Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2023 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna
w W.

przeciwko (...) spółka z o.o. spółka komandytowa w C.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 19 stycznia 2023 r. sygn. akt IX GC 924/18

oddala apelację;

zasądza od pozwanego (...) spółka z o.o. spółka komandytowa w C. na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna w W. kwotę 8100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I AGa 123/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 4 października 2023r.

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 19 stycznia 2023 roku zasądził od strony pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w C. na rzecz strony powodowej (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 77.500 euro (siedemdziesiąt siedem tysięcy pięćset euro) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 13 lutego 2018 roku do dnia zapłaty (I); zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 27.661 zł (dwadzieścia siedem tysięcy sześćset sześćdziesiąt jeden złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się powyższego wyroku tytułem zwrotu kosztów postępowania (II).

Stanowiska stron:

Strona powodowa (...) spółka akcyjna
w W. wniosła przeciwko stronie pozwanej (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w C. pozew o zapłatę żądając pierwotnie zasądzenia na swoją rzecz kwoty 20.000 euro z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 13 lutego 2018 roku do dnia zapłaty z tytułu regresu wobec strony pozwanej w związku z przyjęciem przez powódkę (ubezpieczyciel) na podstawie umowy ubezpieczenia na rachunek osoby trzeciej (ubezpieczony - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa) pomiędzy ubezpieczającym ( (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.) a powódką odpowiedzialności za skutki zdarzenia szkodzącego i wypłatą na rzecz ubezpieczonego kwoty 85.250 euro odpowiadającą 110 % wartości ładunku, co wynika z łączącej strony umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą (...). Zdaniem powódki z dniem zapłaty odszkodowania, stosownie do treści art. 828 § 1 k.c. w zw. z art. 828 § 3 k.c. nabyła z mocy prawa i do wysokości wypłaconych świadczeń roszczenia jakie przysługiwały poszkodowanemu (ubezpieczony(...)) przeciwko osobom trzecim odpowiedzialnym za szkodę w tym przeciwko pozwanej. Powódka zastrzegła przy tym (k. 8), że dochodzi jedynie części roszczenia (20.000 euro), które ostatecznie przysługuje jej w kwocie 77.500 euro, tj. kwocie odpowiadającej rzeczywistej wartości utraconej przesyłki.

W dniu 6 lipca 2018 r. tut. Sąd wydał nakaz zapłaty uwzględniający żądanie pozwu
(k. 78).

Po wydaniu nakazu zapłaty, pismem datowanym na dzień 5 lipca 2018 r. (k. 82), powódka powołując się na podniesione w pozwie (k. 8) zastrzeżenie modyfikacji pozwu, rozszerzyła żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie ostatecznie kwoty 77.500 euro z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 13 lutego 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu podtrzymując w całości stanowisko przedstawione w pozwie. Na wezwanie (k. 84) do sprecyzowania czy wobec wydania nakazu zapłaty, pismo rozszerzające powództwo stanowi wniosek o kontynuowanie postępowania w trybie zwykłym czy nowe powództwo o zasądzenie kwoty 57.000 euro, wskazała (k. 129), że pismo to jest wnioskiem
o kontynuowanie postępowania w trybie zwykłym.

W sprzeciwie (k. 88) od wydanego nakazu zapłaty (k. 78) strona pozwana zaskarżyła nakaz w całości i wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych.

W związku z wnioskiem pozwanej zawartym w sprzeciwie oraz piśmie datowanym na dzień 23 maja 2019 r. (k. 155) (...) S.A. w W. została zawiadomiona o toczącym się postepowaniu i możliwości przystąpienia do niego w charakterze interwenienta ubocznego w trybie art. 84 k.p.c. (k. 167, 170) – pismo sądu doręczono w dniu 24 czerwca 2019 r. lecz pozostało bez odpowiedzi.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

- przyjęcie przez pozwaną przesyłki do przewozu w dniu 1 czerwca 2017 r. bez zastrzeżeń,
- kradzież ciągnika siodłowego marki D. (...)o nr rej. (...) wraz z naczepą marki W. o nr rej. (...) i ustawionym na niej kontenerem (...) wraz z zawartością w postaci elementów zgrzewarki wysokiej częstotliwości wraz z osprzętem w okresie od dnia 2 czerwca 2017 r. do dnia 5 czerwca 2017 r. z parkingu stacji Paliw (...) (...)-(...) K., ul. (...)) usytuowanego przy autostradzie (...),

- okoliczności i przyczyny pozostawienia zestawu siodłowego na wskazanym parkingu,

- zgłoszenie szkody przez (...) (ubezpieczający) u powódki, którą ta zarejestrowała pod numerem (...),

- poinformowanie pozwanej przez (...) o szkodzie i odpowiedzialności za nią pozwanej oraz możliwości skierowania do pozwanej roszczenia regresowego,

- wszczęcie śledztwa w sprawie wskazanej wyżej kradzieży a także jego umorzenie wobec niewykrycia sprawców,

- przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego w związku z kradzieżą,

- wypłata na rzecz ubezpieczonego, tj. (...)kwoty 85.250 euro odpowiadającej 110 % wartości ładunku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako ubezpieczający zawarła w dniu 2 czerwca 2017 r. z powódką (...) spółką akcyjną
w W. jako ubezpieczycielem umowę ubezpieczenia mienia w transporcie międzynarodowym/krajowym na rachunek osoby trzeciej, tj. (...) spółka ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej jako ubezpieczonej na okres od dnia 2 czerwca 2017 r. do dnia 15 lipca 2017 r. Ubezpieczenie dotyczyło mienia w postaci zgrzewarki wysokiej częstotliwości (numer seryjny # (...)# (...)# (...)# (...)) w zakresie jego transportu multimodalnego na trasie P.(Polska) - Zjednoczone Emiraty Arabskie, na zasadach określonych w polisie nr (...), będącej potwierdzeniem zawarcia powyższej umowy, Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia OWU Mienia w Transporcie ( (...)) (...) S.A. z dnia 8 sierpnia 2007 r. wraz z aneksem nr (...) oraz Instytutowych Klauzulach Ładunkowych. Suma ubezpieczenia wskazana w polisie oznaczona została jako 110 % = 445.500 euro. Jak wynika z § 1 OWU (k. 21) ubezpieczyciel udziela ochrony ubezpieczeniowej mieniu w transporcie osobom prawnym a umowa może być zawarta tak jak w niniejszej sprawie na rachunek innej osoby – w takim przypadku przepisy dotyczące ubezpieczającego stosuje się odpowiednio do ubezpieczonego czyli w realiach niniejszej sprawy (...). Potwierdzenie zawarcia umowy stanowi wystawiona polisa. Szkoda w rozumieniu OWU to bezpośrednia utrata lub ubytek wartości mienia ubezpieczonego z powodu jego zaginięcia. Zgodnie z § 23 i 24 OWU ubezpieczyciel jest zobowiązany do pokrycia szkody w granicach sumy ubezpieczenia. Transport urządzenia miał odbyć się w elementach umieszczonych w trzech kontenerach. Załadunek kontenerów odbył się na terenie spółki (...) sp. z o.o. w P. (ok. 10 km od W.). Do kontenera przewożonego ciągnikiem siodłowym D. o nr rej. (...) wraz z naczepą W. nr rej. (...) załadowano elementy systemu torowiska zgrzewarki o wartości 77.500 euro. Po odbyciu odprawy celnej (Urząd Celny we W.) kierowca - A. K. pozostawił zestaw na parkingu przy stacji paliw (...) w K. (pojazd zgodnie z przewidywaniami kierowcy miał znajdować się na parkingu przez 3 dni w dacie 2 czerwca 2017 r. - 5 czerwca 2017 r.) i udał się do domu łapiąc tzw. „okazję”. Wrócił na ten sam parking w dniu 5 czerwca 2017 r. około godziny 23:00 gdzie dostrzegł brak ciągnika siodłowego D. o nr rej. (...) wraz z naczepą W. nr rej. (...) oraz ładunkiem, co zgłosił w dniu 6 czerwca 2017 r. na komisariacie Policji w K.. Przewoźnik czyli pracodawca kierowcy był świadom wysokiej wartości ładunku. Kierowca wybrał przedmiotowy ogólnodostępny parking, który znajduje się przy (...) ponieważ korzystał z niego wcześniej, jak również korzystają z niego inni kierowcy. Kierowca nie miał obowiązku wyboru tego właśnie parkingu, nadto nie był pod presją niezwłocznego zatrzymania się na tym parkingu z uwagi na upływ dobowego czasu pracy. Teren parkingu był pozbawiony ochrony. W okolicy -w odległości nie większej niż 50 km od siedziby spółki (...) - znajdowały się co najmniej trzy ogrodzone, całodobowo strzeżone i monitorowane parkingi TIR a nadto miejsce załadunku, tj. siedziba spółki (...) (ul. (...),(...)-(...) P.) dysponująca strzeżonym, zamkniętym i monitorowanym parkingiem znajdowała się w odległości 12,6 km od stacji paliw (...), na terenie, której kierowca pozostawił pojazd. Pismem z dnia 1 lutego 2018 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 77.500 euro w związku z zaistnieniem szkody polegającej na zaginięciu ładunku i wypłaty przez powódkę na rzecz podmiotu uprawnionego (...) odszkodowania w łącznej kwocie 77.500 euro.

Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy

Stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów, zeznań świadków – powyższe materiały i zeznania Sąd uznał za miarodajne i wiarygodne dla wydania rozstrzygnięcia. Zdaniem Sądu dowody z dokumentów dają spójny materiał dowodowy, który potwierdzony jest zeznaniami wymienionych osób. Materiał dowodowy nie wykazał aby po stronie pozwanej jako przewoźnika, w tym w ramach realizacji przedmiotowego przewozu nie leżały obowiązki związane z zabezpieczeniem przewożonego towaru przed szkodą, w tym polegającą na całkowitym zaginięciu towaru. W realiach sprawy polegały one na pozostawieniu auta wraz z towarem na parkingu ogrodzonym, całodobowo strzeżonym i monitorowanym. Kierowca strony pozwanej nie pozostawił jednak auta wraz z towarem na takim właśnie parkingu co było bezpośrednim powodem utraty ciągnika siodłowego i towaru czyli zdarzenia szkodowego. Tym samym wobec wypłaty przez ubezpieczyciela czyli powódkę sumy ubezpieczenia ubezpieczonemu czyli (...) ubezpieczyciel zyskał prawo do regresu wobec strony pozwanej.

Ocena prawna dokonana przez Sąd Okręgowy:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie zarówno co do zasady jak i wysokości. Biorąc pod uwagę okoliczności bezsporne a także ustalenia poczynione przez tut. Sąd na bazie dokumentów zaoferowanych przez strony a także na podstawie zeznań świadków nie ulega wątpliwości, że w związku z realizacją umowy ubezpieczenia mienia
w transporcie międzynarodowym/krajowym z dnia 2 czerwca 2017 r. pomiędzy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako ubezpieczającym a powódką (...) spółką akcyjną w W. jako ubezpieczycielem, zawartą na rachunek osoby trzeciej, tj. (...) spółka ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej jako ubezpieczonej, na okres od dnia 2 czerwca 2017 r. do dnia 15 lipca 2017 r. czyli nastąpieniem zdarzenia szkodowego, powódka jako zobowiązana do pokrycia szkody w granicach sumy ubezpieczenia, wypełniła swoje zobowiązanie i dokonała wypłaty na rzecz (...) kwoty 82.500 euro jak sumy ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia to 110 % kwoty 77.500 euro stanowiącej wartość zaginionego towaru i zapłaty kwoty 77.500 euro jaką powódka dochodzi od pozwanej w niniejszym postępowaniu. Zgodnie z treścią art. 828 § 1 k.p.c. jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania (…). Paragraf 3 cyt. przepisu wskazuje też, że zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek. Zatem w realiach niniejszej sprawy powódce na mocy zacytowanego przepisu wprost przysługuje przeciwko pozwanej roszczenie, jakie przysługiwało poszkodowanemu (ubezpieczonej) (...) przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, do wysokości wypłaconego świadczenia. Jako, że transport miał miejsce na trasie międzynarodowej zastosowanie będą miały również przepisy postanowień Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Towarów CMR z dnia 19 maja 1956 roku, w tym w związku z naruszeniami ze strony pozwanej jako przewoźnika. W stanie faktycznym miała miejsce szkoda rozumiana jako całkowite zaginięcie towaru. Zgodnie z art. 17 ust. 1 Konwencji CMR przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpi w czasie między przyjęciem towaru, a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy (zasada winy domniemanej). Przepis art. 29 ust. 1 Konwencji CMR wskazuje, że przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność, jeżeli szkoda jest następstwem złego zamiaru lub niedbalstwa przewoźnika, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem. Tak więc pojęcie niedbalstwa (nie użyto sformułowania rażące niedbalstwo) przewoźnika jest tożsame ze złym zamiarem według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej czyli zgodnie z przepisami polskiej ustawy Prawo przewozowe. Artykuł 86 tej ustawy stanowi, że przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika przy czym co ważne w realiach niniejszej sprawy według art. 3 Konwencji CMR, przewoźnik odpowiada jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji. W realiach niniejszej sprawy należy wskazać, że w dniu 8 czerwca 2017 r. ubezpieczający zgłosił szkodę u powódki, którą zarejestrowała pod numerem (...) i ostatecznie – w związku z zaistniałym zdarzeniem – kradzieżą strona powodowa wypłaciła na rzecz ubezpieczonego kwotę 85.250 euro przyjmując odpowiedzialność za skutki zdarzenia szkodzącego. Powyższa szkoda w postaci całkowitego zaginięcia towaru wyniknęła z rażącego niedbalstwa po stronie przewoźnika, który mając świadomość wartości towaru winien jako profesjonalista dopilnować aby kierowca, któremu powierzył czynności przewozu pozostawił zestaw siodłowy wraz z ładunkiem w miejscu bezpiecznym a więc na parkingu monitorowanym, strzeżonym i zamkniętym. Możliwość taka istniała ponieważ w okolicy zlokalizowane są w odległości nie większej niż 50 km od siedziby spółki (...) co najmniej 3 ogrodzone, całodobowo strzeżone i monitorowane parkingi TIR a nadto miejsce załadunku, tj. siedziba spółki (...), dysponujące strzeżonym, zamkniętym i monitorowanym parkingiem znajdowało się w odległości 12,6 km od stacji paliw (...), na terenie, której kierowca pozostawił pojazd. Tymczasem kierowca zaniechał takiego rozwiązania i wybrał przedmiotowy parking, który znajduje się przy ogólnie dostępnej (...) i nie funkcjonuje jako strzeżony, zamknięty i monitorowany w stopniu zapewniającym ochronę, w tym rozumianą jako natychmiastowa reakcja na zdarzenia, których celem może być szkoda w powierzonym mieniu lub jego utrata. Wyboru takiego rozwiązania nie uzasadnia ani presja zatrzymania się na tym parkingu z uwagi na upływ dobowego czasu pracy ani również fakt, że pozwany korzystał z tego parkingu wcześniej jak również to, że korzystają z niego inni kierowcy. Jak wynika z zeznań świadka N. K. (spedytor) 00:10:42.160 był on zaskoczony faktem pozostawienia przez kierowcę auta wraz z ładunkiem na takim parkingu na okres kilku dni – nie jest to działanie standardowe i adekwatne do sytuacji. Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie przedstawionych wyżej przepisów konwencji CMR oraz Prawa przewozowego regulujących kwestie z jednej strony obowiązków profesjonalnego przewoźnika w przewozie międzynarodowym i krajowym sprowadzających się do realizacji umowy przewozu z należytą starannością nakierowaną na nie tylko skuteczne przewiezienie ładunku ale również jego nie uszkodzenie a przede wszystkim nie utracenie powierzonego towaru a z drugiej strony rygorystycznie zaprojektowaną odpowiedzialność za niedochowanie tych wymogów sprowadzającą się do stosowania zasady winy domniemanej (art. 17 konwencji) czy niedbalstwa przewoźnika sprowadzonego do złego zamiaru (art. 29 konwencji) należy stwierdzić, że odpowiedzialność przewoźnika oparta na postanowieniach Konwencji CMR jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że aby się z niej zwolnić przewoźnik winien udowodnić, że podjął wszystkie działania konieczne do uniknięcia ziszczenia się danej negatywnej okoliczności a w przypadku jej ziszczenia, że nie mógł zapobiec jej skutkom. Opisane wyżej zachowanie przewoźnika (zaparkowanie auta i ładunku w miejscu niespełniającym standardów wymaganego dla takiego ładunku zabezpieczenia przed utratą) w żadnym razie nie może być kwalifikowane jako mające w wystarczającym stopniu cechy działania zapobiegającego powstałej szkodzie w postaci utraty ładunku. Z tych powodów nie można dojść do wniosku, że pozwana nie ponosi odpowiedzialności za utratę towaru powierzonego do przewozu. Pozwana nie wykazała okoliczności, na podstawie których można by wyłączyć jej odpowiedzialność za utratę ładunku. Nie są nimi na pewno podnoszone okoliczności stałego parkowania w tym miejscu przez pracowników pozwanej i innych przewoźników. Z tych powodów na zasadzie art. 361 § 1 k.c. wobec faktu, iż nastąpiła utrata ładunku wartego 77.500 euro i taką kwotę wypłaciła powódka ubezpieczonej (...) regres o zapłatę wymienionej kwoty powódce przez pozwana jest uzasadniony. Nie budziła bowiem wątpliwości Sądu wartość skradzionego towaru – wykazana dokumentami załączonym do akt sprawy. Na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 k.c., tut. Sąd naliczył odsetki zgodnie z żądaniem czyli od dnia 13 lutego 2018 roku do dnia zapłaty a więc od dnia następującego po upływie 7 dniowego terminu, wyznaczonego w doręczonym pozwanej w dniu 5 lutego 2018 r. piśmie powódki z dnia 1 lutego 2018 roku. W tym stanie rzeczy na mocy cytowanych wyżej przepisów należało uznać, że roszczenie powódki zasługiwało na uwzględnienie w całości o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

O kosztach postępowania (punkt II wyroku) tut. Sąd orzekł w oparciu
o art. 98 k.p.c. Jako że stronę pozwaną należało uznać za stronę przegrywającą, zobowiązana jest ona do zwrotu powódce poniesionych kosztów postępowania. Na koszty procesu złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 18.844 zł (vide: k. 124, 127-128), wynagrodzenie pełnomocnika, które zgodnie z § 3 ust. 2 w zw. z § 2 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie roku wyniosło 10.800 zł oraz kwota 17 zł tytułem opłaty kancelaryjnej od udzielonego pełnomocnictwa uiszczonej przez stronę powodową.

Apelacja pozwanego

Pozwany zaskarżył wyrok w całości i domagał się uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę wyroku i oddalenie powództwa.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

naruszenie przepisów postępowania art. 193 § 3 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c. a to w następstwie wadliwego przyjęcia, iż wobec złożenia przez powódkę pism procesowych (k. 82, 129) doszło do rozszerzenia żądania pozwu i w konsekwencji nieważność postępowania w tym zakresie z uwagi na pozbawienie pozwanego możliwości obrony swych praw w tym „rozszerzonym" zakresie (art. 379 pkt 5 k.p.c.);

na zasadzie art. 368 § l ¹ k.p.c. w zarzutach co do podstawy faktycznej rozstrzygnięcia wskazano fakty ustalone przez sąd pierwszej instancji niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy:

powód był uprawniony do przyjęcia odpowiedzialności za skutki zdarzenia szkodzącego i do wypłaty na rzecz ubezpieczonego kwoty 85.250 EURO odpowiadającej 110% wartości ładunku,

odszkodowanie zostało wypłacone osobie uprawnionej według I. (skoro z okoliczności wynika, iż ubezpieczyciel cargo (powód) wypłacił odszkodowanie niezgodnie ze sztuką zamiast odbiorcy wypłacił nadawcy (do pozwu dołączono fakturę eksportową z klauzulą CIF, ang. cost, Insurance, freight - czyli transport na ryzyku odbiorcy),

istniała ochrona ubezpieczeniowa, powstała zgodnie z twierdzeniami pozwu na mocy umowy zawartej w dniu 2 czerwca 2017 r. przez powódkę z (...) Polska sp. zo.o. (ubezpieczający) z (...) sp. z o.o. sp. kom. (poszkodowany) z okresem ubezpieczenia od dnia 2 czerwca 2017 r. do dnia 15 lipca 2017 r.,

przed wniesieniem pozwu wyczerpano tryb reklamacyjny, o którym mowa w art. 75 ust. 1 prawa przewozowego, tj. uprawniony wierzyciel wniósł reklamację, o której mowa w art. 32 ust.2 Konwencji CMR,

pozwany dopuścił się rażącego niedbalstwa, tj. można mu przypisać naruszenie podstawowych zasad ostrożności,

powód nabył, z dniem zapłaty odszkodowania jw., z mocy prawa i do wysokości wypłaconych świadczeń roszczenia, jakie przysługiwały poszkodowanemu (...) sp. z o.o. przeciwko osobom trzecim odpowiedzialnym za szkodę, w tym przeciwko pozwanemu;

Na zasadzie art. 368 § l ¹ k.p.c. w zarzutach co do podstawy faktycznej rozstrzygnięcia wskazuję istotne dla rozstrzygnięcia fakty nieustalone przez sąd pierwszej instancji pozwany dochował najwyższego stopnia zawodowej staranności dla zabezpieczenia przewożonego ładunku i nie można mu zarzucić ani niedbalstwa ani złego zamiaru.

nierozpoznanie istoty sprawy, w następstwie pominięcia merytorycznych zarzutów pozwanej,

naruszenie przepisów art. 233 k.p.c. i art. 316 k.p.c., a to poprzez błędną, dowolną, arbitralną i sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego oraz pominięcie przy wydawaniu orzeczenia istotnej części zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (rozwinięcie zarzutu w uzasadnieniu),

stanowiący konsekwencję dowolnej oceny materiału dowodowego błąd w istotnych okolicznościach faktycznych leżących u podstaw wydanego orzeczenia, stosownie do zarzutów jak w pkt IV i V powyżej,

naruszenie art. 29 ust. 1 Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Towarów CMR z dnia 19 maja 1956 roku - poprzez niezasadne przyjęcie, że pozwana nie może skorzystać z postanowień, które wyłączają lub ograniczają jej odpowiedzialność, albowiem szkoda w transporcie jest następstwem jej niedbalstwa,

naruszenie art. 828 § 1 k.c. (Sąd w uzasadnieniu w części motywacyjnej błędnie napisał „k.p.c") - poprzez jego niezasadną interpretację polegającą na przyjęciu, że przepis ten znajduje zastosowanie w odniesieniu do roszczenia objętego pozwem.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne. Sąd Apelacyjny akceptuje również rozważania prawne dokonane przez Sąd Okręgowy.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego to należy wskazać, że istotnie brak jest dowodów doręczenia pozwanemu pism rozszerzających powództwo, ale na rozprawie 20.10.2022r. Sąd zobowiązał strony do zajęcia ostatecznego stanowiska. Powód złożył pismo datowane na 27.10.2022r. Pismo przesłał pełnomocnikowi pozwanego. W piśmie tym wskazał, że jego roszczenie dotyczy kwoty 77 500 euro. Na rozprawie w dniu 19.01.2023r. Sąd wskazał, że wpłynęło przedmiotowe pismo. Na rozprawie obecny był pełnomocnik pozwanego i w żaden sposób nie odniósł się do kwestii wysokości roszczenia. Zatem Sąd Apelacyjny uznał, ze pozwany wiedział o wysokości roszczenia powoda.

Zarzuty związane z oceną materiału dowodowego i ustaleniami faktycznego nie są uzasadnione.

W kontekście powyższego, w pierwszej kolejności wskazać godzi się, że ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawiane uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast w tym zakresie wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie innej niż ocena sądu (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r. w sprawie V CKN 17/2000, orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r. II UKN 76/99).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, pozwany nie zdołał wykazać, by Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę niniejszą naruszył zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, by Sąd ten popełnił błąd w ustaleniach faktycznych.

Zarzut, że powód był uprawniony do przyjęcia odpowiedzialności za skutki zdarzenia szkodzącego i do wypłaty na rzecz ubezpieczonego kwoty 85 250 EURO odpowiadającej 110% wartości ładunku nie jest uzasadniony. Na wstępie należy zaznaczyć, że powód dochodził kwoty 77 500 euro, a więc okoliczność, że suma ubezpieczenia przekracza wartość towaru pozostaje bez znaczenia, ponieważ powód tej nadwyżki nie dochodził. Pozwany wskazuje, że brak dowodu opłacenia składki. art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności Należy jednak podkreślić, że zgodnie z swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Zatem essentialia negotii umowy ubezpieczenia to zobowiązanie do zapłaty składki, a nie jej zapłata. Z polisy zaś wyraźnie wynika, że ubezpieczający zobowiązał się do zapłaty składki w wysokości 2 094 zł. do dnia 7.06.2017r. Zgodnie zaś z § 8 OWU umowa została zawarta z chwilą wystawienia polisy, a nie zapłaty składki. Dla zawarcia umowy nie ma również znaczenia fakt wystawienia lub nie certyfikatu ubezpieczenia. Polisa został wystawiona 2.06.2027r. Brak zapłaty składki nie powoduje rozwiązania umowy tylko powstanie wierzytelności o jej zapłatę. Podpisana polisa i wniosek znajdują się na k,143 i 144.

Zarzut, że odszkodowanie nie zostało wypłacone osobie uprawnionej według I.(skoro z okoliczności wynika, iż ubezpieczyciel cargo (powód) wypłacił odszkodowanie niezgodnie ze sztuką zamiast odbiorcy wypłacił nadawcy (do pozwu dołączono fakturę eksportową z klauzulą CIF, ang. cost, Insurance, freight - czyli transport na ryzyku odbiorcy), nie jest uzasadniony. Przede wszystkim zasady I. nie stanowią prawa powszechnie obowiązującego, a pozwany nie przedłożył tych zasad. Nie można więc ocenić i zweryfikować prawidłowości tych twierdzeń. Co więcej na stronie (...) wskazane jest, że CIF Cost Insurance and Freight (koszt ubezpieczenie i fracht) – oznacza, że ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na kupującego, gdy towary znajdują się na pokładzie statku. Z ustalonego stanu faktycznego wynika zaś, że ubezpieczony był sprzedającym, a towar nie dotarł do statku. W końcu należy wskazać, że pozwany nawet nie wykazał, aby umowa między ubezpieczonym a kupującym została zawarta na tych warunkach.

Zarzut, że przed wniesieniem pozwu wyczerpano tryb reklamacyjny, o którym mowa w art. 75 ust. 1 prawa przewozowego, tj. uprawniony wierzyciel wniósł reklamację, o której mowa w art. 32 ust.2 Konwencji CMR, nie jest uzasadniony. Zgodnie z art. 75 prawa przewozowego dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym na podstawie ustawy lub przepisów wydanych w jej wykonaniu przysługuje uprawnionemu po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji, przewoźnikowi zaś - po bezskutecznym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty (1). Reklamacje lub wezwanie do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji lub wezwania do zapłaty (2). Z tego przepisu wynika, że złożenie reklamacji istotnie czasowo wyłącza drogę sądową. Nie ma to jednak znaczenia w niniejszej sprawie, albowiem pozew można złożyć po bezskutecznym jej rozpoznaniu. A reklamacja jest bezskuteczna jeżeli przewoźnik nie zapłaci w terminie 3 miesięcy. W niniejszej sprawie powód złożył pozew, a zatem nawet jak nie doszło do złożenia reklamacji to właśnie pozew należy traktować jako reklamację. Pozew został złożony 21.03.2023r., a więc do wyrokowania minęło 3 miesiące. Pozwany nie zapłacił roszczenia. Nawet więc jeżeli w chwili złożenia pozwu droga sądowa nie była dopuszczalna to w chwili wyrokowania już tak. Jeżeli zaś chodzi o art. 32 ust.2 Konwencji „o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamację i zwróci załączone do niej dokumenty. W razie częściowego przyjęcia reklamacji bieg przedawnienia wznawia się tylko dla tej części reklamacji, która pozostaje sporną. Dowód otrzymania reklamacji lub odpowiedzi na nią oraz zwrotu jej załączników ciąży na stronie, która się powołuje na ten fakt. Reklamacje późniejsze w tym samym przedmiocie nie zawieszają przedawnienia - to ten przepis w ogóle nie wyłącza drogi sądowej w przypadku braku reklamacji. Reguluje on tylko kwestię zawieszenia biegu terminów przedawnienia w sytuacji gdy zostanie ona złożona.

Zarzut iż pozwany nie dopuścił się rażącego niedbalstwa, tj. można mu przypisać naruszenie podstawowych zasad ostrożności łączy się z zarzutem naruszenie art. 29 ust. 1 Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Towarów CMR z dnia 19 maja 1956 roku ( Przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem). Kwestia dlaczego Sąd Okręgowy przyjął rażące niedbalstwo pozwanego został dokładnie wyjaśniona. Fakt, że dotychczas pozostawiono samochody na tym parkingu oraz że inni też tak robili nie ma większego znaczenia. Przewożąc tak wartościowy towar pozwany powinien dochować zdecydowanie wyższych standardów jego zabezpieczenia, a przede wszystkim powinien zostawić samochód z towarem na strzeżonym parkingu, które były w okolicy.

Zarzut naruszenia art. 828 § 1 kc ( jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela) nie jest uzasadniony. Jak wynika z powyższych ustaleń powód wypłacił odszkodowanie poszkodowanemu, a zatem wstąpił w jego prawa i może dochodzić roszczeń wobec pozwanego.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł stosując zasadę z art. 98 kpc i w całości obciążono nimi pozwanego. W skład zasądzonych kosztów wchodzi wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 8100 zł wyliczone w oparciu o §10.1.1) i §2.7) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. „w sprawie opłat za czynności radców prawnych”.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.

Strona z