Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Baran (spr.)

Sędziowie: SSA Paweł Rygiel

SSA Wojciech Żukowski

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2024 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...) Bank S.A. w upadłości z siedzibą w W.

przeciwko J. B. i S. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 21 grudnia 2020 r., sygn. akt I C 1625/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok, nadając mu następującą treść:

„I. oddala powództwo;

II. zasądza od strony powodowej – Syndyka Masy Upadłości (...) Bank S. A. w upadłości z siedzibą w W. łącznie na rzecz pozwanych kwotę 5434 zł (pięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote) tytułem kosztów procesu.”;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanych łącznie kwotę 5 050 zł (pięć tysięcy pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 2678/23

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Nowym Sączu zasądził od pozwanych J. B. i S. B. solidarnie na rzecz strony powodowej (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. kwotę 75 565,55 zł wraz z:

- odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 70 533,90 zł od dnia 13 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty,

- odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 5 031,65 zł liczonymi od dnia 26 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty.

Zasądził nadto od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej kwotę 3 800,92 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd ustalił, że w dniu 3 listopada 2017 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z pozwanymi S. B. i J. B. umowę o kredyt konsumpcyjny gotówkowy nr (...). Umowa została zawarta za pośrednictwem (...) S.A. z siedzibą w W..

W umowie wskazano adres korespondencyjny pozwanych (...), (...).

Zgodnie z § 1 umowy bank udzielił pozwanym kredytu gotówkowego w kwocie 76 913,22 zł na sfinansowanie:

a) potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy,

b) prowizji bankowej za udzielenie kredytu płatnej jednorazowo,

c) składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia na życie i zdrowie.

W umowie wskazano, że całkowita kwota kredytu wynosi 80 000 zł i nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu. Okres kredytowania określono na 84 miesiące. Sprecyzowano, że w związku z zawarciem umowy i udzieleniem kredytu kredytobiorca ponosi następujące koszty:

a) prowizji bankowej za udzielenie kredytu płatnej jednorazowo w kwocie 7 683,62 zł,

b) składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia na życie i zdrowie w kwocie 9 229,60 zł,

c) odsetek od kapitału kredytu w kwocie 27 873,74 zł (ust. 2).

Zaznaczono przy tym, że zgodnie z wolą kredytobiorcy, wyrażoną we wniosku o udzielenie kredytu, bank kredytuje koszty udzielenia kredytu, o których mowa w ust. 2 lit. a), b) (ust. 3). Koszty i składki, o których mowa w ust. 3 zostały ujęte w kwocie kredytu wskazanej w ust. 1. Koszty wskazane w ust. 2 lit. a) dotyczą momentu zawarcia umowy. Koszty wskazane w ust. 2 lit. b) - c) dotyczą całego okresu kredytowania z zastrzeżeniem, że dla ubezpieczeń czas trwania ochrony ubezpieczeniowej regulują ogólne warunki ubezpieczenia właściwe dla danego ubezpieczenia. Zastrzeżono, że wysokość kosztu wskazanego w ust. 2 lit. c) może ulec zmianie w przypadku zmiany wysokości oprocentowania w czasie trwania umowy oraz w przypadku dokonania przez kredytobiorcę przedterminowej częściowej lub całkowitej spłaty kredytu.

Zgodnie z § 2 umowy kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 9,19% w stosunku rocznym. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę ustalona w dniu zawarcia umowy wynosiła 104 786,96 zł.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) na dzień zawarcia umowy wynosiła 18,9%. W § 3 umowy wskazano, że kredytobiorca dokonuje spłaty kredytu w terminach i na zasadach określonych w tym paragrafie, tj. raty kredytu są równe i płatne w okresach miesięcznych 14. dnia każdego miesiąca. Wysokość raty kredytu wynosi 1 244,89 zł z zastrzeżeniem, że wysokość pierwszej raty kredytu, która jest ratą wyrównawczą, nie będzie wyższa niż 1 461,09 zł. Pierwsza rata kredytu płatna była do 14 grudnia 2017 r.

W umowie bank zobowiązał się prowadzić przez cały okres jej trwania bezpłatny rachunek o numerze (...), na którym będą gromadzone środki pieniężne wpłacane przez kredytobiorcę. Jako cel prowadzenia rachunku podano umożliwienie kredytobiorcy gromadzenia kapitału służącego wyłącznie spłacie kredytu. Zastrzeżono, że środki gromadzone na tym rachunku pozostają nieoprocentowane. W terminie wymagalności należności banku wynikającej z umowy bank pobierze środki w wysokości odpowiadającej tej należności z rachunku kredytu, dokonując jego obciążenia. Kredytobiorca został zobowiązany do zapewnienia na rachunku kredytu środków na pokrycie wymagalnych należności banku wynikających z umowy, w terminach ich wymagalności, w szczególności środków na pokrycie rat w terminach i kwotach określonych w ust. 2. W przypadku gdy w terminie wymagalności kredytobiorca nie zapewni na rachunku kredytu środków na pełne pokrycie należności i w związku z tym po stronie kredytobiorcy powstanie wymagalne zadłużenie, bank będzie zaliczał kwoty wpłacane przez kredytobiorcę na rachunek kredytu aż do momentu pełnej spłaty zadłużenia w następującej kolejności: a) koszty opłat za wysłanie monitów oraz wezwań do zapłaty; b) odsetki podwyższone za opóźnienie: c) odsetki umowne; d) zaległe raty kapitałowe.

Przewidziano, że kredytobiorca ma prawo do otrzymania w każdym czasie, bezpłatnie, harmonogramu spłat, a harmonogram ten zostanie doręczony kredytobiorcy na jego wniosek. Wysokość rat miała obowiązywać do dnia zmiany ich wysokości, do której mogło dojść wyłącznie w przypadkach określonych w umowie. Ustalono, że w przypadku zmiany harmonogramu spłat, bank bezzwłocznie doręczy kredytobiorcy nową treść harmonogramu a zmiana taka w przypadkach określonych umową nie wymaga sporządzenia aneksu do umowy.

W § 5 umowy wskazano, że oprocentowanie kredytu ulegnie zmianie w przypadku zmiany stopy procentowej rynku międzybankowego WIBOR 3M o co najmniej 0,25 pp. Zmiana oprocentowania kredytu nastąpi 6 dnia po terminie wymagalności raty w miesiącu, w którym miała miejsce zmiana stopy WIBOR 3M o co najmniej 0,25 pp., czego konsekwencją będzie zmiana wysokości rat kredytowych wymagalnych po dokonaniu zmiany stopy procentowej. Jeżeli w miesiącu, w którym miała miejsce zmiana stopy WIBOR 3M o co najmniej 0,25 pp., rata nie jest wymagalna na skutek karencji w spłacie uzgodnionej przez strony wówczas zmiana oprocentowania nastąpi 6 dnia po dniu, w którym rata byłaby wymagalna, gdyby nie zastosowano karencji w spłacę kredytu. (ust. 1). Ustalono nadto, że poziom zmiany stopy procentowej rynku międzybankowego WIBOR 3M w danym miesiącu ustalany jest jako różnica:

- stawki bazowej, wyznaczonej jako średnia arytmetyczna wysokości stopy WIBOR 3M z ostatnich trzech dni roboczych miesiąca poprzedzającego dany miesiąc oraz

- stawki wyznaczonej jako średnia arytmetyczna wysokości stopy WIBOR 3M z ostatnich trzech dni roboczych miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym uruchomiony został kredyt lub - jeśli oprocentowanie kredytu zostało zmienione - stawki wyznaczonej jako średnia arytmetyczna wysokości stopy WIBOR 3M z ostatnich trzech dni roboczych miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano ostatniej zmiany oprocentowania.(ust. 2)

Dalej uściślono, że zmiana stopy procentowej kredytu nastąpi w tym samym kierunku, w którym zmieni się stopa WIBOR 3M (wzrost lub spadek) i o wartość odpowiadającą zmianie stopy WIBOR 3M (ust. 3). W przypadku zmiany stopy procentowej rynku międzybankowego, o której mowa w ust. 1 bank dokona zmiany oprocentowania kredytu przesyłając kredytobiorcy pisemną informację (ust. 4). Kredytobiorca, który nie zgodzi się na spłatę kredytu według zmienionej stawki oprocentowania, może wypowiedzieć umowę najpóźniej do dnia wymagalności najbliższej raty i wówczas umowa ulegnie rozwiązaniu z upływem 1-miesiecznego okresu wypowiedzenia liczonego od daty wymagalności najbliższej raty, a kredytobiorca będzie zobowiązany do spłaty zadłużenia do dnia rozwiązania umowy. W okresie wypowiedzenia kredytobiorcę będzie obowiązywała dotychczasowa stawka oprocentowania (ust. 5). Zmiana wysokości oprocentowania kredytu nie może powodować wzrostu tego oprocentowania ponad obowiązujące odsetki maksymalne, określone w art. 359 § 2 ¹ k.c.

W § 6 umowy umieszczono tabelę opłat i prowizji za wykonanie czynności wynikających z umowy albo związanych z jej obsługą lub zmianą. Zmiana wysokości opłat i/lub prowizji albo zasad ich stosowania i naliczania, wprowadzenie opłat i/lub prowizji za wysokości opłat czynności nie ujęte w Tabeli albo rezygnacja z opłat i/lub prowizji za czynności dotychczas ujęte w Tabeli, są możliwe z ważnych przyczyn, za które uznaje się:

a) zmianę powszechnie obowiązujących przepisów,

b) wydanie rekomendacji przez organ nadzoru nad działalnością Banku, urzędowej łub sądowej interpretacji powszechnie obowiązujących przepisów albo wydanie wyroku sądowego lub decyzji administracyjnej przez uprawniony organ,

c) zmianę cen energii elektrycznej, taryf pocztowych, telekomunikacyjnych łub rozliczeń międzybankowych; o ile istnieje związek przyczynowo - skutkowy między okolicznością wskazaną w lit. a) - c) a zmianą kosztów wykonywania czynności przez Bank;

d) zmianę cen towarów i usług konsumpcyjnych o nie mniej niż 0,5%, ustalaną na podstawie kwartalnego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych (pot. inflacji) publikowanego przez GUS; zmiana dokonywana jest nie częściej niż raz na kwartał kalendarzowy, ze skutkiem od pierwszego dnia drugiego miesiąca kolejnego kwartału kalendarzowego, pod warunkiem publikacji przez GUS za poprzedni kwartał kalendarzowy wskaźnika z którego wynika opisana powyżej zmiana.

Jeżeli wystąpienie okoliczności, o których mowa w lit. a)-c) spowoduje wzrost kosztów wykonywania czynności przez bank, zmiana będzie polegała na wzroście wysokości opłat i/lub prowizji albo na wprowadzeniu opłat i/lub prowizji za czynności dotychczas nie ujęte w Tabeli, jeżeli natomiast wystąpienie okoliczności, o których mowa w lit. a)-c) spowoduje spadek kosztów wykonywania czynności przez bank, zmiana będzie polegała na zmniejszeniu wysokości opłat i/łub prowizji albo na rezygnacji z opłat i/lub prowizji za niektóre czynności dotychczas ujęte w Tabeli. W każdym przypadku zmiana będzie odpowiadała pod względem wartości zmianie kosztów wykonywania czynności przez bank.

W przypadku zmiany wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, o której mowa w lit. d), zmiana nastąpi w tym samym kierunku (odpowiednio wzrost lub wprowadzenie opłaty i/lub prowizji albo spadek lub rezygnacja z opłaty i/lub prowizji) w którym nastąpiła zmiana wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych i o wartość odpowiadającą wysokości zmiany wskaźnika. (ust. 2).

Zastrzeżono, że zmieniona Tabela obowiązuje kredytobiorcę, o ile bank doręczy mu treść zmian, a kredytobiorca nie wypowie umowy w terminie 1 miesiąca od daty doręczenia tej zmiany. Wypowiedzenie powinno nastąpić na piśmie. Brak oświadczenia o wypowiedzeniu umowy powoduje, ze wprowadzone zmiany Tabeli wiążą kredytobiorcę z dniem wprowadzenia ich w życie. W przypadku wypowiedzenia umowy kredytobiorca zobowiązany jest do niezwłocznej spłaty kredytu.(ust. 3).

W § 9 umowy wskazano, że bank jest uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia w razie:

a) opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą pełnej raty wynikającej z harmonogramu spłat za co najmniej jeden okres płatności pod warunkiem wezwania kredytobiorcy przez bank do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych i braku spłaty zaległości w odpowiedzi na to wezwanie we wskazanym przez bank terminie,

b) niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu,

c) wprowadzenia banku w błąd co do tożsamości kredytobiorcy poprzez podanie nieprawdziwych danych osobowych,

d) wprowadzenia banku w błąd przez złożenie dokumentów lub przedstawienie informacji, które okazały się niezgodne ze stanem rzeczywistym,

e) niewykonania przez kredytobiorcę żądania ustanowienia zabezpieczenia kredytu w postaci poręczenia cywilnego osób trzecich lub wskazania banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu na podstawie ubezpieczenia na wypadek zgonu na skutek zakończenia ochrony ubezpieczeniowej świadczonej na rzecz Kredytobiorcy w ramach umowy ubezpieczenia na życie i zdrowie „(...)” w okresie pierwszych 12 miesięcy trwania umowy,

f) utraty zdolności kredytowej przez kredytobiorcę (ust.1).

Zastrzeżono, że po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytobiorca jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i kosztami należnymi bankowi za okres korzystania z kredytu.

W § 17 umowy wskazano, że po ustanowieniu prawnych zabezpieczeń kredytu bank stawia do dyspozycji kredytobiorcy kwotę kredytu określoną w § 1 ust. 1 umowy. Wypłata powyższej kwoty miała nastąpić na podstawie dyspozycji uruchomienia kredytu składanej przez kredytobiorcę, według wskazania:

a) kwoty 60 000 zł przeznaczonej na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy w formie:

- wypłaty gotówkowe w kasie Placówki Bankowej Oddział (...) T. ulica (...), (...)-(...) T. imię i nazwisko, adres oraz PESEL wypłacającego: J. B., ulica (...), (...); PESEL (...);

b) kwoty 7 683,62 zł przelewem, tytułem sfinansowania prowizji bankowej, o której mowa w § 1 ust. 1 lit. b),

c) kwoty 9 229,60 zł przelewem na rachunek banku działającego jako agent (...) S.A., tytułem składki ubezpieczeniowej za ubezpieczenie, o którym mowa w § 1 ust. 1 lit. c.

Przewidziano, że bank uruchomi kredyt zgodnie ze złożoną przez kredytobiorcę dyspozycją uruchomienia, najpóźniej w terminie 5 dni roboczych (z wyłączeniem sobót i niedziel) licząc od dnia następnego po dniu zawarcia umowy, pod warunkiem uprzedniego ustanowienia prawnych zabezpieczeń spłaty kredytu.

W § 18 umowy zamieszczono oświadczenie, że kredytobiorca wyraża zgodę na przeniesienie wierzytelności wynikającej z umowy na inny bank albo na przedsiębiorcę, którego przedmiotem działalności jest obrót wierzytelnościami lub dochodzenie wierzytelności, w trybie określonym w art. 509 k.c. O dokonaniu przeniesienia wierzytelności bank niezwłocznie powiadomi kredytobiorcę. Wyrażenie powyższej zgody oznacza również upoważnienie dla banku na udostępnienie podmiotowi, na który zostanie przeniesiona wierzytelność, informacji niezbędnych do jej dochodzenia lub dalszego nią obrotu, związanych z udzielonym kredytem, ustanowionymi zabezpieczeniami spłaty kredytu oraz wysokością zadłużenia (ust.1).

Kredytobiorcy potwierdzili, że są świadomi ryzyka związanego z zaciąganym kredytem, a także, że otrzymali od banku wyjaśnienia dotyczące zgłaszanych wątpliwości oraz wszelkie informacje niezbędne do podjęcia decyzji w zakresie zaciąganego kredytu.

W dniu 13 listopada 2018 r. strony zawarły Aneks nr (...) do umowy.

W jego preambule wskazano, że strony łączy umowa kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 3 listopada 2017 r. Według stanu na dzień 13 listopada 2018 r., zaległości kredytobiorcy w spłacie zobowiązań wynikających z umowy kredytu (wymagane należności Banku) wynoszą 1 118,11 zł, w tym kapitał 621,94 zł, odsetki niewymagalne 496,17 zł.

Dalej wskazano, że kredytobiorca wyraził chęć zawarcia aneksu restrukturyzacyjnego do umowy kredytu wprowadzającego wydłużenie okresu spłaty zobowiązania wynikającego z umowy kredytu oraz doliczenie odsetek umownych wymagalnych i niewymagalnych do kapitału kredytu. Kredytobiorca złożył wniosek o zawieszenie spłaty całej raty kapitałowo-odsetkowej na okres 2 miesięcy, tj. do 14 stycznia 2019 r.

Strony następnie zgodnie potwierdziły wysokość zaległości w spłacie zobowiązania wskazaną w preambule.

W części szczególnej, określonej jako postanowienia zmieniające umowę kredytu, zapisano, że:

1. strony zgodnie postanawiają, że w chwili wejścia w życie Aneksu kredytobiorca skorzysta z wydłużenia okresu kredytowania o 5 miesięcy, tj. okres spłaty zobowiązania wynikającego z umowy kredytu zostanie wydłużony do dnia 14 kwietnia 2025 r.,

2. strony dokonują kapitalizacji odsetek umownych wymagalnych i niewymagalnych, wskazanych w pkt. (II) preambuły, w kwocie 496,17 zł, poprzez ich doliczenie do kapitału kredytu. W wyniku dokonanej kapitalizacji kapitał kredytu wynosi 70 533,90 zł,

3. strony wprowadzają karencję w spłacie całości rat kapitałowo - odsetkowych na okres 2 miesięcy, tj. do dnia 14 stycznia 2019 r.

Odsetki naliczone w okresie karencji, zostaną doliczone do pierwszej raty kapitałowo-odsetkowej płatnej po upływie karencji. Bank w dniu podpisania Aneksu przekaże kredytobiorcy obowiązujący go harmonogram spłat.

Tytułem przygotowania i zawarcia Aneksu pobrano od kredytobiorcy opłatę w wysokości określonej w (...) Bank S.A.

Bank poinformował pozwanych, że z uwzględnieniem zwiększenia kwoty kapitału Kredytu, zgodnie z § 1 ust. 2 Aneksu:

2.1 całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia Aneksu wynosi 23 536,54 zł. Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowana oraz parametrów wskazanych w § 3 ust. 3 Aneksu,

2.2 rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu, według stanu na dzień sporządzenia Aneksu wynosi 13,29%. RRSO została obliczona zgodnie ze wzorem matematycznym, wskazanym w Załączniku nr (...) do umowy, z uwzględnieniem oprocentowania kredytu i dnia zawarcia Aneksu oraz przy założeniu, że wysokość prowizji i opłat, które zobowiązany jest zapłacić kredytobiorca w związku z wykonaniem umowy kredytu, nie ulegnie zmianie,

2.3 całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę, według stanu na dzień sporządzenia Aneksu wynosi 94 070,44 zł.

W § 3 aneksu wskazano, że oprocentowanie kredytu w okresie obowiązywania Aneksu jest zmienne i w dniu zawarcia Aneksu wynosi 9,19% w skali roku. Warunki i tryb zmiany stopy oprocentowania określa umowa kredytu. Kredytobiorca oświadcza, że jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania w okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko. Zmiana stopy procentowej będzie miała wpływ na wartość ekspozycji kredytowej oraz na wartość rat płaconych przez kredytobiorcę w okresie kredytowania.

W § 4 przewidziano, że kredytobiorca może w terminie 14 dni liczonych od daty zawarcia Aneksu odstąpić od Aneksu. Prawo odstąpienia wykonuje się poprzez złożenie pisemnego oświadczenia bankowi. W oświadczeniu nie jest wymagane wskazanie przyczyn odstąpienia. Dla zachowania terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, wystarczającym jest wysłanie oświadczenia przed jego upływem. W przypadku skutecznego odstąpienia przez kredytobiorcę od Aneksu, Aneks uznany jest za niezawarty, a kredytobiorca jest zwolniony z wszelkich zobowiązań z niego wynikających, co nie ma wpływu na obowiązywanie umowy kredytu w brzmieniu sprzed daty zawarcia Aneksu.

W § 5 zastrzeżono z kolei, że w przypadku powstania zaległości w spłacie całości lub części dwóch rat określonych w § 1 Aneksu, bank będzie uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia, po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części, w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia otrzymania wezwania.

W związku z powstaniem zaległości w spłacie kredytu strona powodowa pismami z 29 marca 2019 r. wezwała pozwanych, pod rygorem wypowiedzenia umowy, do uregulowania w terminie 14 dni od doręczenia monitu zaległości w kwocie 3 432,70 zł.

Wezwanie dla pozwanego zostało wysłane na adres (...), a dla pozwanej na adres (...).

Pismami z 29 kwietnia 2019 r. strona powodowa w związku z niedotrzymaniem warunków umowy o kredyt oświadczyła, że wypowiada pozwanym umowę kredytu z zachowaniem okresu wypowiedzenia określonego w umowie liczonego od dnia doręczenia tegoż pisma.

Wskazała, że w następnym dniu po upływie okresu wypowiedzenia całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami staje się wymagalna i podlega natychmiastowemu zwrotowi na rachunek numer (...).

W piśmie tym zawarto sformułowanie, że „Bank rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległości obejmujących na dzień sporządzenia niniejszego pisma następujące kwoty:

- 2 232,56 PLN tytułem należności kapitałowej;

- 2 417,20 PLN tytułem odsetek umownych;

- 42,13 PLN tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie;

- 0,00 PLN tytułem kosztów i opłat za czynności banku zgodnie z zapisami umownymi oraz Tabelą Opłat i Prowizji, na które składają się: opłaty za czynności windykacyjne 0,00 PLN, koszty ubezpieczenia 0,00 PLN, opłaty za zmianę warunków kredytowania 0,00 PLN, opłaty związane z bieżącą obsługą 0,00 PLN.

Kwota odsetek podwyższonych zawiera wymagalne odsetki do dnia wystawienia niniejszego pisma. Odsetki podwyższone są naliczane za cały okres opóźnienia w zapłacie według oprocentowania zgodnie z postanowieniami wskazanej wyżej umowy.

Pismo dla pozwanego zostało wysłane na adres (...), a dla pozwanej na adres (...).

Oba oświadczenia dla pozwanych odebrała osobiście pozwana S. B. w dniu 6 maja 2019 r.

Wezwaniem do zapłaty z 25 czerwca 2019 r. strona powodowa wezwała pozwanych do zapłaty w terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego wezwania całości należności obejmującej na dzień sporządzenia tego pisma następujące kwoty:

- 70 533,90 PLN tytułem należności kapitałowej;

- 3 610,96 PLN tytułem odsetek umownych;

- 131,49 PLN tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej.

Wskazano, że kwota odsetek podwyższonych zawiera wymagalne odsetki do dnia wystawienia tego pisma. Odsetki podwyższone są naliczane za cały okres opóźnienia w zapłacie zgodnie z postanowieniami wskazanej wyżej umowy.

Zadłużenie pozwanych wobec strony powodowej na dzień 12 sierpnia 2019 r. wynosiło 75 565,55 zł. Na wymagalne zadłużenie składały się:

1. Należność główna (niespłacony kapitał) w kwocie 70 533,90 zł;

2. Odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 9,19% od dnia 2019-01-14 do dnia 2019-06-23 w kwocie 3 610,96 zł;

3. Odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 14,00% od dnia 2019-01-14 do dnia 2019-08-12 w kwocie 1 420,69 zł.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na dowodach w postaci powołanych dokumentów, które w pełni zasługiwały na wiarygodność jako przekonujące a także wzajemnie się uzupełniające. Dokumenty te pozwoliły na pełniejszą weryfikację twierdzeń stron odnośnie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności.

Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tej stronie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na stronie powodowej spoczywał zatem ciężar wykazania istnienia roszczenia w dochodzonej wysokości. Na okoliczność istnienia wierzytelności zostały przedłożone przez stronę powodową umowa kredytu oraz aneks, a także wypowiedzenie umowy kredytu, wyciąg z ksiąg banku i zestawienie należności i spłat kredytu.

Pozwani nie przedstawili żadnych dowodów wpłat, które wskazywałyby na to, że oprócz kwot zarachowanych przez stronę powodową na rachunku kredytowym pozwanych dokonali oni jakichkolwiek innych wpłat.

Sąd dostrzegł, że na podstawie ustawy z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz.U.2013.777) utraciły uprzywilejowany charakter zarówno wyciągi z ksiąg rachunkowych banku, jak i wyciągi z ksiąg funduszy inwestycyjnych. Na podstawie art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz.U.2012.1376 j.t.) księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. W związku jednak z nowelizacją dokonaną powyższą ustawą z dniem 20 lipca 2013 r. wprowadzono ust. 1a o treści: moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Na podstawie art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Zasady procedowania w sytuacji zaprzeczania prawdziwości dokumentu reguluje art. 252 k.p.c. co do dokumentu urzędowego oraz art. 253 k.p.c. co do dokumentu prywatnego.

Zasadnicze dokumenty dla ustalenia istnienia wierzytelności przysługującej stronie powodowej to umowa o kredyt wraz z Aneksem nr (...), których otrzymanie, jak również zapoznanie się z nimi pozwani potwierdzili w ich treści. Stanowią one dokumenty prywatne. Na podstawie art. 253 k.p.c. jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać. Pozwani w niniejszej sprawie nie zaprzeczyli prawdziwości zawartych ze stroną powodową umowy oraz Aneksu nr (...), w którym wprost potwierdzili, że otrzymali kwotę kredytu wynikającą z umowy.

Kolejnym dowodem, na którym Sąd się oparł, było zestawienie należności i spłat do umowy kredytu, podpisane przez reprezentującego bank pracownika, posługując się przy jego ocenie wskazówkami z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. sygn. akt I CSK 138/08, a także dowody w postaci wezwań i wypowiedzeń umowy.

Sąd Okręgowy zważył, że pozwani w dniu 3 listopada 2019 r. zawarli ze stroną powodową (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę o kredyt konsumpcyjny gotówkowy nr (...). Bank udzielił im kredytu gotówkowego w kwocie 76 913,22 zł na opisane wyżej cele. Okres kredytowania zgodnie z aneksem do umowy miał trwać do 14 kwietnia 2025 r. a kwota kredytu została wypłacona, co zostało wprost przyznane przez pozwanych w treści aneksu nr (...).

Przez umowę kredytu zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu stanowi odrębny typ umowy nazwanej, jest to umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna. Pozwani zobowiązani byli do jego zwrotu na warunkach ustalonych w umowie oraz aneksie nr (...).

Należność główna w kwocie 70 533,90 zł wynika wprost z treści aneksu nr (...). Nie było też podstaw do podważenia wyliczeń strony powodowej odnośnie należności odsetkowych. Wysokość dochodzonych kwot została w sposób należyty wykazana także przedłożonym zestawieniem należności i spłat kredytu oraz wyciągiem z ksiąg banku. Wyciąg taki jest dokumentem prywatnym i stanowi pełnoprawny środek dowodowy. W niniejszej sprawie stanowił dowód na okoliczność wysokości zadłużenia i jednocześnie żądania zapłaty. Pozwani nie wykazali, by dokument w postaci wyciągu z ksiąg bankowych zawierał dane i wyliczenia niezgodne z prawdą.

Zagadnienie mocy dowodowej dokumentów prywatnych jest przedmiotem jednolitego stanowiska judykatury, w myśl którego dowód z dokumentu prywatnego może być podstawą ustaleń faktycznych, jest samodzielnym środkiem dowodowym, którego moc sąd ocenia według zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c. Przywołując stosowne orzecznictwo Sąd Okręgowy wskazał, że moc dowodowa dokumentu prywatnego nie ogranicza się do konsekwencji wynikających z domniemania przewidzianego w art. 245 k.p.c. U podstaw zasady swobodnej oceny dowodów w leży bowiem brak formalnej hierarchii środków dowodowych. Zgodnie przyjmuje się, że przepis art 253 k.p.c., należy interpretować w związku z obowiązywaniem art. 245 k.p.c. Strona twierdząca, że oświadczenie zawarte w dokumencie nie pochodzi od jego wystawcy powinna to udowodnić niezależnie od tego, czy sama taki dokument podpisała. A zatem przedmiotem dowodu jest ustalenie, w tym przypadku pochodzenia dokumentu, a nie jego treści. Dokument ten bowiem dowodzi to, że osoba, która go podpisała określonej treści oświadczenie złożyła, a nie to, że oświadczenie to jest zgodne z prawdą. Nadal także ustawodawca, dostrzegając szczególne wymogi formalne obowiązujące przy jego sporządzaniu, uznaje wyciąg z ksiąg bankowych za dokument stanowiący dostateczną podstawę wpisu do ksiąg wieczystych (art. 95 ust. 1 pr. bank.). W swojej istocie wyciąg z ksiąg bankowych zawiera bowiem złożone w szczególnej formie oświadczenie wiedzy uprawnionych osób, dotyczące danych zaksięgowanych w księgach rachunkowych. Prowadzenie zaś tych ostatnich poddane jest zarówno regulacji ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz rozporządzenia Min. Finansów z dnia 1 października 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków, jak i ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym.

Pozwani zaprzestali spłaty kredytu, przez to nie wywiązywali się z umowy, zatem doszło do powstania przeterminowanego zadłużenia i strona powodowa zgodnie z postanowieniami umowy wypowiedziała ją pozwanym. Prawidłowość dokonania tych czynności bezzasadnie była kwestionowana przez pozwanych.

Wypowiedzenie - jednostronne oświadczenie woli banku skierowane do pozwanych - zostało odebrane osobiście przez pozwaną S. B.. W dokumencie tym wyraźnie wskazano też wysokość zadłużenia pozwanych, które dawało stronie powodowej prawo do jej wypowiedzenia.

Istota wymagalności roszczenia pieniężnego nie sprowadza się do ustalenia kwestii formalnych, czy technicznych, ale przede wszystkim do rozstrzygnięcia, czy relacja prawna może być kontynuowana, jeśli jedna ze stron nie wykonuje swoich obowiązków a druga wyraźnie sygnalizuje, że dąży do zakończenia relacji prawnej i odzyskania powierzonych środków. Nawet gdyby w ogóle nie doszło do doręczenia wypowiedzenia lub warunki wypowiedzenia zostały spełnione dopiero po upływie okresu wypowiedzenia, to nie można uznać, że skutku w postaci rozwiązania umowy i wymagalności nie ma. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 16.03.2018 r. (I ACa 586/17) stwierdził, że to, że dłużnik nie podjął korespondencji z banku nie oznacza, że nie mógł zapoznać się z jej treścią. Nie może też twierdzić, że nie mógł przewidzieć, że dojdzie do wypowiedzenia umowy kredytowej, skoro nie regulował on rat i nie udowodnił ich uiszczania.

Pozwanym wypowiedziano umowę kredytową, poprzedzając wypowiedzenie wezwaniem do zapłaty z pouczeniem o możliwości złożenia przez nich wniosku o restrukturyzację, a przy tym dokonano tego z zastrzeżeniem rygoru wypowiedzenia umowy. Pozwani musieli zatem wiedzieć i przewidywać, że dalszy brak spłaty zadłużenia skutkować będzie wypowiedzeniem umowy. Nie można też twierdzić, że było ono nieważne jako dokonane pod warunkiem. Jako taki warunek nie może być bowiem interpretowane sformułowanie: „Bank rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległości”. Prawidłowa wykładnia tego zapisu wskazuje bowiem, że stwarzało ono dla pozwanych szansę cofnięcia wypowiedzenia, o ile uregulują oni należność w odpowiednim terminie.

Brak było podstaw do przyjęcia, że w umowie zastosowano niedozwolone klauzule umowne. Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W konsekwencji, możliwość uznania postanowienia za niedozwolone zależna jest zatem od łącznego spełnienia następujących przesłanek:

- postanowienie jest stosowane przez przedsiębiorcę wobec konsumentów,

- postanowienie nie zostało indywidualnie uzgodnione,

- postanowienie nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron,

- postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami,

- postanowienie narusza w sposób rażący interesy konsumenta.

Zgodnie z art. 385 ² k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. Sąd rozstrzygając sprawę powinien brać pod uwagę nie to, w jaki sposób umowa była lub jest wykonywana na podstawie klauzuli niedozwolonej, ale ocenić abuzywność danego postanowienia na moment zawarcia umowy.

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE sąd krajowy ma przy tym obowiązek z urzędu ocenić nieuczciwy charakter danego warunku umownego objętego zakresem stosowania Dyrektywy 93/13, a dokonując tej oceny, zniwelować nierówność istniejącą pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą. Sąd krajowy powinien wyciągnąć wszystkie konsekwencje, które zgodnie z prawem krajowym wynikają ze stwierdzenia nieuczciwego charakteru danego warunku, w celu zapewnienia, że konsument nie będzie nim związany oraz bez czekania na to, aby konsument poinformowany o swoich prawach złożył oświadczenie, domagając się stwierdzenia nieważności rzeczonego warunku.

Analizując zarzuty pozwanych Sąd wskazał, że za abuzywną nie może być uznana zastosowana w umowie kredytu klauzula zmiennego oprocentowania. Na dopuszczalność takiej klauzuli wskazuje art. 76 pr. bank. Zgodnie z tym przepisem zasady oprocentowania kredytu określa umowa kredytu, z tym że w razie stosowania stopy zmiennej należy:

1) określić w umowie kredytowej warunki zmiany stopy procentowej kredytu;

2) powiadomić w sposób określony w umowie kredytobiorcę, poręczyciela oraz, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, inne osoby będące dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu o każdej zmianie stopy jego oprocentowania.

Zarzut dotyczący zmian oprocentowania z powodu niepoinformowania pozwanych o takich zmianach nie mógł odnieść zamierzonego rezultatu w sytuacji, gdy w okolicznościach niniejszej sprawy pozwani nie wykazali nawet, by kiedykolwiek do zmian takich w ogóle doszło.

Niezależnie od tego warunki takich hipotetycznych zmian szczegółowo opisano w § 5 umowy, gdzie przewidziano również ich górne granice. Klauzula zmiennego oprocentowania jest typowa dla umów wieloletnich, gdzie z góry nie można określić przyszłych zmian oprocentowania i zmiany wartości pieniądza. Aby klauzula była skuteczna, musi zostać w taki sposób skonstruowana przez bank, by kredytobiorca miał możliwość jej obiektywnej weryfikacji. W niniejszej sprawie Sąd miał do czynienia z klauzulą, która jest policzalna - pozwani zgodnie z zapisami umowy z łatwością mogli ją obliczyć. Klauzula zmiennego oprocentowania zawarta w umowie jest precyzyjna, jednoznaczna i zrozumiała dla przeciętnego konsumenta. Nie można twierdzić, że ma charakter warunku, uzależniona jest od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Klauzula ta nie stwarza pozoru równości stron, a jest jej realnym wyrazem. Zmiana stawki WIBOR 3M niesie ekonomiczne skutki zarówno dla kredytodawcy, jak i kredytobiorcy - podwyższenie wskaźnika zwiększa oprocentowanie kredytu, zaś spadek wskaźnika zmniejsza oprocentowanie. Bank w umowie jasno zabezpieczył interesy kredytobiorcy po pierwsze wskazując, że zmiana następuje w okresach 3-miesięcznych pod warunkiem zmiany o przynajmniej 0,25 punktów procentowych, po drugie wskazując, że oprocentowanie nie może przekroczyć wysokości odsetek maksymalnych (§ 5 umowy). Pozwani mieli również zagwarantowaną możliwość niewyrażenia zgody na spłatę kredytu według zmienionej stawki oprocentowania.

Zdaniem Sądu niezasadnie pozwani zarzucili też bezskuteczność umowy w zakresie, w jakim zobowiązywała ich do zapłaty prowizji. Możliwość pobierania przez banki prowizji została wprost przewidziana w art. 69 ust. 1 prawa bankowego. Prowizja jest fakultatywnym elementem umowy kredytu, jeśli umowa kredytu ją przewiduje, powinna określać jej wysokość. Wysokość prowizji za udzielenie kredytu może być ustalona kwotowo (podanie w umowie konkretnej kwoty) lub procentowo od wysokości udzielanego kredytu, tak jak w niniejszej sprawie.

Zgodnie za art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

MPKK ≤ (K x 25%) + (K x n/R x 30%),

w którym poszczególne symbole oznaczają: MPKK - maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, K - całkowitą kwotę kredytu, n - okres spłaty wyrażony w dniach, R - liczbę dni w roku.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (art. 36 a ust. 3 ustawy).

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń kwota, którą otrzymali pozwani bez skredytowanych przez stronę powodową kosztów pozaodsetkowych to 60 000 zł, a pozaodsetkowe koszty kredytu to kwota 16 913,22 zł (§ 1 umowy kredytu). W związku z tym koszty te nie przekraczają limitów zarówno zgodnie z art. 36a ust. 1, jak i art. 36a ust. 2 ustawy ((60 000 zł x 25%) + (60000 zł x 2555/365 dni x 30%)) = (15 000 zł + 126 000 zł) = 141 000 zł, przy czym zgodnie z art. 36a ust. 2 pozaodsetkowe koszty nie mogą przekraczać kwoty 60 000 zł. Pozaodsetkowe koszty kredytu w wysokości 16 913,22 zł nie przekraczały kwoty 60 000 zł.

Z tego względu zarzuty dotyczące wygórowania kosztów prowizji, jak i ubezpieczenia, a przez to rażącego naruszenia interesów pozwanych nie mogły zostać uwzględnione.

Odnośnie składki ubezpieczeniowej wskazał Sąd, że postanowienia umowy w tym zakresie zostały zawarte w interesie pozwanych i na ich wniosek. Opłata za ubezpieczenie została ustalona przez podmiot trzeci, niezależny od strony powodowej, a pozwani zgodzili się ją zapłacić tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu i dlatego zarzuty odnośnie czy to wysokości składki ubezpieczeniowej, czy też zawarcia umowy w tym przedmiocie nie były uzasadnione. Strona powodowa wyłącznie skredytowała koszty ubezpieczenia, które stanowią przy tym nie tylko cel kredytu wskazany w umowie, ale również element świadczenia głównego strony powodowej na rzecz pozwanych.

Zdaniem Sądu nieskuteczne były zarzuty pozwanych co do okoliczności zawarcia umowy przy pomocy pośrednika kredytowego. Fakt zawarcia umowy zgodnie z umocowaniem tego pośrednika został potwierdzony przez stronę powodową zarówno w drodze wypłaty kwoty kredytu pozwanym, jak i poprzez zawarcie Aneksu nr (...) do umowy. Odnośnie zaś umocowania osób działających za pośrednika zgodnie z treścią art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Pozwani domniemania tego nie obalili.

Wobec powyższego Sąd uwzględnił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani, domagając się zmiany wyroku i oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów za obie instancje.

Pozwani zarzucili:

⚫

naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

- art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 5 pkt 7 oraz art. 30 ust. 1 pkt 7 w zw. art. 5 pkt 8 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim poprzez ich niezastosowanie a w konsekwencji brak rozważenia, że wzorzec umowny stosowany przez powoda zawiera niezgodne z w/w przepisami zaliczenie prowizji w poczet kapitału i przez to powód dokonywał obliczenia odsetek od błędnej podstawy, przekraczając wysokość odsetek maksymalnych,

- art. 69 ust. 1 pr. bank. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy bank dochodził roszczenia z tytułu udzielenia kredytu bankowego a nie z umowy pożyczki w rozumieniu art. 720 k.c. oraz pominięcie okoliczności, że kredytobiorca może płacić odsetki tylko od otrzymanej do dyspozycji kwoty kredytu, co powoduje, że umowa między stronami jest częściowo nieważna na podstawie art. 58 § 1 k.c.,

- art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 3 Dyrektywy 93/13 oraz art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że pobranie kwoty 7 683,62 zł prowizji nie stanowi klauzuli abuzywnej, bo mieści się w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu, podczas gdy w stosunkach z konsumentem zawsze należy badać, czy dane postanowienie spełnia warunki uczciwości i czy przedsiębiorca nie pobiera opłat nieadekwatnie wysokich w stosunku do poniesionych kosztów,

⚫

naruszenie przepisów postępowania, a to:

- art. 6 k.c., 232, 245 i 253 k.p.c. mające wpływ na wynik postępowania a polegające na uznaniu, że powód udowodnił roszczenie co do wysokości i co do zasady, podczas gdy nie przedstawił wiarygodnych dowodów na wysokość roszczenia i nie uwzględnił nienależnie pobranych kwot prowizji oraz niezgodności wzorca umownego z przepisami pr. bank. i ustawy o kredycie konsumenckim, a także nie udowodnił wymagalności roszczenia na dzień wniesienia pozwu mimo spoczywającego na powodzie ciężaru dowodu, na co sklada się m.in. skierowanie wezwań do zapłaty i wypowiedzenia na adres, pod którym pozwani nie mieszkali, a nadto w piśmie zawierającym rzekomo oświadczenie o wypowiedzeniu umowy nie znalazła się nawet pełna kwota, jaką na rzecz Banku mieliby zapłacić pozwani – przez co wypowiedzenie należało traktować jako bezskuteczne,

- art. 233 § 1 w zw. z art. 253 zd. 2, art. 308 i 309 k.p.c. poprzez nadanie przez Sąd wartości dowodowej dokumentom, przedstawionym w postaci kopii pomimo kwestionowania przez pozwanych zawartości treściowej kopii dokumentów i wyraźnego wniosku pozwanych w trybie art. 129 § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu apelacji pozwani rozwinęli powyższe zarzuty.

Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia Sądu I instancji. Ustalenia te poczynione zostały prawidłowo, z zastosowaniem zasad oceny dowodów, wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przeprowadził prawidłowy i zasadny wywód co do wartości przedstawionych przez stronę powodową dokumentów, tym bardziej, że w aneksie nr (...) pozwani przyznali wysokość zadłużenia, jakie ich obciążało.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, do których skarżący zaliczyli także art. 6 k.c. podkreślić należy, że przepis ten rozstrzyga o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki niewypełnienia obowiązku udowodnienia istnienia prawa. Do jego naruszenia dochodzi wówczas, gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne. Okoliczność, czy określony podmiot wywiązał się ze swojego obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi skutki prawne, nie należy już do materii objętej dyspozycją art. 6 k.c., a stanowi aspekt mieszczący się w domenie przepisów procesowych. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy właściwie przyjął rozkład ciężaru dowodu, tyle, że wbrew przekonaniu apelujących przyjął, że strona powodowa wykazała zasadność swego roszczenia tak pod względem zasady, jak i kwoty. W świetle wyżej opisanego charakteru art. 6 k.c. do naruszenia tego przepisu nie doszło.

Co do dokumentów, na których oparł się Sąd Okręgowy, część z nich nie była kwestionowana przez pozwanych – chodzi o umowę między stronami i aneks do niej. Podzielić też należy pogląd Sądu Okręgowego co do walorów dowodowych dokumentu prywatnego w postaci wyciągu z ksiąg bankowych – jako dokumentu stwierdzającego wysokość zadłużenia według obliczeń strony powodowej. Spór pomiędzy stronami dotyczył – jak zresztą piszą apelujący – nie autentyczności tego wyciągu, lecz jego zawartości materialnej, tj. prawidłowości wskazanych w nim kwot. Sąd Okręgowy dokonał oceny tego dowodu i uznał, że wraz z zestawieniem należności i spłat kredytu jest wystarczający dla określenia wysokości dochodzonych przez powoda kwot.

Powyższe rozważania nie dają jednak podstawy do przyjęcia prawidłowości orzeczenia sądu I instancji.

W odniesieniu do zarzutów naruszenia prawa materialnego w pierwszej kolejności rozpoznać należy bowiem zarzut pozwanych co do wykazania przez powoda wymagalności roszczenia w kontekście naruszenia art. 75c ust. 1 i 2 pr. bank.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że skorzystanie przez bank z jednostronnego uprawnienia kształtującego do wypowiedzenia umowy powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dla kredytobiorcy dolegliwych, zwłaszcza uprzednich wezwań do zapłaty, z uwzględnieniem możliwości złożenia przez dłużnika wniosku o restrukturyzację zadłużenia po uprzednim pouczeniu go o takiej możliwości (m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2024 r., I CSK 312/23 a także wyroki Sądu Najwyższego z 8 września 2016 r., II CSK 750/15; z 24 września 2015 r., V CSK 698/14; z 22 lutego 2023 r., II CSKP 768/22 i z 28 marca 2023 r., II CSKP 728/22). Nie budzi obecnie wątpliwości, że wypowiedzenie umowy zawartej z konsumentem jest bezskuteczne, jeżeli uprzednio bank nie dopełnił czynności upominawczych przewidzianych w art. 75c pr. bank. Przepis ten pełni bowiem dla kredytobiorców funkcję gwarantującą zachowanie minimalnego standardu proceduralnego poprzedzającego możliwość wypowiedzenia przez bank umowy kredytu. W konsekwencji realizacja tego standardu jest konieczną przesłanką skuteczności wypowiedzenia. Jak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wymienionym wyżej postanowieniu z 30 stycznia 2024 r., przyjęcie odmiennego stanowiska pozostawałoby w sprzeczności z ratio legis art. 75c pr. bank., którego celem jest zapewnienie kredytobiorcy możliwości pozostania w stosunku umownym z bankiem, mimo wystąpienia trudności w spłacie zobowiązania (m. in. wyroki Sądu Najwyższego z 27 listopada 2019 r., II CSK 723/18, niepubl. i z 18 czerwca 2021 r., IV CSKP 92/21).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy ustalił, że strona powodowa wysłała do pozwanych wezwanie – pod rygorem wypowiedzenia umowy – do uregulowania w terminie 14 dni od doręczenia monitu zaległości we wskazanej w wezwaniu kwocie. Pisma zawierające takie wezwanie wraz z wymaganą przez art. 75c pr. bank. informacją o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia znajdują się na kartach 26 i 29 akt. Strona powodowa nie wykazała jednak, by wezwania te dotarły do pozwanych a Sąd Okręgowy również takiego faktu (doręczenia pozwanym w/w wezwań) nie ustalił, pisząc jedynie o ich wysłaniu przez stronę powodową. W aktach brak bowiem dowodów doręczenia pozwanym opisywanych wezwań wraz z informacją o możliwej restrukturyzacji. Co więcej, wezwanie dla pozwanego J. B. strona powodowa ekspediowała na inny adres ((...)) niż wskazany w umowie ((...)). Nie sposób zastąpić wykazania przez stronę powodową doręczenia przedmiotowych wezwań pozwanym poprzez np. badanie postępowania przez Pocztę Polską z korespondencją zbiorową, przy czym wniosek ten i tak był bezskuteczny wobec zwrotu pisma procesowego, w jakim został on zawarty (k. 92).

Dowody doręczeń strona powodowa przedłożyła jedynie w odniesieniu do pism, stanowiących wypowiedzenie umowy (k. 34 i 36) przy czym ponownie dla J. B. korespondencję zaadresowano na (...) a nie na wskazany w umowie (...) i przesyłkę tę odebrała S. B..

Powyższe oznacza, że w ocenie Sądu Apelacyjnego strona powodowa nie wykazała, iż wyczerpała tryb opisany w art. 75c pr. bank. a w konsekwencji wypowiedzenie umowy kredytu było bezskuteczne. Przy takiej konstatacji nie można podzielić stanowiska Sądu Okręgowego, że strona powodowa zgodnie z postanowieniami umowy dokonała tego wypowiedzenia skutecznie a kwestionowanie prawidłowości tych czynności przez pozwanych było bezzasadne.

Wobec powyższego bezprzedmiotowe staje się ustalanie prawidłowości kwot, wskazanych w wezwaniu do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy czy też wskazywanych jako kwota zadłużenia na chwilę złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Również pozostałe zarzuty, dotyczące abuzywności poszczególnych postanowień umowy mogą być rozważane wówczas, gdy istotnie doszłoby do skutecznego wypowiedzenia umowy.

Z powyższych względów doszło do zmiany zaskarżonego orzeczenia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i oddalenia powództwa. W konsekwencji uległo zmianie także orzeczenie Sądu I Instancji w zakresie kosztów procesu, bowiem stroną wygrywającą są pozwani – na ich rzecz zasądzono kwotę 5434 zł (wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. o opłatach za czynności adwokackie oraz opłaty od pełnomocnictw).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. a składa się na te koszty wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych oraz zwrot opłaty w kwocie 1000 zł.