Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Paweł Czepiel
Sędziowie:	SSA Jerzy Bess SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2020 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. S. (1)

przeciwko A. S. (2)

o rozwód

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 30 sierpnia 2019 r. sygn. akt I C 519/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie IV w ten sposób, że wymienioną tam kwotę 1.000 zł (tysiąc złotych) obniża do kwoty 800 zł (osiemset złotych);

2.  oddala powództwo w zakresie roszczenia o przyznanie świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniej córki stron w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanej A. S. (2) na rzecz powoda A. S. (1) kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Jerzy Bess SSA Paweł Czepiel SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt: I ACa 1113/19

UZASADNIENIE

W częściowym uwzględnieniu żądań A. (1) i A. S. (2) , domagających się rozwiązania przez rozwód małżeństwa , zawartego w dniu 10 października 2017r, Sąd Okręgowy w Nowym Sączu , wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2019r :

- rozwiązał ich związek małżeński bez orzekania o winie [ pkt I] ,

- wykonywanie władzy rodzicielskiej na córką stron J. , urodzoną (...) powierzył obydwojgu rodzicom , ustalając miejsce pobytu dziecka przy matce[ pkt II ],

- nie rozstrzygał o kontaktach ojca z dzieckiem [ pkt III],

- obowiązkiem utrzymania i wychowania córki obciążył obydwoje rodziców i z tego tytułu zasądził od powoda A. S. (1) na rzecz małoletniej J. S. świadczenia alimentacyjne w kwotach po 1000 złotych miesięcznie , płatne do rak matki uprawnionej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. [ pkt IV ],

- zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 150 złotych , tytułem zwrotu części opłaty od pozwu [ pkt V] oraz

- koszty procesu w pozostałym zakresie pomiedzy stronami wzajemnie zniósł [ pkt VI sentencji wyroku ].

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powód A. S. (1) i pozwana A. S. (2) z domu B. zawarli związek małżeński 10 października 2017r. Ze związku posiadają jedną małoletnią córkę J. S. urodzoną (...)

Strony pobrały się po krótkiej miesięcznej znajomości. Poznały się początkiem 2017r., w J., dokąd pozwana przyjechała do znajomych. Ponownie spotkały się w lipcu 2017r., kiedy to pozwana zaszła w ciążę. Decyzję o ślubie przyspieszyła ciąża A. S. (2)

Po ślubie zamieszkały w wynajętym mieszkaniu w S.. Powód pracował wówczas w Szwecji, łożył na utrzymanie rodziny.

Pozwana udzielała prywatnych korepetycji z języka niemieckiego, przez kilka godzin dziennie, pobierając za lekcję 50-70zł. Po narodzinach córki w 2018r.małżonkowie zamieszkali w miejscowości Z. w domu rodzinnym powoda. Trwało to tylko półtora miesiąca po czym A. S. (2) została zobowiązana do opuszczenia domu męża wraz z córką . Wróciła do domu rodzinnego w S..

Relacje pomiędzy stronami od początku nie układały się dobrze. Często dochodziło do kłótni. Jedynie w sprawach córki strony potrafiły porozumieć się.

Strony nie darzą się uczuciem. Żadna z nich nie widzi szansy na kontynuowanie małżeństwa.

Z dalszej części ustaleń wynika , że :

Powód A. S. (1) ma (...)lat. Z zawodu jest technikiem budownictwa. Aktualnie nie podejmuje stałej pracy, utrzymuje się z prac dorywczych w ślusarstwie, z których jest w stanie uzyskać dochód w wysokości 2.500 – 3.000zł. miesięcznie.

Umie malować , szpachlować , wykonuje drobne prace wykończeniowe. Jest zarejestrowany na KRUS-ie na gospodarstwie rolnym brata. Wcześniej od lipca 2013r. do maja 2019r czasowo był rejestrowany jako bezrobotny.

Mieszka z matką, która utrzymuje się z emerytury w kwocie 1.200zł.

Spłaca kredyt na zakup lodówki. Odwiedza córkę co 1,5 miesiąca. Koszt biletów w obie strony wynosi 240zł. Nie posiada majątku, użytkuje samochód zarejestrowany na brata, który spłaca mu w ratach. Do spłaty pozostaje kwota 10.000zł. Powód cierpi na wrzody żołądka, jednak nie podejmuje leczenia.

A. S. (2) ma (...) lat. Posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest magistrem mikrobiologii oraz licencjatem z germanistyki. Planuje kontynuować studia magisterskie na germanistyce, o ile pozwoli jej na to sytuacja finansowa. Aktualnie utrzymuje się z korepetycji z języka niemieckiego, których udziela od poniedziałku do piątku po 3 godz. dziennie. Za godzinę pobiera 40zł. Zaprzestała udzielania korepetycji w soboty. Na małoletnią pobiera świadczenie 500 plus. Ojciec dziecka przekazuje na jego utrzymanie kwotę 500zł. miesięcznie.

Pozwana mieszka razem z ojcem w mieszkaniu o pow. 45 m. kw., którego jest współwłaścicielem po śmierci matki. Ojciec pracuje jako kierowca w Niemczech, także praktycznie jest nieobecny w domu. Pozwana nie dokłada się do kosztów utrzymania mieszkania, które w całości ponosi ojciec.

Jest somatycznie zdrowa, od trzech lat cierpi na depresję, ostatnio stan jej zdrowia poprawił się.

Sąd Okręgowy ustalił także , że córka stron ma (...) miesięcy. Pozostaje pod opieką matki . Na czas udzielania korepetycji A. S. (2) wynajmuje opiekunkę, której koszt wynosi 12zł. za godzinę.

J. jest dzieckiem zdrowym Na zakup odzieży dla córki pozwana wydatkuje 100zł. miesięcznie, na zakup odzieży sezonowej 300zł. na kwartał. Córka poddawana jest regularnie kontrolom lekarskim lekarza rodzinnego, rozwija się prawidłowo. Ostatnio stwierdzono u niej koślawość stóp. Celem kontroli z uwagi na odległy czas oczekiwania na specjalistę w ramach NFZ, pozwana zmuszona będzie skorzystać z prywatnej wizyty u specjalisty, której koszt wyniesie 200zł. Ponadto pozwana zakupuje środki pomocnicze ( żele na dziąsła, spray soli fizjologicznej ) oraz wyżywienie dla córki.

W ramach oceny prawnej stanowisk stron zaprezentowanych w toku sporu Sąd Okręgowy uznał , że związek małżeński stron jest martwy , a rozkład pożycia jest trwały i zupełny. Nastąpił wraz wyprowadzką pozwanej z córką w czerwcu 2018r. z domu rodzinnego A. S. (1) w Z..

Wobec tego , że żadne z małżonków nie dąży do odbudowania zerwanych już więzi, zgodne żądanie orzeczenia rozwodu ich małżeństwa uznał za usprawiedliwione.

Wskazując , że strony były zgodne co do tego aby nie orzekać o winie doprowadzenia do tego rozpadu , rozwiązanie małżeństwa nastąpiło bez takiego wskazania.

Sąd I instancji ocenił , iż nie zachodzą negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu.

Nie będzie ono w szczególności sprzeczne z dobrem małoletniej córki stron. J. z uwagi na oddzielne zamieszkiwanie rodziców od ponad roku, przyzwyczaiła się do tej sytuacji. Ojciec w miarę możliwości odwiedza dziecko. Brak jest też podstaw do tego , aby uznać rozwiązanie małżeństwa stron za sprzeczne zasadami współżycia społecznego.

W zakresie rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką stron, Sąd Okręgowy uznał , że powinna ono przysługiwać obydwojgu rodzicom. Jakkolwiek istnieją pomiędzy nimi nieporozumienia , tym nie mniej, w kwestiach dotyczących utrzymania i wychowania córki , potrafią uzgadniać wspólne stanowiska.

Taka treść tej części orzeczenia rozwodowego była zgodna ze stanowiskiem obydwojga rodziców małoletniej , w tym także co do określenia miejsca pobytu J. w miejscu zamieszkania matki.

Opierając się na również w tym zakresie na zgodnym stanowisku małżonków S., Sąd I instancji nie rozstrzygał o prawie i sposobie realizacji kontaktów ojca z córką.

Rozważając zakres obowiązku alimentacyjnego stron wobec córki , Sąd , biorąc pod rozwagę poczynione w sprawie ustalenia faktyczne uznał , że A. S. (1) powinien przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania i wychowania córki kwotami po 1000 złotych w skali miesiąca.

Argumentował , że obowiązany do alimentacji nie podejmuje osobistych starań w opiece nad córką. Powinien wykorzystać istniejące możliwości zarobkowe. Są one znaczne skoro pracuje jako ślusarz z czego deklaruje dochód w wysokości 2.500 – 3.000zł miesięcznie Wcześniej pracował za granicą, gdzie możliwości zarobkowania są nieporównywalne z możliwościami krajowymi. Ponadto posiada doświadczenie w branży budowlanej przy pracach wykończeniowych, gdzie możliwości zarobkowania są wysokie. Jest przy tym człowiekiem młodym , ogólnie zdrowym.

Z drugiej strony J. jest w wieku niemowlęcym , wymaga stałej pieczy matki, przez co jej możliwości zarobkowania są ograniczone w znacznym stopniu.

Ponadto, właśnie z uwagi na wiek uprawnionej , koszty jej utrzymania są zwiększone koniecznością zakupu pampersów, środków higienicznych, kontroli lekarskich, szczepień oraz systematycznego , w związku z naturalnym wzrostem dziecka, nabywaniem niezbędnej odzieży , obuwia, zabawek.

Gdy do tego dodać ograniczone możliwości zarobkowe matki , Sąd Okręgowy uznał , że świadczenia alimentacyjne ojca wobec dziecka na poziomie 1000 złotych miesięcznie, odpowiadają zarówno jego możliwościom dochodowym jak i wymiarowi rzeczywistych potrzeb uprawnionej , przy założeniu , że codzienną pieczą i opieką otacza J. matka.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 100 kpc

Apelację od tego orzeczenia złożył jedynie powód , ograniczając jej zakres do tej części wyroku Sądu Okręgowego , która dotyczyła ustalenia wysokości świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniej córki stron [ pkt IV sentencji wyroku ]

We wniosku środka odwoławczego powód domagał się jego zmiany poprzez ograniczenie wysokości tego, obciążającego go świadczenia do kwot po 800 złotych miesięcznie. Domagał się również obciążenia pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego w sposób mający dla treści kwestionowanego orzeczenia istotne znaczenie , a to art. 233 §1 kpc , jako następstwa przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i zastąpienia jej oceną dowolną.

Wada ta, zdaniem skarżącego, miała polegać na nieprawidłowym przyjęciu przez Sąd I instancji , iż do skali usprawiedliwionych kosztów, związanych z utrzymaniem córki stron należy zaliczyć także część wydatków na utrzymanie mieszkania w S. , mimo , że była żona twierdziła ,iż nie partycypuje we w nich albowiem lokal utrzymuje jej ojciec / dziadek J. / .

Polegała ona także , zdaniemA. S. (1)na tym , że w ramach oceny jego możliwości finansowych Sąd uwzględnił także fakt , że uprzednio pracował zagranicą.

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie art. 133 §1 kr. i op. przy czym uzasadnienie realizacji błędu zastopowania tego przepisu było motywowane przez apelującego w sposób tożsamy z zarzutem procesowym.

Pozwana odpowiadając na apelację domagała się jej oddalenia jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy A. S. (1) jest uzasadniony i prowadzi do wydania przez Sąd odwoławczy rozstrzygnięcia reformatoryjnego o treści wskazanej w punkcie 1 i 2 wyroku.

Z uwagi na zakres zaskarżenia wyroku Sądu I instancji dalsze uwagi będą odnosiły się tylko do tej części rozstrzygnięcia objętego kontrolą instancyjną , która dotyczy wysokości świadczenia alimentacyjnego na rzecz córki stron, którym został obciążony jej ojciec.

Nie ma racji A. S. (1) podnosząc zarzut procesowy przekroczenia przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych w normie art. 233 §1 kpc kryteriach krytyki oceny dokonanej przez Sąd niższej instancji , odniesionej do konkretnych dowodów , skarżący poprzestaje na przeciwstawieniu im własnej wersji tak oceny materiału procesowego oraz ustaleń , dotyczących swoich możliwości dochodowych z jednej i skali uzasadnionych potrzeb córki, z drugiej strony.

Tak motywowany zarzut naruszenia tego przepisu nie może zostać podzielony.

Wobec tego , odpierając go , Sąd Apelacyjny , uznając , że oparte na niezasadnie kwestionowanej ocenie dowodów, ustalenia faktyczne są poprawne i kompletne , przyjmuje je za własne.

Na ich podstawie jednak usprawiedliwionym jest stawiany przez ojca dziecka zarzut naruszenia prawa materialnego.

Wysokość świadczenia alimentacyjnego zgodnie z art. 135 §1 i 2 w zw z art. 133 §1 kr. i op. stanowi wypadkową pomiędzy skalą usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji , a możliwościami dochodowymi i majątkowymi tego , który jest do niego zobowiązany.

Przenosząc to generalne stwierdzenie na grunt rozstrzyganej sprawy dostrzec należy , że w odniesieniu do pierwszego ze wskazanych wyznaczników tego świadczenia – możliwości finansowych ojca dziecka - nie budzi wątpliwości Sądu Odwoławczego , iż może on podołać spełnianiu tych świadczeń w wysokości określonej w zaskarżonym wyroku.

Sam bowiem deklaruje uzyskiwanie dochodów na poziomie do 3 000 złotych miesięcznie. Nie ma , poza J. nikogo na utrzymaniu. Jest osobą zdrową , a w każdym razie deklarowanych problemów zdrowotnych nie leczy.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika , że dysponuje także dodatkowymi umiejętnościami praktycznymi , które mogą się przełożyć na zwiększenie jego dochodów. Skarżący może również być uznany także za osobę zaradną życiowo , skoro podejmował wcześniej pracę poza granicami kraju.

Natomiast co do drugiego , rozmiaru usprawiedliwionych potrzeb dziecka należy ocenić ,że kwestionowanie ich skali przez ojca jest usprawiedliwione , co czyni podniesiony przezeń zarzut materialny , trafnym.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika , że J. S. jest , na datę orzekania przez Sąd Apelacyjny dzieckiem ponad dwuletnim. Jest zdrowa i pozostaje pod stałą opieką matki.

Ponieważ w toku sporu ale także w odpowiedzi na apelację pozwana nie wskazywała na okoliczności faktyczne , które uzasadnić by mogły wniosek , że córka stron wymaga dodatkowych wydatków związanych z jej szczególnymi warunkami rozwoju w porównaniu z dziećmi jej wieku , przyjąć należy , że poziom jej usprawiedliwionych potrzeb nie odbiega od tego , który jest dla nich właściwy.

Odwołując się wobec tego do zasad doświadczenia życiowego uzasadnionym jest przyjęcie , iż zaspokajanie potrzeb typowych dla aktualnego etapu rozwoju psychofizycznego J. , wymaga comiesięcznego wydatku na poziomie około 1200- 1500 złotych / uwzględniając także część kosztów związanych z korzystaniem przez dziecko z lokalu mieszkalnego ,co było przedmiotem szczególnej kontrowersji pomiedzy jej rodzicami na etapie postępowania apelacyjnego /.

Ponieważ to A. S. (2) na co dzień opiekuje się córką , w ten sposób realizując w części także swój obowiązek alimentacyjny wobec niej , jej ojciec jest zobligowany w większym niż była żona stopniu uczestniczyć w pokrywaniu tych potrzeb poprzez świadczenia pieniężne.

Dlatego , zdaniem Sądu Apelacyjnego, rozmiar tego obowiązku, przy aktualnym na datę wydawania orzeczenia przez Sąd Odwoławczy , powinien zamykać się kwotami po 800 złotych miesięcznie.

Utrzymanie tych świadczeń w rozmiarze określonym przez Sąd Okręgowy wiązać by się musiało z uznaniem , że koszty utrzymania dziecka stron w skali miesiąca są wyższe aniżeli 2 000 złotych , ku czemu brak , w zaoferowanym przez strony materiale dowodowym , wystarczających podstaw.

Sąd zwraca przy tym uwagę , że orzeczenie określające wysokość świadczeń alimentacyjnych rodziców wobec dziecka nie ma charakteru trwałego i może , w razie zmiany okoliczności dotyczących obu przesłanek materialnych oznaczania jego wysokości, podlegać korekcie , w oparciu o orzeczenie wydawane przez Sąd Rejonowy miejsca zamieszkania obowiązanego lub osoby uprawnionej do świadczeń.

Dlatego w uznaniu apelacji A. S. (1) za uzasadnioną, Sąd Apelacyjny orzekł jak w punktach 1 i 2 sentencji wyroku , na podstawie art. 386 §1 kpc. w zw z art. 135 § 1 i 2 kr i op.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji orzekł na podstawia art. 98 §1 kpc w zw z art. 108 §1 i 391 §1 kpc i wynikającej z niego dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu , zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota należna A. S. (1) od pozwanej odpowiada wysokości poniesionej przez niego opłacie od apelacji.

SSA Jerzy Bess SSA Paweł Czepiel SSA Grzegorz Krężołek