I ACa 1320/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2024-09-09
Sygn. akt I ACa 1320/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 września 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący SSA Grzegorz Krężołek
po rozpoznaniu w dniu 9 września 2024 r. w Krakowie
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa (...) S.A. w W.
przeciwko J. W.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach
z dnia 15 grudnia 2020 r., sygn. akt I C 1425/19
1. odrzuca apelację w zakresie w jakim obejmuje ona rozstrzygnięcie zawarte w punkcie II sentencji zaskarżonego wyroku ,
2. oddala apelację w pozostałej części,
3. oddala wniosek strony powodowej o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt : I ACa 1320/21
UZASADNIENIE
W pozwie skierowanym przeciwko J. W., (...) S.A w W., domagał się zasądzenia kwoty 95 000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 lutego 2017r do dnia zapłaty oraz obciążenia przeciwnika procesowego kosztami postępowania.
Uzasadniając żądanie wskazał , że dochodzi tej sumy, tytułem regresu obejmującego świadczenia kompensacyjnych , które wypłacił tytułem zadośćuczynień za krzywdy i szkody jakich doznali mąż zmarłej na skutek obrażeń ciała J. S. doznanych wypadku , który spowodował pozwany oraz bezpośrednio poszkodowana w tym zdarzeniu N. S., która wówczas także doznała takich obrażeń.
Ubezpieczyciel argumentował dalej , iż pojazd prowadzony przez pozwanego, był objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w okresie od 30 maja 2008 r. do dnia 29 maja 2009r., podczas biegu którego miał miejsce wypadek .
Zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w K. w sprawie o sygnaturze akt (...) z dnia 2 lipca 2009 r , J. W. oskarżono o to, że w dniu 26 października 2008 r umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że będąc w stanie po użyciu alkoholu, kierując pojazdem nie zachował szczególnej ostrożności podczas omijania pieszych, w wyniku czego potracił obydwie poszkodowane. J. S. doznała obrażeń ciała, które spowodowały jej śmierć, a N. S. doznała obrażeń ciała. Sąd uznał pozwanego za winnego zarzucanego mu czynu.
Strona powodowa , na podstawie wyroku Sądu Rejonowego (...) wK. z dnia 20 lipca 2016 roku , w dniu 5 października 2016r., wypłaciła na rzecz wdowca po zmarłej M. S. kwotę 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 27 000 zł tytułem odszkodowania , a na rzecz N. S. sumę 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 18 000 zł tytułem odszkodowania.
Zakład ubezpieczeń , pismem z dnia 6 lutego 2017r., wezwał J. W. do zapłaty , tytułem regresu, kwoty 95 000 zł. Wezwanie to okazało się nieskuteczne.
W dniu 4 marca 2019 r został wydany nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym żądanie strony powodowej zostało uwzględnione w całości wraz z kosztami postępowania.
Pozwany w sprzeciwie od tego orzeczenia domagał się stwierdzenia utraty mocy wiążącej nakazu oraz przekazania sprawy do rozpoznania do Sądu powszechnego.
Ustosunkowując się merytorycznie do żądania strony powodowej, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie (...) S.A. kosztami procesu. W swoim stanowisku zaprzeczył prejudycjalnemu charakterowi wyroku Sądu karnego w procesie cywilnym wytoczonym przez ubezpieczyciela i wskazywał , iż strona powodowa ma w nim dowieść , że zostały spełnione warunki zastosowania art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych [...], a temu obowiązkowi nie sprostała.
Zdaniem J. W. , przepisy Kodeksu karnego, na podstawie których został skazany nie odnoszą się do wypadków drogowych związanych z obecnością alkoholu u kierowcy. Zwrócił uwagę , że przeciwko niemu nie było prowadzone postępowanie o popełnienie wykroczenia z art. 87 §1 k.w. Argumentował także , że strona pozwana błędnie wyliczyła odsetki, do zapłaty których wzywała pozwanego w piśmie z dnia 6 lutego 2017r. Nie jest to przy tym pierwsze wezwanie do dobrowolnej zapłaty, a wcześniejsze dotyczyły innych kwot. Bronił się także , w związku z tym , zarzutem przedawnienia zgłoszonego roszczenia
W odpowiedzi na stanowisko pozwanego, (...) S.A. podtrzymywał swoje żądanie i wskazywał, że zgodnie z art 11 k.c. ustalenia prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą Sąd w postępowaniu cywilnym.Przeczył też zasadności zarzutu przedawnienia wskazując , iż w postępowaniu dochodzi jedynie należności wynikających z dwóch wpłat z dnia 5 października 2016 r. , obejmujących kwotę łączną 95 000 zł zasadzone wyrokiem Sądu Rejonowego (...) wK. z dnia 20 lipca 2016 r. To powoduje , iż stanowisko J. W. także w tym zakresie nie jest usprawiedliwione. Zakład ubezpieczeń zwrócił tez uwagę , że wezwanie do zapłaty dotyczyło wyższej niż dochodzona sumy, a wobec tego argumentacja pozwanego zwalczająca zasadność żądnia odsetkowego także jest chybiona.
Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2020r , Sąd Okręgowy w Kielcach :
-zasądził pozwanego J. W. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 95 000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 marca 2017r. do dnia zapłaty[ pkt I];
-oddalił powództwo w pozostałym zakresie[ pkt II] oraz
- zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 4 774,38 zł., tytułem kosztów procesu. [pkt III sentencji wyroku.
Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :
Pojazd marki F. o nr rej. (...) ,objęty był przez (...) S.A. w W. ochroną ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego. OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, stwierdzonego polisą nr (...) w okresie od dnia 30 maja 2008 roku do dnia 29 maja 2009r.
W dniu 26 października 2008 roku doszło do wypadku komunikacyjnego z udziałem pozwanego kierującego tym pojazdem oraz pieszych.
Sąd Rejonowy w K. wyrokiem z dnia 2 lipca 2009 roku w sprawie sygn. akt (...) uznał J. W. , w ramach zarzuconego i opisanego w akcie oskarżenia czynu, za winnego tego, że w dniu 26 października 2008 roku, we wsi W. , w powiecie (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, będąc w stanie po użyciu alkoholu, kierując samochodem osobowym m-ki (...) o nr rej. (...), nie zachował szczególnej ostrożności podczas omijania pieszych nienależycie obserwując drogę, potrącił przednią częścią samochodu idącą prawą stroną jezdni pieszą J. S., prowadzącą wózek z dwumiesięcznym dzieckiem N. S., w wyniku czego J. S. doznała obrażeń ciała w postaci złamania kości czaszki, stłuczenia i zranienia mózgu, krwawienia podtwardówkowego, podpajęczynówkowego, obrzęku płuc, złamania prawych żeber i obydwu kości prawego podudzia, które spowodowały jej śmierć.
Natomiast N. S. doznała obrażeń ciała w postaci sińców na głowie i złamania kości ciemieniowej czaszki, krwawienia podpajęczynówkowego i drobnego stłuczenia mózgu naruszających czynności narządów jej ciała na okres czasu powyżej siedmiu dni.
W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał , iż J. W. w czasie badania miał 0,11 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, a więc był w stanie po użyciu alkoholu, co jest zgodne z art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Sąd Okręgowy w K.wyrokiem z dnia 9 marca 2010 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt (...) utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację obecnego pozwanego za oczywiście bezzasadną.
Z dalszej części ustaleń wynika , iż:
Sąd Rejonowy (...) w K., w sprawie o sygnaturze (...), wyrokiem z dnia 20 lipca 2016r zasądził od (...) S.A. na rzecz M. S. m.in. tytułem zadośćuczynienia kwotę 20 000 zł i tytułem odszkodowania kwotę 27 000 zł. Zasądził również na rzecz N. S. tytułem zadośćuczynienia kwotę 30 000 zł i tytułem odszkodowania kwotę 18 000 zł.
Sąd przyjął, że w dniu 26 października 2008 roku w miejscowości W. doszło do wypadku drogowego, spowodowanego przez kierowcę pojazdu marki F. (...) J. W., w wyniku którego śmierć na miejscu zdarzenia poniosła J. S.. Sprawca wypadku miał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z (...) S.A.
Za spowodowanie wypadku drogowego, w którym J. S. poniosła śmierć, J. W. został skazany przez Sąd Rejonowy w K. wyrokiem z dnia 2 lipca 2009 roku, który uprawomocnił się w dniu 9 marca 2010 roku.
W toku postępowania likwidacyjnego (...) S.A. przyznał M. S. kwotę 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć małżonki J. S. oraz kwotę 40.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jego sytuacji życiowej po śmierci żony, natomiast małoletniej powódce N. S. kwotę 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć matki oraz kwotę 50.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej małoletniej po jej zgonie . Przyznane powodom świadczenia zostały pomniejszone o 10% z uwagi na przyjęte przez ubezpieczyciela przyczynienie się zmarłej do zaistniałego wypadku drogowego. Ostatecznie ubezpieczyciel wypłacił M. S. kwotę 45 000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 36.000 zł tytułem odszkodowania, a N. S. kwotę 72.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 45.000 zł tytułem odszkodowania.
Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2017 roku Sąd Okręgowy w K. w sprawie sygnaturze akt(...) oddalił apelację (...) SA
Ubezpieczyciel wydał w dniu 4 października 2016r decyzję o wypłacie odszkodowań i zadośćuczynień na rzecz M. S. w kwocie 47 000 zł i na rzecz N. S. w kwocie 48 000 zł. W dniu 5 października 2016 roku zostały wydane dyspozycje przelewów w wykonaniu decyzji.
Pismem z dnia 6 lutego 2019r r powód wezwał pozwanego do zapłaty na jego rzecz kwoty 95 000 zł w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania . Pismo zostało doręczone J. W. w dniu 14 lutego 2019r. Okazało się ono nieskuteczne.
Ocenę prawna roszczenia strony powodowej , które uznał za uzasadnione w części , Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób :
a/ Zgodnie z art 43 pkt 1 ustawy dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w brzemieniu obowiązującym w chwili wypadku, zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.
Przepis ten stanowi podstawę roszczenia ubezpieczyciela w sytuacji, gdy pomimo zawartej umowy ubezpieczenia OC, sprawca zdarzenia drogowego powodując szkodę zachowuje się w sposób naganny, stwarza dodatkowe zagrożenie, a to powoduje uznanie, że takie postępowanie nie zasługuje na ochronę ubezpieczeniową.
Przepis ten można rozumieć tylko w jeden sposób, że to naganne zachowanie polega na umyślnym wyrządzeniu szkody albo wyrządzeniu szkody w stanie ograniczającym percepcję, zdolność reakcji tj. po użyciu alkoholu, pod wpływem środków odurzających itd. Sama jazda pod wpływem alkoholu jest penalizowana jako przestępstwo (stan nietrzeźwości), bądź jako wykroczenie (stan po użyciu alkoholu).
b/ treść art. 11 k.p.c., determinuje to , iż tylko osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. W konsekwencji wszystkie argumenty J. W., który był oskarżonym i skazanym w postępowaniu karnym za czyn , który wywołał krzywdy i szkody wyrównane przez ubezpieczyciela, zmierzające do zakwestionowania skazującego go wyroku, należy pominąć.
W wyroku Sądu Rejonowego w K. wskazano, że pozwany spowodował wypadek będąc „po użyciu alkoholu". W uzasadnieniu Sąd Rejonowy odniósł ten stan do definicji z art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U.2019.2277 j.t. z póź. zm.), który stanowi, że stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do: 1) stężenia we krwi od 0,2%o do 0,5%o alkoholu albo 2) obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm 3. Wobec powyższego, w świetle orzeczenia wydanego w postępowaniu karnym, J. W. wyrządził szkodę będąc po użyciu alkoholu, a dalsze rozważania są zbędne wobec treści wskazanej wyżej kodeksu postępowania cywilnego
Sąd I instancji argumentował także , że spośród okoliczności wymienionych art. 43 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych [...] jedynie między rozmyślnym działaniem kierującego a szkodą musi zachodzić adekwatny związek przyczynowy ( art. 361 k.c.). W odniesieniu do pozostałych stanów faktycznych do powstania roszczenia zwrotnego po stronie zakładu ubezpieczeń wystarczy sam fakt, że kierujący wyrządził szkodę (w stanie po użyciu alkoholu, pod wpływem środków odurzających itd.).,
c/ strona powodowa spełniła świadczenie na rzecz poszkodowanych w wypadku z dnia 26 października 2008 roku, którego sprawcą był pozwany, zgodnie z prawomocnym orzeczeniem Sądu Rejonowego (...) w K.. J. W. nie kwestionował ani ustaleń dokonanych w sprawie sygn. akt (...), rozmiaru szkody, jak również faktu, że świadczenie zasądzone wyrokiem z dnia 20 lipca 2016 roku zostało spełnione przez zakład ubezpieczeń , a strona powodowa przedstawiła w postępowaniu dokumenty potwierdzające wypłaty na rzecz pokrzywdzonych i poszkodowanych , na kwotę którą wyliczoną łącznie obecnie dochodzi,
d/ konieczna przesłanką powstania prawa regresu w stosunku do sprawcy zdarzenia drogowego jest wypłacenie przez zakład ubezpieczeń świadczeń na rzecz poszkodowanych. Z tym momentem - z mocy samego prawa ~ powstaje prawo zwrotnego dochodzenia roszczenia, które z tą samą chwilą staje się wymagalne. Powstaje zasadniczo nowa wierzytelność, choć pod wieloma względami jest ona jednak uzależniona od istnienia wierzytelności pierwotnej (podstawowej), jaka została zaspokojona przez zapłatę świadczenia ubezpieczeniowego. Wierzytelność pierwotna, która przysługiwała poszkodowanemu[ [poszkodowanym ] została zaspokojona i właśnie dlatego, po stronie ubezpieczyciela, powstało roszczenie zwrotne [ wobec pozwanego ]
Roszczenie regresowe zakładu ubezpieczeń pozostaje w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia OC, nie jest jednak stricte "roszczeniem z umowy ubezpieczenia". Termin przedawnienia tego roszczenia winien być ustalany zgodnie z treścią art. 118 in fine k.c. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 k.c.), czyli z chwilą wypłacenia poszkodowanemu należnego odszkodowania i wynosi trzy lata lata. Świadczenie zostało spełnione w dniu 5 października 2016 roku, a zatem w dniu wytoczenia powództwa 11 lutego 2019 roku nie uległo przedawnieniu.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę żądania głównego w całości,
e/ o odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 kc. Zapłata odszkodowania i zadośćuczynienia jest zobowiązaniem bezterminowym. Wobec tego, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie został oznaczony ani nie wynikał z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.).
Strona powodowa wskazywała w postępowaniu , iż kierowała do J. W. do przedsądowe żądania zapłaty. Ale w aktach sprawy zalega jedynie przedsądowe wezwanie do zapłaty doręczone pozwanemu w dniu 14 lutego 2019 roku. W związku z powyższym, pozwany był zobowiązany do spełnienia świadczenia niezwłocznie po tej dacie. W konsekwencji roszczenie odsetkowe o ile miałoby być liczone od daty wcześniejszej zostało oddalone / Sąd jednak w wyroku jako początkową datę naliczenia tego świadczenia przyjął dzień 15 marca 2017r. por k. 91 akt /
O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 4 774,38 zł, szczegółowo wyjaśniając jakie elementy składowe złożyły się na nią.
Apelację od tego wyroku złożył tylko pozwany, formułując ją osobiście.
Zaskarżając orzeczenie Sądu I instancji w całości, w pierwszej kolejności domagał się jego zmiany i oddalenia powództwa. Jako wniosek ewentualny sformułował żądanie jego uchylenia.
J. W. nie wskazał w sposób wyraźny żadnego z zarzutów apelacyjnych ale z treści motywów środka odwoławczego można przyjąć , iż zarzuca on naruszenie :
- prawa procesowego , w sposób mający dla treści zaskarżonego wyroku istotne znaczenie , a to art. 327 1 §1 kpc poprzez sporządzenie pisemnych motywów wyroku w sposób z jednej strony niekompletny, nie przedstawiający stanowiska prawnego Sądu Okręgowego wobec wszystkich zagadnień , które wobec zarzutów skarżącego w oparciu o które negował merytoryczne stanowisko strony przeciwnej, należało poddać ocenie , w szczególności co do tego jak Sąd odnosi się faktu , że (...) S.A. kierował do niego kolejne , wcześniejsze wezwania do zapłaty świadczeń mających wynikać z jego odpowiedzialności regresowej.
Nie wyjaśnił też jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia ma , zawarte w motywach stanowisko Sądu w zakresie określenia początkowego terminu od którego należne są zakładowi ubezpieczeń odsetki ustawowe od zasądzonej sumy. Z drugiej strony , zadaniem apelanta, motywy te zawierają elementy zbędne dla oceny roszczenia objętego sporem,
- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe przyjęcie , że zarzut przedawnienia roszczenia, podnoszony w postępowaniu przez pozwanego nie jest uzasadniony.
W tym zakresie J. W. argumentował , iż Sąd , oceniajac ten zarzut jako nieuzasadniony, nie wskazał dlaczego zarzutu tego nie uwzględnił mimo , że pomiędzy wypadkiem w którym J. i N. S. doznały obrażeń ciała, a datą wyrokowania przez Sąd Rejonowy w N.w dniu 20 lipca 2016r. z którego treści wynika roszczenie regresowe stanowiące przedmiot obecnego sporu, upłynął okres ośmiu lat i dlaczego nie miało to znaczenia dla potwierdzenia zasadności stawianego przez skarżącego zarzutu.
Apelujący podnosił także argumenty związane z tym , że nie brał udziału w postępowaniu zakończonym wskazanym wyżej orzeczeniem, a jego zadaniem, miało to istotne znaczenie dla oceny zasadności roszczenia , którego dotyczy zaskarżony wyrok.
Odpowiadając na apelację strona powoda / zastępowana w postępowaniu przez niezawodowego pełnomocnika – pracownika ubezpieczyciela /,domagała się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw. Wniosła także o przyznanie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.
Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny rozważył :
Apelacja J. W. w części podlegała odrzuceniu, jako niedopuszczalna .
Jak wskazano wyżej, pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 15 grudnia 2020r w całości. Tymczasem , w części powództwo strony powodowej / w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od zasądzonej sumy 95 000 złotych za okres od 18 lutego 2017r do 14 marca 2017r zostało oddalone.[ pkt II sentencji orzeczenia Sądu I instancji ].
Tym samym , w tym zakresie, pozwany nie legitymuje interesem prawnym w zaskarżeniu tego wyroku, a brak gravaminis po jego stronie , skutkował odrzuceniem środka odwoławczego na podstawie art. 373 §1 kpc /pkt 1 sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego. /
W pozostałym zakresie apelacja J. W. , jako nieuzasadniona , podlegała oddaleniu.
Nie ma racji pozwany gdy podnosi zarzut procesowy naruszenia art. 327 1§1 kpc.
Zarzut tego rodzaju [ zarzut natury procesowej] jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.
Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując, zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.
Uwzględniwszy to generalium , stawiany przez skarżącego zarzut naruszenia art. 327 1§1 kpc, regulującego wewnętrzną strukturę motywów wyroku , należy odeprzeć dlatego , iż
jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego może on być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa, iż nie zawierają one danych, pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia. Inaczej mówiąc zarzut naruszenia art. 327 1§1 kpc jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.
/ por. także wskazane jedynie ilustracyjnie postanowienie SN z dnia 21 listopada 2001, sygn. I CKN 185/01 powołane za zbiorem Lex, które chociaż dotyczy poprzednio obowiązującego art. 328 §2 kpc , dotyczącego tej samej materii ,zachowało aktualność.
Tego rodzaju zasadniczymi / konstrukcyjnymi / wadami motywy wyroku z dnia 15 grudnia 2020r nie są dotknięte.
Wynika z nich z oparciu o jakie ustalenia i wnioski prawne , odwołane do mających w sprawie zastosowanie norm prawa materialnego, Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygniecie. Wiadomo jest z jego lektury także , w jaki sposób i dlaczego ocena zgromadzonych dowodów została przeprowadzona we wskazany w uzasadnieniu sposób.
Nie jest w związku z tym usprawiedliwiona argumentacja skarżącego wspierająca ten zarzut, tym bardziej , że Sąd rozpoznając sprawę i motywując wydane orzeczenie nie ma obowiązku wskazywać w jaki sposób odnosi się do wszystkich twierdzeń i ocen stron . Jego obowiązek w tym zakresie ogranicza się tylko do tych , które z punktu widzenia przedmiotu uzasadnianego rozstrzygnięcia , uznaje za doniosłe.
Już tylko na marginesie należy dodać , że nawet gdyby podzielić stanowisko skarżącego zgodnie z którym część ustaleń zawarta w motywach kwestionowanego orzeczenia była zbędna / tę część pominął także Sąd II instancji, relacjonując w przez siebie przygotowanych motywach ustalenia faktyczne przyjęte przez Sąd Okręgowy jako podstawa wyroku /, to ów „nadmiar „ i tak nie miałby znaczenia dla rozstrzygnięcia , a wobec tego dla oceny odwoławczej orzeczenia z dnia 15 grudnia 2020r., jest prawnie irrelewantny.
Apelujący nie kwestionuje w środku odwoławczym sposobu w jaki Sąd niższej instancji dokonał oceny zgromadzonych w sprawie dowodów. To zaniechanie i nie sformułowanie zarzutu naruszenia art. 233 §1 kpc i łączącego się z nim przyczynowo, zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych , ma to następstwo , iż Sąd Odwoławczy – związany zarzutami natury procesowej - jest zobligowany przyjmować , że przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena i ustalenia są poprawne i fakty doniosłe z punktu widzenia rozstrzygnięcia z tej przyczyny przyjmuje za własne.
Zmienia je tylko w tej części, w której Sąd Okręgowy skonstatował , iż strona pozwana wezwała J. W. do dobrowolnej zapłaty świadczenia dochodzonego pozwem pismem z dnia 6 lutego 2019r.
Sąd Apalacyjny uznając , że jest ono błędne ustala , że wezwanie to nastąpiło pismem z dnia 6 lutego 2017r.
Wezwanie to ,obejmujące wyższą kwotę świadczenia niż dochodzona w pozwie, zostało przesłane pozwanemu przesyłką poleconą z datą nadania 8 lutego 2017r , na adres jego zamieszkania / którego aktualność naówczas ani w ramach postępowania rozpoznawczego kwestionowana , a J. W. nie negował jego otrzymania , wskazując przy tym , iż nie było ono pierwszym w relacjach z ubezpieczycielem, wskazując jedynie na wyższą podaną tam sumę świadczenia aniżeli 95 000 złotych. Odróżnieniu od innych , w tym wezwaniu strona pozwana jednoznacznie wskazała podstawę normatywna świadczenia , którego dobrowolnej zapłaty się domagała , a był to właśnie przepis art. 43 ustawy z 22 maja 2003r O ubezpieczeniach obowiązkowych […] Ubezpieczyciel wyznaczył termin 7 dni na wykonanie tego obowiązku.
/ dowód : treść wezwania datowanego na 6 lutego 2017r. k. 69 akt/
Na podstawie ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy , skorygowanych w części przez Sąd Odwoławczy ,w podany wyżej sposób, nieuzasadnione są sformułowane przez pozwanego zarzuty materialne.
Nie ma racji J. W. twierdząc , że Sąd I instancji nie wskazał na normatywną podstawę jego odpowiedzialności regresowej wobec (...) S.A. , który spełnił na rzecz M. S. i N. S. świadczenia kompensacyjne zasądzone na ich rzecz od tego ubezpieczyciela z tytułu zadośćuczynień za krzywdę i odszkodowań , w łącznej kwocie 95 000 zł, przez Sąd Rejonowy(...) K. , wyrokiem z dnia 20 lipca 2016r , wydanym w sprawie o sygnaturze (...) , od którego apelacja , złożona przez zakład ubezpieczeń została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 26 stycznia 2017r , w sprawie o sygnaturze (...).
Taką podstawę Sąd niższej instancji powołał w motywach kontrolowanego instancyjnie wyroku, a jest nią art. 43 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 O ubezpieczeniach obowiązkowych […] / jedn. tekst DzU z 2023 poz.2500/
Reguluje on instytucję tzw. regresu nietypowego / różnego od tego , który statuuje art. 828 §1 kc, typowego regresu ubezpieczeniowego /.
Sąd I instancji wskazał przy tym , że pozwany został prawomocnie skazany za czyn skutkujący obrażeniami ciała tak N. jak i J. S. , która w ich następstwie zmarła , przy czym został on zakwalifikowany jako przestępstwo umyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym ,które pozwany popełnił będąc w stanie po użyciu alkoholu , wypełniające znamiona przestępstwa z art. 177 §1 kk w zw z art. 177§2 kk i 11 §2 kk. / por . wyrok Sądu Rejonowego w K. w sprawie (...) z dnia 2 lipca 2009r k. 218-220 akt (...) – w załączeniu / Wyrok ten uprawomocnił się albowiem apelacje stron , a m. in. także oskarżonego ,zostały oddalone , wyrokiem Sądu Okręgowego w K.z dnia 9 marca 2010r , w sprawie o sygnaturze (...)/ k. 274 tych akt /.
Przypisaniem pozwanemu odpowiedzialności karnej za tak właśnie zakwalifikowany czyn , w tym w zakresie umyślnego działania, w stanie po użyciu alkoholu, Sąd I instancji był związany po myśli art. 11 kpc . Wobec tego trafnie wskazał, jako podstawę normatywną roszczenia zakładu ubezpieczeń dochodzonego od sprawcy wypadku w W. w dniu 26 października 2008r. powołał wskazaną normę art. 43 pkt 1 ustawy O ubezpieczeniach obowiązkowych[…].
Zasadniczy ,w konstrukcji apelacji J. W. zarzut przedawnienią roszczenia skierowanego przez stronę powodową przeciwko niemu , także nie jest uzasadniony.
W mogącym być uznanym za ukształtowane i obecnie co najmniej dominujące orzecznictwie sądowym , a w szczególności Sądu Najwyższego, dominuje pogląd , do którego przychyla się także Sąd Apelacyjny , w składzie rozpoznającym sprawę, zgodnie z którym roszczenie regresowe- także w zakresie regresu nietypowego - powstaje i staje się wymagalne nie z chwilą wyrządzenia szkody przez bezpośredniego sprawcę zdarzenia szkodzącego , lecz z chwilą jej naprawienia przez [ w tym przypadku] jego ubezpieczyciela] , a więc z chwilą wypłaty odszkodowania.
/ por. dla przykładu, powołane jedynie przykładowo , m.in., zachowujące nadal aktualność wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 1968 r., sygn. I CR 265//68, z dnia 1 czerwca 1973 r., sygn. II PR 97/73. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy także uchwale [ 7] z dnia 16 października 1976 r., sygn. III CZP 38/76 oraz w wyroku z dnia 6 kwietnia 1981r. sygn. IV CR 63/81 –wszystkie powołane za zbiorem Lex/.
Zważywszy zatem na to , iż świadczenia kompensacyjne na rzecz pośrednio poszkodowanego- męża zamarłej w wypadku J. M. S. i bezpośrednio poszkodowanej w nim N. S. , zgodnie z dokonanymi w sprawie ustaleniami , zostały wypłacone na podstawie wskazanego wyżej wyroku Sądu Rejonowego (...) K.przez stronę pozwaną w dniu 5 października 2016r , zarzut przedawnienia nie był trafny skoro powództwo regresowe zostało wniesione w dniu 11 lutego 2019 r.
Rozważając zagadnienie początkowego terminu naliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia , dochodzonych od pozwanego przez zakład ubezpieczeń wraz żądaniem zapłaty kwoty 95 000 złotych, zwrócić na wstępie należy uwagę , iż J. W. wprost nie podnosi wobec tej części rozstrzygnięcia, zarzutu naruszenia relewantnych dla jego oceny norm materialnych.
Tym nie mniej , skoro jest to zagadnienie materialne , podlegające ocenie Sądu Odwoławczego niezależnie od ich formułowania przez skarżącego , Sąd II instancji jest obowiązany rozważyć je z urzędu
Strona powodowa domagała się tych odsetek od kwoty 95 000 zł począwszy od dnia 18 lutego 2017r. wskazując na wezwanie skierowane do J. W. o dobrowolne spełnienie świadczenia regresowego [ obejmującego wyższą niż obecnie dochodzona kwotę z tego tytułu ] datowane na dzień 6 lutego 2017r.
Zgodnie ze zmienioną przez Sąd II instancji wobec konstatacji faktycznych Sądu niższej instancji , częścią okoliczności dotyczących warunków tego wezwania , zostało ono to przesłane pozwanemu przesyłką poleconą z datą nadania 8 lutego 2017r , na adres jego zamieszkania, którego aktualność naówczas , nie była w postepowaniu kwestionowana, a pozwany nie negował jego utrzymania , wskazując przy tym [ jedynie ] , iż nie było ono pierwszym , w relacjach z ubezpieczycielem.
Co więcej , tym wezwaniu strona powodowa jednoznacznie wskazała podstawę normatywną świadczenia, , którego dobrowolnej zapłaty się domagała , a był to właśnie przepis art. 43 ustawy z 22 maja 2003r O ubezpieczeniach obowiązkowych […].
Nawet zatem jeżeli przyjąć , że upłynął pewien okres w którym wezwanie to dotarło do J. W. w sposób , który zapewniał mu zapoznanie się z jego treścią, to normalnym porządku rzeczy , nie budzi wątpliwości Sądu II instancji , iż od daty przyjętej w zaskarżonym orzeczeniu Sądu I instancji [ 15 marca 2017r] pozostawał on w opóźnieniu w jego spełnieniu , co zrodziło po jego stronie obowiązek zapłaty odsetek ustawowych od wskazanej wyżej sumy świadczenia głównego dochodzonego pozwem.
Już tylko m na marginesie i dla porządku oraz dla zapewnienia kompletności wywodu należy dodać , że wyrażane w końcowej części motywów zaskarżonego wyroku , stanowisko Sądu I instancji / nota bene także krytykowane w ramach apelacji przez pozwanego - chociaż z innych przyczyn / , w odniesieniu do początkowej daty płatności odsetek , które jednak nie znalazło odzwierciedlenia w treści wyroku z 15 grudnia 2020r , w tych okolicznościach nie jest przekonujące.
Z podanych powodów , w uznaniu apelacji za [ , w ocenianej merytorycznie części] nieuzasadnioną , Sąd II instancji orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 43 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r O ubezpieczeniach obowiązkowych […]. / pkt 2 sentencji motywowanego wyroku/.
Rozstrzygając bo kosztach postępowania apelacyjnego , Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 98 §1 kpc w zw z art. 391 §1 kpc , oddalił wniosek o ich przyznanie , sformułowany w odpowiedzi na apelację strony powodowej dlatego , że (...) SA nie udowodnił ,iż jakiekolwiek koszty na tym etapie sporu stron w sposób celowy rzeczywiście poniósł .
Przypomnieć tylko w tym kontekście należy , że oponent apelacji był reprezentowany przez niezawodowego pełnomocnika procesowego./ pkt 3 sentencji wyroku/
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grzegorz Krężołek
Data wytworzenia informacji: