Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Sławomir Jamróg (spr.)
Sędziowie:	SSA Barbara Baran SSO (del.) Izabella Dyka
Protokolant:	Katarzyna Mitan

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2021 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

przeciwko G. T.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 3 października 2019 r. sygn. akt I C 788/18

1.  odrzuca apelację w zakresie w jakim dotyczy ona punktu IV zaskarżonego wyroku;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

4.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu na rzecz radcy prawnego G. D. kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie pozwanego

w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Barbara Baran SSA Sławomir Jamróg SSO (del.) Izabella Dyka

Sygn. akt I ACa 1228/19

UZASADNIENIE

Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. żądało zasądzenia na swą rzecz od pozwanego G. T. kwoty 167 257,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych wraz z opłatą skarbową w kwocie 17,00 zł.

W uzasadnieniu strona powodowa powołała się na likwidację szkody komunikacyjnej spowodowanej we W. przez kierującego pojazdem marki F. o nr rej. (...) G. T.. Podała, że w dacie wypadku pojazd mechaniczny marki F. o nr. rej. (...) nie był objęty ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Włoskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( (...)) pokryło szkody rzeczowe i osobowe poniesione przez M. R., P. J. i S. S. oraz wezwało Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych do refundacji wypłaconych odszkodowań i poniesionych celowo wydatków i honorarium w łącznej wysokości 37 632,28 euro stanowiących równowartość 164 506,72 zł. Wobec wypłaty odszkodowania na rzecz (...) powodowe biuro nabyło roszczenie zwrotne od posiadacza pojazdu dochodzone oparciu o art. 132 w zw. z art. 124 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o obowiązkowych ubezpieczeniach, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. nr 124 poz.1152 z późn.zm.).

W odpowiedzi na pozew kurator ustanowiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w zakresie kwoty 104 109,50 zł oraz przyznanie mu od strony powodowej należnego wynagrodzenia. W uzasadnieniu kurator podniósł zarzut przedawnienia roszczenia co do kwoty 104 078,50 zł (88 913,23 zł + 25 zł + 15 115,27 zł + 25 zł). W jego ocenie, w niniejszej sprawie znajdzie bowiem zastosowanie trzyletni termin przedawnienia. Z akt sprawy wynika bowiem, że powód dochodzi m.in. zwrotu kwoty 88 913,23 zł zapłaconej w dniu 29 grudnia 2014 r. oraz kwoty 15 115,27 zł zapłaconej w dniu 8 kwietnia 2015 r., a także kwot 2 x 25 zł, poniesionych w tych dniach na prowizje od operacji bankowych. Przyjmując, że roszczenie oparte o art. 132 ustawy staje się wymagalne w dacie wypłaty odszkodowania i poniesienia kosztów przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, termin przedawnienia na dochodzenie tych kwot upłynął odpowiednio z końcem dnia 29 grudnia 2017 r. oraz z końcem dnia 08 kwietnia 2018r. Tymczasem pozew został wniesiony po upływie tych terminów. Oddaleniu winno także podlegać żądanie zapłaty kwoty 31,00 zł poniesionej na uzyskanie danych z bazy PESEL odnośnie M. T., jako kosztów niezwiązanych z niniejszą sprawą. Niezasadnie strona powodowa domaga się bowiem obciążenia pozwanego obowiązkiem zwrotu całości kwoty 62,00 zł za dwa wnioski skierowane do Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA w sytuacji, gdy nie wykazała związku między wnioskiem o udostępnienie danych M. T. a wytoczonym powództwem.

W piśmie procesowym z 4 kwietnia 2019 r. (k. 196) kurator dodatkowo zarzucił niezasadność żądania w zakresie odsetek. Jego zdaniem dochodzenie odsetek liczonych od dnia wcześniejszego niż dzień w którym upłynął miesiąc od chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym o ustanowieniu kuratora jest niezasadne. Zarządzeniem Przewodniczącego z 26 lutego 2019 r. skuteczność doręczenia odpisu pozwu została uzależniona od upływu właśnie tego terminu. Z tej przyczyny, żadna wcześniejsza data, a więc także data wniesienia pozwu, nie może - w ocenie pozwanego - stanowić początkowego terminu naliczania odsetek.

Wyrokiem z dnia 3 października 2019r. sygn. akt I C 788/18 Sąd Okręgowy w Nowym Sączu zasądził od pozwanego G. T. na rzecz strony powodowej Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. kwotę 164 581,72 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 kwietnia 2019 roku do dnia zapłaty (pkt I) oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 16 436,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III) oraz przyznał ze środków Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu radcy prawnemu G. D. z Kancelarii Radcy Prawnego w N. ((...)) ul. (...) kwotę 5 400 zł tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w niniejszym postępowaniu, na poczet której zaliczył kwotę 2 656,80 zł wpłaconą przez stronę powodową tytułem zaliczki (pkt IV).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 czerwca 2014 r. o godz. 6:40 w R. pozwany G. T. kierując pojazdem marki F. (...) (...)o nr rej (...) (...) naruszył obowiązujące przepisy drogowe i nie przestrzegając należytego odstępu najechał gwałtowanie na tył poruszającego się przed nim samochodu marki M. (...) o nr rej. (...) należący do S. S.. G. T. oraz jadący z nim pasażer R. M. obywatel Mołdawii, a także kierujący samochodem marki M. (...) doznali uszkodzeń ciała. Uszkodzeniu uległy także obydwa pojazdy. Na miejscu zdarzenia interweniował patrol policji drogowej z B.. W dacie wypadku pojazd mechaniczny marki F. (...) o nr. rej. (...) (...) nie był objęty ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w związku z czym Włoskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Włoskie Biuro Narodowe) pokryło szkody rzeczowe i osobowe poniesione przez R. M., J. P. i S. S. oraz wezwało Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych do refundacji wypłaconych odszkodowań oraz poniesionych celowo wydatków i honorarium w łącznej wysokości 37 632,28 euro stanowiących równowartość kwoty 164 506,72 zł. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wypłaciło na rzecz Włoskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Włoskiego Biura Narodowego) kwotę 37 632,28 euro odpowiadającą równowartości 164 506,72 zł. Za dokonanie przelewów walutowych strona powodowa została obciążona przez bank łącznie kwotą 75,00 zł (3 x 25,00 zł). Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zleciło dwóm podmiotom tłumaczenie dokumentów z języka włoskiego na język polski i w związku z tym poniosło koszty w łącznej wysokości 1 906,50 zł. Strona powoda wystąpiła do Centrum Personalizacji Dokumentów MSW Wydziału Udostępniania Danych o udostępnienie danych jednostkowych pozwanego oraz M. T. - właściciela samochodu. Za powyższe strona pozwana zapłaciła łącznie 62,00 zł (2 x 31,00 zł). Strona powodowa zleciła również ustalenie danych adresowych pozwanego we W. spółce (...) sp. z o.o. w W. za co zapłaciła kwotę 707,41 zł. Pismami z dnia 20 lipca, 10 października, 21 grudnia 2017 r. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wezwało pozwanego do zapłaty łącznie kwoty 167 257,63 zł tytułem wypłaconego odszkodowania, kosztów operacji bankowej, kosztów badania danych meldunkowych, poszukiwania zagranicznego adresu przez firmę windykacyjną i kosztów tłumaczeń. Wezwania te kierowane były na adres pozwanego w Polsce: (...), (...)-(...) R.. Pozwany wezwań tych nie odebrał.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy odwołując się do art. 124 pkt 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 473 ze zm. dalej także: u.u.o.) wskazał, że na tej podstawie strona pozwana była zobowiązana do zwrotu Włoskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Włoskiemu Biuru Narodowemu - (...)) wypłaconych świadczeń, co uczyniła. Z treści art. 132 u.u.o. wynika, że sprawca szkody i posiadacz pojazdu, którzy nie dopełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ponoszą solidarną odpowiedzialność z tytułu wypłaconego odszkodowania i kosztów poniesionych przez Biuro na wykonanie zobowiązań, o których mowa w art. 124 u.o.o.. Przesłanki umożliwiające stronie powodowej skorzystanie z roszczenia zwrotnego nie wiążą się w tym przypadku z zachowaniem sprawcy wypadku. Nie jest to też żaden ze znanych polskiemu prawu regresów przysługujących ubezpieczycielom.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut przedawnienia. Roszczenie oparte o art. 132 u.u.o. stało się wymagalne dopiero w dacie wypłaty odszkodowania i poniesienia kosztów przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, co nastąpiło odpowiednio 29 grudnia 2014r ( 19.993,08 Euro), 8 kwietnia 2015r. (3.638,64 Euro) i 17 lipca 2017r. (14.000 Euro). Zdaniem Sądu pierwszej instancji nie znajduje zastosowania powoływany przez kuratora 3 letni termin przedawnienia. W przepisie art. 132 ustawy nie wskazano bowiem terminu przedawnienia i mają w tym przypadku zastosowanie zasady ogólne. Przepis art. 110 ust. 4 ustawy dotyczy natomiast wyłącznie roszczeń Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Zastosowanie tego przepisu w niniejszej sprawie byłoby zatem nieuprawnione. Przepisem szczególnym nie jest też art. 442 ¹ k.c., gdyż przepis ten dotyczy przedawnienia roszczeń wynikających z deliktu, a odpowiedzialność pozwanego wobec strony powodowej nie wynika z popełnienia przez nią czynu niedozwolonego, a ze spełnienia świadczenia na rzecz Włoskiego Biura Narodowego ( (...)) przez stronę powodową. Normy dotyczącej długości okresu przedawnienia nie można też poszukiwać w art. 819 § 1 k.c., gdyż strona powodowa nie jest ubezpieczycielem, a podstawą jej roszczenia nie jest umowa ubezpieczenia, skoro jej nie zawarto. Strona powodowa nie jest też przedsiębiorcą, a dochodzenie regresu nie jest związane z działalnością zarobkową, stąd nie ma zastosowania termin trzyletni lecz wynikający termin sześcioletni wynikający z art. 118 k.c. w zw. art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Sąd Okręgowy przyjął więc , że roszczenia strony powodowej stały się najwcześniej wymagalne po zapłacie poszczególnych kwot i wezwaniu pozwanego do ich zwrotu w najwcześniejszym możliwym terminie (art. 120 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.) , stąd na chwilę wniesienia pozwu nie uległy one przedawnieniu, skoro pierwsza wpłata w kwocie 19 993,08 euro została dokonana w dniu 29 grudnia 2014 r.

Sąd pierwszej instancji uwzględnił w ramach zasądzonej kwoty 164 581,72 zł równowartość 37 632, 28 euro tj 164 506,72 zł oraz 75,00 zł z tytułu poniesionych kosztów operacji bankowych.

Natomiast oddalono powództwo co do kwoty 1 906,50 zł żądanej tytułem kosztów tłumaczenia dokumentów z języka włoskiego, co do kwoty 62,00 zł tytułem kosztów ustalenia adresu pozwanego i właściciela pojazdu (przeciwko któremu nie wniesiono ostatecznie pozwu), a także co do kwoty 707,41 zł z tytułu ustalenia adresu pozwanego we Włoszech. W ocenie Sądu były to własne koszty działania strony powodowej zmierzające do wyegzekwowania świadczenia, a nie były to działania związane z likwidacją szkody na rzecz Włoskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Włoskiego Biura Narodowego).

Jako podstawę zasądzenia odsetek Sąd Okręgowy powołał art. 481 § 1 i § 2 k.c.

w zw. z art. art. 455 k.c. i zważył, za skuteczne wezwanie do zapłaty sąd uznał doręczenie pozwanemu (reprezentowanemu przez kuratora) odpisu pozwu zgodnie z treścią zarządzenia z 26 lutego 2019 r. Do tego terminu doliczono 7 dni na dobrowolne spełnienie świadczenia w związku z czym Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie od dnia 15 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty. O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do wyniku sprawy, przy czym uwzględnił, że strona powodowa uległa jedynie co do nieznacznej części swojego żądania i zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej całość poniesionych przez nią kosztów procesu (art. 100 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.).

Mając na uwadze nakład pracy kuratora pozwanego, wartość przedmiotu sporu i stopień zawiłości sprawy Sąd na podstawie § 1 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej przyznał kuratorowi stosowne wynagrodzenie w wysokości stawki minimalnej, na poczet którego zaliczył kwotę 2 656,80 zł wpłaconą przez stronę powodową tytułem zaliczki.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany reprezentowany przez kuratora, zaskarżając orzeczenie w punktach I i III, zarzucając naruszenie prawa materialnego a to:

1) art. 132 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 473 t.j. ) poprzez jego błędną interpretację polegającą na uznaniu, że stanowi on samodzielną i materialnoprawną podstawę do domagania się zwrotu odszkodowania przez powodowe (...) Biuro - (...) wobec sprawcy szkody i posiadacza pojazdu, którzy nie dopełnili obowiązku umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w sytuacji gdy podstawą dochodzenia zwrotu odszkodowania o którym mowa w tym przepisie jest wykazanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej sprawcy szkody, który odpowiada w oparciu o art. 436 § 1 w zw. z art. 435 k.c. oraz art. 415 w związku z art. 436 § 2 k.c.,

2) art. 118 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że roszczenie powoda w zakresie kwoty 104 078,50 zł podlega przedawnieniu na zasadach ogólnych i dotyczy go 6-letni okres przedawnienia, w sytuacji gdy roszczenie to wywodzi się z odpowiedzialności deliktowej i przez to podlega przedawnieniu na zasadach szczególnych;

3) art. 442 ¹§ 1 k.c. poprzez jego błędne niezastosowanie i uznanie, że przepis ten nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, w sytuacji, gdy odpowiedzialność pozwanego kierującego pojazdem mechanicznym za szkody wyrządzone w związku z ruchem tego pojazdu stanowi odpowiedzialność o charakterze deliktowym i ulega 3-letniemu terminowi przedawnienia;

4) art. 132 ustawy poprzez jego błędne zastosowanie polegające na zasądzeniu przedawnionej kwoty 104 078,50 zł.

Powód wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa także co do kwoty 104 078,50 zł i przyznanie wynagrodzenia należnego kuratorowi pozwanego nieznanego z miejsca pobytu za postępowanie odwoławcze w pełnej stawce minimalnej należnej radcy prawnemu ustanowionemu z wyboru.

W uzupełnieniu apelacji zawartym w piśmie wniesionym dnia 7 stycznia 2021r. podniesiono dodatkowo zarzut naruszenia art. 64 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zd. 2 i art. 92ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez przyznanie kuratorowi pozwanego nieznanego z miejsca pobytu bez powiększenia go o kwotę podatku od towarów i usług. Dodatkowo wniesiono o zmianę pkt IV zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie wynagrodzenia i w kwocie 5 400 zł za udział w sprawie w powiększeniu o VAT.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd drugiej instancji uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

Żadnych zarzutów procesowych nie podniesiono.

Roszczenie ubezpieczyciela nie jest wynikiem przejścia na niego z mocy prawa roszczeń ubezpieczającego przeciwko sprawcy szkody (art. 828 § 1 k.c.), ani też wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela (art. 518 k.c.), ani także nie jest to element treści stosunku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Jest to regres nietypowy, który stanowi realizację odrębnego, prawa podmiotowego przysługującego ubezpieczycielowi ex lege. Takie roszczenie ma charakter autonomiczny, jako przyznane na podstawie szczególnego przepisu prawa i nie ma ono charakteru deliktowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2017 r., IV CSK 196/16 LEX nr 2319665). Przy tego typu regresie nieprawidłowym ma zastosowanie ogólna norma przedawnienia z art. 118 k.c. (por. także uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2019 r. III CZP 95/18 OSNC 2020/2/17 ). Mimo więc, że istnieje pewien związek między roszczeniem regresowym a czynem niedozwolonym, to jednak słusznie Sąd Okręgowy uznał, że nie może mieć w tym wypadku zastosowania termin przedawnienia określony art. 442 ¹ § 2 k.c. ani też z art. 819§1 k.c.

Sąd Apelacyjny zauważa, że przepisy umożliwiające organowi odszkodowawczemu który zaspokoił poszkodowanego realizowanie roszczeń regresowych wobec organu państwa członkowskiego, w którym pojazd ma zwykłe miejsce postoju stanowią implementacje dyrektyw komunikacyjnych, w tym Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności Dz.U.UE.L.2009.263.11. Celem regulacji jest uniknięcie sytuacji w której poszkodowany będzie miał problemy z dochodzeniem roszczeń za granicą, szczególnie w przypadku gdy wypadek zostanie spowodowany przez nieubezpieczone pojazdy. Dla zapewnienia, by pojazdy nie mogły być użytkowane w innym kraju bez zapewnienia odpowiedniej ochrony ubezpieczeniowej wynikającej z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów, sprawca szkody i posiadacz pojazdu, którzy nie dopełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zostali obciążeni odpowiedzialnością z tytułu wypłaconego odszkodowania i kosztów poniesionych przez Biuro na wykonanie zobowiązań określonych w art. 124 u.o.o. Norma kreująca odpowiedzialność sprawcy i posiadacza wynika ipso iure z treści art. 132 u.o.o. tworząc samodzielną i materialnoprawną podstawę do domagania się zwrotu odszkodowania przez powodowe Polskie Biuro - Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 118 k.c. w zw. art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2020.1740 t.j. ) zastosowanie miał sześcioletni termin przedawnienia. Orzecznictwo uznające analogiczne zastosowanie art. 518§1 pkt 1 k.c. do roszczeń podmiotów, które pokryły szkodę o zwrot odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu względem sprawcy szkody lub posiadacza pojazdu mechanicznego, który nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu oraz przyjmujące, że takie roszczenie przedawnia się w takim samym czasie, jak roszczenie poszkodowanego do sprawcy szkody (w tym uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 1996 r., III CZP 58/96, OSNC 1996, Nr 10, poz. 131, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1997 r., III CKN 239/97, OSNC 1998, Nr 5, poz. 85, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2003 r., V CKN 1664/00, OSNC 2004, Nr 5, poz. 75), zostało wydane w innym stanie prawnym. Argumentację Sądu pierwszej instancji wzmacnia szczególna regulacja zawarta w art. 109 a ust. 1 i2 u.o.o. Przyjęcie bowiem, że roszczenie regresowe względem sprawcy szkody i osoby, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego zaspokojenia z sprawcy wypadku przedawnia się w każdym przypadku w takim samym czasie, jak roszczenie poszkodowanego do sprawcy szkody czyniłoby niepotrzebnym przepis art. 109 a ust. 1 u.o.o. Z kolei zawarte w art. 110 ust. 4 u.o.o. zastrzeżenie, że roszczenie Funduszu nie może się jednak przedawnić wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia wypłaty przez Fundusz świadczenia poszkodowanym uchyla jakikolwiek podstawy do wskazanej wyżej analogii w odniesieniu do roszczeń pozwanego Biura , skoro analogicznego uregulowania w art. 132 u.o.o. brak. Nawet jednak przyjęcie analogii nie zmienia oceny niezasadności zarzutu przedawnienia w braku zakwestionowania ustaleń , że biuro spełniło swój obowiązek na rzecz Włoskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiednio 20 lipca, 10 października, 21 grudnia 2017 r.

Nie można więc podzielić zarzutu naruszenia prawa materialnego. Apelacja wniesiona od punktu I i III jest więc niezasadna.

W zakresie zaskarżenia punktu IV jest ona niedopuszczalna.

Wniesienie środka odwoławczego co do istoty sprawy powoduje, że nie uprawomocniają się rozstrzygnięcia akcesoryjne np. dotyczące kosztów procesu. Przyznanie jednak wynagrodzenia kuratorowi nie stanowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu lecz samodzielne orzeczenie o poniesieniu wydatków o jakich mowa w art. 5 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz.U.2020.755 t.j., dalej u.k.s.c. Jest to kwestia incydentalna dotycząca kosztów sądowych, które mają charakter publicznoprawny (por. postanowienie Sąd Najwyższego z dnia 12 grudnia 2007 r. sygn. akt V CZ 74/07, OSNC 2009, nr 2, poz. 31 i uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2007 r., III CZP 95/06, OSNC 2007, nr 12, poz. 179).). Orzeczenie o wynagrodzeniu mógł zaskarżyć w tym przypadku sam kurator wnosząc zażalenie na podstawie odpowiednio stosowanego art. 394§1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 9 ust. 1 i 4 z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469). Kurator jednak nie złożył zażalenia. Nie było także wykluczone objecie tego rozstrzygnięcia apelacją, szczególnie z uwagi na fakt, że orzeczenie w przedmiocie wynagrodzenia objęto wyrokiem. Apelacja jednak nie objęła swymi granicami kwestii wynagrodzenia, a uzupełnienie jej pismem z dnia 7 stycznia 2021r. stanowiło wniesienie środka odwoławczego po terminie i to także po terminie wniesienia apelacji. Niezależnie od tego pismo to stanowiło uzupełnienie środka odwoławczego wniesionego imieniem G. T., co wprost wskazano w tym piśmie. Jakkolwiek formalnie strona ma prawo zaskarżyć orzeczenie, to jednak w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że musi ona posiadać interes prawny, który stanowi przesłankę dopuszczalności zaskarżenia orzeczeń sądowych. Interes ten zachodzi w wypadku tzw. gravamen (pokrzywdzenia), polegającego w klasycznym ujęciu na niezgodności orzeczenia z żądaniem zgłoszonym w procesie przez stronę. Interes prawny w tym przypadku oznacza jednak obiektywną, tj. wywołaną rzeczywistym naruszeniem lub zagrożeniem określonej sfery prawnej, potrzebę uzyskania określonej treści rozstrzygnięcia. Pozwany zaś nie doznaje żadnego uszczerbku na skutek braku uwzględnienia stawki VAT w postanowieniu przyznającym wynagrodzenie kuratorowi od Skarbu Państwa (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2009 r., III CZP 36/09 OSNC 2010/2/24, i z dnia 8 marca 2012 r., III CZP 2/12 OSNC 2012/10/115 ). Uzasadniało to odrzucenie apelacji w tej części na podstawie art. 370 k.p.c.

W pozostałej części apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono przy zastosowaniu art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. przy zastosowaniu §2 pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz. 265)

Nie ma żadnej podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c., skoro nie wykazano ani trudnej sytuacji życiowej ani też finansowej pozwanego. Ponadto sam charakter sprawy opartej na dalszej konsekwencji braku posiadania ubezpieczenia oc, i to w sytuacji posiadania sportowego, drogiego pojazdu, nie daje podstaw do uznania, że zachodzi w tej sprawie wypadek szczególny uzasadniający odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kuratorowi przyznano wynagrodzenie wynikające z §1 ust 1-3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U.2018.536), przy uwzględnieniu, że wysokość wynagrodzenia w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w kwocie wyższej niż określona w ust. 1 tego rozporządzenia i przy uznaniu, że konstytucyjne zasady równości i ochrony praw majątkowych wskazują na celowość przyznania tego wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej stawce minimalnej za czynności radców prawnych.

SSA Barbara Baran SSA Sławomir Jamróg SSO (del.) Izabella Dyka