Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Andrzej Żelazowski

Sędziowie: SSA Jerzy Bess

SSA Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: Michał Góral

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2024 r. w Krakowie

sprawy z powództwa Ł. K.

przeciwko Zespół Opieki Zdrowotnej w O. – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z siedzibą w O.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda oraz strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego
w Krakowie z dnia 5 października 2021 r., sygn. akt I C 95/16

oraz na skutek zażalenia strony pozwanej na rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w punkcie IV i VI zaskarżonego wyroku

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w punkcie I.:

- podpunktom a i b nadaje treść:

a.  kwotę 1 000 000 (milion) złotych z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od kwoty 400 000 zł od dnia 29 stycznia 2016 r.
do dnia zapłaty i od kwoty 600 000 zł od dnia 22 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty oraz oddala powództwo w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 100 000 zł złotych za okres
od dnia 29 stycznia 2016 r. do dnia 21 stycznia 2019 r.,

b.  rentę w wysokości po 1500 (tysiąc pięćset) złotych miesięcznie płatną do dnia 5 każdego kolejnego miesiąca z góry za okres
od dnia 1 października 2021 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. i dalszą rentę w wysokości po 2500 (dwa tysiące pięćset) złotych miesięcznie począwszy od dnia 1 stycznia 2025 r. – z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia zapłaty którejkolwiek z rat,

- w podpunkcie c. kwotę 34000 złotych zastępuje kwotą 68000 (sześćdziesiąt osiem tysięcy) złotych,

- punktowi IV. nadaje treść: „koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi”

- w punkcie V. kwotę 27993 złote zastępuje kwotą 61932 (sześćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści dwa) złote,

- eliminuje punkt VI.;

2.  w pozostałej części apelację powoda oraz zażalenie oddala;

3.  znosi pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego
i zażaleniowego;

4.  nakazuje pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 31847 (trzydzieści jeden tysięcy osiemset czterdzieści siedem) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt IACa 1528/21 i IACz 711/21

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 stycznia 2025 r.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 05 października 2021 r. sygn. akt IC 95/16 Sąd Okręgowy w Krakowie:

II.  zasądził od strony pozwanej Zespołu Opieki Zdrowotnej w O. - Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej z siedzibą w O. na rzecz małoletniego powoda Ł. K. reprezentowanego przez przedstawicieli ustawowych E. K. i A. K., do ich rąk:

a.  kwotę 500 000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

b.  rentę w wysokości po 1000 złotych miesięcznie płatną do dnia 5 każdego kolejnego miesiąca z góry począwszy od miesiąca października 2021r. – z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia zapłaty którejkolwiek z rat;

c.  kwotę 34 000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 października 2021r. do dnia zapłaty;

III.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

IV.  ustalił odpowiedzialność strony pozwanej wobec małoletniego powoda Ł. K. za skutki zdarzenia zaistniałego w dniu 20 stycznia 2013 r. mogące powstać w przyszłości w zakresie szkody na zdrowiu powoda;

V.  zasądził od strony pozwanej na rzecz małoletniego powoda kwotę 14 417 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego małoletniego powoda;

VI.  nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Krakowie od strony pozwanej kwotę 27 993 złote tytułem części kosztów procesu, od ponoszenia których powód był zwolniony;

VII.  odstąpił od obciążenia małoletniego powoda dalszymi kosztami procesu.

W pozwie z dnia 15 stycznia 2016 r., doręczonym stronie pozwanej Zespołowi Opieki Zdrowotnej w O. – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z siedzibą w O. w dniu 29 stycznia 2016 r., powodowie E. K., A. K. i małoletni Ł. K. reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego matkę E. K. wnieśli pierwotnie o:

1.  zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki E. K. kwoty 200 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminowi płatności liczonymi od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu;

2.  zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda A. K. kwoty 200 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminowi płatności liczonymi od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu;

3.  zasądzenie od strony pozwanej na rzecz małoletniego powoda Ł. K. kwoty:

a.  400 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę płatnych do rąk matki małoletniego powoda – E. K. wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminowi płatności liczonymi od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu;

b.  5 000 zł miesięcznie tytułem renty płatnych do rąk matki małoletniego powoda – E. K. wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia terminowi płatności liczonymi od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu;

4.  ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki przedmiotowego zdarzenia mogące powstać w przyszłości.

W piśmie z dnia 22 stycznia 2019 r. (k. 454-469) powodowie E. K. i A. K. skutecznie cofnęli pozew odpowiednio w zakresie pkt 1 i pkt 2 wskazując tym samym, iż jedynym powodem w niniejszej sprawie jest małoletni Ł. K.. Równocześnie zwiększyli wartość żądanego jednorazowego zadośćuczynienia na rzecz małoletniego powoda Ł. K. z dotychczasowych 400 000 zł na 1 970 000 zł oraz zmniejszyli wartość żądanego świadczenia w zakresie comiesięcznej renty z dotychczasowego 5 000 zł na 2 500 zł z ustawowymi odsetkami od doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy ustalił, że E. K. został przyjęta na Oddział (...) (...) Szpitala (...) w O. w dniu 20 stycznia 2013 r. i pozostała tam do dnia 30.01.2013 r. W dniu 20 stycznia 2013 r., na skutek porodu siłami natury, urodził się małoletni powód – Ł. K., który był drugim dzieckiem powódki. Pierwsze przyszło na świat w wyniku cesarskiego cięcia (2007 r.), które wykonano z powodu zagrażającej zamartwicy płodu (wahania tętna płodu) oraz dużej masy ciężarnej. Przebieg ciąży powódki był niepowikłany. Termin porodu, na podstawie ostatniego krwawienia miesięcznego, ustalono na dzień 25 stycznia 2013 r. Przy przyjęciu oceniono aktualny stan ciężarnej, wykonano badania laboratoryjne (morfologia, pobrano wymaz z pochwy). O godz. 11.10 lek. G. G. przeprowadził badanie wewnętrzne, wykonano również badanie USG i oszacowano masę płodu na 3 630 g. Zapis KTG w tym czasie nie odzwierciedlał cech zagrożenia płodu, wymagał jednak dalszej obserwacji. O godzinie 14.15 E. K. została przyjęta na salę porodową i odnotowano m. in. „Część przodująca główka nad wchodem. Dolny odcinek niebolesny. Na salę porodową”. Monitorowanie tętna płodu wskazywało na jego istotne wahania. O godz. 15.00 położna J. B. odnotowała, że skurcze są nasilone co 2-3 minuty oraz, że odpłynęły czyste wody płodowe. Ponadto wskazano, że tętno płodu było nieczytelne. Dotychczas jednak wybór metody nadzoru stanu płodu był właściwy. O godz. 15.45 odnotowano skurcze co 4 minuty oraz zwolnienie tętna płodu do 90/min. W związku z powyższym podano tlen, tętno wyrównało i wezwano lekarza dyżurnego, co nastąpiło o 15. 45, podczas gdy zapis KTG zmuszał do podjęcia powyższej decyzji najpóźniej o 15.30. W dalszej kolejności podano 5j oksytocyny w sytuacji, gdy ostatni zapis odzwierciedla głębokie, zmienne deceleracje późne. Opiekę medyczną nad powódką sprawowali wówczas lekarz ginekolog - położnik G. G. oraz położne J. B. i B. N.. W wyniku porodu na świat przyszedł małoletni powód Ł. K., którego oceniono wg skali A. na 1/3/5/6 punktów. Powód urodził się w zamartwicy okołoporodowej. Z jamy ustnej i tchawicy powoda odessano duże ilości pienistej, czystej wydzieliny. Powód został zaintubowany i był wentylowany. Stan dziecka szybko się poprawiał. W 8 minucie życia został extubowany, a po 15 minutach umieszczony w inkubatorze w 25% tlenie. U powoda stwierdzono zaróżowione powłoki, bez cech niewydolności oddechowej, zmniejszone napięcie mięśniowe oraz saturację na poziomie 98%. W gazometrii nie stwierdzono odchyleń od normy. Kilka godzin po urodzeniu, u powoda zaobserwowano wzrost napięcia mięśniowego, drgawki, drażliwość, wygórowaną reakcję na bodźce, a w badaniach biochemicznych stwierdzono hipoglikemię, podwyższone wartości aminotransferazy oraz kreatyny. Ze względu na ogólny stan została zastosowana antybiotykoterapia oraz G., po którego odstawieniu ponownie zaobserwowano odruchy drgawkowe. W kolejnej dobie życia odnotowano dalszy wzrost ASPAT-u i kreatyniny oraz zwiększone zapotrzebowanie na glukozę. W celu utrzymania wartości glikemii na poziomie 50-80 mg% powód karmiony był sondą po 10 ml wraz z kompletnym żywieniem pozajelitowym. Od 3 doby życia nie obserwowano drgawek, a napięcie mięśniowe obniżyło się. Jednocześnie, ze względu na trudności w połykaniu, powód w dalszym ciągu karmiony był sondą. Ponadto lekarze wyrównywali zaburzenia glikemii. W 7 dobie życia odstawiono niektóre leki. Powód pił znacznie lepiej, co umożliwiało karmienie piersią. Poziomy glikemii unormowały się. Dwie doby po odstawieniu G. ponownie zaobserwowano wygórowane odruchy oraz pogotowie drgawkowe. Powód, po telefonicznym uzgodnieniu przyjęcia, został przekazany do Szpitala (...) w P. celem dalszej diagnostyki i leczenia. W placówce tej stwierdzono, że u powoda występuje nierównomierne rozłożenie napięcia mięśniowego, wzmożone w kończynach i obniżone w osi głowa - tułów, drżenie kończyn i tendencję do odginania. Po wykonaniu MRI głowy stwierdzono zmiany mogące odpowiadać zmianom niedotleniowo-niedokrwiennym.

W oparciu o opinię biegłych Sąd przyjął, że zaniechanie dalszego prowadzenia monitorowania kardiotokograficznego po godzinie 15.28 - jak miało to miejsce w niniejszej sprawie - aż do momentu urodzenia się dziecka o godzinie 16:10, należy uznać za istotne uchybienie diagnostyczne i zdecydowanie nieprawidłowe działanie, zwłaszcza, że nastąpiło to w sytuacji pojawienia się w zapisie kardiotokograficznym powtarzających się ciężkich deceleracji zmiennych, które bez względu na stopień ryzyka położniczego stanowią wskazanie do ciągłego nadzoru kardiotokograficznego. Stwierdzenie w zapisie KTG deceleracji zmiennych stanowi nie tylko wskazanie do prowadzenia ciągłego nadzoru stanu płodu, ale także rozważenia resuscytacji wewnątrzmacicznej płodu w celu poprawy przepływu krwi przez macicę, krążenie pępowinowe i stanu utlenowania rodzącej oraz ponownej oceny sytuacji położniczej. Powtarzające się deceleracje zmienne powikłane (z cechami atypii) lub nawracające deceleracje zmienne z towarzyszącym brakiem zmienności czynności serca płodu stanowią wskazanie do rozważenia konieczności interwencji położniczej mającej na celu niezwłoczne ukończenie porodu. W przypadku możliwości technicznych wykonania badania pH krwi włośniczkowej płodu sugeruje się przeprowadzenie takiego badania w celu weryfikacji wyniku monitorowania KTG. Jednakże jego nieprzeprowadzenie nie może zostać zakwalifikowane jako niedbalstwo diagnostyczne, co wynika z faktu, że na oddziałach położniczych w Polsce ta metoda jest rzadko dostępna. W trakcie porodu, do którego doszło siłami natury w 40 tygodniu ciąży, powódka zwracała uwagę na trudności z wydostaniem się dziecka, co skutkowało wykonaniem przez personel medyczny ucisków brzucha powódki, a w dalszej kolejności - z uwagi na nieprawidłowy zwrot (twarzyczką pod spojenie) zastosowano próżnociąg pomimo, że pacjentka zgłaszała wolę cesarskiego cięcia. Lekarz prowadzący nie zalecał go jednak, ale na tydzień przed porodem skierował ją na obserwację do szpitala w związku z faktem, iż poprzednia ciąża była rozwiązana operacją. Poza tym nie było nic niepokojącego. E. K. była nastawiona, że będzie rodzić siłami natury. Decyzja o porodzie siłami natury była dopuszczalna, zwłaszcza że sytuacja położnicza w tym przypadku dawała solidne podstawy do przyjęcia takiej koncepcji ukończenia ciąży, a ponadto E. K. akceptowała takie rozwiązanie. Większość ciężarnych po przebytym jednokrotnie cięciu cesarskim, wykonanym poprzecznie w dolnym odcinku macicy, kwalifikuje się do porodu drogami natury i należy im proponować podjęcie próby takiego porodu. Za pomyślną realizacją takiego postępowania przemawiały następujące przesłanki: prawidłowy stan płodu i rodzącej, położenie podłużne główkowe płodu, brak klinicznych cech dysproporcji płodowo - miednicowej, prawidłowe wymiary miednicy, niepowikłany przebieg ciąży, nieobecność czynników ryzyka niepomyślnego wyniku okołoprodowego oraz samoistnie zainicjowany poród.

Kiedy po godzinie 15:20 w zapisie KTG pojawiły się głębokie deceleracje zmienne, to było wskazanie nie tylko do ciągłego monitorowania KTG, ale także do wnikliwej analizy sytuacji położniczej, rozważenia konieczności zakończenia porodu i przygotowania do jego ukończenia. W chwili pojawienia się głębokich – do 60 uderzeń/minutę zmiennych deceleracji, przy tak nasilonych skurczach macicy – jak to wynika z zapisu KTG (jeżeli główka nie znajdowała się na wychodzie) – to na tym etapie istniała jeszcze możliwość podjęcia decyzji o operacyjnym ukończeniu ciąży przez CC – co byłoby rozwiązaniem optymalnym. Jeżeli natomiast główka już zaczęła III zwrot (wpis o przodującej główce na wychodzie pochodzi z godz. 16.05), to w tej sytuacji już o 15.30 należało podjąć decyzję o skróceniu II okresu porodu, co ostatecznie zrobiono o 16.10. Okoliczność powiadomienia lekarza dyżurującego przez położną z 15 - minutowym opóźnieniem przenosiło płód ze stanu niebezpiecznego, w którym już się znajdował, w stan bardziej niebezpieczny. Opóźnienie to przyczyniło się jednakże w niewielkim stopniu do narażenia płodu na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty zdrowiu. O konieczności podjęcia decyzji o zakończeniu porodu o 15.30 przemawia brak udokumentowanej poprawy dobrostanu płodu, wpis z godz. 16.10 o utrzymujących się nieprawidłowościach w akcji serca płodu oraz pourodzeniowy stan noworodka. Z powyższego wynika, że zapis KTG z godz. 15.08-15.27 odzwierciedlał utratę dobrostanu płodu i w tej sytuacji włączenie oksytocyny było działaniem niewłaściwym i mogło tylko pogłębić już istniejące deficyty niedotleniowe płodu. Zainicjowanie farmakologicznej stymulacji porodu oksytocyną (prawdopodobnie około 15:45), która może zwiększać ryzyko nadmiernej kurczliwości macicy i nieprawidłowej wymiany gazowej między matką a płodem, w sytuacji utrzymujących się zaburzeń czynności serca płodu i braku prowadzonego nadzoru KTG było działaniem niewłaściwym, zwiększającym stopień ryzyka niepomyślnego wyniku porodu. Z kolei zastosowanie próżnociągu położniczego jest uzasadnione w przypadku konieczności skrócenia II okresu porodu i ukończenia porodu w sytuacji, gdy ze względu na stopień zaawansowania porodu korzystniejszym dla rodzącej i płodu rozwiązaniem jest poród drogami natury, a nie cięcie cesarskie. Typowymi wskazaniami do przeprowadzenia porodu zabiegowego z użyciem próżnociągu są objawy zagrożenia rodzącej lub płodu, tj. przedłużanie się porodu, wyczerpanie matki, osłabienie aktywności skurczowej, nieprawidłowa czynność serca płodu, kwasica płodu. W niniejszej sytuacji, gdy główka znajdowała się na wychodzie, przy towarzyszących zaburzeniach czynności serca płodu, było to działanie w pełni uzasadnione i korzystniejsze w tym momencie niż wykonanie cięcia cesarskiego. W przypadku lekarza G. G., najpewniej w związku z opóźnioną informacją o patologicznym zapisie KTG, można mówić o 25 minutowym opóźnieniu w podjęciu prawidłowej decyzji o skróceniu II okresu porodu poprzez zastosowanie VE. Niewątpliwie natomiast w tym czasie zastosowanie oksytocyny pogłębiło deficyt tlenowy płodu. Niezgodna z wiedzą medyczną była decyzja o kontynuowaniu porodu siłami natury wobec patologicznego zapisu KTG i dodatkowo niezgodna z wiedzą medyczną decyzja o podaniu oksytocyny, wobec informacji o przeprowadzonym uprzednio u E. K. cięciu cesarskim z powodu zagrażającej zamartwicy płodu, co jak wskazano powyżej niewątpliwie przenosiło płód ze stanu niebezpiecznego, w którym się znajdował, w bardziej niebezpieczny. Nie można natomiast rozstrzygnąć w jakim stanie urodziłby się Ł. K., gdyby decyzja o wcześniejszym ukończeniu ciąży została podjęta wcześniej. Nie można wykluczyć, że stan ten byłby zbliżony do aktualnego, a to ze względu na krótkie odcinki czasowe pomiędzy poszczególnymi decyzjami personelu medycznego. Wynik badania obrazowego głowy powoda wskazywać może na nieprawidłowe zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym chłopca, które mają najpewniej charakter dualny. Widoczne obustronnie w jądrach podkorowych podwyższenie sygnału w obrazach T1-zależnych, w obrębie gałek bladych oraz częściowo we wzgórzach może odpowiadać zmianom niedotleniowo – niedokrwiennym z okresu okołoporodowego. Jednocześnie u powoda stwierdzono nieprawidłową intensywność sygnałów z istoty białej nadnamiotowej (brak cech mielinizacji) oraz słabo zaznaczony stopień mielinizacji w konarach środkowych móżdżku. Powyższe wskazuje na cechy niedojrzałości istoty białej, co może mieć związek z działającym wewnątrzłonowo negatywnym czynnikiem takim jak np. infekcja dróg moczowo – płciowych. Wyniki badania ogólnego moczu E. K., w tym osadu moczu wskazywać mogą na przechodzoną w ciąży infekcję dróg moczowych/moczowo – płciowych. Wyniki badań laboratoryjnych wskazują, że u powoda stwierdzono powyżej normy miana przeciwciał w klasie IgG CMV (26aU/ml przy normie do 6), T. (22 IU/ml przy normie do 8) oraz H. (...)11,79 NTU (przy normie do 11). Jest to o tyle istotne, że pomimo, iż nie potwierdzono u powoda czynnej infekcji, to wykazane wyżej patogeny rozpatrywać należy jako możliwe czynniki ryzyka uszkodzenia OUN Ł. K..

Reasumując w trakcie prowadzenia porodu doszło przede wszystkim do nieprawidłowości o charakterze diagnostycznym, ale także po części terapeutycznym, które polegały na:

- zaniechaniu monitorowania KTG w momencie nieprawidłowego wyniku badania, wskazującego na możliwość niedotlenienia płodu;

- zbyt późnym poinformowaniu przez położną lekarza dyżurnego o zaburzeniach czynności serca płodu w badaniu KTG lub niewłaściwej reakcji lekarza dyżurnego na zgłaszane nieprawidłowości;

- niewłaściwym i ryzykownym zastosowaniu stymulacji porodu oksytocyną, zwiększającym ryzyko niepomyślnego wyniku porodu.

Możliwy jest związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy nieprawidłowościami w zakresie diagnozowania stanu płodu w trakcie porodu, a skutkiem w postaci rozwoju encefalopatii niedotleniowo - niedokrwiennej u powoda. Nie można z całą pewnością wykluczyć, że właściwie prowadzone monitorowanie stanu płodu podczas porodu pozwoliłoby na uniknięcie następstw procesu niedotlenienia, ale zwiększyło szanse na wcześniejsze zdiagnozowanie zagrożenia płodu, co w przypadku odpowiedniej interpretacji wyniku monitorowania umożliwiało podjęcie odpowiedniej interwencji położniczej. Przyjmując, że przyczyną szkody na zdrowiu u małoletniego powoda jest wyłącznie niedotlenienie śródporodowe, można przyjąć z dużym prawdopodobieństwem, że zakończenie ciąży E. K. w początkowym okresie hospitalizacji (w momencie gdy zapis KTG przemawiał za prawidłowym stanem płodu) pozwoliłoby uniknąć niekorzystnych następstw porodu. Ponadto, wcześniejsze ukończenie porodu poprzez cesarskie cięcie, w chwili wystąpienia dość głębokich zaburzeń czynności serca płodu ograniczyłoby skutki niedotlenienia, ale nie ma całkowitej pewności, że takie działanie wyeliminowałoby całkowicie następstwa procesu niedotlenienia. (sprawozdanie sądowo- lekarskie wraz z opinią sporządzone przez Uniwersytet (...)w B. z dn. 31.07.2019 r. k. 534 -574, uzupełniająca opinia sądowo lekarska z dn. 30.06.2017 r. sporządzona w sprawie (...)przez (...) Uniwersytet(...) w K., k. 348, opinia sądowo lekarska z dnia 02.11.2016 r. sporządzona w sprawie (...) przez (...) Medyczny w K., k. 351-364, opinia uzupełniająca sporządzona przez (...) Medyczny w B. z dn. 05.02.2020 r., k. 628 -635)

Powód od 1 miesiąca życia poddawany jest ciągłej rehabilitacji. Oprócz zabiegów rehabilitacyjnych w domu w ilości 10 za kwotę 65 zł za godzinę (łączny koszt 650 zł), powód uczęszczał na rehabilitację w ośrodku w T., gdzie koszt dziennej rehabilitacji wynosi 120 zł. Od lipca 2017 r. dla powoda zaplanowano zajęcia w wymiarze 2 godzin tygodniowo oraz rozszerzenie rehabilitacji o zajęcia na basenie. Koszt 10 zabiegów wyniósł 1 050 zł.

Od 01.03.2013 r. powód, przez co najmniej 6 miesięcy, uczęszczał na rehabilitację ruchową dwa razy w tygodniu metodą (...), która jest odpłatna.

Dodatkowo powód od grudnia 2013 r. uczestniczył w zajęciach prowadzonych w A. przez Fundację (...). Początkowo powód uczęszczał na zajęcia prywatnie dwa razy w tygodniu przy jednorazowym koszcie wynoszącym wówczas 50 zł i czasie trwania terapii 30-45 minut. Od kwietnia 2014 r. powód uczestniczy w zajęciach w ramach projektów realizowanych przez Fundację. Od grudnia 2016 r. zwiększono intensywność rehabilitacji do trzech razy.

Ponadto w okresie od 01.01.2014 r. do 31.08.2016 r. powód objęty był zajęciami wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w (...) Poradni (...)w W.. W okresie od 1.01.2014 r. do 30.06.2016 r. powód korzystał z zajęć pedagogicznych w wymiarze 1 godz. (po 60 minut) w tygodniu oraz rehabilitacji indywidualnej w wymiarze 1 godz. (60 min.) w tygodniu. W okresie od 01.07.2016 r. do końca sierpnia 2016 r. powód korzystał z zajęć pedagogicznych w wymiarze po 60 min. w tygodniu, rehabilitacji indywidualnej w wymiarze 2 godz. (po 60 minut) w miesiącu.

Od 2016 r. powód uczęszczał również na odpłatne zajęcia indywidualnej rehabilitacji ruchowej. W okresie od 22.09.2014 r. do 10.10.2014 r. powód przebywał na Oddziale (...) Szpitala (...) w K. z rozpoznaniem: niedowład połowiczy lewostronny. U powoda zaobserwowano nie tylko nieprawidłowy rozwój ruchowy, ale także opóźniony rozwój mowy, komunikacji oraz rozwój poznawczy. Oprócz specjalistycznego sprzętu rehabilitacyjnego (siedzisko, wózek, pionizator), zalecono stałą opiekę kinezyterapeutyczną, ortopedyczną, pedagogiczną oraz logopedyczną, a także konsultację gastrologiczną.

Od 15.10.2014 r. do 16.12.2015 r. powód był pacjentem Ośrodka (...) w Centrum (...) (...) w B., przy czym rehabilitacja w październiku odbyła się w dniach 15, 22; w listopadzie w dniach – 03, 07, 19, 21, 26 i w grudniu w dniach 10 i 12. A zatem w 2014 powód odbył rehabilitację we ww. Centrum 9 razy. Z kolei w roku 2015 powód był na rehabilitacji łącznie 46, tj. w styczniu w dniach 09, 19, 23, 28, 30 ; w lutym w dniach 20, 24 i 27; w marcu w dniach 05,06, 12, 18, 25, 27 i 31; w kwietniu w dniach 02, 07, 24, 28, w maju w dniach 15,21, 22, w czerwcu w dniach 03, 08, 09, 16, 19 , 23, w lipcu 06, 07,13,15; w sierpniu w dniach 21, 24; we wrześniu w dniach 11, 14, 18, 29, w październiku w dniach 02,09, 14, w listopadzie w dniach 18 i 20 oraz w grudniu w dniach 09,11,16. Dodatkowo powód miał 9 konsultacji z lekarzem specjalistą rehabilitacji medycznej oraz 1 konsultację z neurologiem.

W dniach 20.07.2015 r. do 10.08.2015 r. oraz 16.03.2016 r. - 11.04.2016 r. powód przebywał na turnusie rehabilitacyjnym w (...) Zespole (...) w J.. Każdy z turnusów kosztował 945 zł, przy czym faktura za drugi pobyt została wystawiona na nabywcę Fundacja (...) z siedzibą w W.. umowa z 20.07.2015 r. dotyczy Ł. i K..

W dniach 18.10.2015 r. do 31.10.2015 r. powód uczestniczył w turnusie rehabilitacyjnym w Ośrodku (...) w B.. W trakcie turnusu był objęty rehabilitacją ruchową z zastosowaniem metod (...) i (...). W ramach zajęć dodatkowych uczestniczył w terapiach wspomagających rozwój psychoruchowy. Koszt turnusu wyniósł 4 115 zł. Rachunek za ten pobyt został jednak wystawiony na nabywcę (...) Diecezji (...)w B..

Od 1.07.2016 r. powód uczęszczał także do Integracyjnego Przedszkola Niepublicznego (...) w K., gdzie także korzystał z zajęć rehabilitacji ruchowej oraz z zajęć rewalidacyjnych ogólnorozwojowych i zajęć z logopedą w ilości 16 godzin w miesiącu łącznie. Za zajęcia te opiekunowie prawni powoda nie ponosili żadnych kosztów.

Na rozprawie w dniu 24 września 2021r. E. K., matka małoletniego powoda, przesłuchana uzupełniająco w trybie art. 304 k.p.c. przedstawiła okoliczności dotyczące rehabilitacji, leczenia dziecka oraz kosztów z tym związanych zarówno pokrytych przez NFZ jak i przez fundacje a także w części wydatkowanych z dochodów rodziców małoletniego powoda i niezwróconych im przez w/w podmioty. E. K. nie była jednak w stanie przedstawić szczegółowych danych dotyczących wydanych przez nią i męża środków na rehabilitację i leczenie powoda w tym zakresie w jakim nie uzyskali oni zwrotu tych kosztów. Małoletni powód od urodzenia wymaga stałej opieki i tak jest do dnia dzisiejszego. Matka powoda bardzo aktywnie zabiegała o różnego rodzaju turnusy rehabilitacyjne, szukała wszędzie pomocy w zakresie różnego rodzaju terapii z jakich mógłby korzystać syn oraz aktywnie działała na rzecz refundacji kosztów koniecznych zabiegów i turnusów przez NFZ i fundacje, z pozytywnym rezultatem. Oprócz tego rodzice powoda wydatkowali swoje środki na dowożenie powoda do lekarzy, rehabilitantów, do szkoły na różnego rodzaju zajęcia, które są w miejscowościach 10-17km od miejsca zamieszkania. Rodzice skorzystali z prywatnej wizyty u neurologa w W. uzyskując wcześniej pozytywną opinię o tym lekarzu. Koszty wizyty to 800 zł. Matka dziecka nie pracuje zawodowo, musiała zrezygnować z pracy z uwagi na konieczność stałej opieki nad synem, która jest wymagana w zasadzie przez całą dobę. Syn porusza się na wózku a siedzi jedynie w pionizatorze na rękach rodziców. Nie kontroluje potrzeb fizjologicznych, trzeba go karmić, poić i wykonywać przy nim wszystkie życiowe czynności. W domu syn ma sprzęt medyczny i wszystko co jest potrzebne do ćwiczeń – rehabilitacji domowej. Staraniem matki sprzęt został zgromadzony i zrefundowany.

Pomimo prowadzenia tak intensywnej rehabilitacji już od pierwszych tygodni życia do chwili obecnej, zmiany w sposobie funkcjonowania powoda są znikome, aktualnie lekarze nie dają szans na istotną poprawę, a tym bardziej na uzyskanie sprawności. Małoletni powód nigdy nie będzie chodził, aktualnie nie mówi. Stan zdrowia powoda, wymógł na jego rodzicach zmianę w sposobie funkcjonowania. Z uwagi na konieczność sprawowania stałej opieki oraz angażowania się w rehabilitację powoda, E. K. zmuszona została do rezygnacji z wykonywania pracy zarobkowej.

Z powodu niepełnosprawności sprzężonej będącej konsekwencją mózgowego porażenia dziecięcego (niepełnosprawność ruchowa i intelektualna) powód wymaga specjalnej organizacji kształcenia na czas pobytu w przedszkolu oraz dodatkowej pomocy nauczyciela. Wskazane jest objęcie powoda szeregiem oddziaływań terapeutycznych w postaci zajęć rewalidacyjnych, terapii logopedycznej oraz psychopedagogicznej. W przypadku powoda zalecane jest kształcenie specjalne dla dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną (niepełnosprawność ruchowa, niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym). Najlepszą formą pomocy dziecku byłoby kształcenie w grupie integracyjnej. W przypadku pobytu powoda w przedszkolu ogólnodostępnym istnieje konieczność zapewnienia pomocy nauczyciela. Niezbędna jest także pomoc psychologiczno - pedagogiczna, w tym terapia logopedyczna rozwijająca sprawność narządów mowy oraz funkcjonowanie komunikacyjne i terapia psychopedagogiczna doskonaląca rozwój funkcji poznawczych dziecka. Ponadto konieczna jest wszelka pomoc w zakresie wykonywania czynności higienicznych i samoobsługowych, a także szczególna troska nauczycieli i wsparcie w zakresie nawiązywania adekwatnych relacji z rówieśnikami. Dodatkowo niezbędne jest stosowanie licznych wzmocnień pozytywnych i pochwał na forum grupy, docenianie starań i wysiłków dziecka, a także stała współpraca z rodzicami. Przed rozpoczęciem nauki w szkole, powód powinien także wykonać badania kontrolne. Kształcenie specjalne w przypadku powoda oraz ww. formy pomocy poprawią jego funkcjonowanie w przyszłości.

Powód od stycznia 2014 r. objęty jest opieką Fundacji (...) , gdzie uczęszcza na terapię neurologopedyczną oraz rehabilitację ruchową refundowane.

Powód cierpi na porażenie dziecięce pod postacią Mózgowego Porażenia Dziecięcego czterokończynowego spastycznego. Powód urodził się w ciężkiej zamartwicy, ze wzmożonym napięciem mięśniowy, wykazuje cechy niedotlenienia mózgu. Od urodzenia powód zaliczany jest do osób niepełnosprawnych ze względu na naruszoną sprawność psychiczna lub fizyczną spowodowaną występującymi u niego schorzeniami oznaczonymi symbolem przyczyny niepełnosprawności 10-N. Wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, a ponadto konieczna jest stała lub długotrwała opieka lub pomoc innej osoby w związku ze znacznie ograniczona możliwością samodzielnej egzystencji. Powód wymaga także stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Istnieje także konieczność zaopatrzenia w przedmiotu ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie.

W związku z powyższym powód, od stycznia 2015 r., pozostaje pod stałą opieką (...) i Oddziału (...) Wojewódzkiego (...). L. w K.. W wyniku intensywnej rehabilitacji przeprowadzanej zarówno w odpowiednich placówkach, jak i w domu, powód robi postępy, jednakże w dalszym ciągu do terapii logopedycznej i karmienia przyjmuje pozycję siedząca w siedzisku. Do czasu podjęcia nauki w klasie I powinien być objęty zajęciami wczesnego wspomagania rozwoju w maksymalnym wymiarze godzin. Powód wymaga długotrwałej rehabiltacji ruchowej, neurostymulacji oraz stymulacji sensorycznej. Zalecane są także zajęcia logopedyczne.

Z powodu choroby u powoda widoczna jest asymetria twarzy, a zaburzenia napięcia mięśniowego zakłócają sprawności orofacjalne chłopca (brak prawidłowych funkcji odgryzania i żucia, problemy z piciem z kubeczka). Mowa czynna powoda jest opóźniona. Ponadto, w zakresie samoobsługi, powód nie zgłasza potrzeb fizjologicznych, nie potrafi też samodzielnie spożywać posiłków. Wymaga całodobowej opieki ze strony rodziców.

W związku ze swoją niepełnosprawnością, powód musiał zaopatrzyć się w specjalny wózek (3 000 zł), ortezy (2 360 zł), fotelik terapeutyczny (2 850 zł), pionizator (3 100 zł) oraz specjalny materac i wałek (400 zł). Zakup wózka został jednak w całości zrefundowany przez NFZ, który częściowo zrefundował także zakup ortez i fotelika terapeutycznego. Pionizator natomiast został nabyty przez " Fundację (...) z Pomocą z siedzibą w W..

Przed urodzeniem się małoletniego powoda, oboje jego rodzice pracowali. E. K. pracowała do porodu zarabiając ok. 1 500 zł miesięcznie. Po porodzie wróciła do pracy na półtora roku, a później już nie pracowała ze względu na konieczność opieki nad dzieckiem i związanymi z tym wyjazdami na rehabilitację do różnych ośrodków w Polsce. Jedynym żywicielem rodziny jest obecnie A. K., który z zarobionych pieniędzy spłaca także kredyt w wysokości 1 500 zł miesięcznie. Ponadto rodzice wydatkują ok. 1000 zł miesięcznie na paliwo, gdyż na rehabilitację jeżdżą własnych samochodem marki V. (...). Od 2017 r. E. K. pobiera świadczenie pielęgnacyjne na dziecko w kwocie 1 406 zł i 153 zł tytułem zasiłku pielęgnacyjnego. Wcześniej świadczenie to wynosiło 1 200 zł. Dodatkowo rodzice powoda otrzymują zasiłek 500+ w kwocie 1 000 zł ze względu na posiadanie dwójki dzieci. Rodzice powoda mogą także liczyć na pomoc finansową rodziny, z której korzystają.

Małoletni powód nie mówi, nie siedzi, trzeba go nosić i karmić. Ze względu na problemy z połykaniem i brak odruchu ssania posiłki muszą być przygotowywane w formie płynnej/papkowatej. Wymaga stałej opieki 24h/dobę, którą sprawuje matka. W dalszym ciągu korzysta też z pampersów, bowiem nie kontroluje potrzeb fizjologicznych. Reaguje na otoczenie, uśmiecha się, ale zdarza się, że inne dzieci wyśmiewają się z niego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, że odpowiedzialność pozwanego za skutki zdarzenia z dnia 20 stycznia 2013 r. i poniesioną przez małoletniego powoda szkodę nie budzi wątpliwości na tle przepisów art. 430 k.c. w zw. z art. 415 k.c.

Istotne jest, że w tzw. procesach lekarskich nie jest konieczne wykazanie związku przyczynowego o charakterze bezpośrednim i stanowczym, lecz wystarczy przyjęcie wystąpienia związku o odpowiednim stopniu prawdopodobieństwa. Wykazanie związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a szkodą z reguły nie może być absolutnie pewne, gdyż związków zachodzących w dziedzinie medycyny nie da się sprowadzić do prostego wynikania jednego zjawiska z drugiego. Nie wymaga się także, aby związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy wadliwym zastosowaniem lub brakiem określonej procedury medycznej a szkodą miał charakter bezpośredni. Związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. istnieje także wtedy, gdy określone zdarzenie stworzyło warunki przychylne albo ułatwiło powstanie zdarzenia innego, które stało się bezpośrednią przyczyną szkody (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 13 maja 2015 r., I ACa 1059/14, LEX nr 1762072).

Mając na uwadze przyjąć należy, iż wadliwe i nieprawidłowe postępowanie lekarzy w ocenie stanu płodu i opóźnienie porodu, skutkujące niedotlenieniem dziecka i jego ciężkim kalectwem i nieuleczalną chorobą, jest błędem w sztuce lekarskiej. Natomiast odpowiedzialność za działanie lekarzy ponosi szpital na podstawie art. 430 k.c. (por. wyrok SA w Lublinie z dnia 21 lutego 2006 r., I ACa 69/06, opublikowane PiM 2007/4/130, wyrok SA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 r., I ACa 1131/05).

W rozpatrywanej sprawie bez wątpienia można przypisać winę personelowi strony pozwanej zajmującemu się matką powoda przed jak również w czasie porodu. Jak podali biegli istniały bezwzględne wskazania medyczne do jak najszybszego rozwiązania ciąży. Postępowanie personelu było nieostrożne i niedbałe. Następstwem tego postępowania było niedotlenienie powoda skutkujące urodzeniem się go w ciężkiej zamartwicy, z wzmożonym napięciem mięśniowym oraz cechami niedotlenienia mózgu. Schorzenia, na jakie cierpi powód wymagają długotrwałej, kosztownej rehabilitacji i całodobowej opieki jak też koniecznych wydatków, nie tylko na rehabilitację i leczenie ale też w celu pielęgnacyjnym. Co do szczegółowych kosztów ponoszonych przez rodziców powoda na środki pielęgnacyjne, dojazdy, dopłatę do niektórych sprzętów potrzebnych powodowi, nie zostały one wykazane dowodowo w taki sposób, aby sąd mógł ustalić te koszty dokładnie i szczegółowo.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że stan w którym znajduje się małoletni powód, spowodował zwiększenie się jego potrzeb w rozumieniu art. 444 §2 k.c., które przejawia się w konieczności kosztów utrzymania, powstałych wyłącznie w następstwie zdarzenia szkodzącego. Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi również podstawę przyznania konkretnej renty z tego tytułu. Zwiększenie bowiem potrzeb stanowi również szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie (np. konieczność stałego leczenia, zabiegów, kuracji, opieki osób trzecich, specjalnego odżywiania itp.) (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 24 maja 1996 r., III APr 7/96, OSA 1997/6/18).

W niniejszej sprawie, do zwiększonych potrzeb małoletniego powoda, zaliczyć należy: konieczność prowadzenia stałego leczenia oraz rehabilitacji, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, codzienne dojazdy do placówek rehabilitacyjnych oraz na kontrole lekarskie, udział w turnusach rehabilitacyjnych (częściowo finansowane przez Fundacje), zakup sprzętów rehabilitacyjnych (finansowane w NFZ w całości lub częściowo), indywidualne zajęcia terapeutyczne, zakup środków sanitarno-higienicznych, zapewnienie odpowiedniej diety, a w przyszłości zapewnienie odpowiedniej edukacji. W przypadku obliczenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb, sąd nie jest zobowiązany do drobiazgowej dokładności, powinien natomiast kierować się wskazaniami z art. 322 k.p.c. zgodnie z którym "jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy".

Na podstawie art. 322 k.p.c. Sąd, po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, ustalił odpowiednią kwotę z tego tytułu na 500 zł miesięcznie, która to kwota nie była następnie refundowana, a została wydatkowana przez rodziców powoda. Skapitalizowana renta z tytułu zwiększonych potrzeb, począwszy od 29 stycznia 2016r. do miesiąca września 2021r. wynosi 34 000 zł (68 miesięcy x 500zł) z odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wyroku, tj. 5 października 2021r. Sąd ustalił wysokość renty w toku procesu i stąd data odsetek wskazana wyżej.

Odnośnie żądania renty bieżącej Sąd przyjął podobnie jak przy rencie wskazanej wyżej przepis art. 322 k.p.c. z uwagi na podobne okoliczności i przesłanki. W pkt. I.b. Sąd ustalił i zasądził na rzecz powoda rentę w wysokości po 1000 zł miesięcznie płatną począwszy od miesiąca października 2021r. z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia którejkolwiek z rat. Sąd ustalając wysokość renty nie brał pod uwagę tego, że koszty i wydatki z tytułu zwiększonych potrzeb powoda mogą być potencjalnie refundowane przez NFZ lub fundacje, które to podmioty do tej pory zwracały koszty leczenia, rehabilitacji i koniecznych do tego sprzętów.

Zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w wypadkach przewidzianych w art. 444 k.c. Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Rozmiar krzywdy, jakiej doznał małoletni powód jest ogromny. Dziecięce porażenie mózgowe powoduje, iż jest dzieckiem niepełnosprawnym w stopniu ciężkim, wymagającym stałej opieki osób trzecich, nie siedzi, nie chodzi, nie mówi. Samodzielnie nie kontroluje też potrzeb fizjologicznych i nie jest w stanie jeść. Aktualnie nie ma widoków na poprawę stanu jego zdrowia i uzyskania samodzielności, pomimo intensywnej rehabilitacji od urodzenia. Codzienna egzystencja powoda wiąże się z licznymi cierpieniami. Powód ma również trudności z przyjmowaniem pokarmów, wypróżnianiem. Powód poddawany jest codziennie licznym, żmudnym zabiegom rehabilitacyjnym. Rokowania na przyszłość nie są pomyślne. Powyższe ustalenia dały podstawę do uznania, ze kwota 500 000 zł z powyższego tytułu jest uzasadniona, nie jest kwotą wygórowaną, zważywszy na rozmiar cierpień, okres ich trwania (całe życie) oraz zakres kalectwa (pkt. I. a. wyroku). Odsetki Sąd orzekł od dnia 29 stycznia 2016r., tj. doręczenia pozwu, zgodnie z żądaniem małoletniego powoda.

W pkt. III wyroku Sąd ustalił odpowiedzialność strony pozwanej wobec małoletniego Ł. K. za skutki zdarzenia mogące powstać w przyszłości w zakresie szkody na zdrowiu powoda uznając, że w aspekcie okoliczności sprawy ustalonych na podstawie postępowania dowodowego powód ma interes prawny w dochodzeniu tego roszczenia w oparciu o art. 189 k.p.c. U powoda może pojawić się konieczność dalszych wydatków, kosztów nie wskazanych przez powoda w niniejszej sprawie jak tez konieczność dalszego, innego rodzajowo, leczenia i rehabilitacji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. uwzględniając fakt, że powód wygrał w 25% i w tym samym zakresie przegrała strona pozwana. Sąd rozliczył koszty procesu wynoszące łącznie 111 972 złote (opłata od pozwu 100 000 zł- od ponoszenia której powód był zwolniony oraz kwota 11 972 zł koszty opinii biegłych). Uwzględniając wygraną strony pozwanej 75% Sąd nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (pkt. V wyroku) kwotę 27 993 złote. Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz małoletniego powoda do rąk jego przedstawicieli ustawowych kwotę 14 417 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego małoletniego powoda (uwzględniając 25% wygranej) na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. nr 163 poz. 1348) uwzględniając fakt, iż wniesienie pozwu nastąpiło 28 grudnia 2011r.

Na podstawie art. 102 k.p.c. stosując zasadę słuszności odpowiednią do okoliczności niniejszej sprawie sąd odstąpił od obciążenia małoletniego powoda dalszymi kosztami procesu.

Od powyższego wyroku apelację wniosły obie strony. Strona pozwana wniosła nadto zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie IV i VI wyroku.

Powód zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo w pozostałym zakresie (pkt II wyroku).

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  niewyjaśnienie wszystkich faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek pominięcia (oddalenia) dowodu z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu: neurologii dziecięcej, ortopedii dziecięcej, radiologii, anestezjologii dziecięcej oraz psychologii dziecięcej, mimo że dowód ten został zgłoszony w celu wyjaśnienia następujących okoliczności: jaki jest aktualny stan zdrowia małoletniego powoda będący następstwem popełnionego czynu niedozwolonego, czy powinno być w przypadku powoda kontynuowane leczenie, a jeżeli tak to jakie, czy w stosunku do powoda powinna być prowadzona rehabilitacja, a jeżeli tak to jaka, jakie są w przypadku powoda rokowania na przyszłość, czy istnieją szanse na odzyskanie jego zdrowia, sprawności fizycznej i intelektualnej, czy powód ze względu na swój stan zdrowia wymaga stałej opieki i pomocy osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu, a jeżeli tak to w jakim dziennym wymiarze czasowym, czy stan zdrowia Ł. K. powoduje, że potrzeby finansowe związane z jego leczeniem, rehabilitacją, zaopatrzeniem w sprzęt medyczny, rehabilitacyjny są większe, i jaka jest wysokość tych zwiększonych potrzeb.

2.  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a)  art 235 ² § 1 i § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c. i art 290 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu: neurologii dziecięcej, ortopedii dziecięcej, radiologii, anestezjologii dziecięcej oraz psychologii dziecięcej, względnie o przeprowadzenie dowodu z opinii instytutu naukowego z udziałem wyżej wymienionych specjalistów, mimo że przedmiotem tego dowodu były fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ istotnie wpływające na rozmiar szkody poniesionej przez powoda, a ich wyjaśnienie wymagało zasięgnięcia przez Sąd wiadomości specjalnych. Wskazać tu również należy, że na konieczność przeprowadzenia w sprawie dowodu z opinii neurologa dziecięcego wskazali także biegli z (...) w B. w swojej opinii głównej z dnia 31.07.2019 r.,

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, ponieważ: z pominięciem dokumentacji medycznej - karty informacyjnej z leczenia szpitalnego powoda w okresie od 23.07.2020 r. do 27.07.2020 r. w Instytucie Centrum (...) w Ł., Klinika (...), z pominięciem zeznań matki powoda E. K. w części, w której poinformowała, że od 5 lat powód cierpi na ataki padaczki. Nieuwzględnienie tych dowodów spowodowało, że Sąd pierwszej instancji pominął istotne okoliczności rzutujące na rozmiar krzywdy doznanej przez powoda, a w szczególności, że powód wymaga dalszego leczenia ortopedycznego i neurologicznego. Ponadto Sąd pierwszej instancji pominął dowód w postaci zestawienia wydatków powoda z tytułu zwiększenia się jego potrzeb, a sfinansowanych przez Fundację (...) z pomocą” na łączną kwotę 269.178,59 zł w okresie od 1.01.2016 r. do 24.03.2021 r. Nieuwzględnienie tego dowodu spowodowało, że Sąd pierwszej instancji nie określił wysokości zwiększonych potrzeb powoda powstałych wskutek czynu niedozwolonego, co mogło mieć wpływ na wysokość przyznanej przez Sąd z tego tytułu renty.

c)  art. 322 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie przez Sąd pierwszej instancji że w niniejszej sprawie zachodzą okoliczności powodujące, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania powoda o zasądzenie renty jest niemożliwe lub nader utrudnione, w konsekwencji czego Sąd zasądził rentę według własnej oceny, w sytuacji kiedy zebrany w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności przedstawione przez powoda faktury i rachunki dokumentujące wysokość wydatków ponoszonych stale przez powoda na jego leczenie, rehabilitacje, zakup sprzętu medycznego i inne wydatki pozostające w związku ze stanem zdrowia małoletniego potwierdzają nie tylko zasadność, ale również wysokość żądanego przez powoda świadczenia rentowego,

d)  art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez całkowite zaniechanie przez Sąd pierwszej instancji uzasadnienia rozstrzygnięcia zamieszczonego w pkt II wyroku w przedmiocie oddalenia powództwa w pozostałym zakresie,

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a)  art. 445 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię i nieuwzględnienie przez Sąd pierwszej instancji wszystkich istotnych okoliczności faktycznych wpływających na rozmiar krzywdy dziecka oraz nieuwzględnienie przez Sąd pierwszej instancji ważnych kryteriów, które mają istotne znaczenie przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, a w konsekwencji zasądzenie przez Sąd sumy zadośćuczynienia, która jest nieodpowiednia i niewspółmiernie niska do rozmiaru krzywdy doznanej przez powoda, w sytuacji kiedy ogromny rozmiar tej krzywdy, rodzaj, rozmiar i trwałość kalectwa małoletniego Ł. K. powoduje, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest kwota 1.970.000 zł,

b)  art. 444 § 2 k.c. w związku z art. 361 § 2 k.c. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji zasądzenie przez Sąd pierwszej instancji renty bieżącej i skapitalizowanej w wysokości zaniżonej, nieuwzględniającej potrzeb powoda, które zwiększyły się w następstwie doznanego rozstroju zdrowia oraz wysokości tych zwiększonych potrzeb, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że rentą odpowiednią w przypadku powoda jest renta w wysokości 2.500 zł miesięcznie.

Wskazując na powyższe zarzuty, wniósł o:

I.  zmianę wyroku w części zaskarżonej poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda powództwa w całości, tj.: ponad kwoty zasądzone zgodnie z punktem I wyroku:

a)  dodatkowo kwoty 1.470.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b)  podwyższenie zasądzonej renty z kwoty po 1.000,00 zł miesięcznie do kwoty po 2.500,00 zł miesięcznie płatnej do dnia 5 każdego kolejnego miesiąca z góry począwszy od miesiąca października 2021 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat,

c)  dodatkowo kwoty 136.000,00 zł tytułem renty skapitalizowanej za okres od 29 stycznia 2016 r. do września 2021 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 października 2021 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Ponadto, w związku z zarzutem w pkt 2 lit. a, wniósł o:

III.  dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu: neurologii dziecięcej, ortopedii dziecięcej, radiologii, anestezjologii dziecięcej oraz psychologii dziecięcej względnie o przeprowadzenie dowodu z opinii instytutu naukowego na okoliczności, o których mowa w treści zarzutu wskazanego powyżej w pkt 1 apelacji.

Na podstawie art. 368 § 1 pkt 4 wniósł również o:

IV.  przeprowadzenie nowego dowodu z dokumentów, a mianowicie:

-

z wypisu z wizyty kontrolnej powoda w dniu 28.09.2021 r. w (...) dla dzieci Instytutu Centrum (...) w Ł.,

-

ze skierowania do szpitala do Oddziału (...) Instytutu Centrum (...) w Ł. z dnia 28.09.2021 r.

na okoliczność aktualnego leczenia (...)powoda, badań powoda przeprowadzonych w dniu 28.09.2021 r. w Poradni (...) dla dzieci Instytutu Centrum (...) w Ł., zaleceń lekarskich oraz skierowania powoda do leczenia szpitalnego.

Jednocześnie wskazał, że powołanie wyżej wymienionych dowodów w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie było możliwe, ponieważ dotyczą one wizyty lekarskiej która odbyła się już po ostatnim posiedzeniu Sądu, na którym Sąd Okręgowy zamknął rozprawę.

Pozwany w apelacji zaskarżył wyrok w pkt. I a., w części dotyczącej zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 100.000,00 zł począwszy od dnia 29 stycznia 2016 r.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

•

obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 455 k.c. w zw. z art. 481 k.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 500.000,00 zł począwszy od daty doręczenia pozwanemu pozwu, podczas gdy w pozwie powód żądał zasądzenia na swoją rzecz jedynie kwoty 400.000,00 zł, a powództwo rozszerzył dopiero w dniu 22 stycznia 2019 r. i od tej daty Sąd winien był zasądzić odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty przewyższającej wartość pierwotnego żądania pozwu, tj. od kwoty 100.000,00 zł.

Podnosząc powyższy zarzut pozwany wniósł o:

•

zmianę wyroku w pkt. I. a. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 500.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

-

od kwoty 400.000,00 zł od dnia 29 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 100.000,00 zł od dnia 22 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty,

• zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji według norm przepisanych.

Strona pozwana nadto w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu

zawarte w punktach IV i VI wyroku z dnia 5 października 2021 r. w oparciu o art. 394 § 1 pkt 6 k.p.c. zaskarżyła w całości:

a/ postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie, zawarte w pkt IV wyroku w zakresie orzeczenia o zasądzeniu od strony pozwanej Zakładu Opieki Zdrowotnej w O. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z siedzibą w O. na rzecz małoletniego powoda Ł. K. reprezentowanego przez przedstawicieli ustawowych E. K. i A. K., do ich rąk kwotę 14 417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego małoletniego powoda;

b/ postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie, zawarte w pkt VI wyroku w zakresie odstąpienia od obciążenia małoletniego powoda dalszymi kosztami procesu.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

a.  naruszenie prawa procesowego, a to art. 100 i 102 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i orzeczenie o zasądzeniu kosztów zastępstwa procesowego małoletniego powoda w kwocie 14 417 zł, podczas gdy wskazana regulacja wskazuje na możliwość wzajemnego zniesienia kosztów w razie częściowego uznania powództwa, z którą to sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie;

b.  naruszenie prawa procesowego, a to art. 100 i 102 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i orzeczenie o odstąpieniu od obciążenia małoletniego powoda dalszymi kosztami procesu a to zasądzeniu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego w kwocie 10 812,75 zł , podczas gdy wskazana regulacja wskazuje na możliwość wzajemnego zniesienia kosztów w razie częściowego uznania powództwa, z którą to sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

Wobec powyższego strona pozwana wniosła o:

-

zmianę zaskarżonego postanowienia zawartego w punkcie VI wyroku poprzez zasądzenie kosztów sądowych to jest wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego, według norm przepisanych a to kwoty 10 812,75 zł w związku z wygraniem sprawy w 75 procentach,

-

zmianę zaskarżonego postanowienia zawartego w punkcie IV wyroku poprzez zasądzenie kosztów na rzecz małoletniego powoda Ł. K. reprezentowanego przez przedstawicieli ustawowych E. K. i A. K., do ich rąk kwotę 3604,25 zł zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego małoletniego powoda w związku z wygraniem sprawy w 25 procentach,

-

zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda i zażalenie zasługiwały na uwzględnienie częściowo. Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zasługiwał na uwzględnienie podniesiony przez powoda w apelacji zarzut niewyjaśnienia wszystkich faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy oraz naruszenia art 235 ² § 1 i § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c. i art 290 § 1 k.p.c. wskutek pominięcia dowodu z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu: neurologii dziecięcej i ortopedii dziecięcej zgłoszony na okoliczność aktualny stan zdrowia małoletniego powoda będącego następstwem popełnionego czynu niedozwolonego, zasadności podjęcia, prowadzenia i przebiegu leczenia i rehabilitacji, zwiększonych potrzeb powoda związanych w szczególności z koniecznością sprawowania opieki i pomocy osób trzecich, potrzeb finansowych związanych z jego leczeniem, rehabilitacją, zaopatrzeniem w sprzęt medyczny i rehabilitacyjny oraz rokowań co do stanu zdrowia małoletniego powoda w przyszłości. Przeprowadzenie powyższego dowodu było niezbędne biorą pod rozwagę, iż są to okoliczności, których ustalenie jest niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy na podstawie o art. 444 i art. 445 k.c., ich ustalenie wymaga wiadomości specjalnych, a Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe z opinii biegłych ograniczył do kwestii ustalenia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy postępowaniem personelu pozwanego szpitala a doznaną przez powoda szkodą. Wskazać należy, że na konieczność przeprowadzenia w sprawie dowodu z opinii neurologa dziecięcego wskazali także biegli z (...) w B. w swojej opinii głównej z dnia 31.07.2019 r.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe w tym zakresie, przeprowadzając w postepowaniu odwoławczym dowód z opinii biegłego neurochirurga dziecięcego prof. Dr hab. Med. S. K. oraz ortopedy dziecięcego dr n. med. P. G. chirurga ortopedy i traumatologa narządu ruchu (w związku z przebytą operacją z powodu rozwojowej dysplazji stawu biodrowego).

Z opinii biegłych wynika, że łączny doznany przez powoda uszczerbek na zdrowiu w wyniku działań i zaniechań strony pozwanej skutkujących powikłaniami okołoporodowymi wynosi 440% zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania.

Odnośnie rozmiaru rozmiar i zakresu doznanych przez powoda z tego tytułu cierpień psychicznych i fizycznych w postaci dolegliwości bólowych, ich nasilenia i okresu ich trwania biegli wskazali, że wskazuje na nie stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu. Cierpienia psychiczne powoda wynikają z dużego stopnia upośledzenia umysłowego, całkowitego braku możliwości samodzielnej egzystencji, braku możliwości nawiązania komunikacji z osobą drugą, cierpienia fizyczne wiążą się z całkowitą niemożnością samodzielnego chodu, precyzyjnego używania funkcji kończyn górnych do wykonywania nawet podstawowych czynności życiowych, nie mówiąc już o samodzielnym rozwijaniu jakichkolwiek umiejętności, które pozwoliłyby się powodowi odnaleźć w społeczeństwie. Biorąc pod uwagę wiek powoda i okres trwania objawów należy uznać że dotychczas stwierdzone ograniczenia w funkcjonowaniu są już utrwalone na stałe, a problemy zdrowotne, w tym ortopedyczne i chirurgiczne będą pojawiać się w czasie jego dalszego życia. Dochodzą do tego cierpienia fizyczne związane z koniecznością przeprowadzania zabiegów operacyjnych - dotychczas powód operowany był dwukrotnie z powodów ortopedycznych. Biegli wskazali nadto, że Cierpienia fizyczne i psychiczne powoda są w przypadku dziecka, z którym nie ma kontaktu słownego niemożliwe do oceny. Powód powinien być zbadany przez psychologa i dotyczy to również matki Powoda. Dolegliwości bólowe u powoda są powodowane intensywnymi ćwiczeniami rehabilitacyjnymi (metoda B. i B.) które trwają 3 godziny dziennie przez 7 dni w tygodniu. Niemożliwe jest ocenienie w skali bólu (1-10), a jedynie na podstawie płaczu dziecka w czasie ćwiczeń jakkolwiek odczuwanie bólu u powoda może mieć zmienny charakter.

Odnośnie zwiększonych potrzeb powoda, w tym wynikłych z konieczności sprawowania nad nim opieki biegli wskazali, że dziecko jest całkowicie niezdolne do samodzielnej egzystencji, wymaga 24 godzinnej opieki jednego opiekuna, z zakreśleniem dodatkowych potrzeb w postaci równoczasowej opieki drugiego opiekuna w sytuacjach konieczności dojazdu na rehabilitację, na odległe od miejsca zamieszkania kontrole lekarskie, oraz w sytuacjach szczególnych jak konieczność hospitalizacji powoda czy pojawiających się okresowo chorób. Ponadto należy wskazać, że dziecko wymaga m.in. codziennej systematycznej stymulacji neurorozwojowej, całodobowej opieki specjalnej (sprawowanej przynajmniej przez jedną osobę, optymalnie byłoby przez dwie), karmienia, pielęgnacji, przebierania, mycia, podawania leków, pielęgnacji przeciwodleżynowej.

Co do kosztów leczenia oraz wymiaru niezbędnej rehabilitacji do chwili obecnej i niezbędnej w przyszłości oraz kosztów rehabilitacji biegli wskazali, że wszystkie załączone w aktach sprawy rachunki i faktury za badania specjalistyczne, rehabilitacje, dojazdy do miejsca kontroli lekarskich, rehabilitacji są związane z leczeniem następstw i powikłań mózgowego porażenia dziecięcego. Powód wymaga stałej rehabilitacji w systemie przynajmniej zbliżonym do dotychczas prowadzonej, w przyszłości może wymagać również intensyfikacji procedur rehabilitacyjnych. Świadczenia zdrowotne gwarantowane przez NFZ nie są w stanie pokryć potrzeb powoda w tym zakresie. Również organizacje wspomagające (OKRO, GOPS, MOPS) nie pokrywają w całości kosztów rehabilitacji. Średni koszt rehabilitacji prywatnej dziecka w K. waha się od 140 - 170 złotych za godzinę. Dziecko wymaga również wspomagania różnorakim sprzętem, który trzeba wymieniać z wiekiem i wzrostem dziecka (np. ortezy, wózek inwalidzki, pionizator), a niepełnosprawność dziecka wymusza na rodzinie dostosowanie domu i środka transportu do nowych warunków. Powód wymaga stałych kontroli neurologicznej, ortopedycznej, psychologicznej, rehabilitacyjnej. W przyszłości może wymagać kolejnych zabiegów ortopedycznych związanych ze zmianami w stawach kończyn dolnych i górnych (zwichnięcia neurogenne stawów jak to miało miejsce w przypadku lewego stawu biodrowego, usztywnienia stawów związane z postępującą ankylozą neurogenną), złamaniami patologicznymi związanymi ze stopniowo rozwijającą się osteoporozą, deformacją kostną, wzmożonym napięciem mięśniowym. Może również w przyszłości wymagać zabiegów związanych z postępującą deformacją kręgosłupa. Powód był już poddawany tenotomii mięśni kończyn dolnych, oraz zabiegom podawania botuliny. Do rozważenia u powoda wszczepienie pompy baklofenowej i kolejnych zabiegów związanych z jej uzupełnianiem i wymianą. Ponadto powód wymaga szczególnej pielęgnacji w zakresie działania przeciwodleżynowego, oraz w razie ich wystąpienia konieczności ich chirurgicznego leczenia. Okresowa rehabilitacja będzie konieczna przez całe życie powoda. Należy też wziąć pod uwagę, że z uwagi na konieczność 24 godzinnej opieki nad małoletnim, jedno z rodziców musiało całkowicie zrezygnować z pracy.

Jak wynika z opinii biegłych rokowania co do stanu zdrowia powoda w przyszłości i dalszych możliwych następstw porażenia mózgowego, któremu uległ powód wobec braku jakiejkolwiek poprawy od urodzenia pozostaje skrajnie złe (vide opinia sądowo-lekarska k. 133-1341 i opinia uzupełniająca k. 1390-1392)

Podkreślić należy, że jak wynika z opinii uzupełniającej biegłych (str. 1 pkt. 1) można przyjąć na podstawie historii przebiegu ciąży oraz wobec nie stwierdzenia wad genetycznych i wrodzonych po urodzeniu dziecka, że płód do czasu porodu był płodem całkowicie zdrowym, a jego stan obecny związany jest tylko i wyłącznie z urazem okołoporodowym, którego doznał w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonego porodu.

Sąd Apelacyjny uznał przy tym za niecelowe przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego psychologa, na celowość którego to dowodu wskazali biegli w opinii, biorąc pod rozwagę, iż ponadprzeciętny zakres i rozmiar cierpień powoda nie budzi na tle ustaleń wynikających z opinii żadnych wątpliwości.

W judykaturze ugruntował się już pogląd opowiadający się za kompensacyjnym charakterem przewidzianego w art. 445 §1 k.c. zadośćuczynienia pieniężnego, tj. uznający je za sposób naprawienia szkody niemajątkowej, wyrażającej się krzywdą w postaci doznanych cierpień fizycznych i psychicznych. Powinno ono uwzględniać nie tylko krzywdę istniejącą w chwili orzekania, ale również taką, którą poszkodowany będzie w przyszłości na pewno odczuwać, oraz krzywdę dającą się z dużym stopniem prawdopodobieństwa przewidzieć. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien zatem decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, stopień i trwałość kalectwa i inne podobne okoliczności. Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia ma pewną swobodę. Podkreśla się, że ocena sądu w tym względzie powinna opierać się na całokształcie okoliczności sprawy. Istotnym elementem indywidualizującym jest wiek poszkodowanego bowiem intensywność cierpień z powodu kalectwa jest większa u człowieka młodego, skazanego na rezygnację z radości życia, jaką daje zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.09.2002 r., IV CKN 1266/00, Lex nr 80272). Zadośćuczynienie musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś strony powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, jednakże uwzględnianie stopy życiowej społeczeństwa przy określaniu wysokości zadośćuczynienia nie może podważać jego kompensacyjnej funkcji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.03.2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175).

Biorąc powyższe kryteria pod rozwagę oraz odnosząc je do ustalonego w sprawie stanu faktycznego za w pełni zasadny uznać należy zarzut powoda podniesiony w apelacji, iż przyznana powodowi suma pieniężna tytułem zadośćuczynienia została rażąco zaniżona. Sąd Apelacyjny uznał za uzasadnione podwyższenie przyznanej powodowi kwoty zadośćuczynienia do jednego miliona złotych. Sąd Apelacyjny miał na względzie, że krzywda dotknęła powoda od urodzenia, całkowicie pozbawiając powoda możliwości czerpania radości z życia i normalnej egzystencji, a związku z doznanym uszczerbkiem na zdrowiu powód doznaje licznych cierpień psychicznych i fizycznych, w tym silnych i stałych dolegliwości bólowych. W ocenie Sądu Apelacyjnego przyznana kwota będzie odpowiednia do rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy – bólu i cierpień psychicznych i fizycznych powoda i doznanego uszczerbku na zdrowiu. Wskazać należy, że szkoda niemajątkowa dotyka sfery doznań psychicznych człowieka, obejmuje ból, cierpienie, tak fizyczne, jak i psychiczne, jest niewymierna i w zasadzie nieodwracalna, dlatego nie da się jej wyrazić i ocenić w sposób adekwatny w kwocie pieniężnej. Można to uczynić jedynie w sposób przybliżony, pośredni, niedoskonały. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, dopiero zadośćuczynienie w powołanej wysokości uwzględnia obniżenie jakości życia powoda we wszystkich wskazanych płaszczyznach oraz jego ujemne przeżycia z tym związane i w pośredni sposób pozwoli na wyrównanie doznanego przez niego uszczerbku.

Na uwzględnienie zasługują w kontekście ustaleń wynikających z opinii biegłych zarzuty powoda naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c. w postaci pominięcia dowodu z załączonego do pisma z dnia 29 marca 2021 r. zestawienia wydatków powoda z tytułu zwiększonych jego potrzeb, a sfinansowanych przez Fundację Dzieciom(...) na łączną kwotę 269.178,59 zł w okresie od 1.01.2016 r. do 24.03.2021r. Zasadnie powód zarzuca w apelacji, że nieuwzględnienie tego dowodu (jak również innych przedłożonych przez powoda na powyższe okoliczności, w tym pozostałych załączonych do pisma z dnia 29 marca 2021 r.) spowodowało, że Sąd pierwszej instancji nie określił prawidłowo wysokości zwiększonych potrzeb powoda powstałych wskutek czynu niedozwolonego, co miało wpływ na wysokość przyznanej przez Sąd Okręgowy z tego tytułu renty.

Niewątpliwie, jak zasadnie wywodzi powód w apelacji wykazana powyższym dowodem wysokość wydatków (całkowicie uzasadnionych jak wynika z opinii biegłych w postępowaniu apelacyjnym, co odnosi się także do pozostałych przedłożonych przez powoda dowodów na powyższe okoliczności) stanowi istotny wyznacznik wysokości renty, jaka winna być przyznana powodowi.

Wskazać nadto należy, że prawo poszkodowanego do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na konieczności korzystania z opieki osoby trzeciej, nie zależy od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydatkował odpowiednie kwoty na koszty opieki, fakt zaś, że opiekę nad poszkodowanym sprawowali jego domownicy nie pozbawia go prawa żądania stosownej renty. Poszkodowany nie jest zobowiązany do udowodnienia poniesionych wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli dysponuje wystarczającymi środkami z innych tytułów (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.03.1969 r., I PR 28/69, OSN 1969/12/229, Lex nr 12179, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.07.1977 r., I Cr 143/77, LEX nr 7971, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.02.2007 r., II CSK 474/06, Lex nr 274155). W okolicznościach niniejszej sprawy opiekę nad powodem sprawowali jego domownicy wobec czego uzasadnione jest przyjęcie wynikłych z tego tytułu kosztów w wysokości minimalnego wynagrodzenia za godzinę pracy. Mieć jednakże na względzie należy, że wynika z opinii biegłych opieka nad powodem winna być sprawowana przez 24 godziny. To oznacza, że już tylko z tego powodu przyznana powodowi przez Sąd Okręgowy renta została znacząco zaniżona, a mieć należy na względzie, że jak wynika z opinii biegłych powód zmuszony jest poddawać się rehabilitacji co najmniej dwa razy w tygodniu, przy czym średni koszt tej rehabilitacji kształtował się w latach 2016-2021 na poziomie 100-120 zł za godzinę, a obecnie kształtuje się na poziomie 150-170 zł. Powołane koszty nie uwzględniają przy tym innych środków i materiałów medycznych, w które musi zostać wyposażony i z których zmuszony jest powód korzystać dla zapewnienia codziennego funkcjonowania.

Z tych przyczyn uznał Sąd Apelacyjny za odpowiednią wysokość renty, która winna zostać przyznana powodowi przy zastosowaniu art. 322 k.p.c. - za okres od stycznia 2016 r. do września 2021 r. w wysokości po 1000,00 zł miesięcznie, w miejsce kwoty 500,00 zł, następnie za okres od października 2021 do grudnia 2024 r. w wysokości 1.500,00 zł i uwzględniając znaczny cen towarów i usług, w tym usług i materiałów medycznych w okresie od października 2021 r. do dnia wydania wyroku w drugiej instancji 2.500,00 zł począwszy od stycznia 2025 r., zmieniając zaskarżony wyrok w tym zakresie.

W pełni na uwzględnienie zasługiwał zarzut podniesiony w apelacji strony pozwanej (i tym samym apelacja) odnoszący się do odsetek od zasądzonej kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Niewątpliwie należne powodowi sumy tytułem zadośćuczynienia winny zostać zasądzone odpowiednia z odsetkami od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu oraz pisma rozszerzającego żądanie pozwu mając na względzie pieniężny i bezterminowy charakter zobowiązania z tego tytułu oraz okoliczność, iż w dacie doręczenia odpisu pozwu oraz pisma rozszerzającego żądanie pozwu nastąpiło skuteczne wezwanie pozwanego do ich zapłaty (art. 455 k.c.), a nadto niewątpliwie już w tej dacie zaistniały wszelkie okoliczności uzasadniające wypłatę powodowi zadośćuczynienia w dochodzonej wysokości (por. w tym zakresie np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2011 r., ICSK 243/10, Lex Nr 848109).

Oznacza to, że odsetki od kwoty 400.000 zł dochodzonej pierwotnie z tytułu zadośćuczynienia winny zostać zasądzone od niekwestionowanej daty 29 stycznia 2016 r., zaś odsetki od pozostałej kwoty zadośćuczynienia ponad kwotę 400.000 zł od (także niekwestionowanej) daty 22 stycznia 2019 r.

Konsekwencją zmiany wyroku jest, iż powód ostatecznie wygrał sprawę w I instancji w ok. 55,60 %, zaś w drugiej w ok. 35%.

Powyższe uzasadnia zniesienie kosztów w pierwszej instancji stosownie do art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. co sprawia, że częściowo też, choć z innych niż wywodzone przyczyn, uwzględnieniu podlega zażalenie wniesione przez stronę pozwaną na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w punkcie IV. i VI zaskarżonego wyroku, czyniąc jednocześnie bezprzedmiotowym podnoszone kwestie ewentualnego zastosowania w stosunku do powoda art. 102 k.p.c. wobec częściowego jedynie uwzględnienia żądań zgłoszonych w pozwie.

Konsekwencją uwzględnienia żądań powoda w szerszym zakresie jest obciążenie strony pozwanej stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi w wyższej wysokości, stosownie do wyniku procesu, tj. w miejsce kwoty 27.993,00 zł w punkcie V. wyroku obciążenie kwotą 61932 zł oraz obowiązkiem uiszczenia przypadających na stronę pozwaną kosztów sądowych w drugiej instancji, na które składa się opłata od uwzględnionej części apelacji w wysokości 28.575,00 zł (apelacja została uwzględniona co do kwoty 500.000 zł tytułem zadośćuczynienia, 34.000 zł skapitalizowanej renty za okres od stycznia 2016 r. do września 2024 r., renty w kwocie po 500 zł miesięcznie za okres od października 2021 r. do grudnia 2024 r., tj. 19.500 zł oraz renty w kwocie 1500 zł za dalszy okres od stycznia 2025 r., tj. 18.000 zł za okres 12 miesięcy – łącznie 571.500 zł, opłata 28.575 zł) oraz część wydatków na opinie biegłych w kwocie 3.271,80 zł (9.348 x 0.35).

Wobec jedynie częściowego uwzględnienia apelacji powoda, mając na względzie iż apelacja strony pozwanej jakkolwiek uwzględniona została w całości, skierowana była jedynie co do odsetek od części należności zasądzonej tytułem zadośćuczynienia oraz wobec zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu będącej w pierwszej kolejnością konsekwencją zmiany wyroku Sąd Apelacyjny zniósł pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego i zażaleniowego stosownie do art. 100 zdanie pierwsze k.p.c.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny, na zasadzie art. 385, art. 386§1 i art. 397 §3 k.p.c., orzekła jak w sentencji.