I ACa 1305/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2021-09-07
Niniejszy dokument nie stanowi doręczenia w trybie art. 15 zzs 9 ust. 2 ustawy COVID-19 (Dz.U.2021, poz. 1842)
Sygn. akt I ACa 1305/18
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 września 2021 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: |
SSA Grzegorz Krężołek |
Protokolant: |
sekretarz sądowy Iwona Mrazek |
po rozpoznaniu w dniu 7 września 2021 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa Banku (...) S.A w W. uprzednio (...) Bank S.A we W.
przeciwko B. M.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 21 czerwca 2018 r. sygn. akt I C 1971/17
1. zmienia punkt II zaskarżonego wyroku w ten sposób, że powództwo oddala w całości;
2. eliminuje z treści zmienianego wyroku jego punkt III i korygując oznaczenie dotychczasowego punktu IV, oznaczając go jako punkt III nadaje mu treść;
„III zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego B. M. kwotę 5 417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu”;
3. zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 5 417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;
4. nakazuje ściągnąć od Banku (...) S.A w W. uprzednio (...) Bank S.A we W. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 5 726 zł (pięć tysięcy siedemset dwadzieścia sześć złotych) tytułem opłaty od apelacji, której pozwany nie miał obowiązku ponieść.
SSA Grzegorz Krężołek
Sygn. akt : I ACa 1305/18
UZASADNIENIE
W pozwie złożonym w postępowaniu nakazowym , skierowanym przeciwko B. M. , (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wniósł o orzeczenie nakazem obowiązku zapłaty przez pozwanego kredytobiorcę kwoty 114.709,57 zł wraz z umownymi karnymi odsetkami liczonymi od dnia 29 marca 2017 r. do dnia zapłaty według zmiennej, rocznej stopy procentowej, wynoszącej czterokrotność stopy lombardowej NBP, wynoszącej na dzień formułowania żądania 10,00%, w skali roku ale nie wyższych od odsetek maksymalnych za opóźnienie , stanowiących dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP. Bank domagał się także obciążenia pozwanego kosztami postepowania.
Uzasadniając żądanie wskazał , iż udzielił pozwanemu kredytu na podstawie Umowy Kredytu Konsolidacyjnego Powtórnego nr (...) z dnia 11 czerwca 2013 r.
Wierzytelność stała się wymagalna w dniu 14 września 2016 r.
Pozwany nie spłacił całości udzielonego kredytu, a na wskutek braku terminowej spłaty jego rat , bank wypowiedział umowę łączącą strony i postawił całą wierzytelność w stan natychmiastowej wymagalności, wzywając dłużnika do zapłaty całości zadłużenia.
Pozwany nie uczynił tego w wyznaczonym terminie wskazanym w żądaniu, wobec tego koniecznym stało się dochodzenie kwoty określonej w pozwie na drodze procesu sądowego
W dniu 7 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy w K. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym , w sprawie oznaczonej sygnaturą(...), którym uwzględnił powództwo w całości.
Pozwany , kwestionując je w całości domagał się oddalenia powództwa oraz obciążenia strony przeciwnej kosztami procesu.
W swoim stanowisku zaprzeczył istnieniu swojego zobowiązania wobec banku podnosząc , iż strona powodowa bank nie dowiódł wysokości ani wymagalności roszczenia którego dochodzi , w tym zasad określenia jej wysokości i kwot od jakich wyliczył i skapitalizował odsetki umowne i karne.
Twierdził , że dokumenty przedłożone przez kredytodawcę , służące temu celowi, nie są wiarygodne albowiem to jednie kopie oryginałów , bez ich prawidłowego poświadczenia jako z nimi zgodnych , przez osoby do tego upoważnione po stronie banku.
Podnosił też , iż nie można umowy kredytowej z dnia 11 czerwca 2013r uznać za ważnie zawartą , skoro brak jest dowodu , że osoby pod nią podpisane za stronę powodową miały kompetencje do składania oświadczeń woli w imieniu kredytodawcy. B. M. przeczył także temu aby kredyt został rzeczywiście uruchomiony , a on otrzymał pożyczony kapitał.
Argumentował także , że umowa zawierała niedozwolone postanowienia , pozwalające na naliczenie przez bank należności obciążających drugą stronę z którymi w istocie nie wiązały się realnie żadne jego czynności podejmowane w tracie trwania umowy. Wraz z tym zarzutem twierdził również , że strona pozwana wadliwie określiła wysokość dochodzonego świadczenia nie wyjaśniając podstaw dla różnicy pomiędzy kwotą kredytu a sumą , którą dochodzi w pozwie , która jest od niej wyższa.
Zdaniem pozwanego bezzasadność roszczenia wynika także stąd , że bank nie była uprawniony do wypowiedzenia umowy bezpośrednio po tym kiedy doszło do zaległości w spłacie przez niego rat.
Przed wypowiedzeniem winien był wezwać kredytobiorcę do zapłaty zadłużenia , a także przeprowadzić procedurę restrukturyzacji , których to czynności zaniechał. Pozwany ponadto uznawał oświadczenie o wypowiedzeniu za nieskuteczne jako złożone , w sposób niedopuszczalny , pod warunkiem rozwiązującym. Twierdził też samo oświadczenia strony powodowej o wypowiedzeniu umowy nie zostało mu prawidłowo doręczone.
Trafności tych zarzutów strona przeciwna zaprzeczyła w piśmie procesowym z dnia 10 stycznia 2018r / k. 92-93 akt / oceniając je jako niezasadne.
Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2018r , Sąd Okręgowy w Krakowie :
- uchylił w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany w dniu 7 kwietnia 2017 r. w sprawie o sygnaturze(...)[ pkt I ],
- zasądził od B. M. na rzecz powoda (...) Bank S.A. z siedzibą we W. kwotę 114.500,57 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 104.372,31 zł od dnia 29 marca 2017 roku do dnia zapłaty, w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego z zastrzeżeniem, że ich maksymalna wysokość nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych [pkt II],
- w pozostałym zakresie oddalił powództwo [ pkt III], oraz
- zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 6.851 zł , tytułem kosztów procesu [ pkt IV sentencji orzeczenia ].
Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :
W dniu 11 czerwca 2013 r. (...) Bank S.A. we W. zawarł z B. M. umowę Kredytu Konsolidacyjnego Powtórnego nr (...).
Obsługa tego kredytu miała być prowadzona poprzez wskazany w umowie rachunek bankowy.
Pozwany otrzymał kwotę 153.753,52 zł i zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 ratach miesięcznych , obejmujących kapitał, odsetki i opłatę za prowadzenie rachunku kredytowego, płatnych do 10 dnia każdego miesiąca, poczynając od dnia 10 lipca 2013 r, a w przypadku, gdy dzień ten przypadał na dzień ustawowo wolny od pracy oraz soboty, środki w kwocie wymaganej spłaty powinny być zapewnione w ostatnim dniu roboczym przed dniem płatności.
Wysokość każdej raty wynosiła 2 880,18 zł, z wyjątkiem ostatniej w kwocie 1 808,86. Zgodnie z § 2 ust 10 umowy , w przypadku niewykonania przez kredytobiorcę zobowiązań wynikających z niej , bank miał prawo podjąć czynności podejmuje windykacyjne. Za nie był uprawniony naliczyć obciążające drugą stronę opłaty, zgodnie z Tabelą opłat i prowizji do której odwoływała się umowa w § 6.
Zgodnie z jej postanowieniami , opłata za wysłanie monitu listem zwykłym wynosiła 15 zł, a listem poleconym 18 zł, opłata za windykacyjną wizję terenową 110 zł, za wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego 70 zł. Natomiast opłata administracyjna stanowiąca koszt pozyskania danych , w zależności od rzeczywistych kosztów , wynosiła od 20 do 50 zł.
Zgodnie z § 1 ust 10 umowy, oprocentowanie nominalne kredytu wynosi 14,00% w stosunku rocznym i było stałe. Odsetki naliczane od rzeczywistego zadłużenia pozostającego do spłaty. Oprocentowanie nominalne nie mogło ,w stosunku rocznym, przekraczać stopy odsetek maksymalnych NBP, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 17,00% w stosunku rocznym.
W przypadku, gdy stopa odsetek byłaby niższa niż określone w umowie oprocentowanie nominalne, bank był uprawniony naliczać odsetki wg obowiązującej w danym dniu stopy odsetek maksymalnych. W przypadku naliczania odsetek wg stopy odsetek maksymalnych , strona powodowa dokonywać miała przeliczenia wielkości ujętych w harmonogramie spłaty kredytu.
Informację o zmianie liczby rat i wysokości ostatniej raty wyrównawczej bank miał przekazać kredytobiorcy niezwłocznie po dokonaniu zmiany.
W § 5 ust 10 umowy pozwany oświadczył, że przed zawarciem umowy kredytu, otrzymał formularz informacyjny dotyczący zawieranej umowy kredytowej.
Zgodnie z § 2 ust 7, niespłacenie przez kredytobiorcę raty kredytu w terminie ustalonym w umowie albo spłacenie jej w niepełnej wysokości powodowało uznanie takiej należności za zadłużenie przeterminowane. Od zadłużenia przeterminowanego z tytułu kapitału strona powodowa pobierała odsetki karne, naliczane są wg. zmiennej stopy procentowej, stanowiącej czterokrotność obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 17% w stosunku rocznym.
Bank miał prawo dokonać odpowiednich zmian, w postaci podwyższenia lub ograniczenia wysokości oprocentowania zadłużenia, w przypadku zmiany stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP.
W myśl § 2 ust 8 umowy stron , w przypadku opóźnienia z zapłatą w terminach określonych w umowie kredytu pełnych rat, za co najmniej dwa okresy płatności bank miał wezwać kredytobiorcę, w formie monitu wysłanego listem poleconym, do zapłaty tych zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy .
W przypadku, gdyby druga strona nie uregulowała zaległości w powyższym terminie, bank miał prawo do wypowiedzenia umowy i doprowadzenia do jej rozwiązania z upływem 30-dniowego okresu tegoż.
W realizacji umowy , w dniu jej podpisania, strona powodowa uruchomiła środki kredytowe i przelała na konto pozwanego kwotę 10.000 zł, . Ponadto przekazał dalsze sumy celem spłaty innych zobowiązań pozwanego. W dniu 11 czerwca 2013 były to kwoty 14.230,51 zł oraz 69.981,01 zł. W dniu następnym natomiast 3598 zł , 3755 zł, 5.196,00 zł, 5.827 zł, 8.003 zł, 9.151 zł, 9.909, zł, i 24.103zł.
Z dalszej części ustaleń Sądu I instancji wynika , że na poczet spłaty zadłużenia pozwany dokonał następujących wpłat :
- kwoty 2.880,18 zł w dniu 10.07.2013 r.,
- kwoty 2.880,18 zł w dniu 09.08.2013 r.,
- kwoty 2.880,18 zł w dniu 10.09.2013 r.,
- kwoty 2.880,18 zł w dniu 10.07.2013 r.,
- kwoty 101,35 zł w dniu 10.10.2013 r.,
- kwoty 2.779,33 zł w dniu 11.10.2013 r.,
- kwoty 364,87 zł w dniu 08.11.2013 r.,
- kwoty 1012.521,19zł w dniu 18.11.2013 r.,
- kwoty 208,53 zł w dniu 10.12.2013 r.,
- kwoty 2.672,58 zł w dniu 12.12.2013 r.,
- kwoty 2.672,58 zł w dniu 12.12.2013 r.,
- kwoty 71,67 zł w dniu 01.01.2014 r.,
- kwoty 2.818,94 zł w dniu 31.01.2014 r.,
- kwoty 183,76 zł w dniu 10.02.2014 r.,
- kwoty 2.698,43 zł w dniu 14.02.2014 r.,
- kwoty 250,33 zł w dniu 10.03.2014 r.,
- kwoty 2.631,01 zł w dniu 13.03.2014 r.,
- kwoty 637,72 zł w dniu 10.04.2014 r.,
- kwoty 2.245,04 zł w dniu 15.04.2014 r.,
- kwoty 746,19 zł w dniu 09.05.2014 r.,
- kwoty 2.139,68 zł w dniu 19.05.2014 r.,
- kwoty 312,15 zł w dniu 10.06.2014 r.,
- kwoty 2.568,53 zł w dniu 11.06.2014 r.,
- kwoty 428,33 zł w dniu 10.07.2014 r.,
- kwoty 2.455,75 zł w dniu 17.07.2014 r.,
- kwoty 249,68 zł w dniu 08.08.2014 r.,
- kwoty 2.660,48 zł w dniu 25.08.2014 r.,
- kwoty 54,37 zł w dniu 10.09.2014 r.,
- kwoty 2.831,83 zł w dniu 22.09.2014 r.,
- kwoty 364,82 zł w dniu 10.10.2014 r.,
- kwoty 2.515,36 zł w dniu 10.10.2014 r.,
- kwoty 481,46 zł w dniu 10.11.2014 r.,
- kwoty 2.399,71 zł w dniu 12.11.2014 r.,
- kwoty 1.097,26 zł w dniu 10.12.2014 r.,
- kwoty 1.782,92 zł w dniu 10.12.2014 r.,
- kwoty 2.880 zł w dniu 09.01.2015 r.,
- kwoty 1.331,32 w dniu 10.02.2015 r.,
- kwoty 1.550,35 zł w dniu 10.02.2015 r.,
- kwoty 1.449,31 zł w dniu 10.03.2015 r.,
- kwoty 1.430,87 zł w dniu 10.03.2015 r.,
- kwoty 1.569,00 zł w dniu 10.04.2015 r.,
- kwoty 1.329,95 zł w dniu 23.04.2015 r.,
- kwoty 167,43 zł w dniu 08.05.2015 r.,
- kwoty 2.738,28 zł w dniu 28.05.2015 r.,
- kwoty 258,27 zł w dniu 10.06.2015 r.,
- kwoty 2.646,60 zł w dniu 30.06.2015 r.,
- kwoty 49,95 zł w dniu 10.07.2015 r.,
- kwoty 2.857,61 zł w dniu 03.08.2015 r.,
- kwoty 138,94 zł w dniu 10.08.2015 r.,
- kwoty 2.746,86 zł w dniu 21.08.2015 r.,
- kwoty 49,69 zł w dniu 10.09.2015 r.,
- kwoty 2.858,38 zł w dniu 05.10.2015 r.,
- kwoty 38,16 zł w dniu 09.10.2015 r.,
- kwoty 2.868,30 zł w dniu 30.10.2015 r.,
- kwoty 2.880 zł w dniu 10.11.2015 r.,
- kwoty 126,80 zł w dniu 10.11.2015 r.,
- kwoty 2.779,22 zł w dniu 01.12.2015 r.,
- kwoty 15,88 zł w dniu 10.12.2015 r.,
- kwoty 2.868,06 zł w dniu 17.12.2015 r.,
- kwoty 256,73 zł w dniu 08.01.2016 r.,
- kwoty 2.684,87 zł w dniu 08.01.2016 r.,
- kwoty 346,23 zł w dniu 10.02.2016 r.,
- kwoty 2.560,94 zł w dniu 04.03.2016 r.,
- kwoty 234,16 zł w dniu 10.03.2016 r.,
- kwoty 3.011,99 zł w dniu 11.04.2016 r.
Łącznie była to kwota 95.723,04 zł.
Pismem z dnia 6 czerwca 2016 r., które zostało nadane w urzędzie pocztowym w tym samym dniu, strona powodowa wezwała B. M. do zapłaty nieuregulowanej zaległości w kwocie 5.595,36 zł, wynikających z łączącej strony umowy , w terminie czternastu dni wskazując, że brak opłaty może prowadzić do wypowiedzenia umowy.
Pismem z dnia 8 czerwca 2016 r. które zostało nadane w urzędzie pocztowym w dniu 9 sierpnia 2018 r., w związku z brakiem spłaty wymagalnych należności, bank złożył oświadczenia o wypowiedzeniu umowy zawartej przez strony z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia (liczonego od dnia doręczenia wypowiedzenia) równocześnie wzywając B. M. do spłaty całego zasłużenia w kwocie 109.114,43 zł, w tym: 104.372,31 złotych tytułem kapitału, 4.239,28 zł, z tytułu odsetek oraz 293,84 zł jako kosztów windykacji.
W dokumencie zawierającym oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, strona powodowa wskazała równocześnie , iż w razie wpłacenia przez niego kwoty 17.577,53 zł oświadczenie o wypowiedzeniu może zostać wycofane.
W piśmie z dnia 27 lutego 2017 r., w związku z nieuregulowaniem zadłużenia wynikającego z umowy bank wezwał pozwanego do zapłaty świadczenia , które okazało się nieskuteczne.
Ocenę prawna roszczenia strony powodowej , które Sąd I instancji , w świetle wskazanych wyżej ustaleń , uznał za usprawiedliwione niemal w całości , można zreasumować wskazując na następujące stwierdzenia i wnioski Sądu niższej instancji :
a/ bezzasadny jest zarzut pozwanego wywodzony z faktu przedstawienia przez bank jedynie nie uwiarygodnionych kopii dokumentów potwierdzających podstawę oraz wysokość wierzytelności dochodzonej pozwem
Zgodnie z dyspozycją art. 129 § 2 k.p.c. zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem lub radcą prawnym. Pełnomocnik ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem, w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis pełnomocnika, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie – również godzinę dokonania czynności.
W rozstrzyganej sprawie wszystkie wymagające tego dokumenty zostały potwierdzone co do ich zgodności z oryginałami przez radcę prawnego będącego pełnomocnikiem strony powodowej zgodnie z wyżej wskazanymi wymogami. Natomiast obowiązek przedstawienia oryginałów dokumentów aktualizuje się dopiero w sytuacji zgłoszenia takiego żądania przez stronę przeciwną.
Takiego żądania pozwany nie formułował.
Złożone w tej formie dokumenty w postaci umowy kredytu nr (...), harmonogramu spłat, zestawienia należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę oraz historia rachunku bankowego, dostatecznie , wbrew stanowiska B. M., dowodzą istnienia umownej podstawy oraz wysokości roszczenia dochodzonego pozwem.
Sąd pokreślił , że zostały on przedstawione przez bank w wymaganym ustawowo terminie , w reakcji na zarzuty pozwanego wniesione od nakazu zapłaty. Wcześniejsze powoływanie ich było nieuzasadnione , w szczególności dlatego , iż dochodzący roszczenia nie ma obowiązku przewidywania linii obrony którą może zaprezentować przeciwnik procesowy wobec jego żądania i wobec tego przedstawiać dowody niejako wyprzedzając potencjalne merytoryczne stanowisko oponenta co do rozstrzygnięcia,
b/ niezasadny jest zarzut nieważności umowy kredytowej zawartej przez strony , wywodzony z twierdzenia , zgodnie z którym w imieniu banku podpisały ją osoby do tego nie umocowane we właściwy sposób.
Już z treści pieczęci umieszczonych obok podpisów tych osób wynika, że byli to pracownicy banku- kredytodawcy.
Sąd I instancji, odwołując się do normy art. 97 kc., wskazał również , iż nie stanowi ona podstawy do domniemania, iż każda umowa została zawarta w lokalu przedsiębiorstwa, a jedynie takie zgodnie z którym, jeśli została zawarta w lokalu przedsiębiorstwa z osobą tam czynną, to jest zawarta skutecznie, ze skutkiem dla przedsiębiorstwa. Podkreślił także , iż pozwany mimo ciążącego na nim w tym zakresie obowiązku dowodowego, nie wykazał , że umowa kredytowa z dnia 11 czerwca 2013 r. została podpisana poza siedzibą banku. Nie przeczył również temu , że umowę tę podpisał,
c/ jako nietrafny ocenił Sąd Okręgowy zarzut pozwanego sprowadzający się do twierdzenia , że nie otrzymał środków finansowych z udzielonego kredytu oraz do tezy, że strona przeciwna nie udowodniła wysokości dochodzonej wierzytelności, wobec nie wskazania podstaw dla różnicy pomiędzy kwotą kredytu pozostałego do spłaty a wierzytelnością objętą żądaniem zapłaty.
Zdaniem Sądu dokumenty złożone przez stronę powodową w odpowiedzi na stanowisko pozwanego przedstawione w zarzutach od nakazu zapłaty , w postaci historii rachunku, zestawienia należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę, potwierdzające uruchomienie kredytu oraz przekazanie środków pieniężnych na rachunek pozwanego oraz zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 11 czerwca 2013 r do 9 stycznia 2018 są dostateczną podstawą do tego aby trafność ich obu wykluczyć.
Sąd I instancji zwrócił także uwagę na fakt , że przez pewien okres trwania umowy kredytowej B. M. swoje zobowiązanie umowne wobec banku , oparte na czynności prawnej z 11 czerwca 2013r. regulował , nie wskazując na okoliczności , które obecnie czyni podstawą faktyczną dla formułowania tych zarzutów.
Wbrew argumentacji pozwanego kredytobiorcy fakt ,że wyciąg z ksiąg banku ma charakter jedynie dokumentu m prywatnego nie podważa tego , iż może on stanowić potwierdzenie wysokości zadłużenia kontrahenta strony powodowej. Podlega bowiem ocenie Sądu jak każdy inny dowód.
Powołując się na przepis art. 6 kc oraz 485 k.p.c. Sąd niższej instancji argumentował, iż złożone przez stronę powodową w procesie dokumenty stanowiły dostateczną podstawę do wydania na ich podstawie nakazu zapłaty, którym żądanie pozwu zostało uwzględnione.
O ile pozwany negował zarówno istnienie podstawy swojej odpowiedzialności oraz wysokość wierzytelności dochodzonej przez bank, powinien był wykazać dowodowo istnienie podstaw dla swojego stanowiska , bo to na nim spoczywał ciężar dowiedzenia okoliczności faktycznych potwierdzających jego zarzuty.
Tymczasem pozwany pozostał w tym zakresie bierny, a jego stanowisko procesowe ograniczyło się do zaprzeczeń i gołosłownego podważania twierdzeń strony przeciwnej.
Tym samym zarzuty nie mogły zostać podzielone,
d/ za niezasadny ocenił Sąd I instancji także zarzut pozwanego , który negował skuteczność oświadczenia kredytodawcy o wypowiedzeniu umowy z dnia 11 czerwca 2013 nr (...).
Oświadczenie to , wbrew stanowisku obecnie apelującego uznał za takie z którego treści jednoznacznie wynika , iż bank wypowiada pozwanej umowę i stawia całość kredytu w stan natychmiastowej wymagalności zobowiązując druga stronę do jego spłaty.
W szczególności nie można podzielić wobec tego stanowiska pozwanego , że oświadczenie to jest jednie wezwaniem do zapłaty.
Wbrew zapatrywaniu kredytobiorcy , oświadczenie o wypowiedzeniu należy uznać za skutecznie doręczone drugiej stronie umowy kredytowej albowiem zgodnie z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, w której mogła się zapoznać z jego treścią. Przepis nie wymaga zatem, aby adresat oświadczenia zapoznał się faktycznie z jego treścią, wystarczająca jest sama taka możliwość.
Daje ją przy tym wysłanie pisma zawierającego oświadczenie woli przesyłką poleconą, a dowód nadania przesyłki rejestrowanej stanowi uprawdopodobnienie doręczenia jej adresatowi. To adresat może je obalić wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jego treścią.
Nadanie - jak w rozstrzyganej sprawie - listu poleconego zawierającego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, jest dowodem prima facie , iż został on doręczony , skutkując możliwością zapoznania się z tym oświadczeniem przez adresata.
W okolicznościach ustalonych w sprawie takie domniemanie należy przyjąć skoro , jak wynika z dowodów przesyłka polecona została przez bank do pozwanego wysłana pod właściwy adres , a zbieżność czasowa pomiędzy datą pisma zawierającego oświadczenie o wypowiedzeniu / 8 sierpnia 2016r / i nadania przesyłki poleconej do pozwanego / 9 sierpnia 2016r / pozwala , w odwołaniu się do zasad doświadczenia życiowego przyjmować , że zawierała ono to oświadczenie.
B. M. poza zakwestionowaniem faktu doręczenia , nie powołał ani nie udowodnił żadnych faktów , które skutecznie mogłyby podważyć wskazane wyżej domniemanie.
W ocenie Sądu nie zasługiwało na uwzględnienie stanowisko pozwanego, iż nie otrzymał wzorca umowy przed zawarciem umowy. Z treści postanowienia § 5 ust 10 umowy z dnia 11 czerwca 2013 r. wynikało , że pozwany potwierdził, iż zapoznał się z formularzem informacyjnym dotyczącym kredytu.
Sąd Okręgowy , odwołując się do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale [7] z dnia 22 marca 2013r , sygn. III CZP 85/12 oraz w orzeczeniu z dnia 24 września 2015r , sygn. V CSK 698/14 ocenił , iż wbrew zapatrywaniu pozwanego , który powołał się, wskazując na art. 89 kc., na nieskuteczność wypowiedzenia wobec zawarcia w oświadczeniu banku z 8 sierpnia 2016r warunku rozwiązującego, możliwe jest niestanowcze wypowiedzenie umowy o kredyt i stworzenie tym samym kredytobiorcy możliwości doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego na dotychczasowych warunkach.
Tak należało traktować fragment treści tego oświadczenia zgodnie z którym wpłacenie przez pozwanego kwoty 17.577,53 zł będzie oznaczać jego zgodę na cofnięcie przez bank wypowiedzenia,
e/ jako nietrafny oceniony został kolejny zarzut kredytobiorcy twierdzącego , że postanowienia umowy strony dotyczące możliwości zmiany oprocentowania kredytu w trakcie jej trwania mają charakter niedozwolony.
Odwołując się do art.385 1par 1 kc oraz art. 76 ustawy prawo bankowe , Sąd I instancji stanął na stanowisku , iż dopuszczalne jest stosowanie w umowach kredytowych zmiennej stopy oprocentowania, z tym że należy w nich określić warunki zmiany stopy procentowej. Umowa kredytowa zawarta przez strony w dniu 11 czerwca 2013 r. warunek ten spełniała. Określono w niej bowiem w sposób jednoznaczny, że oprocentowanie nominalne kredytu wynosi 14,00% w stosunku rocznym i jest stałe. Nie może w stosunku rocznym przekroczyć odsetek stopy odsetek maksymalnych, wynoszących czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 17,00 % rocznie. Ponadto wskazano, iż może ono ulec zmianie w przypadku zmiany stóp procentowych kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Tak sformułowane założenie zmienności stopy procentowej w umowie kredytu jest powszechnie stosowane w warunkach gospodarki rynkowej. Brak jest, w okolicznościach ustalonych w postępowaniu , podstaw do przyjęcia, iż strona powodowa , w zakresie dokonywanych zmian oprocentowania kredytu zaciągniętego przez pozwanego postępowała w sposób dowolny, czy arbitralny. Kryteria zmienności oprocentowania zostały w umowie określone w sposób czytelny i nie budzący wątpliwości natury interpretacyjnej,
f/ jako chybiony został oceniony również zarzut pozwanego , że bank nie zachował , przed wypowiedzeniem umowy zawartej przez strony procedury służącej restrukturyzacji zadłużenia , zgodnie z art. 75 c ustawy prawo bankowe.
Zdaniem Sądu I instancji norma ta , która weszła w życie z dniem 27 listopada 2015 r. nie wprowadziła obowiązku banku poprzedzenia wypowiedzenia umowy kredytu wezwaniem , o którym mowa w tym przepisie i umożliwienia wystąpienia przez dłużnika z wnioskiem o restrukturyzację.
Nie została też w nim określona sankcja nie zachowania tej procedury , w tym w szczególności nie wynika z niego , że jest nią nieskuteczność wypowiedzenia umowy kredytowej , szczególnie po zmianie art. 75 ust. 1 ustawy prawo bankowe , która zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2016r , a zatem w czasie składania oświadczenia strony powodowej o wypowiedzeniu umowy zawartej z pozwanym.
Zmiana ta, w jego ocenie, potwierdza dodatkowo , że sankcja nieskuteczności wypowiedzenia , przy nie zachowaniu przez bank obowiązków wynikających z art. 75 c nie może zostać zastosowana,
g/ Zdaniem Sądu I instancji B. M. ma racje tylko w tej części swojego stanowiska procesowego w którym podważa wysokość dochodzonego przez bank świadczenia zwrotnego i to tylko w odniesieniu do kwoty 209 złotych , odpowiadającej wskazanym przez stronę powodową kosztom windykacji należności , w warunkach stwierdzenia zaległości po stronie kredytobiorcy.
Jedynie w tym zakresie , oddalając powództwo , Sąd Okręgowy wskazał , że z łączącej strony umowy wynika, że za działania windykacyjne bank mógł pobrać opłaty zgodnie z Tabelą opłat i prowizji wskazaną w § 6.
Jednak w postępowaniu nie wykazał , wysokości faktycznie poniesionych kosztów dochodzenia zaległości kredytowej od pozwanego , w tym tego , jakie elementy składowe tworzą wskazaną wyżej sumę.
Bank nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność podjęcia jakichkolwiek czynności windykacyjnych wobec pozwanego.
Sąd I instancji rozstrzygając o kosztach procesu zastosował art. 100 zd. drugie kpc i wobec wykazania roszczenia przez stronę powodową niemal w całości , obciążył nimi pozwanego. W motywach wskazał szczegółowo jaki elementy złożyły się na przyznaną z tego tytułu bankowi kwotę 6 851 zł.
Apelację od tego wyroku złożył pozwany , w jej wniosku postulując taką jego zmianę, w następstwie której powództwo zostanie oddalone w całości, a strona powodowa obciążona kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.
Jako wniosek ewentualny sformułował żądanie uchylenia orzeczenia Sądu I instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :
- błędu w ustaleniach faktycznych , który miał wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Błąd ten miał , zdaniem skarżącego polegać na niezasadnym przyjęciu przez Sąd niższej instancji , że :
a/ pomiędzy stronami doszło do skutecznego i wywołującego skutki prawne zawarcia umowy kredytowej ,
b/ przed jej zawarciem doszło do przekazania skarżącemu wzoru umowy ,
c/ całkowity koszt obciążający pozwanego w związku zaciągnięciem zobowiązania kredytowego został przez bank prawidłowo wyliczony , a suma należności głównej obciążającej go została poprawnie przez stronę powodową określona ,
d/ bank poprawnie określił wysokość świadczenia dochodzonego od pozwanego z tytułu odsetek karnych ,
e/ sposób postępowania kredytodawcy w zakresie czynności związanych z wezwaniem do zapłaty zaległości przez skarżącego , zapewnienia możliwości skorzystania przez niego z uprawnienia do wnioskowania restrukturyzacji zadłużenia oraz tych , które doprowadziły do wypowiedzenia umowy był prawidłowy ,
f/ przedłożone przez bank dokumenty w postaci wyciągu z ksiąg bankowych , historii rachunku bankowego służącego do obsługi zobowiązania kredytowego , zestawienia wykorzystanego limitu - wraz z określeniem wysokości naliczonych karnych odsetek są wiarygodne , stanowiąc dostateczną podstawę do czynienia w oparciu o nie ustaleń doniosłych dla rozstrzygnięcia.
- naruszenia przepisów postepowania , w sposób mający dla treści zaskarżonego wyroku istotne znaczenie , a to :
art. 233 kpc w zw z art. 227 kpc , w następstwie przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i zastąpienia jej oceną dowolną , bez zachowania jej wszechstronności oraz oparcia na wnioskach sprzecznych z regułami logiki i doświadczenia życiowego.
Jak wynika z motywów tego zarzutu zarzucany błąd oceny miał zostać zrealizowany w ten sam sposób jak podniesiona wyżej wada ustaleń , odnosząc się do tych samych zagadnień uzupełnionych o stwierdzenie , iż podnoszona nieprawidłowość polega także na , jak to ujął skarżący , dokonaniu oceny dowodów z pomięciem istotnej części materiału „ tj. ewentualnej odpowiedzi pozwanego na dostarczone przez [ powódkę ] na rozprawę wydruki w ilości setek stron „ – /k. 177 akt / ,
art. 322 kpc , wobec niezastosowania tego przepisu i zasądzenie od pozwanego kwoty 114 500, 57 zł mimo , że nie było ku temu dostatecznych podstaw dowodowych , a ścisłe określenie wysokości świadczenia obciążającego skarżącego nie jest , w oparciu o postanowienia umowy stron możliwe,
art. 328 par. 2 kpc / w brzmieniu mającym zastosowanie w sprawie/ , wobec nie wskazania w motywach zaskarżonego wyroku ani ustaleń faktycznych oraz dowodów na których zaskarżony wyrok został oparty ani jego podstawy prawnej.
- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie przez Sąd Okręgowy przepisów prawa bankowego dotyczących sposobu postępowania z tzw. kredytami zagrożonymi, a w szczególności norm opisujących warunki dokonania wypowiedzeń umów oraz umożliwiających przeprowadzanie restrukturyzacji zadłużenia.
Nieprawidłowości te w swoich następstwach doprowadziły do nietrafnego uznania przez Sąd , że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej zawartej przez strony w dniu 11 czerwca 2013r., a dług powoda stał się wymagalny.
W bardzo obszernym , zmieszczonym na trzydziestu siedmiu stronach uzasadnieniu tych zarzutów, B. M. szczegółowo , w odwołaniu się do wybranego przez siebie orzecznictwa w istocie powtórzył dotąd prezentowane stanowisko co do żądania banku.
Zostało ono ponadto uzupełnione argumentacyjnie stanowiskiem z dnia 1 października 2020r w formie załącznika do protokołu rozprawy / k. 288-293 akt /- autorstwa jego profesjonalnego pełnomocnika.
Odpowiadając na apelację strona powodowa domagała się jej oddalenia jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia powoda kosztami postępowania apelacyjnego.
Działając ówczesnym etapie postępowania osobiście , na rozprawie apelacyjnej w dniu 20 grudnia 2019r /k. 264 akt / B. M. , podtrzymując apelację, w tym zarzuty wywodzone z faktu nie przeprowadzenia czynności zamierzających do restrukturyzacji zadłużenia przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej przez bank , podniósł , iż złożył do strony powodowej wniosek o taką restrukturyzację na który nie uzyskał odpowiedzi.
Złożył też dokumenty w postaci wniosku o taką restrukturyzacje z dnia 24 czerwca 2016r oraz dowód nadania go przesyłką poleconą na adres strony pozwanej , w dniu 28 czerwca 2016 / k. 266-267 akt/
Wobec tego Sąd II instancji zobowiązał bank do zajęcia na piśmie stanowiska wobec treści tych dokumentów, a w szczególności do wypowiedzenia się w jaki sposób odniósł się do tego wniosku kredytobiorcy oraz w jaki sposób o swoim stanowisku wobec tego żądania poinformował autora apelacji . Sąd wyznaczył w tym celu termin siedmiu dni , pod rygorem skutków z art. 233 par. 2 kpc./ k. 268-269 akt /.
Jednocześnie zobowiązał pełnomocnika strony powodowej do wykazania swojego umocowania do jej / dalszego / reprezentowania , w warunkach gdy, jak wynikało z odpisu KRS , (...) Bank SA we W. został przejęty , w drodze połączenia / art. 492 par. 1 pkt 1 k.s.h . / przez Bank (...) SA w W. / odpis z rejestru KRS k. 310-318 akt /.
Przed udzieleniem odpowiedzi przez stronę powodową na to wezwanie , do postępowania zgłosił się [ kolejny ] zawodowy pełnomocnik pozwanego , przedkładając dokument umocowania , przy czym zgłoszenie przybrało formę pisma procesowego z dnia 1 lipca 2020r , którego odpis został przesłany pełnomocnikowi drugiej strony przez zgłaszającego się , na podstawie art. 132 par. 1 kpc / k. 282-284 akt /.
Reprezentant procesowy powodowego Banku (...) SA odpowiedział na wskazane wyżej wezwanie Sądu II instancji w piśmie procesowym z dnia 21 października 2020r. , wykazując dokumentem pełnomocnictwa swoje umocowanie do działania w postępowaniu imieniem następcy prawnego (...) Bank SA .
Jednocześnie , jako załączniki do tego pisma przedłożył dokumenty wskazujące na to w jaki sposób poprzednik prawny rozpoznał wniosek B. M. o przeprowadzenie procedury restrukturyzacyjnej powstałego zadłużenia/ k. 365-368 akt/.
Pismo procesowe , stanowiące odpowiedź na wezwanie Sądu nie zostało jednak w formie odpisu doręczone profesjonalnemu pełnomocnikowi pozwanego, a jego złożony wobec Sadu Odwoławczego oryginał nie zawierał, ani stwierdzenia o takim doręczeniu ani wzmianki o nadaniu jego odpisu na adres pełnomocnika pozwanego przesyłką poleconą.
Wobec tego, na podstawie art. 132 kpc w zw z art. 391 par. 2 kpc Sąd Odwoławczy zwrócił pismo procesowe z 21 października 2020r w części stanowiącej odpowiedź banku na wezwanie Sądu w przedmiocie stanowiska kredytodawcy wobec wniosku pozwanego o dokonanie restrukturyzacji zadłużenia. / zapis skrócony protokołu rozprawy apelacyjnej z dnia 11 stycznia 2021r – k. 321 v akt /.
Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :
Środek odwoławczy jest uzasadniony , prowadząc do zmiany objętego nim wyroku Sądu Okręgowego , oddalenia powództwa banku w całości oraz obciążenia strony pozwanej kosztami procesu oraz postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanego.
Taki wynik sporu powoduje także , że strona powodowa obwiązana jest pokryć wobec Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie opłatę od apelacji , której pozwany , jako od jej pokrycia zwolniony, nie miał obowiązku wnieść.
Rozpoczynając ocenę środka odwoławczego pozwanego od zarzutów natury procesowej na wstępie wskazać należy , iż zarzut tego rodzaju może zostać uwzględniony jedynie wówczas , gdy w wyniku wykazanego w jego ramach błędu w sposobie postępowania Sądu doszło do następstw mających dla treści wydanego orzeczenia istotne znaczenie, na tę treść wpływając. Inaczej mówiąc , gdyby nie zasadnie wytknięty błąd formalny Sądu, orzeczenie byłoby inne.
Bez istnienia takiego związku pomiędzy nim , a tak identyfikowanym następstwem, zarzut nie może by uznany za trafny , nawet gdyby do naruszenia proceduralnego rzeczywiście doszło.
Czyniąc to zastrzeżenie, odeprzeć należy zarzut naruszenia art. 328 §2 kpc / w brzmieniu mającym w sprawie zastosowanie / którego realizacji apelujący upatruje w nie wskazaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia , jego podstawy prawnej ani nie przedstawienia sposobu przeprowadzenia oceny zgromadzonych w sprawie dowodów.
Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego zarzut taki może być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa , iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.
/ por. powołany jedynie dla przykładu judykat SN z dnia21 listopada 2001, sygn. I CKN 185/01 , powołany za zbiorem Lex / .
Tego rodzaju zasadniczymi / konstrukcyjnymi / wadami motywy wyroku z dnia 21 czerwca 2018r nie są dotknięte.
Wynika z nich z oparciu o jakie ustalenia i wnioski prawne , odwołane do mających w sprawie zastosowanie norm prawa materialnego, Sąd oparł swoje rozstrzygniecie. Wiadomo jest z jego lektury także w jaki sposób i dlaczego ocena zgromadzonych dowodów została przeprowadzona we wskazany w uzasadnieniu sposób.
Nie jest w związku z tym usprawiedliwiona argumentacja skarżącego wspierająca ten zarzut, tym bardziej , że Sąd rozpoznając sprawę i motywując wydane orzeczenie nie ma obowiązku wskazywać w jaki sposób odnosi się do wszystkich twierdzeń i ocen stron . Jego obowiązek w tym zakresie ogranicza się tylko do tych , które z punktu widzenia istoty sporu stron uznaje za doniosłe dla przeprowadzonej oceny dochodzonego roszczenia.
Jako chybiony należy ocenić zarzut naruszenia art.227 kpc w zw z art. 233 kpc / jak należy zakładać, apelującemu chodziło o pierwszą z jednostek redakcyjnych tej normy albowiem tylko ona dotyczy kwestii sposobu przeprowadzania przez Sąd oceny dowodów , w tym jej kryteriów , które miały być ,jego zdaniem , naruszone.
Skuteczne jego postawienie wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów , polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.
W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.
Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.
/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/.
Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.
Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.
Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .
To , w jaki sposób apelujący umotywował ten zarzut wyklucza jego podzielenie.
Oto bowiem w miejsce rzeczowej , opartej na opisanych wyżej zasadach , krytyki oceny dokonanej przez Sąd skarżący poprzestaje na polemice z nią , która wyczerpuje się w przeciwstawieniu jej oceny własnej , zdaniem B. M. prawidłowej , która prowadzi także do innych, niż ustalił je Sąd Okręgowy , faktów .
Zdaniem pozwanego okoliczności , odpowiadające jego wersji zdarzeń , w pełni potwierdzają , że roszczenie dochodzone od niego przez bank nie jest zasadne.
Taki sposób motywacji stawianego zarzutu nie może , z przyczyn podanych wyżej , odnieść spodziewanego skutku .
Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 322 kpc. Odwołanie się do treści tej normy wystarcza do stwierdzenia , iż nie miała ona sprawie zastosowania , Sąd I instancji oceniając roszczenie zgłoszone w pozwie nie posłużył się nią , a zatem , wbrew stanowisku autora apelacji, nie mógł jej naruszyć.
W przeważającej części jako nieusprawiedliwiony należy uznać również zarzut wadliwości ustaleń faktycznych.
Nie można podzielić stanowiska skarżącego , iż Sąd I instancji popełnił ten błąd w zakresie ustalenia , że pomiędzy stronami doszło do zawarcia, w sposób ważny, umowy kredytowej .
Odwołując się w tym zakresie do argumentacji Sądu I instancji , którą Sąd Apelacyjny podziela, podkreślić w szczególności należy , że przeciwko poprawności stanowiska apelującego , negującego tę konstatacje przemawia w szczególności okoliczność , że jak wynika z nienegowanych przez niego ustaleń , przez niemal trzy lata trwania umowy stron regulował zobowiązanie wobec banku oparte na podstawie tej umownej , której powstaniu obecnie zaprzecza i nie podnosił wobec warunków w jakich doszło do jej podpisania [ w tym nie doręczenia mu , jak argumentuje w kolejnym elemencie omawianego zarzutu , wzoru umowy ] oraz tych jej postanowień , wedle których bank określił rozmiar jego zobowiązania zwrotnego, żadnych zarzutów. Zaczął je formułować dopiero wówczas, gdy trwale zaniechał spłacania zobowiązania kredytowego , a pomiędzy stronami powstał spór.
Za nieuzasadnione należy uznać stanowisko apelującego zgodnie z którym nieprawidłowość w zakresie ustaleń polega na stwierdzeniu , że dokumenty złożone przez stronę powodową właściwie określają świadczenie dochodzone w postępowaniu od kredytodawcy , w zakresie wynikającego z nich wyliczenia rzeczywistego kosztu kredytu obciążającego pozwanego, należności głównej i wysokości kwoty z tytułu karnych odsetek od przeterminowanego zobowiązania.
Argumentacja B. M. wspierająca ten zarzut , sprowadza się w motywach apelacji , oraz w tym piśmie jego profesjonalnego pełnomocnika , stanowiącego uzupełnienie stanowiska reprezentowanego /k. 288-293 akt / do podważania wyliczeń banku, opartego wyłącznie na własnych , nie dających się zweryfikować obiektywnie , wyliczeniach bądź podanych , z przyjmowanymi przybliżeniami wartości.
Taki sposób podważania stanowiska drugiej strony , mającego potwierdzenie w dokumentach finansowych nie jest wystarczające i nie można wyłącznie na nich opierać zarzutu wady ustaleń faktycznych Sądu afirmujących stanowisko banku w tym zakresie.
Skuteczne podważenie wyliczenia rozmiaru ilościowego dochodzonego w pozwie świadczenia dla którego podstawą są złożone w sprawie dokumenty banku było oczywiście możliwe ale wymagało wiadomości specjalnych , a zatem przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i[ lub ] księgowości bankowej.
Wniosku o jego przeprowadzenie pozwany nie złożył ani w postępowaniu przed Sądem I instancji ani w postępowaniu apelacyjnym. Zatem zarzut należy odeprzeć jako dowolny.
Stąd za gołosłowne należy uznać także i kolejne twierdzenie pozwanego , że Sąd Okręgowy popełnił błąd ustaleń przez to , iż skonstatował , iż roszczenie strony powodowej we wszystkich jego elementach składowych - decydujących o jego wysokości zostało określone prawidłowo
Ma natomiast w części rację skarżący zarzucając ten błąd w odniesieniu sposobu w jaki bank podejmował czynności związane z wypowiedzeniem umowy kredytowej.
Wada postępowania Sądu I instancji w tym zakresie łączy się ściśle w wyrażeniem niepoprawnego stanowiska prawnego , iż strona powodowa nie była, przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z dnia 11 czerwca 2013r zobowiązaną do przeprowadzenia procedury związanej z restrukturyzacja zadłużenia / o czym będzie mowa bliżej w ramach oceny zarzutów materialnych.
Z podanych wyżej przyczyn , Sąd II instancji okoliczności ustalone przez Sąd Okręgowy przyjmuje za własne , zmieniając je tylko w tym zakresie , który dotyczy faktów opisujących sposób w jaki (...) Bank SA we W. dokonywał czynności , prowadzących w ostatecznym wyniku do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu pozwanemu umowy kredytowej/ i w konsekwencji postawienia całej niespłaconej dotąd wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności wraz z upływem jego terminu /.
Zmiana ta , oparta została jedynie na treści dokumentów przedstawionych przez strony , których wiarygodność nie była przez oponentów procesowych kwestionowana.
Przedstawia się ona następująco :
W dniu 6 czerwca 2016r (...) Bank SA wobec powstania po stronie pozwanego zaległości w spłacie kredytu , wezwał pozwanego do spłaty zaległości / naówczas w kwocie łącznej 5 595, 36 zł /, w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia wezwania, wskazując , że w warunkach braku zapłaty może wypowiedzieć umowę łączącą strony.
Wezwanie zawierało także pouczenie , zgodnie z którym kredytobiorca ma prawo do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużania w dowolnej placówce banku albo też drogą pocztową, na wskazany w wezwaniu adres jego siedziby we W.. Termin w jakim należało to uczynić był identyczny z terminem, który był wyznaczony na uregulowania stwierdzonej zaległości .
/ dowód wezwanie do zapłaty k. 106 akt , dowód nadania przesyłką poleconą na adres B. M. w tym samym dniu - k. 107-108 akt/
Pozwany skorzystał z uprawnienia do złożenia takiego wniosku i z zachowaniem zakreślonego przez bank terminu , pismem z dnia 24 czerwca 2016r skierowanym do głównej siedziby (...) Bank SA we W. , szczegółowo określił warunki na jakich powinno było dojść do restrukturyzacji zadłużenia. W istocie pozwanemu chodziło o czasowa zmianę warunków na jakich ma spłacać zobowiązanie kredytowe.
Wniosek ten został wysłany do adresata przesyłką poleconą , której nadanie nosiło datę 28 czerwca 2016r.
/ dowód : wniosek pozwanego z 24 czerwca 2016r , dowód nadania k. 266-267 akt/
Z przyczyn o których była już mowa wyżej / str. 17 uzasadnienia /, które zdecydowały z przyczyn formalnych o zwrocie pisma procesowego pełnomocnika strony
powodowej z dnia 21 października 2020r. i w odwołaniu się do art. 233 par. 2 kpc Sąd Ii instancji obowiązany jest przyjąć , że następca prawny (...) Bank SA nie odpowiedział , w zakreślonym na ten cel terminie , na wezwanie Sądu Apelacyjnego o udzielenie odpowiedzi , czy i w jaki sposób odniósł się do postulatu restrukturyzacyjnego pozwanego / k. 268-270 , 365 oraz k.321 v akt /.
Tym samym , Sąd II instancji, przy konsekwentnym twierdzeniu skarżącego , iż bank nie odniósł się do jego żądania , ustala , że przed zakończeniem tej procedury wszczętej żądaniem pozwanego, dokonał wypowiedzenia umowy kredytowej , oświadczeniem z dnia 8 sierpnia 2016r z zachowaniem 30 dniowego jego okresu.
W oświadczeniu tym , wysłanym przesyłką poleconą na adres zamieszkania B. M. , w dniu następnym , kredytodawca , / także nie wskazując w nim na to czy i w jaki sposób odniósł się do wniosku kredytodawcy z 24 czerwca 2016r / jednocześnie stwierdził , że w warunkach niezwłocznej zapłaty przez niego kwoty 17 577, 53 zł może rozważyć złożenie oświadczenia o cofnięciu wypowiedzenia.
/ dowód : dokument wypowiedzenia z dnia 8 sierpnia 2016r , dowód wysłania przesyłki poleconej w dniu 9 sierpnia 2016r k. 109 i k. 111 akt/.
Do zapłaty wskazanej kwoty i wycofania oświadczenia banku nie doszło
/ okoliczność niesporna / .
Przy w ten sposób skorygowanych ustaleniach faktycznych , przechodząc do oceny postawionych przez kredytobiorcę zarzutów materialnych wskazać należy , że sposób ich sformułowania nie jest jasny i da się w sposób wyraźny zidentyfikować tylko jeden, a mianowicie zarzut naruszenia art. 358 par. 3 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.
Jako nietrafny należy go odeprzeć już z tej przyczyny , iż norma art. 358 kc w warunkach gdy zaciągnięty przez skarżącego kredyt od samego początku był kredytem złotowym, nie ma zastosowania dla oceny roszczenia banku zgłoszonego w pozwie. Podobnie jak wskazanej wyżej normy art. 322 kpc, Sąd I instancji przepisu tego nie stosował nie mógł zatem w tym zakresie popełnić zarzucanego błędu w odniesieniu do jego części objętej paragrafem trzecim.
Zarówno w apelacji złożonej przez pozwanego osobiście jak i w jej uzupełnieniu w piśmie procesowym jego zawodowego pełnomocnika / k. 288-293 akt / , znaczna część argumentacji poświęcona jest zagadnieniu skuteczności dokonanego przez poprzednika prawnego Banku (...) SA wypowiedzenia umowy z dnia 11 czerwca 2013r
Ponieważ zagadnienie to łączy się bezpośrednio z mającymi w sprawie zastopowanie normami prawa materialnego , ścislej ustawy prawo bankowe , niezbędnym jest ocena zaskarżonego wyroku przez pryzmat tych norm , w tym przepisu art. 75 c ustawy, skoro pozwany szczególnie eksponuje okoliczność nie zachowania przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu procedury restrukturyzacyjnej powstałego zadłużenia i wpływu tego zaniechania strony powodowej na skuteczność prawną tego prawo kształtującego oświadczenia.
Nie podzielając zapatrywania prawnego Sądu I instancji zgodnie z którym procedura restrukturyzacyjna dla której przepis ten jest podstawą została przez bank przeprowadzona , przez złożeniem oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy stron, Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku , że bank w relacjach umownych z B. M. procedury tej nie dochował , przez co jego oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy z upływem 30 dniowego terminu , jako bezskuteczne nie mogło wywołać skutku w postaci uzyskania, po wskazanym okresie przez cały dług dochodzony pozwem , stanu natychmiastowej wymagalności .
Skoro tak , to żądanie zapłaty sformułowanej w pozwie nie mogło zostać uwzględnione w jakimkolwiek zakresie , prowadząc do zmiany zakażonego wyroku i oddalenia powództwa.
Przed przedstawieniem podstaw dla takiego stanowiska prawnego dodać należy , że w ocenie Sądu II instancji , mimo , że co niesporne, pozwany od daty wypowiedzenia nadal nie spłaca długu i nie wypowiedział się w toku sprawy co do ewentualnego ponowienia wniosku o restrukturyzacje zadłużenia , samo złożenie pozwu o zapłatę zaległego zobowiązania kredytowego nie może być traktowane jako równoznacznie z oświadczeniem banku o wypowiedzeniu umowy [ zawierając domniemane oświadczenie strony powodowej o takim wypowiedzenia ] Sprzeciwia się temu zarówno charakter prawny oświadczenia o wypowiedzeniu , jego termin jak i jego skutki dla relacji pomiędzy stronami stosunku umownego . Trzeba także brać pod rozwagę , że czynności poinformowania kredytodawcy o uprawnieniu wynikającym z art. 75 c ustawy prawo bankowe / o czym niżej / i całościowe i definitywne przeprowadzenie procedury w warunkach skorzystania przez kredytobiorcę z niego, musi poprzedzać akt złożenia przez bank prawokształtującego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy i nie można braku jego skutku , w warunkach naruszenia tej normy usunąć przez to , że czynności składające się na te procedurę zostaną zrealizowane po akcie wypowiedzenia.
Wyłączenie takiej możliwości tym bardziej wyklucza aprobatę dla uznania doręczenia kredytobiorcy odpisu pozwu o zapłatę [ zaległej ] należności kredytowej za równoznaczny z wypowiedzeniem umowy albowiem stanowiłoby aprobatę dla zupełnego jej pominięcia.
Przepis art. 75 c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r Prawo bankowe [ jedn. tekst DzU z 2020 poz. 1896] wszedł w życie na podstawie ustawy zmieniającej ten akt prawny z dnia 25 września 2015 r z dniem 27 listopada 2015r.
Normę tę stosuje się zatem do relacji umownych pomiędzy stronami rozstrzyganego sporu tym bardziej , iż ma ona charakter semidyspozytywny.
Wynikające z niej obowiązki stron, w tym w szczególności obowiązki banku poprzedzające złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, mogą być zmienione przez strony w umowie lub w odrębnym porozumieniu po jej zawarciu , tylko na korzyść kredytobiorcy.
Obowiązek jego poinformowania o uprawnieniu do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia powstaje po stronie banku , nie w każdym wypadku wezwania drugiej strony do spłaty zadłużenia ale tylko takiego z którym bank chce połączyć w dalszej konsekwencji złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy łączącej strony.
Informacja ta nie może mieć charakteru blankietowego ale cechy rzeczywistego , rzetelnego pouczenia o treści uprawnienia kredytodawcy , przy czym wskazany w ustawie termin 14 dni roboczych , liczony od daty doręczenia wezwania wraz z pouczeniem / możliwości zapoznania się przez adresata z jego treścią / jest terminem minimalnym , który strony mogą modyfikować na korzyść zobowiązanego do spłaty.
Uprawniony do złożenia takiego wniosku musi mieć zagwarantowaną realna możliwość skorzystania z tego uprawnienia , co oczywiście nie oznacza , że bank jest zobowiązany żądanie takie uwzględnić albowiem pozytywne jego rozpatrzenie zależy od oceny sytuacji ekonomicznej wnioskodawcy. Tym nie mniej odpowiedź banku musi być rzetelna i odnosić się do argumentów wskazanych we wniosku restrukturyzacyjnym.
W przeciwnym wypadku nie można uznać warunków ustawowych wynikających z tego przepisu za dochowane , ze skutkiem dla [ braku ] skuteczności wypowiedzenia umowy kredytowej , a jedynie za pozór zrealizowania obowiązku kredytodawcy.
Dodać także należy , iż aby uprawnienie służące kredytobiorcy uznać za dochowane , procedura jako taka [ o ile ją w wymaganym terminie wszczął] , musi zostać w sposób jednoznaczny zakończona – nie budzącą wątpliwości odmową banku w zakresie zmiany warunków spłaty - przed złożeniem kształtującego oświadczenia kredytodawcy o wypowiedzeniu umowy.
Utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego dotyczące skutków nie dochowania warunków wynikających z art. 75 c prawa bankowego , które Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym sprawę podziela , wskazuje , iż ich nie zachowanie skutkuje nieskutecznością oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej.
/ por. bliżej w tej materii , powołane tylko dla przykładu stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 8 września 2016r , sygn.. II CSK 750/15 powołanym za zbiorem Legalis /.
W okolicznościach faktycznych ustalonych w rozstrzyganej sprawie , warunki ustawowe określone przez wskazany wyżej przepis nie zostały dochowane , a w szczególności bank nie dowiódł w jaki sposób, przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu z 8 sierpnia 2016r , merytorycznie odniósł się do wniosku pozwanego o restrukturyzację . Trzeba w tym miejscu podkreślić , że wnioskując w wymaganym terminie jej przeprowadzenie B. M. ściśle określił wskazywane przez siebie jej warunki. Dla uznania , że bank zrealizował swój ustawowy obowiązek wynikający z art. 75 c ustawy , mający charakter gwarancyjny wobec słabszej strony stosunku umownego , koniecznym było potwierdzenie rzeczowego się do nich odniesienia przez kredytodawcę - uwzględniając procesjonalny charakter jego działalności na rynku kredytowym. W okolicznościach ustalonych w postepowaniu takiego sposobu postępowania strony powodowej w relacji umownej z pozwanym , stwierdzić nie można.
Tym samym uznać należy , że wypowiedzenie dokonane przez poprzednika prawnego strony powodowe nie wywołało skutku prawnego . Wobec tego wierzytelność dochodzona pozwem ani na skutek upływu wskazanego w nim terminu ani później / /jak dotąd / nie uzyskała waloru wymagalności ma waloru wymagalności. To decyduje o ocenie , że żądanie pozwu nie jest nieuzasadnione.
Z podanych przyczyn Sąd Apelacyjny orzekł reforamatoryjnie , na podstawie art. 385 kpc w zw z art. 75 c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r Prawo bankowe [ jedn. tekst DzU z 2020 poz. 1896], jak w punktach 1 i 2 sentencji wyroku ; oddalając powództwo w całości i z przyczyn redakcyjnych korygując oznaczenia jego dotychczasowych punktów III i IV sentencji , na podstawie art. 98 par. 1 i 99 kpc kpc , obciążył przerywający bank kosztami procesu należnymi pozwanemu.
Odpowiadały one kwocie wynagrodzenia zastępującego go w postępowaniu przed Sądem I instancji pełnomocnika będącego radcą prawnym / oraz poniesionej opłaty od pełnomocnictwa/ .
Wynagrodzenie to , zważywszy na wartość przedmiotu sporu, zostało ustalone na podstawie par. 2 pkt 6 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015r [ jedn. tekst Dz U z 2018 poz. 265 ]
Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji zastosował art. 98 par. 1 w zw z art. 108 par 1 i 391 par. 1 kpc i wynikającą z niego dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu, zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.
Ponieważ w postępowaniu apelacyjnym reprezentował wygrywającego pozwanego inny profesjonalny pełnomocnik - radca prawny - należna mu kwota - biorąc pod rozwagę wartość przedmiotu zaskarżenia- odpowiadała całej stawce wynagrodzenia takiego reprezentanta , określonej przez wskazany wyżej przepis Rozporządzenia Ms z 22 października 2015 oraz jego par. 10 ust. 1 pkt 2./ pkt 3 sentencji wyroku /.
Wobec faktu , iż pozwany nie miał obowiązku ponosić opłaty od apelacji została nią obciążona na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie , przerywająca strona powodowa. O jej obowiązku w tym zakresie Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych [ jedn. tekst DzU z 2019 poz. 785 ze zm] / pkt 4 sentencji wyroku/.
SSA Grzegorz Krężołek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grzegorz Krężołek
Data wytworzenia informacji: