Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSA Zygmunt Drożdżejko

Protokolant Madelaine Touahri

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2025 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy (...)

przeciwko (...) Sp. z o.o. w R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. akt VII GC 140/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I w ten sposób, że oddala powództwo co do kwoty 387 549,76 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem tysięcy pięćset czterdzieści dziewięć złotych i siedemdziesiąt sześć groszy) z odsetkami oraz zasądza od powoda Gminy (...) na rzecz pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. kwotę 14 189,29 zł (czternaście tysięcy sto osiemdziesiąt dziewięć złotych i dwadzieścia dziewięć groszy) tytułem kosztów procesu z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od powoda Gminy (...) na rzecz pozwanego (...) Spółka z o.o. w R. kwotę 8 100 zł (osiem tysięcy sto złotych) z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku w pkt. 2 do dnia zapłaty, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I AGa 128/23

UZASADNIENIE

wyroku 21 lutego 2025r.

W pozwie złożonym w dniu 11.08.2015 r. powód Gmina (...) domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki z o.o. w R. kwoty 476 686,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17.09.2013 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu, tytułem odszkodowania za poniesioną szkodę.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2018r. Sąd Okręgowy w K. oddalił powództwo z powodu przedawnienia roszczenia.

Wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2019r. Sąd Apelacyjny w Krakowie uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, przyjmując, że nie doszło do przedawnienia roszczenia.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2022r. Sąd Okręgowy w Kielcach zasądził od (...) Spółki z o.o. w R. na rzecz Gminy (...) kwotę 387 549,76 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem tysięcy pięćset czterdzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt sześć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 października 2015r. do dnia zapłaty oraz kwotę 63 490,03 zł (sześćdziesiąt trzy tysiące czterysta dziewięćdziesiąt złotych trzy grosze) tytułem kosztów procesu (I); oddalił powództwo w pozostałej części (II).

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W dniu 20.10.2006 r. strony zawarły umowę nr (...) (...)- (...) na wykonanie prac projektowych, której przedmiotem było wykonanie przez pozwanego na rzecz powoda dokumentacji projektowej na budowę kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków dla zadania „Rozbudowa i przebudowa systemu wodno-kanalizacyjnego gminy (...) i (...)” (§1 pkt 1 umowy). Zgodnie z §1 pkt 4 umowy projektant miał przyjąć obowiązki nadzoru autorskiego w czasie realizacji inwestycji wg warunków jak w załączniku do umowy pt. „Nadzór autorski”. Przyjęte rozwiązanie konstrukcyjno-technologiczne musiały być zaakceptowane przez zamawiającego i musiały uwzględnić przy wymaganym efekcie ekologicznym koszty eksploatacji oczyszczalni ścieków nie większe niż 2 zł/1m ^{( 3)} (§1 pkt 4). Termin wykonania umowy był dwuetapowy. Do dnia 31.07.2007 r. miała być przekazana dokumentacja projektowa, a do dnia 31.10.2007 r. prawomocne pozwolenie na budowę (§2 pkt 1 i 2). Termin udzielonej przez projektanta gwarancji wynosił 10 lat i biegł od daty odbioru końcowego. Ze strony projektanta osobą wyznaczoną do kierowania pracami była M. S., zaś koordynatorem do spraw kontaktów z projektantem z ramienia zamawiającego był P. K. (§3). Zgodnie z §14 umowy jej integralną częścią były SIWZ oraz załączniki Nadzór autorski i Karta gwarancyjna. W pkt 3 SIWZ przedmiotem zamówienia było wykonanie m.in. oczyszczalni ścieków w miejscowości (...) o przepustowości 700 m ^{( 3)}/d z możliwością rozbudowy - przebudowa i rozbudowa wraz z modułem oczyszczania ścieków pokąpielowych w ilości 200 m ^{( 3)}/d. Załącznik nr(...) do SIWZ -

założenia techniczno-ekonomiczne do projektowania, zawierał informację, że oczyszczalnia w S. oczyszcza wody pokąpielowe zawierające m.in. chlorki oraz siarczany. Zgodnie z załącznikiem do umowy Nadzór autorski, projektant zobowiązany był do stałego pełnienia czynności nadzoru autorskiego we wszystkich branżach oraz w zakresie określonym w §3 załącznika, w okresie od zakończenia prac projektowych do zakończenia realizacji inwestycji. Nadzór ten obejmował m.in. wprowadzanie na wniosek zamawiającego rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w dokumentacji projektowej, uzgadnianie na wniosek zamawiającego zmian rozwiązań projektowych proponowanych przez inwestora bezpośredniego lub wykonawcę robót, udzielanie na wniosek zamawiającego informacji i wyjaśnianie wątpliwości uczestnikom procesu inwestycyjnego, stwierdzanie w toku robót budowlanych ich zgodności z projektem. Aneksami nr (...) do umowy strony zmieniały termin jej wykonania, zaś aneksem nr (...) wysokość wynagrodzenia z kwoty 615 978 zł brutto na kwotę 616 378 zł. Jednym z projektów wykonanych przez pozwanego był projekt wykonawczy Oczyszczalni ścieków komunalnych w technologii (...) i oczyszczalni ścieków pokąpielowych w technologii (...) w miejscowości W. gmina (...), Część: Technologia oczyszczalni ścieków pokąpielowych. Pozwany zlecił wykonanie dokumentacji projektowej tj. projektu budowlanego i wykonawczego dotyczącej oczyszczalni ścieków komunalnych i oczyszczalni ścieków pokąpielowych, (...) Sp. z o.o. w K.. Umowa o podwykonawstwo zawarta pomiędzy pozwanym a (...) Sp. z o.o. w dniu 6.11.2006 r. przewidywała wykonanie dokumentacji projektowej oczyszczalni ścieków w S. o przepustowości 700 m ^{( 3)}/d wraz z modułem oczyszczania ścieków pokąpielowych w ilości 200 m ^{( 3)}/d. Zgodnie z §3 umowy jej integralną częścią był SWIZ - Przebudowa i rozbudowa systemu wodno-kanalizacyjnego gminy (...) i (...). Podwykonawca sporządził projekt oczyszczalni ścieków komunalnych, zaś wykonanie projektu oczyszczalni ścieków pokąpielowych, za zgodą powodowej Gminy i za wiedzą pozwanego zlecił dalszemu podwykonawcy (...) Sp. z o.o. w W.. Na potrzeby wykonania dokumentacji projektowej dotyczącej technologii oczyszczalni ścieków pokąpielowych i przed doborem urządzeń podwykonawca (...) Sp. z o.o. nie wykonywał badań tych ścieków, jak też takich badań nie otrzymał od zamawiającego tj. (...) Sp. z o.o. bądź pozwanego. Założenia do wykonania dokumentacji (...) Sp. z o.o. otrzymał od (...) Sp. z o.o., w tym wgląd do SIWZ. Na etapie postępowania przetargowego Gmina udostępniła pozwanemu projekt wykonawczy funkcjonującej wcześniej oczyszczalni ścieków pokąpielowych w celach poglądowych. (...) Sp. z o.o. ani pozwany badań ścieków pokąpielowych nie wykonywali ani nie zlecali ich wykonania swoim podwykonawcom Badania ścieków wykonał dopiero na etapie rozruchu technologicznego oczyszczalni (...) Sp. z o.o. Projekt wykonawczy dotyczący technologii oczyszczalni ścieków pokąpielowych przewidywał zamontowanie stacji odwróconej osmozy (...) o wydajności 29,4m ^{( 3)}/h. W projekcie zastosowano urządzenia ze wskazaniem konkretnych producentów z uwagi na specjalistyczny charakter oczyszczalni. Miało to gwarantować prawidłową pracę oczyszczalni oraz osiągnięcie oczekiwanego efektu ekologicznego. Projekt przewidywał możliwość, po uzgodnieniu z projektantem, zastąpienia zastosowanych urządzeń urządzeniami równoważnymi, nieodbiegającymi parametrami technicznymi od zaproponowanych rozwiązań. W dniu 21.10.2009 r. powód w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zawarł z K. M., prowadzącym działalność pod nazwą Przedsiębiorstwo (...)umowę nr (...).(...) (...) (...). Jej przedmiotem było zadanie pn „Rozbudowa i przebudowa systemu wodno-kanalizacyjnego Gminy (...) i (...)”, w skład którego wchodziła budowa oczyszczalni ścieków komunalnych w technologii(...) o przepustowości 700 m ^{( 3)}/d i oczyszczalni ścieków pokąpielowych w technologii (...)o przepustowości 200 m ^{( 3)}/d w miejscowości W. gm. (...). Szczegółowy opis i zakres rzeczowy przedmiotu zamówienia zawierały m.in. dokumentacja projektowa stanowiąca integralną część umowy, w skład której wchodziły projekt budowlany i projekt wykonawczy oczyszczalni ścieków, w tym projekt technologii ścieków pokąpielowych. Budowa oczyszczalni w W. miała nastąpić w okresie 2010-30.09.2011 r., a realizacja całego zadania miała zostać zakończona do dnia 31.10.2012 r. Już po sporządzeniu dokumentacji projektowej, z uwagi na wycofanie się z dostawy producenta stacji odwróconej osmozy firmy (...), (...) Sp. z o.o. podjął decyzję o wyborze innego producenta, zamawiając w dniu 26.07.2011 r. stację odwróconej osmozy w (...) Sp. z o.o. w T.. Dostawę urządzeń do oczyszczalni ścieków pokąpielowych K. M. zlecił (...) Sp. z o.o. Montażu instalacji dokonywał wykonawca inwestycji pod nadzorem (...) Sp. z o.o. W miesiącu grudniu 2011 r. wykonawca K. M. przystąpił do rozruchu technologicznego oczyszczalni ścieków pokąpielowych. W piśmie z dnia 28.12.2011 r. powód zgłosił pozwanemu problemy wynikłe w trakcie rozruchu technologicznego, a mianowicie nieosiąganie przez oczyszczalnię ścieków pokąpielowych zakładanej wydajności 200 m ^{( 3)}/d. Podczas rozruchu oczyszczalnia osiągnęła maksymalną wydajność 60 m ^{( 3)}/d. W dniu 10.12.2012 r. kierownik budowy i inspektor nadzoru dokonali w Dzienniku budowy wpisu, że oczyszczalnia ścieków pokąpielowych nie osiąga zakładanej wydajności i nie jest możliwa jej praca bez stałego nadzoru oraz że wymaga to zmian projektu technologii oczyszczalni ścieków pokąpielowych. Nieosiąganie przez oczyszczalnię ścieków pokąpielowych w miejscowości W. zakładanej w projekcie wydajności powód ponownie zgłosił pozwanemu pismem z dnia 19.12.2012 r. Problemy z rozruchem oczyszczalni były poruszane na spotkaniach z udziałem powoda, pozwanego, projektantów, wykonawcy robót budowlanych w miesiącach styczeń-kwiecień 2013 r. W piśmie z dnia 28.02.2013 r. powód zażądał od pozwanego przedstawienia do dnia 22.03.2013 r. kompletnej dokumentacji zamiennej pozwalającej na przebudowę technologii oczyszczania ścieków pokąpielowych, twierdząc, że błędy projektowe uniemożliwiają odbiór inwestycji zaplanowany na sierpień 2013 r. Na spotkaniu w dniu 4.04.2013 r. z udziałem stron, pozostałych projektantów i wykonawcy uzgodniono, że do dnia 18.04.2013 r. zostanie sporządzona pełna dokumentacja zamienna wraz z kalkulacją kosztów zaprojektowanych zmian. W kwietniu 2013 r. pozwany opracował projekt budowlany zamienny Oczyszczalni ścieków komunalnych w technologii (...) i oczyszczalni ścieków pokąpielowych w technologii (...) w miejscowości W. gm. (...). Projekt ten dotyczył tylko części projektu oczyszczalni ścieków pokąpielowych obejmującego zmodyfikowanie układu technologicznego w zakresie filtracji ścieków pokąpielowych. W kwietniu 2013 r. pozwany opracował projekt wykonawczy zamienny technologii (...) oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W.. Zmiany dotyczyły rozbudowy zaprojektowanego układu filtracji przez stacją odwróconej osmozy w celu uzyskania wymaganych parametrów ścieków przed procesem filtracji oraz rozbudowy instalacji odwadniania osadu poflotacyjnego z powodu większych, z uwagi na wysokie stężenie zanieczyszczeń, ilości tego osadu. Skład ścieków dopływających na oczyszczalnię przyjętych do projektu zamiennego ustalono na podstawie badań ścieków rzeczywistych. Pozwany w kwietniu 2013 r. sporządził kosztorys inwestorski na rozbudowę instalacji oczyszczalni wód pokąpielowych w W. na kwotę 332 751,02 zł netto oraz w maju 2013 r. kosztorys inwestorski wraz aneksem do projektu budowlanego oczyszczalni ścieków pokąpielowych w W. na kwotę 55 016,30 zł netto obejmujący roboty elektryczne i automatykę. W dniu 7.06.2013 r. powód zawarł z K. M. umowę nr (...) (...) na roboty budowlane, której przedmiotem były roboty dodatkowe w ramach zadania pn ”Rozbudowa i przebudowa systemu wodno-kanalizacyjnego gminy (...) i (...)” dotyczące oczyszczalni ścieków pokąpielowych. W ramach robót dodatkowych wykonawca miał wykonać m.in. rozbudowę układu filtracji przed stacją odwróconej osmozy, rozbudowę instalacji odwadniania osadu poflotacyjnego, wykonać rurociąg odprowadzający wody popłuczne do zbiornika retencyjnego ścieków dowożonych oczyszczalni ścieków komunalnych, zainstalować mieszadła w zbiorniku retencyjnym ścieków pokąpielowych, zainstalować instalację do gaszenia piany w zbiorniku osadu, zainstalować pompy i zbiorniki pompowe, dokonać niezbędnych zmian w instalacjach technologicznych i instalacji elektrycznej, zainstalować urządzenia pomiarowe, odpowiednio dostosować układ sterujący pracą oczyszczalni. Szczegółowy opis przedmiotu umowy zawierały m.in. projekt wykonawczy zamienny technologii oczyszczania ścieków pokąpielowych z kwietnia 2013 r. oraz aneks do projektu budowlanego oczyszczalni ścieków komunalnych w technologii (...) i oczyszczalni ścieków pokąpielowych w technologii (...) z kwietnia 2013 r. Za wykonanie przedmiotu umowy wykonawca miał otrzymać wynagrodzenie w kwocie 476 686,20 zł brutto ustalone w oparciu o kosztorys wykonawcy. Wykonawca przystąpił do robót dodatkowych w dniu 10.06.2013 r., zaś w dniu 1.08.2013 r. przystąpił do rozruchu technologicznego oczyszczalni ścieków pokąpielowych. W dniu 14.08.2013 r. kierownik budowy zgłosił gotowość oczyszczalni do odbioru. W dniu 4.09.2013 r. powód i wykonawca K. M. podpisali protokół odbioru robót dodatkowych na oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W.. Stwierdzono w nim, że roboty zostały wykonane bez wad, zgodnie z umową z 7.06.2013 r., pozwoleniem na budowę i dokumentacją projektową. W dniu 16.09.2013 r. powód i wykonawca K. M. podpisali protokół odbioru końcowego inwestycji pn „Rozbudowa i przebudowa systemu wodno - kanalizacyjnego Gminy (...) i (...)”. W dniu 6.09.2013 r. K. M. wystawił Gminie (...) fakturę VAT nr (...) za roboty dodatkowe na oczyszczalni ścieków pokąpielowych w W. zgodnie z umową z 7.06.2013 r. na kwotę 476 686,20 zł brutto. Została ona zapłacona przez powoda w dniu 16.09.2013 r. W marcu 2015 r. na zlecenie powoda Politechnika (...) sporządziła opinię techniczną dotyczącą projektu oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W.. Zdaniem autorów opinii zastosowanie procesu odwróconej osmozy było dobrym rozwiązaniem, pozwalającym na uzyskanie wysokiego stopnia usunięcia soli ale drogim pod względem eksploatacyjnym i wymagającym bardzo rozbudowanego wstępnego oczyszczania, którego w pierwotnym projekcie wykonawczym zabrakło. W obu projektach wykonawczych, pierwotnym i zamiennym, brak było całkowicie obliczeń technologicznych, które byłyby bazą do wyboru konkretnej technologii oraz urządzeń ją realizujących. Opinia stwierdza, że popełnione w projekcie pierwotnym błędy sugerują, że przed przystąpieniem do projektowania nie przeprowadzono analiz jakościowych ścieków pokąpielowych pod kątem zmienności ich składu oraz nie wykonano żadnych testów technologicznych pozwalających na dobranie prawidłowych procesów i ich parametrów. Dotyczy to zwłaszcza procesu koagulacji. Ich brak spowodował, że przyjęte w projekcie pierwotnym rozwiązania technologiczne były wadliwe i wymagały wykonania projektu zamiennego w celu usunięcia tych wad. Wprowadzone w projekcie zamiennym rozwiązania poprawiły tylko część wad, ale nie wyeliminowały wszystkich. Wnioski powyższej opinii potwierdziła opinia Politechniki (...), której autorką była dr inż. L. B., sporządzona na zlecenie Sądu. W projekcie pierwotnym zabrakło podstawowych i niezbędnych obliczeń sprawdzających parametry pracy poszczególnych urządzeń zaproponowanych w przyjętym schemacie technologicznym. Podstawową zasadą technologii oczyszczania ścieków jest ta, że każdy rodzaj ścieków wymaga wnikliwej analizy ilości i jakości ścieków przed ustaleniem technologii oczyszczania, z uwagi na to że nie ma ścieków typowych, tym bardziej w przypadku ścieków przemysłowych jakimi są ścieki pokąpielowe. Projekt technologiczny oczyszczalni musi być poprzedzony bardzo dokładną analizą danych wyjściowych do projektowania. Specyfika ścieków polega na tym, że wpływ na ich ilość i skład ma pochodzenie ścieków (źródło) decydujące o ich jakości (stężenia różnego rodzaju zanieczyszczeń) i nierównomierność (zmienność) dopływu: roczna, sezonowa, dobowa i godzinna. Wody używane do celów kąpielowych w S. cechują się bardzo wysoką twardością, dużym stężeniem chlorków i siarczanów. W przypadku projektu przewidującego proces odwróconej osmozy RO ścieki takie muszą być odpowiednio przygotowane np. poprzez usunięcie mętności. W projekcie budowlanym wykonawczym w części „Technologia oczyszczalni ścieków pokąpielowych” brak jest jakichkolwiek podstawowych obliczeń technologicznych typowych w projektach oczyszczalni. Brak jest obliczeń ładunkowych poszczególnych zanieczyszczeń i sprawdzania parametrów technologicznych takich jak obciążenie hydrauliczne, prędkość przepływu ścieków, w szczególności zależnych od wydajności pomp, obciążenia ładunkiem zanieczyszczenia. Brak jest także obliczenia w projekcie sprawności technologicznej poszczególnych urządzeń. W projekcie pierwotnym nieprawidłowo został zwymiarowany (przeciążony) flokulator rurowy o maksymalnej wydajności 10 m ^{( 3)}/h przy wydajności pompy wynoszącej 12 m ^{( 3)}/h. Przyjęty w projekcie pierwotnym układ technologiczny tj. flokulacja, flotacja ciśnieniowa, odwrócona osmoza, instalacja wyparna pod względem oceny jednostkowej zastosowanych procesów był układem poprawnym technologicznie choć kosztownym eksploatacyjnie. Błędami było: brak ochrony flokulatora przed większymi zanieczyszczeniami oraz brak procesu filtracji w celu usunięcia mętności przed procesem odwróconej osmozy RO. Producenci urządzeń do odwróconej osmozy informują, że w przypadku urządzeń przemysłowych konieczna jest instalacja filtracji wstępnej i urządzeń zmiękczających mających chronić membranę przed zablokowaniem. Zasadą jest, że do systemu przemysłowej odwróconej osmozy mają trafić ścieki wolne od żelaza, chloru, twardości oraz manganu, których wskaźnik SDI wynosi mniej niż 5. Określenie tego wskaźnika przed stacją odwróconej osmozy, uwzględniającego obecność w ściekach wielu zanieczyszczeń, było szczególnie ważne w przypadku procesu oczyszczania ścieków pokąpielowych o jakości często nieprzewidywalnej. Wykonana na podstawie projektu pierwotnego oczyszczalnia ścieków pokapielowych nie osiągnęła zakładanej wydajności 200 m ^{( 3)}/d z uwagi na błędy popełnione na etapie doboru technologii, brak analizy ścieków oraz ich nieprzewidywalności, brak nadzoru autorskiego projektanta w trakcie trwania inwestycji. W związku z tymi błędami konieczne było wprowadzenie zmian do projektu pierwotnego w zakresie określonym w projekcie zamiennym z powodu niepoprawnego schematu technologicznego, braku niezbędnego procesu filtracji odwróconej osmozy RO. O wyborze technologii decyduje projektant i jeśli ścieki były nierozpoznane przed przystąpieniem do projektowania oczyszczalni ścieków pokąpielowych, do projektanta należało wykonanie badań ścieków. Bez wprowadzonych w projekcie zamiennym zmian proces odwróconej osmozy nie byłby możliwy. Konieczność zmian w projekcie pierwotnym sporządzonym przez pozwanego skutkowała koniecznością wykonania przez wykonawcę K. M. robót dodatkowych, nie przewidzianych w ramach zamówienia podstawowego. Wynagrodzenie wykonawcy w kwocie 476 686,20 zł pokryła z własnych środków powodowa Gmina. Błędy projektowe skutkowały wadliwym działaniem oczyszczalni ścieków pokąpielowych i gdyby nie one dodatkowe koszty związane z koniecznością wykonania robót dodatkowych nie powstałyby. Roboty dodatkowe zostały wykonane zgodnie z projektem zamiennym.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd Apelacyjny w Krakowie uchylając wyrok Sądu Okręgowego w K.z dnia 27.06.2018 r. przesądził o charakterze prawnym umowy zawartej przez strony w dniu 20.10.2006 r., podstawie prawnej roszczenia dochodzonego przez powoda i jego przedawnieniu. A mianowicie przedmiotem umowy było wykonanie przez pozwanego dokumentacji projektowej na budowę kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków dla zadania „Rozbudowa i przebudowa systemu wodno-kanalizacyjnego gminy (...) i (...)” oraz pełnienie nadzoru autorskiego we wszystkich branżach w okresie od zakończenia prac projektowych do zakończenia realizacji inwestycji. Strony łączyła zatem umowa o dzieło. Dochodzone przez powoda roszczenie jest roszczeniem odszkodowawczym obejmującym dodatkowe koszty poniesione przez powoda, wynikające z wadliwie wykonanej przez pozwanego dokumentacji projektowej, w postaci kosztów robót budowlanych wynikających z projektu zamiennego wykonanego przez pozwanego na skutek wadliwie sporządzonego projektu pierwotnego. Do roszczenia tego wywiedzionego z art. 471 kc w zw. z art. 361§1 kc i art. 627 kc zastosowanie będzie miał dwuletni termin przedawnienia wynikający z art. 646 kc. Biorąc to pod uwagę, przyjmując najwcześniej możliwy do przyjęcia początek biegu terminu przedawnienia tj. kwiecień 2013 r. (data oddania projektu zamiennego), roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu. W dniu 17.07.2014 r. doszło do przerwania biegu przedawnienia, w związku ze złożeniem przez powoda wniosku o zawezwanie do próby ugodowej o zapłatę dochodzonego roszczenia. Biorąc pod uwagę art. 124§1 kc, w chwili wniesienia pozwu tj. 11.08.2015 r. nie upłynął dwuletni termin przedawnienia roszczenia. Charakter dochodzonego przez powoda roszczenia wymagał od niego wykazania przesłanek z art. 471 kc tj. nienależytego wykonania przez pozwanego zobowiązania wynikającego z umowy, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego a szkodą, poniesienia szkody i jej wysokości. Z kolei pozwany winien był wykazać, że szkoda była następstwem okoliczności za które nie ponosi on odpowiedzialności, jako wykonawca działa w postaci dokumentacji projektowej. Zdaniem powoda wykonany przez pozwanego projekt oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W. gm. (...) o przepustowości 200 m ^{( 3)}/d posiadał wady, które ujawniły się na etapie rozruchu technologicznego obiektu. Były one wynikiem błędów popełnionych przez pozwanego na etapie projektowania i skutkowały niemożnością prawidłowego, zgodnego z przeznaczeniem funkcjonowania oczyszczalni. Z kolei pozwany twierdził, że przyczyną wadliwego funkcjonowania oczyszczalni ścieków pokąpielowych w W. były wady wykonawcze popełnione przez wykonawcę inwestycji „Rozbudowa i przebudowa systemu wodno-kanalizacyjnego Gminy (...) i (...)” K. M., nie zaś wady projektu sporządzonego przez pozwanego. Nie jest okolicznością sporną, że wykonana przez wykonawcę inwestycji na podstawie pierwotnej dokumentacji projektowej sporządzonej przez pozwanego w styczniu 2008 r., w tym projektu wykonawczego - Technologia oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W., oczyszczalnia nie osiągnęła zakładanej w umowie (a konkretnie w SIWZ) i projekcie wydajności wynoszącej 200 m ^{( 3)} na dobę. Z opinii Politechniki (...), na której oparł się Sąd czyniąc ustalenia odnośnie poprawności projektu oczyszczalni ścieków pokąpielowych, wynika że przystąpienie do projektowania powinno być poprzedzone dogłębną analizą ilości i jakości ścieków pokąpielowych podawanych do oczyszczalni z uwzględnieniem źródła ich pochodzenia, składu i zmienności dopływu. Dopiero te dane wyjściowe mogły stanowić podstawę do wyboru konkretnej technologii oczyszczania i doboru odpowiednich do tej technologii urządzeń. Pozwany zlecił wykonanie dokumentacji projektowej oczyszczalni ścieków pokąpielowych podwykonawcy (...) Sp. z o.o., ten z kolei zlecił jej wykonanie dalszemu podwykonawcy (...) Sp. z o.o. Zgodnie z art. 474 kc stanowiącym, że dłużnik jest odpowiedzialny jak za własne działanie lub zaniechanie za działania lub zaniechania osób, z których pomocą wykonuje zobowiązanie lub którym wykonanie zobowiązania powierza, pozwany ponosi wobec powoda odpowiedzialność za podwykonawców. Z zeznań świadków pracowników (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. wynika, że żaden z podwykonawców analizy ścieków przed przystąpieniem do prac projektowych nie wykonał, jak też wyników takich badań nie otrzymał od pozwanego. Takich analiz nie wykonał również pozwany. Na potrzeby postępowania przetargowego jak też na etapie sporządzania dokumentacji projektowej także powodowa Gmina nie dysponowała badaniami ścieków. Z zeznań pracownika powoda P. K. oraz protokołu ze spotkania z 8.01.2013 r. wynika, że na etapie postępowania przetargowego Gmina udostępniła projekt wykonawczy funkcjonującej wcześniej oczyszczalni ścieków pokąpielowych w celach poglądowych. Na jakieś stare wytyczne otrzymane od Gminy dotyczące badań ścieków powoływał się świadek M. P., pracownik (...) Sp. z o.o. Zdaniem Sądu i taki wniosek wypływa z opinii Politechniki (...) oraz zbieżnej z nią opinii Politechniki (...) sporządzonej na zlecenie powoda, że obowiązek wykonania analizy ścieków dopływających na oczyszczalnię ścieków pokąpielowych jako baza wyjściowa do wykonania projektu oczyszczalni ciążył na pozwanym. Takich analiz pozwany nie wykonał przed przystąpieniem do projektowania i nie zlecił ich wykonania. Badania ścieków wykonał dopiero na etapie rozruchu technologicznego (...) Sp. z o.o. co wynika z zeznań świadka I. M. i M. P., pracowników tej spółki. Okazało się wówczas, że w ściekach jest więcej siarczanów i chlorków niż zakładano w projekcie oraz znacznie więcej niezidentyfikowanych zanieczyszczeń, z którymi oczyszczalnia sobie nie radziła. Generalnie okazało się, że ścieki mają inny skład niż zakładał to projekt. Z opinii Politechniki (...) wynika ponadto, że w projekcie wykonawczym oczyszczalni ścieków pokąpielowych brak było podstawowych acz niezbędnych obliczeń technologicznych typowych w projektach oczyszczalni oraz obliczeń sprawdzających parametry pracy poszczególnych urządzeń. Na ten sam błąd projektanta zwraca uwagę w swej opinii Politechnika (...), a dodatkowo na brak przeprowadzenia testów technologicznych, które pozwoliłyby na dobranie prawidłowych procesów i ich parametrów. Brak takich badań i testów przed doborem urządzeń potwierdziła świadek I. M.. Brak analizy ścieków pokąpielowych pod kątem ich ilości, jakości i zmienności przed przystąpieniem do wykonania dokumentacji projektowej, determinujący właściwy wybór technologii oczyszczalni i wybór konkretnych urządzeń skutkował wadliwością przyjętych w projekcie rozwiązań technologicznych, pomimo poprawności jednostkowych rozwiązań technologicznych. Podstawowym błędem projektu pierwotnego przewidującym zastosowanie stacji odwróconej osmozy, wynikającym z nierozpoznania ścieków, był brak zaprojektowania modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy, którego rolą było usunięcie mętności przed procesem filtracji. W swej opinii Politechnika (...) zwraca uwagę na dane techniczne pochodzące od producentów tego typu urządzeń, według których w przypadku rozwiązań przemysłowych zawsze konieczna jest instalacja filtracji wstępnej i urządzeń zmiękczających w celu ochrony membrany przed zanieczyszczeniami. Identyczne wnioski wynikają z prywatnej opinii Politechniki (...). Wykonany przez pozwanego pierwotny projekt wykonawczy technologii oczyszczalni ścieków pokąpielowych w W. był wadliwy i nie zapewniał prawidłowej pracy oczyszczalni, w tym wymaganej wydajności 200 m ^{( 3)}/d. Z tego powodu konieczne było wprowadzenie do niego zmian w zakresie określonym w wykonanym przez pozwanego w kwietniu 2013 r. projekcie zamiennym obejmującym modyfikację układu technologicznego w zakresie filtracji ścieków pokąpielowych. Projekt przewidywał rozbudowę układu filtracji przed stacją odwróconej osmozy w celu uzyskania wymaganych parametrów ścieków przed procesem osmozy oraz instalacji odwadniania osadu poflotacyjnego z powodu wysokiego stężenia zanieczyszczeń. Na wykonanie powyższych prac jako robót dodatkowych powód zawarł umowę z wykonawcą dotychczasowych prac K. M.. Z treści umowy wynika, że jej przedmiotem były roboty przewidziane w projekcie wykonawczym zamiennym technologii oczyszczalni ścieków pokąpielowych i aneksie do projektu budowlanego oczyszczalni ścieków komunalnych w technologii (...) i oczyszczalni ścieków pokapielowych w technologii (...) z kwietnia 2013 r. Roboty dodatkowe zostały wykonane w okresie od 10.06.2013 r. do 14.08.2013 r., a ich odbiór bez wad został potwierdzony przez powoda protokołem odbioru z dnia 4.09.2013 r. Z protokołu wynika, że zostały one wykonane zgodnie z umową oraz pozwoleniami na budowę i dokumentacją projektową. Wystawiona przez wykonawcę K. M. faktura na kwotę 476 686,20 zł brutto została przez powoda uregulowana w dniu 16.09.2013 r. Zdaniem Sądu nie ma dowodów mających potwierdzić tezę pozwanego, że przyczyną wad oczyszczalni ścieków pokąpielowych, które ujawniły się na etapie jej rozruchu z udziałem projektanta technologii, były błędy wykonawcze po stronie wykonawcy inwestycji K. M.. Brak jest także dowodów świadczących o tym, że powód przyczynił się w jakiejś części do powstania szkody, czego skutkiem byłoby zmniejszenie kwoty należnego mu odszkodowania z uwagi na treść art. 362 kc. Szkodą poniesioną przez powoda były koszty zleconych i uregulowanych na rzecz K. M. robót dodatkowych objętych projektem zamiennym do pierwotnej dokumentacji projektowej sporządzonej przez pozwanego. Pozwany nie wykazał aby były to koszty nieuzasadnione bądź zawyżone. Powód tytułem odszkodowania dochodził kwoty 476 686,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17.09.2013 r. czyli od dnia zapłaty na rzecz wykonawcy inwestycji wynagrodzenia brutto za roboty dodatkowe. Biorąc pod uwagę, że jest roszczenie odszkodowawcze a nie roszczenie o wynagrodzenie za zasadne Sąd uznał powództwo co do kwoty 387 549,76 zł obejmującej wynagrodzenie netto zapłacone wykonawcy inwestycji (art. 471 kc). Stosownie do art. 361§2 kc szkodą są straty, które poszkodowany poniósł lub korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu nie wyrządzono. Powód dochodzi odszkodowania obejmującego stratę czyli ubytek w majątku jakim były wydatki na roboty dodatkowe. A zatem poniesioną przez niego szkodą jest wynagrodzenie netto wypłacone K. M. w sytuacji, w której Gmina jest podatnikiem podatku VAT i przysługuje jej prawo obniżeniu kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2022.931). Zdaniem Sądu brak było podstaw do zasądzenia odsetek za opóźnienie od dnia 17.09.2013 r. Roszczenie dochodzone przez powoda jest roszczeniem bezterminowym do którego zastosowanie znajdzie art. 454 kc. Oznacza to, że powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Brak jest dowodu aby przed wytoczeniem powództwa powód wezwał pozwanego do zapłaty dochodzonej kwoty. W tej sytuacji za takie wezwanie Sąd uznał doręczenie pozwanemu odpisu pozwu w dniu 22.09.2015 r. Uwzględniając 14 - dniowy termin na zapłatę pozwany winien był spełnić świadczenie do dnia 6.10.2015 r. a zatem pozostaje w opóźnieniu z zapłatą od dnia 7.10.2015 r., co uzasadnia zasądzenie odsetek za opóźnienie od tego dnia na podstawie art. 481§1 i 2 kc.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc stosunkowo je rozdzielając. Powód wygrał spór w 81% a poniósł łącznie koszty procesu w kwocie 84 244,43 zł (23 835 zł - opłata od pozwu, 23 835 zł - opłata od apelacji, 13 657,43 zł i 4 000 zł - wydatki, 17 zł - opłata skarbowa, 7 200 zł i 3 600 zł - wynagrodzenie pełnomocnika przed Sądem I instancji ustalone na podstawie §6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) (Dz.U. z 2013 r. poz. 461), 8 100 zł - wynagrodzenie pełnomocnika przed Sądem II instancji ustalone na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800). Pozwany poniósł koszty procesu w łącznej kwocie 24 989,29 zł (17 zł - opłata skarbowa, 7 200 zł i 3 600 zł - wynagrodzenie pełnomocnika przed Sądem I instancji ustalone na podstawie §6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) (Dz.U. z 2013 r. poz. 490), 3 210,34 zł i 161,95 zł - wydatki, 10 8000 zł - wynagrodzenie nowego pełnomocnika przed Sądem II instancji ustalone na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265). W wyniku stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu pozwany winien jest zwrócić powodowi z tego tytułu kwotę 63 490,03 zł ( 84 244,43 zł x 81% minus 24 989,29 zł x 19%).

Apelacja pozwanego

Wyrok został zaskarżony w części dotyczącej punktu I. Pozwany domagał się zmiany wyroku i oddalenia pwództwa w zakresie punktu I.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

A. Naruszenie przepisów prawa materialnego:

l. Art. 6 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż powód wykazał poniesienie szkody w kwocie objętej żądaniem pozwu, w sytuacji gdy w aktach sprawy brak jest dowodu zapłaty (potwierdzenia przelewu) wynagrodzenia za wykonanie robót dodatkowych na oczyszczalni ścieków pokąpielowych w W. na rzecz generalnego wykonawcy robót budowlanych K. M.,

2.  art. 471 k.c. w zw. z art. 361§1 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż w okolicznościach sprawy pozwany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec powoda za rzekome błędy projektowe w projekcie oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W., w sytuacji gdy:

• odpowiedzialność pozwanego jako projektanta jest wyłączona z uwagi na budowę oczyszczalni ścieków przez wykonawcę robót budowlanych niezgodnie z projektem opracowanym przez pozwanego i zastosowaniem przez generalnego wykonawcę, bez uzyskania zgody pozwanego jako projektanta, urządzenia zamiennego (stacji odwróconej osmozy) o parametrach niższych (niższej wydajności) niż te przewidziane w projekcie,

• roszczenie powoda wynika z bezwzględnie nieważnej, zawartej niezgodnie z przepisami ustawy prawo zamówień publicznych, umowy z dnia 7 czerwca 2013 r., (...) (...),

2.  Art. 362 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie w sytuacji gdy powód przyczynił się do szkody zlecając wykonawcy prac budowlanych K. M. budowę oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W., mając już na etapie przetargu i przed zawarciem umowy wykonawczej, wiedzę i świadomość konieczności zaprojektowania modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy, a tym samym świadomość konieczności wykonania dodatkowych prac nieobjętych projektem pierwotnym.

B. Naruszenie przepisów postępowania które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

l. Art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym ustaleń, iż wykonawca robót budowlanych polegających na budowie oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W. wykonał je zgodnie z pierwotnym projektem budowlanym opracowanym przez pozwanego, w sytuacji gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż wykonawca nie wykonał budowy zgodnie z projektem i bez zgody i wiedzy projektanta (pozwanego) dokonał zamiany stacji odwróconej osmozy na stację o niższych parametrach (wydajności) od tej zaprojektowanej przez pozwanego.

2. Art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn nieuwzględnienia podniesionych przez pozwanego w toku postępowania zarzutu przyczynienia się powoda do szkody oraz zarzutu nieważności umowy z dnia 7 czerwca 2013r. ( (...) (...)) zawartej pomiędzy powodem a K. M. na wykonanie robót dodatkowych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja jest uzasadniona.

Na wstępie należy zaznaczyć, ze Sąd Okręgowy przekroczył granice swobodnej oceny dowodów. W ustaleniach stanu faktycznego wskazał, że : „ błędy projektowe skutkowały wadliwym działaniem oczyszczalni ścieków pokąpielowych i gdyby nie one dodatkowe koszty związane z koniecznością wykonania robót dodatkowych nie powstałyby”. Takie ustalenia są sprzeczne ze zgromadzonym materiałem dowodowym. W pierwszej kolejności należy wskazać, że z opinii biegłych wynika, że błędy projektowe dotyczyły tego, że nie zaprojektowano modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy, którego rolą było usunięcie mętności przed procesem filtracji. Drugi istotny błąd polegał na zamontowaniu stacji odwróconej osmozy nie spełniającej odpowiednich parametrów, bez konsultacji z pozwanym. Pozwany zaprojektował inną stację, a wykonawca samodzielnie zastosował inną. Z opinii biegłego M. K., a w zasadzie z załączonych do opinii wyjasnień D. T. (k.1085) wynika, że „ Koszt prac wykonanych w projekcie zamiennym jest taki sam lub zbliżony do kosztów adaptacji obiektów po wykonaniu prac dla projektu pierwotnego. Oczywiście prace te powinny zostać wykonane podczas podstawowego zakresu realizacji budowy, co zmniejszyłoby wpływ na środowisko i przyspieszyło realizację obiektu zgodne z założeniami SIWZ”. Zatem gdyby pierwotnie zaprojektowano moduł filtracji przed stacją odwróconej osmozy to powód poniósłby dodatkowe koszty przy realizacji pierwotnego projektu, które odpowiadałyby kosztom wykonania prac na podstawie projektu zamiennego.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 233 kpc Art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym ustaleń, iż wykonawca robót budowlanych polegających na budowie oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W. wykonał je zgodnie z pierwotnym projektem budowlanym opracowanym przez pozwanego, w sytuacji gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż wykonawca nie wykonał budowy zgodnie z projektem i bez zgody i wiedzy projektanta (pozwanego) dokonał zamiany stacji odwróconej osmozy na stację o niższych parametrach (wydajności) od tej zaprojektowanej przez pozwanego jest o tyle uzasadniony, że rzeczywiście w ustaleniach stanu faktycznego wprost nie wskazano, że wykonawca dokonał wymiany stacji osmozy bez zgody pozwanego, chociaż w ustaleniach Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z umową wymiana tej stacji wymagała takiej zgody.

W pozostałej części ustalenia faktyczne są prawidłowe i dlatego Sąd Apelacyjny przyjął je za własne. W pozostałym zakresie ustalenia faktyczne nie były kwestionowane.

Zarzut naruszenia art. 471 k.c. w zw. z art. 361§1 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż w okolicznościach sprawy pozwany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec powoda za rzekome błędy projektowe w projekcie oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W., w sytuacji gdy odpowiedzialność pozwanego jako projektanta jest wyłączona z uwagi na budowę oczyszczalni ścieków przez wykonawcę robót budowlanych niezgodnie z projektem opracowanym przez pozwanego i zastosowaniem przez generalnego wykonawcę, bez uzyskania zgody pozwanego jako projektanta, urządzenia zamiennego (stacji odwróconej osmozy) o parametrach niższych (niższej wydajności) niż te przewidziane w projekcie jest uzasadniony. Wykonawca działający na zlecenie powoda dokonał zamiany stacji odwróconej osmozy bez zgody pozwanego. Zatem pozwany w tym zakresie nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe jej funkcjonowanie. Zatem koszty wymiany tej stacji w żaden sposób nie mogą obciążać pozwanego. Pozwanego mogłyby obciążać jedynie koszty wykonania modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy. Zgodnie z art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zatem koszty te mogłyby obciążać pozwanego w sytuacji gdyby wynikały one z błędów projektowych, byłyby jej normalnym następstwem. Należy jednak zauważyć że w przedmiotowej sprawie błąd projektowy polegał na niezaprojektowaniu modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy. Oznacza to, że koszty o wykonawstwo pierwotnego projektu były niższe o 387 549,76 zł. Gdyby projekt prawidłowo zaprojektowano to ten koszt byłby odpowiednio wyższy (wynika to z opinii biegłego). Dodatkowe prace wynikały z konieczności dobudowania przedmiotowego modułu, a nie przebudowy już istniejącego. Zatem wskazane wady projektu nie przyczyniły się do wyższych kosztów wykonania projektu.

Zarzut naruszenia art. 6 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż powód wykazał poniesienie szkody w kwocie objętej żądaniem pozwu, w sytuacji gdy w aktach sprawy brak jest dowodu zapłaty (potwierdzenia przelewu) wynagrodzenia za wykonanie robót dodatkowych na oczyszczalni ścieków pokąpielowych w W. na rzecz generalnego wykonawcy robót budowlanych K. M. nie zasługuje na uwzględnienie. W aktach na k. 409 znajduje się taki dowód, potwierdzenie pracownika o wypłacie.

Zarzut naruszenia art. 362 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie w sytuacji gdy powód przyczynił się do szkody zlecając wykonawcy prac budowlanych K. M. budowę oczyszczalni ścieków pokąpielowych w miejscowości W., mając już na etapie przetargu i przed zawarciem umowy wykonawczej, wiedzę i świadomość konieczności zaprojektowania modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy, a tym samym świadomość konieczności wykonania dodatkowych prac nieobjętych projektem pierwotnym nie jest uzasadniony. Powód zlecał profesjonaliście wykonanie projektu i brak jest podstaw do przerzucania odpowiedzialności na powoda. Skoro pozwany zaprojektował oczyszczalnię bez modułu filtracji przed stacją odwróconej osmozy to powód mógł być w przekonaniu, że jej nie potrzeba. Powód nie dysponował żadnymi opiniami, które podważałyby prawidłowość projektu.

Zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn nieuwzględnienia podniesionych przez pozwanego w toku postępowania zarzutu przyczynienia się powoda do szkody oraz zarzutu nieważności umowy z dnia 7 czerwca 2013r. ( (...) (...)) zawartej pomiędzy powodem a K. M. na wykonanie robót dodatkowych nie jest uzasadniony. Pozwany łączy fakt przyczynienia się ze sposobem finansowania inwestycji. Należy jednak wskazać, ze to nie ma znaczenia. Nawet jeżeli gmina finansowała prace ze środków unijnych to te środki zostały przekazane gminie, a nie pozwanemu i to gmina odpowiada za ich prawidłowe wydatkowania. Zatem fakt, że dodatkowe prace były sfinansowane ze środków własnych, a mogły być sfinansowane z unijnych pozostaje bez znaczenia.

Zarzut dotyczący nieważności umowy z dnia 7 czerwca 2013 r., (...) (...), z uwagi na fakt, że nie było podstaw do zawarcia umowy z wolnej ręki nie jest uzasadniony. Zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 29.01.2004r. „prawo o zamówieniach publicznych” w wersji obowiązującej w dniu 7.06.2013r. art. 67.1.5) b) stanowił, że zamawiający mógł udzielić zamówienia z wolnej ręki w przypadku udzielania dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień dodatkowych, nieobjętych zamówieniem podstawowym i nieprzekraczających łącznie 50 % wartości realizowanego zamówienia, niezbędnych do jego prawidłowego wykonania, których wykonanie stało się konieczne na skutek sytuacji niemożliwej wcześniej do przewidzenia, jeżeli wykonanie zamówienia podstawowego jest uzależnione od wykonania zamówienia dodatkowego nie jest uzasadniona. Pozwany odwołuje się do raportu NIK, ale z tego raportu nie wynika dlaczego było to niedozwolone. Sam również nie wskazuje jakie elementy decydują o nieważności umowy. Należy zauważyć, że wykonawcą pierwszej i drugiej umowy była ta sama osoba, koszt pierwszej umowy to kwota 34 243 712,55 zł, a drugiej to drugiej umowy to 476 686,20 zł, a zatem druga umowa to 1,40 % pierwszej umowy, a wykonanie zamówienia dodatkowe było konieczne aby oczyszczalnia ścieków funkcjonowała prawidłowo.

Zmiana wyroku pociągnęła za sobą konieczność zmiany orzeczenia o kosztach procesu za I instancje. W skład zasądzonych kosztów wchodzi kwota 14 189,29 zł na którą składa się 17 zł - opłata skarbowa, 7 200 zł i 3 600 zł - wynagrodzenie pełnomocnika przed Sądem I instancji ustalone na podstawie §6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) (Dz.U. z 2013 r. poz. 490), 3 210,34 zł i 161,95 zł – wydatki. Sąd nie uwzględnił kosztów pełnomocnika za II instancję, albowiem dotyczyło ono tylko zarzutu przedawnienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł stosując zasadę z art. 98 kpc i w całości obciążono nimi pozwanego. W skład zasądzonych kosztów wchodzi wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 8100 zł wyliczone w oparciu o §10.1.1) i §2.7) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. „w sprawie opłat za czynności radców prawnych”.