Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Sławomir Jamróg (spr.)
Sędziowie:	SSA Rafał Dzyr SSA Izabella Dyka
Protokolant:	Katarzyna Mitan

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa(...) K. w K.

przeciwko (...) A. spółce z o.o. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 12 kwietnia 2019 r. sygn. akt IX GC 827/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  nakazuje ściągnąć od(...) A.spółki z o.o. w K. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 6228,28 zł (sześć tysięcy dwieście dwadzieścia osiem złotych dwadzieścia osiem groszy) tytułem kosztów sądowych w postępowania apelacyjnym.

SSA Rafał Dzyr SSA Sławomir Jamróg SSA Izabella Dyka

Sygn. akt I AGa 155/19

UZASADNIENIE

(...) K. w K., domagała się od (...) A. spółki z o.o. w K. zasądzenia w postepowaniu nakazowym wynagrodzenia w kwocie 39 769 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i kosztami procesu. W uzasadnieniu żądania wskazała, ze pozwana zleciła stronie powodowej wykonanie opracowania elektronicznego p.n. ,,(...)”, platformy do realizacji badania ankietowego w wersji wielojęzycznej na terenie 5 krajów (hosting oraz uruchomienie i utrzymanie bieżącego wsparcia użytkowników (...)) wraz z pracami dodatkowymi. Usługa miała zostać wykonana na potrzeby realizowanego przez pozwana kontraktu łączącego ją ze spółką M. (1)w T. (Szwajcaria). Za wykonanie podstawowej usługi strona powodowa miała otrzymać wynagrodzenie w kwocie 6000 Euro powiększone o podatek od towarów i usług. W oparciu o udostępnioną dokumentację strona powodowa przystąpiła do wykonania usługi. Wykonano pierwszą poglądową wersję ankiety, a następnie kolejne aktualizacje i modyfikacje. W dniu 23 listopada 2015 wysłano stronie pozwanej ostateczną wersję ankiet we wszystkich wersjach języka i w dniu 8 grudnia 2015r. wystawiono fakturę Vat na kwotę dochodzona w pozwie. Kwota wynagrodzenia w fakturze uwzględniała, że pierwotnie ustalone wynagrodzenie pomniejszono o koszty hostingu i wsparcia.

W dniu 22 kwietnia 2016r. wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym sygn. akt (...) , którym uwzględniono żądanie.

Strona pozwana w sprzeciwie wnosiła o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu przecząc, ażeby doszło do zawarcia umowy wykonania elektronicznej wersji ankiety (...) a także zlecania usług związanych z uruchomieniem i utrzymaniem platformy do realizacji badania ankietowego. Przyznała, że Z. L. był uprawniony do negocjowania umów lecz zarzuciła, że nie był on uprawniony do zawierania umów. Wskazała, że N. W. miał świadomość, że prace nad ankietą są prowadzone przez stronę powodową brał udział w pracach merytorycznych dotyczących ankiety i akceptował przekształcenie ankiety (...) na wersję elektroniczną, jednakże nie miał on świadomości, że Z. L. zlecając usługi działał bez umocowania i jego korespondencja nie stanowiła potwierdzenia umowy. Zdaniem pozwanej umowa ta była nieważna jako niepotwierdzona a ponadto jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. A. posiadała własnych stałych współpracowników i nie istniały względy techniczne i handlowe uzasadniające zlecenie prac stronie powodowej. Zdaniem pozwanej działanie Z. L. posiadającego związki z powodową spółką miało charakter czynu niedozwolonego jako działanie na warunkach rażąco niekorzystnych dla pozwanej w tym określenia wynagrodzenia a więc było to działanie na szkodę strony pozwanej , co było wiadome stronie powodowej. Ponadto elektroniczna wersja ankiety (...) wykonanej przez powodową spółkę nie spełniała wymogu stawianych przez spółkę M. (1).

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2019 r. sygn. akt IX GC 827/17 Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od strony pozwanej (...) A. spółki z o.o. w K. na rzecz strony powodowej (...) K. w K. kwotę 39 769 zł z ustawowymi odsetkami od 23 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty (pkt I) oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej koszty procesu w kwocie 4 683,13 zł (pkt II).

Sąd Okręgowy ustalił, że spółka (...) K. prowadziła z osobami działającymi na rzecz(...) A. spółki z o.o. korespondencję dotyczącą utworzenia tzw. ankiety (...), która miała umożliwić stronie pozwanej, działającej na zlecenie zagranicznej firmy M. (1), prowadzenie w kilku krajach europejskich równocześnie badań ankietowych dotyczących sprzętu medycznego. Faktycznie podjęto współpracę.

(...) A. w ramach realizacji prac dla firmyM. (1) faktycznie też skorzystał z opracowanej przy udziale strony powodowej ankiety elektronicznej. (...) A.skopiował bowiem w swoim oprogramowaniu unikatowe rozwiązania zastosowane przez przedsiębiorstwo(...) K..

Sąd Okręgowy uznał, że czynności faktyczne, polegające na zaimplementowaniu przez pozwaną spółkę oprogramowania wykonanego przez stronę powodową, doprowadziły do zawarcia i równoczesnego wykonania umowy, której przedmiotem było dzieło w postaci ankiety (...) (art. 627 kc).

Brak uzgodnienia wysokości zapłaty powoduje ocenę, że wolą stron było ustalenie wynagrodzenia w zwykłej wysokości (art. 628 § 1 zd. 2 kc ).

Dochodzoną sumę 39.769 zł Sąd ocenił w świetle opinii biegłego jako wynagrodzenie niewygórowane.

Stosując więc art. 627 k.c. Sąd Okręgowy zasądził należność główną. Zgodnie z art. 481 k.c. zasądzono także odsetki ustawowe. (art. 481 kc).

Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego, a to art. 358 ¹ § 1 k.c. oraz art. 358 § 1i § 3 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie, a to wobec uwzględnienia żądań pozwu dot. zasądzenia sumy pieniężnej wyrażonej w walucie polskiej, gdy tymczasem wedle przytoczonych w uzasadnieniu pozwu okoliczności faktycznych oraz dowodów rzekomo potwierdzających uzgodnienie pomiędzy stronami wysokości wynagrodzenia strony rzekomo ustaliły wynagrodzenie w walucie obcej (euro),

2. naruszenie przepisów postępowania, a to art. 236 k.p.c. oraz art. 316 § 1 k.p.c. wobec oparcia ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia na tej części opinii biegłego B. B. (1), która wykraczała poza sformułowaną przez Sąd pierwszej instancji tezę dowodową (część opinii dot. wysokości żądanego przez powodową spółkę wynagrodzenia) i która nie podlegała regułom kontradyktoryjności procesu (Sąd pierwszej instancji ani nie zmienił postanowienia dowodowego poszerzając tezę dowodową, ani nie poinformował stron, że zamierza uwzględnić opinię biegłego w części wykraczającej poza tezę dowodową), które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy skoro ta część opinii biegłego B. B. (1) jest jedynym dowodem dającym podstawę dla poczynienia ustaleń co do wysokości wynagrodzenia o jakim mowa w art. 628 § 1zd. 2 oraz 3k.c.,

3. naruszenie przepisów postępowania, a to art. 278 § 1 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. wobec oparcia ustaleń faktycznych dot. wysokości „zwykłego wynagrodzenia” za stworzenie programu komputerowego takiego jaki stworzyła spółka (...) K. sp. z o.o. w K. na opinii biegłego B. B. (1), choć brak podstaw do uznania, aby biegły B. B. (1) posiadał wiadomości specjalne potrzebne dla ustalenia wysokości takiego wynagrodzenia, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy skoro opinia biegłego B. B. (1) jest jedynym dowodem dającym podstawę dla poczynienia ustaleń co do wysokości wynagrodzenia o jakim mowa w art. 628 § 1 zd. 2 oraz 3k.c.,

4. naruszenie przepisów postępowania, a to art. art. 233 §1 k.p.c. wobec uznania opinii biegłego B. B. (1) w części dot. wysokości wynagrodzenia za stworzenie programu komputerowego takiego jaki stworzyła spółka (...) K. sp. z o.o. w K. za wiarygodną i mającą moc dowodową, choć w tym zakresie opinia ww. biegłego sprowadza się do jednozdaniowej wypowiedzi, która nie poddaje się jakiejkolwiek kontroli ze strony Sądu, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy skoro opinia biegłego B. B. (1) jest jedynym dowodem dającym podstawę dla poczynienia ustaleń co do wysokości wynagrodzenia o jakim mowa w art. 628 § 1 zd. 2 oraz 3 k.c.,

5. naruszenie przepisów postępowania, a to art. 207 § 6 k.p.c. oraz art. 217 § 2 k.p.c. wobec poczynienia ustaleń faktycznych dot. wysokości „zwykłego wynagrodzenia” za stworzenie programu komputerowego takiego jaki stworzyła spółka (...) K. sp. z o.o. w K. na opinii biegłego B. B. (1), choć wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na taką okoliczność był wnioskiem ewidentnie spóźnionym, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy, skoro strona powodowa wbrew spoczywającym na niej ciężarze dowodu we właściwym czasie nie wskazała dowodów dla wykazania tej istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności,

6. naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 60 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie wobec uznania, że wobec wykorzystania przez pozwaną spółkę „rdzenia i architektury programu komputerowego stworzonego przez spółkę K. sp. z o.o. w K. (czemu jednak strona pozwana przeczy) doszło do zawarcia pomiędzy stronami umowy przez czynności konkludentne,

7. naruszenie przepisów postępowania, a to art. art. 233 § 1 k.p.c. wobec uznania opinii biegłego B. B. (1) w części dot. rzekomego skopiowania przez pozwaną spółkę „rdzenia i architektury” programu komputerowego takiego jaki stworzyła spółka K. sp. z o.o. w K. za wiarygodną i mającą moc dowodową, choć w tym zakresie opinia ww. biegłego jest wadliwa w świetle zasad prawidłowego rozumowania oraz wiedzy powszechnej, a ewentualnie także art. 286 k.p.c. wobec nie zażądania nowej opinii od innego biegłego na temat: „Ustalenie czy(...) A. spółka z o.o. skorzystała ze świadczenia K. spółki z o.o. z siedzibą w K., za jakie strona powodowa domaga się zapłaty”, które to naruszenia miały istotny wpływ na wynik sprawy skoro ww. część opinii biegłego B. B. (1) legła u podstaw przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji jakoby strony zawarły umowę przez czynności konkludentne,

8. naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 628 § 1 zd. 2 k.c. w zw. z art. 632§ 1 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie, wobec ustalenia wysokości „zwykłego wynagrodzenia” za stworzenie programu komputerowego takiego jaki stworzyła spółka K. sp. z o.o. w K. w wysokości wyższej niż ryczałtowe wynagrodzenie za stworzenie tego programu wynikające z oferty powodowej spółki oraz uwzględnienia późniejszego podwyższenia wysokości żądanego wynagrodzenia z uwagi na zwiększenie rozmiaru prac potrzebnych dla stworzenia tego programu komputerowego.

Strona pozwana wniosła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu za obie instancje według norm.

W uzasadnieniu apelacji strona pozwana podniosła lakoniczność uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Zdaniem apelującej nie było podstaw do uznania dorozumianego zawarcia umowy na podstawie faktu zaimplementowania przez pozwaną do jej oprogramowania, stworzonego przez stronę powodową programu komputerowego (tj wykorzystania rdzenia i architektury). Zdaniem pozwanej w przypadku braku umowy strona powodowa mogła opierać powództwo na bezpodstawnym wzbogaceniu czy przepisów o naruszeniu własności intelektualnej. Stwierdzenie biegłego o wykorzystaniu rdzenia i architektury nastąpiło bez zapoznania się z programem strony powodowej, a to uniemożliwiło porównanie obu programów. Według zaś pozwanej oba programy bazowały na ankiecie (...) stworzonej przez N. W. ówczesnego pracownika pozwanej spółki. Biegły wprawdzie stwierdził, że ankieta ewoluowała przy interakcji z firmą M. (1), aż do ostatecznej postaci jaką stworzyła strona powodowa, jednak zdaniem pozwanej opinia potwierdza, że strona powodowa była tylko pośrednikiem o ostateczny rezultat jest wynikiem interakcji pomiędzy firmą M. (1) a N. W., przy której strona powodowa jedynie pośredniczyła.

Ponadto zdaniem pozwanej ustalenie, że do zawarcia umowy o dzieło doszło przez czynności faktyczne polegające na zaimplementowaniu przez pozwaną spółkę oprogramowania wykonanego przez stronę powodową, prowadzi do automatycznego przyjęcia, że do zawarcia umowy nie doszło wskutek oświadczeń składanych przez Z. L. i N. W. szczególnie, że nie mieli oni umocowania do zawarcia takiej umowy i nie doszło do potwierdzenia tej umowy przez osoby uprawnione do reprezentowania pozwanej spółki (J. W. oraz S. P. (1)). Oznacza to także, że strony nie uzgodniły wysokości wynagrodzenia za wykonanie przez powodową spółkę programu komputerowego elektronicznej wersji ankiety (...). W takim wypadku domaganie się na rozprawie w dniu 9 stycznia 2018r. przez stronie powodową oszacowania kosztu usługi będącej przedmiotem umowy stanowiło spóźniony wniosek dowodowy. Ponadto zarzucono, że Sąd Okręgowy nie wydał odpowiedniego postanowienia dowodowego pozwalającego biegłemu na oszacowanie zwykłego wynagrodzenia, a stwierdzenie przez biegłego, że kwota wynagrodzenia dochodzonego w pozwie nie jest wygórowana wykraczało poza tezę dowodową zawartą w postanowieniu z dnia 9 stycznia 2018r. i wskazaną w odezwie z dnia 19 stycznia 2018r. Spowodowało to, że pozwana nie wniosła zarzutów do opinii ani też zastrzeżeń, w trybie art. 162 k.p.c., uznając, że stwierdzenie biegłego nie będzie mogło stanowić podstawy ustaleń co do „ zwykłego wynagrodzenia”, szczególnie , że to jednozdaniowe stwierdzenie nie poddawało się ocenie na podstawie art. 233§1 k.p.c. Zdaniem pozwanej biegły B. B. (1)nie odwoływał się do taryf, cenników czy też stawek rynkowych. Ponadto pozwana zakwestionowała kompetencje biegłego do oszacowania takiego wynagrodzenia uznając, że biegły z zakresu informatyki i elektroniki nie musi być kompetentny do oszacowania wartości prac informatycznych.

Na wypadek przyjęcia, że strony jednak uzgodniły wysokość wynagrodzenia, pozwana podniosła, że w takim wypadku na przeszkodzie dla uwzględnienia powództwa stałaby zasada nominalizmu. Stosownie do twierdzeń pozwu strony bowiem miały uzgodnić wynagrodzenie w kwocie netto 6.000 euro powiększonej o należny podatek od towarów i usług, następnie obniżone do kwoty netto 4.500 euro powiększonej o należny podatek od towarów i usług, a w dalszej kolejności dodatkowe wynagrodzenie w kwocie netto 3.000 euro powiększonej o należny podatek od towarów i usług. Na wynagrodzenie wyrażone w walucie euro wskazuje dołączoną do pozwu korespondencja pochodząca od P. M. oraz jego zeznania złożone na oprawie w dniu 2 kwietnia 2019 r. W takim stanie rzeczy strona powodowa nie mogła się domagać kwoty w złotych polskich.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego podnosząc, że apelujący dokonuje wykładni rozszerzającej uzasadnienia wyroku. Wskazała, że dowody wskazują na działania pozwanej zmierzające do wycofania się z wiążących strony ustaleń co do wysokości wynagrodzenia. Powołała się także na art. 358§3 k.p.c., który pozwala na dochodzenie wierzytelności w złotych polskich.

Rozpoznając apelację Sąd drugiej instancji uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

Zgodzić się można z apelującą, że uzasadnienie Sądu pierwszej instancji było lakoniczne, jednak nie w takim stopniu by przyjąć, że nie poddaje się ono kontroli instancyjnej. Daje bowiem ono bowiem wystarczającą podstawę do oceny jakie istotne fakty Sąd Okręgowy uznał za udowodnione, na jakich dowodach się oparł i jakie normy prawne zastosował.

Uzupełniająco Sąd Apelacyjny ustalił dodatkowo, że:

Strona pozwana jest firmą dostarczającą firmom farmaceutycznym i biotechnologicznym usługi w zakresie badan i analiz marketingowych, ekonomicznych, wspierania procesów refundacji oraz oceny technologii medycznych nie dysponuje jednak zapleczem w zakresie technologii informatycznych umożliwiającym stworzenie rozwiązania umożliwiającego wypełnienie ankiet za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej. Takim zapleczem dysponowała pozwana, która zapewniała ponadto dzięki platformie GiInsights możliwość wielodostępowego, jednoczesnego i centralnego zebrania danych w środowisku rozproszonym oraz posiadała odpowiednie gwarancje zapewnienia bezpieczeństwa danych odpowiednich dla projektów medycznych

/dowód opinia B. B. (1) k.246 -249/.

Na skutek uzgodnień dokonanych przez Prezesa Zarządu strony powodowej z Dyrektorem strony pozwanej Z. L. strony przystąpiły do współpracy dotyczącej przygotowania platformy umożliwiającej realizację badań ankietowych w formie elektronicznej. M. S., S. P. (2)- programista strony powodowej przekazywali, pliki z elektronicznymi ankietami i wydrukami do N. W. celem akceptacji. Dostosowywali funkcję narzędzia by umożliwić wykorzystanie elektronicznej ankiety poprzez dowolną przeglądarkę internetową w kilku językach na raz i by także konsultanci mogli w zastępstwie wypełnić ankiety zamiast osoby wypełniającej. Programiści strony powodowej uwzględniali ewentualne sugestie i uwagi N. W. , Z. L. a także szwajcarskiego kontrahenta pozwanej i dokonywali uaktualnień. Arkana weryfikowała spójność informacji i dostarczała papierową wersję pytań. Pierwsza wersja nie została zaakceptowana i przygotowano kolejną wersję. W dniu 4 listopada 2015r N. W. stwierdził, że nie wykrył błędów w obu ankietach w wersji angielskiej dla lekarza i dyrektora. W dniu 15 listopada 2015 S. P. (2) przesłał dalsze pliki (...) z wydrukiem wszystkich pytań z ankiety w wersji niemieckiej, angielskiej i włoskiej do Z. L. ze wskazaniem o akceptacji N. W.. W.nie udzielił w sposób formalny akceptacji poprzez zawarcie umowy pisemnej. L., który nie dysponował formalnym pełnomocnictwem od Zarządu strony powodowej zakończył współpracę ze stroną pozwaną. Doszło jednak do rozmowy telefonicznej pomiędzy Prezesami stron na temat określenia wynagrodzenia dla powódki, jednak nie doszło do uzgodnień w tym przedmiocie. Podejmując współprace Prezes strony powodowej był przekonany, że L. dysponuje pełnomocnictwem do zawierania umów, jednak tego nie weryfikował.

/dowody: wydruki korespondencje mailowej z plikami (...) k.27-k.50, k.303-330, zeznania świadka S. P. (2) ( protokół elektroniczny z dnia 11 maja 2018r), zeznania Prezesa strony powodowej P. M., częściowo zeznania Prezesa pozwanej J. W. – protokół elektroniczny z dnia 2 kwietnia 2019r. /

Aplikacja powstała w efekcie interakcji ze zleceniodawcą M. (1) ale także lekarzami, którzy zadawali pytania. Ta interakcja spowodowała zmiany i przygotowanie drugiej wersji. Koordynator programu może wejść do programu i wypełnić ankietę , która była na serwerze. Dzięki platformie strony powodowej mogła nastąpić przygotowanie programu. Nastąpiła zmiana wymuszona przez szwajcarskich klientów. Program pozwanej stanowił odbicie programu strony powodowej. Wersja pierwotna nie była przenoszalna ale przeniesienie kodu źródłowego byłoby droższe. Pola przygotowane w formie papierowej przeniesiono do wersji elektronicznej. Arkana przejęła pracę strony powodowej dla potrzeb spółki M. (1), wykorzystując architekturę unikatowego rozwiązania przygotowanego przez stronę powodową. Nie byłoby możliwe przygotowanie programu przez pracownika strony pozwanej p. Ż., bez zapożyczenia pracy i aplikacji strony powodowej. Mając rdzeń (sposób przeniesienia ankiety do wersji elektronicznej) pochodzący od strony powodowejŻ. mógł przygotować aplikację dla spółki M. (1).

/ zeznania świadka S. P. (2) ( protokół elektroniczny z dnia 11 maja 2018r)wyjaśnienia biegłego B. B. (1) ( protokół z dnia 12 października 2018r i z dnia 2 kwietnia 2019r. /

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Nie można podzielić zarzutu kwestionującego prawidłowość przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że zachowanie stron doprowadziło do zawarcia i równoczesnego wykonania umowy, której przedmiotem było wykonanie elektronicznej wersji ankiety (...). Umowa może zostać zawarta w sposób dorozumiany, przez jakiekolwiek zachowanie się, uzewnętrzniające tę wolę w sposób obiektywnie zrozumiały, które wyraża wolę wywołania skutków prawnych, objętych treścią czynności prawnej. Zarówno w judykaturze, jak i doktrynie podkreśla się, że złożenie oświadczenia może być zarówno jednostkową czynnością, jak i całym procesem zachowań podmiotu składającego to oświadczenie, o ile w oparciu o całokształt okoliczności można podmiotowi składającemu oświadczenie przypisać zamiar wywołania określonych skutków prawnych, czyli gdy zachowanie to niesie za sobą określony komunikat mający wywołać skutki prawne (por.m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 1998 r., III CZP 71/97, OSNC 1998, Nr 9, poz. 131, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1980 r., II CR 110/80, OSNCP 1980, Nr 11, poz. 222, z dnia 28 września 1993 r., I CRN 74/93, OSNC 1994, nr 7-8, poz. 162, z dnia 28 stycznia 2004 r., IV CK 425/02, nie publ., z dnia 5 kwietnia 2006 r., I CSK 149/2005, Rej. 2008, nr 11, s. 150, z dnia 28 lutego 1998 r., III CSK 531/97,OSNC 1999, Nr 1, poz. 13, z dnia 26 czerwca 2008 r., II CSK 80/08, MoPr. 2008, nr 22, s. 1215, z dnia 18 czerwca 2010 r., V CSK 430/09, OSNC - ZD 2011, Nr 2, poz. 25, z dnia 11 kwietnia 2000 r., III CKN 233/00, nie publ., z dnia 21 lutego 2004 r., IV CK 356/02, nie publ., i z dnia 14 lutego 2013 r., II CSK 351/12, nie publ.). W tym przypadku strony niewątpliwie nie sporządziły umowy pisemnej jednak przystąpiły do wykonania umowy, której przedmiot ustalał ze stroną powodową Z. L. a warunki techniczne N. W.. Wprawdzie zeznania Prokurenta strony pozwanej wskazują, że nie zostało udzielone pełnomocnictwo W. i L. i w sposób formalny nie doszło do potwierdzenia czynności, to jednak Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że z zeznań Prokurenta wynika, że wynagrodzenie żądane przez powoda nie odpowiadało budżetowi projektu. Oznacza to, że strona powodowa planowała realizację projektu i sporządzała budżet dla jego wykonania. Zeznania te potwierdzają też, że za projekt odpowiadał L.. Ten zaś jako dyrektor pozwanej niewątpliwie zlecił stronie powodowej wykonanie elektronicznej wersji ankiety. Fakt, że prace w ramach projektu zlecono stronie powodowej były znane pracownikom firmy a także współpracownikom uczestniczącym w projekcie. Jak bowiem wynika z zeznań P. Ż. współpracownika pozwanej fakt, że strona powodowa miała coś zrobić dla A. były mu wiadome. Zeznania świadka S. P. (2) wskazują, że na podstawie wymagań strony pozwanej przystąpił on do pracy na początku roku a zakończył pod koniec roku. On kontaktował się z L. i W.. Były więc wysyłane nie tylko maile ale i telefony i wideokonferencje. Nie jest możliwe by udział zewnętrznej firmy w projekcie odbył się bez akceptacji członków organów strony pozwanej, skoro prokurent zeznawał, że od początku miał świadomość realizacji projektu. Nawet jak na początku nie miał świadomości zlecenia przez L. stronie powodowej czynności, to musiał się o tym dowiedzieć, gdy pojawił się problem dostarczenia rozwiązania klientowi tj M. (1). Mimo tego nie odstąpiono od przygotowania drugiej wersji ankiety z udziałem strony powodowej. Jakkolwiek nie istniała pisemna umowa, która stanowiłaby podstawy roszczeń wynikających z wkładu w K. w prace związane z projektem (...) , to jednak I. (...) przystąpił do współpracy ze strona powodową przy projekcie (...). Z zeznań Prezesa pozwanej również wynikało ż, że miał on wiadomość udziału strony powodowej w projekcie natomiast nie miał świadomości, że to rozwiązanie nie daje możliwości przekazania praw. Nie kwestionował on więc udziału w projekcie firmy zewnętrznej. W. ponadto nie wnikał w jakiej formule L. przygotowywał narzędzie informatyczne. Jakkolwiek wskazywał on, że L. nie miał kompetencji do określania warunków finansowych, to jednak nie był już konsekwentny co do możliwości podejmowania przez L. decyzji w zakresie zleceń technicznych. Ponadto jeżeli L. miał podejmować rozmowy i konsultacje i był odpowiedzialny za projekt to trudno przyjąć, że nie był upoważniony do dokonywania także czynności prawnych imieniem strony pozwanej. Nawet więc jeżeli L. nie mógł określić kwoty wynagrodzenia, to zachowanie pracowników strony powodowej i osób którymi posługiwała się ona przy przygotowaniu projektu wskazuje, że zamówiono u strony powodowej wykonanie elektronicznej ankiety. Ponadto braku akceptacji działań L. zaprzeczają zeznania Prezesa strony powodowej, że było oczekiwane elektronicznej ankiety i pilotaż . Gdyby nie było akceptacji udziału strony powodowej przy realizacji projektu to strona pozwana nie mogła oczekiwać efektu. Jak bowiem wynika z opinii biegłego pozwana nie dysponowała odpowiednim zapleczem dla samodzielnej realizacji projektu.

Niezasadny był więc zarzut, że spółka A.Spółka z o.o. posiadała własnych stałych współpracowników skoro właśnie względy techniczne uzasadniały zlecenie prac stronie powodowej. Zeznania zaś członków organów pozwanej i jej pracowników, że rozwiązanie przygotowane przez stronę powodową nie zostało zaakceptowane i wykorzystane nie są wiarygodne w aspekcie treści wiadomości mail , zeznań świadka S. P. (2) ( protokół elektroniczny z dnia 11 maja 2018r oraz zeznań Prezesa strony powodowej, wskazujących spójnie, że przygotowano dwie wersje ankiety a druga wersja została przyjęta. Nie narusza zaś przepisu art. 233 k.p.c., sytuacja, gdy sąd czyni ustalenia w oparciu o jedną z grup przeciwstawnych dowodów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2003. sygn. akt IV CK 293/02 Lex nr 602280).

Należy zwrócić uwagę, że także wyjaśnienia biegłego B. B. (1) (protokół elektroniczny z dnia 12 października 2018r. ) dokonane w oparciu o treść korespondencji elektronicznej wskazują, że W. przyjął faktycznie wersję końcową ankiety (...). Korespondencja mailowa jednoznacznie wskazuje, że w listopadzie 2015r. dyr.W.przyjął ostateczną drugą wersję ankiety (...). Tego też musiały byś świadome organy strony powodowej. Inaczej bowiem niezrozumiałej jest podjęcie rozmów przez Prezesa strony powodowej celem uzgodnienia wynagrodzenia , które potwierdza, że organy strony powodowej były świadome udziału strony powodowej przy realizacji projektu. Powołane dowody jednoznacznie potwierdzają, że strona powodowa przekazała stronie pozwanej zamówiony efekt swojej pracy intelektualnej (elektroniczna wersja ankiety (...)), a ta ten efekt przyjęła i wykorzystała.

Brak jest jednak podstaw do przyjęcia, że doszło do zaakcentowania przez osoby uprawnione do reprezentacji umówionego wynagrodzenia. Przyjęcie jednak, że strony nie uzgodniły wynagrodzenia nie uchyla prawidłowości ustaleń co do konkludentnego zawarcia umowy. Nie jest to bowiem essentialia negotii umowy o dzieło. Strona pozwana niewątpliwie dążyła w tym przypadku do osiągnięcia konkretnego efektu w postaci rozwiązania informatycznego, które otrzymała. Udzielenie ochrony strony powodowej z odwołaniem do art. 628§1 k.c. w zw. z art. 627 k.c. nie było więc błędem.

Sąd Apelacyjny zwraca jednak dodatkowo uwagę, że z opinii biegłego B. B. (1) wynika, że firma K. dostarczyła oprogramowanie w tzw. modelu (...) zapewniające możliwość prac weryfikacyjnych i odbiorczych tj zapewniających możliwość uzyskiwania odpowiedzi od medyków przy użyciu dowolnego sprzętu z dostępem do internetu niezależnie od miejsca w którym konsultant się znajduje. ( k-350). Ostatecznie też dostarczyła pozwanej elektroniczne narzędzie do zgromadzenia przy pomocy technologii internetowej ankiet (k.251). Był więc jakiś efekt w postaci elektronicznej ankiety (...), który stanowił wynik wykorzystania usługi (...) (...) (...) świadczonej przez stronę powodową. Z opinii biegłego B. i jego dalszych wyjaśnień opinii uzupełniającej oraz wyjaśnień biegłego wynikało, że ten efekt ten był wynikiem pracy twórczej, intelektualnej pracowników strony powodowej. Było to rozwiązanie unikatowe, którego rdzeń i architektura została następnie wykorzystana przez stronę pozwaną w platformie przekazanej Firmie M. (1). Biegły wskazał, że strona pozwana skopiowała rozwiązanie strony powodowej (k.386). Niezależnie więc od tego czy strony łączyła umowa wobec ustalenia wykorzystania przez stronę pozwaną narzędzia informatycznego wykonanego przez stronę powodową istniała też podstawa odwołanie się do przepisów ustawy o prawie autorskim, co osłabiało zarzuty strony powodowej kwestionującej zawarcie umowy. Przepisy prawa autorskiego dają bowiem ochronne niezależną od innych przepisów. Strona powodowa jest dysponentem majątkowych praw stworzonych przez jej pracowników. Mogła więc dochodzić ochrony majątkowej także na podstawie praw autorskich. Wykorzystanie rdzenia, architektury programu komputerowego o cechach utworu bez ważnej umowy pozwalało więc także na ocenę zasadności powództwa w oparciu o przepisy dotyczące ochrony praw autorskich (art. 79 Pr.aut. z 1994 r.), na co zresztą zwrócił uwagę Sąd Rejonowy (...)w K. na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2017r., powołując przy tym postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2015 r. (...), błędnie jednak oznaczając je na (...) (k. 191).

Przez "stosowne wynagrodzenie" w rozumieniu art. 79 ust. 1 pkt 3 u.p.a.p.p. należy rozumieć takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby podmiot prawa autorskiego (lub praw pokrewnych), gdyby pozwany zawarł z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia. Jest to podstawa do żądania jednokrotności należnego mu wynagrodzenia gdyby naruszający korzystał z jego praw legalnie bez konieczności wykazywania szkody, związku przyczynowego i winy sprawcy. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 08 marca 2012r., V CSK 102/11 Biuletyn SN-IC 2013/6). z dnia 10 listopada 2017 r. V CSK 41/14 OSNC 2018/10/101 i z dnia 12 czerwca 2019 r. II CSK 211/18 lex nr 2681246).

Sąd Okręgowy nie rozważył roszczenia w kontekście tej podstawy, to jednak nie miało wpływu na rozstrzygnięcie. Utworem zgodnie z art. 1 ust. 1 Prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Techniczne konkretne rozwiązanie umożliwiające korzystanie z elektronicznych ankiet również uzasadniało dochodzenia roszczenia w oparciu o Prawo autorskie i również wymagało oceny wysokości nieuzgodnionego wynagrodzenia przy pomocy opinii biegłego.

Twierdzenia dotyczące wykorzystania przez stronę pozwaną w ramach swojej działalności gospodarczej wykonanej przez stronę powodową elektronicznej wersji ankiety (...) zostały podniesione na wypadek przyjęcia braku uznania związania stron umową, w piśmie z dnia 29 czerwca 2016r. (k.110) a więc jeszcze przed przekazaniem sprawy do Sądu właściwego. Uwzględnienie tych twierdzeń nie spowodowało przewłoki postępowania. Zgłoszenie zaś wniosku dowodowego w piśmie z dnia 19 stycznia 2018r. nadanym 22 stycznia 2018r.wiązało się z koniecznością oceny przy wykorzystaniu wiedzy specjalistycznej biegłego czy strona pozwana wykorzystała wynik prac strony powodowej jak i wyceny usługi wykonanej przez stronę powodową (k.215). Treść tego pisma określała potrzebę przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Zgłoszenie wniosku stanowiło wykonanie obowiązku wynikającego z zarządzenia z dnia 9 stycznia 2018r. wyznaczającego termin do przedstawienia dowodów (k.206), stad zarzut naruszenia powołanych przepisów procesowych nie mógł zostać uwzględniony. Sąd Okręgowy wyznaczył stronom 14 dniowy termin do przedłożenia dowodów na rozprawie w dniu 9 stycznia 2018r. (k206), a strona powodowa zgłosiła wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wartości przedmiotu umowy. Wniosek więc nie mógł być uznany za spóźniony.

Niezależnie od tego, z uwagi na dalszy tok postępowania, przeprowadzenie wnioskowanego dowodu nie doprowadziło do przewłoki postępowania.

Należy zwrócić też uwagę, że w aspekcie zarzutu pozwanej (braku zawarcia umowy i rażąco zawyżonego wynagrodzenia) przeprowadzenie tego dowodu było konieczne niezależnie od tego czy strony zawarły umowę, uzgodniły wynagrodzenie i czy też strona pozwana faktycznie skorzystała z efektu pracy strony powodowej. Pominięcie dowodu z opinii biegłego nie może nastąpić w sytuacji, gdy miałoby doprowadzić do oczywiście niesprawiedliwego rozstrzygnięcia. W sytuacji zaś, gdy opinia biegłego stwierdzała, że wykonanie oprogramowania przez stronę powodową było procesem twórczym i jednoznacznie stwierdzała, że opracowanie przez pozwaną własnej kopii ankiety nie byłoby możliwe bez skorzystania z efektów wcześniejszych prac rozwojowych strony powodowej (k.250 i k252), to w takim przypadku przeprowadzenie dowodu na okoliczność wartości prac strony powodowej służyło prawidłowemu rozpoznaniu sprawy i leżało w interesie publicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2017 r. I CSK 149/17 LEX nr 2438309). Kwestionowane w apelacji postanowienie dowodowe nie było prawidłowe, jednak było to uchybienie, które ze swej istoty nie ma wpływu na rozstrzygnięcie w sytuacji, gdy biegły dostrzegając treść wniosku dowodowego określił szacunkowo wysokość wynagrodzenia Biegły nie wyszedł tu poza zakres podstawy faktycznej wymagającej wyjaśnienia w kontekście wiadomości specjalnych.

Słusznie jednak strona pozwana zarzuca, że nie wiadomo jakimi kryteriami biegły się kierował określając stosowne wynagrodzenie, skoro biegły sam wskazywał, że miał on trudności określenia wynagrodzenia i nie ma on dostępu do taryf, cenników czy też stawek rynkowych.

Uzupełniający dowód z opinii dr-a M. M., biegłego z zakresu wyceny własności intelektualnej wskazuje jednak, że wynagrodzenie określone przez stronę powodową za wykonane prace informatyczne strony powodowe (implementacje informatyczna ankiety będącej de facto kodem źródłowym na poziomie 32333,25 zł netto =7500 euro netto to wynagrodzenie odpowiednie mieszczące się w zakresie wynagrodzenia rynkowego (opinia k. 461, 463zł ). Strona pozwana nie wniosła zarzutów do opinii. Opinia ta jest jasna i zbieżna z opinią biegłego B.. Czyni to bezprzedmiotowym zarzut naruszenia 278 § 1 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. powiązany z zarzutem braku wiedzy specjalistycznej biegłego B., skoro wnioski w tym zakresie są zbieżne z wnioskami biegłego M..

Wskazane podstawy zasądzenia wynagrodzenia (tak art. 628§1 k.c. jak i art. 79 ust. 1 pkt 3 u.p.a.p.p.) czynią także bezprzedmiotowym zarzut dochodzenia kwot w złotych. Niewątpliwie bowiem nie doszło do uzgodnienia wynagrodzenia w Euro. Uzgodnienia dokonane z L. nie zostały potwierdzone, zaś czynności faktyczne nie dotyczyły tego elementu umowy, a zeznania Prezesów obu stron jednoznacznie wskazują, że kwoty proponowane przez każdą ze stron nie zostały zaakceptowane. To jednak nie uchyla prawidłowości rozstrzygnięcia.

Z tych względów Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 15zzs1ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.1842 t.j.) w zw. z art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.109) oraz przy uwzględnieniu treści zarządzenia o rozpoznaniu sprawy w składzie trzyosobowym.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono przy zastosowaniu art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. i przy zastosowaniu § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz. 265)

O ściągnięciu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 83 ust. 2 u.k.s.c.

SSA Rafał Dzyr SSA Sławomir Jamróg SSA Izabella Dyka