Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie: SSA Jerzy Bess

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2025 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśniczego Nadleśnictwa B.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 25 lipca 2022 r. sygn. akt I C 655/22

1.  uchyla zaskarżony wyrok w pkt I, w części zasądzającej od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz strony powodowej Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśniczego Nadleśnictwa B. kwotę 452.243,85 zł (słownie czterysta pięćdziesiąt dwa tysiące dwieście czterdzieści trzy 85/100 złotego) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 15 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, tj. ponad kwotę 196.622,88 zł (słownie sto dziewięćdziesiąt sześć tysięcy sześćset dwadzieścia dwa 88/100 złotego) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 15 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty i w zakresie tego uchylenia umarza postępowanie w sprawie;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 8.100 zł (słownie osiem tysięcy sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 1851/22

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Krakowie zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 lipca 2022 r. sygn. akt I C 655/22

I.  zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz strony powodowej Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśniczego Nadleśnictwa B. kwotę 648.866,73 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III.  nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 32.443 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia strona powodowa była zwolniona.

W rozważaniach prawnych Sąd przedstawił m.in. następujące motywy rozstrzygnięcie:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Urządzenia, o których mowa to, jak wskazuje art. 49 § 1, urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Zgodnie z wyrażoną w art. 353 ¹ zasadą swobody umów strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Może to być zatem umowa odpłatna bądź nieodpłatna, zaś ewentualne wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości obciążonej może być jednorazowe bądź okresowe.

W okolicznościach niniejszej sprawy, gdzie stronami są Lasy Państwowe i przedsiębiorstwo energetyczne, szczególne znaczenie ma jednak art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, który stanowi, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością.

Wykładnia celowościowa ww. przepisu prowadzi do wniosku, że ustawodawca zmierzał do takiego ukształtowania stosunków cywilnoprawnych między Lasami Państwowymi, a przedsiębiorstwami energetycznymi, aby wysokość otrzymywanego przez poszczególne Nadleśnictwa wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu przynajmniej rekompensowała im ponoszone koszty danin publicznych. Jednocześnie przedsiębiorstwa energetyczne mają możliwość rozwoju sieci dystrybucyjnej nie będąc obciążanymi finansowo w większym zakresie niż jest to konieczne dla zachowania równowagi interesów stron. Gdyby przyznać w niniejszym sporze rację pozwanej, to należy zauważyć, że z punktu widzenia ekonomicznego korzystnym dla Nadleśnictwa byłoby wypowiedzenie umowy, usunięcie słupów energetycznych i uiszczanie niższego podatku od obecnie obciążonych nieruchomości, jako że odzyskałyby one status leśnych. To fakt korzystania przez pozwaną na podstawie służebności z gruntów w zarządzie Nadleśnictwa jest bowiem bezpośrednią przyczyną zakwalifikowania ich jako przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej, a przez to wyżej opodatkowanych. Konsekwencją powyższego byłaby stopniowa deelektryfikacja kraju, co zdecydowanie nie leży w interesie publicznym.

Roszczenie powoda znajduje pełne oparcie w postanowieniach umowy. Pozostaje zgodne między stronami, iż wysokość wynagrodzenia określona została w § 6 umowy o ustanowienie służebności przesyłu. W ust. 1 wskazano, że w zakresie ustalenia wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu stosuje się art. 39a ust. 2 ustawy o lasach z zastrzeżeniem ust. 2 (doliczenie do wynagrodzenia podatku VAT). Tym samym strony zawierając umowę przesyłu nie uchybiły przepisom bezwzględnie obowiązującym. Co więcej, wprost powiązały umowę z takim przepisem poprzez odesłanie do art. 39a ustawy o lasach, a nadto zastrzegając w § 6 ust. 4 umowy, iż w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy dokona zmiany wysokości podatków gruntowych, wynagrodzenie, o którym mowa w ustępie poprzedzającym ulega zmianie zgodnie z dokonaną przez organ podatkowy korektą podatku (zobowiązania podatkowego).

Wobec powyższego wysokość wynagrodzenia stanowi pochodną powierzchni obciążonych gruntów oraz wysokości stawek obowiązujących w danym roku podatków i opłat poniesionych przez Nadleśnictwo od części nieruchomości obciążonej służebnością przesyłu. Spór między stronami powstał na gruncie tego drugiego kryterium. Zasada swobody umów została jednak w tym zakresie wyłączona przez ustawę, zatem niezasadny jest zarzut nadużycia prawa przez powoda poprzez powiązanie wysokości wynagrodzenia z nieprzewidywalnym wzrostem obciążeń podatkowych. Należy zauważyć, że fakt, iż wysokość obowiązujących podatków jest określana przez ustawodawcę objęty jest notoryjnością powszechną. Zatem choć wzrost świadczenia pozwanej jest znaczny to jednak spowodowany jest czynnikami niezależnymi od powoda. Jednocześnie jednak strony przewidziały możliwość zaistnienia takiego zdarzenia, wskazując w § 6 ust. 4 umowy, że wynagrodzenie ulega zmianie zgodnie z dokonaną przez organ podatkowy korektą zobowiązania podatkowego.

Powyższe, podkreślone zostało w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 2019 r. w sprawie II FPS 3/19, w uzasadnieniu której wskazano, iż nie można zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym np. w wyroku NSA z dnia 5 lipca 2018 r., sygn. akt II FSK 131/18, że „ustalenie wynagrodzenia za ustanowienie służebności w wysokości podatku od nieruchomości od obciążonego nią gruntu, jaki zapłaci nadleśnictwo, stanowi niedopuszczalną modyfikację obowiązków podatkowych powstających z mocy samego prawa na podstawie umów cywilnoprawnych. Jest bowiem wprost przeciwnie, gdyż to unormowanie ma na celu zapewnienie stosowanej rekompensaty finansowej jednostkom organizacyjnym Lasów Państwowych, jako podatnikom podatku od nieruchomości, w wysokości niezależnej od treści obowiązującej umowy, na co wskazuje zwrot legislacyjny „ustala się w wysokości"; ma ono zatem gwarantować podatnikowi środki na zapłatę danin i nie stwarza żadnych możliwości do niedozwolonego modyfikowania treści obowiązku podatkowego i podmiotu obarczonego obowiązkiem zapłaty podatku od nieruchomości”.

Należy zauważyć, że w art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach ustawodawca, określając wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, posłużył się zwrotem „wartość podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe". Tym samym wynagrodzenie to wynosi dokładnie tyle, ile wynosi (powiększona o podatek VAT) określona ustawą kwota podatku faktycznie zapłaconego przez Lasy Państwowe od obciążonej służebnością części nieruchomości.

Niespornym w sprawie było, że decyzją z dnia 4 sierpnia 2020 r. Wójt Gminy (...) – działając na podstawie art. 207 § 1, art. 21 § 1 pkt 1 i art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej oraz art. 2 ust.1 w zw. z art. 1a ust. 1, art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a także uchwały nr (...) Rady Gminy (...) z dnia 24 października 2014 roku w sprawie stawek podatku od nieruchomości oraz wprowadzenia zwolnień z tego podatku – postanowił określić Nadleśnictwu B. wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2015 rok w kwocie 387.765,00 zł, wskazując, iż uznał, że lasy oraz grunty rolne na których usytuowane są napowietrzne linie energetyczne, są gruntami zajętymi na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie przesyłu przez (...) S.A. energii elektrycznej, a tym samym grunty te podlegają opodatkowaniu najwyższymi stawkami podatku od nieruchomości. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. utrzymało natomiast decyzję Wójta w mocy.

Z uwagi na powyższe powód dnia 18 listopada 2020 r. dokonał na rzecz Urzędu Gminy (...) wpłaty w kwocie 530.802 zł i wezwał pozwanego do zapłaty wynagrodzenia odpowiadającego wysokości podatku od nieruchomości za rok 2015 w kwocie 370.946 zł oraz odsetek od zaległości podatkowych w kwocie 159.856 zł choć pierwotna faktura za służebność przesyłu wystawiona pozwanej przez Nadleśnictwo opiewała na kwotę 4.019,73 zł.

Z treści § 6 ust. 4 umowy stron wynika wprost, że „w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy dokona zmiany wysokości podatków gruntowych, wynagrodzenie, o którym mowa w ustępie poprzedzającym ulega zmianie zgodnie z dokonana przez organ podatkowy korektą podatku (zobowiązania podatkowego)”.

Kwota podatku określona prawomocną decyzją organu podatkowego, powiększona o podatek VAT została faktycznie przez Nadleśnictwo uiszczona, a zatem zarówno w świetle treści ww. postanowienia umowy, jak i przede wszystkim bezwzględnie obowiązującego przepisu art. 39a ust. 2 ustawy o lasach, wynagrodzenie z tytułu służebności przesyłu musi odpowiadać jej wysokości.

Z uwagi na powyższe w ocenie Sądu powód zasadnie dochodził więc zapłaty brakującej części wynagrodzenia za udostępnienie obciążonych nieruchomości. Jego wysokość została określona fakturą korygującą nr (...) z dnia 4 marca 2015 r. na kwotę 648.866,73 zł i wynika wprost z ustawy i postanowień umowy. Objęte żądaniem pozwu wynagrodzenie odpowiada wysokości ustalonego prawomocną decyzją Wójta Gminy (...) oraz faktycznie zapłaconego przez powoda podatku. Powód domaga się tej części wynagrodzenia, która nie została wcześniej przez pozwaną spółkę uiszczona. Wyliczając wysokość wynagrodzenia powód prawidłowo powiększył o podatek VAT kwotę wynagrodzenia za udostępnienie gruntu – zgodnie z § 6 ust. 2 umowy.

W odpowiedzi na pozew został podniesiony zarzut przedawnienia. Stosownie do art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wskazać należy, iż roszczenie staje się wymagalne z nadejściem momentu, w którym świadczenie ma być spełnione. Wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 3 lutego 2006 r. I CSK 17/05).

W niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia rozpoczął się od dnia, w którym uprawomocniła się decyzja organu podatkowego zmieniająca wysokość zadeklarowanego podatku. Moment, w którym strona powodowa uzyskała możliwość żądania zwrotu zapłaconego należnego podatku nie mógł uaktualnić się wcześniej. Powód zadeklarował w 2015 r. podatek w wysokości podatku leśnego za grunty zajęte przez pozwanego służebnością przesyłu. Wszczęte z urzędu przez Wójta Gminy (...) postępowanie zakończyło się wydaniem decyzji. Powód odwołał się od ww. decyzji organu podatkowego i uzyskał w niniejszej sprawie decyzję ostateczną Samorządowego Kolegium Odwoławczego w dniu 12 listopada 2020 r. Decyzja ta zobligowała powoda do zapłaty zwiększonego podatku, a jej uzasadnienie wskazywało, iż właściwy za te grunty jest podatek od nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, ze względu na fakt posadowienia na nich przez pozwaną linii przesyłowych. W niniejszym stanie faktycznym, za dzień rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia należy uznać zatem dzień następny po dniu, w którym upłynął termin wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego (30 dni od daty doręczenia decyzji SKO). Z uwagi na powyższe zarzut podniesiony przez pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem termin przedawnienia upłynie prawdopodobnie dopiero w grudniu 2023 r. (brak dowodu doręczenia decyzji SKO).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.c., czyli zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, jak pkt II i III wyroku.

Pozwany zaskarżył niniejszy wyrok w całości, zarzucając:

• naruszenie art. 118 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, iż terminem wymagalności wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu za 2015 r. jest termin zakończenia postępowania podatkowego, którego pozwany nie był stroną;

• naruszenie art. 120 k.c. poprzez przyjęcie, iż termin wymagalności świadczenia udokumentowanego w korekcie faktury VAT określać należy na podstawie terminu płatności wynikającego z faktury korekty, a nie faktury pierwotnej, co w efekcie powoduje nieuzasadnione i zależne wyłącznie od jednej ze stron umowy wydłużanie terminu przedawnienia roszczenia,

• naruszenie art. 58 k.c.. w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że dopuszczalna jest interpretacja umowy, zgodnie z którą pozwany ponosi pełne ryzyko poprawności zadeklarowanego przez powoda jako podatnika podatku bez względu na poprawność złożenia deklaracji, podczas gdy interpretacja taka prowadzi do naruszenia zasady równości stron i eliminuje możliwość jakiegokolwiek wpływu dłużnika na ostateczną wysokość wynagrodzenia umownego oraz prawidłowości opodatkowania,

• naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. i 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, bez wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania jego oceny z pominięciem istotnej części tego materiału, polegające na błędnym założeniu, iż pozwany zobowiązany był zwrotu równowartości zapłaconych przez powoda odsetek podatkowych w sytuacji, gdy zobowiązanie to nie wynika z zawartej umowy,

• wadliwej interpretacji §6 ust. 4 i §7 ust. 1 poprzez bezzasadne uznanie, iż wynagrodzenie za służebność przesyłu podlega reżimowi waloryzacji na zasadach określonych w §7 umowy z pominięciem przepisów dot. przedawnienia należności cywilnoprawnych,

• naruszenie art. 58 k.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że dopuszczalna jest interpretacja umowy, zgodnie z którą wysokość zadeklarowanego podatku bez względu na poprawność złożenia deklaracji automatycznie wyznacza wysokość wynagrodzenia netto z umowy, podczas gdy interpretacja taka prowadzi do naruszenia zasady równości stron i eliminuje możliwość jakiegokolwiek wpływu dłużnika na ostateczną wysokość wynagrodzenia umownego oraz prawidłowości opodatkowania,

• naruszenie art. 39a ustawy z dnia 28 września 1991 r o lasach i przyjęcie, że przepis ten uzasadnia celowość obciążenia pozwanego równowartością odsetek podatkowych w sytuacji, gdy przepis ten nic precyzował ani sposobu opodatkowania wynikających z ustanowionej służebności, a stanowił wyłącznie o podatkach i opłatach

Wskazując na powyższe wniósł:

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowa I instancji do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

W toku postępowania miedzyinstancyjnego, powód pismem z dnia 4.04.2024 r. wobec dobrowolnego zaspokojenia przez Pozwaną części roszczenia głównego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, oświadczył, że:

1. cofa powództwo w części, tj. w zakresie kwoty 452.243,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 15 grudnia 2020 r. do dnia 21 marca 2024 r. (część roszczenia wskazana w pkt 2. petitom pozwu), jednocześnie wnosząc o umorzenie postępowania we wskazanej części (art. 203 §1 k.p.c. w zw. z art. 355 §1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.);

2. wnosi o zasądzenie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasów Państwowych Nadleśniczego Nadleśnictwa B. kosztów procesu według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami o których mowa w art. 98 §1' k.p.c., w tym na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami, o których mowa w art. 98 §T k.p.c., w zakresie, w jakim nastąpiło cofnięcie powództwa z uwagi na dobrowolne spełnienie świadczenia w toku procesu:

3. podtrzymuje powództwo w pozostałym zakresie, tj. co do kwoty 196.622,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty (dalsza część roszczenia wskazanego w pkt 2 petitom pozwu).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Wobec cofnięcia powództwa w zakresie kwoty 452.243,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 15 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, z uwagi na dobrowolne spełnienie w tej części żądania pozwu, należało uchylić zaskarżony wyrok w pkt I w tej części i w zakresie tego uchylenia umarzyć postępowanie w sprawie, na mocy art. 386 § 3 k.p.c., w zw. z art. 203 §1 k.p.c. w zw. z art. 355 §1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.

Dlatego orzeczono jak w pkt 1 sentencji na mocy powołanych przepisów.

W zakresie zasadności apelacji w pozostałym zakresie, tj. co do zasądzenia kwoty 196.622,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 15 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, celowym jest odniesienie się do oceny wszystkich zarzutów apelacji.

Wobec faktu, że zarzuty te, są w istocie powtórzeniem argumentacji podniesionej przez pozwanego w toku postępowania przed Sądem I instancji, do której to argumentacji w sposób obszerny i przekonywujący odniósł się Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zbędnym jest ponowne przytaczanie tego wywodu. Z uwagi na fakt, że Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i poczynione na ich podstawie rozważania prawne, stwierdzić należy, że także w tym zakresie, w jakim nie doszło do cofnięcia powództwa, brak jest podstaw do uwzględnienia apelacji.

Tym samym trudno zakwestionować argumentację przedstawioną przez powoda w piśmie z dnia 4.04.2024 r., dot. zasadności odsetek podatkowych dochodzonych przez Skarb Państwa, w którym m.in. stwierdził:

Z uwagi na fakt, że strona pozwana dokonała dobrowolnej zapłaty części roszczenia głównego, która nie obejmowała jednak wartości odsetek podatkowych powstałych w związku z wydaniem przez Wójta Gminy (...) decyzji wymiarowej z 4 sierpnia 2020 r., zasadne jest przedstawienie argumentacji dotyczącej zasadności dochodzenia przez Skarb Państwa także tej części roszczenia głównego. Kwestia ta pozostaje bowiem sporna pomiędzy stronami.

W związku z tym należy wskazać, że intencją obu stron w ramach zawartej umowy było zrekompensowanie Nadleśnictwu B. - poprzez wynagrodzenie uiszczane przez (...) S.A. - ponoszonych podatków i opłat od nieruchomości obciążonych prawem służebności przesyłu. Tym samym, skoro w związku z wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego Nadleśnictwo B. zobowiązane było zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej naliczyć i zapłacić odsetki od zaległości podatkowych, to również ta należność winna mu być zrekompensowana.

Przy wykładni postanowień umów należy uwzględnić bowiem bezwzględnie obowiązujący art. 39a ust. 2 ustawy o lasach (do którego zresztą strony odwołują się w § 6 ust. 1 umowy), którego celem jest zagwarantowanie Skarbowi Państwa (Lasom Państwowym)zwrotu rzeczywiście poniesionych należności publicznoprawnych.

Mając to na uwadze, nie ulega wątpliwości, że na skutek określenia przez organy podatkowe wyższej kwoty zobowiązania podatkowego powstał obowiązek zapłaty należności ubocznych (art. 53 ordynacji podatkowej). W sprawie zostało udowodnione, że taki ciężar podatkowy został przez powoda faktycznie poniesiony, czego strona pozwana nie kwestionowała.

Odsetki od zaległości podatkowych, mimo iż nie są określane w sentencji decyzji podatkowej, to jednak są ciężarem podatkowym wynikającym z tej decyzji. Gdyby bowiem decyzją nie określono zobowiązania podatkowego (odmiennie niż uczynił do podatnik składając deklarację podatkową) obowiązek zapłaty tych odsetek nie powstałby. Innymi słowy konieczność uregulowania odsetek od zaległości podatkowych powstaje na skutek odmiennego określenia wysokości zobowiązania podatkowego.

Wykładnia postanowień §6 umowy powinna zatem prowadzić do wniosku, że zobowiązanie strony pozwanej obejmuje również równowartość uiszczonych odsetek od zaległości podatkowych. Nie można tracić z pola widzenia, że warunkiem zastosowania mechanizmu korygującego (§7 ust. 4 umowy) jest wydanie ostatecznej decyzji podatkowej, z wydaniem której - co oczywiste - wiąże się konieczność uiszczenia należności ubocznych.

Uwzględniając powyższe, roszczenie Skarbu Państwa obejmuje nie tylko kwotę podatku (w ścisłym tego słowa znaczeniu), ale również konsekwencje prawnopodatkowe (daniny publicznoprawne) wiążące się z określeniem wyższej wysokości podatku, tj. odsetki od zaległości podatkowych. Art. 39a ust. 2 ustawy o lasach odnosi się do pojęcia „podatków i innych opłat". Brak jest podstaw do zawężania pojęcia „innych opłat" do świadczeń nazwanych jako opłata.

Ponadto Skarb Państwa wskazuje, że mechanizm ustalenia wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu (art. 39a ust. 2 ustawy o lasach) powoduje, że Skarb Państwa otrzymuje jedynie rekompensatę danin publicznoprawnych, które ponosi od obciążonych służebnością nieruchomości (ich części); wykluczone jest zatem uzyskiwanie przez Skarb Państwa jakiegokolwiek zysku. Dlatego też zasądzona kwota jedynie rekompensuje mu dokonany już wydatek.

Powyższą argumentację potwierdza także najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego, które zapadło w związku ze skargami kasacyjnymi wniesionymi przez Skarb Państwa. Zarówno bowiem od wyroku Sądu Apelacyjnego we W.w sprawie (...), jak i w sprawie wyroków Sądu Apelacyjnego w K. z 101ipca 2020 r. o sygn. akt (...) oraz z 29 sierpnia 2023 r., sygn. akt(...)wniesione zostały skargi kasacyjne.

W sprawie toczącej się przed Sądem Apelacyjnym we W.pod sygn. (...) Sąd Najwyższy przyjął skargę kasacyjną do rozpoznania i obecnie oczekuje ona na wyznaczenie terminu rozpoznania (sygn. (...)), natomiast w sprawie, która toczyła się przed Sądem Apelacyjnym w K. pod sygn. akt (...), Sąd Najwyższy wydał już wyrok z 16 maja 2023 r. ((...)), w którym uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego wK. w zaskarżonej części i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

W powołanym wyroku z 16 maja 2023 r. ((...))Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, wbrew argumentacji podnoszonej przez pozwaną (...) S.A. w przedmiotowej apelacji, że:

„powód (Skarb Państwa - dopisek PGRP) był zobligowany odprowadzić od nieruchomości obciążonych służebnościami podatek od nieruchomości na rzecz podmiotu odrębnego od Skarbu Państwa (gminy) tylko z tej przyczyny, że zostały na nich posadowione urządzenia pozwanego, który z nieruchomości tych w zakresie objętym służebnością przesyłu korzysta, jednocześnie Sąd Apelacyjny przyjął, że oczekiwanie przez niego zwrotu w całości tego podatku jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z ort. 39 a ust. 2 u.l. wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem i dystrybucję energii elektrycznej ustala się bowiem wyłącznie w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Skarżący nie czerpie zatem z ustanowienia służebności żadnej korzyści i powinien z woli ustawodawcy uzyskać w ramach regresu jedynie zwrot poniesionych należności publicznoprawnych.

Skutkiem rozstrzygnięcia ponosi natomiast stratę, skoro mimo uiszczenia - należnego w ocenie Sądu Apelacyjnego podatku - uzyskał jedynie jego połowę, a w połowie został obarczony skutkiem podatkowym prowadzenia przez pozwanego działalności gospodarczej. Gdyby nie posadowienie na nieruchomościach urządzeń pozwanego wykorzystywanych w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, powód odprowadzałby bowiem od nieruchomości jedynie podatek leśny.

W świetle podstawy faktycznej zaskarżonego orzeczenia nie ma przy tym wątpliwości, że żadna ze stron nie ponosiła odpowiedzialności za istniejący stan rzeczy, który był wynikiem regulacji publicznoprawnych i określonego ukształtowania się orzecznictwa sądów administracyjnych, które stwierdziły, że w takich stanach faktycznych, nieruchomość podlega podatkowi od nieruchomości a nie podatkowi leśnemu"(pogrub - PGRP).

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że Sąd Najwyższy w cytowanym orzeczeniu jednoznacznie przesądził, że nie może dochodzić do sytuacji, w których Skarb Państwa reprezentowany przez konkretne Nadleśnictwo będzie ponosił stratę, tylko z tego powodu, że uiścił należny podatek po wydaniu decyzji wymiarowej przez organ podatkowy wraz z powstałymi z tego tytułu odsetkami podatkowymi, podczas gdy obowiązek uiszczenia wyższego podatku wynika wyłącznie z prowadzenia przez pozwaną (...) S.A. działalności gospodarczej na terenach objętych służebnością przesyłu.

Dlatego też Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt 2 sentencji na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach o kosztach postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami orzeczono jak w pkt 3 sentencji według zasady odpowiedzialności za wynik postępowania określonej w art. 98 § 1 k.p.c., w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., albowiem cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę.

Wobec faktu, ze zastępstwo Skarbu Państwa w rozpoznawanej sprawie wykonywała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej (zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej), tym samym mając na uwadze art. 32 ust. 3 w zw. art. 67 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z § 2 pkt 7 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia ministra sprawiedliwości 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1668), tj. w kwocie 8.100 zł