każdy z kredytobiorców z tym, że wyboru rachunku, z którego będzie następowała splata kredytu mógł dokonać kredytobiorca będący jednocześnie posiadaczem lub współposiadaczem tego rachunku. Ponadto dyspozycja zmiany waluty spłaty , mogła dotyczyć jedynie rat wymagalnych po dniu zawarcia aneksu do umowy. W dniu 22 listopada 2013 roku dokonano wpisu do rejestru KRS , na podstawie którego (...) Bank S.A. zmienił nazwę na (...) S.A.

.

Pismem z dnia 12 lutego 2018 r powodowie wezwali pozwaną do zapłaty kwoty 154 348,73 zł , powołując się na abuzywność postanowień wynikających z umowy kredytu. Strona pozwana odmówiła zapłaty wskazując, że umowa nie zawiera postanowień , które w ten sposób mogą być zakwalifikowane.

Ponadto Sąd I instancji ustalił , iż M. i P. K. , w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia 15 grudnia 2017 r. uiścili na rzecz strony pozwanej łącznie kwotę 292 811,95 zł.

Powodowie od 2003 roku są klientami (...). W 2006r zostali oni zaproszeni przez bank do Klubu (...). Od chwili przynależności do klubu byli traktowani jako wyjątkowi klienci, przez co też zaproponowano im zaciągnięcie kredytu waloryzowanego walutą szwajcarską

Powodowie zdecydowali się na taki rodzaj kredytu ze względu na niższe oprocentowanie niż przy kredycie w walucie polskiej. Nie informowano ich o ryzyku kursowym, możliwych wahaniach kursu franka . Nie przedstawiono im także symulacji wzrostu raty na skutek wzrostu kursu tej waluty. Kredytobiorcy mieli świadomość, że kurs ten może się zmieniać, ale nie mieli wiedzy, że może się to odbywać w tak dużej skali. Produkt ten był im przedstawiany przez pracowników banku jako bardzo korzystny i bezpieczny.

Przed podpisaniem umowy zapoznali się z jej treścią, jednak postanowienia umowne nie były przedmiotem negocjacji stron . Bank nie wyjaśnił kredytobiorcom treści zapisów odnoszących się do tabel kursowych i sposobu ich ustalania.

Powodowie na rozprawie w dniu 11 maja 2022 r., wyrazili zgodę na ewentualne konsekwencje rozliczeniowe pomiędzy stronami w sytuacji, gdyby umowa została uznana za nieważną w całości.

Ocenę prawną roszczeń powodów , uznając je za uzasadnione niemal w całości [ i swoje stanowisko motywując , bez rzeczywistej potrzeby nadmiernie obszernie] , oparł ją na twierdzeniach i wnioskach , które w skrócie, z uwagi na potrzebę zachowania zwięzłości uzasadnienia, można podsumować w następujący sposób :

a/ powodowie mają interes prawny , w rozumieniu tego pojęcia , którym posługuje się norma art. 189 kpc , w ustaleniu nieważności umowy kredytowej z dnia 28 kwietnia 2008r dlatego , iż nie mogą uzyskać pełni ochrony swojej sfery prawnej w innej drodze , szczególnie w za pośrednictwem roszczenia o zapłatę

Nie można bowiem wykluczyć w ich sytuacji , wynikającej z relacji umownej z bankiem, iż nawet po zasądzeniu od strony pozwanej na rzecz powodów zwrotu wszystkich kwot, które świadczyli z tytułu umowy kredytu, bank nadal będzie ich uważał za swoich dłużników i żąda od nich spłaty kolejnych rat, powołując się na to, że wyrok zasądzający świadczenie nie wiąże go w zakresie znajdujących się w uzasadnieniu wyroku rozważań co do stwierdzenia nieważności umowy.

Co więcej, tylko uwzględnione roszczenie o ustalenie nieważności umowy pozwoli powodom na wykreślenie hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu bez zgody drugiej strony. Tylko ono ostatecznie zakończy spór między stronami, zapewni pełną ochronę prawnie chronionych interesów M. i P. K. i pozwoli na uniknięcie dalszych sporów w przyszłości,

b/ nie mają racji powodowie uznając , że wskazane przez nich postanowienia tak umowy kredytowej jak Regulaminu , powodują jej nieważność w całości , na podstawie ogólnych przepisów kodeksu cywilnego - art. 58 §1 kc w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe oraz 353 ¹ kc wobec tego , że umowa kredytu waloryzowanego walutą obcą o takich postanowieniach , tworzy umowny stosunek kredytowy o treści sprzecznej jego naturą.

Po szerokim w tym zakresie wywodzie prawnym , Sąd Okręgowy stanął na stanowisku , że umowa którą zawarli powodowie z kredytodawcą w dniu 28 kwietnia 2008r., była już wówczas dopuszczalna na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe , chociaż wtedy ten akt prawny , nie przewidywał w odróżnieniu od późniejszej jego wersji , po nowelizacji , obowiązującej od sierpnia 2011r , wprost możliwości zawierania kredytów indeksowanych / waloryzowanych / walutą obcą, nie przewidywała Możliwość taka wynikała z reguły swobody umów.

Sąd nie podzielił także stanowiska kredytobiorców o sprzeczności zawartej umowy z normą art. 353 ¹ kc argumentując , iż przewidziany w niej mechanizm indeksacji powiązany z oprocentowaniem sam przez się nie powoduje , że w ten sposób powołana relacja umowa jest sprzeczna z naturą stosunku kredytowego , jako takiego.

Nietrafnie też M. i P. K. uznawali umowę , którą podpisali z bankiem za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego. To , co w jej ramach kwestionowali , nie może być oceniane przez pryzmat tych zasad ale przepisów regulujących stosunki między konsumentami a przedsiębiorcami, w tym w szczególności art. 385 ¹ §1 kc . Szczególnie , że powodowie , w relacji umownej opartej na kontrakcie kredytowym z dnia 28 kwietnia 2008r , mieli wobec kredytodawcy status konsumentów w rozumieniu tego pojęcia , wskazanym przez art. 22 ¹ kc.,

c/ po rozbudowanym , wprowadzeniu dotyczącym ukształtowanej wykładni tej właśnie normy , Sąd I instancji stanął na stanowisku , że zakwestionowane przez powodów postanowienia umowy i Regulaminu mają charakter niedozwolony charakter.

Taka ocena dotyczy w szczególności tych spośród nich , które składają się na przewidziane przez umowę stron , klauzule indeksacyjną i kursową.

Klauzula indeksacyjna przewidywała, że zobowiązania stron z tytułu umowy kredytu przeliczane będą według kursów waluty CHF określonych w Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku.

Kwota kredytu , wypłacona powodom w złotych polskich, miała być przeliczana na kwotę w walucie szwajcarskiej , zgodnie z kursem kupna franka według Tabeli Kursów obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu lub jego transzy (§ 1 ust. 3A umowy).

Kwoty rat kredytu uiszczanych przez powodów , w walucie złoty polski miały zaś być przeliczane na kwoty w walucie szwajcarskiej z zastosowaniem kursu sprzedaży obowiązującego u kredytodawcy , w dniu płatności raty zgodnie z Tabelą Kursów.

W związku z tym, że kwestionowane przez powodów postanowienia umowne określają główne świadczenia stron, ich treść, zdaniem Sądu niższej instancji, należy ocenić jako jednoznaczną czyli nie wyrażoną prostym i zrozumiałym dla kredytobiorców językiem.

Żeby kredytobiorcy mogli ocenić wysokość kursów stosowanych do przeliczania ich zobowiązania z tytułu umowy, należałoby, jak argumentuje Sąd I instancji , zawrzeć w umowie informacje, które wskazywałyby:

jakie czynniki wpływają na kształtowanie się kursów sprzedaży i kupna waluty szwajcarskiej w Tabeli Kursów Walut Obcych, obowiązującej w banku;

gdzie znaleźć informacje o tych czynnikach;

czy wysokość tych kursów jest w jakikolwiek sposób limitowana.

Tymczasem ani w umowie kredytu z 28 kwietnia 2008r na dzień jej podpisania przez strony , ani w znajdującym do niej zastosowanie Regulaminie , nie ma żadnego postanowienia, które definiowałoby, czym jest Tabela Kursów Walut Obcych lub odnosiło się do sposobu ustalania kursów sprzedaży i kupna CHF w Tabeli Kursów Walut Obcych.

Takie informacje nie zostały także przedstawione powodom przez pracowników banku, przed zawarciem umowy.

Skoro ani z samej umowy, ani z innych informacji dostępnych kredytobiorcom , nie wynikały żadne wytyczne, pozwalające na chociażby orientacyjne wyliczenie wysokości stosowanych przez bank kursów kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego,

postanowień umowy kredytu dotyczących klauzuli indeksacyjnej nie sposób uznać za sformułowane we wskazany wyżej sposób.

d/ tak ukształtowana klauzula indeksacyjna jest sprzeczna z dobrymi obyczajami oraz rażąco narusza interesy powodów jako konsumentów. Dlatego , iż kursy kupna i sprzedaży CHF , określone w Tabeli Kursów wpływały bezpośrednio na wysokość obciążania finansowego powodów z tytułu umowy kredytu.

Na ich podstawie przeliczano wypłaconą powodom kwotę kredytu ale także wysokość rat, które mieli świadczyć bankowi, w wykonaniu swojego zobowiązania zwrotnego.

W braku określenia jakichkolwiek zasad, według których kształtowany miał być kurs kupna i sprzedaży waluty obcej wskazany w Tabeli Kursów , należy przyjąć, że kurs ten mógł być kształtowany przez bank sposób dowolny.

Brak możliwości określenia potencjalnej wysokości kursów kupna i sprzedaży franka , od których zależała wysokość salda kredytu wyrażonego w tej walucie oraz wysokość rat kredytu wyrażonych w nim , a spłacanych w walucie złoty polski, nie pozwalał powodom na racjonalną ocenę ekonomicznego obciążenia związanego z umową kredytu oraz uniemożliwiał im weryfikację prawidłowości ustalanych przez bank kursów kupna i sprzedaży waluty obcej , a tym samym prawidłowości rozmiaru nałożonych na nich obciążeń finansowych z tytułu umowy.

Sąd zaznaczył przy tym , iż dla oceny kwestionowanych przez powodów postanowień umowy pod kątem ich abuzywności nie ma znaczenia fakt, że w aneksie do umowy przewidziano możliwość spłaty kredytu w walucie indeksacji. Ocena, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.), dokonuje się bowiem według stanu z chwili zawarcia umowy .

Postanowienia umowne , które kwestionują powodowie, składają się także na klauzulę kursową .

Także i one nie mogą być ocenione jako jednoznaczne treściowo.

Decydujące znaczenie miały tu uchybienia banku zaistniałe na etapie przed zawarciem umowy oraz trakcie jej zawierania .

Bank nie przekazał powodom wystraczających informacji dotyczących ryzyka kursowego, dzięki którym mogliby się oni orientować co do przewidywalnych poziomów wzrostu lub spadku kursów waluty szwajcarskiej oraz ich następstw dla ich obciążenia ekonomicznego związanego z umową.

Powodowie potrzebowali środków finansowych na inwestycję związaną z realizacją ich potrzeb mieszkaniowych. Miała być finansowana ze środków pieniężnych w walucie polskiej, w tej samej walucie powodowie chcieli spłacać raty kredytu.

Zdecydowali się na kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego , kierując się wysokością raty kredytu, której wysokość na moment zawierania umowy , kształtowała się na poziomie znacznie niższym niż w przypadku kredytu złotowego .

Same postanowienia umowy tworzące mechanizmy przeliczania zobowiązania powodów według kursu waluty zagranicznej wobec złotówki , były rozrzucone po całym jej tekście i sformułowane w sposób bardzo ogólny .

Nie dawały wobec tego , jak ocenia Sąd I instancji , jasnego obrazu powiązań pomiędzy wysokością kwoty kredytu wypłaconej powodom w złotych polskich i wysokością rat kredytu spłacanych przez nich również w złotych polskich , a kursami waluty szwajcarskiej i ich wpływu na saldo zobowiązania kredytowego powodów wobec banku.

Właściwa informacja banku dla nich / której zabrakło - uwaga redakcyjna S.A. / o ryzyku kursowym powinna obejmować , zdaniem Sądu I instancji , co najmniej :

-okazanie kredytobiorcom wykresu obrazującego zmiany kursów waluty obcej , w okresie adekwatnym do okresu, na który ma zostać zawarta umowa,

-wyjaśnieniu, że kwota kredytu w walucie złoty polski zostanie przeliczona na kwotę w walucie obcej, po kursie waluty, jaki będzie obowiązywał zgodnie z umową w dniu wypłaty kwoty kredytu;

-wyjaśnieniu, że kurs waluty, do której indeksowana jest kwota kredytu, przekłada się bezpośrednio na wysokość salda kredytu w walucie obcej – przy jednoczesnym pokazaniu kredytobiorcom symulacji , obejmującej wskazanie jakie będzie saldo kapitału kredytu w walucie obcej przy aktualnym kursie, przy najwyższym kursie odnotowanym na okazanym kredytobiorcom wykresie oraz według średnich danych kursowych,

- wskazaniu , iż raty kapitałowe kredytu będą wyrażone w walucie obcej i zostaną wyliczone na podstawie salda kapitału kredytu wyrażonego w walucie obcej;

- pouczeniu , iż kurs waluty, do której indeksowana jest kwota kredytu, przekłada się bezpośrednio na wysokość salda kredytu wyrażonego w złotych polskich oraz rat kredytu wyrażonych w złotym,

-podkreśleniu, że kurs franka szwajcarskiego może wzrosnąć ponad poziom wskazany powodom w symulacji i jest to uzależnione od sytuacji rynkowej.

Tylko takie informacje pozwolić by mogły na uświadomienie kredytobiorcom , że kursy waluty obcej na przestrzeni kilkudziesięciu lat ale także kilkunastu lat , mogą podlegać naprawdę dużym wahaniom i że wahania te wpływają bezpośrednio zarówno na wysokość wypłacanej im kwoty kredytu, jak i na rozmiar ich obciążeń wynikających z umowy.

Natomiast informacje przekazywane powodom przez bank przed podpisaniem umowy kredytu były z tego punktu widzenia zupełnie niewystarczające

Brak należytego poinformowania powodów przez bank o ciążącym na nich ryzyku kursowym, przy jednoczesnym przerzuceniu potencjalnych niekorzystnych skutków związanych z istnieniem tego ryzyka , z banku na powodów świadczy o tym, że postanowienia umowy kształtujące mechanizm indeksacji uznać należy za rażąco naruszające interesy powodów jako konsumentów.

Każdy racjonalny konsument, jak motywuje dalej Sąd Okręgowy, podejmuje decyzje o zaciągnięciu długoterminowego zobowiązania na podstawie oceny, jaka będzie proporcja pomiędzy korzyściami uzyskanymi w wyniku zaciągnięcia tego zobowiązania , a obciążeniami z nim związanymi, jaki będzie przewidywalny rozmiar obciążeń związanych z tym zobowiązaniem i czy będą to obciążenia, które jest gotów ponieść.

Jednocześnie postanowienia umowy kształtujące mechanizm indeksacji są sprzeczne z dobrymi obyczajami.

W stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami , dobre obyczaje wymagają, aby w sytuacji, gdy przewidywany rozmiar obciążeń związanych z długoterminowym zobowiązaniem nie jest możliwy do ocenienia na podstawie informacji, które powinien posiadać każdy rozsądny konsument, przedsiębiorca dostarczył konsumentowi informacji pozwalających na taką ocenę. Tej regule strona pozwana wobec M. i P. K. nie uczyniła zadość,

e/ uznanie , że wskazywane przez powodów postanowienia umowy oraz Regulaminu mają abuzywny charakter ma ten skutek , że są nieskuteczne wobec nich i nie wiążą ich jako konsumentów.

Po ich wyeliminowaniu z umowy z dnia 28 kwietnia 2008r., ma miejsce stan , w którym przybiera ona kształt umowy kredytu w walucie polskiej, bez indeksacji do waluty franka szwajcarskiego , z oprocentowaniem określonym według stawki referencyjnej LIBOR 3M.

Postanowienia dotyczące mechanizmu indeksacji dotyczą głównych świadczeń stron i ich wprowadzenie pozwoliło na zastosowanie w umowie oprocentowania według stawki referencyjnej odpowiedniej dla waluty szwajcarskiej, a tym samym obniżenie, w początkowym okresie obowiązywania umowy, wysokości rat tego rodzaju kredytu , w stosunku do rat kredytu nieindeksowanego.

Ale bank nigdy nie zaoferowałby powodom umowy kredytu w złotych polskich, nieindeksowanego do waluty obcej z oprocentowaniem opartym o stawkę referencyjną LIBOR 3M. Natomiast powodowie, z uwagi na wysokość rat, nie chcieliby zawrzeć umowy kredytu w złotówce nieindeksowanego do waluty CHF z wyższym oprocentowaniem, opartym o stawkę referencyjną WIBOR.

Skoro bez postanowień umowy kredytu, które zostały uznane za abuzywne, brak byłoby zgodnego zamiaru stron w rozumieniu art. 65 § 2 k.c. co do zawarcia umowy kredytu, umowę tą należy uznać za nieważną w całości.

Sąd I instancji wskazał przy tym , iż M. i P. K. , oświadczyli podczas postępowania , iż godzą się na ewentualne stwierdzenie, że umowa jest nieważna, mając na uwadze wszelkie konsekwencje z tym związane.

Nie ma więc dostatecznych podstaw do uznania, że upadek umowy niósłby za sobą negatywne skutki, z których powodowie nie zdają sobie sprawy i których nie akceptują, co w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej , wykluczałoby możliwość stwierdzenia nieważności umowy,

f/ w sytuacji , gdy z przyczyn podanych wyżej , żądanie ustalenia nieważności umowy kredytowej zawartej przez strony jest uzasadnione , usprawiedliwione jest, zdaniem Sądu niższej instancji także , co do zasady roszczenie pieniężne wskazane w ramach żądania głównego , sformułowanego przez kredytobiorców.

Dotąd spełnione przez nich świadczenia na rzecz banku, w wykonaniu tej umowy, należy ocenić jako nienależne w rozumieniu art. 410 §1 i 2 kc. Przy tym wzajemne rozliczenia finansowe obu stron są dokonywane zgodnie z teoria dwóch kondycji, która uniezależnia możliwość domagania się dokonania takiego rozliczenia przez jedną ze stron od sytuacji drugiej strony i faktu , że także i ona może takie żądanie rozliczeniowe zgłosić [ w czasie przez siebie uznanym za właściwy dodatek redakcyjny S.A. ].

Jak argumentował dalej Sąd I instancji , z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, iż powodowie tytułem spłaty zobowiązania z umowy kredytu uiścili na rzecz strony przeciwnej łącznie 292 811,95 zł. Roszczenie w tej części w całości zasługiwało na uwzględnienie .

Jako, że o wymagalności tego roszczenia powodów, najwcześniej może być mowa w dniu 25 maja 2022 roku, bowiem wówczas Sąd , wydając orzeczenie, rozstrzygnął spór między stronami co do ważności umowy, odsetki tytułem opóźnienia w płatności tego świadczenia należą się kredytobiorcom najwcześniej od daty wydania wyroku. Od tej daty zatem należą się powodom odsetki ustawowe za opóźnienie z mocy art. 481 § 1 i 2 k.c.

Dalej idące , obejmujące wcześniejsze daty od których należy naliczać odsetki ustawowe za opóźnienie, zostało z tej przyczyny oddalone jako nieuzasadnione,

g/ jako nieuzasadniony Sąd I instancji ocenił sformułowany przez bank , wobec żądania pieniężnego powodów , zarzut wywodzony z art. 411 pkt 1 kc. Powołując się na wypowiedzi doktryny prawa cywilnego , służące wykładni tej normy , uznał , że skoro powodowie dochodzą zwrotu świadczenia, które spełnili w wyniku nieważnej umowy kredytu z dnia 28 kwietnia 2008r , przysługuje im prawo do żądania zwrotu świadczenia bez względu na to, czy wiedzieli, że umowa kredytu jest nieważna w chwili spłaty poszczególnych rat.

Jako chybiony ocenił także zarzut kolejny , oparty na twierdzeniu , że bank nie jest już wzbogacony świadczeniem , które miałoby podlegać zwrotowi.

Zdaniem Sądu , w sytuacji gdy podstawą zwrotu jest kwalifikacja świadczenia jako nienależnego , fakt braku wzbogacenia nim przez obowiązanego do zwrotu , jest irrelewantny dla tego obowiązku , którym obciążona została strona pozwana,

h/ nieuzasadniony jest także zarzut przedawnienia roszczenia pieniężnego, który również został podniesiony przez kredytodawcę.

Sąd uznał za nieuzasadnione stanowisko banku , zgodnie z którym świadczenia realizowane przez powodów w ramach rat kapitałowo – odsetkowych miały charakter okresowy , do których zastosowanie ma trzyletni okres przedawnienia.

Jak argumentował Sąd , najwcześniejszy możliwy termin, w którym powodowie mogli się domagać od strony pozwanej zwrotu świadczenia, nastąpił od daty wydania wyroku ustalającego nieważność umowy kredytu. Otwierało bowiem dla stron termin do dochodzenia roszczeń spełnionych w jej wykonaniu Stąd zarzut został oceniony jako nietrafny.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 kpc w skazując jednak, iż całością kosztów , stosując tę normę obciążył stronę pozwaną albowiem to ona powinna być uznana za przegrywającą spór nawet mimo , że w części żądanie odsetkowe kredytobiorców zostało oddalone.

Sąd szczegółowo wskazał na elementy składowe , które złożyły się na sumę obciążającą z twego tyłu bank wobec kredytobiorców.

Apelacje od tego wyroku złożyły obydwie strony .

Powodowie swoim środkiem odwoławczym objęli punkt 3 jego sentencji i w jego wniosku domagali się wydania przez Sąd Odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego , którym na ich rzecz od strony przeciwnej zostanie zasądzona łącznie kwota 292 811, 95 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi :

- od kwoty 138 105, 97 zł od dnia 4 marca 2018r do dnia zapłaty i

- od kwoty 154 705 , 98 zł od dnia 20 lipca 2021r do dnia zapłaty.

Wnieśli także przyznanie na ich rzecz od strony przeciwnej kosztów postępowania apelacyjnego, wyrażonych kwotą zasądzona łącznie na ich rzecz wraz z odsetkami .

Powodowie domagali się także sprostowania oczywistej omyłki w sposobie oznaczenia strony pozwanej , która została popełniona w komparycji orzeczenia z dnia 25 maja 2022r.

Środek odwoławczy kredytobiorców został oparty tylko na zarzucie nieprawidłowego zastosowania :

a/ art. 455kc w zw z art. 481 §1 i 2 kc oraz art. 6 ust. 1 i 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG, wobec nieuzasadnionego uznania , iż wymagalność pieniężnego roszczenia zwrotnego powodów , dochodzonego w postępowaniu należy łączyć dopiero z data wydania wyroku , którym umowa kredytowa została uznana za nieważną.

Zdaniem skarżących stanowisko to nie jest trafne albowiem stan wymagalności powstał po upływie terminu w którym , zgodnie z wezwaniami powodów , strona przeciwna była zobowiązana roszczenia pieniężne , nimi objęte, spełnić.

Zgodnie ze stanowiskiem apelantów , wezwania te, obejmujące kwoty cząstkowe składające się na kwotę łączną dochodzonego w postępowaniu roszczenia pieniężnego, uzasadniają przyjęcie , że bank pozostaje w opóźnieniu w ich zaspokojeniu od czasu , który usprawiedliwia naliczenie odsetek ustawowych , w sposób określony we wniosku apelacyjnym,

b/ w taki sam sposób powodowie motywowali zarzut naruszenia art. 385 ¹ §1 i 2 kc

Strona pozwana objęła apelacją punkty 1, 2 i 4 sentencji wyroku z dnia 25 maja 2022r., i we wniosku środka odwoławczego domagała się w pierwszej kolejności wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego , którym powództwo zostanie oddalone w całości , a powodowie obciążeni kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny bank sformułował żądanie uchylenia tego orzeczenia w zaskarżonej części i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Apelacja została oparta na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści rozstrzygnięcia istotne znaczenie , a to :

a/ art. 235 ¹ §2 pkt 2i 3 kpc w zw z art. 227 i 278 §1 kpc poprzez nie uwzględnienie przez Sąd I instancji wniosku skarżącego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości i finansów , dla ustalenia średniego kursu franka szwajcarskiego, według danych NBP i na jego podstawie wyliczenia wysokości rat kredytu powodów , co miało istotny wpływ na wynik sprawy , potwierdzając , że ich usprawiedliwiony interes, , jako konsumentów, nie był naruszony postanowieniami umowy ocenionymi [nietrafnie ] przez Sąd Okręgowy niedozwolone,

b/ art. 233 §1 kpc w zw. z art. 271 §1 kpc , poprzez nieprawidłową ocenę zeznań świadka D. S. (1) , którego relacja potwierdzała , iż wymagania proceduralne , w tym zakresie informacji o ryzyku kursowym , przy zawieraniu umów waloryzowanych walutą obcą , stosowane w wobec klientów banku , zawierających je, zostały, także wobec powodów , zachowane. ,

c/ art. 233§1 kpc w zw. z art. 299 kpc poprzez oparcie ustaleń faktycznych na relacji obydwojga powodów przesłuchanych w charakterze stron , mimo , iż były one sprzeczne z zeznaniami wskazanego wyżej świadka oraz treścią dokumentacji kredytowej , szczególnie w zakresie informacji o ryzykach związanych z zawieraniem umowy kredytu waloryzowanego walutą obcą ,

d/ art. 233 kpc w zw. z art. 243 ² kpc wobec nietrafnej oceny Sądu , że jeden z dokumentów przedłożony przez bank [ ekspertyza prof. R. ] jest dowodem nieistotnym dla ustaleń relewantnych dla oceny roszczeń powodów. Strona skarżąca wyrażała w tym zakresie inny pogląd ,

e/ art. 227 kpc w zw. z art. 233 §1 i 327 ¹ §1 kpc , w następstwie nie poczynienia przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych , na podstawie dokumentów złożonych w postępowaniu przez bank , a które strona skarżąca w środku odwoławczym szczegółowo wskazała.

Jej zdaniem , na ich podstawie można było i należało ustalić [ czego Sąd orzekający zaniechał ] , iż bank nie mógł dowolnie ustać kursów przeliczenia złotówki do franka szwajcarskiego na potrzeby realizacji umowy z powodami,

f/ zdaniem tej strony apelującej , naruszając art. 233 §1 kpc i niepoprawnie oceniając dowody Sąd I instancji wadliwie ustalił fakty , w zakresie tego, iż bank miał możliwość dowolnego , arbitralnego- jednostronnego - w relacji umownej z M. i P. K. , kształtowania poziomu kursów przeliczenia walut polskiej i szwajcarskiej mimo , że ich poziom był kształtowany przez rynek wymiany walut,

jak również przez ustalenia , iż:

- bank nie pouczył powodów o ryzyku walutowym związanym z rodzajem zawieranej umowy kredytowej mimo , iż takie pouczenia miały miejsce , wynikając m. in. oświadczeń podpisanych przez kredytobiorców ,

- postanowienia umowne nie podlegały indywidualnym negocjacjom mimo , że inna konkluzja wynika z treści wniosku kredytowego powodów oraz stąd , że strony negocjowały ostateczny kształt harmonogramu spłat,

g/ art. 316 kpc wobec niezastosowania tej normy i przeprowadzenie oceny abuzywności postanowień umowy stron według stanu na datę jej podpisania, a nie na datę zamknięcia rozprawy,

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie :

1/ art. 111 ust.1 pkt 4 ustawy Prawo bankowe wraz z innymi wymienionymi przez skarżący bank normami , pozostającymi z tym przepisem w związku poprzez uznanie , że strona pozwana mogła dowolnie kształtować i stosować wysokość kursów przeliczenia obu walut mimo , iż obowiązywały ją dane podawane w Tabeli Kursów oraz to , w jaki sposób poziom kursów kształtowany jest przez rynek.

Błąd ten doprowadził to do niezasadnego ustalenia nieważności umowy z 11 lutego 2008r mimo , że postanowienia , które Sąd I instancji błędnie uznał za niedozwolone powinny być zastąpione postanowieniami wynikającymi z tzw. ustawy antyspreadowej, a sama umowa utrzymana , jako nadal pomiędzy stronami obowiązująca,

2/ art. 385 ¹§1 i 2 w zw. z §3 kc oraz art. 6 ust. 1 Dyrektywy nr 93/13, wobec nieuzasadnionego przyjęcia ,iż postanowienia te mają charakter niedozwolony, a wobec tego upada cała umowa , co jest konsekwencją niekorzystną z punktu widzenia interesów powodów, a umowa , powinna nadal obowiązywać ,

3 / art. 65 §1 i 2 kc w zw. z art. 56 kc , jako następstwa nieprawidłowego zastosowania tych przepisów i dokonanie wykładni postanowień umowy tylko na podstawie ich literalnego brzmienia, bez odwołania się do rzeczywistego zamiaru stron , zwyczajów i zasad współżycia społecznego.

Ten błąd doprowadził do niepoprawnego wniosku zgodnie z którym bank mógł dowolnie ustalać wysokość kursów przeliczenia obu walut polskiej i szwajcarskiej,

4/ art. 69 ustawy prawo bankowe oraz art. 385 ¹§2 i 58 §1 i 2 kc poprzez przyjęcie , że umowa stron jest nieważna w całości mimo ,iż była , przy aprobacie obu stron, wykonywana przez wiele lat od jej podpisania , a Sąd ustalając tę nieważność naruszył zasady prawa cywilnego- regułę utrzymania umów w mocy oraz regułę proporcjonalnością wzajemnych praw i obowiązków stron czynności prawnej,

5/ art. 69 ustawy Prawo bankowe oraz art. 385 ¹§2 w zw z art. 58 §1 i 2 i 358 §2 kc z art. 3 kc oraz w zw z art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG , art. 353 ¹ kc , 65 §1 i 2 kc i art. 5 kc w zw. z art. 4 tzw. ustawy antyspreadowej , wobec wyrażenia przez Sąd oceny, iż umowa stron jest nieważna mimo , że w ten sposób doszło do naruszenia zasady proporcjonalności oraz zasady współżycia społecznego.

Zdaniem banku , orzekając w ten sposób , Sąd nie tyle zastosował prawo co je stworzył , skoro powodowie przez długi okres czasu spłacali swoje zobowiązanie , nie twierdząc , że umowa jest i to od początku nieważna,

6/ art. 65 §1 i 2 kc w zw. z art. 354 §1 kc , a także 358 §2 kc, jako następstwa uznania umowy za nieważną w całości mimo , że mogła ona [ nawet po wyeliminowaniu części postanowień ] , obowiązywać w dalszym ciągu, przy zastosowaniu rynkowego kursu przeliczenia w dniu dokonywania konkretnej [ indywidualnej transakcji - jak kolejna spłata] - albo też średniego kursu przeliczenia obu walut, publikowanego przez NBP . Taka możliwość świadczy także , zdaniem skarżącego , o naruszeniu , przez niezastosowanie , art. 56 kc. oraz 358 §2 kc

7/ w opisany wyżej sposób , przez ewentualne niezastosowanie, Sąd I instancji naruszył także art 41 Prawa wekslowego oraz art. 24 ust. 3 ustawy o Narodowym Banku Polskim,

8/ art. 405 kc i 410 §2 kc wobec bezpodstawnego zastosowania tych przepisów i ewentualne niezastosowanie art. 409 kc i wyrażenie oceny , iż bank bezpodstawnie wzbogacił się kosztem kredytobiorców,

9/ art. 189 kpc wobec nieusprawiedliwionej faktami oceny Sądu , zgodnie z którą powodowie mają interes prawny w żądanym ustaleniu mimo , iż jego pełną i właściwą ochronę gwarantuje rozstrzygniecie o roszczeniu pieniężnym ,

9/ art. 118 kc w zw. z art. 120 kc m, jako następstwa nieuzasadnionego wniosku zgodnie z którym podniesiony przez skarżący bank zarzut przedawnienia roszczeń pieniężnych sformułowanych przez powodów, jest nieuzasadniony,

10/ jako ewentualne strona pozwana podniosła zarzuty naruszenia art. 58 §1 kc w zw. z art. 410 § 1 i 2 kc oraz art. 411 pkt 2 i 4 kc poprzez to , iż Sąd nie zastosował w ramach wzajemnych rozliczeń , teorii salda oraz

11/ art. 481 kc w zw. z art. 455 kc jako następstwa ustalenia początkowej daty płatności odsetek ustawowych za opóźnienie należnych powodom od świadczenia pieniężnego od daty wcześniejszej aniżeli dzień prawomocności zaskarżonego wyroku

Powołując art. 380 kpc strona skarżąca domagała się przeprowadzenia oceny decyzji procesowej Sądu I instancji o nie uwzględnieniu wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego dla ustalenia okoliczności wskazanych na str. 9 i 10 apelacji oraz przeprowadzenia tego dowodu w postępowaniu apelacyjnym.

W bardzo obszernej i redakcyjnie rozbudowanej ponad rzeczywistą potrzebę części motywacyjnej środka odwoławczego [ całość apelacji liczy 71 stron ], której rekapitulowanie przez Sąd Odwoławczy jest z przyczyn teleologicznych zbędne, strona pozwana szczegółowo uzasadniła każdy z powołanych zarzutów , w znacznej części powtarzając swoje stanowisko zaprezentowane wcześniej , w liczącej 146 stron , odpowiedzi na pozew.

Odpowiadając na nią powodowie domagali się jej oddalenia , jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia strony przeciwnej kosztami postępowania apelacyjnego wraz z odsetkami .

Sprzeciwili się także uwzględnieniu wniosku banku o przeprowadzenie na odwoławczym etapie postępowania dowodu z opinii biegłego zakresu bankowości i finansów, podnosząc jego nieprzydatność dla ustaleń doniosłych dla rozstrzygnięcia .

Rozpoznając apelacje , Sąd II instancji rozważył :

Środek odwoławczy strony pozwanej nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Natomiast apelacja powodów, jako w części usprawiedliwiona , prowadzi do zmiany objętej nią części wyroku Sądu Okręgowego w sposób wskazany w punkcie II wyroku reformatoryjnego.

W pozostałym zakresie także i ona uległa , jako nieuzasadniona, oddaleniu.

Sąd II instancji uwzględnił także wniosek powodów , domagających się sprostowania oczywistej niedokładności w sposobie oznaczenia pozwanego banku w komparycji wyroku z dnia 25 maja 2022r.

Rozpoczynając ocenę środków odwoławczych od apelacji (...) S.A. i podniesionych przezeń zarzutów procesowych wskazać należy , iż zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Biorąc pod rozwagę to generalium , za chybiony należy uznać te , za pomocą których pozwany bank neguje poprawność decyzji procesowej Sądu I instancji oddalającej wniosek kredytodawcy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości dla dokonania analizy zagadnień powołanych w odpowiedzi na pozew oraz poprzez nie uwzględnienie treści zeznań świadka D. S. (1).

Zważywszy na to czemu , według tez dowodowych banku , miały posłużyć te dowody , jak również wskazywane w apelacji dowody z dokumentów , a dodatkowo także, iż relacja świadka miała charakter generalny , bez odniesienia się do indywidulanych okoliczności towarzyszących zawieraniu umowy kredytowej z powodami, należy uznać, iż Sąd I instancji oceniając / przy przyjętej koncepcji rozstrzygnięcia , która co do zasady jest poprawna / , iż przeprowadzenie tych dowodów nie służyło ustaleniu faktów , względnie w odniesieniu do opinii , wniosków wynikających z wiedzy specjalistycznej , które byłyby dla oceny roszczeń poddanych pod osąd , doniosłe, nie popełnił błędu naruszenia wskazywanych przez skarżący bank norm.

Stąd też zawarty w apelacji wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego przez Sąd Odwoławczy nie został uwzględniony / por. zapis dźwiękowy rozprawy apelacyjnej z dnia 6 listopada 2024r .; minuty25-28 , zapis skrócony k.889 v akt /.

Z podanej przyczyny zarzut naruszenia art. 235 ² §1 pkt 2, 3 i 5 w zw z art. 227 kpc oraz art. 278§1 i 243 ¹ kpc jest chybiony

A już tylko dla porządku należy dodać , że wniosek o uzupełnienie materiału procesowego o relację świadka D. S. , w postępowaniu

apelacyjnym nie został w środku odwoławczym złożony.

Jako niezasadny należy uznać także zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc i funkcjonalnie z nim powiązane zarzuty faktyczne.

Uznanie go za usprawiedliwiony wymaga od strony wykazania na czym, w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za trafny , pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustaleń faktycznych , aprobować .

Uwzględniając powyższe, zważywszy na to, w czym bank upatrywał błędów oceny i ustaleń Sądu niższej instancji , zarzuty te nie mogą być uznane za trafne.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte podnoszonymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego strona skarżąca ogranicza się do przeciwstawienia jego stanowisku własnej wersji tak oceny dowodów jak i faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia , zdaniem banku, poprawnej.

Nieprawidłowość Sądu na której zarzuty te zostały oparte , zgodnie z argumentacją apelanta - sprawdza się do tego ,że nie przyjął on wersji zdarzeń towarzyszących zawarciu umowy kredytowej z 28 kwietnia 2008r. i interpretacji jej postanowień oraz stanowiącego jej integralna część Regulaminu , którą skarżący uznaje za prawidłową.

A według przebiegu zdarzeń afirmowanego przez bank ,powodowie zostali w sposób dostateczny dla oceny jego skali , poinformowani przy podpisywaniu umowy, o ryzyku walutowym wynikającym z umowy kredytowej indeksowanego / waloryzowanego / do waluty obcej , a rzeczywisty rozmiar zobowiązania kredytowego był oznaczony od samego początku. Ponadto strona pozwana nie mogła tego obowiązku swoich klientów kształtować jednostronnie w sposób dowolny , będąc związana wysokością kursów waluty szwajcarskiej określanej przez obiektywne siły panujące na rynku wymiany walut.

Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla odparcia ich obu.

Dlatego jedynie na marginesie dostrzegając , że w istocie argumenty powołane dla wsparcia weryfikowanych zarzutów przez stronę pozwaną [ w rozbudowanej ponad rzeczywistą potrzebę formie redakcyjnej ] nie dotyczą wprost oceny dowodów i okoliczności faktycznych ale prawnej weryfikacji okoliczności towarzyszących zawarciu umowy oraz kształtowania danych w Tabeli Kursów walut , które dla dokonywanych przeliczeń /stosowania klauzul przeliczeniowej - spreadau walutowego- i kursowej / stosował pozwany bank , z punktu widzenia przesłanek oceny postanowień umowy stron jako mających / bądź nie / cechy niedozwolonych.

Sąd II instancji dodaje jeszcze , iż podziela , wbrew argumentacji strony pozwanej, stanowisko Sądu Okręgowego zgodnie z którym informacja przekazana małżonkom K. przy podpisywaniu urnowy , o ryzyku walutowym , była - z punktu widzenia ich interesów- możliwości racjonalnej oceny swojej sytuacji finansowej w warunkach wzrostu kursu waluty szwajcarskiej , w czasie obowiązywania umowy , która została zawarta na trzydzieści lat , niedostateczna i nietransparentna.

Uznaje także za trafną tę jego część , w której wskazywał , że skoro doniosła dla oceny ważności umowy jest chwila jej podpisania, to niezależnie od tego jakie dane kursowe zamieszczał bank w obowiązującej u siebie Tabeli Kursów , istotne było to , że ta część postanowień umownych , która dotyczyła indeksacji kredytu kursem CHF , nawet potencjalnie dawała możliwość silniejszej stronie stosunku zobowiązaniowego - przedsiębiorcy- dowolnego / nieograniczonego / ustalania kursu przeliczenia złotówek na franka i odwrotnie , a nie to, czy bank stosował kusy przeliczeniowe wynikające z danych rynkowych.

Stąd bez znaczenia było też to , jak kwestia ta była regulowana w oparciu o kolejne zmiany umowy w trakcie jej obowiązywania, a także jak kształtowałoby się zobowiązanie powodów , gdyby w miejsce danych kursowych z Tabeli Kursów stosować np. kurs średni NBP.

Zdaniem Sądu II instancji , wbrew argumentom strony apelującej, Sąd Okręgowy nie popełnił zarzucanej mu nieprawidłowości , uznając za wiarygodne relacje obydwojga powodów albowiem nie wykroczył tym samym poza kryteria a co za tym idzie także granice oceny swobodnej tych zeznań. Ściślej mówiąc, argumentując za wnioskiem przeciwnym , bank nie zdołał tej nieprawidłowości wykazać. Nie mógł bowiem , jak to uczynił, poprzestać na wyrażeniu innej oceny depozycji faktycznych kredytobiorców.

Niezasadnie podnosi strona pozwana zarzut naruszenia art. 233 §1 w zw z arft 243 ² kpc widząc jego realizację w tym , że Sąd Okręgowy nie uwzględnił dowodu z ekspertyzy prof. R..

Wobec stanowiska zaprezentowanego wyżej a także tego, co powiedziano na wstępie tej części przedstawianych motywów , iż zarzut procesowy jest doniosły o ile popełnienie przez Sąd zarzucanego błędu tego rodzaju, miało istotne znaczenie dla treści orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej , stwierdzając brak takich konsekwencji przy pomięciu tego dowodu , podobnie jak i z innych dokumentów wskazywanych w apelacji przez bank , których Sąd niższej instancji nie zaliczył w poczet dowodów zarzuty te należało uznać za nietrafne,

Chybiony jest też zarzut naruszenia , przy wydawaniu zaskarżonego wyroku, art. 316 kpc w zw. z art. 358 §2 kc.

Zważywszy na to , w czym bank upatruje realizacji tego zarzutu wystarczy wskazać , odpierając go , że oceny nieważności umowy dokonuje się na datę jej zawierania a nie jak podnosi skarżący , na dzień zamknięcia rozprawy przez Sąd , który ma ocenić roszczenie o ustalenie tej nieważności.

Z podanych powodów, uznając , iż zarzuty procesowe , w tym w szczególności zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i wynikających stąd błędów ustaleń , nie są zasadne , fakty uczynione przez Sąd I instancji podstawą kontrolowanego instancyjnie orzeczenia , jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Odwoławczą weryfikację zarzutów materialnych sformułowanych przez skarżący bank należy rozpocząć od wskazania, iż przepisy art. 385 ¹ i następnych k.c. dotyczące niedozwolonych postanowień umownych mają charakter szczególny , w stosunku do tych norm kodeksowych , które mają generalne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy oraz oceny ważności takiej czynności prawnej.

Stanowią one implementację w polskim prawie postanowień dyrektywy nr 93/13 / EWG , w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu tej dyrektywy, tak aby osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się do art. 288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

/por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 VI 2016 r., C-377/14./.

Przewidziana przez art. 385 ¹kc sankcja bezskuteczności wobec konsumenta niedozwolonego postanowienia umownego ma dla jego interesu i pozycji wobec drugiej – silniejszej strony kontraktu - działanie ochronne i jest dla niego obiektywnie korzystniejsza, aniżeli sankcja nieważności wynikająca z normy ogólnej 58 kc w zw z art. 353 ¹kc.

W konsekwencji , zarzuty niedozwolonego charakteru postanowień umowy zawartej z przez strony w dniu 28 kwietnia 2008r , mogą być oceniane z punktu widzenia tylko tego przepisu, a nie ogólnych, wskazanych wyżej, norm kodeksowych.

Odeprzeć należy, jako nietrafny, zarzut naruszenia art. 111 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo bankowe w związku z powołanymi przez stronę skarżącą normami , gdyż jak już była o tym mowa, decydująca dla oceny niedozwolonego charakteru postanowień umownych jest data podpisania umowy kredytowej oraz to, czy podmiot profesjonalny miał chociażby potencjalną możliwość, na ich podstawie , jednostronnego kształtowania zakresu obowiązków umownych konsumentów ,w tym poprzez mechanizm waloryzacji ich zobowiązania kredytowego walutą franka szwajcarskiego.

Niezasadnie również strona pozwana podnosi zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 385 ¹ §1i 2 kc w związku z §3 kc i powołanym przez bank postanowieniem art. 6 ust. 1 dyrektywy nr 93/13.

Zarzut ten sprowadza się do stwierdzenia , iż Sąd niezasadnie uznał umowę zawartą przez strony za nieważną w całości z powodu abuzywności postanowień regulujących klauzulę indeksacyjną [ w istocie składająca się z klauzuli przeliczeniowej / spreadu walutowego/ i klauzuli kursowej ; §1 ust.3i 3A, ust.3, §10 ust.2 zd. 2 , ust.4. §12 ust 5 umowy oraz §1 ust.2 i §23 ust. 2 Regulaminu ; w warunkach , gdy brak było do tego podstaw albowiem :

a/ nie kształtują one praw i obowiązków kredytodawców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, nie naruszając w sposób rażący interesów małżonków K. jako klientów banku – konsumentów ,

b/ postanowienia te były z nimi indywidualnie negocjowane ,

c/ umowa kredytu , zawiera także te- obecnie kwestionowane przez powodów postanowienia- w chwili jej podpisywania , dla kredytobiorców korzystne , a uznając ją za nieważną / trwale bezskuteczną/ Sąd doprowadził do konsekwencji obiektywnie niekorzystnych dla klientów banku,

d/ nawet gdyby przyjąć niedozwolony charakter tych postanowień , powinien był rozważyć zastąpienie przewidzianego w nich mechanizmu waloryzacji , średnim kursem franka szwajcarskiego, publikowanym przez NBP.

W bardzo zbliżony sposób strona pozwana motywowała zarzut naruszenia art. 65§1 i 2 kc twierdząc ,iż Sąd I instancji interpretując treść umowy stron, odwołał się jedynie do literalnego brzmienia jej postanowień , pomijając inne kryteria wykładnicze. A ich zastosowanie , w szczególności kryterium zgodnego zamiaru stron , doprowadziłoby do innych wniosków w zakresie treści oświadczeń woli kontrahentów.

Zgodnie z nią , zamiarem zarówno banku jak i powodów było to aby [ w razie nieokreślenia w umowie kursu waluty szwajcarskiej wobec złotówki , w jakim miało dochodzić do przeliczenia na walutę obcą kwoty udzielonego kredytu jak i rat kredytowo - odsetkowych świadczonych bankowi przez konsumentów ] , stosowany był aktualny na datę konkretnej, tego rodzaju transakcji, kurs przeliczenia kursowego albo też średni kurs NBP. Zatem wbrew takiej , poprawnej, wykładni postanowień umownych , zgodnej przy tym także z zasadami współżycia społecznego , Sąd niezasadnie ocenił umowę z dnia 28 kwietnia 2008r. jako ab initio nieważną.

Rozpoczynając weryfikacje tych zarzutów od tego , którym bank neguje potwierdzenie nieważności umowy w całości , uznając go za niezasadny, wystarczy powiedzieć , iż już w ramach pisma skierowanego do banku przed wniesieniem pozwu, zatytułowanego „ reklamacja „ [ o czym będzie jeszcze mowa w dalszej części uzasadnienia ] , a najpóźniej ,po pouczeniu przez Sąd I instancji na rozprawie w dniu 11 maja 2022r / por. k. 674 akt / , powodowie dali wyraz stanowisku, że z pewnością ich zamiarem nie było to , aby kurs przeliczenia walut polskiej i szwajcarskiej zastąpić kursami wskazywanymi obecnie przez stronę pozwaną. Przeciwnie , co najmniej od tej daty uważali ,iż postanowienia o których była mowa wyżej, są ukształtowane sprzecznie z ich usprawiedliwionymi interesami , naruszając je w sposób rażący. Stąd twierdzenia banku , iż należało je wyłożyć tak iżby , honorując rzeczywisty zamiar stron , utrzymać ją nadal jako obowiązującą, są zupełnie dowolne , wykluczając podzielenie tego zarzutu.

Wbrew rozbudowanej ponad rzeczywistą potrzebę , argumentacji strony pozwanej , Sąd I instancji nie popełnił zarzucanych mu błędów zastosowania art. 385 ¹ §1 i 2 kc , trafnie przyjmując abuzywność postanowień umowy stron i Regulaminu , w szczególności tych określających sposób waloryzacji /przeliczenia / waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie, według Tabeli Kursów obowiązujących u strony pozwanej[ po ówczesną nazwą (...) Bank S.A. ].

To ten właśnie mechanizm , na zastosowanie którego powodowie jako klienci – konsumenci nie mieli żadnego wpływu , ten bowiem był wprowadzony jednostronnie przez kredytodawcę , na podstawie wzorca umownego , ostatecznie decydował o tym ile pieniędzy zostało ówcześnie M. i P. K. udostępnione przez bank oraz , w jaki sposób poszczególne raty kapitałowo – kredytowe wpływały na rzeczywiste zmniejszenie ich zobowiązania kredytowego.

Taki ich charakter prowadził do nieważności umowy jako całości albowiem nie mogła ona nadal funkcjonować, w warunkach uznania tych klauzul za nie wiążące powodów.

Dodać jeszcze należy , iż jak wynika z ustaleń poczynionych w postępowaniu, żadne postanowienie umowne spośród tych , które składały się na mechanizm służący opisanym wyżej przeliczeniom , nie zostało z kredytobiorcami indywidualnie uzgodnione.

W szczególności bank nie dowiódł- mimo , że to na nim spoczywał obowiązek w tym zakresie- faktów pozwalających na wniosek przeciwny.

Powodowie dokonali jedynie wyboru gotowego produktu przygotowanego przez przedsiębiorcę, obejmując porozumieniem tylko niedoniosłe z rozważanego punktu widzenia szczegóły, jak data uruchomienia kredytu czy warunki zabezpieczenia jego spłaty czy poszczególne elementy harmonogramu spłat [ do czego nawiązuje w argumentacji apelacyjnej strona pozwana , nietrafnie w nich upatrując potwierdzenia dla własnej tezy o tym , że postanowienia umowy stron były przedmiotem indywidualnych negocjacji , przed jej podpisaniem.

Trzeba jeszcze w tym kontekście dodać , iż :

dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że dowiedział się o treści postanowień których niedozwolony charakter podnosi, w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje.

Konieczne jest udowodnienie wspólnego ustalenia ostatecznej ich treści , w wyniku rzetelnych negocjacji, w ramach których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez niego i włączone do umowy na jego żądanie.

/ por. w tej materii także judykat Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019r , sygn.IV CSK 443/18 , powołany za zbiorem Legalis /.

Takich indywidualnych uzgodnień przed podpisaniem umowy z 28 kwietnia 2008r. nie było, w tym w szczególności w odniesieniu do postanowień określających sposób, w jaki kwota kredytu i sumy rat kapitałowo odsetkowych, będą przeliczane z waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie.

W ocenie Sądu II instancji , kwestionowane przez powodów postanowienia umowne dotyczyły świadczeń głównych stron.

Po wahaniach w orzecznictwie sądowym ostatecznie zostało przyjęte zapatrywanie o takim charakterze mechanizmu przeliczeniowego, w kredytach denominowanych i indeksowanych do waluty obcej [ waloryzowanych walutą obcą ]

/ por. powołane jedynie przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 159/17, z 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. V CSK 382/18., wskazane za zbiorem Legalis /.

Obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonych terminach spłaty , stanowi główne świadczenie kredytobiorcy. Natomiast klauzula według której dochodzi do przeliczenia dokonywanych przez niego wpłat rat na walutę obcą [ w tym przypadku na franka szwajcarskiego ], wpływa na wysokość tego świadczenia. To z zastosowania tego mechanizmu wynika , w jakiej wysokości świadczenie główne ma być spełnione, co tym bardziej upewnia poprawność takiej jej kwalifikacji.

Wobec powyższego poddanie tych postanowień umownych kontroli pod kątem abuzywności jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 385 ¹ § 1 zd. drugie k.c.) a zatem jeżeli nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem , nie spełniając tym samym wymogu przejrzystości materialnej wynikającej z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 dyrektywy nr 93/13.

Jak wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 20 września 2017 r. w sprawie o sygnaturze C - 186/16, wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że warunek ten musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany , a przy tym jako osoba dostatecznie uważna i rozsądna , mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, ale również miał realną możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych takiego potencjalnego następstwa , dla swoich zobowiązań finansowych.

Zdaniem Sądu II instancji, ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu nie dają dostatecznych podstaw do uzasadnionego przyjęcia, iż w momencie zawierania umowy powodowie mieli możliwość uzyskania pełnego rozeznania co do wysokości świadczenia, które będą mieli obowiązek spełnić oraz i w szczególności , co do ryzyka zmiany kursu waluty w przyszłości i wpływu tej zmiany na rzeczywiste saldo ich zobowiązania , przekładające się wprost na ich sytuację ekonomiczną , w dającym się przewidzieć realnie okresie , zważywszy , iż mieli związać się z bankiem węzłem obligacyjnym na okres trzydziestu lat .

W szczególności brak było , w dniu zawierania umowy , możliwości ustalenia wysokości zobowiązania ratalnego kredytobiorców wobec banku , / rat kapitałowo - odsetkowych / albowiem wysokość ta zależna była od danych zamieszczonych w nieokreślonej w umowie Tabeli Kursów, stosowanej przez bank . Przy tym sposób zamieszczania w niej tych danych także był pozostawiony wyłącznej jego decyzji . Klienci – konsumenci - nie mieli możliwości ich sprawdzenia ani , tym bardziej , jakiegokolwiek wpływu na ich rzeczywistą wysokość. Tym samym warunek jednoznaczności klauzuli waloryzacyjnej / przeliczeniowej i kursowej/ , nie został w umowie stron spełniony.

/ por. w tej materii także stanowisko SN zawarte w judykacie z 19 kwietnia 2021r., sygn. III CSK 159/17- powołanym za zbiorem Lex /.

Okoliczności ustalone w sprawie nie pozwalają na potwierdzenie , iż kredytobiorcy zostali przed podpisaniem umowy w sposób jasny , możliwie pełny i zrozumiały poinformowani o ryzyku walutowym, związanym z możliwością niekorzystnych zmian kursu franka szwajcarskiego w czasie.

Przy tym nie można uznać, że obowiązek ten został spełniony przez bank, który poprzestał na ogólnym pouczeniu o możliwości wzrostu kursu w czasie trwania umowy i wynikającym stąd wpływie na wzrost zakresu obowiązku finansowego kredytobiorcy. Dodać do tego należy , iż dla potwierdzenia wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka kursowego nie jest wystarczające odebranie od konsumenta standardowego oświadczenia, że o takim ryzyku został poinformowany.

/ por. w tej materii także wyrok SN z 27 listopada 2019r., sygn. II CSK 483/18 powołany za zbiorem Lex /.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą w judykaturze wykładnią art. 385 ¹ §1 k.c., nie budzi wątpliwości, iż postanowienia umowy, które określają zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, a także spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.

/ por. wskazane tylko ilustracyjnie orzeczenia SN z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 i z 29 października 2019 r. sygn. V CSK 382/18 , powołane za zbiorem Legalis /

Klauzule takie mają charakter abuzywny, gdyż kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Przy czym sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie tych interesów polega w tym wypadku na uzależnieniu wysokości świadczenia banku i konsumenta od swobodnej decyzji silniejszej strony stosunku zobowiązaniowego / przedsiębiorcy/.

/ por. tylko ilustracyjnie wyroki SN z 13 grudnia 2018 r., sygn. V CSK 559/17 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 powołany za zbiorem Legalis /.

W ocenie Sądu Apelacyjnego postanowienia łączącej strony umowy z 28 kwietnia 2008r. w zakresie ryzyka walutowego oraz określające wskazany wyżej sposób dokonywania przeliczeń walut polskiej i szwajcarskiej , w odwołaniu się do danych kursowych kształtowanych jednostronnie przez bank, przybierających postać przygotowanych przezeń i obowiązujących w banku Tabel Kursów, uznać należy, za niedozwolone.

Nie ma znaczenia dla tej oceny to, w jaki sposób umowa w rzeczywistości była wykonywana i jak , po jej podpisaniu, zmieniała się jej treść.

Ocena, czy postanowienie umowne jest niedozwolone dokonywana jest bowiem według stanu z chwili zawarcia umowy

/ por. także uchwalę[ 7] Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17 powołaną za zbiorem Lex/

Przechodząc do oceny skutków niedozwolonego charakteru tych postanowień , wskazać na wstępie należy , iż zgodnie z treścią uchwały SN z dnia 7 maja 2021 sygn. III CZP 6/21 , powołanej za zbiorem Lex /, której stanowisko Sąd II instancji, w składzie rozpoznającym sprawę podziela, niedozwolone postanowienie umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który ewentualnie może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

W rozpoznawanej sprawie , o czym była już uprzednio mowa , stanowisko powodów było jednoznaczne co do tego, iż nie są zainteresowani , w warunkach abuzywności części postanowień, w utrzymaniu w dalszym ciągu umowy jako obowiązującej pomiędzy stronami.

Eliminacja tych postanowień z umowy powoduje brak możliwości określenia mechanizmu oznaczenia wysokości świadczenia jakie konsument - kredytobiorca - ma otrzymać od drugiej strony- skoro jak w rozstrzyganej sprawie - otrzymali od banku złotówki , po ich przeliczeniu według kursu / ceny / kupna waluty szwajcarskiej , oraz jest zobowiązany spełniać na rzecz banku , w ramach umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, w odwołaniu się do kursu jej sprzedaży przez pozwany bank, wedle którego, [ w stanie faktycznym rozstrzyganej sprawy ] przeliczana miała być wpłata złotówkowa, mająca prowadzić do ograniczenia długu małżonków K. .

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE , wyrażonym w motywach wyroku z dnia 3 października 2019r sygn. C – 260/18 , postanowienie art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 , należy wykładać w ten sposób [a jest to wykładania, którą Sądy krajowe muszą brać pod uwagę przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw], iż stoi ono na przeszkodzie wypełnianiu luk w umowach spowodowanych eliminacją klauzul uznawanych za niedozwolone , wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, nie będących przepisami dyspozytywnymi lub takimi , które będą mieć zastosowanie dlatego , że strony umowy wyrażą na to wolną i uświadomioną zgodę.

Takiej regulacji ,[ jak dotąd] w polskim porządku prawnym brak.

Nie można też w sposób usprawiedliwiony przyjmować , że wolą stron w 2008 roku było zawarcie umowy kredytu waloryzowanego walutą obcą , bez mechanizmu waloryzacji wzajemnych świadczeń na podstawie kursów waluty polskiej i szwajcarskiej, przy równoczesnym pozostawieniu wskaźnika LIBOR 3 M, stosowanego tylko w kredytach walutowych , a także przy kredycie indeksowanym lub denominowanym w takim zagranicznym pieniądzu.

Analiza treści pozostałych postanowień umownych w tym w szczególności tych , które określały sposób wypłaty kwoty kredytu i warunki jej spłaty, takiemu zamiarowi w sposób nie budzący wątpliwości zaprzecza , by przypomnieć tylko sposób określenia wysokości należności odsetkowej i sposobu jej wyrażenia.

Skoro tak , to uzasadnionym jest wniosek ,iż tego rodzaju zabiegi , jakie postuluje bank , mające służyć , mimo wszystko , utrzymaniu umowy w mocy, przy wyeliminowaniu jedynie postanowień składających na mechanizm przeliczenia według danych dotyczących wzajemnych relacji kursowych, są - szczególnie przy stanowczym, zrelacjonowanym wyżej stanowisku procesowym powodów - niedopuszczalne - skoro prowadziłoby to , do tak znacznego przekształcenia umowy, iż wywołałoby skutek nie dający się pogodzić z charakterem stosunku prawnego nawiązanego przez strony.

Nie dałoby się takiego przekształcenia stosunku umownego pogodzić także z celem w jakim zobowiązanie kredytowe było przez kredytobiorców w dniu 28 kwietnia 2008r. zaciągane.

M. i P. K. chcieli otrzymać od banku nie walutę obcą ale kwotę wyrażoną w złotych polskich z przeznaczeniem na zakup nieruchomości budowlanej w miejscowości N..

Trzeba także podkreślić , iż eliminacja postanowień niedozwolonych o ile nie miałoby prowadzić do nieważności umowy jako całości , musi zapewniać to , że prawa i obowiązki stron są nadal ściśle oznaczone i w tym zakresie nie zachodzi skutek deformacji regulacji umownej, [także z punktu widzenia celu jaki strony chciały osiągnąć, wyrażając wzajemny konsens poprzez zawarcie umowy kredytowej określonego rodzaju, na oznaczonych naówczas warunkach].

W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju deformacja , zwłaszcza zaważywszy na charakterystyczne elementy kredytu indeksowanego do waluty obcej , miałaby przy jej potencjalnym utrzymaniu , miejsce.

Stąd zarzut naruszenia art. 385 ¹ §1 i 2 kc w zw. z art. 358 §2 kc oraz wskazanych przez skarżący bank wybranych postanowień Dyrektywy nr 93/13 nie jest usprawiedliwiony.

Wskazany wyżej brak regulacji w polskim prawie wewnętrznym , która zgodnie z powołanym wyżej orzeczeniem TSUE z 3 października 2019, sygn. C- 260/18, na warunkach wskazanych w tym orzeczeniu , pozwalałaby zastąpić niedozwolone postanowienia treścią elementów tej[ krajowej] regulacji, na podstawie orzeczenia Sądu rozpoznającego tę indywidualną sprawę powoduje , iż bezzasadne są także kolejne zarzuty materialne banku , podnoszące niezastosowanie przez Sąd Okręgowy przepisów art. 358 §2 kc , art. 69 ust.3 ustawy Prawo bankowe , art. 24 ust.3 ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz art. 41 Prawa wekslowego , odwołanie się do których, w zamiarze strony skarżącej, zmierzało właśnie do zastosowania tego mechanizmu zastąpienia .

Odpierając zarzut naruszenia art. 189 kpc , nie można zgodzić się z apelującym, iż powodowie nie mają interesu prawnego w ustaleniu nieważności umowy.

Zauważyć należy, że umowa kredytu zawarta została między stronami na okres trzydziestu lat . Ewentualne uwzględnienie powództwa o zapłatę, w ramach wzajemnych rozliczeń stron, z tytułu dotąd spełnionych na jej podstawie świadczeń , nie usunęłoby stanu niepewności pomiędzy stronami co do dalszego obowiązywania umowy oraz istnienia praw akcesoryjnych jak chociażby hipoteki , ustanowionej na nieruchomości , którą powodowie planowali kupić za środki z zaciąganego kredytu.

Bez uznania umowy za nieważną, ze skutkiem ex tunc, strona pozwana mogłaby potencjalnie skorzystać z ustanowionych na swoją rzecz zabezpieczeń spłaty zobowiązania kredytowego.

W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że / w tym przypadku powodowie / zachowują interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego, mimo przysługującego / im / powództwa o świadczenie lub mimo wytoczenia przeciwko nim takiego powództwa przez stronę przeciwną, na podstawie spornego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają jeszcze inne lub dalej idące skutki, których dochodzenie w drodze takiego powództwa nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne.

W takim wypadku tylko powództwo o ustalenie nieistnienia tego stosunku prawnego może definitywnie rozstrzygnąć niepewną sytuację prawną/ powodów/ i zapobiec, także na przyszłość, możliwym sporom, a tym samym w pełny sposób zaspokoić / ich / interes prawny.

/ por bliżej wskazane jedynie przykładowo orzeczenia SN z dnia 30.10.1990 r. I CR 649/90, z 27.01.2004 r. II CK 387/02, z 2.07.2015 r. V CSK 640/14- wszystkie powołane za zbiorem Legalis/.

Stawiając zarzut naruszenia art. 410 §2 kc w zw z art. 405 kc, 409 i i 411 pkt 1 i 2 kc i widząc jego realizację w tym , iż Sąd niższej instancji niezasadnie przyjął , iż bank jest bezpodstawnie wzbogacony kosztem kredytobiorców , strona skarżąca nie dostrzega , że istota stanowiska Sądu opiera się na innej kwalifikacji prawnej świadczenia pieniężnego należnego kredytodawcom, objętego żądaniem zwrotu.

Stoi on bowiem na stanowisku , że to, co obejmują oni tym żądaniem, to część spełnionego dotąd na rzecz (...) S.A. w wykonaniu umowy kredytowej świadczenia , które jako nienależne, podlega zwrotowi , jedynie przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Już tylko to, wyklucza zasadność stawianego zarzutu , skoro opiera się on na tezie , że bank nie jest wobec [ byłych ] kredytobiorców bezpodstawnie wzbogacony. Tymczasem roszczenie zwrotne jest wynikiem uznania , iż podstawa świadczeń wzajemnych od samego początku nie istniała, wobec nieważności umowy , która była dla spełnionego świadczenia kredytobiorców źródłem i racją prawną.

Już tylko na marginesie i dla porządku dodać należy , że bank nie dowiódł w postępowaniu , a nawet nie starał się tego czynić [ czy chociażby uprawdopodobnić ], iż rzeczywiście kwotą uzyskana od małżonków K. nie jest już wzbogacony.

Chybiony jest też zarzut naruszenia art. 481 kc w zw. z art. 455 kc , szczególnie biorąc pod rozwagę to, w czym skarżący bank widzi naruszenie powołanych norm.

Według aktualnego stanowiska TSUE , którym Sąd Odwoławczy jest związany [ o czym będzie mowa szerzej przy omawianiu apelacji powodów ] o opóźnieniu banku w spełnieniu pieniężnego świadczenia zwrotnego należnego powodom , w warunkach potwierdzenia nieważności umowy dla których były one podstawą należy mówić nawet wcześniej niż przyjął to Sąd I instancji.

Niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 118 kc w zw. z art. 120 kc., skoro bank upatruje jego realizacji w tym , iż Sąd niższej instancji nie zakwalifikował świadczeń kredytobiorców na rzecz strony skarżącej jako mających charakter okresowy.

Nie są one takimi , a taka ocena wystarcza do tego aby ten zarzut apelacyjny banku ocenić jako nieuzasadniony.

Uznając zatem , iż także żaden z podniesionych zarzutów materialnych nie może być uznany za uzasadniony , oceniając apelację strony pozwanej za nieusprawiedliwioną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc. / III sentencji uzasadnianego wyroku/.

Sąd Odwoławczy nie uwzględnił podniesionego przez stronę pozwaną , już na etapie postępowania odwoławczego, zarzutu zatrzymania kwoty zasądzonego powodom w wyroku Sądu I instancji świadczenia pieniężnego do czasu zaoferowania przez nich bankowi zwrotu świadczenia wzajemnego\, które wyrażone w pieniądzu , zdaniem strony pozwanej , odpowiada łącznej sumie 579438,81 /por. k.762 akt/

Stanął bowiem na stanowisku , iż w warunkach, gdy bank jest uprawniony do skutecznego złożenia wobec pretensji finansowej kredytobiorców zarzutu potrącenia wierzytelności wzajemnej [ która odpowiada , co najmniej , kwocie udzielonego powodom kapitału w wysokości 429 900zł ] taki zarzut nie może być przezeń skutecznie podniesiony. Powołując go w rozpoznawanej sprawie , strona pozwana nie twierdziła , że z zarzutu potrącenia skorzystać nie może.

/ podobne stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 24 października 2024r , sygn. I CSK 2243/24 , powołany za zbiorem Legalis/.

Pogląd ten Sąd Apelacyjny , w składzie rozpoznającym sprawę, podziela.

Oceniając apelację powodów , Sąd Odwoławczy , o czym była już wcześniej mowa, uznaje , że jest ona prawie w całości uzasadniona, prowadząc do zmiany objętego nią punktu 3 sentencji wyroku Sądu I instancji , poprzez korektę punktu 2 tego orzeczenia w sposób w skazany w punkcie II rozstrzygnięcia zmieniającego.

Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w tym zakresie ma swoja podstawę w art. 386 §1 kpc.

W pozostałym zakresie środek odwoławczy M. i P. K. , jako niezasadny , uległ oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc / pkt III sentencji motywowanego wyroku /

Wcześniej Sąd Odwoławczy wskazywał już , że apelacja kredytobiorców opiera się tylko na zarzutach materialnych , przy braku z ich strony krytyki apelacyjnej o charakterze procesowym czy w odniesieniu do poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych.

Analiza treści motywów do których skarżący powodowie odwołują się aby uzasadnić stawiane zarzuty , usprawiedliwia wniosek , iż negują oni wyłączenie stanowisko Sądu I instancji w tym zakresie w jakim uznał , że o stanie opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego świadczenia zwrotnego po stronie pozwanego banku , można mówić nie wcześniej aniżeli od dnia wyroku , którym zostało uwzględnione roszczenie ustalające powodów , w ramach którego domagali się potwierdzenia nieważności umowy z dnia 28 kwietnia 2008r od daty jej zawarcia przez strony. Na tej ocenie źródła i początkowej daty opóźnienia po stronie dłużnika, oparte było stanowisko Sądu niższej instancji, co do żądania odsetkowego powodów.

Należy w znacznej części podzielić stanowisko apelacyjne kredytobiorców ,którzy podnosząc stawiane zarzuty materialne twierdzą , iż stan opóźnienia po stronie kredytodawcy w spełnieniu tego świadczenia powstał już wcześniej, a mianowicie , w datach upływu terminów wyznaczonych przez kredytobiorców drugiej stronie do zapłaty kwot cząstkowych , które łącznie złożyły się na sumę dochodzonego świadczenia pieniężnego[ wskazanego przez nich jako główne ], w wysokości 292 811, 95 zł / które zostało uwzględnione przez Sąd Okręgowy niższej instancji w punkcie 2 sentencji zaskarżonego wyroku/.

Przypominając , że zgodnie z utrwalonym , jak dotąd, stanowiskiem SN w kwestii wymagalności zwrotnego roszczenia pieniężnego kredytobiorców wobec banku i w konsekwencji opóźnienia w spełnieniu tego świadczenia przez kredytodawcę w tzw. „sprawach frankowych „ powszechną praktyką orzeczniczą, było przyjmowanie stanu opóźnienia po stronie banku w spełnieniu tego świadczenia, nie wcześniej aniżeli po stanowczym i uświadomionym, na skutek pouczenia Sądu orzekającego, o następstwach rozliczeniowych ewentualnego ustalenia nieważności umowy kredytowej , oświadczeniu kredytodawcy- konsumenta , iż nie jest zainteresowany tym aby , z mocą wsteczną, doprowadzić , pomimo niedozwolonego charakteru części postanowień umowy , do stanu dalszego jej obowiązywania pomiędzy stronami.

Nie mogło też budzić wątpliwości , że bank z tym oświadczeniem byłego kontrahenta musiał się zapoznać.

Poza tym , musiało nie być wątpliwym , że nastąpiło również wezwanie banku- dłużnika do spełnienia świadczenia pieniężnego ze strony wierzyciela i bezskuteczny upływ terminu do dobrowolnego spełnienia tego świadczenia po stronie zobowiązanego.

Tym nie mniej, na skutek wypowiedzi orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zawartej w wyroku z dnia 14 grudnia 2023r , sygn. C- 28/22 , publ.(...) , którą Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym apelację powodów jest związany, w zakresie sposobu wykładni art. 6 ust. 1 i art. 7 ust.1 Dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich stanowisko musi ulec korekcie.

Oto bowiem Trybunał , szczególnie w puntach 3 oraz 87 sentencji tego orzeczenia wyraził stanowisko , które z punktu widzenia doniosłego dla oceny środka odwoławczego M. i P. K. , zagadnienia prawnego , sprawdza się do stwierdzenia, zgodnie z którym, prawidłowa wykładnia wskazanych wyżej norm Dyrektywy , sprzeciwia się temu aby wykładnia sądowa prawa krajowego była inna niż taka , iż kredytobiorca -konsument przy potwierdzeniu nieważności umowy kredytowej z bankiem jako przedsiębiorcą , może skutecznie domagać się odsetek za opóźnienie w spełnieniu pieniężnego świadczenia zwrotnego o ile tylko uprzednio wezwał przedsiębiorcę do jego zwrotu w zakresie kwoty , którą poprzednio świadczył w wykonaniu [ nieważnej] umowy .

Bez znaczenia, przy tym, dla tego uprawnienia konsumenta , zdaniem Trybunału, jest to czy i jakie działania dla zabezpieczenia własnych interesów finansowych , w tych warunkach, podjęła , w stosunku do kredytobiorcy, druga strona nieważnej ab initio umowy.

Wobec takiego stanowiska wykładniczego wskazanych wyżej postanowień Dyrektywy , Sąd II instancji zobowiązany jest uznać , że odsetki za opóźnienie od kwot cząstkowych, składających się na dochodzone w postępowaniu , zwrotne roszczenie pieniężne powodów, są im należne od dat wezwania banku do ich zapłaty i upływu rozsądnego terminu w którym dłużnik- pozwany bank - w normalnym biegu czynności mógł się z tym wezwaniem zapoznać i dobrowolnie swój dług wobec wierzycieli zaspokoić.

Przy takich założeniach, uznać należy , że powodowie zasadnie domagają się odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 138 105, 97 zł od dnia 4 marca 2018r do dnia zapłaty.

Oto bowiem , po raz pierwszy, w relacjach umownych z bankiem ,żądali tej sumy, tytułem zwrotu dotąd spełnionych świadczeń, w piśmie zatytułowanym „ Reklamacja „ datowanym na 12 lutego 2018r / por. k. 40 akt/

W ówczesnym swoim stanowisku, stanowczo domagali się zwrotu m. in. tej kwoty, powołując się na niedozwolony charakter części postanowień umowy z dnia 28 kwietnia 2008r, wskazując na następstwa tej abuzywności .

Wezwanie było połączone z zakreśleniem dłużnikowi 14 dniowego terminu w jakim powinien dobrowolnie zapłacić swój dług / jak wynika z treści pisma , w tym odsetki od kwot w nim wskazanych, biorąc pod uwagę – odrębnie dla każdej z ich- wymagalność, w zakresie obowiązku zwrotu – por k. 40 v / Bank otrzymał to wezwanie w 20 lutego 2018r / por. k. 43 v akt /

W tych okolicznościach Sąd Odwoławczy stanął na stanowisku , iż żądanie zapłaty wskazanej wyżej kwoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 marca 2018r., do dnia zapłaty , jest uzasadnione.

W odniesieniu do należności zwrotnej , która jest objęta drugą z kwot cząstkowych -154 705, 98 zł - odsetki ustawowe za opóźnienie w jej zapłacie, są należne powodom nie , jak wynika z żądania , od 20 lipca 2021 ale od dnia 24 lipca 2021r do dnia zapłaty,

Przedłożone wraz z apelacją przez powodów dokumenty[ nie kwestionowane przez stronę przeciwną ] , Sąd Odwoławczy zaliczył w poczet materiału dowodowego albowiem uznał za uzasadnioną argumentację pełnomocnika procesowego M. i P. K. ,iż potrzeba ich powołania powstała dopiero tym etapie postępowania , skoro Sąd I instancji , jak się okazało ostatecznie , dopiero w wydanym wyroku , wadliwie określił początkowy termin płatności należności odsetkowej od świadczenia pieniężnego należnego powodom.

Wynika z nich / por. k. 713-714 / , iż wezwanie do zapłaty tej sumy, powodowie skierowali do pozwanego banku pismem datowanym na 1 lipca 2021r.

Zostało ono doręczone adresatowi w dniu 16 lipca tego roku.

W ocenie Sądu II instancji, zakreślony w wezwaniu termin trzech dni na dobrowolne spełnienie tego świadczenia był zbyt krótki aby dłużnik mógł w normalnym biegu czynności , obowiązkowi temu zadośćuczynić .

W konsekwencji uznał , przedsiębiorca miał taką możliwość, po upływie tygodnia od doręczenia wezwania a zatem w ósmym dniu od niego bank może być uznany za pozostający w opóźnieniu w spełnieniu tego świadczenia.

Zatem od dnia 24 lipca 2021r., od tej sumy, świadczenie odsetkowe jest powodom należne – do dnia zapłaty.

Dlatego , w częściowym uwzględnieniu apelacji kredytobiorców, Sąd II instancji orzekł jak w punkcie II wyroku reformatoryjnego.

W pozostałym zakresie apelacja M. i P. K. została oddalona.

Zważywszy na ostateczny wynik postępowania apelacyjnego o jego kosztach, w relacji pomiędzy stronami sporu , Sąd II instancji orzekł na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 391 §1 kpc.

Uwzględnił przy tym, iż powodowie skutecznie obronili się w całości przed apelacją banku oraz , prawie w całości, ich środek odwoławczy został uwzględniony.

Zatem bank został obciążony całością poniesionych przez powodów, w sposób celowy kosztów , tego etapu sporu stron , o ile domagali się ich wzajemnego rozliczenia ze stroną przeciwną .

Na należną im od strony przeciwnej z tego tytułu, zasądzoną łącznie, sumę złożyły się :

Kwota 1000 złotych , tytułem opłaty sadowej od ich środka odwoławczego ,

Kwota 2700 złotych, odpowiadająca wynagrodzeniu ich pełnomocnika za zastępstwo procesowe , w ramach popierania ich środka odwoławczego , ustalona , zważywszy na wskazaną w nim wartość przedmiotu zaskarżenia, na podstawie §2 pkt 5 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS, w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 [ DzU z 2015 poz. 1800] ,oraz

kwota 8100 zł , tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego , reprezentującego powodów, w ramach obrony przed apelacją strony przeciwnej , ustalonego w oparciu o to samo kryterium , na podstawie §2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 , powołanego wyżej Rozporządzenia.

Łącznie jest to suma 11800 złotych.

Sąd Odwoławczy dodaje jeszcze , że nie uwzględnił w tym rozliczeniu kosztów związanych z wnioskiem powodów o udzielenie zabezpieczenia wniesionym na odwoławczym etapie sporu stron albowiem o takie rozliczenie kredytobiorcy nie złożyli formalnego wniosku / por. k. 839-844 akt /.

Nie znalazł też dostatecznych podstaw do zwiększania stawki wynagrodzenia pełnomocnika, ponad minimalną , ani , tym bardziej , do obciążania strony przeciwnej kosztami odrębnie na rzecz każdego z powodów. Zawodowy pełnomocnik reprezentował obydwoje kredytobiorców, prezentując w ich imieniu identyczne merytorycznie stanowisko , tak wcześniej jak i w postępowaniu apelacyjnym

Kwota kosztów została przyznana wraz z odsetkami o których Sąd Odwoławczy był obowiązany orzec z urzędu , po myśli art. 98 §1 ¹ kpc. w zw z art. 391 §1 kpc.