Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 9 października 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny
w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2014 roku w Krakowie
na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w T.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w T.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek zażalenia strony powodowej na punkt 2 postanowienia Sądu
Okręgowego w K. z dnia 31 lipca 2014 roku, sygn. akt IX GC 609/14

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt I ACz 1700/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie w
punkcie 1 ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 302.767 zł, w punkcie
2 oddalił wniosek strony powodowej (...) spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w T. o zwolnienie od kosztów sądowych

W uzasadnieniu odnoszącym się do odmowy zwolnienia od kosztów
sądowych Sąd Okręgowy, wskazał, że strona powodowa w pierwszym
półroczu 2014 r. osiągnęła przychód w kwocie 270.533 zł. Nadwyżka kosztów
nad przychodami w tym okresie wyniosła 181.373 zł, lecz w istocie 44.005 zł,
ze względu na koszt w postaci amortyzacji w kwocie 137.368 zł. Sama
okoliczność poniesienia przez stronę powodową straty z działalności
gospodarczej nie wystarczy do zwolnienia od kosztów sądowych. Zdaniem
Sądu Okręgowego należna opłata sądowa od pozwu w kwocie 15.139 zł nie
jest nadmierna, gdyż stanowi zaledwie 1/3 miesięcznych przychodów strony
powodowej. Sąd Okręgowy podkreślił, że przepis art. 103 u.k.s.c. nie
wskazuje na żadne należności i wydatki, które wyprzedzałyby obowiązek
uiszczania kosztów sądowych. Nadto wskazał, że koszt w postaci amortyzacji
137.368 zł nie był rzeczywistym wydatkiem, lecz przewidzianym przepisami
podatkowymi prawem podatnika do pomniejszenia dochodu o określoną
przepisami część wartości środków trwałych mającą stanowić ekwiwalent
zmniejszenia ich wartości na skutek zużycia eksploatacyjnego. Dlatego też
nawet wykazana nadwyżka kosztów nad przychodem za I półrocze 2014 r.
nie usprawiedliwia zwolnienia od kosztów sądowych.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła strona powodowa,
zaskarżając je w części tj. co do punktu 2.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie art. 103 ustawy z
dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez
jego niewłaściwe zastosowanie a w konsekwencji błędne oddalenie wniosku o
zwolnienie od kosztów sądowych.

W konkluzji strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego
postanowienia i uwzględnienie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w

całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego,
ewentualnie uchylenie wydanego postanowienia w zaskarżonej części i
przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skarżąca podała, że przedłożone w sprawie
dokumenty świadczą o tym, że jej aktualna sytuacja finansowa nie pozwala
na pokrycie jakichkolwiek kosztów sądowych. Wskazała że potrzeba
wytoczenia powództwa powstała nagle, na skutek wszczęcia postępowania
egzekucyjnego na wniosek strony pozwanej, co uniemożliwiało zebranie
środków pieniężnych na dokonanie opłaty sądowej od pozwu. Podała, że na
skutek zajęcia wierzytelności przez Komornika Sądowego, nie osiąga obecnie
takich przychodów, jak przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 ze zm.). osoba prawna może
uzyskać zwolnienie od kosztów sądowych o ile wykaże, że nie posiada
dostatecznych środków na ich poniesienie. A zatem na wnioskodawcy ciąży
obowiązek wykazania, iż z uwagi na sytuację majątkową nie jest w stanie
ponieść kosztów sądowych. Brak środków na pokrycie kosztów sądowych
oznacza wykazanie braku efektywnych aktywów mogących ulec spieniężeniu
w celu spełnienia obowiązku fiskalnego względem Skarbu Państwa w
postępowaniu sądowym. Ze sformułowania tego przepisu wynika bowiem, że
jeżeli w dyspozycji osoby prawnej nie pozostawały w ostatnim czasie przed
złożeniem wniosku o zwolnienie od kosztów kwoty wystarczające na pokrycie
wymaganej opłaty, to wniosek o zwolnienie od kosztów należy uznać za
uzasadniony, chyba że osoba prawna celowo wyzbyła się majątku, względnie
wykazała się innego rodzaju rażącą niegospodarnością i niefrasobliwością,
która w świetle zasad współżycia społecznego czyniłaby niezasadnym
finansowanie ze środków Skarbu Państwa procesu zainicjowanego przez taką
osobę prawną.

Sąd Apelacyjny podziela poczynione przez Sąd I instancji ustalenia, że
sytuacja majątkowa strony powodowej pozwala na uiszczenie poniesienie
kosztów sądowych, które na obecnym etapie sprawy sprowadzają się do

opłaty sądowej od pozwu w kwocie 15.139 zł.

Odnosząc się do argumentacji zażalenia od niemożności
wygospodarowania środków pieniężnych z przeznaczeniem na opłatę od
apelacji z powodu toczonego postępowania egzekucyjnego i dokonanych w
jego toku zajęć, wskazać należy, że załączone do zażalenia dokumenty
potwierdzające, że wobec strony powodowej jest prowadzone postępowanie
egzekucyjne i w jego toku dokonano zajęć wierzytelności, nie są tożsame z
faktem, że pozwana spółka nie posiada żadnych środków, które mogła by
przeznaczyć na uiszczenie należnej opłaty.

Pomimo dokonanego zajęcia wierzytelności, strona powodowa nie
zaprzestała regulowania swoich zobowiązań, co wynika z dołączonego
wyciągu z rachunku bankowego oraz rachunku zysków i strat. Nie ma
zatem żadnych powodów, aby opłaty sądowe będące należnościami Skarbu
Państwa miały być regulowane w ostatniej kolejności. Brak środków w
rozumieniu art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz.U. 10.90.594 j.t.) nie oznacza braku tylko takich
środków, których przeznaczenie na jakikolwiek cel jest zbędne (tzn. wolnych).
Obowiązek uiszczenia kosztów sądowych nie może być bowiem traktowany
jako mający charakter drugorzędny, zaspokajany dopiero wówczas, gdy
strona posiada zbędne, nie przeznaczone na inne cele. Strona pozwana
winna była tak gospodarować posiadanymi środkami finansowymi, aby
zabezpieczyć odpowiednią kwoty na prowadzenie postępowań sądowych,
które ze swej natury są odpłatne. Podkreślić należy, że strona powodowa już
wcześniej powinna się liczyć z kosztami z tym związanymi i odpowiednio do
tego procesu przygotować - również pod względem finansowym
(postanowienie Sądu Najwyższego z 31 marca 1987 r. I CZ 26/87,
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 1980 r., I CZ 99/80;
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1984 r., II CZ 104/84).
W realiach niniejszej sprawy strona powodowa o potrzebie wytoczenia
niniejszego procesu wiedziała co najmniej od dnia 5 maja 2014 r. tj. dnia
wydania tytułu wykonawczego, którego wykonalności domaga się
pozbawienia w niniejszym procesie, w tym bowiem dniu nadano klauzulę
wykonalności wyrokowi Sądu Apelacyjnego z dnia 16 kwietnia 2014 r. sygn.

akt I ACa 217/14 oddalającego apelację (...) sp. z o.o. od wyroku
Sądu I instancji utrzymującego w mocy nakaz zapłaty z dnia 4 czerwca 2012
r., a ostatecznie w dniu 20 maja 2014 r., kiedy to wystosowała do strony
pozwanej cztery noty obciążeniowe. Od tego czasu miała świadomość
konieczności zabezpieczenia środków finansowych we własnym majątku
przeznaczeniem na należności sądowej. Tymczasem strona powodowa,
pomimo dokonanego zajęcia wierzytelności miała możliwość dysponowania
środkami zgromadzonymi na rachunku, gdyż w okresie kilkunastu dni przed
wniesieniem pozwu, pozbywała się posiadanych w na rachunkach
bankowych kwot, w szczególności dniu 16 czerwca 2014 r., posiadała na
rachunku kwotę ponad 47.000 zł, lecz wykonała trzy przelewy z rachunku
na kwoty 12.000 zł, 10.000 zł i 8.500 zł, (k. 115 akt) oraz na mniejsze
kwoty, tak, że w dniu 23 czerwca 2014 r. a więc cztery dni przed wniesieniem
pozwu, dysponowała na rachunku zaledwie kwotą ok. 700 zł (k. 113 akt). To
od strony powodowej zależało, na co przeznaczy zgromadzone środki
finansowe, dlatego też w chwili obecnej nie może uchylać się od obowiązku
pokrycia kosztów sądowych.

Ponadto należy podkreślić, iż nie ma waloru wiarygodności twierdzenie
strony powodowej zawarte we wniosku o zwolnienie od kosztów strona
powodowa, że choć zgodnie z bilansem na dzień 31 grudnia 2013 r. środki
pieniężne w kasie i na rachunkach wyniosły ok. 154.000 zł, lecz rzeczywisty
stan gotówki w kasie był niższy o 103.351 zł, która to kwota widnieje w
dołączonym raporcie kasowym, jednak została ona pobrana przez M.
R. i nie została zwrócona. Jak wynika bowiem z dołączonego na tę
okoliczność dowodu w postaci raportu kasowego za okres od 1 maja 2014 r.
do dnia 31 maja 2014 r. początkowy stan kasy w dacie otwarcia raportu
wyniósł 139.127,79 zł, natomiast stan końcowy wynikający z odjęcia do
stanu początkowego (139.127,79 zł) wszystkich rozchodów (łącznie 552 zł) i
równoczesnym brakiem przychodów kasowych wyniósł 139.575,29 zł (k. 134
akt). Wobec powyższego spółka nie miałaby najmniejszych problemów z
zabezpieczeniem sumy nie przekraczającej 15.500 zł.

Dlatego też, uznając zażalenie za pozbawione podstaw, Sąd Apelacyjny
oddalił je na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.