Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Protokolant: Edyta Sieja

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2025 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa A. P. (1) i R. P. (1)

przeciwko (...) Bankowi (...) S.A.
z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 25 maja 2022 r.,
sygn. akt I C 1397/20

1.  prostuje oczywiste niedokładności w treści komparycji oraz punkcie III sentencji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że przyjęte
w komparycji określenie (...) zastępuje określeniem prawidłowym (...), natomiast w punkcie III sentencji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że po słowie „w zakresie” dodaje wyraz „powództwo”,

2.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie IV jego sentencji, w ten tylko sposób, że określenie „solidarnie” zastępuje określeniem „łącznie”,

3.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

4.  zasądza od strony pozwanej (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów R. P. (1) i A. P. (1) łącznie kwotę 8 100 zł (osiem tysięcy sto złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt : I ACa 1286/22

UZASADNIENIE

Na wstępie należy wskazać , iż zgodnie z treścią art. 327 ¹ § 2 kpc w zw. z art. 391 §1kpc., pisemne motywy rozstrzygnięcia mają zachowywać zwięzłość.

Odwołując się do tej reguły, Sąd Apelacyjny uzasadniając wydany wyrok, przedstawi tylko kluczowe elementy faktyczne oraz dotyczące oceny prawnej roszeń powodów : niepieniężnego o ustalenie oraz pieniężnego o zwrot części dotąd spełnionych świadczeń, poddanych pod osąd Sądów obu instancji, które zdecydowały o jej treści.

W uwzględnieniu niemal w całości roszczeń R. P. (1) i A. P. (1), skierowanych przeciwko (...) Bankowi (...) S. A. z siedzibą w W. o zwrot , jako nienależnej , części świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy kredytowej , wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z nieważnej umowy kredytu mieszkaniowego , zawartej przez strony w dniu 23 listopada 2005 z powodu abuzywności części jej postanowień,

Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 25 maja 2022r :

-zasądził od strony pozwanej (...) Banku (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powodów A. P. (1) i R. P. (1) do ich niepodzielnej ręki kwotę 31.852,46zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 27 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty[ pkt I ];

-ustalił nieistnienie stosunku prawnego kredytu, w związku ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu mieszkaniowego(...)nr(...) z dnia 23 listopada 2005 r. , zawartej pomiędzy stroną pozwaną (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W., a powodami A. P. (1) i R. P. (1) [ pkt II];

- w pozostałym zakresie powództwo oddalił [ pkt III] oraz ;

- zasądził od strony pozwanej (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów A. P. (1) i R. P. (1), solidarnie kwotę 11834 zł tytułem zwrotu kosztu procesu [ pkt IV sentencji wyroku ]

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia

W dniu 4 listopada 2005r. powodowie złożyli w pozwanym banku wniosek o udzielenie kredytu mieszkaniowego w wysokości 150.000 zł denominowanego w walucie franka szwajcarskiego, z przeznaczeniem na budowę lokalu mieszkalnego. Okres kredytowania miał wynosić 30 lat. Zaznaczyli w nim, iż mają średnie wykształcenie , powód jest managerem , a powódka kierownikiem restauracji. Wskazali również , że formą zabezpieczenia spłaty zobowiązania kredytowego będzie hipoteka na nabytym lokalu , a oni poniosą ryzyko ewentualnej zmiany kursu waluty szwajcarskiej do złotówki w czasie obowiązywania umowy.

Małżonkowie P. , w dniu 23 listopada 2005r.,zawarli z (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu mieszkaniowego (...) nr(...) (...) , spłacanego w ratach annuitetowych, udzielonego w walucie wymienialnej.

W umowie wskazano, że:

- aktualna Tabela Kursów oznacza (...) S.A. ,obowiązującą w chwili dokonywania przez bank określonych w umowie przeliczeń kursowych (§ 1 pkt 9);

- kwota kredytu wynosi 59.757,09 franków szwajcarskich i jest przeznaczona na budowę budynku lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem roboczym (...)w budynku wielorodzinnym(...) zlokalizowanym w K. przy ul. (...) przez (...) spółkę z o. o. z siedzibą w K. przy ul. (...), sfinansowanie prac wykończeniowych lokalu mieszkalnego oraz prowizji od kredytu (§ 2 ust. 1);

- wypłata kredytu będzie dokonana w transzach na rachunek Towarzystwa Budownictwa (...) spółka z o.o. oraz rachunek (...) kredytobiorcy, w formie przelewu - zgodnie z pisemną dyspozycją kredytobiorcy (§ 5 ust. 1);

-całkowita wypłata kredytu nastąpi do dnia 15 marca 2006 r. (§ 5 ust. 2);

- kredyt może być wypłacony: 1) w walucie wymienialnej – na finansowanie zobowiązań za granicą i w przypadku zaciągnięcia kredytu na spłatę kredytu walutowego; 2) w walucie polskiej – na finansowanie zobowiązań w kraju (§ 5 ust. 3);

- w przypadku wypłaty kredytu w walucie polskiej , stosuje się kurs kupna dla dewiz (aktualna Tabela Kursów), obowiązujący w banku, w dniu realizacji zlecenia płatniczego (§ 5 ust. 4);

- bank pobiera odsetki od kredytu w walucie kredytu , według zmiennej stopy procentowej w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej i stałej marży;

- dla ustalenia stawki referencyjnej, bank będzie posługiwać się stawką LIBOR publikowaną o godz. 11.00 GMT lub 11:00 na stronie informacyjnej R., w drugim dniu poprzedzającym dzień rozpoczynający pierwsze i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej. W dniu zawarcia umowy stawka referencyjna wynosi 0,98%, marża wynosi 2,3 p.p., a oprocentowanie kredytu wynosi 3,27% w stosunku rocznym (§ 6 ust. 1-4);

- kredytobiorca będzie spłacał zadłużenie z tytułu kredytu i odsetek do dnia 5 listopada 2035r. w ratach annuitetowych (§ 12);

-spłata zadłużenia z tytułu kredytu i odsetek następuje w drodze potrącenia przez kredytodawcę swoich wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu, z rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego kredytobiorcy nr (...); kredytobiorca zobowiązany jest do posiadania środków na rachunku w piątym dniu każdego miesiąca, w wysokości umożliwiającej uregulowanie należności z tytułu kredytu, w którym będzie następowało potrącenie (§ 13 ust. 1-4);

- potrącanie środków z rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego w walucie polskiej, następuje w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, według obowiązującego w banku w dniu wymagalności, kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna Tabela Kursów) (§ 13 ust. 7);

- niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty w terminie umownym spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym i zostaje przeliczona na walutę polską , według kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna Tabela Kursów), obowiązującego u strony pozwanej , w dniu przewidzianym na spłatę (§ 18 ust. 1);

- jeżeli spłata zadłużenia przeterminowanego i odsetek nastąpi w walucie innej niż waluta polska: 1) w formie bezgotówkowej – kwota wypłaty zostaje przeliczona na kwotę stanowiącą równowartość w walucie polskiej – według kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela Kursów banku), obowiązującego u kredytodawcy w dniu wpływu środków; 2) w formie gotówkowej – kwota wpłaty zostaje przeliczona na kwotę stanowiącą równowartość w walucie polskiej – według kursu kupna dla pieniędzy (aktualna Tabela Kursów), obowiązującego w dniu wpływu środków (§ 19);

- kredyt uważa się za spłacony, jeżeli zadłużenie po spłacie ostatniej raty kredytu i odsetek, wynosi „zero” albo jeżeli w wyniku ostatecznego rozliczenia na rachunku wystąpi nadpłata lub niedopłata, wyrażona w walucie polskiej, przy zastosowaniu kursu średniego NBP (aktualna Tabela Kursów), obowiązującego w dniu wpłaty na rachunek w wysokości nie wyższej niż dwukrotność poleconej przesyłki pocztowej; w przypadku nadpłaty wypłata kwoty nadpłaty zostanie dokonana w formie przelewu na wskazany rachunek w walucie polskiej, przy zastosowaniu kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela Kursów), obowiązującego w dniu wypłaty (§ 22 ust. 1 i 2);

- kredytobiorca oświadcza, że poniesie ryzyko zmiany kursów walutowych (§ 30 ust. 2).

Według procedury stosowanej przy zawieraniu umów kredytu mieszkaniowego (...) u strony pozwanej obowiązującej w dniu zawarcia umowy kredytu z powodami, podczas prezentacji oferty kredytu pracownik banku powinien m.in.:

a/ ustalić z klientem wysokość kwoty kredytu zgodnie z warunkami określonymi w Informacji uzupełniającej do niniejszej procedury;

b/ ustalić parametry cenowe produktu, zgodnie z odrębnymi przepisami wewnętrznymi dotyczącymi ustalania marż dla kredytów mieszkaniowych;

c/ sporządzić symulację spłaty kredytu , wykorzystując aplikację (...). W symulacji należało uwzględnić różne warianty spłaty kredytu. Wydruki symulacji należało wręczyć klientowi w trakcie trwania rozmowy sprzedażowej.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż :

powodowie potrzebowali kredytu mieszkaniowego. Odbyło się kilka spotkań w banku. Byli zapewniani o stabilności kursu franka szwajcarskiego. Nie mieli możliwości negocjowania umowy. Spłacali kredyt w złotówkach, nie mieli możliwości spłaty zobowiązania we frankach. Nie zostali poinformowani o ryzyku wzrostu kursu tej waluty w relacji do złotego. Poczuli się pokrzywdzeni wzrostem raty, która w kwietniu 2022 r. wynosiła 1000 zł.

R. iA. P. (1) od dnia zawarcia umowy do lutego 2019r. spłacali raty kredytu w złotówkach. Łącznie w tym czasie zwrócili stronie pozwanej 100.462,36 zł.

Powodowie podjęli próbę ugodowego zakończenia sporu z pozwaną, która okazała się nieskuteczna.

Zgodnie z ich oświadczeniem , złożonym w trakcie postępowania rozpoznawczego przed Sądem I instancji , nie wyrażają następczo zgody na niedozwolone postanowienia umowne i oceniają, iż stwierdzenie całkowitej i definitywnej nieważności umowy jest dla nich korzystne.

Ocenę prawną roszczeń kredytobiorców , które za uznał za uzasadnione niemal w całości , Sąd Okręgowy oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób:

a/ powodowie legitymują się interesem prawnym - w rozumieniu tego pojęcia , którym posługuje się przepis art. 189 kpc - w dochodzonym w sprawie ustaleniu.

Interes taki istnieje, gdy samo uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powodowi ochronę w tym znaczeniu, że zakończy spór ze stroną przeciwną , istniejący lub zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości . W rozstrzyganej sprawie , tylko wyrok ustalający będzie mógł trwale i ostatecznie usunąć w takim przypadku stan niepewności prawnej istniejący pomiędzy stronami. Sporna umowa, jest jeszcze w trakcie wykonywania, zatem nie może budzić wątpliwości, że o istnieniu bądź nieistnieniu wszystkich przyszłych obowiązków umownych nie przesądzi tylko ewentualne uwzględnienie roszczenia o zapłatę świadczenia pieniężnego dochodzonego przez kredytobiorców,

b/ zdaniem Sądu I instancji umowa zawarta przez strony zawiera postanowienia o niedozwolonym charakterze , które decydują o jej nieważności w całości.

Była to umowa kredytu denominowanego w walucie waluty szwajcarskiej. Jej konstrukcja była taka, iż kredyt miał zostać faktycznie wypłacony w złotych, a następnie, dla celów ustalenia wysokości zobowiązania - przeliczony na walutę franka szwajcarskiego – która to operacja prowadziła do ustalenia wysokości zobowiązania kredytobiorców.

Od kwoty zobowiązania wyrażonej w CHF miały być liczone odsetki. Swoje zobowiązanie powodowie mili spłacać w złotówkach, przy czym każda rata miała być przeliczana być na franka szwajcarskiego.

Przeliczenia miały być wykonywane w oparciu o kurs stosowany przez bank, przy czym umowa nie zawierała algorytmu według jakiego strona pozwana miała wyznaczać kurs franka do złotego.

Już w dacie zawierania umowy przez strony, taki rodzaj kredytu mógł być zaciągnięty albowiem nie stały temu na przeszkodzie przepisy ustawy Prawo bankowe w ówczesnym brzmieniu , a odwołanie się do zasady swobody umów z art. 353 ¹ kc tylko taką możliwość potwierdzało,

c/ powołując treść art. 385 ^{( 1 )}§1 kc., Sąd uznał , że kwestionowane przez małżonków P. (1) postanowienia umowy z dnia 23 listopada 2005r (§ 5 ust. 4 oraz § 5 ust. 5 ), mają charakter niedozwolony, w rozumieniu tej normy.

W relacji umownej z bankiem powodowie mieli status konsumenta , według definicji tego pojęcia, którym posługuje się art. 22 ¹ kc.

Warunki umowy , poza wybraniem przez powodów kwoty, waluty, i, w ograniczonym zakresie, terminu spłaty kredytu – były nienegocjowane . Bank sformułował treść umowy w ramach stosowanego przez siebie wzorca umowy kredytu denominowanego we fraku szwajcarskim i powodowie mogli wyłącznie podpisać umowę na tych warunkach lub zrezygnować z jej zwarcia.

Stwierdzenie post factum, że R. i A. P. (1) hipotetycznie mogli negocjować umowę, w sytuacji, gdy nie zostali na pewno pouczeni o takim uprawnieniu, nie może prowadzić do wniosków o „uzgodnieniu” postanowień.

Umowa była tak skonstruowana, iż bank w sposób zupełnie arbitralny ustalał wysokość kursu po którym zostanie dokonane przeliczenie złotych na franka szwajcarskiego i odwrotnie.

Umowa nie zawierała postanowień opisujących sposób ustalenia tego kursu przez bank,

d/ algorytm przeliczenia wypłaconego w złotych kredytu i spłaconych złotych rat, odwołujący się do tabeli kursowej banku, ukształtował prawa i obowiązki umowne powodów - konsumentów - w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy.

Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków wynikających z umowy na jego niekorzyść, skutkującą niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego nierzetelnym traktowaniem. Odwołanie do kursów walut zawartych w Tabeli Kursów banku, oznacza naruszenie równorzędności stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Ukształtowane jednostronnie w umowie kredytowej w drodze postanowienia zaczerpniętego z wzorca umowy stosowanego przez bank jako przedsiębiorcę, uprawnienie do ustalania kursu waluty nie może być dowolne, tj. nie doznawać żadnych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych.

Oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone , dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Wobec tego nie ma dla niej znaczenia wejście w życie ustawy tzw. antyspreadowej (ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw). Bez znaczenia jest także to , iż , jak wskazywała strona pozwana w postępowaniu, stosowała rynkowe kursy walutowe . Chodzi bowiem ,w ramach dokonywanej oceny, o samą możliwość naruszenia interesów konsumenta , na skutek zapisu umowy umożliwiającego dowolne (nieograniczone) ustalenie kursu.

W umowie z dnia 23 listopada 2005r. wskazano wyłącznie, że kurs zostanie ustalony w oparciu o Tabele Kursowe banku. Nie oznaczono w niej żadnych kryteriów takiego ustalenia . Zarząd banku, na podstawie tak sformułowanych przepisów, w każdej chwili mógł podjąć dowolną decyzję co do wyznaczenia kursu waluty i tym samym określenia wysokości zobowiązania kredytobiorców,

e/ postanowienia , które w umowie stron składają się na mechanizm przeliczeniowy dotyczą głównych świadczeń stron. Nie były one określone jednoznacznie, stąd możliwa jest sądowa kontrola ich , potencjalnie, niedozwolonego charakteru.

Strona pozwana nie przedstawiła powodom, poza treścią umowy, żadnych dodatkowych informacji dotyczących sposobu ustalania kursów walut. Należy także uznać , iż w sposób niewystarczający i niewłaściwy konsumenci zostali poinformowani o możliwości zmiany kursu złotówki do franka szwajcarskiego i jej wpływu na wysokość zobowiązania kredytobiorców.

Powodowie mieli świadomość tego, że kursy się zmieniają i będą miały wpływ na wysokość ich zobowiązania wobec strony przeciwnej.

Tym nie mniej bank w sposób wadliwy przekazał im informacje na temat skali takiej możliwej zmiany w czasie, deprecjonując ryzyko związane z nią.

Jak argumentował dalej Sąd I instancji- stosowana przez banki strategia marketingowa nakierowana była na uwypuklenie korzyści związanych ze sprzedawanym produktem i sposób jego przedstawienia potencjalnym klientom przez przedstawiciela banku, całkowicie wypaczał sens informacji o ryzyku kursowym.

Porównywanie (rat) kredytu złotówkowego oraz waloryzowanego frankiem szwajcarskim wskazywało na pozorne korzyści odnoszone przez kredytobiorcę, związane z niższym obciążeniem związanym ze spłatami (pozorne ponieważ taka symulacja miałaby sens tylko w przypadku możliwości przewidzenia kursów waluty w całym okresie kredytowania),

Wskazanie podczas prezentacji warunków kredytowych i podkreślenie stabilności waluty franka szwajcarskiego ograniczało w zdecydowanym stopniu świadomość ryzyka związanego z zaciągnięciem zobowiązania z udziałem tego pieniądza jako waluty waloryzacji.

Abuzywności postanowień dotyczących waloryzacji można dopatrywać się również w braku ograniczenia ryzyka kursowego kredytobiorcy. Skoro bank jest zabezpieczony przed tym ryzykiem (poprzez transakcje kupna/sprzedaży waluty w momencie wypłaty i spłaty kredytu oraz prowadzenie odpowiedniej polityki finansowej), postanowienie umowne, które naraża kredytobiorcę na nieograniczone ryzyko wynikające ze zmiany kursu (nie zawiera żadnego mechanizmu ograniczenia ryzyka) – jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta.

Gdyby kredytodawca potraktował powodów – konsumentów - w sposób sprawiedliwy i słuszny, umożliwił negocjowanie treści postanowień umownych , szczególnie dotyczących mechanizmu przeliczeniowego , to nie mógłby racjonalnie oczekiwać, iż zostałyby one przez nich zaaprobowane w wyniku rokowań,

f/ skutkiem oceny ,iż postanowienia te mają niedozwolony charakter jest potwierdzenie , iż umowa kredytowa z dnia 23 listopada 2005r jest od początku nieważna w całości.

Po szerokim odwołaniu się do wybranych orzeczeń Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, służących wykładni art. 6 ust. 1 Dyrektywy nr 93/13/ EWG , Sad Okręgowy skonkludował , iż po wyeliminowaniu postanowień składających się na klauzulę denominacyjną , brak jest możliwości przeliczenia wypłaconych i spłaconych kwot w złotówkach do waluty szwajcarskiej tym bardziej , że polskie prawo krajowe nie zawiera przepisu dyspozytywnego, pozwalającego na wypełnienie nim powstałych w ten sposób w umowie stron luk. Dokonanie eliminacji klauzuli waloryzacyjnej, prowadziło by do wyeliminowania postanowień głównych umowy, a w konsekwencji do zmiany charakteru prawnego stosunku obligacyjnego i naruszenia art. 353 ¹ k.c. wyrażającego zasadę swobody umów. Byłoby sprzeczne z istotą, naturą stosunku zobowiązaniowego, który strony chciały w 2005 roku wykreować.

Sąd I instancji zwrócił także uwagę , iż R. i A. P. (1) , pouczeni w trakcie postępowania rozpoznawczego stanowczo przeciwni byli uznania umowy za nadal wiążącą strony , zapewniając , iż zdają siebie sprawę z ewentualnych konsekwencji rozliczeniowych pomiędzy stronami, aktualizujących się w sytuacji uznania umowy kredytowej za nieważną,

g/ w ocenie Sądu I instancji , podstawy nieważności umowy kredytowej objętej sporem należy upatrywać także w art. 58 § 2 kc. Wskazane wyżej jej postanowienia naruszały zasady uczciwego obrotu oraz lojalności wobec kontrahenta. Bank wykorzystał swoją silniejszą pozycję negocjacyjną i deficyt informacyjny po stronie swoich klientów , doprowadzając do zawarcia umowy, która jest rażąco dla małżonków P. niekorzystna z uwagi na obarczenie ich nieograniczonym ryzykiem zmiany kursu franka szwajcarskiego do złotówki. Jednocześnie strona pozwana - przedsiębiorca- zadbał w stosowanym przez siebie wzorcu umownym, o własne zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym,

h/ skutkiem nieważności umowy jest konieczność dokonania rozliczeń (zwrotu spełnionych przez strony świadczeń) zgodnie z art. 410 §1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

Jak Sąd I instancji podnosił, w przypadku wzajemnych rozliczeń banku i konsumentów, dokonywanych na tle nieważnych umów kredytu waloryzowanych do waluty obcej zastosowanie ma teoria dwóch kondykcji.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy wynika, że do dnia 8 lutego 2019 r. powodowie, tytułem spłaty zobowiązania z umowy kredytu świadczyli na rzecz strony pozwanej kwotę w wysokości 100.462,36 zł. W pozwie domagają się zasądzenia części tej kwoty tj. 31.852,46 zł. To roszczenie jest im należne w całości. Jako że są małżonkami i ich majątek jest objęty ustawowym ustrojem wspólności majątkowej dochodzona suma została im przyznana łącznie / „do niepodzielnej ręki „ /.

Odsetki ustawowe od tej kwoty Sąd zasądził od dnia 27 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty, przyjmując, iż stan opóźnienia po stronie (...) S.A. , w spełnieniu tego świadczenia należy potwierdzić , począwszy od daty rozprawy , podczas której pouczeni przez Sąd stanowczo stwierdzili , iż nie są zainteresowani, w warunkach potwierdzenia abuzywności części postanowień umowy z dnia 23 listopada 2005r., w dalszym utrzymywaniu jej , jako obowiązującej pomiędzy stronami.

W konsekwencji żądanie odsetkowe o ile dotyczyło wcześniejszego terminu początkowego , jako nieuzasadnione, zostało przez Sąd I instancji oddalone.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Sąd Okręgowy wskazał przy szczegółowo jakie elementy składowe złożyły się na sumę , którą z tego tytułu został obciążony przegrywający spór bank.

Apelację od tego wyroku złożyła tylko strona pozwana , obejmując jej zakresem punkty I , II i IV jego sentencji.

We wniosku środka odwoławczego (...) S. A. wniosła o wydanie przez Sąd Odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego , którym powództwo zostanie oddalone w całości , a małżonkowie P. obciążeni kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Apelacja została oparta wyłącznie na zarzutach materialnych , naruszenia , przez nieprawidłowe zastosowanie , następujących norm :

a/ art. 353 ¹ kc w zw. z art. 58 §1 kc w następstwie uznania przez Sąd I instancji , iż umowa zawarta przez strony naruszała zasadę swobody umów, a wobec tego jest nieważna , przez to , że bank miał możliwość jednostronnego określania kursu franka szwajcarskiego do złotego mimo , iż takiej możliwości nie miał gdyż dane z Tabeli Kursów służą generalnie do przeliczeń nie tylko w takich jak sporna umowach ale we wszystkich transakcjach walutowych przeprowadzanych w (...) S.A.,

b/ art. 385 ¹ §1 i 3 kc oraz 385 ² kc wobec uznania części postanowień umowy z dnia 23 listopada 2005r za mające niedozwolony charakter przez to , iż ich treść nie była pomiędzy stronami indywidualnie negocjowana przed jej podpisaniem, a one , w przyjętym umownie kształcie, są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy powodów jako konsumentów.

Zdaniem strony skarżącej postanowienia te nie realizują w szczególności tych normatywnych przesłanek oceny ich jako niedozwolonych.

Bank podnosił także , że Sąd naruszył także przepis art. 385 ¹ §1 kc przez to , że nie odniósł przeprowadzonej przez siebie oceny abuzywności , indywidualnie do każdego z tych , kwestionowanych przez kredytobiorców postanowień , a jego ocena ma charakter generalnego uogólnienia.

Taka indywidualna ocena , szczególnie w odniesieniu do przesłanek naruszania ich treścią dobrych obyczajów i w sposób rażący , usprawiedliwionych interesów R. P. (1) i A. P. (1) powinna dotyczyć zapisów dotyczących spreadu walutowego i ryzyka kursowego, a takiej po stronie Sądu , zdaniem banku, zabrakło . Ów brak realizuje stawiany zarzut.

Strona pozwana w tym kontekście podkreśliła , że powodowie świadomie wybrali rodzaj podpisanej umowy kredytowej z uwagi na korzyści z niej wynikające dla nich , większe aniżeli gdyby zawarli umowę kordytu złotowego. Mieli też możliwość przewalutowania kredytu na walutę polską,

c/ art. 410 §1 i 2 kc w zw z art. 405 oraz 411pkt 2 kc wobec uznania spłacanych przez kredytobiorców rat ich zobowiązania , jako świadczenia nienależnego , w sytuacji gdy miały one podstawę prawną , a realizacja ich obowiązku odpowiadała zasadom współżycia społecznego.

Strona pozwana w apelacji podniosła zarzut zatrzymania do kwoty udzielonego powodom kapitału [ 143 321, 87 zł ] Odwołała się przy tym do materialnoprawnego oświadczenia o skorzystaniu z tego zarzutu , które skierowała do R.i A. P. (1) w dniu 14 lipca 2022r.

Kredytobiorcy nie kwestionowali , w ramach postępowania odwoławczego , że oświadczenie to otrzymali.

Odpowiadając na apelację , kredytobiorcy domagali się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia skarżącego banku kosztami postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

W pierwszej kolejności wskazać należy , że dostrzegając oczywiste : niedokładność w zakresie oznaczenia strony pozwanej w komparycji zaskarżonego wyroku i pominięcie słowa „ powództwo „ w punkcie III jego sentencji, Sąd II instancji , działając z urzędu , na podstawie art. 350 §3 kc , usunął wskazaną oczywistą niedokładność i uzupełnił opisany brak / pkt I sentencji motywowanego wyroku/

Apelacja pozwanego banku prowadzi prowadzi do zmiany objętego nią wyroku tylko , w sposób określony w punkcie 2 sentencji , a przyczyna tej zmiany będzie wskazana w końcowej części uzasadnienia.

W pozostałym zakresie środek odwoławczy (...) Banku (...) S.A. ulega oddaleniu , jako nieuzasadniony.

Przechodząc do oceny apelacji strony pozwanej ,przypomnieć należy , że nie formułuje ona żadnych zarzutów natury procesowej oraz takich za pomocą których negowałaby dokonane przez Sąd niższej instancji ustalenia faktyczne doniosłe dla rozstrzygnięcia.

To zaniechanie ma tę konsekwencję , że będąc związanym zarzutami procesowymi , Sąd Odwoławczy , jest zobowiązany przyjmować , że tak ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd Okręgowy jak i oparte na tej ocenie ustalenia są poprawne.

Zatem ustalenia te przyjmuje za własne.

W ich świetle , nie można podzielić jako trafnego żadnego z zarzutów materialnych , na których opiera się konstrukcja środka odwoławczego pozwanego banku.

Nie ma racji strona pozwana formułując zarzuty materialne naruszenia art. 385 ¹§1 i 2 kc w powiązaniu ze wskazanymi przez bank innymi przepisami kodeksu cywilnego oraz ustawy Prawo bankowe , a także art. 353 ¹kc w zw z art. 58 §1 kc

Zostaną one omówione w sposób zbiorczy, skoro za ich pośrednictwem strona pozwana kwestionuje w istocie trzy elementy oceny Sądu I instancji:

a/ to , że postanowienia umowy kredytowej, zakwestionowane przez powodów prowadzą do tego , że jest ona nieważna w całości , jako naruszająca zasadę swobody umów , mimo , że tak nie jest w sytuacji, gdy po stronie pozwanego banku wykluczona była swoboda w kształtowaniu kursu waluty szwajcarskiej wobec złotego , a rynkowy kurs stosował on do wszystkich transakcji walutowych , których dokonywał,

b/ to , że mają charakter niedozwolony , w warunkach wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych wobec kredytobiorców, w odniesieniu w szczególności do mechanizmu waloryzacji / zastosowania klauzul przeliczeniowych / i ich konsekwencji dla wysokości obciążającego powodów zobowiązania oraz ryzyka walutowego,

c/ trzecim elementem składającym się na tę apelacyjną krytykę są konsekwencje, które Sąd wyciągnął z potwierdzenia abuzywności części postanowień umowy z dnia 23 listopada 2005r., ustalając jej nieważność w całości przy uznaniu , iż narusza ona prawa i obowiązki kredytobiorców jako konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami , rażąco naruszając ich interesy. A taka niezasadna ocena prawna prowadzi do kolejnego błędu kwalifikacyjnego Sądu niższej instancji , który niezasadnie ocenia , iż , zwrotne roszczenie pieniężne powodów , obejmujące dotąd zapłaconą – dochodzona pozwem - bankowi kwotę jest usprawiedliwione w całości / oddalenie powództwa dotyczyło tylko części roszczenia w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie/.

Zrelacjonowana pokrótce argumentacja jest chybiona , a w konsekwencji oceniany zarzut należy odeprzeć.

Przepisy art. 385 ¹ i następnych k.c. dotyczące niedozwolonych postanowień umownych mają charakter szczególny , w stosunku do tych norm , które mają generalne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy.

Stanowią one implementację w polskim porządku prawnym , postanowień dyrektywy nr 93/13/ EWG, w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu tej dyrektywy, tak aby osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się do art. 288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

/por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 VI 2016 r., C-377/14./.

Przewidziana przez art. 385 ¹kc sankcja bezskuteczności wobec konsumenta niedozwolonego postanowienia umownego, ma dla jego interesu i pozycji wobec drugiej – silniejszej strony kontraktu - działanie ochronne i jest dla niego obiektywnie korzystniejsza, aniżeli sankcja nieważności wynikająca z norm ogólnych kodeksu cywilnego.

W ten sposób konsument jest chroniony przed upadkiem całej umowy. To on może zrezygnować z przysługującej mu ochrony prawnej przed nieuczciwymi postanowieniami czynności prawnej co spowoduje , że od jego swobodnej i uświadomionej decyzji zależy czy uznaje , iż jego interes przemawia dostatecznie za tym , że pomimo abuzywności niektórych spośród postanowień, umowa będzie nadal obwiązywać. Zatem normę 385 ¹ k.c. należy traktować jako lex specialis względem ogólnej regulacji kodeksowej .

W konsekwencji , zarzuty niedozwolonego charakteru postanowień umowy zawartej w dniu 23 listopada 2005r , mogą być oceniane z punktu widzenia tylko tego przepisu.

Decydująca dla oceny niedozwolonego charakteru postanowień umownych jest data podpisania umowy kredytowej oraz to, czy podmiot profesjonalny miał chociażby potencjalną możliwość, na ich podstawie , jednostronnego kształtowania zakresu obowiązków umownych konsumenta ,w tym poprzez mechanizm waloryzacji jego zobowiązania walutą franka szwajcarskiego.

W tym kontekście za błędne należy uznać , wyrażone przez Sąd I instancji, w końcowej części motywów ocenianego instancyjnie orzeczenia poświęconych ocenie prawnej , stanowisko, zgodnie z którym umowa stron jest nieważna [ także ] na podstawie art. 58 §2 kc .

Norma ta, z przyczyn o których była mowa wyżej, nie jest podstawą takiej oceny. Błąd ten jednak jest prawnie irrelewantny dla oceny zapadłego orzeczenia , który Sąd II instancji uznaje w okolicznościach faktycznych ustalonych w sprawie , za trafny.

Sąd Okręgowy nie popełnił zarzucanych mu błędów zastosowania art. 385 ¹ §1 i 2 kc ,w powiązaniu z innymi powołanymi przez stronę skarżącą , trafnie przyjmując abuzywność postanowień umowy stron, w szczególności tych , określających sposób waloryzacji /przeliczenia / waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie, według Tabeli Kursów obowiązujących w (...) S.A.

To ten właśnie mechanizm , na zastosowanie którego powodowie jako klienci banku, nie mieli żadnego realnego – rzeczywistego - wpływu , decydował o wysokości ich zobowiązania / salda kredytu /.

Był wprowadzony jednostronnie przez kredytodawcę, na podstawie wzorca umownego i ostatecznie decydował o tym ile pieniędzy zostało ówcześnie R. i A. P. (1) udostępnione przez udzielający kredytu podmiot oraz w jaki sposób poszczególne raty kapitałowo – kredytowe wpływały na rzeczywiste zmniejszenie ich długu kredytowego.

Taki ich charakter prowadził do nieważności umowy jako całości albowiem nie mogła ona nadal funkcjonować, w warunkach uznania tych klauzul za nie wiążące kredytobiorców.

Dodać jeszcze należy , iż jak wynika z ustaleń poczynionych w postępowaniu, żadne postanowienie umowne spośród tych , które składały się na mechanizm służący opisanym wyżej przeliczeniom , nie zostało z nimi indywidualnie uzgodnione.

W szczególności bank nie dowiódł- mimo , że to na nim spoczywał obowiązek w tym zakresie- faktów pozwalających na wniosek przeciwny. Powodowie dokonali jedynie wyboru gotowego produktu przygotowanego przez przedsiębiorcę , w formie wzorca.

Trzeba jeszcze dodać w tym kontekście , iż dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że dowiedział się o treści postanowień których niedozwolony charakter podnosi, w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje.

Konieczne jest udowodnienie przez przedsiębiorcę , szczególnie jeżeli posługuje się przygotowanym przez siebie wzorcem , wspólnego ustalenia ostatecznej ich treści , w wyniku rzetelnych negocjacji, w ramach których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez niego i włączone do umowy na jego żądanie.

/ por. w tej materii także judykat Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019r , sygn.IV CSK 443/18 , powołany za zbiorem Legalis /.

Takich indywidualnych uzgodnień przed podpisaniem umowy z małżonkami P. (1) nie było, w tym w szczególności w odniesieniu do postanowień określających sposób, w jaki kwota kredytu i sumy rat kapitałowo odsetkowych , będą przeliczane z waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie.

W ocenie Sądu II instancji , kwestionowane przez powodów postanowienia umowne dotyczyły- wbrew stanowisku apelacyjnemu banku- świadczeń głównych stron.

Za utrwalone w konsekwentnym orzecznictwie sądów powszechnych , a w szczególności Sądu Najwyższego, należy uznać zapatrywanie zgodnie z którym tak właśnie należy kwalifikować postanowienia umowne składające się na mechanizm przeliczeniowy , w kredytach denominowanych w walucie obcej [ waloryzowanych walutą obcą ]

/ por. powołane jedynie przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 159/17, z 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. V CSK 382/18., wskazane za zbiorem Legalis /.

Obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonych terminach spłaty , stanowi główne świadczenie kredytobiorcy. Natomiast klauzula według której dochodzi do przeliczenia dokonywanych przez niego wpłat rat na walutę obcą [ w tym przypadku na franka szwajcarskiego ] wpływa na wysokość tego świadczenia. To z zastosowania tego mechanizmu wynika to , w jakiej wysokości świadczenie główne ma być spełnione, co tym bardziej upewnia poprawność takiej jej kwalifikacji.

Wobec powyższego poddanie tych postanowień umownych kontroli pod kątem abuzywności jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 385 ¹ § 1 zd. drugie k.c.) a zatem jeżeli nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem , nie spełniając tym samym wymogu przejrzystości materialnej wynikającej z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 dyrektywy nr 93/13.

Jak wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 20 września 2017 r. w sprawie o sygnaturze C - 186/16, wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że warunek ten musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany , a przy tym, jako osoba dostatecznie uważna i rozsądna , mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, ale również miał realną możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych takiego potencjalnego następstwa dla swoich zobowiązań finansowych.

Zdaniem Sądu II instancji, ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu nie dają dostatecznych podstaw do uzasadnionego przyjęcia, iż w momencie zawierania umowy kredytobiorcy mieli możliwość uzyskania pełnego rozeznania co do wysokości świadczenia, które będą mieli obowiązek spełnić oraz i w szczególności , co do ryzyka zmiany kursu waluty w przyszłości i wpływu tej zmiany na rzeczywiste saldo ich zobowiązania , przekładające się wprost na jego sytuację ekonomiczną , w dającym się przewidzieć realnie okresie , zważywszy , iż [ w wypadku powodów ] mieli związać się z bankiem węzłem obligacyjnym na okres trzydziestu lat.

W szczególności brak było , w dniu zawierania umowy , możliwości ustalenia wysokości zobowiązania ratalnego kredytobiorców wobec banku , / rat kapitałowo - odsetkowych / albowiem wysokość ta zależna była od danych zamieszczonych w nieokreślonej w umowie Tabeli Kursów, stosowanej przez bank . Przy tym sposób zamieszczania w niej tych danych także był pozostawiony wyłącznej jego decyzji. Klienci – konsumenci - nie mieli możliwości ich sprawdzenia ani, tym bardziej, jakiegokolwiek wpływu na ich rzeczywistą wysokość. Tym samym warunek jednoznaczności klauzuli denominacyjnej /przeliczeniowej i kursowej/ , nie został w umowie stron spełniony.

/ por. w tej materii także stanowisko SN zawarte w judykacie z 19 kwietnia 2021r., sygn. III CSK 159/17- powołanym za zbiorem Lex /.

Okoliczności ustalone w sprawie nie pozwalają na potwierdzenie , iż powodowie zostali, przed podpisaniem umowy, w sposób jasny , możliwie pełny i zrozumiały poinformowani o ryzyku walutowym, związanym z możliwością niekorzystnych zmian kursu franka szwajcarskiego w czasie. Przy tym nie można uznać, że obowiązek ten został spełniony przez bank, który poprzestał na ogólnym pouczeniu o możliwości wzrostu kursu w czasie trwania umowy i wynikającym stąd wpływie na wzrost zakresu obowiązku finansowego powodów.

Dodać do tego należy , iż dla potwierdzenia wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka kursowego , nie jest wystarczające odebranie od konsumenta standardowego oświadczenia, iż o takim ryzyku został poinformowany, a taką formę właśnie przybrało oświadczenie małżonków P. (1).

/ por. w tej materii także wyrok SN z 27 listopada 2019r., sygn. II CSK 483/18 powołany za zbiorem Lex /.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą w judykaturze wykładnią art. 385 ¹ §1 k.c. nie budzi wątpliwości, iż postanowienia umowy, które określają zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, a także spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.

/ por. wskazane tylko ilustracyjnie orzeczenia SN z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 i z 29 października 2019 r. sygn. V CSK 382/18 , powołane za zbiorem Legalis /

Klauzule takie mają charakter abuzywny, gdyż kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Przy czym sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie tych interesów polega w tym wypadku na uzależnieniu wysokości świadczenia banku i konsumenta od swobodnej decyzji silniejszej strony stosunku zobowiązaniowego / przedsiębiorcy/.

/ por. tylko ilustracyjnie wyroki SN z 13 grudnia 2018 r., sygn. V CSK 559/17 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 powołany za zbiorem Legalis /.

Stąd nietrafną jest argumentacja strony skarżącej podnoszona w ramach zarzutu naruszenia art. 385 ¹§1 kc , iż Sąd I instancji nie dokonał prawidłowej oceny postanowień umowy składających się na mechanizm przeliczeniowy z punktu widzenia wskazanych wyżej kryteriów , doniosłych dla pozycji powodów wobec banku – przedsiębiorcy , w ramach stosunku umownego ani też nie wskazał dlaczego te kryteria ustawowe uznaje w rozstrzyganej sprawie za spełnione.

Nie ma też racji strona skarżąca , twierdząc w ramach motywów tego zarzutu , iż świadczenie kredytobiorców było od samego początku jednoznacznie oznaczone , odwołując się do faktu , iż umowa zawarta przez strony miała charakter kredytu denominowanego a suma kapitału określona w walucie szwajcarskiej.

Powodowie chcieli uzyskać pieniądze w walucie polskiej, z przeznaczeniem na pokrycie kosztów budowy przez (...) spółkę z o. o. w K. , budynku wielorodzinnego , w którym znajdzie się ich lokal mieszkalny, położony w K. przy ul. (...).

Od banku otrzymali złotówki i w tej walucie także spłacali do lutego 2019r., swoje zobowiązanie zwrotne wobec oponenta procesowego. Rozmiar tak sumy kapitału oraz skala ich długu , będąc kształtowanymi przez oznaczony przez bank jednostronnie mechanizm przeliczenia, w ramach mechanizmu denominacji , wyklucza przyjęcie argumentów strony skarżącej za uzasadnione.

Dlatego , ocenie Sądu Apelacyjnego, postanowienia łączącej strony umowy, zawartej w dniu 23 listopada 2005r., w zakresie ryzyka walutowego oraz określające wskazany wyżej sposób dokonywania przeliczeń walut polskiej i szwajcarskiej , w odwołaniu się do danych kursowych kształtowanych jednostronnie przez bank, przybierających postać przygotowanych przezeń i obowiązujących w banku (...), uznać należy, za niedozwolone

Nie ma znaczenia dla tej oceny to, w jaki sposób umowa w rzeczywistości była wykonywana i czy oraz w jaki sposób , po jej zawarciu , zmieniała się jej treść.

/ por. także uchwalę[ 7] Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17 powołaną za zbiorem Lex.

Przechodząc do oceny skutków niedozwolonego charakteru tych postanowień , wskazać na wstępie należy , iż zgodnie z treścią uchwały SN z dnia 7 maja 2021 sygn. III CZP 6/21 , powołanej za zbiorem Lex /, której stanowisko Sąd II instancji, w składzie rozpoznającym sprawę podziela, niedozwolone postanowienie umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który ewentualnie może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

W rozpoznawanej sprawie , o czym była już uprzednio mowa , stanowisko powodów było jednoznaczne co do tego, iż[ żądając od początku sporu zwrotu części dotąd spełnionych świadczeń] , nie są zainteresowani , w warunkach abuzywności części postanowień, w utrzymaniu w dalszym ciągu umowy jako obowiązującej pomiędzy stronami.

Eliminacja tych postanowień z umowy powoduje brak możliwości określenia mechanizmu oznaczenia wysokości świadczenia jakie konsumenci - kredytobiorcy - mają otrzymać od drugiej strony- skoro- jak w rozstrzyganej sprawie - otrzymali świadczenie w walucie polskiej po jego przeliczeniu według kursu / ceny / kupna waluty szwajcarskiej oraz zostali zobowiązani zwrócić na rzecz banku , w ramach umowy kredytu denominowanego w walucie szwajcarskiej , w odwołaniu się do kursu jej sprzedaży przez pozwany bank, wedle którego, [ w stanie faktycznym rozstrzyganej sprawy ] przeliczana miała być wpłata złotówkowa, mająca prowadzić do ograniczenia długu R. i A. P. (1).

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w motywach wyroku z dnia 3 października 2019r sygn. C – 260/18 , postanowienie art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 , należy wykładać w ten sposób [a jest to wykładania, którą Sądy krajowe muszą brać pod uwagę przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw], iż stoi ono na przeszkodzie wypełnianiu luk w umowach spowodowanych eliminacją klauzul uznawanych za niedozwolone , wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, nie będących przepisami dyspozytywnymi lub takimi , które będą mieć zastosowanie dlatego , że strony umowy wyrażą na to wolną i uświadomioną zgodę.

Takiej regulacji ,[ jak dotąd] w polskim porządku prawnym brak.

Nie można też w sposób usprawiedliwiony przyjmować , że wolą stron w listopadzie 2005r. było zawarcie umowy kredytu waloryzowanego walutą obcą , bez mechanizmu waloryzacji wzajemnych świadczeń , na podstawie kursów waluty polskiej i szwajcarskiej, przy równoczesnym pozostawieniu wskaźnika referencyjnego LIBOR, stosowanego tylko w kredytach walutowych oraz kredytach waloryzowanych do takiego zagranicznego pieniądza[ które z punktu widzenia interesów umownych kredytobiorców , są traktowane tak jak kredyty złotowe]

Analiza treści pozostałych postanowień umownych w tym w szczególności tych , które określały sposób wypłaty kwoty kredytu i warunki jej spłaty, takiemu zamiarowi w sposób nie budzący wątpliwości zaprzecza , by przypomnieć tylko sposób określenia wysokości należności odsetkowej i sposobu jej wyrażenia.

Skoro tak , to uzasadnionym jest wniosek zgodnie z którym tego rodzaju zabiegi , jakie postuluje bank motywując omawiane zarzuty materialne , mające polegać na utrzymaniu umowy w mocy, są - szczególnie przy stanowczym- zrelacjonowanym wyżej , stanowisku procesowym powodów , niedopuszczalne, skoro prowadziłoby to , do tak znacznego przekształcenia umowy, iż wywołałoby skutek nie dający się pogodzić z charakterem stosunku prawnego nawiązanego przez strony.

Trzeba także podkreślić , iż eliminacja postanowień niedozwolonych o ile nie miałoby prowadzić do nieważności umowy jako całości , musi zapewniać to , że prawa i obowiązki stron są nadal ściśle oznaczone i w tym zakresie nie zachodzi skutek deformacji regulacji umownej, [także z punktu widzenia celu jaki strony chciały osiągnąć, wyrażając wzajemny konsens poprzez zawarcie umowy kredytowej określonego rodzaju, na oznaczonych naówczas warunkach].

W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju deformacja , przy aprobacie dla argumentacji apelacyjnej banku , zwłaszcza zaważywszy na charakterystyczne elementy kredytu waloryzowanego walutą obcą , miałaby przy jej potencjalnym utrzymaniu , miejsce.

Już tylko uzupełniająco i na marginesie , wobec kolejnych argumentów skarżącego , co do tego, że powodowie wybrali samodzielnie rodzaj kredytu i byli uprawnieni do jego przewalutowania wskazać należy , iż z ich ,[ a w szczególności R. P. k. 198 v akt] , zeznań wynika, iż jedynym kredytem jaki zaoferował bank w ich ówczesnej sytuacji finansowej był kredyt denominowany we franku szwajcarskim, a nie zostali poinformowani o możliwości spłacania zobowiązania bezpośrednio w walucie kredytu.

Zważywszy na datę oceny abuzywności postanowień umownych, potencjalna możliwość przewalutowania / którego warunków nota bene skarżący nie podaje/ dla oceny roszczenia ustalającego, jest pozbawiona znaczenia prawnego.

Nie ma racji strona pozwana podnosząc zarzut naruszenia art. 410 §1 i 2 kc w zw z art. 405 kc oraz 411 pkt 2 kc

Biorąc pod rozwagę , w czym bank upatruje naruszenia tych przepisów poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie , polegające na niewłaściwej kwalifikacji świadczenia objętego roszczeniem pieniężnym powodów , jako nienależnego, zarzut ten nie jest trafny.

Strona skarżąca nie dostrzega , że to, co R. i A. P. (2) objęli tym roszczeniem stanowi część świadczenia pieniężnego , które spełnili na rzecz (...) S.A. ,w wykonaniu umowy kredytowej . Uwzględnione zaskarżonym wyrokiem roszczenie zwrotne jest wynikiem uznania , iż podstawa świadczeń wzajemnych stron od samego początku nie istniała, wobec nieważności umowy , która była dla nich źródłem i racją prawną./ condictio sine causa /.

Pozwany bank w sposób nieuzasadniony w swojej argumentacji o realizacji tego zarzutu, odwołuje się także do noprmy art. 411 pkt2 kc uznając , że w oparciu o nią nie jest zobowiązany do zwrotu tego świadczenia na ich rzecz .

Przepis ten nie może mieć dla oceny roszczenia pieniężnego powodów zastosowania albowiem dotyczy przypadków wyłączenia takiego obowiązku w zupełnie odmiennej , niż ustalona w rozstrzyganej sprawie sytuacji. Takiej , w której tylko i wyłącznie wzgląd na szczególne wartości o charakterze moralnym usprawiedliwiają takie wyłączenie , po stronie podmiotu znajdującego się wyjątkowej sytuacji. Taka po stronie (...) S.A. w sposób oczywisty nie ma miejsca.

Sąd II instancji uznał za niezasadny , podniesiony na apelacyjnym etapie sporu stron przez bank , zarzut zatrzymania do kwoty udzielonego powodom kapitału.

Powołując się na mogące być uznane za ukształtowane najbardziej aktualne orzecznictwo SN , co do merytorycznej zasadności takiego zarzutu w tzw. „ sprawach frankowych „ / por. spośród kilku , stanowisko SN zawarte w judykacie z dnia 24 października 2024r , sygn. I CSK 2443/24 – powołanym za zbiorem Lex / , które Sąd Apelacyjny, w składzie rozpoznającym sprawę podziela ; przyjąć należy , iż w sytuacji gdy strona sporu , szczególnie bank – przedsiębiorca - w relacji z konsumentem , może skutecznie powołać zarzut potrącenia wierzytelności wzajemnej , wobec pretensji finansowej drugiej strony , nie jest uprawniona do korzystania z zarzutu zatrzymania w powołaniu się , jako na jego źródło , na taką wierzytelność własną.

Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozstrzyganym sporze , a , jak dotąd bank z możliwości potrącenia nie zdecydował się skorzystać .

Apelacja strony pozwanej prowadzi do zmiany objętego nią orzeczenia Sądu I instancji tylko w niewielkim zakresie , a mianowicie co sposobu w jaki został w punkcie IV sentencji zaskarżonego orzeczenia , określony sposób spełnienia obowiązku zapłaty przez bank na rzecz powodów kosztów procesu.

Odwołując się do reguły , iż solidarna odpowiedzialność za dług lub takie samo uprawnienie po stronie wierzycielskiej, może wynikać tylko z umowy albo ustawy , Sąd II instancji wskazując, iż przy braku podstawy umownej , żaden przepis ustawowy nie powołuje takiego rodzaju uprawnieninia małżonków P. wobec dłużnika, przyjął, iż obowiązek zapłaty tych kosztów jest takim , który bank ma spełnić łącznie na rzecz powodów/ inaczej to określając spełnienie tego świadczenia ma nastąpić „ do niepodzielnej ręki „ /

Z podanych powodów w uznaniu apelacji strony pozwanej , za uzasadnioną tylko w tym zakresie, Sąd Apelacyjny zmienił objęty kontrola instancyjną wyrok w punkcie IV sentencji w sposób wskazany w punkcie 2 orzeczenia zmieniającego , na podstawie art. 386 §1 kpc .

W pozostałej części apelacja , jako nieuzasadniona , uległa oddaleniu, na podstawie art. 385 kpc. / pkt 3 sentencji motywowanego wyroku/.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 100 kpc w zw. z art. 391 §1 kpc, w ramach zastosowania której , Sąd uwzględnił ostateczny wynik sporu na jego odwoławczym etapie.

Ocenił , że w warunkach, gdy apelacja strony pozwanej została uwzględniona jedynie w niewielkiej części i to nie z przyczyn powoływanych przez bank, jest ona zobowiązana zwrócić w całości koszty postępowania apelacyjnego, celowo poniesione przez powodów, a świadczenie z tego tytułu przynależy łącznie obydwojgu małżonkom.

Ich suma odpowiada wynagrodzeniu reprezentującego ich zawodowego pełnomocnika - radcy prawnego , ustalonym , jako pochodna wartości przedmiotu zaskarżenia , na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 [ jedn. tekst DzU z 2018 poz.265 ].

Kwota należna z tytułu rozliczeń kosztowych została zasądzona, po myśli art. 98 §1 ¹kpc, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie , o których Sąd II instancji był obowiązany orzec z urzędu. / pkt 4 sentencji motywowanego orzeczenia /.