Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2025 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. P. i D. P.

przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 8 czerwca 2022 r.,

sygn. akt : I C 343/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej Banku (...) S.A. z siedzibą
w W. na rzecz powodów E. P. i D. P. kwoty po 4050 zł /cztery tysiące pięćdziesiąt złotych/ wraz
z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie
w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt : I ACa 1208/22

UZASADNIENIE

Na wstępie należy wskazać , iż zgodnie z treścią art. 327 ¹2 kpc w zw. z art. 391 §1kpc., pisemne motywy rozstrzygnięcia mają zachowywać zwięzłość.

Odwołując się do tej reguły, Sąd Apelacyjny uzasadniając wydany wyrok, przedstawi tylko kluczowe elementy faktyczne oraz dotyczące oceny prawnej roszczenia pieniężnego powodów poddanego pod osąd Sądów obu instancji, które zdecydowały o jej treści.

Uwzględniając niemal w całości , zgłoszone przez powodów E. i D. P. skierowane przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. [ który domagał się oddalenia powództwa jako niezasadnego ] żądanie zapłaty kwoty 634 767, 73zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 stycznia 2021r do dnia zapłaty , tytułem zwrotu jako nienależnego , w warunkach nieważności, na skutek abuzywności części jej postanowień , umowy kredytu indeksowanego walutą szwajcarską, zawartej przez powodów z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) Bank S.A. w dniu 17 czerwca 2008r , świadczenia , które spełnili w jej wykonaniu, oraz obciążenia przeciwnika procesowego kosztami postępowania ,

Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 8 czerwca 2022r :

-zasądził od strony pozwanej Bank (...) SA w W. na rzecz powodów D. P. i E. P. kwoty po 317.383,86 zł na rzecz każdego z nich z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 8 czerwca 2022r do dnia zapłaty[ pkt 1] ;

-oddalił w pozostałej części roszczenie odsetkowe[ pkt 2] oraz ;

- zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów kwotę 11.817 zł., tytułem zwrotu kosztów postępowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty [ pkt 3 sentencji wyroku ].

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Poprzednikiem prawnym strony pozwanej był (...) Bank S.A.

W dniu 17 czerwca 2008 r ten bank oraz powodowie zawarli umowę o kredyt hipoteczny nr (...) (...). W umowie ustalono m.in., że:

bank udzielił powodom kredytu w kwocie 735 672,78 zł, indeksowanego do waluty franka szwajcarskiego, na okres 420 miesięcy (§1 ust. 3);

kwota kredytu, wyrażona w walucie obcej, według kursu kupna tej waluty, określonego w Tabeli Kursów , obowiązującej w banku na dzień sporządzenia umowy, wynosiła 364 176,42 CHF. Wskazana kwota miała charakter informacyjny i nie stanowiła zobowiązania kredytodawcy. Rzeczywista wartość kredytu wyrażona w walucie obcej, w dniu uruchomienia kredytu lub pierwszej transzy , mogła być od niej różna (§1 ust. 4).

Kapitał mógł być przeznaczony na : wykończenie nieruchomości, konsolidację zobowiązań finansowych oraz refinansowanie kredytu zaciągniętego w innym banku lub instytucji finansowej na cele mieszkaniowe (§ 2);

kwoty rat spłaty kredytu indeksowanego do waluty obcej określone w walucie obcej , miały być spłacane przez powodów w złotówkach , które podlegały przeliczeniu przez bank, po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w dniu poprzedzającym dzień spłaty raty określonym w umowie (§7 ust. 6).

Kredytobiorcy oświadczyli, iż zostali poinformowani o ponoszeniu ryzyka zmiany kursów walutowych oraz ryzyka zmiany stopy procentowej (§10 ust. 3 pkt 3.1) a także o tym , że zmiana kursu walutowego oraz zmiana stopy procentowej będzie miał wpływ na wysokość zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokość rat spłaty (§10 ust. 3 pkt 3.2). Powodowie wskazali, iż takie ryzyko poniosą(§10 ust. 3 pkt 3.3 umowy ).

W stanowiącym integralną część umowy z dnia 17 czerwca 2008r Regulaminie, przyjęto m. in , że:

- kredyt może być indeksowany kursem waluty obcej zgodnie z Tabelą Kursów. Jest uruchamiany w złotówkach (§4 ust.1 zdanie drugie);

-wysokość zadłużenia z tytułu udzielonego kredytu wyrażona jest w walucie obcej , po przeliczeniu uruchomionych środków po kursie kupna danej waluty zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w banku, w dniu ich uruchomienia. (§6 ust. 1 zdanie drugie);

-Tabela Kursów może ulec zmianie w trakcie dnia roboczego. Zmiana kursu waluty nie stanowi zmiany umowy i nie podlega doręczeniu na piśmie (§8 ust. 10);

- kwoty rat kredytu indeksowanego do waluty obcej określone są w harmonogramie spłaty w walucie obcej, a spłacane w złotówkach , przeliczone po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu poprzedzającym spłatę raty określonym w umowie (§11 ust. 5).

Umowa w trakcie jej obowiązywania była aneksowana.

Tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych E. i D. P.wpłacili do banku co najmniej kwotę 634 767,73 zł.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż :

w chwili zawierania umowy kredytowej powód prowadził działalność gospodarczą na zasadzie samozatrudnienia, w zakresie consultingu. Powódka rozpoczęła tożsamą działalność po wybudowaniu domu, pod którego adresem jej działalność została zarejestrowana. Kredytobiorcy zamieszkali w tym domu po ukończeniu budowy.

Powodowie poszukiwali środków finansowych na dokończenie tej budowy, która była naówczas zaawansowana w 60-70%. Wcześniejsze etapy budowy były finansowane kredytami nie mającymi związku z ich działalnością gospodarczą , które miały być spłacone ze środków pozyskanych na podstawie umowy objętej obecnie rozstrzyganym sporem.

W tym celu udali się do pośrednika finansowego, który poinformował ich, iż nie posiadają zdolności kredytowej do uzyskania wnioskowanej kwoty w walucie polskiej Pośrednik informował ich o ryzyku kursowym ale wskazywał , że jest znikome, odwołując się do stabilności waluty szwajcarskiej.

W banku pracownik pytał czy powodowie wiedzą, że z kredytem związane jest ryzyko, przy czym nie rozwijał tego tematu. Nie tłumaczono przyszłym kredytobiorcom , w jaki sposób bank ustala kurs waluty. Warunki umowy , przed jej podpisaniem, nie były wzajemnie negocjowane.

Od 2011r powodowie pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej.

Ocenę prawną roszczenia powodów Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które ponad rzeczywistą potrzebę rozbudowane, można podsumować w następujący sposób :

a/ umowa zawarta przez E. i D. P. z poprzednikiem prawnym strony pozwanej, (...) Bank S.A. była umowa kredytu indeksowanego do waluty franka szwajcarskiego.

Konstrukcja kredytu była taka, że kredyt miał zostać faktycznie wypłacony w złotych , następnie dla celów ustalenia wysokości zobowiązania - przeliczony na walutę szwajcarską – która to operacja prowadziła do ustalenia wysokości zobowiązania kredytobiorców – od kwoty zobowiązania wyrażonej w tej walucie miały być liczone odsetki.

Kredyt miał być, zgodnie z umową, spłacany w złotych, przy czym każda rata miała być kolejno przeliczana na CHF. Wszystkie przeliczenia miały być dokonywane w oparciu o Tabele Kursów Waluty, arbitralnie ustalane przez bank.

Kredytobiorcom przedstawiony został wzór umowy/wzorzec / , a w postępowaniu strona pozwana nie przedstawiła dowodów na to , iż postanowienia umowy , przed jej podpisaniem, były przedmiotem wzajemnych negocjacji stron.

Waluta franka szwajcarskiego miała w niej [ tylko] charakter waloryzacyjny, a odwołanie się do niej nie powodowało , iż był to kredyt o charakterze walutowym,

b/ zdaniem Sądu I instancji nie ma podstaw do kwestionowania możliwości- w czasie kiedy była podpisywana umowa objętą postepowaniem - zawierania umów waloryzowanych walutą obcą. Umowy takie nie były sprzeczne z zasadą walutowości, z art 69 ustawy Prawo bankowe i zasadą swobody umów – art. 353 ¹ kc.

Fakty ustalone w postępowaniu są dostateczną podstawą dla oceny zgodnie z którą klauzule zawarte w § 7 ust 6 umowy oraz w § 4 ust 1 , § 6 ust 1 i § 11 ust 5 Regulaminu, na podstawie których dochodziło do przeliczenia wypłaconej w złotówkach kwoty kredytu i spłacanej w złotówkach na franka szwajcarskiego według kursu z Tabeli Kursów stosowanych u kredytodawcy , mają charakter niedozwolony,

Sąd , przytaczając treść art. 385 ¹ kc ocenił , że wszystkie przesłanki jej zastosowania dla oceny umowy z dnia 17 czerwca 2008r zostały spełnione.

Zawierając ją , E. i D. P.mieli , w relacji do kredytodawcy, status konsumentów w rozumieniu art. 22 ^{( 1)}kc .

Silniejsza strona stosunku zobowiązaniowego – bank- wykorzystał w tym przypadku stosowany przez siebie wzorzec umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej , a powodowie mogli wyłącznie podpisać umowę lub zrezygnować z jej zwarcia .

Stwierdzenie post factum, że kredytobiorcy hipotetycznie mogli negocjować umowę, w sytuacji gdy nie zostali na pewno pouczeni o takim uprawnieniu, nie może prowadzić do wniosku o „uzgodnieniu” postanowień. Ponadto w powołanej wyżej normie kodeksowej chodzi o postanowienia uzgodnione indywidualnie, a nie o istnienie hipotetycznej możliwości prowadzenia negocjacji.

Umowa była tak skonstruowana, , iż w chwili jej zawarcia , istniało porozumienie , że bank w sposób zupełnie arbitralny ustala wysokość kursu po którym zostanie dokonane przeliczenie.

Umowa nie zawiera postanowienia dotyczącego sposobu ustalenia kursu przez bank, a w toku postępowania strona pozwana powoływała się na ustalanie kursów w drodze zarządzenia Prezesa Zarządu banku.

Algorytm przeliczenia wypłaconego w złotych kredytu i spłaconych złotych rat, odwołujący się do Tabeli Kursowej stosowanej przez stronę pozwaną / jej poprzednika prawnego/, ukształtował prawa i obowiązki powodów – konsumentów w sposób rażąco sprzeczny z dobrymi obyczajami, w taki sam sposób rażąco, naruszając interesy E. i D. P.. Doszło bowiem do nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków wynikających z umowy na ich niekorzyść, skutkującej niekorzystnym ukształtowaniem sytuacji ekonomicznej kredytobiorców, szczególnie , że w umowie z 17 czerwca 2008r nie wskazano żadnych jednoznacznych wytycznych w oparciu o które kurs przeliczenia obu walut , polskiej i szwajcarskiej miał być wyznaczany,

c/ oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Wobec tego nie ma dla niej znaczenia wejście w życie , w takcie jej obowiązywania, ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, czy też zmiana treści czy to umowy stron czy Regulaminu .

Prawnie irrealne dla niej są także argumenty strony pozwanej o tym , iż stosowała rynkowe kursy obu walut, skoro doniosła jest sama możliwość naruszenia interesów konsumenta , na skutek zapisu umowy umożliwiającego dowolne (nieograniczone) ustalenie kursu przez bank , pozostawione jego jednostronnej decyzji,

d/ postanowienia opisujące mechanizm przeliczeniowy składające się na klauzulę waloryzacyjną w umowie stron , należy zakwalifikować jako przynależne do głównych świadczeń stron ale ocena ich abuzywności przez Sąd jest jednak możliwa albowiem nie zostały one określone w sposób jednoznaczny.

Nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem.

W rozpoznawanej sprawie (...) Bank S.A nie przedstawił kredytobiorcom , poza treścią umowy i Regulaminu, żadnych dodatkowych informacji dotyczących sposobu ustalania kursów walut, a powodowie nie zostali ,w sposób niewystarczający i właściwy poinformowani o możliwości zmiany tych kursów, wpływu na wysokość zobowiązania oraz ryzyku związanym z zawarciem umowy na warunkach z wzorca stosowanego przez bank. E. i D. P. (1) mogli mieć świadomość kursy franka do złotówki zmieniają się w czasie ale nie zostali poinformowani , iż kursy te będą brane do przeliczeń i wpływać na wysokość ich zobowiązania wobec silniejszego kontrahenta / przedsiębiorcy /.

Poprzednik prawny strony pozwanej w informacji dla kredytobiorców , całkowicie zdeprecjonował ryzyko związane z możliwą zmianą kursu franka szwajcarskiego do złotówki, koncentrując się tylko na korzyściach finansowych uzyskiwanych przez swoich klientów z podpisania właśnie tego typu umowy.

Zdaniem Sądu Okręgowego, abuzywności postanowień umowy i Regulaminu , które z tej przyczyny kwestionowali powodowie, należy upatrywać także w braku ograniczenia ryzyka walutowego , którymi zostali obarczeni kredytobiorcy .

Taką ocenę bardzo szeroko uzasadnił. Jej przytaczanie po raz kolejny w tym miejscu nie jest celowe,

e/ wobec niej, wskazane wyżej postanowienia umowy z dnia 17 czerwca 2008r i Regulaminu mają niedozwolony charakter , spełniając przesłanki tejże z art. 385 ¹kc.

Przechodząc do rozważenia jej skutków dla możliwości dalszego jej obowiązywania pomiędzy stronami jako całości , Sąd I instancji stanął na stanowisku , że szczególnie wobec jednoznacznego stanowiska powodów , którzy nie byli zainteresowani w dalszym związaniu z bankiem węzłem obligacyjnym dla którego umowa była źródłem, istnieją podstawy aby – w rozstrzyganym sporze przesłankowo - uznać ją za od początku, z tej przyczyny, nieważną.

Przeprowadzając w tym zakresie bardzo obszerny a przy tym nie do końca niezbędny w pewnych fragmentach wywód , wsparty na odwołaniu się do ukształtowanego orzecznictwa TSUE służącego wykładni Dyrektywy nr 93/12/ EWG oraz Sądu Najwyższego, wykładającego art. 385 ¹kc/ obszernie cytując wybrane fragmenty tych judykatów / w konkluzji uznał , iż nie ma możliwości utrzymania umowy stron jako nadal obowiązującej , poprzez zastąpienie niewiążących powodów postanowień innymi, wynikającymi z aktualnych regulacji w prawie krajowym tak aby - po takim zabiegu- umowa z 17 czerwca 2008r., nadal wyrażała zgodny zamiar stron , któremu dały wyraz podpisując ją.

Zdaniem Sądu I instancji umowa ta jest nieważna także na podstawie art. 58 § 1 i 2 kc ,

f/ odwołując się do takiej oceny czynności prawnej stron Sąd Okręgowy I instancji uznał , że sformułowane przez E. P. i D. P. żądanie zapłaty jest usprawiedliwione tak co do zasady oraz w odniesieniu do żądania głównego / kwoty 634 767, 73 zł /

Argumentował , iż skutkiem nieważności umowy jest konieczność dokonania rozliczeń finansowych pomiędzy stronami -zwrotu spełnionych przez strony świadczeń- zgodnie z art. 410 §1 i 2 kc 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

Odnosząc się do zarzutów banku , które podniósł w postępowaniu, broniąc się przed roszczeniem powodów wskazał , że twierdzenie , iż strona pozwana zużyła uzyskaną korzyść .którą były zapłaty rat kapitałowo odsetkowych przez powodów nie jest uzasadnione dlatego , iż równocześnie nie dowodził , że zużycie to było bezproduktywne. Chybiony jest również drugi z zarzutów banku odwołujący się do art. 411pkt 1 kc skoro nie zostało przezeń dowiedzione , że spłacając raty E.i D. P. wiedzieli , iż do tych świadczeń nie są, wobec drugiej strony zobowiązani.

Nie można też zasadnie uznać , że żądanie zapłaty pozostaje w niezgodzie z zasadami współżycia społecznego stanowiąc przejaw nadużycia przez kredytobiorców ich praw podmiotowych.

Odwołując się do uchwały SN z dnia 16 lutego 2021r , -sygn. akt III CZP 11/20 - Sąd I instancji ocenił jako nieuzasadniony także zarzut przedawnienia roszczenia powodów,

g/ nawiązując się do poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych dotyczących wysokości świadczeń dotąd spełnionych przez kredytobiorców na rzecz banku [ suma łączna- co najmniej 634 767, 73 zł ] zasądził ją na rzecz powodów od strony przeciwnej w częściach równych , uwzględniając , że od 2011r pozostają w systemie rozdzielności majątkowej małżeńskiej,

h/ odsetki ustawowe za opóźnienie od tych kwot , Sąd I instancji przyznał powodom począwszy od daty wyrokowania do dnia zapłaty , w pozostałym zakresie żądanie odsetkowe oddalając.

Odwołał się przy tym do stanowiska prawnego , wyrażonego w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021r , sygn. III CZP 6/21 uznając , iż stan opóźnienia po stronie banku w zaspokojeniu tego świadczenia może zostać potwierdzony dopiero od daty rozprawy /bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku / podczas której powodowie zostali pouczeni przez Sąd o konsekwencjach rozliczeniowych ewentualnego uznania umowy z dnia 17 czerwca 2008r za nieważną , oświadczając , iż nie są zainteresowani w dalszym związaniu nią z pozwanym bankiem .

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 100 kpc, w ramach zastosowania której w całości został obciążony nimi Bank (...) SA. Sąd szczegółowo wskazał przy tym elementy składowe kwoty , która została – wraz z odsetkami- zasądzona od niego na rzecz kredytobiorców.

Apelacją od tego wyroku strona pozwana objęła punkty 1 i 3 jego sentencji , a we wniosku środka odwoławczego domagała się , w pierwszej kolejności , wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego , którym powództwo zostanie oddalone w całości, a powodowie obciążeni kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny skarżący bank sformułował żądanie uchylenia wyroku z dnia 8 czerwca 2022r w zaskarżonej części i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :

1/ naruszenia prawa procesowego, w sposób mający dla treści wyroku istotne znaczenie , a to :

a/ art. 233§1 kpc w zw z art. 232kpc , art. 228 §2 i art. 6 kc, wobec nietrafnego przyjęcia , iż kredyt zaciągnięty przez powodów miał charakter konsumencki mimo , iż kredytobiorcy tej jego cechy w postępowaniu nie wykazali, co strona pozwana utożsamiła z tymi , iż nie mieli , zawierając sporną umowę, statusu konsumentów w rozumieniu kodeksu cywilnego.

b/ art. 233§1 kpc w zw. z art. 243 ²kpc poprzez nie oparcie przez Sąd I instancji faktów istotnych dla rozstrzygnięcia , na wnioskowanym przez bank dowodzie z opinii prywatnej jednego z przedstawicieli doktryny prawa bankowego / prof. K. J.],

c/ art. 233 §1 kpc w zw. z art. 299 kpc, wobec oparcia ustaleń na zeznaniach powodów, które Sąd nietrafnie obdarzył wiarygodnością, co doprowadziło do nietrafnej oceny, iż kwestionowane przez nich postanowienia umowy i Regulaminu mają charakter niedozwolony ,

d/ zarzucane błędy oceny dowodów miały także polegać na niezasadnym przyjęciu , że bank miał możliwość jednostronnej zmiany wysokości zobowiązania kredytowego powodów mimo , iż wysokość ta, a także koszt kredytu były ściśle oznaczone w umowie stron, a stosowany kurs przeliczenia na walutę szwajcarską był określony w prawdzie w Tabeli Kursów stosowanej przez stronę pozwaną/ jej poprzednika prawnego/, tym nie niej dane w niej zawarte odpowiadały rynkowej ich wysokości dla których ustalenia stosowana była metodologia odnosząca się do wszystkich transakcji walutowych prowadzonych przez stronę skarżącą . Przy tym odpowiadała ona regułom , które, w zakresie ustalania kursów, stosował wówczas i stosuje obecnie NBP.

Kolejną wadą oceny był niezasadny wniosek Sądu , iż kredytobiorcy nie byli w sposób dostateczny i zrozumiały dla nich , informowani o ryzyku walutowym związanym zawarciem umowy kredytu indeksowanego do waluty CHF mimo , że taka informacja była im przekazana,

e/ art. 233 §1 kpc , poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów , co doprowadziło do wadliwego ustalenia istotnych faktów. Ustalenia pozbawione tej nieprawidłowości z przyczyn , które przez bank zostały szczegółowo określone, powinny były prowadzić do konstatacji , iż powodowie byli prawidłowo pouczeni o ryzyku kursowym , mogli negocjować poszczególne postanowienia umowy , a także mogli spłacać zobowiązanie kredytowe także w walucie szwajcarskiej,

f/ art. 316 §1 kpc poprzez nie wzięcie przez Sąd Okręgowy pod uwagę , przy ocenie roszczenia pienieznego powodów, stanu realizacji umowy na dzień zamknięcia rozprawy, przyjmując nietrafnie, wbrew temu przepisowi , stan z dnia jej zawarcia ,

g/ art. 235 ^{( 2)} §1 pkt 2 kpc w zw. z art. 227kpc i 278 §1 kpc , jako konsekwencji nieuzasadnionego nie uwzględnienia wniosku dowodowego strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości i finansów dla stwierdzenia okoliczności wskazanych w odpowiedzi na pozew oraz z zeznań świadka R. F. , której relacja potwierdziłaby okoliczności faktyczne powalające na ocenę zgodnie z którą , przesłanka niezgodności postanowień umowy i Regulaminu z dobrymi obyczajami nie została spełniona. Zatem pominięte dowody były doniosłe dla treści rozstrzygnięcia poddanego kontroli instancyjnej,

h/ art. 227 kpc w zw. z art. 233§1 kpc i art. 327 ¹ §1 kpc, wobec wadliwej oceny dowodów z dokumentów tak w formie papierowej jak i zapisanych na płycie CD , wnioskowanych przez bank i bliżej wskazanych w podstawie zarzutu , których treść, w ocenie strony skarżącej miała istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia .

2/ naruszenia prawa materialnego pod postacią nieprawidłowego zastosowania :

a/ art. 111 ust.1 pkt ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 56 kc , 69 ust.2 ustawy Prawo bankowe i art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2011 o zmianie tej ustawy wobec przyjęcia , że strona pozwana mogła dowolnie ustalać kursy przeliczenia waluty szwajcarskiej na złote i nie było możliwości utrzymania umowy w mocy przy wykorzystaniu postanowień tzw. ustawy antyspreadowej,

b/ art. 353 ¹kc wobec wyrażenia nieuzasadnionej oceny , iż umowa stron jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i przez to nieważna,

c/ art. 58§2 i 3 kc , jako następstwa nietrafnego uznania umowy za nieważną na wskazanych podstawach kodeksowych,

d/ art. 22 ¹kc w zw. z art. 385 ¹kc jako konsekwencji uznania , że powód miał status konsumenta, a część postanowień umowy miała charakter niedozwolony mimo , że brak było podstaw do podjęcia oceny ich abuzywności w warunkach , gdy kredyt był zaciągnięty na potrzeby prowadzenia przez D. P. działalności gospodarczej.

W bardzo zbliżony sposób były argumentowane, w zakresie braku cechy niedozwolonego charakteru tych postanowień , kolejne zarzuty materialne naruszenia art. 385 ¹§1 kc i 385 ¹1 i 2 kc w zw z art. 6 ust.1 Dyrektywy nr 93/13/EWG, poprzez wyrażenie przez Sąd Okręgowy stanowiska zgodnie z którym wskazane w motywach wyroku postanowienia umowy stron mają charakter niedozwolony , jako kształtujące prawa i obowiązki kredytobiorców z rażącym naruszeniem interesu klientów banku oraz dobrych obyczajów,

e/ art. 65 §1 i 2 kc w zw. z art. 56 kc poprzez odwołanie się, przy interpretacji kwestionowanych postanowień umowy z 17 czerwca 2008r tylko do ich literalnego brzmienia , bez uwzględnienia innych wskazanych w tej normie kryteriów wykładniczych, w tym zgodnego zamiaru stron,

f/ art. 69 ustawy Prawo bankowe w zw. z innymi normami materialnymi wskazanymi przez stronę skarżącą w tym zarzucie. Miał on być zrealizowany przez to , że Sąd I instancji nietrafnie uznał umowę stron za od początku nieważną,

Zdaniem apelującego banku ich uwzględnienie powinno doprowadzić do oceny , iż żadne z postanowień umowy dotyczące klauzuli waloryzacyjnej nie są abuzywne, a strony przyjęły, że gdyby w umowie nie było wskazanego kursu wymiany franka i złotówki , powinny mieć zastosowanie wielkości kursu średniego publikowanego przez Narodowy Bank Polski, a mechanizm ten prawidłowo uwzględniał interesy obu stron umowy , która powinna być kontynuowana w oparciu o takie dane kursowe,

g/ art. 65 § 1 i 2 kc w zw. z art. 354§1 kc wobec wyrażenia nietrafnej oceny , że w sytuacji potwierdzenia niedozwolonego charakteru części postanowień umowy jest ona nieważna mimo , iż powinna nadal obowiązywać , a każda kolejna transakcja / spłacana rata/ winna być przeliczana według rynkowego kursu franka do złotego,.

h/ art. 56 kc , który był motywowany w bardzo zbliżony sposób.

Podobnie uzasadniany / możliwością zastąpienia klauzul uznanych za niedozwolone postanowieniami ustawy antyspreadowej , względnie zastosowaniem art. 56 §2 kc albo też norm art. 24 ustawy O Narodowym Banku Polskim lub 41 ustawy Prawo wekslowe i sięgniecie do średniego kursu franka publikowanych przez NBP / zarzut naruszenia także tych norm,

i/ art. 405 §2 w zw. z art. 410 §2 kc jako konsekwencji nieuzasadnionego uznania przez Sąd , iż pozwany bank jest bezpodstawnie wzbogacony kosztem E. i D. P. ,

j/ art. 118 kc w zw. z art. 120 kc jako następstwa nietrafnego nie uwzględnienia, podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczeń pieniężnych dochodzonych w pozwie , przy nieuzasadnionym uznaniu przez Sąd Okręgowy , że świadczenia te nie mają charakteru okresowego,

k/ art. 58 §1 kc w zw. z art. 410 §1 i 2 kc oraz 411pkt 2 i 4 kc wobec nie ograniczenia przez Sąd I instancji wysokości świadczenia zasądzonego na rzecz powodów o kwotę kapitału , wypłaconego im przez bank w zakresie, w którym został on dotąd spłacony przez kredytobiorców.

Na podstawie art. 380 kpc strona pozwana domagała się także dokonania przez Sąd II instancji oceny prawidłowości decyzji procesowych Sądu Okręgowego o odmowie przeprowadzenia dowodów z opinii biegłego oraz ze zeznań świadka R. F. i w jej następstwie przeprowadzenia tych dowodów w postępowaniu odwoławczym , podobnie jak dowodów z dokumentów szczegółowo oznaczonych w treści apelacji ./ k. 205 akt /.

Powodowie odpowiadając na apelację , domagali się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia strony przeciwnej kosztami postępowania apelacyjnego. Sprzeciwili się prowadzeniu dowodów wnioskowanych w środku odwoławczym przez bank.

Przed terminem rozprawy apelacyjnej strona pozwana złożyła pismo procesowe z dnia 25 października 2023r , którym poinformowała o skorzystaniu z prawa zatrzymania do kwoty 735 672,78 zł , którą świadczyła powodom tytułem kapitału kredytu .Wskazała , , iż uczyniła to na wypadek uznania jej środka odwoławczego za nieuzasadniony/ k. 285-288 akt /

Rozpoznając apelację strony pozwanej Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy banku nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Nie ma racji Bank (...) S.A. , podnosząc zarzuty procesowe.

Zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Biorąc pod rozwag to generialium , za chybione należy uznać te zarzuty procesowe za pomocą których neguje poprawność decyzji dowodowych Sądu I instancji oddalających wnioski kredytodawcy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości, finansów i rachunkowości dla dokonania analizy zagadnień wskazanych w tezach dowodowych , powołanych w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew oraz przesłuchania świadka R. F..

Zważywszy na to czemu , według tych tez , miały posłużyć te dowody , a dodatkowo także, iż relacja świadka miała mieć charakter generalny , bez odniesienia się do indywidulanych okoliczności towarzyszących zawieraniu umowy kredytowej z powodami, należy uznać , iż Sąd I instancji oceniając / przy przyjętej koncepcji rozstrzygnięcia , która jest poprawna / , iż przeprowadzenie tych dowodów nie służyło ustaleniu faktów, względnie w odniesieniu do opinii , wniosków wynikających z wiedzy specjalistycznej , które byłyby dla oceny roszczeń E i D. P. doniosłe, nie popełnił błędu naruszenia wskazywanych przez skarżący bank norm.

Stąd też zawarty w apelacji banku wniosek o przeprowadzenie tych dowodów, podobnie jak wniosek dowodowy z dokumentów przez Sąd Odwoławczy nie zostały uwzględnione/ por. zapis dźwiękowy rozprawy apelacyjnej z dnia 24 stycznia 2025r minuty 11 – 13 , zapis skrócony k. 313 v akt v akt/.

Jako niezasadny należy uznać także zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc w połączeniu ze wskazanymi przez stronę apelującą normami procesowymi i materialnymi oraz funkcjonalnie z nim powiązane zarzuty faktyczne.

Uznanie go za usprawiedliwiony wymaga od strony wykazania na czym, , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie ocenianych zarzutów na tych zasadach , wyklucza uznanie ich za trafne , pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustaleń faktycznych , aprobować .

Uwzględniając powyższe, zważywszy na to, w czym bank upatrywał błędów oceny i ustaleń Sądu niższej instancji , zarzuty te nie mogą być uznane za trafne.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte podnoszonymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ogranicza się do przeciwstawienia jego stanowisku własnej wersji tak oceny dowodów jak i faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia , zdaniem banku, poprawnej.

Nieprawidłowość Sądu na której zarzuty te zostały oparte , zgodnie z argumentacją apelanta - sprawdza się do tego ,że nie przyjął on wersji zdarzeń towarzyszących zawarciu umowy kredytowej z 17 czerwca 2008r. i interpretacji jej postanowień , którą skarżący uznaje za prawidłową.

A według przebiegu zdarzeń podawanego przez bank jako zgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, E. P. i D. P. zostali w sposób dostateczny dla oceny jego skali , poinformowani, przy podpisywaniu umowy, o ryzyku walutowym wynikającym z umowy kredytowej indeksowanej do waluty obcej , a rzeczywisty rozmiar zobowiązania kredytowego był oznaczony od samego początku.

Ponadto strona pozwana nie mogła tego obowiązku swoich klientów kształtować jednostronnie w sposób dowolny , będąc związana wysokością kursów waluty szwajcarskiej wobec złotego , określanej przez obiektywne siły panujące na rynku wymiany walut.

Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla ich odparcia

Dlatego jedynie na marginesie dostrzegając , że w istocie obydwa argumenty powołane przez stronę pozwaną [ w rozbudowanej ponad rzeczywista potrzebę formie redakcyjnej ] nie dotyczą wprost oceny dowodów i okoliczności faktycznych ale w istocie oceny prawnej faktów towarzyszących zawarciu umowy oraz kształtowania danych w Tabeli Kursów Walut , które dla dokonywanych przeliczeń / stosowania klauzul przeliczeniowej - spreadau walutowego- i kursowej / stosował pozwany bank /jego poprzednik prawny / z punktu widzenia przesłanek oceny postanowień umowy stron jako mających / bądź nie / charakter niedozwolony, w rozumieniu art. 385 ¹kc .

Sąd II instancji dodaje jeszcze , iż podziela , wbrew argumentacji strony pozwanej, stanowisko Sądu Okręgowego zgodnie z którym informacja przekazana powodom przy podpisywaniu urnowy o ryzyku walutowym była z punktu widzenia ich interesów- możliwości racjonalnej oceny swojej sytuacji finansowej w warunkach wzrostu kursu waluty szwajcarskiej do waluty polskiej , w czasie obowiązywania umowy przez wiele lat , niedostateczna i nietransparentna.

Uznaje także za trafną tę jego część , w której wskazywał , że skoro doniosła dla oceny ważności umowy jest chwila jej podpisania, to niezależnie od tego jakie dane kursowe zamieszczał bank w obowiązującej u siebie Tabeli Kursów ,istotne było to ,iż ta część postanowień umownych , która dotyczyła waloryzacji do CHF , nawet potencjalnie , dawała możliwość silniejszej stronie stosunku zobowiązaniowego - przedsiębiorcy- dowolnego / nieograniczonego / ustalania kursu przeliczenia złotówek na franka i odwrotnie , a nie to, czy bank stosował kusy przeliczeniowe wynikające z danych rynkowych.

Stąd bez znaczenia było też to , jak kwestia ta była regulowana w oparciu o kolejne zmiany umowy w trakcie jej obowiązywania, a także jak kształtowałoby się zobowiązanie powodów , gdyby w miejsce danych kursowych z Tabeli Kursów, stosować średni kurs franka do złotówki publikowany przez NBP.

Prawnie nie doniosła jest również ta część argumentacji omawianych zarzutów w której skarżący kredytodawca odwołuje się do założeń swojej polityki finansowej w odniesieniu do produktów walutowych oferowanych potencjalnym klientom.

Nietrafny jest także zarzut naruszenia art. 316 §1kpc. Zważywszy na to w jaki sposób [podobnie jak inne , w bardzo , a przy tym ponad rzeczywistą potrzebę rozbudowanej formie ] bank motywuje go , wystarczy powiedzieć , iż Sąd niższej instancji nie popełnił zarzucanego błędu skoro ocena nieważności umowy z 17 czerwca 2008r [ jako przesłanka weryfikacji roszczenia pieniężnego powodów ] została przeprowadzona trafnie według staniu na dzień zawarcia jej przez powodów oraz poprzednika prawnego strony apelującej.

Z podanych powodów, uznając , iż zarzuty procesowe , w tym w szczególności zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i wynikających stąd błędów ustaleń , nie są zasadne , fakty uczynione przez Sąd I instancji podstawą kontrolowanego instancyjnie orzeczenia , jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Odwoławczą weryfikację zarzutów materialnych sformułowanych przez skarżący bank należy rozpocząć od tego , w ramach którego podnosi naruszenie art. 58 §1 i 2 kc . Zarzut ten jest uzasadniony chociaż nie z przyczyn powołanych w jego motywach. Tym nie mniej ten błąd Sądu Okręgowego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia albowiem wskazane przepisy nie mają zastosowania przy ocenie roszczeń zgłoszonych przez E. iD. P..

Nie ma racji strona skarżąca podnosząc naruszenia art. 22 ¹kc w związku z normą art. 385 ¹ §1 kc.

Oto bowiem nie tylko z treści relacji powodów złożonych podczas przesłuchania w charakterze stron ale przede wszystkim z treści umowy kredytowej i Regulaminu, nie wynika aby zaciągany kredyt był związany z działalnością gospodarczą D. P.. To , że jak wynika z ustaleń , przed zawarciem umowy prowadził ją w zakresie consultingu nie można wyciągnąć wniosku odmiennego. Pieniądze z kredytu były potrzebne powodom na dokończenie budowy domu służącego ich potrzebom mieszkaniowym , a część z tych środków posłużyła spłacie wcześniejszych zobowiązań kredytowych [ inwestycyjnych ] , które z tą działalnością , [ w sposób niekwestionowany w apelacji] , nie miały również takiego związku. Przy tym zarówno ta prowadzona przez powoda ale i tym bardziej powódki , którą rozpoczęła już po zakończeniu budowy domu.

Przepisy art. 385 ¹ i następnych k.c. dotyczące niedozwolonych postanowień umownych mają charakter szczególny , w stosunku do tych norm , które mają generalne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy.

Stanowią one implementację w polskim prawie postanowień Dyrektywy nr 93/13/ EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu tej dyrektywy, tak aby osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się do art. 288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

/por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 VI 2016 r., C-377/14./.

Przewidziana przez art. 385 ¹kc sankcja bezskuteczności wobec konsumenta niedozwolonego postanowienia umownego ma dla jego interesu i pozycji wobec drugiej – silniejszej strony kontraktu - działanie ochronne i jest dla niego obiektywnie korzystniejsza, aniżeli sankcja nieważności wynikająca z normy ogólnej 58 kc.

W ten sposób konsument jest chroniony przed upadkiem całej umowy. To on może zrezygnować z przysługującej mu ochrony prawnej przed nieuczciwymi postanowieniami czynności prawnej co spowoduje , że od jego swobodnej i uświadomionej decyzji zależy czy uznaje , iż jego interes przemawia dostatecznie za tym , że pomimo abuzywności niektórych spośród postanowień, umowa będzie nadal obwiązywać. Zatem normę 385 ¹ k.c. należy traktować jako lex specialis względem ogólnej regulacji kodeksowej jaką jest art. 58 §1 i 2 kc.

W konsekwencji zarzuty niedozwolonego charakteru postanowień umowy zawartej przez powodów z (...) Bank S.A. w dniu 17 czerwca 2008r , mogą być oceniane z punktu widzenia tylko tego przepisu, a nie art. 58 §1 i 2 kc.

Stad mimo , że Sąd I instancji powołał te normy [ także ] jako podstawę swojej oceny spornej w sprawie umowy kredytowej ale równocześnie uczynił jej podstawą przepis art. 385 ¹kc czyni wskazany wcześniej zarzut naruszenia art. 58 §1 i 2 kc , nieuzasadnionym.

Nietrafnie również strona pozwana podnosi zarzut naruszenia art. 385 ¹ §1i 2 kc w związku z art. 358 §2 oraz art. 3 kc i powołanymi przez bank postanowieniami dyrektywy nr 93/13/ EWG.

Zarzut ten sprowadza się do stwierdzenia , iż Sąd niezasadnie uznał umowę zawartą przez strony za nieważną w całości z powodu abuzywności postanowień regulujących klauzulę indeksacyjną [ w istocie składająca się z klauzuli przeliczeniowej [ spreadu walutowego] i klauzuli kursowej – [ §7 ust. 6 umowy oraz §4 ust. 1 , §6 ust.1 i 11 ust.5 Regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej , stanowiącego integralną jej część ], w warunkach , gdy brak było do tego podstaw albowiem :

a/ postanowienia te nie kształtują praw i obowiązków kredytobiorców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, nie naruszając w sposób rażący interesów E. i D. P. jako klientów banku – konsumentów ,

b/ umowa kredytu , zawierającą także te- obecnie kwestionowane przez powodów postanowienia- w chwili jej podpisywania , była dla kredytobiorców najkorzystniejsza , a uznając ją za nieważną / trwale bezskuteczną/ w całości, Sąd naruszył zasadę proporcjonalności oraz regułę związania stron umową - obowiązujących w prawie cywilnym ,

c/ nie uwzględnił , że nawet gdyby przyjąć niedozwolony charakter tych postanowień, to odnosiły się one nie do całości klauzul, przeliczeniowej i kursowej , a jedynie do elementów ustanowionego w umowie mechanizmu przeliczenia, nie obejmując pozostałych fragmentów tych klauzul. W takim przypadku Sąd powinien był rozważyć zastąpienie tego mechanizmu, średnim kursem franka szwajcarskiego do waluty polskiej , publikowanym przez NBP.

W bardzo zbliżony sposób strona pozwana motywowała zarzut naruszenia art. 65§1 i 2 kc twierdząc ,iż Sąd I instancji interpretując treść umowy stron, odwołał się jedynie do literalnego brzmienia jej postanowień pomijając inne kryteria wykładnicze. A ich zastosowanie , w szczególności kryterium zgodnego zamiaru stron, doprowadziłoby do innych wniosków w zakresie treści oświadczeni woli kontrahentów. Zgodnie z nią , zamiarem zarówno banku jak i powodów było to aby w razie nieokreślenia w umowie kursu waluty szwajcarskiej wobec złotówki , w jakim miało dochodzić do przeliczenia na walutę obcą kwoty udzielonego kredytu jak i rat kredytowo - odsetkowych oświadczonych bankowi przez konsumenta , stosowany był średni kurs NBP. Zatem wbrew takiej , poprawnej wykładni postanowień umownych , zgodnej przy tym także z zasadami współżycia społecznego , Sąd niezasadnie ocenił umowę z dnia 17 czerwca 2008r. jako ab initio nieważną.

Rozpoczynając weryfikacje tych zarzutów od tego , który został wymieniony w drugiej kolejności , uznając go za niezasadny, wystarczy powiedzieć , iż powodowie stanowczo dali wyraz stanowisku, że z pewnością ich zamiarem nie było to aby kurs przeliczenia walut polskiej i szwajcarskiej zastąpić średnim kursem NBP. Przeciwnie , uważali ,iż postanowienia o których była mowa wyżej, są ukształtowane sprzecznie z ich usprawiedliwionymi interesami , naruszając je w sposób rażący. Stąd twierdzenia banku , iż należało je wyłożyć tak aby, honorując rzeczywisty zamiar stron , utrzymać ją nadal jako obowiązującą / przy zastosowaniu średniego kursu CHF publikowanego przez Narodowy Bank Polski / są zupełnie dowolne , wykluczając podzielenie tego zarzutu.

Wbrew rozbudowanej nadmiernie argumentacji strony pozwanej , które nadmiar powoduje zatarcie się jasności tejże , Sąd I instancji nie popełnił zarzucanych mu błędów zastosowania art. 385 ¹ §1 i 2 kc , w powiazaniu z innymi normami kodeksowymi , ustawy Prawo bankowe oraz Dyrektywy nr 93/13/ EWG , trafnie przyjmując abuzywność postanowień umowy stron, w szczególności tych , określających sposób waloryzacji /przeliczenia / waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie, według Tabeli Kursów , obowiązujących u strony pozwanej./ jej poprzednika prawnego/.

To ten właśnie mechanizm , na zastosowanie którego powodowie jako klienci – konsumenci - nie mieli żadnego wpływu , ten bowiem był wprowadzony jednostronnie przez kredytodawcę na podstawie wzorca umownego , ostatecznie decydował o tym ile pieniędzy zostało ówcześnie E. i D. P. udostępnione przez bank oraz w jaki sposób, poszczególne raty kapitałowo – kredytowe, wpływały na rzeczywiste zmniejszenie ich zobowiązania kredytowego.

Taki ich charakter prowadzi do nieważności umowy jako całości albowiem nie może ona nadal funkcjonować , w warunkach uznania tych klauzul za nie wiążące powodów.

Dodać jeszcze należy , iż jak wynika z ustaleń poczynionych w postępowaniu, żadne postanowienie umowne spośród tych , które składały się na mechanizm służący opisanym wyżej przeliczeniom , nie zostało z kredytobiorcami uzgodnione indywidualnie.

W szczególności bank nie dowiódł- mimo , że to na nim spoczywał obowiązek w tym zakresie- faktów pozwalających na wniosek przeciwny. Kredytobiorcy dokonali jedynie wyboru gotowego produktu przygotowanego przez przedsiębiorcę.

Dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że dowiedział się o treści postanowień których niedozwolony charakter podnosi, w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje.

Konieczne jest udowodnienie wspólnego ustalenia ostatecznej ich treści , w wyniku rzetelnych negocjacji, w ramach których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez niego i włączone do umowy na jego żądanie.

/ por. w tej materii także judykat Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019r , sygn.IV CSK 443/18 , powołany za zbiorem Legalis /.

Takich indywidualnych uzgodnień przed podpisaniem umowy z 17 czerwca 2008r nie było, w tym w szczególności w odniesieniu do postanowień określających sposób, w jaki kwota kredytu i sumy rat kapitałowo odsetkowych , będą przeliczane z waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie.

W ocenie Sądu II instancji , kwestionowane przez powoda postanowienia umowne dotyczyły świadczenia głównego stron.

W mogącym być obecnie uznane za ukształtowane stanowisku orzecznictwa sądowego, w szczególności Sądu Najwyższego, zostało przyjęte zapatrywanie o takim charakterze mechanizmu przeliczeniowego w kredytach denominowanych i indeksowanych do waluty obcej .

/ por. powołane jedynie przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 159/17, z 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. V CSK 382/18., powołane za zbiorem Legalis /.

Obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonych terminach spłaty , stanowi główne świadczenie kredytobiorcy Natomiast klauzula według której dochodzi do przeliczenia dokonywanych przez niego wpłat rat na walutę obcą [ w tym przypadku na franka szwajcarskiego ] , wpływa na wysokość tego świadczenia. To z zastosowania tego mechanizmu wynika to , w jakiej wysokości świadczenie główne ma być spełnione, co tym bardziej upewnia poprawność takiej jej kwalifikacji.

Wobec powyższego poddanie tych postanowień umownych kontroli pod kątem abuzywności jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 385 ¹ § 1 zd. drugie k.c.) a zatem jeżeli nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem , nie spełniając tym samym wymogu przejrzystości materialnej wynikającej z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 dyrektywy nr 93/13/ EWG.

Jak wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 20 września 2017 r. w sprawie o sygnaturze C - 186/16, wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że warunek ten musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany , a przy tym jako osoba dostatecznie uważna i rozsądna , mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, ale również miał realną możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych takiego potencjalnego następstwa dla swoich zobowiązań finansowych.

Zdaniem Sądu II instancji, ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu nie dają dostatecznych podstaw do uzasadnionego przyjęcia, iż w momencie zawierania umowy, powodowie mieli możliwość uzyskania pełnego rozeznania co do wysokości świadczenia, które będą mieli obowiązek spełnić oraz - i w szczególności- co do ryzyka zmiany kursu waluty w przyszłości i wpływu tej zmiany na rzeczywiste saldo zobowiązania , przekładające się wprost na ich sytuację ekonomiczną w dającym się przewidzieć realnie okresie , zważywszy , iż mieli związać się z bankiem węzłem obligacyjnym na okres trzydziestu pięciu lat ./ czterysta dwadzieścia miesięcy/.

W szczególności brak było , w dniu zawierania umowy , możliwości ustalenia wysokości zobowiązania ratalnego wobec banku , / rat kapitałowo - odsetkowych / albowiem wysokość ta zależna była od danych zamieszczonych w nieokreślonej w umowie Tabeli Kursów, stosowanej przez stronę pozwaną/ jej poprzednika prawnego /. Przy tym sposób zamieszczania w niej tych danych także był pozostawiony wyłącznej decyzji banku. Klienci – konsumenci - nie mieli możliwości ich sprawdzenia ani tym bardziej jakiegokolwiek wpływu na ich rzeczywistą wysokość. Tym samym warunek jednoznaczności klauzuli waloryzacyjnej / przeliczeniowej i kursowej/ , nie został w umowie stron spełniony.

/ por. w tej materii także stanowisko SN zawarte w judykacie z 19 kwietnia 2021r., sygn. III CSK 159/17- powołanym za zbiorem Lex /.

Okoliczności ustalone w sprawie nie pozwalają na potwierdzenie , iż powodowie zostali, przed podpisaniem umowy w sposób jasny , możliwie pełny i zrozumiały poinformowani o ryzyku walutowym, związanym z możliwością niekorzystnych zmian kursu franka szwajcarskiego wobec złotego w czasie.

Przy tym nie można uznać, że obowiązek ten został spełniony poprzez bank, który poprzestał na ogólnym pouczeniu o możliwości wzrostu kursu podczas trwania umowy i wynikającym stąd wpływie na wzrost zakresu obowiązku finansowego powodów . Dodać do tego należy , iż dla potwierdzenia wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka kursowego nie jest wystarczające odebranie od konsumenta standardowego oświadczenia, że o takim ryzyku został poinformowany.

/ por. w tej materii także wyrok SN z 27 listopada 2019r., sygn. II CSK 483/18 powołany za zbiorem Lex /.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą w judykaturze wykładnią art. 385 ¹ §1 k.c. nie budzi wątpliwości, iż postanowienia umowy, które określają zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, a także spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.

/ por. wskazane tylko ilustracyjnie orzeczenia SN z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 i z 29 października 2019 r. sygn. V CSK 382/18 , powołane za zbiorem Legalis /

Klauzule takie mają charakter abuzywny, gdyż kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Przy czym sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie tych interesów polega w tym wypadku na uzależnieniu wysokości świadczenia banku i konsumenta od swobodnej decyzji silniejszej strony stosunku zobowiązaniowego / przedsiębiorcy/.

/ por. tylko ilustracyjnie wyroki SN z 13 grudnia 2018 r., sygn. V CSK 559/17 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 powołany za zbiorem Legalis /.

W ocenie Sądu Apelacyjnego postanowienia łączącej strony umowy z 17 czerwca 2008r w zakresie ryzyka walutowego oraz określające wskazany wyżej sposób dokonywania przeliczeń walut polskiej i szwajcarskiej , w odwołaniu się do danych kursowych kształtowanych jednostronnie przez bank, przybierających postać przygotowanych przezeń i obowiązujących w banku Tabel Kursów, uznać należy, za niedozwolone.

Nie ma znaczenia dla tej oceny to, w jaki sposób umowa w rzeczywistości była wykonywana i jak , po jej podpisaniu, zmieniała się jej treść.

Ocena, czy postanowienie umowne jest niedozwolone dokonywana jest bowiem według stanu z chwili zawarcia umowy

/ por. także uchwalę[ 7] Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17 powołaną za zbiorem Lex /.

Przechodząc do oceny skutków niedozwolonego charakteru tych postanowień , wskazać na wstępie należy , iż zgodnie z treścią uchwały SN z dnia 7 maja 2021 sygn. III CZP 6/21 , powołanej za zbiorem Lex /, której stanowisko Sąd II instancji, w składzie rozpoznającym sprawę podziela, niedozwolone postanowienie umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który ewentualnie może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

W rozpoznawanej sprawie , o czym była już uprzednio mowa , stanowisko powodów było jednoznaczne co do tego, iż nie są zainteresowani , w warunkach abuzywności części postanowień, w utrzymaniu w dalszym ciągu umowy jako obowiązującej pomiędzy stronami.

Potwierdzili swoje stanowisko w sposób nie budzący wątpliwości, na rozprawie w dniu 8 czerwca 2022 r.

Eliminacja tych postanowień z umowy powoduje brak możliwości określenia mechanizmu oznaczenia wysokości świadczenia, które kredytobiorcy mają otrzymać od drugiej strony- / z ustaleń wynika , że kwota kapitału wskazana w umowie miała tylko informacyjny charakter/ , skoro jak w rozstrzyganej sprawie - otrzymali od banku złotówki , po ich przeliczeniu według kursu / ceny / kupna waluty szwajcarskiej oraz byli zobowiązani spełniać na rzecz banku , w ramach umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, w odwołaniu się do kursu jej sprzedaży przez pozwany bank/ jego poprzednika prawnego/ , wedle którego przeliczana miała być wpłata złotówkowa, mająca prowadzić do ograniczenia długu E. P. i D. P..

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w motywach wyroku z dnia 3 października 2019r sygn. C – 260/18 , postanowienie art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG , należy wykładać w ten sposób [a jest to wykładania, którą Sądy krajowe muszą brać pod uwagę przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw], iż stoi ono na przeszkodzie wypełnianiu luk w umowach spowodowanych eliminacją klauzul uznawanych za niedozwolone , wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, nie będących przepisami dyspozytywnymi lub takimi , które będą mieć zastosowanie dlatego , że strony umowy wyrażą na to wolną i uświadomioną zgodę.

Takiej regulacji ,[ jak dotąd] w polskim porządku prawnym brak.

Nie można też w sposób usprawiedliwiony przyjmować , że wolą stron w 2008r było zawarcie umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej , bez mechanizmu waloryzacji wzajemnych świadczeń na podstawie kursów waluty polskiej i szwajcarskiej, przy równoczesnym pozostawieniu wskaźnika LIBOR stosowanego tylko w kredytach walutowych oraz kredycie waloryzowanym / indeksowanym / do takiego zagranicznego pieniądza.

Analiza treści pozostałych postanowień umownych w tym w szczególności tych , które określały sposób wypłaty kwoty kredytu i warunki jej spłaty, takiemu zamiarowi w sposób nie budzący wątpliwości zaprzecza by przypomnieć tylko sposób określenia wysokości należności odsetkowej i sposobu jej wyrażenia.

Skoro tak , to uzasadnionym jest wniosek ,iż tego rodzaju zabiegi , jakie postuluje bank motywując także kolejne zarzuty materialne , wywodzone z ze wskazywanych przezeń przepisów kodeksu cywilnego , przepisów ustawy Prawo bankowe , ustawy o Narodowym Banku Polskim czy prawa wekslowego , mające polegać - utrzymaniu umowy w mocy- przy wyeliminowaniu jedynie postanowień składających na mechanizm przeliczenia według danych dotyczących wzajemnych relacji kursowych, średnim kursem franka szwajcarskiego publikowanym przez NBP są - szczególnie przy stanowczym, zrelacjonowanym wyżej stanowisku procesowym powodów - niedopuszczalne skoro prowadziłoby to , do tak znacznego przekształcenia umowy , iż wywołałoby skutek nie dający się pogodzić z charakterem stosunku prawnego nawiązanego przez strony.

Nie dałoby się takiego przekształcenia stosunku umownego pogodzić także z celem w jakim zobowiązanie kredytowe było przez kredytobiorców w dniu 17 czerwca 2008r zaciągane. Chcieli otrzymać od banku nie walutę obcą ale kwotę wyrażoną w złotych polskich z przeznaczeniem na własne cele inwestycyjne.

Trzeba także podkreślić , iż eliminacja postanowień niedozwolonych o ile nie miałyby prowadzić do nieważności umowy jako całości , musi zapewniać to , że prawa i obowiązki stron są nadal ściśle oznaczone i w tym zakresie nie zachodzi skutek deformacji regulacji umownej, [także z punktu widzenia celu jaki strony chciały osiągnąć wyrażając wzajemny konsens poprzez zawarcie umowy kredytowej określonego rodzaju, na oznaczonych naówczas warunkach.

W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju deformacja , zwłaszcza zaważywszy na charakterystyczne elementy kredytu indeksowanego do waluty obcej , miałaby przy jej potencjalnym utrzymaniu , miejsce.

Dodać stanowczo trzeba , iż wskazany wyżej brak regulacji w polskim prawie wewnętrznym , która zgodnie z powołanym wyżej orzeczeniem TSUE z 3 października 2019, sygn. C- 260/18, na warunkach wskazanych w tym orzeczeniu , pozwalałaby zastąpić niedozwolone postanowienia treścią elementów tej regulacji , na podstawie orzeczenia Sądu rozpoznającego tę indywidualną sprawę powoduje , iż bezzasadne są także kolejne zarzuty materialne banku , podnoszące niezastosowanie przez Sąd Okręgowy przepisów art. 69 ust.3 ustawy Prawo bankowe ,art. 24 i 32 ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz art. 41 Prawa wekslowego., których powołanie , w zamiarze strony skarżącej, zmierzało właśnie do zastosowania tego mechanizmu zastąpienia .

Stawiając , w ocenie Sadu Odwoławczego w sposób nieuzasadniony zarzut naruszenia art. 405 kc w zw. z art. 410 §2 kc i widząc jego realizację w tym , iż Sąd niższej instancji bezpodstawnie przyjął , iż pozwany bank jest bezpodstawnie wzbogacony kosztem kredytobiorców , strona skarżąca nie dostrzega , że istota stanowiska Sądu opiera się na innej kwalifikacji prawnej świadczenia pieniężnego ,objętego żądaniem zwrotu.

Stoi on bowiem na stanowisku zgodnie z którym to , co E. i D. P.objęli tym żądaniem, świadczenie , które spełnili na rzecz Banku (...) S.A. , w wykonaniu umowy kredytowej, jako nienależne, podlega zwrotowi , jedynie przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Już tylko to wyklucza zasadność stawianego zarzutu skoro opiera się on na tezie , że bank nie jest wobec [ byłych ] kredytobiorców bezpodstawnie wzbogacony. Tymczasem roszczenie zwrotne jest wynikiem uznania , iż podstawa świadczeń wzajemnych od samego początku nie istniała, wobec nieważności umowy , która była dla nich źródłem i racją prawną./ condictio sine causa /.

Już tylko na marginesie i dla porządku dodać należy , wobec dalszej argumentacji banku , że norma art. 411pkt 1 kc nie może mieć dla oceny roszczenia pieniężnego powodów zastosowania skoro bank nawet nie starał się w sporze dowodzić faktów potwierdzających to , iż kredytobiorcy wiedzieli , że nie są do zwrotu udzielonego im kapitału obowiązani.

Nie ma racji strona pozwana także , kwestionując nie podzielenie przez Sąd I instancji, podnoszonego przez nią zarzutu przedawnienia roszczenia pieniężnego dochodzonego w sprawie przez powodów

W tym zakresie wystarczy odwołać się do podzielanej przez Sąd Apelacyjny i powszechnie aprobowanej w ukształtowanym orzecznictwie sądowym w tzw. „sprawach frankowych „ uchwały SN z dnia 16 lutego 2021r , sygn. III CZP 11/20 , /powołanej za zbiorem Legalis/ , zgodnie z którą roszczenia o zwrot spełnionych świadczeń mających charakter nienależnych [ nie mając charakteru świadczeń okresowych - uwaga S.A] , nie mogą stać się wymagalnymi wcześniej aniżeli po definitywnym potwierdzeniu tego , że świadczenia te nie miały swojej podstawy.

Wobec tego , że tego rodzaju oświadczenie powodowie złożyli na rozprawie w dniu 8 czerwca 2022r., ich roszczenie o zwrot spełnionych świadczeń nie może być uznane za przedawnione.

Nie może zostać podzielony także ostatni w kolejności, w ramach konstrukcji środka odwoławczego banku zarzut naruszenia art. 58 §1 kc w zw. z art. 410 §1 i 2 i art. 411 pkt 2 i 4 kc.

Jego motywacja opiera się na krytyce niezastosowania przez Sąd Okręgowy, w ramach rozliczenia finansowego stron z tytułu spełnionych świadczeń wzajemnych, teorii salda. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzeczniczym do tych rozliczeń ma zastosowanie teoria dwóch kondykcji . Wobec tego już z tego powodu stawiany zarzut należy , jako nietrafny , odeprzeć.

Sąd II instancji ocenił jako nieuzasadniony podniesiony na apelacyjnym etapie sporu stron przez bank zarzut zatrzymania do kwoty udzielonego powodom kapitału. Powołując się na mogące być uznane za ukształtowane najbardziej aktualne orzecznictwo SN co do merytorycznej zasadności takiego zarzutu w tzw. „ sprawach frankowych „ / por. spośród kilku , stanowisko SN zawarte w judykacie z dnia 24 października 2024r , sygn. I CSK 2443/24 – powołanym za zbiorem Lex / , które Sąd Apelacyjny, w składzie rozpoznającym sprawę podziela ; przyjąć należy , iż w sytuacji gdy strona sporu może skutecznie powołać zarzut potrącenia wierzytelności wzajemnej , wobec pretensji finansowej drugiej strony , nie jest uprawniona do korzystania z zarzutu zatrzymania w powołaniu się , jako na jego źródło takiej wierzytelności własnej.

Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozstrzyganym sporze , a , jak dotąd bank z możliwości potrącenia nie zdecydował się skorzystać .

Z podanych powodów , w uznaniu apelacji Banku (...) , SA za nieuzasadnioną , Sąd II instancji orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc. / pkt 1 sentencji uzasadnianego wyroku /.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 98 §1 i 3 kpc w zw. z art. 391 §1 kpc i wynikająca z niej , dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu, zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota należna wygrywającym także ten etap sporu powodom od przerywającego banku, odpowiada wynagrodzeniu zastępującego ich zawodowego pełnomocnika – adwokata, ustalonego , jako pochodna wartości przedmiotu zaskarżenia wskazanego w apelacji , na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ms w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 [ DzU z 2015 poz. 1800].

Przy czym , w warunkach gdy powodowie pozostają w systemie rozdzielności majątkowej małżeńskiej suma ta została zasądzona na rzecz każdego z nich w częściach równych , wraz z odsetkami o których , po myśli art. 98§1 ¹kpc w zw. z art. 391 §1 kpc , Sąd Odwoławczy był obowiązany orzec z urzędu. / pkt 2 sentencji motywowanego wyroku/.