Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Kamil Grzesik

Sędziowie: SSA Jerzy Bess

SSA Sławomir Jamróg

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2024 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "(...)" w K.

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji pozwanego Spółdzielni Mieszkaniowej "(...)" w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 29 maja 2023 r. sygn. akt I C 590/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt), tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 2400/23

Uzasadnienie
wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie I Wydział Cywilny

z dnia 25 stycznia 2024 r.

Wyrokiem z dnia 31 maja 2023 r. Sąd Okręgowy w Krakowie stwierdził nieważność uchwały nr (...)Rady Nadzorczej Spółdzielni (...) w K. z dnia 25 stycznia 2021 r. w sprawie zmiany w składzie Rady Nadzorczej oraz zasądził od strony pozwanej Spółdzielni (...) w K. na rzecz powoda P. K. kwotę 767 zł (siedemset sześćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotów kosztów procesu (w tym kwotę 360 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego przez sądem I instancji oraz kwotę 90 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Powyższy Wyrok oparto na następujących ustaleniach faktycznych:

Uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...)
w K. z 25 stycznia 2021 r. podjętą w sprawie zmiany w składzie Rady Nadzorczej po zapoznaniu się z wnioskiem Prezydium Rady Nadzorczej, opiniami prawnymi oraz zainteresowanego, działając w interesie Spółdzielni Mieszkaniowej(...) na podstawie
§ 5 ust. 3 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 4 Regulaminu Rady Nadzorczej powód P. K. z dniem podjęcia uchwały został zawieszony w wykonywaniu obowiązków członka Rady Nadzorczej.
W głosowaniu tajnym nad uchwałą wzięło udział 13 Członków Rady Nadzorczej. Głosowano w następujący sposób:

- za przyjęciem uchwały – oddano 10 głosów;

- za odrzuceniem uchwały – oddano 3 glosy;

- wstrzymujących się – oddano 0 głosów.

W uzasadnieniu uchwały wskazane zostało, iż została podjęta w związku
z naruszeniem przez powoda poprzez ujawnienie podmiotom trzecim informacji handlowych, a w szczególności załączników do umowy handlowej zawartej przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) z firmą (...) oraz wystąpieniem do podmiotów zewnętrznych z zapytaniem bez odpowiednich pełnomocnictw. W uchwale wskazano, że takie zachowanie powoda spowodowało utratę zaufania Rady Nadzorczej do jego osoby.

Uchwała nr (...) z 25 stycznia 2021 r. została podjęta na wniosek Prezydium Rady Nadzorczej, po powzięciu informacji o skierowaniu przez powoda do przedsiębiorstw świadczących usługi w zakresie konserwacji zapytania dotyczącego cen za usługi konserwacyjne dla Spółdzielni Mieszkaniowej (...), albowiem powód bez upoważnienia zarządu Spółdzielni podjął badanie rynku w zakresie konserwacji obiektów i ujawnił obcym podmiotom metraż podlegający konserwacji jak również wykaz czynności konserwacyjnych, ustalony przez spółdzielnię, co budziło niezadowolenie pozostałych członków Rady. Ponadto, wątpliwości wzbudzała również kwestia piastowania przez powoda funkcji członka zarządu spółki pozostającej w konflikcie interesów ze Spółdzielnią, m.in. oświadczenie kandydata na członka Rady Nadzorczej złożone w dniu 7 czerwca 2019 r. na Walnym Zgromadzeniu Członków Spółdzielni w pkt 6, gdzie powód stwierdził, że ,,nie jest osobą zajmującą się działalnością gospodarczą konkurencyjną wobec Spółdzielni’’. Tymczasem w KRS w dniu 28 lutego 2017 r. została zarejestrowana spółka (...) Spółka z o.o., w której większościowe udziały posiada powód. Ostatecznie jednak sprawa w zakresie tak formułowanego zarzutu nie miała wpływu na podjęcie uchwały o zawieszeniu powoda.

Ze Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. § 114 wynika, co następuje: Członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej nie mogą zajmować się interesami konkurencyjnymi, a w szczególności uczestniczyć jako wspólnicy lub członkowie władz w podmiotach gospodarczych prowadzących działalność konkurencyjną wobec spółdzielni. Naruszenie zakazu konkurencyjności stanowi podstawę do odwołania członka Rady Nadzorczej lub Zarządu oraz powoduje inne skutki prawne przewidziane w odrębnych przepisach. W przypadku naruszenia przez członka Rady Nadzorczej zakazu konkurencji określonego w ust. 1 i 2 Rada Nadzorcza może podjąć uchwałę o zawieszeniu członka tego organu w pełnieniu czynności. W przypadku naruszenia przez członka Rady Nadzorczej zakazu konkurencji, Rada Nadzorcza może żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia Spółdzielni, a jeżeli zachodzi taka konieczność zwyczajne Walne Zgromadzenie Spółdzielni rozstrzyga o uchyleniu zawieszenia bądź odwołaniu zawieszonego członka Rady Nadzorczej.

Z zapisów § 3 pkt 2 Statutu Spółdzielni wynika, że przedmiotem działalności Spółdzielni jest:

1.budowanie lub nabywanie budynków celem ustanowienia na rzecz członków spółdzielczych lokatorskich praw do znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych,

2.budowanie lub nabywanie budynków celem ustanowienia na rzecz członków odrębnej własności do znajdujących się w tych budyniach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu, a także ułamkowego udziału we współwłasności w garażach wielostanowiskowych,

3.budowanie lub nabywanie domów jednorodzinnych celem przeniesienia na rzecz członków własności tych domów,

4.wynajmowanie lokali mieszkalnych i lokali o innym przeznaczeniu znajdujących się w budynkach spółdzielni,

5.udzielnie pomocy członkom w budowie budynków mieszalnych lub domów jednorodzinnych,

6.budowanie lub nabywanie budynków celem wynajmowania lub sprzedaży znajdujących się w nich lokali mieszkalnych lub o innym przeznaczeniu,

7.zarządzanie nieruchomościami stanowiącymi jej mienie lub nabyte na podstawie ustawy mienie jej członków oraz nieruchomościami, których jest współwłaścicielem,

8.zarządzanie nieruchomościami nie stanowiącymi jej mienia lub mienia jej członków na podstawie umowy zawartej z właścicielem (współwłaścicielem) tej nieruchomości,

9.nabywanie własności gruntów lub ich użytkowania wieczystego,

10.dzierżawienie stanowiących własność spółdzielni gruntów lub gruntów, będących w jej użytkowaniu wieczystym,

11.administrowanie należącymi do jej zasobów budynkami mieszkalnymi, a w szczególności organizowanie prac remontowych i konserwatorskich, dbałość o zaopatrzenie w media, wywóz śmieci oraz o czystość części wspólnej budynków mieszkalnych,

12.prowadzenie działalności gospodarczej związanej bezpośrednio z realizacją celu działalności gospodarczej określonego w ust. 1.

Zgodnie z treścią § 107 Statutu wewnętrzną Strukturę Rady Nadzorczej, szczegółowy zakres jej działania, tryb obradowania i podejmowania uchwał określa Regulamin Rady Nadzorczej uchwalony przez Walne Zgromadzenie Spółdzielni.

Z § 5 ust. 1 Regulaminu Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...)
w K. wynika, że mandatu członka Rady Nadzorczej nie mogą sprawować:

1) członkowie lub pełnomocnicy zarządu,

2) kierownicy bieżącej działalności gospodarczej Spółdzielni,

3) osoby pozostające z członkiem zarządu lub kierownikiem bieżącej działalności gospodarczej Spółdzielni w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej i w drugim stopniu linii bocznej,

4) pracownicy spółdzielni i osoby wykonujące na rzecz Spółdzielni prace na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło,

5) osoby świadczące w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej odpłatnie usługi na rzecz Spółdzielni,

6) osoby zajmujące się działalnością gospodarczą konkurencyjną wobec Spółdzielni,

7) osoby skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwa przeciwko mieniu, obrotowi gospodarczemu, dokumentom i za przestępstwa karno-skarbowe.

Zgonie z treścią § 5 ust. 2 Regulaminu Rada Nadzorcza zobowiązana jest zawiesić w pełnieniu czynności członka Rady Nadzorczej, w którego przypadku występuje przynajmniej jedna z okoliczności uniemożliwiających sprawowanie mandatu, a następnie wystąpić do walnego zgromadzenia z wnioskiem o jego odwołanie.

Nadto, zgodnie z ust. 3 § 5 Regulaminu Rada Nadzorcza może zawiesić w pełnieniu czynności członka Rady Nadzorczej, a następnie wystąpić do Walnego Zgromadzenia
z wnioskiem o jego odwołanie w przypadku, gdy:

1)uchyla się od udziału w pracach Rady,

2)opuścił bez pisemnego wyjaśnienia więcej niż trzy kolejne posiedzenia Rady,

3)swoim postępowaniem rażąco narusza statut Spółdzielni lub zasady współżycia społecznego.

Natomiast w § 10 ust. 4 Regulaminu zawiera obowiązek członków Rady Nadzorczej do nieujawniania informacji gospodarczych Spółdzielni, jeżeli może to zaszkodzić jej interesowi.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Okręgowy zważył, że powództwo w zakresie żądania głównego zasługiwało na uwzględnienie.

Powód jest członkiem pozwanej Spółdzielni oraz członkiem jej Rady Nadzorczej, a zatem legitymuje się interesem prawnym w ustaleniu stwierdzenia nieważności uchwały, która bezpośrednio dotyczy jego praw.

Zapis § 107 Statutu o treści „ wewnętrzną strukturę Rady Nadzorczej, szczegółowy zakres jej działania, tryb obradowania i podejmowania uchwał określa Regulamin Rady Nadzorczej uchwalony przez Walne Zgromadzenie Spółdzielni” nie stanowi wbrew stanowisku pozwanej Spółdzielni – samoistnej podstawy do dokonania uregulowań zawieszenia członka Rady Nadzorczej – innej niż wymieniona w Statucie (a dotyczącej wyłącznie naruszenia zakazu konkurencji) – a zawartej w akcie wykonującym Statut tj. w Regulaminie. Z treści odesłania nie wynika, aby to Regulamin – poza regulacjami zwartymi w Statucie – mógł wprowadzać inne niż zawarte w ww. akcie podstawy materialnoprawne do zawieszenia członka Rady Nadzorczej. Z zapisu § 107 Statutu wynika jedynie, iż Regulamin Rady Nadzorczej uchwalony przez Walne Zgromadzenie Spółdzielni określi wewnętrzną strukturę, zakres działania, tryb obradowania i podejmowania uchwał przez Radę, natomiast nie upoważnia do objęcia Regulaminem dodatkowych, nie wynikających z przepisów Prawa spółdzielczego i Statutu uprawnień dla Rady, nie przyznaje Radzie dalszych niż wymienione w Statucie kompetencji.

Odmienna wykładnia istotnych w tej sprawie zapisów Statutu i Regulaminu przedstawiona przez pozwaną Spółdzielnię – w ocenie Sadu orzekającego – mogłaby zmierzać do otwarcia organom Spółdzielni drogi do całkowitej dowolności w interpretowaniu przyjętych przez spółdzielców zasad jej działania. Nieprzekraczalne ramy działań Spółdzielni i jej organów wyznaczają bowiem przepisy ustaw (Prawa spółdzielczego i kodeksu cywilnego), mające charakter norm bezwzględnie obowiązujących oraz postanowienia Statutu wykładane zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 65 § 1 i 2 k.c. W przypadku wykładni zapisów Statutu spółdzielni znajduje zastosowanie zasada wyrażająca się tym, że co nie jest prawem zakazane, jest dozwolone. Taka wykładnia zapisów statutu nie otwiera jednak organom spółdzielni drogi do całkowitej dowolności w interpretowaniu przyjętych przez spółdzielców zasad jej działania. Nieprzekraczalne ramy działań spółdzielni i jej organów wyznaczają bowiem przepisy ustaw mające charakter norm bezwzględnie obowiązujących oraz postanowienia statutu w zakresie odesłania wynikającego z ustawy, co daje spółdzielcom należytą i wystarczającą ochronę przed samowolą organów nie paraliżując jednocześnie bieżącej działalności spółdzielni (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 lipca 2019 r. VI ACa 304/18).

W ocenie Sądu okręgowego, za słuszne uznać zatem należało stanowisko powoda, że brak było ustawowego i statutowego uregulowania dotyczącego możliwości zawieszenia członka Rady z innych niż naruszenie zakazu konkurencji przyczyn i zaskarżona uchwała podjęta została bez podstawy prawnej. Odmienna ocena tej sytuacji prezentowana przez pozwaną Spółdzielnię nie znalazła uzasadnienia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Kompetencje Rady Nadzorczej zawarte zostały w § 102 Statutu określającego katalog kompetencji Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni. Oczywistym jest, że każdy organ spółdzielni działa w granicach swoich kompetencji, które muszą być wskazane w Statucie. Część kompetencji Rady Nadzorczej wynika wprost z przepisów ustawy, a część uprawnień może być do tego katalogu zakwalifikowana, o ile statut będzie tak przewidywał. Zapis § 102 jest więc jedynie katalogiem uprawnień Rady Nadzorczej, ale nie zawiera kompetencji Rady do zawieszenia jej członka. Jedynie zapis § 114 Statutu pozwanej wprowadza kompetencje Rady do podjęcia uchwały o zawieszeniu członka tego organu, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji naruszenia przez członka Rady zakazu konkurencji i powtarza w tym zakresie zapisy przepisu art. 56 ust. 4 Prawa Spółdzielczego.

Wbrew przeświadczeniu pozwanej § 107 Statutu nie formułuje wprost możliwości objęcia Regulaminem sytuacji zawieszenia członka Rady w przypadkach innych niż przewidziane w ustawie i Statucie, a wywodzenie z powołanego przepisu wniosku, że pozwana mogła na jego podstawie zawiesić powoda jest zbyt daleko idące i nie znajduje oparcia w Statucie pozwanej.

Sam fakt, że w Regulaminie w kompetencjach Rady zapisano, że może ona podejmować w określonych przypadkach uchwały w sprawach zawieszenia członka Rady Nadzorczej w pełnieniu czynności, nie może oznaczać dodatkowych – nie przewidzianych przepisami ustawy i Statutu – kompetencji Rady w tej materii, a zatem Rada nie może decydować w sposób dowolny (poza ustawowy i statutowy), w jakich przypadkach ma prawo zawiesić członka w czynnościach. I jeżeli sam Statut nie przewiduje żadnych dodatkowych przypadków zawieszenia członka Rady poza zakazem konkurencji, to nie można tej kompetencji Rady z przepisu ogólnego wyprowadzać. Sąd akcentuje w tym miejscu, że zawieszenie członka spółdzielni ma charakter nadzwyczajny, ingeruje w decyzję Walnego Zgromadzenia o wyborze danego członka. Dlatego nie jest możliwe rozszerzające interpretowanie kompetencji Rady, poza sytuacjami ściśle określonymi w Statucie. Zawieszenia członka Rady Nadzorczej stanowi sytuację nadzwyczajną, wyjątek od prawa członka do pełnienia swojej funkcji przez całą kadencję, na jaką został powołany. Musi być, zatem stosowany wyjątkowo na ograniczony czas i tylko w ściśle określonych sytuacjach. Zaskarżona uchwała Rady Nadzorczej nie spełnia tych wymogów odwołując się jedynie do zapisów § 5 ust. 3 pkt 3 (Rada Nadzorcza może zawiesić w pełnieniu czynności członka Rady Nadzorczej, a następnie wystąpić do Walnego Zgromadzenia z wnioskiem o jego odwołanie w przypadku, gdy swoim postępowaniem rażąco narusza Statut Spółdzielni lub zasady współżycia społecznego) w zw. z § 10 ust. 4 Regulaminu (członkowie Rady Nadzorczej zobowiązani są do nieujawniania informacji gospodarczych Spółdzielni, jeżeli może to zaszkodzić jej interesowi). Z kolei żaden z przepisów Statutu pozwanej Spółdzielni nie przyznaje Radzie Nadzorczej prawa do zawieszania członków ocenionych negatywnie. Z powyższego względu działanie Rady, która dokonała takiej oceny, bez względu na ocenę jej merytorycznej zasadności było w ocenie Sądu orzekającego nieuprawnione.

Z tych wszystkich względów, uznając żądanie główne pozwu za uzasadnione Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku. Skoro sąd orzekł pozytywnie o pierwszym z żądań ewentualnych, zbędne było orzekanie drugim z nich tj. żądaniu uchylenia zaskarżonej uchwały.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt II na podstawie art. 98 k.p.c. w zgodzie ze statuowaną tam zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Skoro pozwana Spółdzielnia przegrała sprawę w całości zobowiązana jest zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu. Na koszty postępowania złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 200 zł, koszty zastępstwa procesowego powoda w osobie radcy prawnego w postępowaniu przed sądem
360 zł oraz z postępowaniu zażaleniowym przed sądem okręgowym 90 zł stosownie do treści § 8 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.). Ponadto stosownie do art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się strona pozwana zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. § 107 Statutu pozwanej w zw. z art. 46 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że nie zgodnie z przepisami obowiązującego prawa skuteczne (ważne) powierzenie określonych kompetencji Radzie Nadzorczej (w niniejszej sprawie: podjęcie przez nią uchwały o zawieszeniu jej członka i wystąpienie do Walnego Zgromadzenia z wnioskiem o jego odwołanie, w związku z rażącym naruszeniem przez powoda Statutu Spółdzielni) może nastąpić wyłącznie w Statucie

- kiedy uwzględnienie wykładni funkcjonalnej ww. przepisów prowadzi do wniosku, że dopuszczalne jest wskazanie w treści Statutu, że niektóre z kompetencji Rady Nadzorczej mogą być określone także w innym akcie wewnętrznym Spółdzielni (regulaminie Rady Nadzorczej) tak długo, jak długo rozwiązanie takie zapewnia członkom Spółdzielni należytą ochronę i kontrolę nad zakresem kompetencji organów spółdzielni.

Mając na względzie powyższe strona pozwana wniosła oddalenie powództwa w zakresie żądania głównego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi i instancji, celem umożliwienia mu wydania orzeczenia w zakresie żądania ewentualnego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. W każdym przypadku pozwana wniosła o orzeczenie w odpowiednim zakresie o kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Na wstępie rozważań w niniejszej sprawie stwierdzić należy, że sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia sądu pierwszej instancji co czyni zbędnym ich powtarzanie.

Rozważania prawne w niniejszej sprawie rozpocząć należy od stwierdzenia, że w postępowaniu drugoinstancyjnym sąd zobligowany jest do ponownego rozpoznania sprawy, a nie tylko stanowisk stron zgłoszonych w apelacji, a sąd drugiej instancji nie jest związany zarzutami apelacji dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Ma to szczególne znaczenie w niniejszej sprawie, bowiem Sąd Apelacyjny podziela bowiem stanowisko Sądu Okręgowego, co do braku możliwości określenia w regulaminie szczegółowych kompetencji Rady Nadzorczej, jednak rozważania w tym zakresie wymagają pewnego uzupełnienia. Dodatkowo Sąd Apelacyjna stanął na stanowisku, że nawet gdyby przyjąć zasadność zarzutu apelacji w zakresie kompetencji Spółdzielni do określenia w regulaminie szczegółowych uprawnień Rady nadzorczej, to Uchwała została podjęta wbrew jego treści jako taka jest sprzeczna z prawem, bowiem zarówno regulamin jak i Statut nie przewidywały przyczyny dla, której powód miałby być zawieszony w prawach członka Rady.

Istota sporu sprowadzała się w niniejszej sprawie do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy podjęcie spornej uchwały mieściło się w granicach kompetencji Rady Nadzorczej. Trafnie bowiem powód zarzucał, że przekroczenie zakresu działania tego organu oznaczało naruszenie bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa i nieważność uchwały podjętej niezgodnie z ustawą (art. 58 § 1 KC).

Zgodnie z przepisem art. 44 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) rada nadzorcza sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością spółdzielni w granicach zamkniętego katalogu zadań określonych w art. 46 ustawy. Jakkolwiek zakres działania rady według § 2 tego ostatniego przepisu może zostać poszerzony lub zawężony, w zależności od postanowień statutu, to ze statutu pozwanej Spółdzielni obowiązującego w dacie podejmowania zwalczanej uchwały wynika jedynie, że Rada nadzorcza może zawiesić swego członka wyłącznie gdy podejmie on działalność konkurencyjną.

Apelacja pozwanej opiera się na twierdzeniu, że dopuszczalne jest wskazanie w treści Statutu, że niektóre z kompetencji Rady Nadzorczej mogą być określone także w innym akcie wewnętrznym Spółdzielni (regulaminie Rady Nadzorczej) tak długo, jak długo rozwiązanie takie zapewnia członkom Spółdzielni należytą ochronę i kontrolę nad zakresem kompetencji organów spółdzielni.

Odnosząc się do powyższego, przede wszystkim stwierdzić należy, że zgodnie z literalną treścią art. 46 § 2 Prawa spółdzielczego Statut spółdzielni, poza szczegółowo wymienionymi w § 1 tego przepisu, może zastrzec do zakresu działania rady jeszcze inne uprawnienia. Przepis art. 46 § 2 Prawa Spółdzielczego pozwala zatem na rozszerzenie uprawnień rady nadzorczej o prawo zawieszenia członka rady nadzorczej. Specyfika niniejszej sprawy polega natomiast na tym, że wprawdzie statut przewidział przyczynę zawieszenia członka rady (§ 114 ust. 3 Statutu), jednak do zawieszenia powoda doszło nie na jego podstawie, ale na podstawie § 5 ust. 3 pkt 3 Regulaminu, zgodnie z którym Rada Nadzorcza może zawiesić w pełnieniu członka Rady Nadzorczej w przypadku gdy swoim postępowaniem rażąco narusza statut Spółdzielni lub zasady współżycia społecznego.

Szczegółowe rozważania na temat wykładni art. 46 § 2 Prawa Spółdzielczego rozpocząć należy od stwierdzenia, że Sąd nie podziela argumentacji apelacji, która w zasadzie zrównuje Statut Spółdzielni z Regulaminem Rady Nadzorczej. Pomiędzy oboma aktami zachodzi podstawowa różnica, bowiem po rejestracji spółdzielni statut staje się umową łączącą spółdzielnię z każdym z jej członków. Jego zmiana wymaga uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni (art. 38 § 1 pkt 1 Prawa Spółdzielczego), podjętej większością 2/3 głosów (art. 12a § 1 Prawa Spółdzielczego), w obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania, chyba że statut wymaga innego kworum (art. 41 § 2 in fine Prawa Spółdzielczego). Warunkiem zmiany Statutu jest jego wpis do KRS. Wbrew zatem twierdzeniom apelacji w przypadku postanowień Statutu i regulaminu Rady Nadzorczej interes członków spółdzielni nie jest tak samo chroniony przed ew. samowolą organów. Regulamin ze ej istoty reguluje kwestie techniczne i nie może zawierać uregulowań odmiennych niż statut, czy też uzupełniać jego treść. Oczywiście Sąd dostrzega regulacje § 107 Statutu zgodnie, z którą szczegółowy zakres działań Rady Nadzorczej określi statut, jednak rozumienie tej regulacji jako upoważnienia do przeniesienia ustanowienia dodatkowych kompetencji Rady do Regulaminu, stoi w sprzeczności nie tylko z literalnym brzmieniem art. 46 ust. 2 Prawa Spółdzielczego, ale również z jego wykładnią celowościową. W intencji ustawodawcy było bowiem umożliwienie powierzenia Radzie dodatkowych kompetencji, ale jedynie w formie statutu, który jest aktem szczególnym, a którego przyjęcie czy też zmiana odbywa się przy zachowaniu innych rygorów niż ma to miejsce w przypadku Regulaminu. Tym samym skoro Regulamin nie jest równoważny statutowi, zatem w tym przypadku zastosowanie znajdzie reguła non potestat delegari, zgodnie z którą uprawnień nie można przekazywać dalej. W przeciwnym przypadku w interpretacji można by pójść jeszcze dalej i uznać, że Regulamin mógł w tym zakresie odesłać np. do Uchwały Rady Nadzorczej. Dodatkowo sam regulamin i jego wykładnia dokonana zgodnie z regułami art. 65 k.c., wskazują, że przepis § 107 nie przenosi na regulamin dodatkowych przesłanek zawieszenia Członków Rady Nadzorczej, bowiem kwestia ta została już kompleksowo uregulowana w § 114 Statutu. Z logicznego punktu widzenia, nie do obrony jest twierdzenie, że wprawdzie w statucie wymieniono przyczynę ewentualnego zawieszenia członka Rady Nadzorczej, ale Statut zamiast uregulować pozostałe przyczyny, to przeniósł je do Regulaminu Rady Nadzorczej. W niniejszej sprawie nie można też pominąć okoliczności, że postanowienia Regulaminu odmiennie niż statut, czy też art. 56 § 4 zd. 2 Prawa Spółdzielczego nie przewidywały terminu w jakim ma nastąpić zwołanie Zgromadzenia, które decydować miałoby o uchyleniu zawieszenia, bądź odwołaniu zawieszonego członka. Taka regulacja, dodatkowo przy przyjęciu braku zaskarżalności Uchwał Rady Nadzorczej (wyłącznie możliwość stwierdzenia ich nieważności) prowadziłaby w praktyce do dowolności działań większości członków Rady. W ocenie sądu tak też stało się w niniejszej sprawie gdzie okres zawieszenia trwał ponad dwa lata, a sprawa zawieszenia została poddana pod głosowanie po upływie kadencji członka zawieszonego członka Rady. W kontekście powyższego stwierdzić można zatem, że zaskarżona Uchwała w istocie zmierzała do obejścia przepisów prawa, bowiem w sposób nieuprawniony przypisywała Radzie Nadzorczej faktyczną kompetencję do kształtowania jej składu. Podczas gdy jest ona zastrzeżona dla Zgromadzenia. Skutkuje to nie tylko sprzecznością zaskarżonej uchwały, podjętej bez podstawy prawnej, ale również jej nieważnością spowodowaną działaniem w celu obejścia prawa. Tym samym w niniejszej sprawie wyczerpane zostały przesłanki art. 58 § 1 k.c.

Reasumując zatem; w ocenie Sądu Apelacyjnego zarzut naruszenia § 107 Statutu pozwanej w zw. z art. 46 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze poprzez ich błędną wykładnię okazał się nietrafny.

Niezależnie jednak od powyższego, nawet gdyby przyjąć trafność wywodów apelacji w zakresie możliwości wprowadzenia Regulaminem, dodatkowych kompetencji Rady Nadzorczej, to apelacja nie mogła odnieść zamierzonego skutku.

Do zawieszenia powoda doszło bowiem na podstawie cytowanego już § 5 ust. 3 pkt Regulaminu, a zatem podstawą zawieszenia mogło był wyłącznie rażące naruszenie Statutu bądź zasad współżycia społecznego. W świetle niekwestionowanych ustaleń Sądu Okręgowego, powód miał ujawnić informacje gospodarcze spółdzielni, a zatem naruszyć nie statut, a § 10 pkt 4 Regulaminu. Zatem już tylko z tej przyczyny zaskarżona uchwała była bezprawna. Nawet w Regulaminie brak było bowiem podstaw do zawieszenia członka Rady z powodu naruszenia Regulaminu. Wspomniany przepis wprowadza też dodatkowy warunek, a mianowicie do zawieszenia ze wskazanej w nim przyczyny może dojść gdy ujawnienie to może zaszkodzić interesowi spółdzielni. W ocenie sądu odwoławczego przesłanka ta nie została wykazana. Powód działał wręcz w interesie spółdzielni, poszukując tańszych wykonawców. Chciał również doprowadzić do weryfikacji umów, które jego zdaniem były dla niej niekorzystne. Tym samym nawet przy przyjęciu podstaw wskazanych w treści samej Uchwały, była ona sprzeczna z tymi regulacjami i jako taka bezprawna. Tym samym zasadne było powództwo o ustalenie jej nieważności.

Mając zatem na względzie powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach orzeczono na podstawie na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postepowania. Na koszty postępowania złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika powoda określone według stawki minimalnej wynikającej § 8 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.). Ponadto stosownie do art. 98 § 11 k.p.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.