Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Sławomir Jamróg
Protokolant:	Iwona Mrazek

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2022 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych

i Autostrad w W.

przeciwko K. Spółka z o.o. Sp.k. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 27 listopada 2020 r. sygn. akt IX GC 895/19

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Krakowie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Sławomir Jamróg

Sygn. akt I AGa 46/21

UZASADNIENIE

Skarb Państwa Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, wniosła na podstawie ustawy z 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych, (Dz.U.2012.891, dalej zwanej także specustawą) żądała zwrotu od(...) sp. z o.o. sp.k. w K. kwoty 203.534,25 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lutego 2019 r do dnia zapłaty, wypłaconej pozwanej zaliczkowo w trybie art. 6 tej ustawy w oparciu o nieprawomocne nakazy zapłaty do sygn. (...) i (...)wydane przeciwko S. (...)z siedzibą w Irlandii jako zleceniodawcy robót drogowych, a to wobec niepotwierdzenia istnienia wierzytelności w sposób wynikający z art. 7 ust. 1 specustawy.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym dnia 30 lipca 2019r. sygn.. akt (...) Sąd Okręgowy w K.uwzględnił żądanie.

W sprzeciwie od tego nakazu strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, że jeszcze się nie zakończył proces do jakiego doszło w następstwie podważenia przez zamawiającego nakazów zapłaty, prowadzony do sygn. akt (...)i zawieszony na czas postępowania upadłościowego zakończonego zatwierdzeniem układ . Podała też, że wierzytelność pozwanej względemS. (...) została umieszczona na liście wierzytelności i objęta układem. W sprawie (...) ( (...)) uznano roszczenie K. sp. z o.o. sp.k. względem S. (...) za zasadne , jednakże orzeczenie Sadu Apelacyjnego zostało uchylone w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej. Strona powodowa była informowana o tym fakcie.

Wyrokiem z dnia 27 listopada 2020r. sygn. akt IX GC 895/19 Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo (pkt I) i zasądził od od od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 10.817zł tytułem kosztów procesu (pkt II).

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że strona pozwana uzyskała tytuł do zaspokojenia wierzytelności w postaci zatwierdzonego w postępowaniu upadłościowym układu co czyni roszczenie strony powodowej bezpodstawnym w świetle art. 411 pkt 1 k.c. Sąd Okręgowy wskazał, że w relacjach cywilnoprawnych dokonywane przez SP przysporzenia należy zakwalifikować jako świadczenie nienależne z art. 410 kc, skutkujące na podstawie art. 518 kc wstąpieniem przez powoda w prawa zaspokojonego wierzyciela.

W świetle powyższego przepisy art. 7 ust 1 i 11 specustawy, które obligują beneficjentów do potwierdzenia istnienia wierzytelności rozstrzygnięciami zapadłymi w postępowaniach cywilnych: prawomocnym orzeczeniem sądu, ugodą sądową zaopatrzoną w klauzulę, lub zatwierdzoną listą wierzytelności w postępowaniu upadłościowym należy interpretować jako zastrzeżenie obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia w przypadku nieuzyskania tytułów wykonawczych

Apelację od tego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. zart. 11 ust. 1 pkt. 1) ustawy z dnia 04 lipca 2019 r. o zmianie

ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019r. poz. 1469) poprzez pominięcie w uzasadnieniu wyroku istotnych elementów podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie niepodanie faktów, które Sąd uznał za udowodnione oraz dowodów, na których się oparł, jak również zaniechanie wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku, co w istotny sposób uniemożliwiło Powodowi dokonanie oceny prawidłowości toku wywodu Sądu oraz przeprowadzenie kontroli instancyjnej w tym zakresie;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny dowodów, a zamiast tego dokonanie jedynie wybiórczej ich oceny, polegającej na nieustaleniu istotnych dla rozstrzygnięcia faktów, a mianowicie nieustalenie, że:

a) Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad pismem z 20 listopada 2018 r. wezwał K. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. do przedstawienia dokumentów określonych w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 czerwca 2012r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 227, dalej także specustawa) w terminie 7 dni, celem rozliczenia wypłaconej Pozwanemu zaliczki;

b) Pozwany nie przedstawił GDDKiA żadnego z dokumentów określonych w art. 7 ust. Specustawy w wyznaczonym przez GDDKiA terminie, ani też w żadnym innym;

c) GDDKiA pismem z 28 stycznia 2019 r., odebranym przez Pozwanego 13 lutego 2019r., wezwał Przedsiębiorcę do zapłaty kwoty 203.534,25 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma; d) Pozwany nie zapłacił kwoty, określonej w wezwaniu do zapłaty z 28 stycznia 2019 r.;

2. naruszenie prawa materialnego, tj.:

- art. 410 k.c. w zw. z art. 411 pkt 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że dokonana przez GDDKIA na rzecz Pozwanego wypłata zaliczki stanowiła świadczenie nienależne, a GDDKiA spełniając świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, podczas gdy źródłem powstania zobowiązania pomiędzy Skarbem Państwa - Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad a Przedsiębiorcą był przepis art. 6 Specustawy, a podstawą prawną żądania zwrotu zaliczki art. 1] ust. 2 Specustawy;

- art. 11 ust. 2 Specustawy w zw. z art. 405 k.c. poprzez jego niezastosowanie, pomimo że ze zgromadzonego w Sprawie materiału dowodowego wynika, że zostały spełnione wszystkie przesłanki do żądania przez Skarb Państwa zwrotu wypłaconej Pozwanemu zaliczki wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie;

Strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od Pozwanej (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. na rzecz Powoda Skarbu Państwa reprezentowanego przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwoty 203.554,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia 21 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;

- zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje - według norm przepisanych, jednakże w zakresie kosztów zastępstwa procesowego zasądzenie ich na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 52 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 762), ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego podtrzymując dotąd wyrażane stanowisko w sprawie dodatkowo powołując się na fakt, że rozstrzygnięcie w sprawie prowadzonej przeciwko S. (...) zapadło dopiero w toku niniejszej sprawy, a o fakcie prowadzenia postępowania strona powodowa była poinformowana.

Pozwana wskazała, że Sąd pierwszej instancji słusznie odwołał się do norm prawa cywilnego. Zdaniem pozwanej Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej oceny, że wymogi z art. 7 i 11 specustawy określały świadczenie z zastrzeżeniem zwrotu. Pozwana dysponuje jednak potwierdzeniem należności w związku z wydaniem wyroków przeciwko S. (...). Nawet wyrok wydany w dniu 8 kwietnia 2015r. sygn.. akt (...) uznawał zasadność roszczeń pozwanej względem S. (...) ( z wyjątkiem niewielkiej kwoty 36.399,33 zł a przyczyną oddalenia powództwa była jedynie okoliczność, że w Irlandii doszło do zawarcia układu. Specustawa ponadto nie przewiduje terminu przełożenia dokumentów.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny w pierwszej kolejności zauważa, że postawienie zarzutu naruszenia art. 328 §1 k.p.c. jest skuteczne jedynie wówczas, gdy uzasadnienie nie pozwala w ogóle na odtworzenie rozumowania Sądu, a przez to nie podaje się kontroli instancyjnej. W tym przypadku nie ma żadnych wątpliwości , że Sąd Okręgowy przyjął, że zaliczka została wypłacona (niespornie w trybie w.w. ustawy z dnia 28 czerwca 2012r.) z zastrzeżeniem zwrotu, w przypadku nieuzyskania tytułów wykonawczych, potwierdzających istnienie wierzytelności. Przepisy art. 7 ust. 1 i11 specustawy obligują bowiem zdaniem Sądu Okręgowego beneficjentów do potwierdzenia istnienia wierzytelności rozstrzygnięciami zapadłymi w postępowaniach cywilnych: prawomocnym orzeczeniem sądu, ugodą sądową zaopatrzoną w klauzulę, lub zatwierdzoną listą wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Jednocześnie Sąd uznał, że strona pozwana uzyskała tytuł do zaspokojenia w postaci zatwierdzonego z postępowaniu układowym układu , co czyni roszczenie bezpodstawnym w świetle art. 411 pkt 1k.c. Z drugiej jednak strony Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w świetle art. 7 ust. 1 pkt 1 specustawy powinien uwzględnić wynik postępowania procesowego jednak wskazał, że to postępowanie na chwilę orzekania nadal się jeszcze toczyło. Trzeba więc przyjąć, że Sąd Okręgowy uznał przedwczesność powództwa skoro uznał, że okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia miały zostać dopiero potwierdzone w toku innego procesu. Zdaniem Sądu drugiej instancji uzasadnienie pozwala więc odtworzyć tok rozumowania Sądu pierwszej instancji.

Należy jednak zauważyć, że niesporne w sprawie jest, że tut. Sąd wydał w dniu 29 marca 2022r. pod sygn. (...) , (...)wyrok , którym oddalił apelację od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 8 kwietnia 2015r. sygn. akt (...). Sprawa ta dotyczyła sporu pomiędzy K. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. w K. a S. (...) w K.. W tym wyroku częściowo uwzględniono roszczenie (...)sp. z o.o. sp.k. z tytułu należności za dostarczony materiał nasypowy na potrzeby budowy autostrady (...) T. –R.. Rozstrzygnięcie to jest prawomocne. Inne postępowania prowadzone z udziałem pozwanej oraz konsorcjantami również zostały zakończone, jednak bez uzyskania wyroku zasądzającego na rzecz wykonawcy należności związane z zamówieniami publicznymi.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy z 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych, przedsiębiorca może zgłosić Generalnemu Dyrektorowi należność, która przysługuje mu od wykonawcy: który zalega z zapłatą za zrealizowane i odebrane prace co najmniej 30 dni albo wobec którego ogłoszono upadłość albo sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze. Przedsiębiorcom umieszczonym na liście, spełniającym warunku wypłaty jest wypłacana zaliczka, niezwłocznie po doręczeniu przez nich: 1) nieprawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego należność albo 2)spisu wierzycieli, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze, obejmującego należność w wysokości nie większej jednak niż 50% kwoty należności lub kwoty ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 4. (art. 6 ) . Złożenie więc wymaganych przez ustawę dokumentów i oświadczeń skutkuje powstaniem zobowiązania z mocy ustawy do wypłaty zaliczki. Niewątpliwie umieszczenie strony pozwanej na liście tworzyło podstawę do wypłaty i na chwile wypłaty zaliczka miała charakter świadczenia należnego a ewentualny obowiązek zwrotu wobec braku spełnienia wymogów ustawowych można rozpatrywać w kategoriach roszczenia kondycyjnego (tzw. conditio causa finita lub conditio causa data causa non secuta). Wskazane przypadki roszczeń kondycyjnych dotyczą bowiem odpowiednio przypadków gdy podstawa świadczenia istniała w chwili spełnienia świadczenia, a jej odpadnięcie nastąpiło później lub gdy na skutek okoliczności dotyczących najczęściej zachowania kontrahenta cel świadczenia nie zostaje zrealizowany. Jakkolwiek te przypadki mieszczą się więc w ramach regulacji kodeksowej wskazanej przez Sąd pierwszej instancji, to jednak odwoływanie się do zasad ogólnych z kodeksu cywilnego nie jest potrzebne w sytuacji gdy ustawa szczególna samodzielnie określa zasady zwrotu. W pierwszej kolejności jednak należy zauważyć, że przepisy powołanej ustawy określają podstawy do wypłaty zaliczki na poczet należności (art. 6) jak i podstawy do wypłaty należności przekazywanej (w pomniejszeniu o zaliczki), po doręczeniu prawomocnego orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem w sprawie między przedsiębiorcą i wykonawcą, opatrzonej klauzulą wykonalności, albo listy wierzytelności pod warunkiem niezłożenia w stosunku do danej wierzytelności sprzeciwu, o którym mowa w art. 256 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe, lub zatwierdzonej przez sędziego-komisarza listy wierzytelności, albo też spisu wierzytelności pod warunkiem niezłożenia zastrzeżeń, o których mowa w art. 90 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2019 r. poz. 243, z późn. zm.), lub sprzeciwu, o którym mowa w art. 91 tej ustawy, lub zatwierdzonego przez sędziego-komisarza spisu wierzytelności - obejmujących należność. W obu wypadkach (zaliczki i należności ) są to środki wypłacane na podstawie ustawy, które mogą stanowić przedmiot roszczenia regresowego względem wykonawcy, za którego dokonano wypłaty. Przepis art. 11 ust. 2 specustawy kształtuje więc także samodzielne podstawy roszczenia zwrotnego Generalnego Dyrektora względem przedsiębiorcy, któremu dokonano wypłaty zaliczki. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 2 Generalnemu Dyrektorowi przysługuje wobec przedsiębiorcy roszczenie o zwrot zaliczki, o której mowa w art. 6, w przypadku gdy należność nie została potwierdzona dokumentami określonymi w art. 7 ust. 1 i oświadczeniem określonym w art. 7 ust. 3. Złożenie więc odpowiednich dokumentów określonych w art. 7 skutkuje obowiązkiem uzupełnienia wypłaty natomiast brak złożenia takich dokumentów oznacza podstawy do żądania zwrotu zaliczki. Poza sporem jest, że pozwana przedłożyła oświadczenie o jakim mowa w art. 7 ust. 3. W sytuacji gdy toczył się proces, w którym strona pozwana mogła uzyskać potwierdzenie istnienia wierzytelności o jakim mowa w art. 7 specustawy, żądanie przedłożenia dokumentów musiało zostać uznane za przedwczesne. Sąd Apelacyjny zauważa jednak, że proces toczący się pomiędzy stroną pozwaną (tj Przedsiębiorcą) a wykonawca S. (...)został już zakończony. Prawomocnym wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2015r. Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział IX Sąd Gospodarczy oddalił powództwo o zapłatę 45.389,62 zł; umorzył postępowanie w zakresie kwoty 43.679,85 zł , zasądził od S. (...)w D. na rzecz strony powodowej K.spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w K. kwotę 20 353 zł 42 gr wraz z ustawowymi odsetkami od 29 marca 2014r. do dnia zapłaty tytułem powództwa o zapłatę 500 008,67 zł, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo o zapłatę 500 008,67 zł. Jakkolwiek przed zakończeniem tego postępowania przed Sądem Okręgowym zakres ewentualnych roszczeń pozwanej względem wykonawcy, możliwych do dochodzenia w Polsce nie był jeszcze przesądzony, to jednak postępowanie to zakończyło się prawomocnie w dniu 29 marca 2022 r. wyrokiem wydanym w sprawie Sygn. akt (...), (...). W zakresie więc uwzględnienia powództwa roszczenie jest wykonalne i skutki wydania tego wyroku Sąd Okręgowy może już ocenić w kontekście roszczenia strony powodowej (od tej części rozstrzygnięcia skarga kasacyjna nie przysługuje). Ponadto z oświadczenia pełnomocnika pozwanej złożonego na rozprawie apelacyjnej wynika wprawdzie, że od orzeczenia Sądu Apelacyjnego została złożona skarga kasacyjna, jednak pełnomocnik wskazał dodatkowo, że nie wniesiono o wstrzymanie skuteczności tego wyroku. Skutki więc prawomocności wyroku wydanego przeciwko S. (...) Sąd Okręgowy może więc również ocenić w kontekście wymogu z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy. Ta ocena nie została dokonana w sprawie przed Sądem Okręgowym. Sąd drugiej instancji zwraca ponadto uwagę, że Sąd Okręgowy uznawał, że wierzytelność pozwanej względem S. (...) mieściła się w ramach zatwierdzonego układu. Nie wiadomo jednak dlaczego uznał, że ta okoliczność świadczy o uzyskaniu dokumentu o jakim mowa w art. 7 specustawy względem wykonawcy jak też nie rozważył czy strona pozwana mogła w odpowiednim czasie przedłożyć taki dokument Generalnemu Dyrektorowi, który nie był stroną tego postępowania. Podkreślić trzeba, że wypłata zaliczki nastąpiła na podstawie nieprawomocnych nakazów zapłaty, które utraciły moc. Niewątpliwie to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek złożenia dokumentów. Trudno przyjąć w świetle art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7, że obowiązek przedłożenia dokumentów potwierdzających istnienie należności względem wykonawcy ma charakter nieograniczony czasowo. Według Sądu Apelacyjnego wymagalność roszczenia oznacza możność żądania zaspokojenia roszczenia. Ta możność nie mogła wystąpić jeżeli strona pozwana miała jeszcze możliwość dochodzenia roszczeń względem wykonawcy. Strona powodowa mogła jednak już żądać zwrotu zaliczki w sytuacji gdy upływ czasu wskazywał na upadek zaskarżalności roszczeń przedsiębiorcy względem wykonawcy, za którego Skarb Państwa pokrywał należności związane z zamówieniami publicznymi. W takim przypadku zastosowanie ma art. 455 k.c. Jednakże strona pozwana nie mogła pozostawać w opóźnieniu jeżeli toczyło się jeszcze postępowanie mające na celu potwierdzenie istnienia wierzytelności względem wykonawcy, szczególnie jeżeli strona powodowa była informowana o taki postępowaniu. Postępowanie układowe zostało jednak niewątpliwie zakończone wcześniej. Sąd Okręgowy w ogóle nie rozważał czy strona pozwana mogła złożyć listę wierzytelności lub spis wierzytelności o jakich mowa w art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 28 czerwca 2012r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych. W tym zakresie zresztą nie poczynił żadnych ustaleń. Jak zaś wynika z uzasadnienia powołanego wyżej wyroku tut. Sądu wydanego w sprawie(...) względem S. (...) toczyło się postępowanie examinership, tj. postępowanie upadłościowe w rozumieniu art. 2 lit. A Rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z 29 maja 2000r. w sprawie postępowania upadłościowego. Postępowanie to zostało zakończone zatwierdzeniem Zasad Układu z wierzycielami, a dzień 26 lutego 2014r. został wskazany jako dzień zawarcia Układu. Zgodnie z treścią tego Układu wierzytelności powodów wobec strony pozwanej zostały ujęte na liście wierzytelności. Zgodnie z zasadami Układu wierzytelności ujęte na liście miały zostać spłacone w wysokości 5% ich wartości w terminie 30 dni od daty wejścia w życie układu tj. do dnia 26 lutego 2014r. Jeżeli zaś do skutków stosuje się prawo państwa członkowskiego, na terytorium którego postępowanie zostało wszczęte, tzw. „prawo państwa wszczęcia postępowania” (lex concursus), to należało rozważyć w świetle prawa irlandzkiego czy lista wierzytelności sporządzona według spisu wierzytelności może być zrównana ze spisem wierzytelności w odniesieniu do którego nie wniesiono zastrzeżeń, o których mowa w art. 90 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2019 r. poz. 243, z późn. zm., dalej Prawo restrukturyzacyjne), lub sprzeciwu, o którym mowa w art. 91 tej ustawy, lub zatwierdzonego przez sędziego-komisarza spisu wierzytelności. Treść art. 99- 102 Prawa restrukturyzacyjnego wskazuje, że umieszczenie wierzytelności na zatwierdzonej liście wierzytelności stanowi dowód , że wierzytelność objęta spisem wierzytelności istnieje. Po prawomocnym zatwierdzeniu układu wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ. Wierzyciel może żądać zarówno wydania odpisu takiego tytułu jak i na podstawie art. 103 może żądać zwrotu dokumentów złożonych w celu udowodnienia wierzytelności. Na zarządzenie sędziego-komisarza sekretarz sądowy wydaje dokumenty z zaznaczeniem na nich, w jakiej sumie wierzytelność została umieszczona w spisie wierzytelności. Na wniosek przedsiębiorcy sędzia-komisarz, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia wniosku, udzieli również pisemnej informacji, czy wobec wierzytelności stanowiącej przedmiot wniosku zgłoszono sprzeciw lub zastrzeżenie. Oczywiste wiec jest, że w przypadku upadłości czy postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego według prawa polskiego wierzyciel może uzyskać i przedłożyć dokumenty wymagane przez specustawę. Treść prawa irlandzkiego w tym zakresie nie była jednak ani bezsporna ani ustalona. Nie wiadomo więc czy przedłożenie takich dokumentów w ogóle było możliwe i czy skutki sporządzenia takich dokumentów można zrównać z dokumentami postepowania restrukturyzacyjnego czy upadłościowego o jakich mowa w art. 7 ust.1 specustawy . Uznanie w państwie członkowskim Unii Europejskiej układu zawartego i zatwierdzonego przez sąd w postępowaniu upadłościowym wszczętym w innym państwie członkowskim (art. 25 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego, Dz.Urz.UE, rozdział 19, t. 1, s. 191 z późn. zm.) powoduje rozciągnięcie na obszar państwa uznającego ogółu skutków procesowych i materialnoprawnych, które układ wywołuje w państwie, w którym wszczęto postępowanie upadłościowe. Skutki więc sporządzenia listy należało ustalić wprost w świetle prawa irlandzkiego jako właściwego (por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2017 r., I CSK 696/16, nie publ.) i na tej podstawie ocenić czy pozwana mogła uzyskać odpis takiego dokumentu i dopełnić wymogu przedłożenia dokumentów wymaganych przez art. 7 ust. 1 specustawy. Brak możliwości jednak złożenia listy wierzytelności czy spisu nie powinien powodować negatywnych konsekwencji dla pozwanej skoro cele specustawy tj szybkie, choćby częściowe zaspokojenie należności głównych przedsiębiorcy, który zawarł umowę w związku z realizacją zamówienia publicznego na roboty budowlane udzielonego przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad i nie otrzymał wynagrodzenia, nie są zależne od tego czy zamówienie publiczne realizował wykonawca krajowy czy mający siedzibę w innym państwie Unii Europejskiej. W takim przypadku ocena wierzytelności względem wykonawcy powinna nastąpić na podstawie oceny zakresu powagi rzeczy osądzonej wynikającej z wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 8 kwietnia 2015r. IX GC 321/14 (I AGa 182/19). Chociaż powagą rzeczy osądzonej objęta jest w zasadzie jedynie sentencja wyroku, a nie jego uzasadnienie, to jednocześnie w orzecznictwie trafnie uznaje się, że powaga rzeczy osądzonej rozciąga się również na zawarte w uzasadnieniu motywy rozstrzygnięcia, które mogą mieć znaczenie dla ustalenia zakresu mocy wiążącej i powagi rzeczy osądzonej prawomocnego orzeczenia, czyli dla określenia granic jego prawomocności materialnej, w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. uwzględnia się więc także motywy niezbędne dla wyjaśnienia sprawy (porównaj między innymi orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 15 marca 2002 r., II CKN 1415/00, niepubl.; z dnia 13 października 2005 r. I CK 217/05 niepubl, z dnia 15 lutego 2007 r. II CSK 452/06, OSNC-ZD 2008/A/20 i z dnia 16 lipca 2009 r., I CSK 456/08 niepubl). Ma to szczególnie istotne znaczenie w sytuacji gdy doszło do oddalenia powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2011 r. IV CSK 652/10 niepubl). Sąd Apelacyjny zwraca przy tym uwagę, że jakkolwiek art. 7 ust. 1 kształtuje katalog zamknięty (numerus clausus) dokumentów, to jednak ocena istnienia wierzytelności dokonywana na podstawie wymienionych tamże dokumentów nie może pomijać celu regulacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2021r. I CSKP 13/21 niepubl.).

Powyższe wskazuje, że w tej sprawie nie doszło do rozpoznania przez Sąd Okręgowy istoty sprawy. Skutkowało to uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania w oparciu o art. 386§4 k.p.c. w zw. z art. 108§2 k.p.c. i art. 15 zzs ¹ ust. 1 pkt 4 ustawy dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.), w zw. z art. 6 ust.1 i 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.1090).

SSA Sławomir Jamróg