Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2025 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. (1), J. W. (1) i J. W. (2)

przeciwko (...) Bank (...) z siedzibą W. działający przez Oddział w Polsce z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 1 czerwca 2022r.,

sygn. akt : I C 3190/21

1.  prostuje oczywiste niedokładności w treści komparycji oraz
w punktach II i IV sentencji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że przyjęte w nich, we właściwych przypadkach, oznaczenie strony pozwanej „(...) Bank (...) w W. „ zastępuje, przyjętym w tych samych przypadkach, oznaczeniem prawidłowym: „ (...) Bank (...) z siedzibą w W. działający przez Oddział w Polsce z siedzibą w W. „ ;

2.  prostuje oczywistą niedokładność w treści punktu I sentencji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że określenie „pomiędzy powodami: W. W. (1), J. W. (2) i J. W. (1)” zastępuje określeniem prawidłowym „pomiędzy W. W. (1) i A. W. (1)”;

3.  w uwzględnieniu apelacji powodów, zmienia punkt III sentencji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że punktowi II nadaje treść :

„II zasądza od strony pozwanej (...) Bank (...) z siedzibą w W. działający przez Oddział w Polsce
z siedzibą w W., na rzecz powódki W. W. (1) kwotę 202 062, 60 zł /dwieście dwa tysiące sześćdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt groszy / oraz 830 , 79 franka szwajcarskiego / osiemset trzydzieści franków szwajcarskich siedemdziesiąt dziewięć centymów/ wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty „ ;

4.  oddala apelację strony pozwanej ;

5.  zasądza od strony pozwanej (...) Bank (...)
z siedzibą w W. działający przez Oddział w Polsce z siedzibą
w W., na rzecz powodów W. W. (1), J. W. (1) i J. W. (2) kwoty po 2 991 zł / dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt jeden złotych / wraz z odsetkami
w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt : I ACa 1213 /22

UZASADNIENIE

Na wstępie należy wskazać , iż zgodnie z treścią art. 327 ¹2 kpc w zw. z art. 391 §1kpc., pisemne motywy rozstrzygnięcia mają zachowywać zwięzłość.

Odwołując się do tej reguły, Sąd Apelacyjny uzasadniając wydany wyrok, przedstawi tylko kluczowe elementy faktyczne oraz dotyczące oceny prawnej roszeń powodów : niepieniężnego o ustalenie oraz pienieznego o zwrot dotąd spełnionych świadczeń poddanych pod osąd Sądów obu instancji, które zdecydowały o jej treści.

Uwzględniając niemal w całości , zgłoszone przez powodów :W. W. (1) oraz J. W. (1) i J. W. (2)[ jako spadkobierców drugiego z kredytobiorców A. W. (1) ], w pozwie przeciwko (...) Bank (...) w W. działającego przez Oddział w Polsce z siedzibą w W. -następcy prawnemu (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. o ustalenie nieważności umowy kredytu dnia 11 września 2008r oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz [ tylko ] powódki W. W. (1), 202 062,60 zł oraz 830, 79 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz przyznania kosztów procesu ,

w warunkach gdy strona przeciwna domagała się oddalenia powództwa w całości , wobec braku niedozwolonego charakteru kwestionowanych postanowień umownych oraz obciążenia przeciwników procesowych kosztami postępowania ,

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 11 czerwca 2022r :

- ustalił , że umowa o kredyt hipoteczny nr (...) zawarta 11 września 2008r. pomiędzy powodami: W. W. (1), J. W. (2) i J. W. (1) oraz pozwanym (...) Bank (...) w W. jako następcą prawnym (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. jest nieważna[ pkt I ];

-zasądził od pozwanego (...) Bank (...) w W. na rzecz powódki W. W. (1) kwotę 202 062,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 12 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty[ pkt II];

- oddalił dalej idące powództwo[ pkt III] oraz

-zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki W. W. (1) kwotę 11 817 zł, tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty [ pkt IV sentencji wyroku ].

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powódka W. W. (1) wraz ze swoim małżonkiem A. W. (1) , w dniu 11 września 2008r. zawarli z poprzednikiem prawnym strony pozwanej - (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. , umowę o kredyt hipoteczny nr (...).

Kredyt został zaciągnięty w wysokości 220 000 zł , był indeksowany do waluty franka szwajcarskiego i przeznaczony m przez kredytobiorców na spłatę kredytu mieszkaniowego w innym banku, dowolny cel konsumpcyjny, spłatę innych kredytów i zobowiązań konsumpcyjnych. (§ 2 ust. 1 i 2 umowy).

Integralną część umowy stanowiły postanowienia Regulaminu kredytu hipotecznego udzielanego przez (...) (§ 1 ust. 1 i 2 umowy).

Okres kredytowania został ustalony na 360 miesięcy (§ 2 ust. 3).

Spłata kredytu miała następować w równych miesięcznych ratach kapitałowo - odsetkowych (§ 6 ust. 1 i 2) .

Kredyt indeksowany do waluty obcej - zgodnie z § 2 pkt. 2 Regulaminu - był oprocentowany według stopy procentowej, opartej stopie referencyjnej dotyczącej waluty innej niż złote, którego wypłata oraz spłata odbywa się w złotych w oparciu o kurs waluty obcej do złotych, według Tabeli. Kursów obowiązującej w banku – kredytodawcy.

Zgodnie z § 7 ust. 4 Regulaminu, w przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wypłata kredytu następowała w złotych, według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu.

W wypadku kredytu w transzach, stosowany był się kurs nie niższy niż kurs kupna zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w dniu wypłaty poszczególnych transz.

Saldo zadłużenia z tytułu kredytu wyrażone było jest w walucie obcej , a obliczane według kursu stosowanego przy uruchomieniu kredytu.

Zgodnie z § 9 ust. 2 pkt. 1 Regulaminu w przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej , raty kredytu podlegające spłacie wyrażone są w walucie obcej i w dniu wymagalności raty kredytu , pobierane są z rachunku bankowego kredytobiorców prowadzonego w złotych, według kursu sprzedaży zgodnie z Tabelą Kursów obowiązującą w banku na koniec dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu.

Umowa kredytu została zawarta przy zastosowaniu wzorca umownego stosowanego przez poprzednika prawnego strony pozwanej. Postanowienia umowy nie były indywidualnie negocjowane.

Kredytobiorcy przy składaniu wniosku o kredyt podpisali oświadczenie, że są świadomi ponoszenia ryzyka kursowego związanego z wahaniem kursu waluty, do której indeksowany jest kredyt.

W treści oświadczenia została zawarta informacja, że ryzyko kursowe ma wpływ na wysokość zobowiązania względem kredytodawcy wynikającego z umowy o kredyt oraz na wysokość spłat rat kredytu. Oświadczenia identycznej treści W.i A. W. podpisali również przy zawarciu umowy kredytowej.

Strona pozwana , w 2014r. wprowadziła zmiany do Regulaminu udzielania kredytu hipotecznego udzielanego przez (...). Przedmiotowe zmiany weszły w życie od 19 maja 2014r. Polegały m.in. na dodaniu do § 15 ust. 7 - 10, w których określono katalog czynników wyznaczających kursy kupna i sprzedaży walut, jak również wysokość spreadu walutowego.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż :

powódka W. W. (1) na poczet kredytu dokonała wpłat w łącznej wysokości: 202 062,60 zł oraz 830, 79 CHF.

Pismem z 20 marca 2020r. powodowie złożyli reklamację dotyczącą przedmiotowej umowy kredytowej. Pozwany pismem z 2 kwietnia 2020r. odmówił jej uznania .

Kredytobiorca A. W. (1) zmarł (...). Spadek po nim nabyli: żona W. W. (1) oraz dzieci: J. W. (2) i J. W. (1).

Ocenę prawna roszczeń powodów , które uznał za uzasadnione niemal w całości , Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób.

a/ umowa zawarta przez W. i A. W. (1) zawiera postanowienia , które wypełniają wszystkie przesłanki normatywne uznania ich za abuzywne w rozumieniu art. 385 ¹ §1 kc.

Niedozwolony ich charakter jest konsekwencją przyznania wyłącznie bankowi , jako stronie umowy kredytu, uprawnienia do jednostronnego kształtowania wysokości zobowiązania kredytobiorcy (zarówno wysokości kredytu przeliczonego na franki szwajcarskie, jak i rat kredytu waloryzowanych kursem franka szwajcarskiego).

Wysokość tych zobowiązań - jak wynika z postanowień umowy kredytu miała być określana wedle kursu franka szwajcarskiego ustalanego w Tabelach Kursowych poprzednika prawnego strony pozwanej , przy czym ani w umowie ani w Regulaminie nie zostały określone zasady ustalania kursu tej waluty wobec złotego. Taka ich treść faktycznie pozostawiła bankowi dowolność w zakresie wyboru kryteriów ustalania kursu franka szwajcarskiego w swoich Tabelach Kursowych, a przez to kształtowania wysokości zobowiązań klientów, których kredyt waloryzowany był walutą szwajcarską,

b/ takie postanowienia umowy kredytu, które uprawniają bank do jednostronnego ustalenia kursów walut, są nietransparentne i naruszają równorzędność stron, albowiem pozostawiają pole do arbitralnego działania banku i obarczają kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem kursowym.

Sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie interesów konsumenta polega w tym przypadku na uzależnieniu wysokości świadczenia banku oraz wysokości świadczenia konsumenta od swobodnej decyzji banku. Zarówno przeliczenie kwoty kredytu na złotówki w chwili jego wypłaty, jak i przeliczenie odwrotne w chwili wymagalności poszczególnych spłacanych rat, służy bowiem określeniu wysokości świadczenia konsumenta. Takie uregulowanie umowne należy uznać za niedopuszczalne, niezależnie od tego, czy swoboda kredytodawcy - przedsiębiorcy w ustaleniu kursu jest pełna, czy też w jakiś sposób ograniczona, np. w razie wprowadzenia możliwych maksymalnych odchyleń od kursu ustalanego z wykorzystaniem obiektywnych kryteriów.

Postanowienia waloryzacyjne zamieszczone w umowie kredytu zawartej w dniu 11 września 2008r nie odpowiadały warunkom transparentności i czytelności albowiem kredytobiorcy nie byli w stanie ustalić kursu wymiany waluty stosowanego przez przedsiębiorcę dla braku wskazania , w kwestionowanych postanowieniach , jasnych kryteriów jego oznaczania.

Ocena niedozwolonego charakteru postanowień umowy następuje według stanu na dzień zawarcia umowy. Okoliczności, które zaistniały po tej dacie są, z tego punktu widzenia, niedoniosłe,

c/ po myśli wskazanej wyżej normy kodeksowej postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy . Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Nie ulega wątpliwości, że małżonkowie W. (1) , zawierając umowę kredytu objętą sporem, mieli status konsumentów w rozumieniu art. 22 ^{( 1)}kc , którego strona przeciwna po ich stronie nie kwestionowała.

Postanowienia zamieszczone w umowie z 11 września 2008r. nie były przedmiotem indywidualnych uzgodnień stron.

Umowa została zawarta z zastosowaniem wzorca umownego, a co do zasady, wzorce te stanowią zbiór praw i obowiązków stron, opracowany przed zawarciem umowy i wprowadzany do stosunku prawnego przez jedną ze stron / bank / w ten sposób, że druga strona nie ma wpływu na ich treść. Za indywidualnie uzgodnione można uznać jedynie te postanowienia, które były przedmiotem negocjacji, bądź są wynikiem porozumienia lub świadomej zgody co do ich zastosowania, której - w okolicznościach tej sprawy - w odniesieniu do klauzul indeksacyjnych nie można , w sposób uzasadniony , mówić .

Zarówno wniosek kredytowy jak i umowa dnia 11 września 2008r., opierały się o wzorzec stosowany w banku, na których treść kredytobiorcy nie mieli realnego wpływu. Dostosowanie umowy kredytowej do ich potrzeb dotyczyło jedynie ustalenia wysokości kredytu oraz okresu spłaty, a zatem podstawowych parametrów kredytu, co bynajmniej nie świadczy o indywidualnym negocjowaniu klauzul składających się na mechanizm waloryzacji .

Również z faktu podpisania blankietowego oświadczenia o możliwości wzrostu kursu waluty i oprocentowania oraz z wyrażenia woli zawarcia umowy kredytu indeksowanego do waluty CHF , nie można wywieść, że W. i A. W. (1) zostali należycie poinformowani o ryzyku walutowym / kursowym/,

d/ kwestionowane postanowienia umowy kredytu dotyczą głównych świadczeń stron. Dotycząc indeksacji czy denominacji nie ograniczają się do posiłkowego określenia sposobu zmiany wysokości świadczenia kredytobiorcy w przyszłości, ale wprost świadczenie to określają. Bez przeprowadzenia przeliczeń wynikających z indeksacji nie doszłoby do ustalenia wysokości kapitału podlegającego spłacie (wyrażonego w walucie obcej) ani też do ustalenia wysokości rat , które służyły do ograniczenia zobowiązania zawrotnego kredytobiorców,

e/ sądowa kontrola postanowień określających główne świadczenia stron pod kątem abuzywności jest dopuszczalna, albowiem sporne postanowienia nie zostały sformułowane jednoznacznie; prostym i zrozumiałym językiem.

Zastosowanie dwóch różnych kursów waluty przy przeliczaniu świadczeń wypłacanych przez poprzednika prawnego strony pozwanej pozwanego na rzecz konsumentów (kurs kupna) i świadczeń spełnianych przez nich na rzecz banku (kurs sprzedaży) , skutkowało możliwością jednostronnej zmiany wysokości zobowiązania kredytobiorców . Silniejsza strona stosunku kredytowego mogła kształtować wysokość zobowiązania strony słabszej przez zwiększenie wartości świadczenia wyrażonego we frankach szwajcarskich za pomocą obniżenia kursu kupna przy wypłacie kredytu, co ma również bezpośredni wypływ również na ostateczną kwotę uzyskanych przez bank odsetek , naliczanych od kapitału przeliczonego na walutę obcą.

Możliwość zmiany wysokości zobowiązania kredytobiorców umożliwił również mechanizm przeliczeń przewidziany w umowie w odniesieniu do spłat poszczególnych rat tj. przeliczania wpłat uiszczonych w złotówkach, wedle kursu sprzedaży z tabeli kursowej banku, albowiem kurs sprzedaży waluty ze swej istoty jest zawsze wyższy niż kurs kupna.

Do takiej sytuacji doszło w umowie zawartej pomiędzy stronami, albowiem kredytodawca mógł kształtować kurs waluty w sposób dowolny, bez możliwości chociażby szczątkowej jego weryfikacji przez W. i A. W. (1), a nawet zapoznania się z kryteriami kształtowania tego kursu.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie - w ocenie Sądu I instancji - nie wynika, aby strona pozwana/ jej poprzednik prawny/ spełniła wobec kredytobiorców obowiązek informacyjny w sposób właściwy.

Pozwany bank nie udowodnił w postępowaniu aby informacje przekazane im przed zawarciem umowy , były na tyle obszerne i jasne, iż jako konsumenci, na ich podstawie, mogli się zorientować o skali ryzyka związanego z możliwą zmianą kursu walut i wpływu tej zmiany na wysokość całego zobowiązania kredytowego i poszczególnych rat.

Sąd zaakcentował , iż poinformowanie konsumenta o warunkach umowy i skutkach zaciągnięcia zobowiązania kredytowego przed zawarciem samej umowy ma dla niego zasadnicze znaczenie. To na podstawie tych informacji konsument podejmuje decyzję czy zamierza związać się warunkami sformułowanymi uprzednio przez przedsiębiorcę.

Prawidłowe wypełnienie obowiązku informacyjnego wymagało przekazania zaciągającym kredyt pełnej informacji o ryzyku zarówno w odniesieniu do wysokości raty, jak i kapitału pozostałego do spłaty jaka była możliwa do uzyskania w dacie zawarcia umowy.

Minimalny poziom informacji o ryzyku kursowym związanym z zaciągnięciem kredytu powiązanego z kursem franka szwajcarskiego, obejmuje wskazanie maksymalnego dotychczasowego kursu oraz obliczenie wysokości raty i zadłużenia przy zastosowaniu tego kursu. Dopiero podanie tych informacji - w ocenie Sądu - jest na tyle jasne i precyzyjne, że pozwala przeciętnemu konsumentowi na podjęcie racjonalnej decyzji odnośnie ewentualnej opłacalności kredytu i płynącego stąd dla niego ryzyka finansowego,

f/ skutkiem uznania za niedozwolone postanowień umownych dotyczących zasad ustalania kursów walut, jest konieczność ich pominięcia przy ustalaniu treści stosunku prawnego wiążącego konsumenta. Postanowienia takie przestają wiązać już od chwili zawarcia umowy. Oznacza to, że nie stanowią elementu treści stosunku prawnego i nie mogą być uwzględniane przy rozpoznawaniu roszczeń związanych z jego realizacją. W rezultacie konieczne jest przyjęcie, że łączący strony stosunek umowny nie przewiduje zastosowania mechanizmu indeksacji, w kształcie określonym pierwotną umową. Wyeliminowanie ryzyka kursowego, charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i uzasadniającego powiązanie stawki oprocentowania ze wskaźnikiem LIBOR, jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, że należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze.

Rodzi to takie następstwo , iż utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez strony nie jest możliwe, co przemawia za uznaniem jej za nieważną w całości .

Brak jest również podstaw do zmiany treści niedozwolonych postanowień umownych przez Sąd czy zastąpienia go treścią przepisu dyspozytywnego. Na gruncie prawa polskiego takie rozwiązanie jest wykluczone.

Tym bardziej , że analiza całokształtu zachowania powodów w niniejszym postępowaniu prowadzi do wniosku, że odmówili oni zgody na dalsze jej obowiązywanie,

g/ powodowie mają interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w ustaleniu nieważności umowy, albowiem dopiero stwierdzenie jej w wyroku Sądu, daje stronom umowy pełne zakończenie sporu - gwarantowane powagą rzeczy osądzonej. Sama możliwość dochodzenia zapłaty przez kredytobiorców / ich następców prawnych / nie jest wystarczająca, albowiem ewentualne uwzględnienie roszczeń o zapłatę (zwrot) należności spełnionych dotychczas na rzecz banku , nie reguluje w sposób definitywny , wzajemnych relacji stron.

Stwierdzenie nieważności umowy przesądza nie tylko o możliwości domagania się zwrotu już spełnionych świadczeń. Rozstrzyga również w sposób ostateczny o braku obowiązku spełniania na rzecz banku świadczeń w przyszłości, a więc o zezwoleniu na zaprzestanie spłaty kolejnych rat kredytu. Ustalające orzeczenie Sądu znosi więc wątpliwości stron i zapobiega dalszemu sporowi o roszczenia banku wynikające z umowy,

h/ uzasadnione jest także , co do zasady roszczenie pieniężne zgłoszone przez W. W. (1)

Jego podstawą normatywną jest norma art. 410 §1 i 2 kc w zw. z art. 405 kc

Powódka , jak wynika z ustaleń faktycznych dokonanych w postępowaniu, spełniała na rzecz strony pozwanej świadczenie zwrotne w łącznej kwocie 202 062,62 zł. i kwota ta podlega na jej rzecz zasądzeniu od kredytobiorcy,

i/podstawą prawną rozstrzygnięcia o odsetkach stanowi art. 481 §1 k.c. W odniesieniu do terminu początkowego naliczania odsetek Sąd Okręgowy wskazał , iż roszczenie pieniężne dochodzone w niniejszej sprawie ma charakter bezterminowy. Termin spełnienia takiego świadczenia musi być wyznaczony zgodnie z art. 455 k.c., a więc niezwłocznie po wezwaniu skierowanym przez wierzycielkę. Wezwaniem tym , realiach faktycznych rozstrzyganej sprawy, było doręczenie pozwanemu bankowi odpisu pozwu , zawierającego żądanie zapłaty świadczenia pieniężnego.

Ponieważ miało to miejsce w dniu 4 kwietnia 2022r to uwzględniwszy , iż pozwany powinien był jej spełnić / dobrowolnie / , w ciągu siedmiu kolejnych dni , pozostaje w opóźnieniu w wykonaniu tego obowiązku , począwszy od 12 kwietnia 2022r , który to dzień Sąd I instancji uczynił początkową datą od której należność odsetkowa została przyznana W. W. (1).

W warunkach , gdy powódka żądała jej zasądzenia od daty wcześniejszej , w pozostałej części roszczenie pieniężne zostało , jako nieuzasadnione , oddalone,

j/ jako nieuzasadniony, Sąd I instancji ocenił sformułowany przez pozwany bank zarzut zatrzymania. Powołał przy tym bardzo szeroką argumentację zajętego stanowiska wskazaną na stronach 24-31 uzasadnienia wyroku / por. k. 301v do 304 v akt / Bliższe ich relacjonowanie przez Sąd II instancji, z przyczyn teleologicznych , nie będzie przytaczane.

Sąd wskazał także dla których nie podzielił stanowiska prawnego powodów wywodzących nieważność umowy kredytowej [ także ] z ogólnych norm kodeksowych w tym art. 58 §3 kc. Zaakcentował , że norma art. 385 ¹kc ma wobec nich charakter normy szczególnej , mającej pierwszeństwo w zakresie przeprowadzanej przez Sąd oceny umowy z 11 września 2008r.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu był przepis art. 100 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 98 §1, §1 ¹ i §3 k.p.c. , w ramach zastosowania której Sąd I instancji uznał stronę pozwaną za przerywającą spór z powodami w całości .

Apelacje od tego wyroku złożyły obydwie strony.

Powodowie , obejmując zakresem zaskarżenia w swoim środku odwoławczym punkt III sentencji wyroku z dnia 1 czerwca 2022r , w jego wniosku postulowali wydanie przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcia reformatoryjnego którym , na rzecz powódki W. W. (1) , zostanie zasądzona dodatkowa kwota 830 , 79 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od dnia 12 kwietnia 2022r do dnia zapłaty

/ w ten sposób Sąd II instancji zinterpretował rzeczywistą treść wniosku apelacyjnego powodów w warunkach, gdy świadczenie pieniężne [ obejmujące , gdy chodzi o treść żądania , także tę kwotę wyrażaną w walucie szwajcarskiej ] zostało zasądzone tylko na rzecz kredytobiorczyni W. W. (1), a powodowie , w ramach apelacji kwestionują nie to, w jaki sposób i komu spośród nich suma pieniężna została przez Sąd I instancji zasądzona ale wyłącznie to , iż jej zakres ilościowy nie obejmował[ także ] kwoty wyrażonej we wskazanej walucie. [ Stąd też - w uznaniu jej za usprawiedliwioną- nie oddalił apelacji powodów w jakiejkolwiek części ]

Środek odwoławczy powodów został oparty na zarzutach procesowych naruszenia , w sposób mający dla treści rozstrzygnięcia poddanego kontroli instancyjnej , istotne znaczenie:

a/ art. 229 kpc , w następstwie pominięcia w ramach dokonanych ustaleń faktycznych , niekwestionowanego wzajemnie przez strony sporu faktu zwrotu na rzecz banku przez W. W. (1) także kwoty 830 , 79 CHF , która powinna być również zaliczona na poczet roszczenia zwrotnego należnego powodom / kredytobiorczyni W. W. (1) / ,

b/ praktycznie ten sam sposób motywowany był zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc.

Apelacją od tego wyroku strona pozwana objęła jej zakresem punkty I, II i IV jego sentencji , we wniosku środka odwoławczego domagała się wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia kasatoryjnego i przekazania sprawy , w zaskarżonym zakresie, Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny, skarżący bank domagał się wydania orzeczenia reformatoryjnego , w którego treści Sąd Odwoławczy uwzględni podniesiony przez stronę pozwaną zarzut zatrzymania , a wobec tego [ dodatkowo] oddali roszczenie odsetkowe w całości. /////

Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści wyroku doniosłe znaczenie , a to :

a/ art. 233§1 kpc, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i zastąpienie jej oceną dowolną , czego następstwem było niepoprawne ustalenie Sądu Okręgowego , że;

1/ postanowienia umowy podpisanej w dniu 11 września 2008r nie były indywidualnie uzgadnianie z kredytobiorcami , nie byli oni prawidłowo poinformowani przez drugą stronę o ryzyku walutowym wiążącym się z zawarciem kredytu indeksowanego do waluty obcej,

2/ przyjęcie że bank mógł swobodne ustalać kursy walut na potrzeby ich przeliczenia w ramach umowy z małżonkami W. (1) mimo , iż obligowały go kursy średnie, ukształtowane przez rynek walutowy, a bank miał możliwość uzyskania dodatkowego wynagrodzenia na podstawie stosowania spreadu walutowego,

3/ doszło do rażącego naruszenia interesów konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami , W. W. (1) nie była prawidłowo poinformowana przy zawieraniu umowy o konsekwencjach zawarcia umowy kredytu indeksowanej walutą franka szwajcarskiego, w tym w szczególności o rzeczywistej skali ryzyka walutowego a przez to pozbawiona możliwości oszacowania , jakie zobowiązanie, w zakresie wysokości, rzeczywiście zaciąga i jakie , po jej stronie , powstaną w związku z tym konsekwencje ekonomiczne ,

b/ art. 235 ² §1 pkt 2 kpc w zw. z art. 227 kpc oraz 271 ¹ kpc wobec pominięcia dowodów z zeznań świadków : A. S. i D. M. mimo , że ich treść była istotna dla rozstrzygnięcia albowiem świadkowie ci mieli istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia informacje o praktyce informacyjnej banku i zakresie przekazywanych kredytobiorcom danych przed zawarciem umowy ,

c/ art. 227 kpc w z art. 299 kpc i art. 235 ² §1 pkt 2 kpc , jako konsekwencji nieprzeprowadzenia dowodu z przesłuchania powódki i nie ustalenia wszystkich istotnych okoliczności faktycznych sprawy dotyczących warunków , na jakich umowa kredytowa była podpisywana ,

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie norm :

1/ art. 189 kpc i uznanie , iż powodowie mają interes prawny w żądanym ustaleniu,

2/ art. 385 ¹§1 i 2 oraz art. 385 ¹kc w zw. z art. 58 §1 i 3 kc wobec przyjęcia , iż postanowienia umowy z 11 września 2008r / w tym Regulaminu /, dotyczące indeksacji , nie były sformułowane w sposób jasny oraz – w konsekwencji - mają charakter niedozwolony, co prowadzi do oceny , iż umowa jest nieważna w całości , w warunkach braku możliwości zastąpienia uznanych / nietrafnie przez Sąd I instancji/ za abuzywne postanowień §7 ust. 4 oraz §9 ust.2 pkt 1 Regulaminu, postanowieniami wynikającymi z przepisów prawa krajowego, a wobec tego niemożliwości dalszego obowiązywania pomiędzy stronami spornej umowy kredytowej,

3/ 358 §1 i 2 kc. , w następstwie niezastąpienia postanowień uznanych za niedozwolone , tymi wynikającymi z treści wskazanej normy,

4/ art. 496 kc wobec wyrażenia nieuzasadnionej oceny , iż zarzut zatrzymania - zdaniem banku - zasadnie podniesiony przez stronę skarżącą , nie może zostać uwzględniony.

Z tym zarzutem związany był ściśle zarzut;

5/ naruszenia art. 481 §1 kc jako konsekwencji zasądzenia w zaskarżonym wyroku świadczenia odsetkowego , w warunkach gdy skuteczny zarzut zatrzymania eliminuje możliwość jego uwzględnienia.

Ponadto pozwany bank , powołując się na art. 380 kpc , domagał się przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka A. S. – osobiście albo też w formie zeznań na piśmie oraz złożonych osobiście zeznań świadka D. M. przed Sądem II instancji.

W motywach apelacji , liczącej 63 strony , które , zważywszy na ich redakcyjne rozbudowanie , nawet ponad rzeczywistą potrzebę motywowania zajmowanego stanowiska , nie będą z przyczyn celowości relacjonowane w tym miejscu , skarżąca strona pozwana w istocie powołała te same argumenty , które formowała w dotychczasowych wypowiedziach procesowych w tym bardzo obszernej odpowiedzi na pozew.

Odpowiadając na apelację powodowie domagali się jej oddalenia oraz obciążenia oponenta procesowego kosztami postępowania apelacyjnego. Sprzeciwili się także przeprowadzaniu przez Sąd Apelacyjny dowodów wnioskowanych w środku odwoławczym przez stronę przeciwną.

Strona pozwana w odpowiedzi na apelację powodów w pierwszej kolejności wniosła o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej , argumentując , że Sąd Okręgowy nie orzekł o roszczeniu pieniężnym odwołując się do którego skarżący : W. W. (1) i następcy prawni drugiego z kredytobiorców, formułują wniosek swojego środka odwoławczego.

Już w tym miejscu należy zarzut ten ocenić jako chybiony.

W sytuacji , gdy Sąd w wyroku z dnia 1 czerwca 2022r., w punkcie III jego sentencji „oddalił dalej idące powództwo „ co należy rozumieć , że swoim rozstrzygnięciem objął także kwotę wyrażoną we franku szwajcarskim, zasądzenia której domagała się [ tylko] W. W. (1). Zatem rozstrzygnięcie wobec którego powodowie kierują apelację zostało podjęte. Stad argument , iż apelacja wymierzona jest w orzeczenie nieistniejące, jest nietrafny.

W pozostałej części swojego stanowiska, na wypadek nie odrzucenia apelacji przeciwników procesowych , bank wnosił o jej oddalenie oraz obciążenie powodów kosztami postępowania apelacyjnego

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnicy stron podtrzymali opisane wyżej stanowiska co do rozstrzygnięcia z tą zmianą , iż pełnomocnik strony pozwanej cofnął zarzut apelacyjny naruszenia art. 189 kpc. Równocześnie na pytanie Przewodniczącego wskazał , iż wnioskowany jako świadek D. M. nie uczestniczył w czynnościach związanych z udzielaniem kredytu W. i A. W. (1).

Natomiast pełnomocnicy obu stron, na zwrócenie uwagi przez Przewodniczącego potwierdzili potrzebę sprostowania oczywistej omyłki w treści punktu I sentencji zaskarżonego wyroku. / por . zapis dźwiękowy rozprawy apelacyjnej z dnia 24 stycznia 2025r minuty 13-27 , zapis skrócony k. 381 v akt /

Rozpoznając apelacje , Sąd Apelacyjny rozważył :

W pierwszej kolejności wskazać trzeba , że Sąd Odwoławczy , na podstawie art. 350 §3 kpc w z art. 391 §1 kpc sprostował z urzędu oczywiste niedokładności w treści komparycji i punktach II i IV sentencji zaskarżonego wyroku, poprzez prawidłowe oznaczenie strony pozwanej. Sprostowanie takie dotyczyło także prawidłowego określenia, w punkcie I sentencji, personaliów osób , które , jako kredytobiorcy zawarli umowę kredytową z dnia 11 września 2008r .

Rozpoczynając ocenę środków odwoławczych stron od apelacji strony pozwanej ,Sąd II instancji stoi na stanowisku , iż nie jest ona uzasadniona.

.

W odniesieniu do zarzutów procesowych pozwanego banku wskazać należy , iż zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Biorąc pod rozwagę to generialium , za chybiony należy uznać te , za pomocą których pozwany bank neguje poprawność decyzji dowodowej Sądu I instancji oddalającej wnioski dowodowe kredytodawcy o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków A. S. i D. M. , mających potwierdzić to, w jaki sposób bank realizował obowiązki informacyjne wobec potencjalnych kredytobiorców.

Zważywszy na to , jakim okolicznościom według tezy dowodowej miało posłużyć te zeznania , a nadto zauważając , że świadek S. jest zastępcą dyrektora generalnego strony pozwanej ,[ a co przyznał pełnomocnik strony pozwanej na rozprawie apelacyjnej w dniu 24 stycznia 2025r., ] a świadek M. nie brał udziału w czynnościach związanych z udzielaniem kredytu W. i A. W. (1) uznać należy , iż ich wypowiedzi o faktach mogłyby mieć tylko charakter ogólny, bez odniesienia się do indywidulanych okoliczności towarzyszących zawieraniu umowy kredytowej z 11 września 2008r.

Dlatego poprawna jest ocena Sądu niższej instancji , że depozycje tych osób nie prowadziłyby do ustaleń doniosłych dla rozstrzygnięcia.

Podobnie jak dowód z przesłuchania powódki W. W. (1) skoro to co mogłaby zrelacjonować , wynikało już z dokumentów związanych z kredytem jaki zaciągnęła z mężem , a wiarygodność tychże nie była wzajemnie przez strony sporu kwestionowana.

Nie można też tracić z pola widzenia tego , iż dowód z przesłuchania strony postępowania jest niezbędny tylko o tyle o ile nie zostały wyjaśnione za pośrednictwem innych dowodów fakty relewatne dla oceny roszczeń powodów [ w sposób zgodny w pełni z ich – w tym powódki - stanowiskiem procesowym ].

Wobec tego zarzuty naruszenia art. 227 kpc w zw. z art. 299 kpc oraz 227 kpc w zw. z art. 235 ² §1 pkt 2 kpc i 271 ¹ kpc, są chybione a wnioski o przesłuchanie świadków i powódki w postępowaniu apelacyjnym musiały zostać zweryfikowane jako spóźnione w rozumieniu art. 381 kpc.

Dlatego też zostały oddalone . / por. k. 381 v akt/.

Jako niezasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc i funkcjonalnie z nim powiązane zarzuty faktyczne.

Uznanie go za usprawiedliwiony wymaga od strony wykazania na czym, w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie takich zarzutów procesowego i faktycznych na tych zasadach , wyklucza uznanie ich za trafne , pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustaleń faktycznych , aprobować .

Uwzględniając powyższe, zważywszy na to, w czym bank upatrywał błędów oceny i ustaleń Sądu niższej instancji , zarzuty te nie mogą być uznane za trafne.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte podnoszonymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ogranicza się do przeciwstawienia jego stanowisku własnej wersji tak oceny dowodów jak i faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia , jego zdaniem poprawnej.

Nieprawidłowość Sądu na której zarzuty te zostały oparte , zgodnie z argumentacją apelanta - sprawdza się do tego ,że nie przyjął on wersji zdarzeń towarzyszących zawarciu umowy kredytowej z 11 września 2008r. i interpretacji prawnej jej postanowień [ w tym wskazanych wyżej postanowień Regulaminu ] , którą skarżący uznaje za prawidłową.

A według przebiegu zdarzeń afirmowanego przez bank , małżonkowie W. (1) zostali w sposób dostateczny dla oceny jego skali , poinformowani przy podpisywaniu umowy o ryzyku walutowym wynikającym z umowy kredytowej indeksowanej do waluty obcej , a rzeczywisty rozmiar ich zobowiązania kredytowego był oznaczony od samego początku w sposób prawidłowy i dla klientów banku czytelny , nie budzący ich wątpliwości Ponadto strona pozwana nie mogła tego obowiązku swoich klientów kształtować jednostronnie w sposób dowolny , będąc związana wysokością kursów waluty szwajcarskiej określanej przez obiektywne siły panujące na rynku wymiany walut.

Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla odparcia ich obu.

Dlatego jedynie na marginesie dostrzegając , że w istocie argumenty powołane dla wsparcia weryfikowanych zarzutów [ w rozbudowanej ponad rzeczywistą potrzebę formie redakcyjnej ] nie dotyczą wprost oceny dowodów i okoliczności faktycznych ale prawnej weryfikacji okoliczności towarzyszących zawarciu umowy oraz kształtowania danych w Tabeli Kursów walut , które dla dokonywanych przeliczeń /stosowania klauzul przeliczeniowej - spreadau walutowego- i kursowej / , stosował najpierw jego poprzednik prawny, a później pozwany bank , z punktu widzenia przesłanek oceny postanowień umowy stron jako mających / bądź nie / cechy niedozwolonych.

Sąd II instancji dodaje jeszcze , iż podziela , wbrew argumentacji strony pozwanej, stanowisko Sądu Okręgowego zgodnie z którym informacja przekazana małżonkom W. (1) przy podpisywaniu urnowy o ryzyku walutowym była z punktu widzenia ich interesów- możliwości racjonalnej oceny swojej sytuacji finansowej w warunkach wzrostu kursu waluty szwajcarskiej , w czasie obowiązywanie umowy przez wiele lat , niedostateczna i nietransparentna.

Uznaje także za trafną tę jego część , w której wskazywał , że skoro doniosła dla oceny ważności umowy jest chwila jej podpisania, to niezależnie od tego jakie dane kursowe zamieszczał bank / jego poprzednik prawny / w obowiązującej u siebie Tabeli Kursów , istotne było to , że ta część postanowień umownych , która dotyczyła waloryzacji kredytu kursem CHF , nawet potencjalnie , dawała możliwość silniejszej stronie stosunku zobowiązaniowego - przedsiębiorcy- dowolnego / nieograniczonego / ustalania kursu przeliczenia złotówek na franka i odwrotnie , a nie to, czy bank stosował kusy przeliczeniowe wynikające z danych rynkowych.

Stąd bez znaczenia było też to , jak kwestia ta była regulowana później, a także jak kształtowałoby się zobowiązanie powodów , gdyby w miejsce danych kursowych z Tabeli Kursów stosować średni kurs NBP, a mierniki decydujące o oprocentowaniu kredytu byłyby charakterystyczne i stosowane przez stronę pozwaną, przy udzielaniu kredytów wyrażonych w złotówkach. Taki argument pada w motywach tezy skarżącego o tym , że umowa powinna nadal obowiązywać strony , nawet gdyby przyjąć , że w ujęciu generalnym , klauzula waloryzacyjna miała być uznana za nie wiążącą kredytobiorców, mających status konsumentów w relacji umownej z bankiem.

Z podanych powodów, uznając , iż zarzuty procesowe , w tym w szczególności zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i wynikających stąd błędów ustaleń , nie są zasadne , fakty uczynione przez Sąd I instancji podstawą kontrolowanego instancyjnie orzeczenia , jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Nie ma też racji strona pozwana formułując zarzuty naruszenia art. 385 ¹§1 i 2 kc w powiązaniu ze wskazanymi przez bank przepisami kodeksu cywilnego w tym art. . 58 §1i 2 kc.

Zostaną one omówione w sposób zbiorczy, skoro za ich pośrednictwem strona pozwana kwestionuje w istocie dwa elementy oceny Sądu I instancji.

To , że postanowienia umowy kredytowej, którego integralną częścią był Regulamin, w tym jego §7 ust. 4 oraz §9 ust.2 pkt 1 , wskazane przez powodów jako niedozwolone , mają taki charakter , mimo wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych wobec kredytobiorców w odniesieniu w szczególności do mechanizmu waloryzacji / zastosowania klauzul przeliczeniowych / i ich konsekwencji dla wysokości obciążającego ich zobowiązania oraz ryzyka walutowego.

Drugim elementem składającym się na tę apelacyjną krytykę są konsekwencje, które Sąd wyciągnął z potwierdzenia abuzywności części postanowień umowy z dnia 11 września 2008r , ustalając jej nieważność w całości.

Przepisy art. 385 ¹ i następnych k.c. dotyczące niedozwolonych postanowień umownych mają charakter szczególny , w stosunku do tych norm , które mają generalne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy.

Stanowią one implementację w polskim prawie postanowień dyrektywy nr 93/13/ EWG, w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu tej dyrektywy, tak aby osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się do art. 288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

/por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 VI 2016 r., C-377/14./.

Przewidziana przez art. 385 ¹kc sankcja bezskuteczności wobec konsumenta niedozwolonego postanowienia umownego ma dla jego interesu i pozycji wobec drugiej – silniejszej strony kontraktu - działanie ochronne i jest dla niego obiektywnie korzystniejsza, aniżeli sankcja nieważności wynikająca z normy ogólnej 58 kc oraz 353 ¹ kc.

W ten sposób konsument jest chroniony przed upadkiem całej umowy. To on może zrezygnować z przysługującej mu ochrony prawnej przed nieuczciwymi postanowieniami czynności prawnej co spowoduje , że od jego swobodnej i uświadomionej decyzji zależy czy uznaje , iż jego interes przemawia dostatecznie za tym , że pomimo abuzywności niektórych spośród postanowień, umowa będzie nadal obwiązywać. Zatem normę 385 ¹ k.c. należy traktować jako lex specialis względem ogólnej regulacji kodeksowej jaką jest art. 58 §1 i 2 oraz 3 kc oraz art. 353 ¹kc.

W konsekwencji , zarzuty niedozwolonego charakteru postanowień umowy zawartej w dniu 11 września 2008r , mogą być oceniane z punktu widzenia tylko tego przepisu, a nie ogólnych, wskazanych wyżej, norm kodeksowych, które wobec tego nie mogły zostać , wbrew argumentom apelującego banku , naruszone orzeczeniem poddanym kontroli instancyjnej.

Sąd I instancji nie popełnił zarzucanych mu błędów zastosowania art. 385 ¹ §1 i 2 kc ,w powiązaniu z innymi powołanymi przez stronę skarżącą , trafnie przyjmując abuzywność postanowień umowy stron [ Regulaminu ] , w szczególności tych , określających sposób waloryzacji /przeliczenia / waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie, według Tabeli Kursów obowiązujących u poprzednika prawnego strony pozwanej.

To ten właśnie mechanizm , na zastosowanie którego kredytobiorcy jako klienci – konsumenci - nie mieli żadnego wpływu, ten bowiem był wprowadzony jednostronnie przez kredytodawcę na podstawie wzorca umownego i ostatecznie decydował o tym ile pieniędzy zostało ówcześnie małżonkom W. (1) udostępnione przez bank oraz w jaki sposób poszczególne raty kapitałowo – kredytowe wpływały na rzeczywiste zmniejszenie ich zobowiązania kredytowego.

Taki ich charakter prowadził do nieważności umowy jako całości albowiem nie mogła ona nadal funkcjonować, w warunkach uznania tych klauzul za nie wiążące ich jako klientów banku.

Dodać jeszcze należy , iż jak wynika z ustaleń poczynionych w postępowaniu, żadne postanowienie umowne spośród tych , które składały się na mechanizm służący opisanym wyżej przeliczeniom ,nie zostało z kredytobiorcami indywidualnie uzgodnione.

W szczególności bank nie dowiódł- mimo , że to na nim spoczywał obowiązek w tym zakresie- faktów pozwalających na wniosek przeciwny. W. i A. W. (1)dokonali jedynie wyboru gotowego produktu przygotowanego przez przedsiębiorcę.

Dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że dowiedział się o treści postanowień których niedozwolony charakter podnosi, w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje.

Konieczne jest udowodnienie przez przedsiębiorcę , szczególnie jeżeli posługuje się przygotowanym przez siebie wzorcem , wspólnego ustalenia ostatecznej ich treści , w wyniku rzetelnych negocjacji, w ramach których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez niego i włączone do umowy na jego żądanie.

/ por. w tej materii także judykat Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019r , sygn.IV CSK 443/18 , powołany za zbiorem Legalis /.

Takich indywidualnych uzgodnień przed podpisaniem umowy z kontrahentami - konsumentami nie było, w tym w szczególności w odniesieniu do postanowień określających sposób, w jaki kwota kredytu i sumy rat kapitałowo odsetkowych, będą przeliczane z waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie.

W ocenie Sądu II instancji , kwestionowane w postępowaniu postanowienia umowne /w szczególności wskazane wyżej zapisy Regulaminu] dotyczyły świadczeń głównych stron.

W utrwalonym obecnie orzecznictwie sądowym , zostało zgodnie przyjęte zapatrywanie o takim charakterze mechanizmu przeliczeniowego, w kredytach denominowanych i indeksowanych do waluty obcej [ waloryzowanych walutą obcą ]

/ por. powołane jedynie przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 159/17, z 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. V CSK 382/18., wskazane za zbiorem Legalis /.

Obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonych terminach spłaty , stanowi główne świadczenie kredytobiorcy. Natomiast klauzula według której dochodzi do przeliczenia dokonywanych przez niego wpłat rat na walutę obcą [ w tym przypadku na franka szwajcarskiego ] wpływa na wysokość tego świadczenia. To z zastosowania tego mechanizmu wynika to , w jakiej wysokości świadczenie główne ma być spełnione, co tym bardziej upewnia poprawność takiej jej kwalifikacji.

Wobec powyższego poddanie tych postanowień umownych kontroli pod kątem abuzywności jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 385 ¹ § 1 zd. drugie k.c.) a zatem jeżeli nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem , nie spełniając tym samym wymogu przejrzystości materialnej wynikającej z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 dyrektywy nr 93/13/ EWG.

Jak wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 20 września 2017 r. w sprawie o sygnaturze C - 186/16, wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że warunek ten musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany , a przy tym jako osoba dostatecznie uważna i rozsądna , mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, ale również miał realną możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych takiego potencjalnego następstwa dla swoich zobowiązań finansowych.

Zdaniem Sądu II instancji, ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu nie dają dostatecznych podstaw do uzasadnionego przyjęcia, iż w momencie zawierania umowy W. i A. W. (1) mieli możliwość uzyskania pełnego rozeznania co do wysokości świadczenia, które będą mieli obowiązek spełnić oraz i w szczególności , co do ryzyka zmiany kursu waluty w przyszłości i wpływu tej zmiany na rzeczywiste saldo zobowiązania , przekładające się wprost na ich sytuację ekonomiczną , w dającym się przewidzieć realnie okresie , zważywszy , iż mieli związać się z bankiem węzłem obligacyjnym na okres trzydziestu lat.

W szczególności brak było , w dniu zawierania umowy , możliwości ustalenia wysokości zobowiązania ratalnego kredytobiorców wobec banku , / rat kapitałowo - odsetkowych / albowiem wysokość ta zależna była od danych zamieszczonych w nieokreślonej w umowie Tabeli Kursów, stosowanej przez bank . Przy tym sposób zamieszczania w niej tych danych także był pozostawiony wyłącznej jego decyzji. Klienci – konsumenci - nie mieli możliwości ich sprawdzenia ani tym bardziej jakiegokolwiek wpływu na ich rzeczywistą wysokość. Tym samym warunek jednoznaczności klauzuli waloryzacyjnej / przeliczeniowej i kursowej/ , nie został w umowie stron spełniony.

/ por. w tej materii także stanowisko SN zawarte w judykacie z 19 kwietnia 2021r., sygn. III CSK 159/17- powołanym za zbiorem Lex /.

Okoliczności ustalone w sprawie nie pozwalają na potwierdzenie , iż kredytobiorcy zostali przed podpisaniem umowy w sposób jasny , możliwie pełny i zrozumiały poinformowani o ryzyku walutowym, związanym z możliwością niekorzystnych zmian kursu franka szwajcarskiego w czasie. Przy tym nie można uznać, że obowiązek ten został spełniony przez bank, który poprzestał na ogólnym pouczeniu o możliwości wzrostu kursu w czasie trwania umowy i wynikającym stąd wpływie na wzrost zakresu obowiązku finansowego jego kontrahentów . Dodać do tego należy , iż dla potwierdzenia wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka kursowego nie jest wystarczające odebranie od konsumenta standardowego oświadczenia, że o takim ryzyku został poinformowany.

/ por. w tej materii także wyrok SN z 27 listopada 2019r., sygn. II CSK 483/18 powołany za zbiorem Lex /.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą w judykaturze wykładnią art. 385 ¹ §1 k.c. nie budzi wątpliwości, iż postanowienia umowy, które określają zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, a także spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.

/ por. wskazane tylko ilustracyjnie orzeczenia SN z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 i z 29 października 2019 r. sygn. V CSK 382/18 , powołane za zbiorem Legalis /

Klauzule takie mają charakter abuzywny, gdyż kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Przy czym sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie tych interesów polega, w tym wypadku, na uzależnieniu wysokości świadczeń banku i konsumenta od swobodnej decyzji silniejszej strony stosunku zobowiązaniowego / przedsiębiorcy/.

/ por. tylko ilustracyjnie wyroki SN z 13 grudnia 2018 r., sygn. V CSK 559/17 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 powołany za zbiorem Legalis /.

W ocenie Sądu Apelacyjnego postanowienia łączącej strony umowy, zawartej w dniu 11 września 2008 r w zakresie ryzyka walutowego oraz określające wskazany wyżej sposób dokonywania przeliczeń walut polskiej i szwajcarskiej , w odwołaniu się do danych kursowych kształtowanych jednostronnie przez bank, przybierających postać przygotowanych przezeń i obowiązujących w banku Tabel Kursów, uznać należy, za niedozwolone.

Nie ma znaczenia dla tej oceny to, w jaki sposób umowa w rzeczywistości była wykonywana i jak , po jej zawarciu , zmieniała się jej treść.

/ por. także uchwalę[ 7] Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17 powołaną za zbiorem Lex.

Przechodząc do oceny skutków niedozwolonego charakteru tych postanowień , wskazać na wstępie należy , iż zgodnie z treścią uchwały SN z dnia 7 maja 2021 sygn. III CZP 6/21 , powołanej za zbiorem Lex /, której stanowisko Sąd II instancji, w składzie rozpoznającym sprawę podziela, niedozwolone postanowienie umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który ewentualnie może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

W rozpoznawanej sprawie , o czym była już uprzednio mowa , stanowisko powodów było jednoznaczne co do tego, iż nie są zainteresowani , w warunkach abuzywności części postanowień, w utrzymaniu w dalszym ciągu umowy jako obowiązującej pomiędzy stronami.

Eliminacja tych postanowień z umowy powoduje brak możliwości określenia mechanizmu oznaczenia wysokości świadczenia jakie konsument - kredytobiorca - ma otrzymać od drugiej strony- skoro jak w rozstrzyganej sprawie - W. W. (1) i poprzednik prawny pozostałych powodów, otrzymali od banku złotówki po ich przeliczeniu według kursu / ceny / kupna waluty szwajcarskiej oraz byli zobowiązani spełniać na rzecz banku , w ramach umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, w odwołaniu się do kursu jej sprzedaży przez pozwany bank, wedle którego, [ w stanie faktycznym rozstrzyganej sprawy ] przeliczana miała być wpłata złotówkowa, mająca prowadzić do ograniczenia długu małżonków W. (1) .

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w motywach wyroku z dnia 3 października 2019r sygn. C – 260/18 , postanowienie art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG , należy wykładać w ten sposób [a jest to wykładania, którą Sądy krajowe muszą brać pod uwagę przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw], iż stoi ono na przeszkodzie wypełnianiu luk w umowach spowodowanych eliminacją klauzul uznawanych za niedozwolone , wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, nie będących przepisami dyspozytywnymi lub takimi , które będą mieć zastosowanie dlatego , że strony umowy wyrażą na to wolną i uświadomioną zgodę.

Takiej regulacji ,[ jak dotąd] w polskim porządku prawnym brak.

Nie można też w sposób usprawiedliwiony przyjmować , że wolą stron w 2008r było zawarcie umowy kredytu waloryzowanego walutą obcą , bez mechanizmu waloryzacji wzajemnych świadczeń , na podstawie kursów waluty polskiej i szwajcarskiej, przy równoczesnym pozostawieniu wskaźnika LIBOR stosowanego tylko w kredytach walutowych oraz indeksowanych do lub denominowanych w takim zagranicznym pieniądzu.

Analiza treści pozostałych postanowień umownych w tym w szczególności tych , które określały sposób wypłaty kwoty kredytu i warunki jej spłaty, takiemu zamiarowi w sposób nie budzący wątpliwości zaprzecza , by przypomnieć tylko sposób określenia wysokości należności odsetkowej i sposobu jej wyrażenia.

Skoro tak , to uzasadnionym jest wniosek zgodnie z którym tego rodzaju zabiegi , jakie postuluje bank , motywując zarzut naruszenia art. 358 §1 i 2 kc poprzez jego niezastosowanie , mające polegać na utrzymaniu umowy w mocy , w powołaniu się na tę normę i przy jej zastosowaniu dla wypełnienia powstałych w niej luk treściowych są - szczególnie przy stanowczym, zrelacjonowanym wyżej , stanowisku procesowym powodów - niedopuszczalne - skoro prowadziłoby to , do tak znacznego przekształcenia umowy, iż wywołałoby skutek nie dający się pogodzić z charakterem stosunku prawnego nawiązanego przez strony czynności prawnej z 11 września 2008r.

Trzeba także podkreślić , iż eliminacja postanowień niedozwolonych o ile nie miałoby prowadzić do nieważności umowy jako całości , musi zapewniać to , że prawa i obowiązki stron są nadal ściśle oznaczone i w tym zakresie nie zachodzi skutek deformacji regulacji umownej, [także z punktu widzenia celu jaki strony chciały osiągnąć, wyrażając wzajemny konsens poprzez zawarcie umowy kredytowej określonego rodzaju, na oznaczonych naówczas warunkach].

W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju deformacja , przy aprobacie dla argumentacji apelacyjnej banku , zwłaszcza zaważywszy na charakterystyczne elementy kredytu waloryzowanego walutą obcą , miałaby przy jej potencjalnym utrzymaniu , miejsce.

Nie ma racji bank także podnosząc ostatnie dwa, w przyjętej przez siebie kolejności, zarzuty materialne.

Sąd Apelacyjny podziela zapatrywanie prawne Sądu Okręgowego co do tego , iż podniesiony przez stronę pozwaną zarzut zatrzymania nie jest uzasadniony. Przy takiej jego ocenie odeprzeć także należy , ściśle z nim powiązany z niego wynikający zarzut naruszenia art. 481 §1 kc , w sposób opisany w motywach środka odwoławczego tej strony skarżącej.

Poprawna argumentacja Sądu I instancji w tym zakresie, musi zostać wsparta mającym , jak się wydaje obecnie ukształtowany już charakter, orzecznictwem SN , które Sąd II instancji w składzie rozpoznającym sprawę podziela. Zgodnie z nim w warunkach, gdy strona odwołująca się do zarzutu zatrzymania, w rozumieniu art. 496 kc, może równocześnie skorzystać z zarzutu potrącenia wierzytelności wzajemnej wobec pretensji finansowej drugiej strony , nie może się na zarzut do którego odwołuje się pozwany bank skutecznie powoływać się , szczególnie w odniesieniu do kredytobiorcy – konsumenta.

/ por. w tej materii spośród kilku, najnowsze judykaty SN z 12 września 2023, sygn. I CSK 4015/23 oraz z 24 października 2024, sygn. I CSK 2443/24 – obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dlatego, z podanych wyżej powodów, uznając apelację strony pozwanej za nieuzasadnioną , Sąd II instancji orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 385 ¹ §1 kc / pkt 4 sentencji motywowanego orzeczenia /.

Apelacja powodów jest uzasadniona i odwołując się do zastrzeżenia uczynionego na stronie dziesiątej niniejszego uzasadnienia wskazać należy , że z ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji ,a aprobowanych przez Sąd Odwoławczy wynika , że W. W. (1) świadczyła, w ramach obowiązku zwrotnego , w wykonaniu , ocenionej jako nieważna, umowy kredytowej , kredytodawcy także kwotę 830 , 79 franka szwajcarskiego [ a fakt ten nie był w sporze kwestionowany również przez stronę przeciwną] Zatem należna jej jest kwota zwrotna także w tym zakresie , w sytuacji gdy żądanie zwrotu sumy wyrażonej we franku szwajcarskim – wraz z odsetkami, także objęte było roszczeniem pieniężnym poddanym pod osąd w rozstrzyganej sprawie. / por. k. 4 v akt/

Dlatego też koniecznym było w, podzieleniu jako trafnego, środka odwoławczego powodów , wydanie przez Sąd II instancji orzeczenia reformującego treść punktu II sentencji wyroku Sądu Okręgowego / pkt 3 motywowanego wyroku/

Orzekając o kosztach postepowania apelacyjnego, Sąd Odwoławczy zastosował art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 391 §1 kpc i wynikającą z tego przepisu dla wzajemnego rozliczenia stron sporu z tego tytułu, regułę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Ich suma odpowiada wynagrodzeniu reprezentującego powodów ich zawodowego pełnomocnika - radcy prawnego , ustalonemu , jako pochodna wartości przedmiotu zaskarżenia , na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265].Przy czym w warunkach, gdy świadczenie to jest należne od przerywającego także ten etap sporu banku, wszystkim w częściach równych , świadczenie to zostało rozdzielone pomiędzy W. W. (1) J. W. (1) i J. W. (2) w kwotach po 2991 zł

Kwoty należne z tytułu rozliczeń kosztowych zostały zasądzone , po myśli art. 98 §1 ¹kpc , wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie , o których Sąd II instancji był obowiązany orzec z urzędu. / pkt 5 uzasadnianego wyroku/.