Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Bess

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2024 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko Gminie W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 20 lipca 2023 r., sygn. akt
I C 2879/22

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I i III w ten sposób, że:

- zasądzoną w pkt I kwotę 122.226 zł, obniża do kwoty 119.326 zł (sto dziewiętnaście tysięcy trzysta dwadzieścia sześć złotych), a zasądzone w pkt I tiret 4 odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 52.226 zł, obniża do odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 49.326 zł,
a powództwo w zakresie tego obniżenia, także oddala;

- zasądzoną w pkt III kwotę 9.746 zł, obniża do kwoty 9.601 zł (dziewięć tysięcy sześćset jeden złotych);

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od strony pozwanej Gmina W. na rzecz powoda M. S. kwotę 3.713,18 zł (trzy tysiące siedemset trzynaście złotych i osiemnaście groszy) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 3007/23

UZASADNIENIE

Powód M. S. w pozwie domagał się zasądzenia od strony pozwanej Gminy W. łącznie kwoty 1222.226 zł z odsetkami ustawowymi oraz o zasądzenie kosztów procesu

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddaleniu powództwa oraz o zasądzenie kosztów proces

Sąd Okręgowy w Krakowie zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 lipca 2023 roku sygn. akt I C 2879/22:

I.  zasądził od strony pozwanej Gminy W. na rzecz powoda M. S. kwotę 122.226,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 33.000 zł – od dnia 31 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 3.000 zł – od dnia 2 października 2020 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 34.000 zł – do dnia 19 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 52.226 zł – od dnia 29 listopada 2022 r. do dnia zapłaty

II.  oddalił powództwo w pozostałej części;

III.  zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 9.746 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 4.394,67 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo z sum Skarbu Państwa w toku postępowania.

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy przedstawił m.in. następujące motywy swego rozstrzygnięcia:

Podstawą faktyczną powództwa było twierdzenie powoda, że strona pozwana winna zapłacić powodowi odszkodowanie za to, że nie dostarczyła – wbrew nałożonemu przez Sąd obowiązkowi - lokalu socjalnego byłym lokatorom - H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K..

Przed rozpoczęciem rozważań należy poczynić jedną uwagę terminologiczną. Obydwie strony postępowania posługują się nieaktualną nomenklaturą „najem lokalu socjalnego”, podczas gdy obecnie ustawa posługuje się pojęciem „najem socjalny lokalu”. Obydwa pojęcia dotyczą tej samej instytucji, w celu niewprowadzania dodatkowego zamieszkania terminologicznego Sąd także posługuje się dotychczasowym pojęciem najmu lokalu socjalnego.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej powoływana jako ustawa o ochronie praw lokatorów), jeżeli osobie uprawnionej do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu na mocy wyroku gmina nie dostarczyła lokalu, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, 2337 i 2339 oraz z 2023 r. poz. 326). Przepis art. 417 kc, do którego odsyła powołany przepis ustawy o ochronie praw lokatorów stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

W niniejszej sprawie ustalono, że wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w W., nakazując H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. wydanie powodowi M. S. przedmiotowej nieruchomość, ustalił jednocześnie, że pozwanym H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego z zasobów Gminy W. i w konsekwencji – wstrzymał wykonanie opuszczenia i opróżnienia przez H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. opisanego lokalu do czasu złożenia pozwanym oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego przez Gminę W.. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 23 maja 2019 r. Gmina W., pomimo takiego uprawnienia, zawiadomiona z urzędu przez Sąd o toczącym się postępowaniu, nie przystąpiła do tamtej sprawy w charakterze interwenienta ubocznego po stronie powoda. Gmina W. nie może zatem zasłaniać się nieświadomością istnienia opisanego orzeczenia i wykreowanego nim dla Gminy W. obowiązku.

Ustalenie w wyroku prawa do lokalu socjalnego i wstrzymanie wykonania wyroku do czasu zaoferowania najmu takiego lokalu przez gminę skutkuje tym, że do chwili skutecznego złożenia byłym lokatorom przez gminę oferty najmu Sąd nie może nadać klauzuli wykonalności wyrokowi w odniesieniu do nakazanej eksmisji, tym samym powód – właściciel nieruchomości nie może wykonać zapadłego wyroku. Jest obowiązany oczekiwać na ruch gminy – w postaci złożenia oferty byłym lokatorom najmu lokalu socjalnego. W celu wyważenia interesów stron ustawodawca – w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, przewidział możliwość dochodzenia przez właściciela odszkodowania od gminy za brak aktywności na omawianym polu.

Strona pozwana wykazała się biernością w złożeniu oferty najmu lokalu socjalnego byłym lokatorom w całym okresie objętym pozwem. Powód dochodzi odszkodowania za okres od uprawomocnienia się wyroku z dnia 4 kwietni 2019 r. do końca lipca 2022 r. Strona pozwana złożyła byłym lokatorom ofertę najmu lokalu socjalnego w październiku 2022 r. W niniejszej sprawie nie powstaje zatem zagadnienie, czy powód prawidłowo wskazał okres, za który może domagać się odszkodowania oraz, czy strona pozwana prawidłowo i skutecznie zaoferowała byłym lokatorom zawarcie umowy najmu lokalu socjalnego. Niewątpliwie – do końca lipca 2022 r. Gmina W. nie złożyła H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. oferty najmu lokalu socjalnego, nie zaistniała przesłanka zakończenia możliwości naliczania odszkodowania za brak zaoferowania takiego najmu.

Dostarczanie osobom eksmitowanym lokali socjalnych należy do zadań własnych samorządu terytorialnego i jest to instrument przewidziany w celu przeciwdziałania zjawisku bezdomności. Obowiązek gminy w tym zakresie ma charakter publicznoprawny. Prawomocny wyrok sądowy w sprawie o eksmisję, zastrzegający prawo do lokalu socjalnego, konkretyzuje jedynie ten obowiązek wobec oznaczonej w wyroku osoby. Z tych względów nie można przyjąć, że przy określeniu terminu, w którym po stronie gminy powstaje obowiązek złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, ma zastosowanie art. 455 k.c. Nie budzi wątpliwości, że wykonanie tego obowiązku nie jest spełnieniem świadczenia w rozumieniu tego przepisu, gmina nie ma statusu dłużnika a osoba uprawniona statusu wierzyciela. Przewidziane w art. 455 k.c. wezwanie do wykonania zobowiązania przez dłużnika nie może mieć zatem takiego samego znaczenia dla biegu terminu do wykonania przez gminę obowiązku wynikającego z wyroku orzekającego eksmisję (por. wyrok SN z dnia 13 maja 2015 r., V Ca 2/15). W niniejszej sprawie strona pozwana kwestionowała należne powodowi odszkodowanie za okres poprzedzający uprawomocnienie się wyroku Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. I C 1958/17. Strona pozwana wskazywała na datę prawomocności jako na tę, od której możliwe jest naliczanie odszkodowania (por. k. 44 akt – odpowiedź na pozew i dalsze pisma, w których strona pozwana podtrzymuje wskazane twierdzenie).

Strona pozwana kwestionowała to, że H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. nadal zajmują lokal należący do powoda (dom nr(...) przy ul. (...) w W. na dz.(...)). Z zeznań powoda oraz H. M. wynika, że wskazane powyżej osoby zarówno w chwili wytoczenia powództwa jak i w chwili zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie mieszkały w przedmiotowym lokalu – pomimo prawomocnego wyroku eksmisyjnego. Z zeznań tych wynika także, że H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. nie uiszczali żadnych opłat z tytułu korzystania z lokalu na rzecz powoda. W świetle danych i dowodów, którymi dysponował Sąd należało przyjąć, że H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. nie tylko zamieszkiwali w przedmiotowym lokalu pomiędzy 23 maja 2019 r. (prawomocność wyroku eksmisyjnego) a 31 lipca 2022 r. (koniec okresu, za który odszkodowania dochodzi powód) ale także nie płacili w tym okresie powodowi za korzystanie z lokalu żadnych środków.

Jak wynika z powyższego, strona pozwana, pomimo nałożonego prawomocnie przez Sąd Rejonowy w W. obowiązku – w wyroku z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt(...) – w okresie od dnia 23 maja 2019 r. do 31 lipca 2022 r. nie dostarczyła H. M., W. S., S. S., B. K. i P. K. lokalu socjalnego, czym uniemożliwiła powodowi skuteczne przeprowadzenie eksmisji. Odpowiedzialność odszkodowawcza gminy wynikająca z art. 417 k.c. w zw. z art. 18 ust. 5 ustawy z 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego za niedostarczenie osobom uprawnionym do lokalu socjalnego z mocy wyroku związana jest z zaniechaniem podjęcia przez gminę czynności umożliwiających wierzycielowi przeprowadzenie skutecznej egzekucji (por. wyrok SN z dnia 30 lutego 2014 r., sygn. V CNP 32/13). Zarówno bezprawność takiego zaniechania jak i jego zawinienie nie budzą wątpliwości Sądu. Powodowi należne jest zatem odszkodowanie, o którym mowa w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów.

Wysokość wskazanego odszkodowania definiowana jest wysokością utraconych dochodów, jakie mógł uzyskać powód, gdyby strona pozwana niezwłocznie wywiązała się ze swojego obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego, co prowadziłoby do zwolnienia zajmowanego przez byłych lokatorów domu i umożliwiłoby powodowi jego wynajęcie. Wysokość odszkodowania definiuje zatem wysokość czynszu, jaki powód mógłby uzyskać z tytułu wynajmu domu, gdyby strona pozwana zrealizowała swój obowiązek. Na podstawie opinii biegłego Sąd ustalił, że wysokość możliwego do uzyskania czynszu najmu przedmiotowej nieruchomości (bez kosztów mediów czy innych opłat niezależnych od właściciela) w okresie od dnia 23 maja 2019 r. do 31 lipca 2022 r. wynosi 122.226 zł tj. tyle, ile domagał się ostatecznie powód.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dochodzone pozwem roszczenie ma charakter roszczenia odszkodowawczego, nie jest to roszczenie okresowe, którego wymagalność powstaje w kolejnych okresach. Zgodnie z art. 455 kc jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Omawiane świadczenie – jako odszkodowawcze – nie ma wynikającego z czynności prawnej terminu spełnienia, nie wynika to także z właściwości zobowiązania, wymagalność świadczenia powiązana musi zostać zatem z wezwaniem powoda do spełnienia świadczenia. Takie wezwanie, dla swojej skuteczności, winno wskazywać wysokość świadczenia, spełnienia którego powód się domaga.

Analizując poszczególne etapy wzywania strony pozwanej do spełnienia świadczenia, skutkującego jego wymagalnością, należy wskazać, co następuje. Powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty odszkodowania (k. 37) w dniu 6 marca 2020 r., Gminy W. odpowiedziała na to wezwanie w dniu 27 marca 2020 r (k. 40) – zatem najpóźniej w tej dacie wezwanie to zostało doręczone stronie pozwanej. W wezwaniu powód domagał się zapłaty kwoty 33.000 zł. Następnie, powód w pozwie złożonym 31 sierpnia 2020 r. domagał się zasądzenia kwoty 36.000 zł za okres od IV 2019 r. do VIII 2020 r. Jak wynika z opinii biegłego powodowi za ten okres należała się kwota 49626 zł. W pozwie powód domagał się zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwie do dnia zapłaty. W ramach żądania pozwu wymagalna była kwota 33.000 zł, do zapłaty której powód wzywał wcześniej, możliwe było zatem zasądzenie odsetek od tej kwoty od dnia 31 sierpnia 2020 r. Co do kwoty 3000 zł (pozostała część żądania pozwu) – możliwe było zasądzenie odsetek od dnia następnego po dniu doręczenia pozwu stronie pozwanej (jako wezwania do zapłaty) – tj. od dnia 2 października 2020 r. (k. 42 – doręczenie pozwu nastąpiło 1.10.2020).

Analogicznie – w odniesieniu do pierwszego rozszerzenia żądania o 34.000 zł - pismo obejmujące dalsze żądanie doręczone zostało stronie pozwanej na rozprawie w dniu 18 stycznia 2022 r. – wówczas powód przedłożył pozew obejmujący żądanie zasądzenia odsetek od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty. Powód nie wzywał uprzednio do spełnienia tego świadczenia, roszczenie stawało się wymagalne wraz z dokonaniem wezwania do zapłaty (równoznaczne z tym było doręczenie odpisu pozwu w dniu 18 stycznia 2022 r. stronie pozwanej). Wysokość odszkodowania za brak dostarczenia lokalu socjalnego, za okres od dnia 1 września 2020 r. dnia 18 stycznia 2022 r. biegły wyliczył na kwotę 57.700 zł, kwota objęta pismem z dnia 18 stycznia 2022 r. mieściła się zatem we wskazanej kwocie, strona pozwana pozostawała w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia w kwocie 34.000 zł zatem od dnia 19 stycznia 2022 r., od tej daty należało też zasądzić odsetki – zgodnie z żądaniem powoda.

Ostatecznie powód sprecyzował roszczenie w piśmie z dnia 5 lipca 2022 r., w którym zażądał zasądzenia dalszej kwoty 52226 zł tytułem odszkodowania za brak dostarczenia lokalu socjalnego. Kwota ta obejmowała należność, której powód dotychczas nie dochodził za okres od 24 maja 2019 r. do 18 stycznia 2022 r. oraz należność za dalszy okres – od 19 stycznia 2022 r. do 31 lipca 2022 r. Powód nie wzywał wcześniej strony pozwanej do spełnienia tego świadczenia, za takie wezwanie Sąd poczytał doręczenie stronie pozwanej odpisu pisma z dnia 5 lipca 2022 r. – co nastąpiło w dniu 28 listopada 2022 r. (k. 225) – odsetki za opóźnienie od wskazanej kwoty należały się zatem od dnia następnego, tj. od dnia 29 listopada 2022 r.

Wskazane argumenty Sąd miał na uwadze zasądzając kwotę 122.226,00 zł wraz z odsetkami w p. I. wyroku oraz oddalając żądanie w pozostałej części w p. II. wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Sąd przyjął, że strona powodowa wygrała proces prawie w całości, powództwo zostało bowiem oddalone w odniesieniu do części roszczenia odsetkowego, co do zasady i co do wysokości żądania głównego Sąd w pełni podzielił stanowisko powoda. Wskazuje to na konieczność zwrotu przez stronę pozwaną całości kosztów procesu należnych powodowi.

Pozwana apelacją zaskarżył niniejszy wyrok w całości zarzucając:

naruszenie przepisów prawa procesowego, a to:

1. art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie błędnej oceny dowodów w sprawie i poczynienie błędnego ustalenia faktycznego co do tego, że za okres objęty pozwem wysokość odszkodowania rozumiana jako wartość czynszu możliwa do otrzymania wynosi 122.226 złotych, podczas gdy:

a) doszło do oczywistej omyłki matematycznej i dwukrotnego zasądzenia kwoty za miesiąc maj 2021 r. w wysokości 2900 złotych, podczas gdy w treści opinii biegłej sądowej z dnia 10 maja 2022 r. doszło do oczywistej omyłki i dwukrotnego wskazania na str. 2 opinii kwoty za okres od 1.05.2021 r. do 31.05.2021 r. co powoduje, że prawidłowe wyliczenie matematyczne powinno wskazywać na kwotę: 99.426 złotych a nie 102.326 złotych, co biorąc pod uwagę opinię uzupełniającą na kwotę: 19.900 powinno powodować, że łączna kwota wskazywana przez biegłą to 119.326 zł a nie 122.226 zł jak przyjął błędnie Sąd instancji w ślad za sporządzonymi w sprawie opiniami zawierającymi wskazany powyżej oczywisty błąd matematyczny (rok 2021 r. miał bowiem 12 a nie 13 miesięcy, tymczasem w opinii biegłej sądowej wskazano 13 okresów odszkodowawczych w 2021 r.),

b) doszło do przyjęcia za podstawę orzeczenia opinii biegłej sądowej z dnia 10 maja 2023 r, (i uzupełniającej z dnia 20 lutego 2023 r.) pomimo, że opinia ta została w ocenie pozwanej oparta na błędnych założeniach:

- przyjęto metodę dochodowo - inwestycyjną z techniką kapitalizacji prostej, a nie metodę porównawczą z ewentualną korektą cen średnich która jest powszechnie stosowana przy ustalaniu wartości czynszu najmu, - przyjęto jako jednostkę porównawczą przyjętą cenę transakcyjną, a nie ceny wynajmów podobnych nieruchomości w tej samej miejscowości.

2. dokonanie błędnego ustalenia faktycznego co do tego, że część objętych pozwem roszczeń za okres czerwca i lipca 2019 r. mnie podlega przedawnieniu, podczas gdy do rozszerzenia powództwa także w tym zakresie (w stosunku do pierwotnie żądanej kwoty 2.000 złotych za miesiąc) doszło pismem powoda z dnia 5 lipca 2022 r. (za te okresy czasu po rozszerzeniu powództwa Sąd I instancji zasądził według wskazania opinii biegłej sądowej po 3.200 złotych, a więc roszczenie pierwotne nie obejmowało nadwyżki nad pierwotnie żądaną kwotą 2.000 - to jest łącznie 2.400 złotych),

co poskutkowało naruszeniem:

3. art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, przez nieuzasadnione zastosowanie i zasądzenie odszkodowania w kwocie przewyższającej faktycznie poniesioną przez powoda szkodę, a to:

a) zasądzenie kwoty odszkodowania za miesiąc maj 2021 r. w podwójnej wysokości po 2.900 zł, podczas gdy z opinii biegłej sądowej wynika, że możliwy do uzyskania czynsz za miesiąc maj 2021 r. to 2.900 zł,

b) zasądzenie kwoty odszkodowania za okres objęty pozew w kwocie zawyżonej, z powodu oparcia się przez Sąd I instancji na ustaleniach biegłego sądowego i opinii sporządzonej w sposób nieadekwatny do okoliczności i powodujący ustalenie zawyżonej kwoty odszkodowania w stosunku do faktycznie możliwych do osiągnięcia czynszów najmu (które ustalone mogły zostać w razie przyjęcia przez biegłego metody porównawczej).

4. art. 442 (1) k.c., przez brak zastosowania i nieuwzględnienie faktu przedawnienia roszczeń za okres czerwca i lipca 2019 r. w zakresie objętym rozszerzeniem powództwa z lipca 2022 r. (za te okresy czasu po rozszerzeniu powództwa Sąd I instancji zasądził według wskazania opinii biegłej sądowej po 3.200 zł, a roszczenie pierwotne nie obejmowało nadwyżki nad pierwotnie żądaną kwotą 2.000 zł- to jest łącznie 2.400 zł, i w tym zakresie roszczenia powoda powinny zostać oddalone).

5. art. 154 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez nieuzasadnione zastosowanie i oparcie się przez Sąd na opinii sporządzonej w oparciu o metodę dochodowo - inwestycyjną z techniką kapitalizacji prostej, a nie metodę porównawczą z ewentualną korektą cen średnich - która jest powszechnie stosowana przy ustalaniu wartości czynszu najmu, a także w związku z przyjęciem jako jednostki porównawczej ceny transakcyjnej, a nie ceny wynajmów podobnych nieruchomości.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwana wniosła o:

1. zmianę wyroku przez oddalenie powództwa w całości lub ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie do ponownego rozpatrzenia przez Sąd instancji w związku z brakiem należytego przeprowadzenia postępowania dowodowego (opinia biegłej sądowej oparta na kryterium dochodowym a nie porównawczym),Ewentualnie:

2. przyznanie pozwanej od powódki kosztów postępowania według norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa prawnego z urzędu, nie pokrytych w całości ani w części.

Powódka wniosła o:.

1. oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej;

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym według norm prawem przepisanych .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Na wstępie wskazać trzeba, że Sąd Apelacyjny, poza kwestią dotyczącą oczywistej omyłki matematycznej w opinii biegłego, co do zasady w pełni podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i poczynione na ich podstawie rozważania prawne, uznając je za własne. Tym samym - co do zasady - brak jest podstaw do uwzględnienia apelacji pozwanego, z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c., koncentrującego się w istocie na zakwestionowaniu metody przyjętej przez biegłego w zakresie obliczania szkody powoda.

W tym kontekście należy wskazać, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego podnosi się, iż „dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe, odnosząc się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając" (zob. postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925). Ponadto Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoim orzecznictwie wskazywał, że „jeżeli wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający z zebranego materiału dowodowego są logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, ocena tego sądu nie narusza przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby z materiału tego dawały się wysnuć również wnioski odmienne. Tylko wówczas, gdy brakuje logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych związków przyczynowo-skutkowych, przeprowadzona przez sąd orzekający ocena dowodów może być skutecznie podważona "(Zob. m.in. wyrok SN z 7.10.2005 r., IV CK 122/05, LEX nr 187124).

Należy zatem stwierdzić, iż skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c. wymaga nie polemiki, lecz wskazania, że Sąd ten uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd doniosłości (wadze) poszczególnych dowodów, ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu pierwszej instancji.

Dowód z opinii biegłego, jak podkreśla się w orzecznictwie, podlega ocenie sądu z zastosowaniem art. 233 § 1 k.p.c. według właściwych dla przedmiotu opinii kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Jednakże zdaniem judykatury sąd orzekający nie może nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego ani zamiast nich przedstawiać własnych (por. wyrok SN z dnia 13 października 1987 r., II URN 228/87, PiZS 1988, nr 7, poz. 62; wyrok SN z dnia 19 grudnia 1990 r., I PR 148/90, OSP 1991, z. 11-12, poz. 300).

Porównanie brzmienia § 1 oraz 2 art. 278 k.p.c. prowadzi do wniosku, iż władnym co do ustalenia liczby biegłych jest wyłącznie sąd orzekający (por. orzeczenie SN z dnia 12 grudnia 1996 r., I CKN 24/96, niepubl.; uzasadnienie wyroku SN z dnia 6 marca 1997 r., II UKN 23/97, OSNP 1997, nr 23, poz. 476). W szczególności powołanie kilku biegłych może być zasadne, gdy w sprawie są wymagane wiadomości specjalne z różnych dziedzin. Natomiast - zdaniem doktryny i judykatury - potrzeby powołania innego biegłego nie uzasadnia taka okoliczność, że opinia powołanego już biegłego jest dla strony (w jej odczuciu) niekorzystna.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wskazał, że oparł się na opiniach biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości inż. D. B.. Sąd uznał sporządzone opinie za wiarygodne w całości i rzetelne, w związku z czym przyjął je jako podstawę ustaleń w zakresie wartości rynkowej przedmiotowej nieruchomości. Biegły wykazał się fachowością, w sposób przekonujący i logiczny uzasadnił stawiane przez siebie wnioski, a także oparł się na jednolitej i powszechnie przyjętej metodzie badawczej. Opinie były spójne, logiczne, wnioski wywiedzione z przesłanek były uzasadnione i logiczne.

Strona pozwana w piśmie w piśmie z dnia 11 lipca 2022 r. (k. 193 in.) zgłosiła zarzuty do opinii z dnia 10 maja 2022 r., biegła odpowiedziała na wskazane zarzuty w piśmie dnia 10 listopada 2022 r. (k. 216 in.), odniosła się rzeczowo do wszystkich wątpliwości. W odpowiedzi na zarzuty zgłoszone przez stronę pozwaną biegła podtrzymała złożoną przez siebie opinię, rzetelnie odnosząc się do stawianych zarzutów. Należy uznać, iż opinie złożone przez biegłego w przedmiotowej sprawie zostały wydane zgodnie z wymogami wskazanymi przez ustawodawcę w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Sąd uznał opinie biegłego za wyczerpujące i rzetelne, a pisemne i ustne wyjaśnienia za należycie ustosunkowujące się do zgłoszonych przez strony zarzutów. Strony nie zgłaszały dalszych zarzutów do opinii biegłej.

Tak więc w ocenie Sądu Apelacyjnego zarzuty apelacji, w tym także zarzut błędu w ustaleniach k.p.c., nie mają żadnego merytorycznego uzasadnienia, a jedynie charakter polemiki z oceną dokonaną przez Sąd I instancji. Wskazać bowiem należy, że Sąd I instancji w miarę obszernych wyjaśnieniach, kierując się podanymi powyżej kryteriami, dokonał oceny opinii biegłego. W tym kontekście, niezależnie od nieuprawnionego zarzutu ingerowania w przyjęta metodę obliczeń przez biegłego, zasadnie w odpowiedzi na apelację wskazuje się na fakt, że pozwany miał ewentualnie możliwość kwestionowania przyjętej metody przez biegłego na etapie postepowania przed Sądem I instancji w zakreślonym terminie, czego nie zrobił, a nie na etapie postępowania apelacyjnego.

W związku z faktem, że wnioski apelacji oparte były na zakwestionowaniu ustaleń stanu faktycznego i na tej podstawie konstruowana zarzuty naruszenia prawa materialnego, to konsekwencją bezzasadności tych zarzutów naruszenia prawa procesowego, jest bezzasadność zarzutów naruszenia prawa materialnego, a tym samym co do zasady brak podstaw do uwzględnienia apelacji.

Natomiast nie oznacza to braku możliwości dokonania korekty zaskarżonego wyroku o kwotę stanowiąca efekt oczywistej omyłki matematycznej. W tym zakresie, nawet przy braku zarzutu pozwanego, rzeczą Sądu II instancji byłoby dokonanie stosownej zmiany zaskarżonego wyroku, oczywiście w granicach jego zaskarżenia. W istocie bowiem orzeczenie sądu odpowiadać ma poczuciu sprawiedliwości, a tym samym brak aktywności Sądu II instancji z urzędu w takiej sytuacji, kłócił by się z ideą wymierzania sprawiedliwości.

Dlatego też w tym zakresie apelacja pozwanego okazała się uzasadniona.

Należy tez zgodzić się z argumentacją przedstawioną w odpowiedzi na apelacje, że brak jest tez podstaw do uwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczenia powoda ponad pierwotnie żądaną kwotę 2.000 zł za miesiące czerwiec i lipiec 2019 r. Najnowsze orzecznictwo sądowe wyjaśniło już dostatecznie tę kwestię i Sąd Najwyższy w uchwale Izby Cywilnej z dnia 9 grudnia 2021 r. sygn. akt III CZP 85/20, która to uchwała winna być zastosowania do wszelkiego rodzaju roszczeń związanych z brakiem zapewnienia lokalu socjalnego i szkodą jaką generuje to po stronie poszkodowanego, o ile roszczenia te nie są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Roszczenia powoda – emeryta - nie są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i do ich oceny znajduje zastosowanie termin obecnie 6-cio a uprzednio 10-cio letni. Niezależnie od powyższego wskazać trzeba, że powód domagał się w pierwotnej wersji pozwu roszczeń przez siebie skwantyfikowanych wnioskując jednocześnie o biegłego w celu dokładnego ich oszacowania. Nie jest winą powoda, że opinia w tym przedmiocie sporządzona została dopiero po upływie 3 lat - w pierwotnej wersji dochodził on żądania za cały ten okres, a wówczas pozwany nie podnosił żadnego zarzutu przedawnienia. W tym zakresie doszło zatem do uznania długu i przerwania biegu przedawnienia — do uznania długu dochodzi bowiem przez jakiekolwiek zachowanie, w tym nie ma konieczności oznaczania sumy dłużnej co do dokładnej wysokości.

Jedynie na marginesie należy zauważy c, ze nawet, gdyby przyjąć, czego Sąd II instancji nie zakłada, że byłby uzasadniony zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego w tym zakresie, to w realiach niniejszej sprawy należałoby uznać, że jego podniesienie należało by ocenić w kategoriach nadużycie prawa podmiotowego we rozumieniu art. 5 k.c., zgodnie z którym nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Konsekwencją częściowego uwzględnienia apelacji – w zakresie oczywistej omyłki biegłego, jest korekta rozstrzygnięcia o kosztach procesu pomiędzy stronami. Aprobując przyjęta przez Sąd I instancji zasadę, koszty zsądzone od pozwanego na rzecz powoda, obniżono jedynie o równowartość obniżenia opłaty od pozwu od kwoty 2.900 zł, to jest o kwotę 145 zł (2.900 zł x 5 % = 145 zł).

Dlatego też Sąd Apelacyjny, w tej części w jakiej uznał apelację za uzasadnioną, orzekł jak w pkt 1 sentencji na mocy art. 386 § 1 k.p.c.

Natomiast w tej części w jakiej uznał brak podstaw do jej uwzględnienia, orzekł jak pkt 2 sentencji na mocy art. 385 k.p.c.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postpowania apelacyjnego Sad Apelacyjny uznał za zasadne odejście od przyjętej zasady rozliczenia kosztów postępowania przed Sądem instancji na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., na metodę procentowego rozliczenia tych kosztów.

W tym zakresie strony poniosły następujące koszty:

Powód

- kwotę 4.050 zł tytułem kosztów zastępstwa

Pozwany:

- kwotę 4.050 zł tytułem kosztów zastępstwa

- 6.112 zł opłata od apelacji

- czyli łącznie 10.162 zł.

Czyli strony łącznie poniosły koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 14.212 zł.

Przy wpz 122.226 zł:

Powód wygrał w zakresie 97,63 % (oddalenie apelacji co do kwoty 119.326 zł)

Pozwany wygrał w zakresie 2,37 % (uwzględnienie apelacji co do kwoty 2.900 zł)

Tak więc pozwany powinien ponieść 97,63 % łącznych kosztów postępowania apelacyjnego, tj. kwotę 13.875,18 zł (97,63% x 14.212 zł =13.875,18 zł)

W tej sytuacji pozwany ma niedopłatę 3.713,18 zł (13.875,18 zł – 10.162 zł = 3.713,18 zł)

Powód powinien ponieść 2,37 % łącznych kosztów postępowania apelacyjnego, tj. kwotę 336,82 zł (2,37 % x 14.212 zł =336,82 zł)

W tej sytuacji powód ma nadpłatę 3.713,18 zł (4.050 zł – 336,82 zł = 3.713,18 zł)

Dlatego orzeczono jak pkt 3 sentencji na mocy art. 100 k.p.c.