Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jan Kremer
Sędziowie:	SSA Jerzy Bess (spr.) SSA Anna Kowacz-Braun
Protokolant:	st. sekr. sądowy Urszula Kłosińska

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa K. G.

przeciwko A. G. (1)

o rozwód

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 24 lipca 2018 r. sygn. akt I C 3342/16

1.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie II i III w przedmiocie rozstrzygnięcia dotyczącego A. G. (2) i w tym zakresie umarza postępowanie w sprawie;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 540 zł (pięćset czterdzieści złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Jerzy Bess SSA Jan Kremer SSA Anna Kowacz-Braun

Sygn. akt I ACa 1284/18

UZASADNIENIE

pkt 1. wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 września 2019 r. sygn. akt I ACa 1284

Sąd Okręgowy w Kielcach zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 lipca 2018 r., sygn. akt I C 3342/16:

I.  rozwiązał przez rozwód małżeństwo zawarte pomiędzy powodem K. R. i pozwaną A. G. (1) - z winy obojga małżonków;

II.  wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron: O. G. urodzona w dniu (...) oraz A. G. (2) urodzona w dniu (...) powierzył obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania dzieci w każdorazowym miejscu zamieszkania matki;

III.  kosztami utrzymania i wychowania małoletnich dzieci stron obciążył oboje rodziców i z tego tytułu zasądził od powoda K. G. na rzecz O. G. urodzonej w dniu (...) alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie oraz na rzecz A. G. (2) urodzonej w dniu (...) alimenty w kwocie po 800 zł miesięcznie, płatne do 10-ego dnia każdego miesiąca do rak matki dzieci A. G. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

IV.  zniósł wzajemnie koszty z tytułu zastępstwa procesowego,

V.  zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI.  nakazał pobrać od powoda oraz od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę po 660 zł tytułem kosztów sądowych.

Powód apelacją zaskarżył niniejszy wyrok w części dotyczącej :

1. pkt I wyroku w odniesieniu do orzeczenia, iż małżeństwo stron rozwiązane zostaje

przez rozwód z winy obojga małżonków;

2. pkt III wyroku w odniesieniu do wysokości alimentów zasądzonych od powoda na rzecz córek: O. i A. w kwotach odpowiednio 700 i 800 zł

3. oraz w konsekwencji w odniesieniu do rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

zarzucając naruszenie przepisów prawa:

1. procesowego

a) art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób wykraczający poza granicę swobodnej oceny materiału dowodowego, przejawiający się błędnym uznaniem, iż materiał dowodowy pozwala na ustalenie, że powód także ponosi winne za rozkład pożycia małżeńskiego stron, która to ocena wywiedziona została z odosobnionych w istocie rzeczy i niemiarodajnych twierdzeń wyłącznie jednego - poza pozwaną - świadków, ale zasadniczo i przede wszystkim naruszała podstawowe zasady logicznej integralności rozumowania w istotny sposób poza ramy logicznego myślenia i zasad doświadczenia życiowego - posiadając raczej wobec ocenianej postawy powoda charakter postulatywnych zaleceń, a nie rzeczywistych uwarunkowań psychologicznych jakie są udziałem małżonka w określonym skonkretyzowanym i bezspornie ustalonym stanie faktycznym

2. materialnego, tj.:

a) art. 57 § 1 k.r.o. poprzez wadliwe zastosowanie wyrażające się w uznaniu orzeczenie, że oboje z małżonków, a w tym także powód ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego, pomimo że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w kontekście dogłębnej analizy zachowania małżonków nie tylko w okresie ostatnim, ale niemalże w całym toku trwania małżeństwa, przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, nie pozwalał na takie rozstrzygnięcie;

- art. 135 § 1 k.r.o poprzez zasądzenie od powoda kwot alimentów w zawyżonej wysokości nieuwzględniającej zarówno rzeczywistych - a odbiegających od ustaleń Sad I instancji możliwości finansowych powoda, a zarazem możliwości matki córek czyli pozwanej - jak również reguły jednakowego uczestnictwa rodziców w ponoszeniu kosztów utrzymania, wychowania i edukacji dzieci.

Na podstawie przedstawionych powyżej zarzutów powód wniósł:

1. w zakresie procesowym o wyznaczenie i przeprowadzenie rozprawy i ponowne przeprowadzenie dowodu z dokumentów obrazujących aktualną sytuacje materialną powoda oraz dowodu z jego zeznań w charakterze strony;

2. w zakresie istoty sporu:

a) o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie, iż rozwiązanie małżeństwa stron przez rozwód nastąpiło z wyłącznej winy pozwanej ;

b) zasądzenie od powoda na rzecz córek alimentów w kwotach odpowiednio 500 i 600 zł

- względnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

c) zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Na wstępie należy wskazać na istotną okoliczność jaką jest to, że córka stron A. G. (2) ukończył lat (...) po wydaniu zaskarżonego wyroku, tj. w dniu (...) roku. Zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o. w wyroku orzekającym rozwód sąd z urzędu orzeka, w jakiej wysokości każde z małżonków obowiązane jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka. Nałożony na sąd obowiązek ma charakter bezwzględny. Sąd więc musi rozstrzygnąć o obowiązku alimentacyjnym nawet wówczas, gdy strona nie zgłosiła żądania lub też oświadczyła, że rezygnuje z alimentów. Zasądzone w wyroku alimenty na rzecz małoletnich dzieci odnoszą skutek na okres przypadający po rozwodzie. Sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego. Oznacza to, że bez względu na stanowisko stron oraz zakres zarzutów - powinien zastosować właściwe przepisy prawa materialnego. Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym ( art. 382 k.p.c.).

Powołany przepis jest konsekwencją przyjęcia, że postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy i wyrok Sądu II instancji musi opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach faktycznych i prawnych. Założeniem bowiem postępowania apelacyjnego jest ponowienie postępowania przeprowadzonego przed Sądem I instancji w granicach wniosków apelacji ( art. 378 § 1 k.p.c.) w stopniu niezbędnym do wszechstronnego zbadania zasadności i legalności zaskarżonego orzeczenia. Oznacza to, że Sąd II instancji nie mógł pominąć tak istotnej dla rozstrzygnięcia kwestii wcześniejszego uzyskania pełnoletniości przez córkę stronA. G. (2). Nie wnikając w to, czy na stronach w dalszym ciągu spoczywa obowiązek alimentacji córki A. G. (2) należy podkreślić, że z chwilą uzyskania przez nią lat (...), ustały przesłanki ustawowe do orzekania z urzędu w wyroku rozwodowym o jej alimentacji. (por. pogląd prawny m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 grudnia 2019 r., sygn.. akt I ACa 906/09)

Analogicznie bezprzedmiotowym okazało się orzekanie zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o. w przedmiocie władzy rodzicielskiej z uwagi na jej wygaśnięcie ex lego z chwilą uzyskania pełnoletniości art. 92 k.r.o.

Zaistniała zatem konieczność zmiany zaskarżonego wyroku w części obejmującej zasądzenie od pozwanego na rzecz córki A. G. (2) alimentów oraz w przedmiocie uregulowania władzy rodzicielskiej, poprzez uchylenie tego rozstrzygnięcia.

Możliwość i konieczność tego rozstrzygnięcia wynikała z zasady integralności wyroku rozwodowego, która ma pełne zastosowanie do roszczeń procesowych o charakterze osobistym, które nie mogą być dochodzone w innym postępowaniu niż postępowanie odrębne w sprawie o rozwód (np. roszczenie o orzekanie lub zaniechanie orzekania o winie). ((por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 43/07).

Zatem reasumując: w sytuacji uzyskania pełnoletniości przez dziecko rozwodzących się rodziców, po wydaniu wyroku orzekającego rozwód, wobec faktu, że skutki tego wyroku odnoszą się do okresu od daty jego prawomocności, w wypadku zaskarżenia tego wyroku w zakresie orzeczenia o winie stron, co oznacza objęcie zakresem zaskarżenia całego wyroku, powoduje - zgodnie z zasadą integralności wyroku rozwodowego - z urzędu konieczność uchylenia tego wyroku przez sąd drugiej instancji w części rozstrzygającej o władzy rodzicielskiej nad tym dzieckiem oraz w części obejmującej zasądzenie na jego rzecz alimentów i w tym zakresie umorzenia postępowanie w sprawie na mocy 386 § 3 k.p.c.

Mając zatem na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w pkt II w części rozstrzygającej o władzy rodzicielskiej nad córką A. G. (2) oraz w pkt III w części obejmującej zasądzenie na jej rzecz alimentów i w tym zakresie umorzył postępowanie w sprawie.

Dlatego orzeczono jak w pkt 1. sentencji na mocy 386 § 3 k.p.c.

SSA Jerzy Bess SSA Jan Kremer SSA Anna Kowacz – Braun