Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Kamil Grzesik

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2025 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Fundacji (...) w W.

przeciwko Fundacji (...) w W.

o zakazanie czynu nieuczciwej konkurencji

na skutek apelacji pozwanego Fundacji (...) w W. od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 czerwca 2022 r. sygn. akt I C 2056/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następującą treść:

„1. oddala powództwo;

2. zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.”;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 540 zł (pięćset czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 1432/22

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 23 stycznia 2025 r.

Zaskarżonym Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2022 r. Sąd Okręgowy w Krakowie nakazał stronie pozwanej, Fundacji (...) w W., zaprzestania publicznego używania oznaczenia Fundacja (...) w obrocie gospodarczym, jak również w kontaktach z organami państwowymi i samorządowymi, także za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość oraz poprzez media społecznościowe ((...), (...)); nakazał stronie pozwanej, Fundacji (...) w W., usunięcie skutków niedozwolonych działań poprzez:

a) zawarcie na swojej stronie internetowej oraz(...) informacji, że działanie strony pozwanej pod nazwą Fundacja (...) w W. stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji, polegający na wykorzystaniu nazwy nadmiernie zbliżonej do nazwy strony powodowej – Fundacji (...) w W., co wprowadzało Starostwo Powiatowe w W., jak i inne osoby w błąd co do tożsamości podmiotu,

b) poinformowanie Starostwa Powiatowego w W., że działanie strony pozwanej pod nazwą Fundacja (...) w W. stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji, poprzez wykorzystanie nazwy nadmiernie zbliżonej do nazwy strony powodowej – Fundacji (...) w W., co wprowadzało Starostwo Powiatowe w W., jak i inne osoby w błąd co do tożsamości podmiotu,

c) skierowanie do Starostwa Powiatowego w W. oświadczenia, że cofa złożoną ofertę współpracy złożoną w piśmie z dnia 15 czerwca 2020r.

Ponadto zasądził od strony pozwanej, Fundacji (...) w W., na rzecz strony powodowej, Fundacji (...) w W., kwotę 1.037 zł (tysiąc trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W dniu 9 listopada 2015r. strona powodowa została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) jako fundacja o nazwie Fundacja (...) z siedzibą w W.. Została wpisana także do rejestru przedsiębiorców. Celem Fundacji jest działanie na rzecz humanitarnego traktowania zwierząt, niesienie pomocy zwierzętom porzuconym i skrzywdzonym, działania w zakresie zwalczania bezdomności zwierząt i zwalczanie przejawów znęcania się nad zwierzętami.

Wcześniej oznaczeniem (...) posługiwała się A. S., prowadząca działalność gospodarczą. W 2015r. założyła ona powodową Fundację, która przejęła prowadzenie schroniska dla bezdomnych zwierząt.

Powodowa Fundacja prowadzi działalność na terenie powiatu (...) i (...). W miejscowości B. koło B. Fundacja prowadzi schronisko dla bezdomnych zwierząt. Na terenie kilku gmin powiatu (...) odbiera bezdomne zwierzęta, a na terenie Gminy W. prowadzi działalność edukacyjną.

W dniu 1 kwietnia 2020r. w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) została zarejestrowana Fundacja (...) w W.. Fundacja ta została wpisana także do rejestru przedsiębiorców. Celem Fundacji jest „niesienie pomocy ludziom i zwierzętom, których życie lub zdrowie są zagrożone”.

Pismem z dnia 15 czerwca 2020r. strona pozwana zwróciła się do Starostwa Powiatowego w W., w którym zawarła ofertę długofalowej współpracy, wskazując, że planuje swój rozwój poprzez m.in. uruchomienie nowoczesnego schroniska dla bezdomnych zwierząt na terenie powiatu (...), co będzie ułatwieniem dla każdej z gmin, które mają podpisane umowy o odławianie zwierząt ze schroniskami z zewnętrznych powiatów. W związku z tym zwróciła się z zapytaniem o możliwość przekazania lub dzierżawy gruntu na taki cel oraz przekazania Fundacji pomocy finansowej na wybudowanie i wyposażenie schroniska.

Nazwa strony pozwanej wprowadzała w błąd pracowników Starostwa Powiatowego w W. i inne osoby. Z tego powodu pismem z dnia 23 lipca 2020r. strona powodowa zażądała zaprzestania korzystania przez pozwaną Fundację z bardzo zbliżonej nazwy.

Strona pozwana nie uzyskała dotychczas dochodów z działalności gospodarczej.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy stwierdził, że strona powodowa wskazała jako podstawę dochodzonych roszczeń przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1233). Zgodnie z art. 2 tej ustawy, przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.

Zarówno strona powodowa, jak i strona pozwana, spełniają przesłankę uznania ich za przedsiębiorców w rozumieniu cytowanej ustawy. Obie fundacje zostały wpisane bowiem do rejestru działalności gospodarczej, strona powodowa prowadzi działalność gospodarczą, zaś strona pozwana podjęła starania o rozpoczęcie takiej działalności i właśnie te działania spowodowały wystąpienie przez powodową Fundację z roszczeniami w niniejszej sprawie. Dla ochrony wynikającej z cytowanej ustawy wystarczające jest samo podjęcie działań zmierzających do faktycznego uruchomienia działalności gospodarczej (tak Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 13 października 2016r., I ACa 417/16).

Stosownie do przepisu art. 3 ust. 1 cytowanej ustawy, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Art. 3 ust. 2 tej ustawy stanowi, że czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym oraz nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi. Zgodnie zaś z art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

W ocenie Sądu Okręgowego przyjęcie przez pozwaną Fundację nazwy w brzmieniu Fundacja (...) stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w stosunku do strony powodowej. Nazwa ta jest bowiem nadmiernie zbliżona do nazwy strony powodowej, która brzmi: Fundacja (...). Pierwsze dwa słowa obu nazw są tożsame, trzecie to wyrazy bliskoznaczne o bardzo zbliżonym brzmieniu, pokrywa się też wyraz (...). Zawarcie słowa (...) w nazwie strony pozwanej stanowi w tej sytuacji niewystarczające odróżnienie od nazwy strony powodowej.

Obie fundacje działają na zbliżonym obszarze, mają siedzibę w tym samym mieście, a ich przedmiot działalności pokrywa się w znacznej części. Nadmierne podobieństwo nazw fundacji powoduje, że istnieje możliwość wprowadzenia w błąd osób trzecich, nie jest przy tym istotne, że zachodzą pewne różnice w zakresie przedmiotowym i terytorialnym działalności fundacji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 września 2013r., I ACa 951/13).

Sąd Okręgowy podkreślił, że bez znaczenia pozostaje to, czy nazwa pozwanej Fundacja była wzorowana na nazwie strony powodowej. Odpowiedzialność naruszyciela, dla której podstawa jest przepis art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ma charakter obiektywny i nie jest zależna od jego świadomości, iż swoim działaniem narusza cudze prawo (do oznaczenia przedsiębiorstwa). Jego odpowiedzialność powstaje niezależnie od niej, w warunkach potwierdzenia, iż jego działanie mogło wywołać ryzyko wprowadzenia w błąd co do co tożsamości przedsiębiorstw posługujących określonymi oznaczeniami u aktualnej i potencjalnej klienteli do której skierowana jest oferta konkurujących podmiotów (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 19 marca 2019r., I Aga 303/18).

Na zakończenie Sąd Okręgowy dodał, że podstawą prawną roszczeń strony powodowej mogą być również przepisy kodeksu cywilnego, mianowicie przepisy o ochronie oznaczenia przedsiębiorcy oraz o ochronie dóbr osobistych osób prawnych.

Powództwo było zatem zasadne i podlegało uwzględnieniu.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się strona pozwana zaskarżając je we całości apelacją.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

1. art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 316 S 1 kpc poprzez błędne uznanie, że strona pozwana pomimo faktycznego nieprowadzenia działalności gospodarczej posiada legitymację bierną albowiem w przeszłości podjęła próbę takowej działalności.

art. 5 uznk poprzez jego zastosowanie w stanie faktycznym sprawy podczas, gdy nazwy stron rozróżniają się w sposób dostateczny, niewprowadzający w błąd co do tożsamości.

Mając na uwadze powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na rzecz Strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych. Ewentualnie, z ostrożności procesowej na podstawie art. art. 386 S 4 kpc wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja okazała się zasadna, co skutkowało zmianą zaskarżonego orzeczenia i oddaleniem powództwa w całości.

Sąd Okręgowy dokonał pełnych i prawidłowych ustaleń, co skutkuje przyjęciem ich przez Sąd Apelacyjny za własne. Ustalenia te nie były również kwestionowane przez strony niniejszego postepowania.

Na wstępie rozważań dostrzec należy, że Sąd Okręgowy w Krakowie nie był miejscowo właściwy do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Wprawdzie w art. 479.90 § 1 k.p.c. przewidziano właściwość rzeczową sądu okręgowego w każdej sprawie własności intelektualnej, bez względu na wartość przedmiotu sporu, jednak jeżeli chodzi o właściwość miejscową, to określono ją w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 29.06.2020 r. w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości innych sądów okręgowych (Dz. U. poz. 1152). Rozporządzenie to weszło w życie w dniu 1 lipca 2020 r., a zatem przed dniem złożenia pozwu w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu Apelacyjnego, powyższe uchybienie nie skutkuje jednak nieważnością postępowania, która miałaby miejsce jedynie wtedy, gdyby jednocześnie doszło do naruszenia zastosowania przepisów ogólnych o procesie czy o innym postępowaniu odrębnym, a nie przepisów o postępowaniu w sprawach własności intelektualnej, i w związku z tym uprawniony nie mógłby skorzystać ze szczególnych środków procesowych przewidzianych dla postępowania w sprawach własności intelektualnej, bądź w której miałaby miejsce inna okoliczność wskazująca na pozbawienie strony możności obrony swoich praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Wówczas nieważność wystąpiłaby z uwagi na to naruszenie, a nie ze względu na rozpoznawanie sprawy przez inny sąd okręgowy w konsekwencji błędnego przyjęcia, że sprawa nie ma charakteru sprawy własności intelektualnej.

Jakkolwiek Sąd Okręgowy nie wskazał jakimi konkretnie przepisami prawa procesowego kierował się przy rozpoznaniu niniejszej sprawy, to jednak analiza przebiegu postepowania nie wskazuje aby doszło w nim do naruszenia jakiegokolwiek z przepisów Działu IVg k.p.c. Co istotne, żadna ze stron, mimo że były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników, nie wskazywała też na naruszenie jej praw procesowych.

Analogicznie Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie zdecydował o rozstrzygnięciu apelacji, kierując się zasadą rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Nie można bowiem pominąć okoliczności, że apelacja została wywiedziona w dniu 29 lipca 2022 r., zatem przekazanie jej rozpoznania do Sądu Apelacyjnego w P.po ponad dwóch latach, uznać należałoby za działanie naruszające prawo stron do rozpoznania ich sprawy w rozsądnym terminie. W tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd wziął pod uwagę przepisy szczególne regulujące postępowanie w sprawach własności intelektualnej, a żadna ze stron nie zgłaszała zarzutów w tym zakresie.

Przechodząc do oceny samej apelacji, stwierdzić należy, że zasadnym okazał się zarzut naruszenia art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, trafnie bowiem apelująca wywodziła, że brzmienie obydwu wchodzących w grę nazw nie stwarza możliwość wprowadzenia klienteli w błąd co do identyczności przedsiębiorstw stron niniejszego postepowania. Nazwy stron nie są do siebie na tyle podobne, aby przeciętny odbiorca przy dołożeniu zwykłej uwagi, nie dokonując wnikliwych porównań, nie zdołał dostrzec różnic pomiędzy nimi, a w konsekwencji nie zdołał powiązać każdej z nich z innym podmiotem. Obie nazwy są wieloczłonowe i składają się z pięciu słów, z których powtarzają się jedynie trzy słowa, mianowicie (...) która jest niezbędna, gdyż wskazuje na formę prawną organizacji, oraz(...) i (...) określające przedmiot zainteresowania fundacji. Pozostałe człony nazwy pozostają odmienne. Obie fundacje posługują się też zupełnie odmiennymi

znakami graficznymi. (dowód; świadectwo ochronne k- 102, wydruk ze strony internetowej pozwanego k- 142, pismo pozwanego kierowane do Starostwa Powiatowego w W. k17), a co istotne w oficjalnej korespondencji używają zarówno pełnych nazw jak i odróżniających je oznaczeń graficznych. Pominąwszy słowa Fundacja i „(...)”, których użycie w oczywisty sposób nie może stanowić czynu nieuczciwej konkurencji, bowiem pierwsze odnosi się do formy działalności, a drugie do jej przedmiotu i nie sposób jest uznać, że fundacje mające w swej nazwie słowo(...), naruszałyby prawa powódki. Jeżeli chodzi zaś o samo słowo „(...)” to jego użycie w kontekście całej nazwy pozwanej, a także odmienności oznaczeń graficznych, nie jest na tyle istotne aby mogło wprowadzać w błąd kontrahentów strony powodowej. Słowo „(...)” oznacza strzeżenie kogoś lub czegoś przed niebezpieczeństwem i jest adekwatne do zakresu działalności obu fundacji. Jakkolwiek na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, nie można wykluczyć ochrony oznaczeń o charakterze opisowym, składających się z określeń o znaczeniu informacyjnym, to jednak decydujące znaczenie ma okoliczność, czy w danym przypadku oznaczenia te zostały powiązane przez klientelę z określonym przedsiębiorstwem. Jeżeli więc korzystanie z oznaczenia mogłoby w danej sytuacji prowadzić do konfuzji po stronie klientów, to obowiązkiem przedsiębiorcy staje się znalezienie takiego sposobu wysłowienia zawartej w nazwie informacji, ażeby różnicowała ona w sposób dostateczny nazwę pozwanego przedsiębiorstwa wobec wcześniej ukształtowanej nazwy przedsiębiorstwa powoda (zob. wyr. Sądu Najwyższego z 22 sierpnia 1997 r., III CKN 139/97). W ocenie sądu w niniejszym składzie użycie w nazwie powodowej fundacji, zajmującej się ochroną (...) słowa „(...)” nie skutkuje przyjęciem zdolności odróżniającej. Analizowane oznaczenie, wskazuje na rodzaj świadczonych usług, a postepowanie dowodowe nie "kazało aby nabrało ono też tzw. wtórnej zdolności odróżniającej. Sam fakt, że pracownik Starostwa Powiatowego w W. próbował ustalić ze stroną powodową, czy pozwana jest z nią w jakikolwiek sposób powiązana, nie świadczy o tym, że użycie w nazwie słów „(...)” i „(...)” mogłoby wprowadzić w błąd co do tożsamości. Wręcz przeciwnie świadczy o tym, że osoba ta dostrzegła różnicę, a jedynie chciała sprawdzić czy obie fundacje są ze sobą powiązane. W tym miejscu nie można też uciec od refleksji, że słowa (...) używają także inne organizacje udzielające pomocy zwierzętom. Jako przykład podać można powstałe w 2005 r. stowarzyszenie „(...) z siedzibą w W., które prowadzi zbiórki na terenie całej Polski.

Wobec zasadności powyższego zarzutu sąd odwoławczy w zasadzie zwolniony był od oceny czy strona pozwana jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Nie mniej jednak stwierdzić należy, że zarzut ten nie był trafny. Sąd podziela w tym zakresie wywody Sądu Okręgowego. Dodać należy jedynie, że na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji działalność zawodowa bądź zarobkowa może być "konywana ubocznie. Oznacza to, że wykonywanie danej działalności zarobkowej bądź zawodowej nie musi być istotą działalności danego podmiotu. Taka działalność może być wykonywana jedynie sporadycznie czy w związku z określoną potrzebą. Strona pozwana podjęła próbę takiej działalności, a dalsze jej działania w tym zakresie nie są wykluczone o czym świadczy choćby odpis KRS pozwanej.

Reasumując zatem, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zaskarżone orzeczenie zostało wdane z naruszeniem art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i podlegało zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie powództwa w całości. Wobec zmiany orzeczenia co do istoty, korekcie podlegało również rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów na, które w przypadku pozwanej złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 720 zł o czym orzeczono na podstawie § 8 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 z późn. zm.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postepowania wyrażoną w art. 98 k.p.c. na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w kwocie 540 zł o czym orzeczono na podstawie § 8 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 20 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z póżń.zm.)