Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek

Protokolant: Michał Góral

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2024 r. w Krakowie

sprawy z powództwa K. N. i P. N. (1)

przeciwko Syndykowi masy upadłości (...) Bank S.A. z siedzibą
w W. w upadłości

o ustalenie

na skutek apelacji strony pozwanej w zakresie w jakim dotyczy ona rozstrzygnięcia zawartego w punkcie I sentencji wyroku Sądu Okręgowego
w Nowym Sączu z dnia 25 lutego 2022 r.,

sygn. akt I C 289/21

oddala apelację.

Sygn. akt : I ACa 2713/23

UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. powodowie K. N. i P. N. (1) domagali się:

1)  ustalenia, że umowa kredytu hipotecznego nr (...) , indeksowanego do waluty franka szwajcarskiego, zawarta pomiędzy stronami w dniu 10 czerwca 2008 r. jest nieważna w całości,

2)  zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów kwoty 130 508,55 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 lutego 2021 r. do dnia zapłaty z tytułu zwrotu dotąd spełnionych przez nich na rzecz banku świadczeń , jako nie mających podstawy, a wobec tego nienależnych.

Jako ewentualne sformułowali żądanie ustalenia , iż postanowienia umowy wskazane w § 1 ust.1, § 6 ust. 1, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3 są wobec powodów , jako konsumentów, nie wiążące .

Dlatego domagali się od strony przeciwnej zapłaty kwoty 29 000 zł jako nienależnie pobranej przez nią nadwyżki nad świadczeniami , których rzeczywiście mogła się od nich skutecznie domagać wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie , począwszy od dnia 26 lutego 2021 r. do dnia zapłaty.

Wnieśli także o obciążenie strony przeciwnej kosztami procesu.

W uzasadnieniu zgłoszonych żądań, małżonkowie N. wskazali , iż w dniu 10 czerwca 2008 r. zawarli ze stroną pozwaną umowę o kredyt hipoteczny indeksowany kursem franka szwajcarskiego w kwocie 127 910,43 zł. W umowie zostały zawarte niedozwolone postanowienia umowne , odnoszące się do waloryzacji wysokości zaciągniętego kredytu. Dotyczy to postanowień § 1 ust.1, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3. Przeliczenie kwoty udzielonego w złotówkach kredytu na walutę szwajcarską a i taka sama czynność dotycząca dokonywanych w walucie polskiej spłat rat kapitałowo - odsetkowych na franki , była dokonywana przez stronę przeciwną jednostronnie, na podstawie kursu ustalonego w Tabeli Kursów stosowanej w banku.

Uprawnienie banku do jednostronnego ustalania kursów waluty,spowodowało nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków kredytodawcy na niekorzyść powodów, ci bowiem ponosili nieograniczone jednostronne ryzyko walutowe bez mechanizmów zabezpieczających.

To , ich zdaniem powinno prowadzić do potwierdzenia niedozwolonego charakteru postanowień , które ten mechanizm przeliczeniowy kształtowały , a jego wpływ na kształt [ konstrukcję rodzajową ] umowy powinien być podstawą ustalenia jej nieważności w całości.

Taka jej ocena powoduje , że strona pozwana jest zobowiązana zwrócić , jako nienależne , świadczenia dotąd spełnione przez powodów w jej wykonaniu . Odpowiadają one kwocie dochodzonej przez nich tytułem świadczenia pieniężnego

Wskazali, że w dniu 15 lutego 2021 r. skierowali do pozwanego wezwanie do dokonania wzajemnych rozliczeń finansowych z tytułu dotąd spełnionych przez obie strony umowy świadczeń, wyznaczając tygodniowy termin . Pomimo prawidłowego doręczenia wezwania bankowi , okazało się ono nieskuteczne .

Żądanie ewentualne - obejmujące zapłatę nadwyżki nad świadczeniami rzeczywiście należnymi bankowi , przy założeniu , że umowa nadal jest pomiędzy stronami obowiązująca , zostało sformułowane przez K. i P. N. (1) tylko na wypadek , gdyby Sąd ocenił , iż żądanie ustalające, sformułowane w pierwszej kolejności, jest niezasadne.

Odpowiadając na pozew (...) Bank S.A. domagał się oddalenia powództwa oraz obciążenia powodów kosztami postępowania.

W swoim stanowisku , potwierdzając sam fakt zawarcia umowy i treść jej postanowień, przeczył trafności wszystkich argumentów powodów na których opierali swoje roszczenia.

W szczególności twierdził , iż :

umowa jest umową kredytu walutowego, sporne klauzule indeksacyjne zostały z powodami indywidualnie uzgodnione, a oni mogli wybrać spośród oferowanych przez bank ówcześnie kredytów , także kredyt złotowy.

Zostali przez pracowników banku poinformowani o ryzyku walorowym przy wybranym rodzaju kredytu i jego konsekwencjach dla zakresu ich obowiązków finansowych wobec kredytodawcy.

Kurs przeliczenia walut polskiej i szwajcarskiej , który stosował (...) Bank S.A. nie był przezeń ustalany dowolnie ale wynikał z danych rynkowych , mając tym samym charakter wielkości obiektywnej . Pozwany podniósł także zarzut przedawnienia roszczeń pieniężnych zgłoszonych w pozwie argumentując , że do przerwania jego biegu [ wniesieniem pozwu ] doszło po upływie zarówno trzyletniego jak i dziesięcioletniego terminu od dat ich wymagalności.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2022r., Sąd Okręgowy w Nowym Sączu :

- ustalił , że umowa kredytu hipotecznego nr (...) , indeksowanego do CHF z dnia 10 czerwca 2008 r. zawarta pomiędzy powodami P. N. (1) i K. N. a (...) Bank S.A. (...) Oddział w Ł. - jest nieważna w całości[ pkt I ] ;

- zasądził od pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów P. N. (1) i K. N. łącznie kwotę 130 508,55 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dna 27 marca 2021 r. do dnia zapłaty[ pkt II];

- oddalił powództwo w pozostałej części[ pkt III] oraz ;

- zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów łącznie kwotę 6884 zł , tytułem zwrotu kosztów postępowania [ pkt IV sentencji orzeczenia ].

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

W 2008 r. małżonkowie K. N. i P. N. (1) byli zainteresowani kredytem na cele mieszkaniowe związane z wykończeniem budowanego domu mieszkalnego w M. koło M.. W tym czasie z firmy (...) otrzymali informację o możliwości zaciągnięcia kredytu indeksowanego do waluty szwajcarskiej.

Pośrednik finansowy ,a później pracownik banku ,zapewniali powodów o korzyściach takiego kredytu. Przedstawiono im , w tabeli, wpływ zmian oprocentowania i kursu waluty szwajcarskiej na wysokość miesięcznych rat przy założeniu kredytu w wysokości 150 000 zł, okresu spłaty kredytu 15 lat, zmiennego oprocentowania kredytu złotowego 6% i zmiennego oprocentowania kredytu indeksowanego do CHF 3%, na datę sporządzenia symulacji. Według przedstawionych przez pozwany bank wyliczeń, korzystniejszym kredytem był kredyt indeksowany do waluty CHF, która była przedstawiana powodom jako bezpieczna. Wahania kursu franka przedstawiono przyszłym kredytobiorcom z okresu ostatnich 12 miesięcy przy założeniu, że kurs ten wzrośnie o wartość stanowiącą różnicę między maksymalnym a minimalnym kursem tej waluty tj. o 0,252 zł., co daje wzrost o 11,17 %.

Małżonkowie N. nie mogli negocjować warunków umowy, gdyż była wzorcem stosowanym przez bank .

Z dalszej części ustaleń wynika , iż:

w dacie składania wniosku o kredyt K. N. była zatrudniona w szkole podstawowej jako nauczyciel z wynagrodzeniem 3279 zł. miesięcznie , natomiast powód w (...) sp. z o.o. oddział w K. jako Kierownik Wydziału (...)z wynagrodzeniem 5400 zł. miesięcznie.

W dniu 10 czerwca 2008 strony zawarły umowę kredytu hipotecznego nr (...), indeksowanego do franka szwajcarskiego, przy czym strona udzielającą go był (...) Bank S.A. (...) Oddział w Ł..

Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 127 910, 43 zł., indeksowanego kursem waluty szwajcarskiej, przy założeniu, że gdyby uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy , jego równowartość wynosiłaby 63 072,20 CHF. Wartość rzeczywista miała zostać oznaczona po wypłacie ostatniej transzy.

W § 1 ust. 1 zd. 2 umowy kredytobiorcy oświadczyli, że są świadomi ryzyka kursowego związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego w całym okresie kredytowania i akceptują to ryzyko.

Spłata kredytu miała nastąpić w 240 miesięcznych równych ratach kapitałowych. Zgodnie z § 9 ust. 2 umowy w dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy, kwota wypłaconych środków miała być przeliczana do CHF , według kursu kupna walut określonego w Tabeli Kursów – obowiązującego w banku w dniu uruchomienia środków. Z kolei zgodnie z § 10 ust. 3 umowy wysokość zobowiązania powodów miała być ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w bankowej Tabeli Kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych do CHF obowiązującego u strony pozwanej dniu spłaty.

W § 6 ust. 1 umowy została zawarta definicja bankowej Tabeli Kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut, zwana Tabelą Kursów , przygotowana przez bank, na podstawie kursów obowiązujących na rynku międzybankowym , w chwili jej sporządzenia i po ogłoszeniu kursów średnich NBP. Była przygotowywana o godzinie 16.00 każdego dnia roboczego , obowiązując przez cały następny dzień roboczy.

Oprocentowanie kredytu było zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 4,10 % w skali roku, na które składało się suma obowiązującej składki DBCHF i stałej marży banku, która wynosiła 1,29%.

Zabezpieczeniem spłaty kredytu była hipoteka kaucyjna na rzecz strony pozwanej, wyrażona w złotówkach, do kwoty stanowiącej 170 % kwoty kredytu. Przedmiotem zabezpieczenia był lokal mieszkalny nr (...) położony w K. na osiedlu . (...) . Innymi formami zabezpieczenia spłaty kredytu były :

cesja praw z polisy ubezpieczenia oraz weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową i ubezpieczenie od ryzyka utraty wartości nieruchomości przez okres 5 lat od dnia uruchomienia kredytu.

W dniu 2 lutego 2010 r. strony zawarły aneks do umowy , którym zmieniono brzmienie § 6 definicje umowy i § 10, wprowadzając zapis, iż wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut ustalonego przez Narodowy Bank Polski.

Sąd Okręgowy ustalił także , że :

powodowie z tytułu kredytu otrzymali:

w dniu 1 lipca 2008 r. kwotę 102 910,43 zł tj. po kursie frannka szwajcarskiego z tego dnia, a w dniu 27 lipca 2008 r. kwotę 25 000 zł także po kursie franka z tego dnia.

K. i P. N. (1)zwrócili stronie pozwanej w okresie pomiędzy 1 lipca 2008 i 15 lutego 2021r z tytułu kapitału kredytu ogółem sumę 130 228,55 zł oraz kwotę 280 zł tytułem opłat około kredytowych.

Pismem z dnia 15 lutego 2021 r. wezwali bank do dokonania rozliczeń należności z tytułu umowy kredytowej z dnia 10 czerwca 2008 r. , powołując się na niedozwolony charakter części jej postanowień . Pismo z tym wezwaniem strona pozwana otrzymała w dniu 18 lutego 2021r . Okazało się ono nieskuteczne.

Ocenę prawną roszczeń powodów . zgłoszonych w pierwszej kolejności jako główne /wobec tego nie przeprowadzając weryfikacji tego , które zostało przez nich sformułowane jako ewentualne/ , uznając je niemal w całości za zasadne , Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób :

a/ odwołując się do treści art. 189 kpc oraz do służącej wykładni pojęcia interesu prawnego w ustaleniu , która wynika z ukształtowanego w orzecznictwie i zgodnych wypowiedziach przedstawicieli doktryny np. wyrok SN z 15 marca 2002 r., II CKN 919/99, uchwała SN z 13 marca 2014 r., III CZP 121/13 i wyrok SN z 18 marca 2011 r., III CSK 127/10. / uznał , że takim interesem w żądanym ustaleniu małżonkowie N. , w świetle dokonanych w postępowaniu ustaleń faktycznych , legitymują się.

Poza ustaleniem nieważności umowy z 10 czerwca 2008r nie mają innej drogi umożliwiającej im pełną ochronę ich praw, a interesu tego nie zrealizuje [ tylko ] powództwo o zapłatę. Zależy im bowiem nie tylko na zaspokojeniu interesu ekonomicznego, ale przede wszystkim na zniwelowaniu stanu niepewności prawnej między stronami. Z umowy wynika nie tylko zobowiązanie pieniężne powodów, ale także obowiązek utrzymywania zabezpieczenia spłaty kredytu zgodnie z treścią umowy. Jedynie więc wyrok ustalający może być podstawą do wykreślenia hipoteki będącej zabezpieczeniem jej wykonania,

b/ nie ma racji strona pozwana gdy twierdzi , iż czynność prawna dokonana przez strony była kredytem walutowym.

Był to kredyt złotowy , indeksowany do waluty fraka szwajcarskiego. Mogła być zawarta także w czasie , kiedy strony ją podpisały , jako nienazwana , w odwołaniu się do zasady swobody umów, statuowanej przez art. 353 ¹kc.,

c/ wskazane w postawie faktycznej żądania ustalającego postanowienia umowy z dnia 10 czerwca 2008r naruszają, zdaniem Sądu I instancji , art. 353 ¹ k.c., co prowadzi do potwierdzenia nieważności umowy.

Argumentował , iż zasadniczym elementem każdego zobowiązania umownego jest możliwość obiektywnego i dostatecznie dokładnego określenia świadczenia.

Tymczasem strony sporu strony nie określiły zgodnie wysokości należnych sobie świadczeń, a zakwestionowane przez małżonków N. zapisy kształtują wzajemne prawa i obowiązki sprzecznie z prawem, wprowadzając rażącą dysproporcję praw i obowiązków na niekorzyść tej [ powodów ] , która ma status konsumenta w rozumieniu art. 22 ¹kc.

Bank zagwarantował sobie możliwość jednostronnego kształtowania obowiązków kredytobiorców bez żadnych formalnych ograniczeń, a tym bardziej, rzeczywistego wpływu na nie przez kredytobiorców. Treść postanowień umownych została sformułowana w taki sposób, że nie jest możliwe stwierdzenie, w jaki sposób pozwany ustala kurs sprzedaży CHF dla celów wyliczenia salda kredytu i wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Postanowienia te są zarówno nieuczciwe (art. 3 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG), jak i nietransparentne (art. 5 dyrektywy 93/13/EWG).

Ryzyko walutowe zostało w całości przeniesione na powodów, bowiem wzrost kursu waluty nie wpływa w żaden sposób na świadczenie banku, natomiast powodowie, aby spełnić świadczenie o tej samej wysokości w walucie obcej, muszą wydatkować coraz większe kwoty w złotówkach. Niezależnie od aktualnego kursu franka szwajcarskiego do złotówki strona pozwana jest w stanie uzyskać świadczenie zastrzeżone w umowie, a ciężar jego spełnienia spoczywa wyłącznie na powodach - konsumentach. Mechanizm taki stanowi nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków konsumenta na jego niekorzyść, a zatem stanowi o naruszeniu jego interesów.

Zawarty w umowie sposób ustalania kursów trudno uznać za transparentny.

Przede wszystkim kurs rynkowy nie został jednoznacznie określony. Ponadto wysokość spreadu walutowego w Tabeli Kursów mogła być zmieniana wyłącznie przez bank bez żadnych uchwytnych podstaw i co szczególnie istotne , bez jakichkolwiek granic wynikających z postanowień umowy . Tym samym usprawiedliwiony jest wniosek zgodnie z którym umowa z dnia 10 czerwca 2008r kształtuje stosunek prawny sprzecznie naturą stosunku charakterystycznego do stosunków kredytowych,

d/ powodowie zasadnie podnosili również abuzywny charakter § 1 ust. 1, § 6 ust. 1, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3 umowy , na których był oparty mechanizm przeliczeniowy.

Zdaniem Sądu I instancji , jego potwierdzenie przez pryzmat spełnienia warunków wymienionych w art.385 ¹ §1 kc, powoduje nieważność umowy w całości albowiem określają główne świadczenia stron i bez nich nie może ona być nadal wykonywana.

Sąd , w ramach takiej oceny, podnosił w szczególności , iż Sąd Najwyższy w wyroku z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 uznał , że postanowienie umowne jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, jeżeli kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy, słuszny i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie spodziewać się, iż konsument przyjąłby takie postanowienie w drodze negocjacji indywidualnych.

Natomiast w celu ustalenia, czy klauzula rażąco narusza interesy konsumenta, należy wziąć przede wszystkim pod uwagę, czy pogarsza ona jego położenie prawne w stosunku do tego, które, w braku odmiennej umowy, wynikałoby z przepisów prawa, w tym dyspozytywnych. Natomiast rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję, na niekorzyść konsumenta praw i obowiązków wynikających z umowy, skutkujące niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego nierzetelne traktowanie.

Brak indywidualnego uzgodnienia kwestionowanych przez powodów postanowień umownych dotyczących indeksacji, wynika już z samego sposobu zawarcia umowy - opartego o treść stosowanego przez bank wzorca umowy i Regulaminu kredytu hipotecznego (...). Taki sposób zawierania umowy w zasadzie wyklucza możliwość indywidualnego wpływania przez konsumenta na treść powstałego stosunku prawnego.

Z materiału dowodowego sprawy wynika, że powodowie nie mieli wpływu na ukształtowanie treści podważanych obecnie postanowień właśnie dotyczących sposobu indeksacji , które, stosując stosowany przez siebie wzorzec , narzuciła im strona pozwana.

Postanowienia dotyczące warunków przeliczenia należy uznać za określające podstawowe świadczenia w ramach zawartej umowy, charakteryzujące tę umowę jako podtyp umowy kredytu. Nie ograniczają się do posiłkowego określenia sposobu zmiany wysokości świadczenia kredytobiorcy w przyszłości, ale wprost świadczenie to określają. Bez przeprowadzenia tych przeliczeń nie doszłoby do ustalenia wysokości kapitału podlegającego spłacie - wyrażonego w walucie obcej , ani też należności odsetkowych, obciążających kredytobiorcę , naliczanych właśnie od tej kwoty.

Postanowienia te zostały tak ukształtowane w zakresie treści ,że powodowie nie byli w stanie oszacować kwoty, którą będą mieli obowiązek w przyszłości świadczyć, a zasady przewalutowania określał jednostronnie pozwany bank.

Tymczasem zgodnie z wykładnią art. 4 ust. 2 Dyrektywy 93 /13/ EWG dokonanej przez TSUE w orzeczeniu wydanym w sprawie C- 186/16 , wymaganie wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że w wypadku umów kredytowych instytucje finansowe muszą zapewnić kredytobiorcom informacje wystarczające do podjęcia przez nich świadomych i rozważnych decyzji.

Kredytobiorca musi zostać jasno poinformowany, że podpisując umowę kredytu w obcej walucie, ponosi pewne ryzyko kursowe, które z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się dla niego trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty, w której otrzymuje wynagrodzenie.

Zdaniem Sądu Okręgowego, prawidłowe wypełnienie obowiązku informacyjnego przez bank wobec małżonków N. , wymagało pełnej informacji o ryzyku kursowym - zarówno w odniesieniu do wysokości raty, jak i kapitału pozostałego do spłaty - możliwej do uzyskania w dacie zawarcia umowy.

W rozstrzyganej sprawie strona pozwana tego obowiązku wobec kredytobiorców nie wypełniła .

Z zapisu § 1 ust. 1 umowy wynika, że kredytobiorcy oświadczyli, że są świadomi ryzyka kursowego związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego w całym okresie kredytowania.

Jednak jak wynika z ich zeznań , otrzymali informacje od pracownika banku, że kredyt w tej postaci jest dla nich korzystny ze względu na to, że frank szwajcarski jest najbardziej stabilną walutą, a raty będą stałe. Z dołączonego do odpowiedzi na pozew dokumentu w postaci oświadczenia kredytobiorcy o wyborze waluty obcej wynika, że wahania kursu franka przedstawiono im z okresu jedynie ostatnich dwunastu miesięcy przed zawarciem umowy dla wyliczenia wysokości raty kapitałowo-odsetkowej,

e/ oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, wobec czego dla jej wyniku bez znaczenia jest to , w jaki sposób była wykonywana przez strony, jak również w jaki sposób pozwany bank rzeczywiście ustalał kurs franka szwajcarskiego do złotówki oraz jak finansował udzielanie kredytów indeksowanych, [na co także strona pozwana powoływała się w swojej argumentacji kwestionującej zasadność roszczeń małżonków N. – dodatek redakcyjny S.A.],

f/ postanowienia umowne przewidujące stosowanie kursów wyznaczanych przez bank przy wykonywaniu mechanizmu indeksacji kredytu są przyznaniem przedsiębiorcy- bankowi prawa do jednostronnego kształtowania wysokości świadczeń stron umowy. Dotyczy to najpierw kwoty postawionej do dyspozycji kredytobiorcy, a następnie wysokość jego świadczeń - wyrażonych w złotych rat, które zobowiązany jest spłacać.

Kredytobiorca narażony jest w ten sposób na arbitralność decyzji banku, a równocześnie, wobec braku jakichkolwiek kryteriów, nie przysługują mu żadne środki, które pozwoliłyby chociażby na późniejszą weryfikację prawidłowości kursu ustalonego przez silniejsza stronę stosunku umownego.

Jest to przy tym postępowanie nieuczciwe, sprzeczne z dobrymi obyczajami jako rażąco naruszające równowagę stron umowy na korzyść strony silniejszej, która nie tylko może żądać spełnienia świadczenia w określonej przez siebie wysokości, ale też korzystać z szeregu postanowień o charakterze sankcji m.in. podwyższone karne oprocentowanie, możliwość wypowiedzenia umowy, gdyby konsument swojego , w ten sposób określonego świadczenia, nie spełniał .

O niegodności ze wskazanymi kryteriami niedozwolonego charakteru kwestionowanych postanowień , świadczy także niedostateczna ze strony banku informacja dla powodów o ryzyku kursowym i możliwej jego rzeczywistej skali. Ten brak uniemożliwiał im podjęcie racjonalnej decyzji związanej z zawarciem umowy, na co oboje zwracali uwagę w swoich zeznaniach,

g/ skutkiem uznania za niedozwolone postanowień umownych dotyczących zasad ustalania kursów walut jest konieczność ich pominięcia przy ustalaniu treści stosunku prawnego wiążącego konsumenta. Skoro dotyczą one , w weryfikowanej w rozstrzyganej sprawie umowie mechanizmu indeksacji , należy przyjąć , że tą potencjalna eliminacją objęty jest ten mechanizm jako całość , wobec tego umowa zostaje go pozbawiona.

Ma to ten skutek, iż przestaje być możliwe ustalenie wysokości świadczenia kredytobiorców, które podlega zwrotowi i stanowi także podstawę naliczenia odsetek należnych od nich bankowi.

Dlatego umowa z 10 czerwca 2008 jest nieważna w całości albowiem powstałej w ten sposób luki nie można zastąpić żadnymi innymi regulacjami. Umowa nie może być realizowana , tym bardziej , że nie przewidywała [ przy jej zawieraniu – dodatek redakcyjny S.A. ] możliwości regulowania zobowiązania powodów w walucie szwajcarskiej.

Sąd I instancji wskazał dodatkowo , w powołaniu się na wyrok TSUE C- 260/18 , że małżonkowie N. powołując się na niedozwolony charakter wskazanych przez siebie postanowień umownych , podczas postępowania , na rozprawie oświadczyli , iż mają pełną świadomość skutków dotyczących ustalenia nieważności umowy kredytowej i ewentualnej konieczności rozliczenia się z bankiem. Jednocześnie podtrzymali żądanie ustalające.

Jako usprawiedliwione , co do zasady, Sąd Okręgowy ocenił także sformułowane przez powodów roszczenie pieniężne.

W warunkach ustalenia nieważności umowy kredytowej , która była podstawą spełnionych przez nich świadczeń na rzecz strony przeciwnej , stanął na stanowisku zgodnie z którym podstawą ich zwrotu przez bank są przepisy o nienależnym świadczeniu / art. 410§1 w zw z §2 kc oraz 405 kc / , przy zastosowaniu afirmowanej w orzecznictwie SN teorii dwóch kondykcji / uchwała z 7 maja 2021 r. , sygn. III CZP 6/21, mająca moc zasady prawnej/

Pokreślił przy tym , że kwota świadczenia zwrotnego dochodzonego przez powodów nie była przez druga stronę kwestionowana,

h/ niezasadny był podnoszony przez stronę pozwaną , wobec roszczenia pieniężnego powodów , zarzut jego przedawnienia.

Odwołując się do uchwały SN z 6 maja 2021r , sygn. III CZP 6/21 wskazał , iż kredytobiorca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna. Do tego czasu nie może dojść do realizacji wzajemnych rozliczeń finansowych pomiędzy stronami, a wzajemne roszczenia z tego tytułu , nie uzyskują waloru wymagalności. Brak tej cechy [ także w odniesieniu do pretensji finansowej małżonków N. , wyklucza zasadności ocenianego zarzutu strony przeciwnej,

i/ roszczenie powodów nie jest uzasadnione, ulegając oddaleniu , jedynie w niewielkiej części, w odniesieniu do żądania zapłaty odsetek ustawowych.

Domagali się określenia ich początkowej daty od 26 lutego 2021r. Zdaniem Sądu I instancji są one im należne od kwoty dochodzonej z tytułu spełnionych bez ważnej podstawy świadczeń [ 139 508, 55zł ] od daty późniejszej, a to od dnia następnego po doręczeniu stronie pozwanej odpisu pozwu. Dlatego , iż w wezwaniu przedsądowym powodowie nie oznaczyli wysokości kwoty , której domagają się od byłego kredytodawcy z tytułu postulowanych rozliczeń .

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 kpc i zasada odpowiedzialności za jego wynik, przy uznaniu strony pozwanej za przerywającą spór.

Apelację od tego orzeczenia złożyła strona pozwana i obejmując jej zakresem punkty I , II i IV jego sentencji ,we wniosku środka odwoławczego , domagała się w pierwszej kolejności wydania przez Sad Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego ,którym powództwo zostanie oddalone w całości, a powodowie obciążeni kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny sformułowała żądanie uchylenia orzeczenia w zaskarżonej części i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści wydanego wyroku istotne znaczenie , a to :

a/ art. 235 ²2 pkt 1 kpc w zw z art. 227 kpc wobec pominięcia przez Sąd wnioskowanego przez bank dowodu z zeznań świadka R. D. , który miał istotne informacje pozwalające potwierdzić , że postanowienia umowy kwestionowane przez kredytodawców, nie były niezgodne z dobrymi obyczajami i nie naruszały w sposób rażący interesów konsumentów. Szczególnie , iż bank nie mógł dowolnie ustalać kursów przeliczania obu walut. Błąd ten polegał także , zdaniem strony skarżącej, na nie uwzględnieniu jego wniosku o przeprowadzenie dowodu z dokumentów, rodzajowo ściśle w podstawie zarzutu określonych , których treść pozwoliłaby potwierdzić , że postanowienia umowy stron nie naruszają w sposób przyjęty nietrafnie przez Sąd , interesów powodów,

b/ art. 233 §1 kpc w zw z art. 299 kpc w następstwie przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i zastąpienie jej oceną dowolną , przy której Sąd niezasadnie obdarzył wiarygodnością relacji powodów , a nadto przyjął , iż bank mógł swobodnie i jednostronnie ustalać kursy waluty szwajcarskiej w stosunku do złotego na potrzeby stosowania umownego mechanizmu przeliczenia mimo , iż był zobligowany stosować w tym zakresie dane ukształtowane przez rynek wymiany walut. Nietrafnie też , na skutek tego błędu, przyjął , iż powodowie nie zostali prawidłowo i dostatecznie dla podjęcia przez nich decyzji o wyborze rodzaju umowy kredytowej , poinformowani przez bank o ryzyku walutowym.

Sąd nie wziął w szczególności pod uwagę , że małżonkowie N. co innego potwierdzili w swoich oświadczeniach na piśmie , złożonych wobec strony skarżącej. Informacja banku w tym zakresie opierała się na kompletnych symulacjach zmian kursowych w czasie, z którymi byli zapoznani przed podpisaniem umowy.

Sąd Okręgowy przekroczył granice swobodnej oceny dowodów także przez to , iż niezasadnie ustalił , że umowa nie była poprzedzona negocjacjami stron w przedmiocie treści kwestionowanych w procesie postanowień. Braku negocjacji przeczy treść wniosku kredytowego , wypełnianego przez kredytobiorców , którzy zadecydowali się na kredyt indeksowany walutą szwajcarską. Mieli także wpływ na treść harmonogramu spłat albowiem oni zdecydowali o dacie uruchomienia kredytu /wypłaty pierwszej transzy kapitału/ , której pochodną była ostateczna treść tego dokumentu.

Zarzucana wada postępowania Sądu niższej instancji miała polegać także na tym , iż nieoprawnie zinterpretował treść aneksu do umowy , którym strony zmieniły, podczas jej obowiązywania, część postanowień kontraktu kredytowego oraz treści Regulaminu , który przewidywał możliwość przewalutowania kredytu z której powodowie nie skorzystali w trakcie trwania umowy

Zdaniem skarżącego banku Sąd wadliwie ustalił także , że na powodów została przerzucona całość ryzyka walutowego wynikającego z mechanizmu przeliczenia mino , że byli przed nim zabezpieczeni w sposób bliżej opisany w motywach zarzutu.

Niepoprawnie bo wyrywkowo a nie całościowo ocenił także zeznanie świadka D. S. i w jej następstwie nie ustalił , że powodowie byli właściwie informowani o ryzyku walutowym ,

c/ art. 316 §1 kpc wobec nie uwzględnienia stanu prawnego obowiązującego w dniu zamknięcia rozprawy a wobec tego nie dokonania oceny roszczeń powodów przez pryzmat treści , w tej dacie obowiązującej, normy ar 358 §2 kc oraz 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe,

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie :

1/ art. 385 ¹1 i 3 kc wobec uznania , że postanowienia umowy stron nie były indywidualnie negocjowane ,

2/ art. 385 ¹kc §2 kc wobec wyrażenia oceny , że abuzywność części postanowień umowy z dnia 10 czerwca 2008r , prowadzi do jej nieważności w całości mimo , że w pozostałym zakresie mogła być nadal wykonywana ,

3/ art. 385 ¹§ 1 i 2 kc w zw. z art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG , wobec uznania umowy za nieważną mimo , iż kwestionowane przez powodów jej postanowienia zostały wyeliminowane przez strony sporu poprzez podpisanie aneksu nr (...) do niej ,

4/ art. 385 ¹§2 kc w zw. z art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/ 13/ EWG poprzez ustalenie nieważności umowy , pomimo braku uprzedniego poinformowania powodów o takim skutku , w warunkach gdy przynosi on dla nich obiektywnie , niekorzystne konsekwencje,

5/ art. 65§1 i 2 kc w zw z art. 56 kc poprzez dokonanie przez Sąd nieprawidłowej , bez uwzględnienia wszystkich kodeksowych kryteriów , interpretacji treści oświadczeń woli stron zawartych w umowie kredytowej. Poprawna ich wykładnia natomiast powinna prowadzić do wniosku , iż bank nie miał możliwości dowolnego ustalenia kursu walut polskiej i szwajcarskiej ,

6/ art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe oraz 385 ¹ kc w zw z art. 58 §1 i 2 kc i 358 §2 kc oraz 3 kc i 6 ust. 1 Dyrektywy , art. 353 ¹kc oraz 65§1i2 , art. 5 kc oraz art. 4 tzw. ustawy antysreadowej i ustalenia umowy za nieważną mimo , że brak było do tego podstaw, a umowa może nadal obowiązywać przy wypełnieniu niewiążących powodów / przy uwzględnieniu stanowiska Sądu co do ich abuzywności, które jest zdaniem skarżącego wadliwe z powołanych wyżej i szczegółowo uzasadnionych przyczyn /, treścią przepisów dyspozytywnych albo też , w zakresie kursu przeliczenia , średnim kursem franka szwajcarskiego do złotówki publikowanym przez NBP w poszczególnych terminach płatności rat kredytowo - odsetkowych obciążających [ nadal ] powodów.

Zdaniem strony pozwanej Sąd I instancji ustalając nieważność umowy, naruszył podstawowe zasady na jakich opiera się prawo cywilne , a to zasadę proporcjonalności oraz honorowania jako nadal obowiązującej, umowy zawartej przez strony. Nie rozważył także czy taki skutek [ nieważności ab initio ], nie narusza zasad współżycia społecznego,

7/ art. 58 §1 kc w zw. z art. 385 ¹1 i 2 kc oraz art.6 ust. 1 Dyrektywy , wobec ustalenia nieważności czynności prawnej stron mimo , że powodowie nie byli pouczeni przez Sąd I instancji o jej skutkach. W ten sam sposób był motywowany także zarzut naruszenia art. 65 §1 kc w zw z art. 354 § kc ,

8/ art. 56 kc wobec jego niezastosowania i nie wypełnienia jego treścią luk powstałych w umowie stron po tym, kiedy część jej postanowień została oceniona jako nie wiążąca dla powodów jako konsumentów,

9/ art. 69 ust.2 pkt 4a i ust. 3 ustawy Prawo bankowe oraz art. 4 ustawy o zmianie tej ustawy z dnia 29 lipca 2011r wobec ich niezastosowania przy ocenie roszczenia ustalającego sformułowanego przez małżonków N. ,

10/ art. 65 1 i 2 kc jako konsekwencji nie wzięcia pod uwagę przez Sąd orzekający , że powodowie , podpisując umowę, wyrazili zgodę na określony w niej zakres ilościowy swojego zobowiązania wobec banku,

11/ art. 358 2 kc , w brzmieniu obowiązującym w dniu zamknięcia rozprawy przed Sądem Okręgowym, poprzez jego niezastosowanie , podobnie jak art. 41 Prawa wekslowego oraz art. 24 ust. 3 ustawy o Narodowym banku Polskim dla wypełnienia ich treścią luk po usunięciu z umowy stron postanowień uznanych / nietrafnie / przez za mające niedozwolony charakter,

12 / art. 189 kpc , jako konsekwencji wyrażenia wadliwej oceny zgodnie z którą powodowie legitymują się interesem prawnym w żądanym ustaleniu ,

13/ art. 405 kc i 410 2 kc wobec nieuzasadnionego zastosowania Tych przepisów przy ocenie roszczenia pieniężnego dochodzonego przez kredytobiorców , w warunkach uznania , że bank został kwotą zasądzonego na rzecz powodów świadczenia , bezpodstawnie wzbogacony ,

14 / art. 118 kc w zw z art. 120 kc , jako konsekwencji nie podzielenia przez Sąd I instancji zarzutu przedawnienia, podniesionego przez bank , przy nietrafnej kwalifikacji roszczenia powodów jako nie mającego charakteru okresowego,

15/ art. 58 1 kc w zw. z art. 410 1 i 2 kc oraz 411 pkt 2 i 4 kc w ten sposób , że kwota zasądzona na rzecz K. i P. N. (1) , nie została pomniejszona o sumę udzielonego im kapitału,

16 / art. 481 kc w zw. z art. 455kc , wobec ustalenia początkowego terminu płatności odsetek od daty wcześniejszej aniżeli dzień wyrokowania mimo , iż do tej daty strona pozwana miała uzasadnione podstawy aby zakładać , że nie pozostaje w stanie opóźnienia w spełnieniu świadczenia zasądzonego kredytobiorcom w zaskarżonym orzeczeniu ,

Powołując się na art. 380 kpc strona pozwana domagała się również dokonania przez Sąd Odwoławczy oceny poprawności decyzji procesowej Sądu niższej instancji , którą oddalił wniosek banku o przeprowadzenie dowodu z pięciu dokumentów / por. k. 282 s. 13 apelacji oraz zeznań R. D. dla potwierdzenia okoliczności faktycznych, drobiazgowo wskazanych przez stronę skarżącą i w wyniku tej kontroli , przeprowadzenie tych dowodów przed Sądem II instancji.

W ponad miarę i rzeczywistą potrzebę, rozbudowanej redakcyjnie motywacji stawianych zarzutów strona pozwana w istocie powtórzyła prezentowane już w odpowiedzi na pozew stanowisko. Relacjonowanie jej w tym miejscu , tym bardziej gdy wziąć pod rozwagę , że apelacja jako całość, liczy 61 stron jest , z przyczyn teleologicznych, zbędne i nie będzie dokonywane.

Odpowiadając na apelację powodowie domagali się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz przyznania na swoją rzecz kosztów postepowania apelacyjnego.

Sprzeciwili się także wnioskom dowodowym ponowionym przez bank w środku odwoławczym.

W piśmie procesowym z dnia 29 stycznia 2022r. strona pozwana zgłosiła wobec powodów, traktowane jako warunkowe, zarzuty potrącenia i zatrzymania ich wobec pretensji finansowej .Przy tym twierdziła , że pierwszy z nich jest podnoszony - obejmując sumę wierzytelności wzajemnej do kwoty 127 910, 43 zł.- na wypadek uznania przez Sąd Odwoławczy , iż zarzuty apelacyjne nie są trafne . Natomiast zarzut zatrzymania, w zakresie kwoty 130 508 , 55 zł wraz z odsetkami jest formułowany pod tym samym warunkiem , a także tylko o tyle o ile zarzut potrącenia oceniony zostanie jako nieuzasadniony / por. k. 336-338 akt/

Przed rozpoznaniem apelacji przez Sąd II instancji , postanowieniem z dnia20 lipca 2023r , Sąd Rejonowy (...) W., w sprawie o sygnaturze (...), ogłosił upadłość (...) Bank S.A z siedzibą w W. / por k. 398 akt/.

Wobec tej okoliczności, Sąd Apelacyjny , postanowieniem z dnia 18 września 2023r zawiesił postępowanie w sprawie i podjął je , w części dotyczącej żądania ustalenia nieważności umowy kredytowej z dnia 10 czerwca 2008r , z udziałem syndyka masy upadłości, ustanowionego przez Sąd upadłościowy / por. k. 399 akt/

Syndyk , przystępując do postępowania podtrzymał apelację oraz argumentację powołaną dla uzasadnienia jej zarzutów.

Już w tym miejscu powiedzieć należy , że wynikające z treści postanowienia o podjęciu postępowania, ograniczenie zakresu kognicji Sądu Odwoławczego na obecnym etapie sporu stron spowodowało , iż uzasadniany wyrok jest wyrokiem częściowym, odnosząc się do oceny apelacji, w zakresie w którym kwestionuje orzeczenie Sądu Okręgowego ustalające nieważność umowy kredytowej.

Ograniczenie to / którego przyczyny będą wskazane w pierwszej kolejności w ramach dalszej części motywów / ma także i to następstwo , że Sąd II instancji nie będzie przeprowadzał oceny tych zarzutów środka odwoławczego, za pomocą których apelujący neguje uwzględnienie w części roszczenia pieniężnego powodów. Tym samym nie będzie wypowiadał się o zarzutach potrącenia i zatrzymania, zgłoszonych w piśmie procesowym banku z dnia 29 stycznia 2022r.

Rozpo znając apelację Sąd Apelacyjny rozważył

W pierwszej kolejności wskazać należy na konsekwencje ogłoszenia upadłości strony pozwanej dla dalszego przebiegu postepowania oraz na to , w jaki sposób upadłość ta wpływa na jego przedmiot , zważywszy na treść art. art. 145 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003[ jedn tekst DzU z 2015 poz. 233 ze zm]

Przedmiotem postępowania w rozpoznawanej sprawie i poddane pod osąd są dwa rodzaje roszczeń . Powodowie dochodzą zarówno ustalenia , iż umowa kredytowa z 10 czerwca 2008r jest nieważna w całości jak i zasądzenia [ obecnie od syndyka masy upadłości ] kwoty odpowiadającej dotąd spełnionym wobec banku świadczeniom dla których umowa była podstawą.

(...) Bank S.A. po przystąpieniu do postepowania , powołując się na przedkładane opinie prywatne , konsekwentnie twierdzi , że w sytuacji ogłoszenia upadłości , po wytoczeniu przez małżonków N. powództwa , powinno ono prowadzić - zgodnie ze wskazaną wyżej normą ustawową do zawieszenia postępowania w sprawie w całości , a powodowie powinni zgłosić swoje wierzytelności / za które uważa zarówno tę , której konsekwencją jest roszczenie ustalające , jak i tę , która jest postawą do formułowania roszczenia o zapłatę świadczenia / , do masy upadłości, zgodnie z trybem określonym w ustawie Prawo upadłościowe.

Dopiero gdyby w ramach tej procedury wierzytelności te nie zostały umieszczone na liście, a odmowa ta miałaby walor prawomocności, byliby uprawnieni do wytoczenia wobec syndyka powództwa o tę lub obie wierzytelności .

Stanowisko syndyka ma u swojej podstawy tezę zgodnie z którą pomiędzy roszczeniami ustalającym i o świadczenie / zapłatę / , istnieje tego rodzaju związek funkcjonalny ale przede wszystkim natury prawnej , który uzasadnia dla ich obu zastosowanie, jako wyłącznego, trybu realizacji przewidzianego przez Prawo upadłościowe.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić już tylko odwołując się do treści samej normy art. 145 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe.

W ocenie Sądu II instancji kluczowe dla oceny zakresu zastosowania tego przepisu [który jako szczególny wymaga restryktywnej wykładni], w rozstrzyganej sprawie , jest pojęcie wierzytelności, która będąc przedmiotem dotąd prowadzonego procesu ma podlegać zgłoszeniu do masy upadłości. O ile bowiem przedmiotem tym jest wierzytelność , która takiemu zgłoszeniu nie podlega , postepowanie może być dalej prowadzone / z udziałem syndyka /.

Nie relacjonując definicji tego pojęcia , które zostały przedstawione w wypowiedziach przedstawicieli doktryny materialnego prawa cywilnego/ por. ilustracyjnie stanowisko P. J. w komentarzu do ustawy prawo upadłościowe – art. 145 §1 i wskazane tam wypowiedzi na temat tego pojęcia / uzasadnionym jest przyjęcie , że wierzytelnością jest sytuacja prawna wierzyciela , wobec którego dłużnik jest zobowiązany spełnić oznaczone rodzajowo świadczenie. Realizacja wierzytelności odbywa się za pośrednictwem roszczeń , których pochodną jest obowiązek określonego podmiotu / adresata roszczenia /.

Biorąc pod uwagę to , co jest przedmiotem postępowania upadłościowego czyli doprowadzenie poprzez czynności podejmowane według procedury określonej w przepisach ustawowych , do jak najbardziej efektywnego i szybkiego spieniężenia majątku upadłego i w ten sposób zaspokojenia wierzytelności skutecznie zgłoszonych w ramach ich listy, nie można zasadnie przyjmować , że odnosi się to także do roszczeń niepieniężnych , których treścią jest żądanie ustalenia istnienia stosunku prawnego lub prawa w relacji pomiędzy strona czynną procesu a podmiotem , wobec którego została , po jego wszczęciu, ogłoszona upadłość.

Charakter takiego roszczenia , które właśnie z uwagi wskazaną jego cechę wyróżniającą , wyklucza możliwość jego zaspokojenia z funduszów masy.

Co więcej, nie można wywodzić go i identyfikować z wierzytelnością po stronie powoda żądającego ustalenia określonej treści , skoro jej korelatem po stronie dłużnika /upadłego / nie jest oznaczone zachowanie pod postacią oznaczonego rodzajowo świadczenia / dare , facere , non facere , pati /

Nie można też , chociaż jest to jedynie dodatkowy, a nie zasadniczy argument za przedstawionym stanowiskiem , nie uwzględniać , że w rozpoznawanej sprawie powodowie mają status konsumentów. Wobec tego sposób wykładni relewantnych dla rozstrzygnięcia o ich roszczeniach przepisów, musi uwzględniać potrzebę szczególnej ochrony ich uprawnień o charakterze prywatno- prawnym , opartej na prokonsumeckiej interpretacji przepisów prawa krajowego , na potrzebę której, konsekwentnie zwraca uwagę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej , w kolejnych orzeczeniach służących wykładani dyrektywy nr 93/13/ EWG.

Przedstawione stanowisko jest z tym wiążącym Sąd orzekający poglądami orzeczniczymi zgodne.

Trzeba też pamiętać , że zasługujący na ochronę interes prawny małżonków N. w uzyskaniu dochodzonego ustalenia , nie może być w pełni zaspokojony w ten sposób , że ich wierzytelność pieniężna zostanie prawomocnie wpisana na listę wierzytelności w ramach prowadzonego postępowania upadłościowego i weźmie udział w podziale funduszów masy.

Jak zasadnie bowiem wskazał w motywach zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy, potwierdzenie , iż umowa kredytowa jest nieważna zdecyduje także o innych skutkach jej zawarcia jak np. da podstawę do wykreślenia hipoteki na ich nieruchomości lokalowej , która stanowiła zabezpieczenie spłaty zaciągniętego przez nich zobowiązania kredytowego .

Tego skutku powodowie nie zdołaliby osiągnąć tylko w ten sposób , że ich pretensja finansowa wobec obecnie upadłego banku , mająca rozliczeniową podstawę w warunkach nieważności ab initio umowy z dnia 10 czerwca 2008r , znajdzie się na tej liście.

Dlatego też , o czym była już mowa, Sąd Odwoławczy uznał , że pomimo ogłoszenia upadłości (...) Bank S.A. w zakresie oceny roszczenia ustalającego, postępowanie można i należy kontynuować postępowanie z udziałem syndyka masy upadłości.

Przechodząc do zasadniczej części oceny odwoławczej Sąd II instancji uznaje że apelacja strony pozwanej nie jest uzasadniona i podlega oddaleniu .

Rozpoczynając ocenę zarzutów apelacyjnych od tych , które mają charakter procesowy wskazać należy , iż zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas, gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Biorąc pod rozwagę to generialium , za chybiony należy uznać te , za pomocą których pozwany syndyk neguje poprawność decyzji dowodowej Sądu I instancji oddalającej wniosek kredytodawcy o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka R. D. , mającego potwierdzić to, w jaki sposób bank realizował obowiązki informacyjne wobec potencjalnych kredytobiorców.

Zważywszy na to , jakim okolicznościom według tezy dowodowej miało posłużyć to zeznanie , a nadto zauważając , że świadek D. [ co przyznał pełnomocnik procesowy banku przed Sądem Okręgowym ] nie miał informacji na temat okoliczności towarzyszących tej konkretnej umowie zawieranej z powodami , a jedynie ogólne, dotyczące procedury jaką stosował generalnie bank w zakresie informowania potencjalnych klientów - przyszłych kredytobiorców - o możliwości zawarcia umowy uznać należy , iż jego wypowiedź mogłaby mieć tylko charakter ogólny, która byłyby nieprzydatna dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

Miał też , wbrew zarzutowi skarżącego rację Sąd I instancji uznając , iż niedoniosła z tego punktu widzenia jest także treść zgłoszonych przez bank dowodów z dokumentów skoro zostały wytworzone przez kredytodawcę już po dacie zawarcia umowy z małżonkami N..

Dlatego zarzuty apelacyjne , zbudowane na nie uwzględnieniu tych wniosków przez Sąd Okręgowy w Nowym Sączu nie mogą zostać uznane za trafne. Natomiast, w konsekwencji takiej oceny decyzji dowodowej Sądu meriti , wnioski o przesłuchanie świadka oraz przeprowadzenie dowodów z tych dokumentów przed Sądem Odwoławczym musiały zostać zweryfikowane jako spóźnione , w rozumieniu art. 381 kpc.

Dlatego też nie zostały uwzględnione.

Jako niezasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc i funkcjonalnie z nim powiązane zarzuty faktyczne.

Uznanie go za usprawiedliwiony wymaga od strony wykazania na czym, , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów, polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za trafny , pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustaleń faktycznych , aprobować .

Uwzględniając powyższe, zważywszy na to, w czym bank upatrywał błędów oceny i ustaleń Sądu niższej instancji , zarzuty te nie mogą być uznane za trafne.

W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny wynikających ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte podnoszonymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ogranicza się do przeciwstawienia jego stanowisku własnej wersji tak oceny dowodów jak i faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia , jego zdaniem poprawnej.

Nieprawidłowość Sądu na której zarzuty te zostały oparte , zgodnie z argumentacją apelanta - sprawdza się do tego ,że nie przyjął on wersji zdarzeń towarzyszących zawarciu umowy kredytowej z 10 czerwca 2008r. i interpretacji prawnej jej postanowień , którą skarżący uznaje za prawidłową.

A według przebiegu zdarzeń afirmowanego przez bank ,powodowie zostali w sposób dostateczny dla oceny jego skali , poinformowani przy podpisywaniu umowy o ryzyku walutowym wynikającym z umowy kredytowej indeksowanej do waluty obcej , a rzeczywisty rozmiar zobowiązania kredytowego był oznaczony od samego początku w sposób prawidłowy i dla klientów banku czytelny , nie budzący ich wątpliwości Ponadto strona pozwana nie mogła tego obowiązku swoich klientów kształtować jednostronnie w sposób dowolny , będąc związana wysokością kursów waluty szwajcarskiej , określanej przez obiektywne siły panujące na rynku wymiany walut.

Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla odparcia ich obu.

Dlatego jedynie na marginesie dostrzegając , że w istocie argumenty powołane dla wsparcia weryfikowanych zarzutów [ w rozbudowanej ponad rzeczywistą potrzebę formie redakcyjnej ] nie dotyczą wprost oceny dowodów i okoliczności faktycznych ale prawnej weryfikacji okoliczności towarzyszących zawarciu umowy oraz kształtowania danych w Tabeli Kursów walut , które dla dokonywanych przeliczeń /stosowania klauzul przeliczeniowej - spreadau walutowego- i kursowej / stosował pozwany bank , z punktu widzenia przesłanek oceny postanowień umowy stron jako mających / bądź nie / cechy niedozwolonych.

Sąd II instancji dodaje jeszcze , iż podziela , wbrew argumentacji strony pozwanej, stanowisko Sądu Okręgowego zgodnie z którym informacja przekazana małżonkom N. przy podpisywaniu urnowy o ryzyku walutowym była z punktu widzenia ich interesów- możliwości racjonalnej oceny swojej sytuacji finansowej w warunkach wzrostu kursu waluty szwajcarskiej , w czasie obowiązywania umowy przez wiele lat , niedostateczna i nietransparentna.

Uznaje także za trafną tę jego część , w której wskazywał , że skoro doniosła dla oceny ważności umowy jest chwila jej podpisania, to niezależnie od tego jakie dane kursowe zamieszczał bank w obowiązującej u siebie Tabeli , istotne było to , że ta część postanowień umownych , która dotyczyła waloryzacji kredytu kursem CHF , nawet potencjalnie , dawała możliwość silniejszej stronie stosunku zobowiązaniowego - przedsiębiorcy- dowolnego / nieograniczonego / ustalania kursu przeliczenia złotówek na franka i odwrotnie , a nie to, czy bank stosował kusy przeliczeniowe wynikające z danych rynkowych.

Stąd bez znaczenia było też to , jak kwestia ta była regulowana później, w formie aneksu podpisanego przez strony na podstawie art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2011r zmieniającej ustawę Prawo bankowe , a także jak kształtowałoby się zobowiązanie powodów , gdyby w miejsce danych kursowych z Tabeli Kursów stosować np. średni kurs NBP. / do czego nawiązuje stawiając zarzuty materialne naruszenia , poprzez niezastosowanie art. 358 §2 kc , art. 41 Prawa wekslowego oraz 24 ust.3 ustawy o Narodowym Banku Polskim/.

Nietrafnie strona pozwana podnosi zarzut naruszenia art. 316 kpc. Zważywszy na to, w czym upatruje jego realizacji, wystarczy powiedzieć, uznając zarzut za chybiony , iż istotna z punktu widzenia oceny roszczenia ustalającego powodów / a tylko to roszczenie jest obecnie przedmiotem wypowiedzi orzeczniczej Sadu II instancji / jest data zawarcia umowy przez strony.

Z podanych powodów, uznając , iż zarzuty procesowe , w tym w szczególności zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i wynikających stąd błędów ustaleń , nie są zasadne , fakty uczynione przez Sąd I instancji podstawą kontrolowanego instancyjnie orzeczenia , jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Rozpoczynając ocenę zarzutów materialnych od zarzutu naruszenia art. 189 kpc , odpierając go , nie można zgodzić się z apelującym, iż przysługujące powodom roszczenie o zwrot kwot uiszczonych na rzecz banku tytułem spłat rat kredytu, zapewniają im, w relacji z bankiem , odpowiednią , a przy tym kompleksową i wystarczającą dla ich sfery prawnej, ochronę.

Zauważyć należy, że umowa kredytu zawarta została między stronami na okres dwudziestu lat.

Ewentualne uwzględnienie powództwa o zapłatę nie usunęłoby stanu niepewności pomiędzy stronami co do dalszego obowiązywania umowy oraz istnienia praw akcesoryjnych jak chociażby hipoteki ustanowionej na nieruchomości lokalowej. Bez uznania umowy za nieważną, ze skutkiem ex tunc, strona pozwana mogłaby potencjalnie skorzystać z ustanowionych na swoją rzecz zabezpieczeń spłaty zobowiązania kredytowego.

W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że powód zachowuje interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego, mimo przysługującego mu powództwa o świadczenie lub mimo wytoczenia przeciwko niemu takiego powództwa przez stronę przeciwną na podstawie spornego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają jeszcze inne lub dalej idące skutki, których dochodzenie w drodze takiego powództwa nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne.

W takim wypadku tylko powództwo o ustalenie nieistnienia tego stosunku prawnego może definitywnie rozstrzygnąć niepewną sytuację prawną powoda i zapobiec także na przyszłość możliwym sporom, a tym samym w pełny sposób zaspokoić jego interes prawny

/ por bliżej wskazane jedynie przykładowo orzeczenia SN z dnia 30.10.1990 r. I CR 649/90, z 27.01.2004 r. II CK 387/02, z 2.07.2015 r. V CSK 640/14- wszystkie powołane za zbiorem Legalis/.

Nie ma tez racji strona pozwana formułując zarzuty naruszenia art. 385 ¹§1 i 2 kc w powiązaniu ze wskazanymi przez bank przepisami kodeksu cywilnego czy art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/ EWG , art. 65 §1 i 2 ,kc art. 56 kc w zw z art. 58 §1i 2 kc i art. 69 ust. 3 ustawy prawo bankowe oraz art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/ 13EWG .

Nietrafnie powołuje także zarzut naruszenia art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2011r o zmianie ustawy Prawo bankowe, a także przepisów art. 41 prawa wekslowego jak i art. 24 ust.3 ustawy o Narodowym Banku Polskim.

Trzeba przy tym dostrzec i podkreślić , że zarzuty te są , w różnych konfiguracjach normatywnych , powtarzane przez stronę skarżącą kilkukrotnie , co powoduje nie tylko nadmierne redakcyjnie rozbudowanie tak tej części apelacji ale również , nie łącząc się ze zwiększeniem siły przekonywania argumentacyjnego nie służy również czytelności środka odwoławczego jako takiego.

Także z tych powodów zostaną one omówione w sposób zbiorczy, skoro za ich pośrednictwem strona pozwana kwestionuje w istocie trzy elementy oceny prawnej Sądu I instancji./ w zakresie roszczenia ustalającego/

To , że postanowienia umowy kredytowej, wskazane przez powodów , w ogóle mogą podlegać ocenie Sądu z punktu widzenia abuzywności, skoro nie przynależą do elementów kształtujących główne świadczenia stron ,

to , że mają charakter niedozwolony , w warunkach wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych wobec kredytobiorców w odniesieniu w szczególności do mechanizmu waloryzacji / zastosowania klauzul przeliczeniowych / i ich konsekwencji dla wysokości obciążającego powodów zobowiązania oraz ryzyka walutowego.

Trzecim elementem składającym się na tę apelacyjną krytykę są konsekwencje, które Sąd wyciągnął z potwierdzenia abuzywności części postanowień umowy z dnia 10 czerwca 2008r , ustalając jej nieważność w całości.

Przepisy art. 385 ¹ i następnych k.c. dotyczące niedozwolonych postanowień umownych mają charakter szczególny , w stosunku do tych norm , które mają generalne zastosowanie do kształtowania przez kontrahentów treści umowy.

Stanowią one implementację w polskim prawie postanowień dyrektywy nr 93/13/ EWG, w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Sądy krajowe, stosując prawo wewnętrzne, zobowiązane są tak dalece, jak jest to możliwe, dokonywać jego wykładni w świetle brzmienia i celu tej dyrektywy, tak aby osiągnąć przewidziany w niej rezultat, a zatem zastosować się do art. 288 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

/por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 VI 2016 r., C-377/14./.

Przewidziana przez art. 385 ¹kc sankcja bezskuteczności wobec konsumenta niedozwolonego postanowienia umownego, ma dla jego interesu i pozycji wobec drugiej – silniejszej strony kontraktu - działanie ochronne i jest dla niego obiektywnie korzystniejsza, aniżeli sankcja nieważności wynikająca z normy ogólnej 58 kc oraz 353 ¹ kc.

Trzeba przy tym dodać że regulacja odnosząca się do umów z konsumentem nie przewiduje możliwości oceny, czy przedsiębiorca, bez niedozwolonych postanowień, zawarłby określoną umowę. Bezskuteczność klauzuli umownej oznacza, że , co do zasady, ma on obowiązek wykonania umowy pomimo tego, że została z niego usunięta niedozwolona klauzula.

W ten sposób konsument jest chroniony przed upadkiem całej umowy. To on może zrezygnować z przysługującej mu ochrony prawnej przed nieuczciwymi postanowieniami czynności prawnej co spowoduje , że od jego swobodnej i uświadomionej decyzji zależy czy uznaje , iż jego interes przemawia dostatecznie za tym , że pomimo abuzywności niektórych spośród postanowień, umowa będzie nadal obwiązywać. Zatem normę 385 ¹ k.c. należy traktować jako lex specialis względem ogólnej regulacji kodeksowej jaką jest art. 58 §1 i 2 oraz 3 kc oraz art. 353 ¹kc. W konsekwencji , zarzuty niedozwolonego charakteru postanowień umowy zawartej w dniu 10 czerwca 2008r , mogą być oceniane z punktu widzenia tylko tego przepisu, a nie ogólnych, wskazanych wyżej, norm kodeksowych.

Dlatego nie ma racji Sąd Okręgowy, przeprowadzając ocenę kwestionowanych przez powodów postanowień umownych przez pryzmat zgodności czynności prawnej stron jako całości z tymi ogólnymi normami kodeksowymi.

Na tę nieprawidłowość , chociaż zupełnie inaczej zarzuty naruszenia tych norm motywując , zwraca uwagę także strona skarżąca.

Tym nie mniej nawet błąd Sądu Okręgowego w tym zakresie nie ma znaczenia dla oceny apelacyjnej orzeczenia w jego aktualnie określonej części, gdyż w ostatecznym wyniku, uwzględnienie roszczenia ustalającego odpowiada prawu.

Sąd I instancji nie popełnił zarzucanych mu błędów zastosowania art. 385 ¹ §1 i 2 kc ,w powiązaniu z innymi normami powołanymi przez stronę skarżącą , trafnie przyjmując abuzywność postanowień umowy stron, w szczególności tych , określających sposób waloryzacji /przeliczenia / waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie, według tabeli kursów obowiązujących w (...) Bank S.A.

To ten właśnie mechanizm , na zastosowanie którego powodowie jako klienci – konsumenci - nie mieli żadnego wpływu , ten bowiem był wprowadzony jednostronnie przez kredytodawcę na podstawie wzorca umownego i ostatecznie decydował o tym ile pieniędzy zostało ówcześnie małżonkom N. udostępnione przez bank oraz w jaki sposób poszczególne raty kapitałowo – kredytowe wpływały na rzeczywiste zmniejszenie ich zobowiązania kredytowego.

Taki ich charakter prowadził do nieważności umowy jako całości albowiem nie mogła ona nadal funkcjonować, w warunkach uznania tych klauzul za nie wiążące powodów.

Dodać jeszcze należy , iż jak wynika z ustaleń poczynionych w postępowaniu, żadne postanowienie umowne spośród tych , które składały się na mechanizm służący opisanym wyżej przeliczeniom , nie zostało z kredytobiorcami indywidualnie uzgodnione.

W szczególności bank nie dowiódł- mimo , że to na nim spoczywał obowiązek w tym zakresie- faktów pozwalających na wniosek przeciwny. Powodowie dokonali jedynie wyboru gotowego produktu przygotowanego przez przedsiębiorcę.

Dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego wpływu konsumenta na treść postanowień umownych nie wystarczy wykazanie, że dowiedział się o treści postanowień których niedozwolony charakter podnosi, w odpowiednim czasie, a strony prowadziły w tym przedmiocie negocjacje.

Konieczne jest udowodnienie przez przedsiębiorcę , szczególnie jeżeli posługuje się przygotowanym przez siebie wzorcem , wspólnego ustalenia ostatecznej ich treści , w wyniku rzetelnych negocjacji, w ramach których konsument miał realny wpływ na treść określonego postanowienia umownego, chyba że zostało ono sformułowane przez niego i włączone do umowy na jego żądanie.

/ por. w tej materii także judykat Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019r , sygn.IV CSK 443/18 , powołany za zbiorem Legalis /.

Takich indywidualnych uzgodnień przed podpisaniem umowy z powodami nie było, w tym w szczególności w odniesieniu do postanowień określających sposób, w jaki kwota kredytu i sumy rat kapitałowo odsetkowych będą przeliczane z waluty szwajcarskiej na polską i odwrotnie.

W ocenie Sądu II instancji , kwestionowane przez powodów postanowienia umowne dotyczyły świadczeń głównych stron.

Po wahaniach w orzecznictwie sądowym ostatecznie zostało przyjęte zapatrywanie o takim charakterze mechanizmu przeliczeniowego, w kredytach denominowanych i indeksowanych do waluty obcej [ waloryzowanych walutą obcą ]

/ por. powołane jedynie przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 159/17, z 9 maja 2019 r., sygn. I CSK 242/18 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. V CSK 382/18., wskazane za zbiorem Legalis /.

Obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonych terminach spłaty , stanowi główne świadczenie kredytobiorcy. Natomiast klauzula według której dochodzi do przeliczenia dokonywanych przez niego wpłat rat na walutę obcą [ w tym przypadku na franka szwajcarskiego ] wpływa na wysokość tego świadczenia. To z zastosowania tego mechanizmu wynika to , w jakiej wysokości świadczenie główne ma być spełnione, co tym bardziej upewnia poprawność takiej jej kwalifikacji.

Wobec powyższego poddanie tych postanowień umownych kontroli pod kątem abuzywności jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny ( art. 3851 § 1 zd. drugie k.c.) a zatem jeżeli nie zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem , nie spełniając tym samym wymogu przejrzystości materialnej wynikającej z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 dyrektywy nr 93/13.

Jak wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 20 września 2017 r. w sprawie o sygnaturze C - 186/16, wymóg wyrażenia warunku umownego prostym i zrozumiałym językiem oznacza, że warunek ten musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu, tak aby właściwie poinformowany , a przy tym jako osoba dostatecznie uważna i rozsądna , mógł nie tylko dowiedzieć się o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, ale również miał realną możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych takiego potencjalnego następstwa dla swoich zobowiązań finansowych.

Zdaniem Sądu II instancji, ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu nie dają dostatecznych podstaw do uzasadnionego przyjęcia, iż w momencie zawierania umowy K. i P. N. (1) mieli możliwość uzyskania pełnego rozeznania co do wysokości świadczenia, które będą mieli obowiązek spełnić oraz i w szczególności , co do ryzyka zmiany kursu waluty w przyszłości i wpływu tej zmiany na rzeczywiste saldo zobowiązania , przekładające się wprost na ich sytuację ekonomiczną , w dającym się przewidzieć realnie okresie , zważywszy , iż mieli związać się z bankiem węzłem obligacyjnym na okres dwudziestu lat.

W szczególności brak było , w dniu zawierania umowy , możliwości ustalenia wysokości zobowiązania ratalnego kredytobiorców wobec banku , / rat kapitałowo - odsetkowych / albowiem wysokość ta zależna była od danych zamieszczonych w nieokreślonej w umowie Tabeli Kursów, stosowanej przez bank . Przy tym sposób zamieszczania w niej tych danych także był pozostawiony wyłącznej jego decyzji. Klienci – konsumenci - nie mieli możliwości ich sprawdzenia ani tym bardziej jakiegokolwiek wpływu na ich rzeczywistą wysokość. Tym samym warunek jednoznaczności klauzuli waloryzacyjnej / przeliczeniowej i kursowej/ , nie został w umowie stron spełniony.

/ por. w tej materii także stanowisko SN zawarte w judykacie z 19 kwietnia 2021r., sygn. III CSK 159/17- powołanym za zbiorem Lex /.

Okoliczności ustalone w sprawie nie pozwalają na potwierdzenie , iż powodowie zostali przed podpisaniem umowy w sposób jasny , możliwie pełny i zrozumiały dla nich , poinformowani o ryzyku walutowym, związanym z możliwością niekorzystnych zmian kursu franka szwajcarskiego w czasie. Przy tym nie można uznać, że obowiązek ten został spełniony przez bank, który poprzestał na ogólnym pouczeniu o możliwości wzrostu kursu w czasie trwania umowy i wynikającym stąd wpływie na wzrost zakresu obowiązku finansowego kredytobiorcy. Dodać do tego należy , iż dla potwierdzenia wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka kursowego, nie jest wystarczające odebranie od konsumenta standardowego oświadczenia, że o takim ryzyku został poinformowany.

/ por. w tej materii także wyrok SN z 27 listopada 2019r., sygn. II CSK 483/18 powołany za zbiorem Lex /.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą w judykaturze wykładnią art. 385 ¹ §1 k.c. nie budzi wątpliwości, iż postanowienia umowy, które określają zasady przeliczenia kwoty udzielonego kredytu na złotówki przy wypłacie kredytu, a także spłacanych rat na walutę obcą, pozwalające bankowi swobodnie kształtować kurs waluty obcej, mają charakter niedozwolonych postanowień umownych.

/ por. wskazane tylko ilustracyjnie orzeczenia SN z 27 lutego 2019 r. sygn. II CSK 19/18 i z 29 października 2019 r. sygn. V CSK 382/18 , powołane za zbiorem Legalis /

Klauzule takie mają charakter abuzywny, gdyż kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Przy czym sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie tych interesów polega w tym wypadku na uzależnieniu wysokości świadczenia banku i konsumenta od swobodnej decyzji silniejszej strony stosunku zobowiązaniowego / przedsiębiorcy/.

/ por. tylko ilustracyjnie wyroki SN z 13 grudnia 2018 r., sygn. V CSK 559/17 i z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 powołany za zbiorem Legalis /.

W ocenie Sądu Apelacyjnego postanowienia łączącej strony umowy z 10 czerwca 2008r.,w zakresie ryzyka walutowego oraz określające wskazany wyżej sposób dokonywania przeliczeń walut polskiej i szwajcarskiej , w odwołaniu się do danych kursowych kształtowanych jednostronnie przez bank, przybierających postać przygotowanych przezeń i obowiązujących w banku Tabel Kursów, uznać należy, za niedozwolone

Nie ma znaczenia dla tej oceny to, w jaki sposób umowa w rzeczywistości była wykonywana i jak , po jej zawarciu , zmieniała się jej treść.

/ por. także uchwalę[ 7] Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17 powołaną za zbiorem Lex.

Przechodząc do oceny skutków niedozwolonego charakteru tych postanowień , wskazać na wstępie należy , iż zgodnie z treścią uchwały SN z dnia 7 maja 2021 sygn. III CZP 6/21 , powołanej za zbiorem Lex /, której stanowisko Sąd II instancji, w składzie rozpoznającym sprawę podziela, niedozwolone postanowienie umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który ewentualnie może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

W rozpoznawanej sprawie , o czym była już uprzednio mowa , stanowisko powodów było jednoznaczne co do tego, iż nie są zainteresowani , w warunkach abuzywności części postanowień, w utrzymaniu w dalszym ciągu umowy jako obowiązującej pomiędzy stronami.

Potwierdzili swoje stanowisko w sposób nie budzący wątpliwości, pouczeni przez Sąd I instancji.

Eliminacja tych postanowień z umowy powoduje brak możliwości określenia mechanizmu oznaczenia wysokości świadczenia jakie konsument - kredytobiorca - ma otrzymać od drugiej strony- skoro jak w rozstrzyganej sprawie - otrzymali od banku złotówki po ich przeliczeniu według kursu / ceny / kupna waluty szwajcarskiej oraz są zobowiązani spełniać na rzecz banku , w ramach umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, w odwołaniu się do kursu jej sprzedaży przez pozwany bank, wedle którego, [ w stanie faktycznym rozstrzyganej sprawy ] przeliczana miała być wpłata złotówkowa, mająca prowadzić do ograniczenia długu małżonków N..

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w motywach wyroku z dnia 3 października 2019r sygn. C – 260/18 , postanowienie art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 , należy wykładać w ten sposób [a jest to wykładania, którą Sądy krajowe muszą brać pod uwagę przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw], iż stoi ono na przeszkodzie wypełnianiu luk w umowach spowodowanych eliminacją klauzul uznawanych za niedozwolone , wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, nie będących przepisami dyspozytywnymi lub takimi , które będą mieć zastosowanie dlatego , że strony umowy wyrażą na to wolną i uświadomioną zgodę.

Takiej regulacji ,[ jak dotąd] w polskim porządku prawnym brak.

Nie można też w sposób usprawiedliwiony przyjmować , że wolą stron w 2008r było zawarcie umowy kredytu waloryzowanego walutą obcą , bez mechanizmu waloryzacji wzajemnych świadczeń , na podstawie kursów waluty polskiej i szwajcarskiej, przy równoczesnym pozostawieniu wskaźnika LIBOR stosowanego tylko w kredytach walutowych , oraz wypadku kredytu waloryzowanego do takiego zagranicznego pieniądza.

Analiza treści pozostałych postanowień umownych w tym w szczególności tych , które określały sposób wypłaty kwoty kredytu i warunki jej spłaty, takiemu zamiarowi w sposób nie budzący wątpliwości zaprzecza , by przypomnieć tylko sposób określenia wysokości należności odsetkowej i sposobu jej wyrażenia.

Skoro tak , to uzasadnionym jest wniosek zgodnie z którym tego rodzaju zabiegi , jakie postuluje bank motywując omawiane zarzuty materialne są - szczególnie przy stanowczym, zrelacjonowanym wyżej , stanowisku procesowym powodów - niedopuszczalne - skoro prowadziłoby to , do tak znacznego przekształcenia umowy, iż wywołałoby skutek nie dający się pogodzić z charakterem stosunku prawnego nawiązanego przez strony.

Trzeba także podkreślić , iż eliminacja postanowień niedozwolonych o ile nie miałoby prowadzić do nieważności umowy jako całości , musi zapewniać to , że prawa i obowiązki stron są nadal ściśle oznaczone i w tym zakresie nie zachodzi skutek deformacji regulacji umownej, [także z punktu widzenia celu jaki strony chciały osiągnąć, wyrażając wzajemny konsens poprzez zawarcie umowy kredytowej określonego rodzaju, na oznaczonych naówczas warunkach].

W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju deformacja , przy aprobacie dla argumentacji apelacyjnej banku , zwłaszcza zaważywszy na charakterystyczne elementy kredytu waloryzowanego walutą obcą , miałaby przy jej potencjalnym utrzymaniu , miejsce.

Odeprzeć również należy, jako nietrafny, zarzut naruszenia art. 4 ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe z dnia 29 lipca 2011r gdyż , jak już była o tym mowa, decydująca dla oceny niedozwolonego charakteru postanowień umownych jest data podpisania umowy kredytowej oraz to, czy podmiot profesjonalny miał chociażby potencjalną możliwość, na ich podstawie , jednostronnego kształtowania zakresu obowiązków umownych konsumentów ,w tym poprzez mechanizm waloryzacji ich zobowiązania walutą franka szwajcarskiego.

Jak wskazano na wstępie tej części uzasadnienia , ponieważ przedmiotem oceny Sądu Apelacyjnego było tylko rozstrzygnięcie objęte punktem I sentencji wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu , nie będzie się wypowiadał o tym jak ocenia te zarzuty środka odwoławczego banku , które sformułował wobec orzeczenia w przedmiocie zgłoszonego przez powodów świadczenia pieniężnego i powiązanych z nim zarzutów, podniesionych przez bank już po złożeniu apelacji.

Z podanych powodów w uznaniu apelacji strony pozwanej za niezasadną Sąd Odwoławczy orzekł o jej oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

W sytuacji , gdy uzasadniany wyrok jest wyrokiem częściowym, Sąd nie rozstrzygał o kosztach postępowania apelacyjnego.