Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Wojciech Żukowski
Sędziowie:	SSA Paweł Rygiel SSA Marek Boniecki
Protokolant:	Krzysztof Malinowski

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2023 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa A. (1) sp. z o.o. w K.

przeciwko T. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w likwidacji K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej A. (1) sp. z o.o. w K. i apelacji strony pozwanej T. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2018 r. sygn. akt IX GC 633/14

1.  w uwzględnieniu apelacji strony pozwanej T. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. oraz częściowym uwzględnieniu apelacji strony powodowej A. (1) sp. z o.o. w K. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu treść:

„I. 1) oddala powództwo w stosunku do strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K.;

2) zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. kwotę 7 217 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II. 1) zasądza od strony pozwanej (...) Spółka z o.o. S.K.A. w likwidacji w K. na rzecz strony powodowejA. (1)spółka z o.o. w K. kwotę 2 797 634 zł 35 gr (dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote trzydzieści pięć groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 3 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

2) w pozostałym zakresie oddala powództwo w stosunku do strony pozwanej (...) Spółka z o.o. S.K.A. w likwidacji w K.;

3) zasądza od strony pozwanej (...) Spółka z o.o. S.K.A. w likwidacji w K. na rzecz strony powodowej A. (1) spółki z o.o. w K. kwotę 7 217 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nakazuje ściągnąć od strony pozwanej (...) Spółka z o.o. S.K.A. w likwidacji w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 100 000 zł (sto tysięcy złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty od zmienionego żądania pozwu;

III. 1) umarza postępowanie wywołane wniesieniem powództwa o nakazanie złożenia oświadczenia woli;

2) zasądza od strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. na rzecz strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. kwotę 7 217 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

3) w pozostałym zakresie wniosek strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. o zwrot kosztów procesu oddala.”,

2.  w pozostałym zakresie oddala apelację strony powodowej,

3.  tytułem kosztów postępowania apelacyjnego zasądza od strony powodowej A. (1) sp. z o.o. w K. na rzecz strony pozwanej T. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. kwotę 11 250 zł (jedenaście tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o tych kosztach do dnia zapłaty,

4.  tytułem kosztów postępowania apelacyjnego zasądza od strony pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w likwidacji K. na rzecz powodowej A. (1) sp. z o.o. w K. kwotę 11 250 zł (jedenaście tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o tych kosztach do dnia zapłaty.

Sygn. akt I AGa 224/19

UZASADNIENIE

Strona powodowa A. (1) sp. z o.o. w K. wniosła pierwotnie przeciwko T. (1) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowo – akcyjnej w K. o nakazanie stronie pozwanej złożenie oświadczenia woli, którego treścią jest ustanowienie odrębnej własności oraz przeniesienia na rzecz powoda własności lokali mieszkalnych, znajdujących się w budynku przy ul. (...) w K., oznaczonych numerami: (...), (...), (...), (...), (...) oraz lokalu niemieszkalnego oznaczonego (...). W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podniosła, że postanowieniem z dnia 13 czerwca 2014 roku Sąd Okręgowy w K. udzielił częściowego zabezpieczenia roszczenia przeciwko stronie pozwanej poprzez zakazanie obowiązanej zbywania i obciążania lokali mieszkalnych w budynku przy ul. (...) w K. oznaczonych numerami (...), (...) i (...). Udzielone zabezpieczenie obejmuje również zakaz zawierania umówi dokonywania jednostronnych czynności prawnych zobowiązujących obowiązaną do zbycia lub obciążenia wykazanych wyżej lokali, w tym również zakazanie obowiązanej wyodrębniania, wydzielania lub podziału powyższych lokali do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie powództwa o nakazanie złożenia oświadczenia woli.

Strona powodowa w dniu 19 marca 2013 zawarła w formie aktu notarialnego ze spółką (...) sp. z o.o. SKA w K. przedwstępną warunkową umowę sprzedaży, na podstawie której (...) zobowiązała się do przeniesienia własności wyodrębnionych lokali mieszkalnych oznaczonych numerami (...), (...), (...), (...), (...), a także lokalu niemieszkalnego oznaczonego (...), znajdujących się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym nr (...) przy ul. (...) w K., na rzecz A. (1). Również 19 marca 2013 roku spółka (...) zawarła umowę, na podstawie której spółka A. W. (1) sp. z o.o. zobowiązała się wybudować budynek mieszkalny wielorodzinny nr (...) przy ul. (...) w K., a następnie ustanowić odrębną własność przedmiotowych lokali.

Spółka A. W. (1) przekształciła się w firmę T. (1) Sp. z o.o. SKA w K.. Zarówno (...) jak i A. (1) dokonały zapłaty całości ceny za przedmiotowe lokale. Strona powodowa podniosła, że strona pozwana miała świadomość istnienia roszczenia A. (1) o zawarcie umowy przyrzeczonej względem spółki (...) już w dacie powołanych wyżej aktów notarialnych z dnia 19 marca 2013 roku Pomimo tego T. (1) zawarła umowy z osobami trzecimi, których przedmiotem były m.in. lokale, co do których A. (1) posiadała roszczenie o zawarcie umów przenoszących własność lokali. W dniu 28 kwietnia 2014 roku doszło do zawarcia umowy cesji praw i obowiązków z umowy zobowiązującej zarejestrowanej za numerem Rep. (...), której stronami były spółka (...) i T. (1), w wyniku czego roszczenie o przeniesienie własności w/w lokali wraz z udziałami w nieruchomości wspólnej przysługuje A. (1) bezpośrednio od pozwanej T. (1).

Spółka (...) oraz strona pozwana w porozumieniu kolejno rozwiązywali umowę zobowiązującą w zakresie lokali (...), (...), (...) oraz (...). W dniu 4 kwietnia 2014 roku doszło do zawarcia pomiędzy spółką (...) a spółką W. (1) umowy cesji, na podstawie której (...) przeniosła swoje roszczenie wynikające z umowy zobowiązującej zawartej ze stroną pozwaną, w zakresie lokali (...) i (...). Umową notarialną z dnia 22 maja 2014 roku (...) przeniosła na spółkę W. (1) własność dwóch lokali: (...) i (...). Strona powodowa pokreśliła, że całość ceny za przedmiotowe lokale została zapłacona już w dniu 19 marca 2013 roku

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania przyznając okoliczność zawarcia ze spółką (...) umowy zobowiązującej z dnia 19.03.2013 roku ( Rep. (...)), której przedmiotem było zobowiązanie pozwanego do wybudowania budynku wielorodzinnego przy ul. (...) w K. i przeniesienie własności lokali na rzecz spółki (...), a także okoliczność, że w dniu 19.03.2013 roku A. (1) zawarł ze spółką (...) umowę przedwstępną sprzedaży pod warunkiem (Rep. (...)), której przedmiotem było zobowiązanie spółki (...) do sprzedania na rzecz A. (1) lokali za łączną kwotę 2.797.634,35 zł. Jednak, jak podnosi pozwany, warunek nie ziścił się, co również nie nastąpi w przyszłości. W dniu 12.07.2013 roku spółka (...) oraz pozwany rozwiązały umowę zobowiązującą w części dotyczącej lokalu oznaczonego numerem (...) oraz zmieniły § 2 i § 3 umowy zobowiązującej w sten sposób, że spółce (...) względem T. (1) przysługiwało wyłącznie roszczenie o wybudowanie budynku wielorodzinnego przy ul. (...) w K., ustanowienie odrębnej własności lokali oznaczonych: (...), (...), (...), (...) oraz lokalu niemieszkalnego oznaczonego numerem (...), oraz przeniesienie własności w/w lokali na rzecz spółki (...). Podobne umowy spółka (...) oraz strona pozwana zawarły w dniu 12.07.2013 roku dot. lokalu (...), w dniu 6.08.2013 roku dot. lokalu (...), w dniu 23.12.2013 roku dot. lokalu (...), w dniu 6.02.2014 roku dot. lokalu (...). Następnie T. (1) został poinformowany, że spółka (...) w dniu 4.04.2014 roku przeniosła swoje roszczenie z umowy zobowiązującej w zakresie lokali oznaczonych numerami (...) (...) (...) na rzecz spółki W. (1) sp. z o.o. w K. za cenę 1.298.619,84 zł.

W dniu 22 maja 2014 roku T. (1) zawarł z W. (1)umowę ustanowienia odrębnej własności lokali, umowę sprzedaży oraz pełnomocnictwo, na podstawie której po ustanowieniu odrębnej własności lokali oznaczonych numerami (...), przeniósł ich własność na rzeczW. (1).

Zdaniem pozwanego umowa cesji z dnia 28.04.2014 roku w relacji pomiędzy powodem a pozwanym nie wywołuje jakichkolwiek skutków prawnych, bowiem spółce (...) nie przysługiwało wówczas już wobec T. (1) jakiekolwiek roszczenie. Ponadto podniósł, iż spółki zarządzane przez W. K. i W. S. (1) są skonfliktowane ze spółkami zarządzanymi przez A. S. i L. K..

W kolejnych pismach procesowych z dnia 8 grudnia 2014 roku, 22 stycznia 2015 roku, 4 marca 2015 roku, 31 marca 2015 roku strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Pismem z dnia 15 kwietnia 2015 roku strona powodowa zmieniła żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od pozwanego i spółki (...) Sp. z o.o. SKA in solidum, aby zapłacili stronie powodowej kwotę 2.797.634,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi. Wniosła przy tym o wezwanie do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanej spółkę (...) Sp. z o.o. SKA w K.. Strona powodowa domaga się od spółki T. (1) i (...) zwrotu ceny zapłaconej za przedmiotowe lokale w wysokości 2.797.634,35 zł.

Na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2015 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego spółkę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytowo - akcyjną w K..

W odpowiedzi na zmianę powództwa strona pozwana wniosła o uznanie, że powód cofnął pozew oraz o umorzenie postępowania oraz zasądzenie kosztów postępowania podnosząc, że roszczenie o zapłatę ceny za lokale jest pozbawione podstaw, nie wynika z jakiejkolwiek umowy pomiędzy powodem a pozwanym, ani z jakiejkolwiek podstawy deliktowej.

Strona pozwana (...) Sp. z o.o. SKA w K. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania podnosząc, że aktualnie względem spółki (...) powodowi nie przysługuje już żadne roszczenie. Sprzeczne jest domaganie się od (...) zwrotu kwot świadczonych w ramach Warunkowej Przedwstępnej umowy Sprzedaży w sytuacji, w której wykonanie tej umowy przez (...) jest niemożliwe z uwagi na działania podjęte przez W. K. i A. (1) tj. zawarcie umowy cesji, której skutkiem było przeniesienie na A. (1) wszelkich wierzytelności wynikających z umowy zobowiązującej. Podniosła ona również zarzut przedawnienia, wskazując, że zgodnie z art. 390 § 3 k.c. roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku liczonego od dnia w którym umowa przyrzeczona miała zostać zawarta, zaś w tym przypadku miało to być w terminie 14 od dnia przeniesienia własności lokali, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2014 roku. W związku z tym, że umowa przedwstępna została rozwiązana na mocy aneksów z dat: 12 lipca 2013 roku, 6 sierpnia 2013 roku, 23 grudnia 2013 roku i 6 lutego 2014 roku, a roszczenie w zakresie lokali (...) zostało przeniesione na mocy umowy z 4 kwietnia 2014 roku, to ewentualne roszczenia strony powodowej stawały się wymagalne w tych datach i od nich należało liczyć roczny termin przedawnienia. Skoro strona powodowa złożyła pozew przeciwko tej pozwanej w dniu 15 kwietnia 2015 roku, to uczyniła to z przekroczeniem rocznego terminu przedawnienia. Odwołała się ona tutaj do poglądów judykatury, zgodnie z którymi wniesienie powództwa o wykonanie umowy przedwstępnej nie powoduje przerwania biegu przedawnienia

Z kolei strona powodowa w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku przyznała, iż dokonana pomiędzy stroną powodową i pozwaną ad. 2 w dniu 28 kwietnia 2014 roku cesja praw z umowy zobowiązującej, nie odniesie skutku. Skuteczność bowiem powództwa o nakazanie złożenia oświadczenia woli pozostawała bezpośrednio uzależniona od uprzedniego zakończenia postępowań prowadzonych w trybie art. 59 k.c., których przedmiotem żądania było uznanie, iż w stosunku do spółki A. (1):

- spółka (...) nie rozwiązała skutecznie zaskarżonych w trybie art. 59 k.c. umów,

- spółka (...) nie przeniosła skutecznie roszczeń wynikających z umowy zawartej ze spółką T. (1) na spółkę W. (1), oraz, że spółka T. (1) nie przeniosła – w stosunku do spółki A. (1) – prawa własności przedmiotowych lokali na spółkę W. (1).

Zdaniem strony powodowej, skoro do dnia 31 grudnia 2014 roku (...) nie przystąpiła do zawarcia umowy przyrzeczonej, stronie powodowej przysługuje roszczenie o zwrot (mającej charakter nienależnego świadczenia) kwoty (ceny) zapłaconej na poczet świadczenia z niezawartej umowy przyrzeczonej.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia strona powodowa podniosła, że dochodzi ona roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia opartego na zasadzie art. 405 k.c. i następnych. Podniosła ona też, że zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego roszczenie o zwrot kwoty zapłaconej na poczet świadczenia z umowy przyrzeczonej, która nie została zawarta, nie przedawnia się z upływem terminu rocznego określonego w art. 390 § 3 k.c., lecz w terminie ogólnym z art. 118 k.c.

W piśmie z 16 lipca 2015 roku strona powodowa wskazała, że zmienienie przez nią żądania pozwu oznacza cofnięcie pozwu, bez uzyskiwania zgody pozwanego, gdyż nastąpiła przed pierwszą rozprawą.

W kolejnych pismach procesowych z dnia 30 lipca 2015 roku 4 sierpnia 2015 roku strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie.

W szczególności strona pozwana w piśmie z dnia 30.07.2015 roku wskazała, że po jej stronie zachodzi brak odpowiedzialności kontraktowej, gdyż skutecznie rozwiązała umowę zobowiązującą

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie:

I. 1) zasądził od strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. na rzecz strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. kwotę 2.797.634,55 złote (słownie: dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote pięćdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 15 kwietnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2) zasądził od strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. na rzecz strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. kwotę 7.217,00 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3) w pozostałym zakresie wniosek strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. o zwrot kosztów procesu oddalił;

4) nakazał pobranie od strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. na rzecz Skarbu Państwa – Dyrektora Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 100.000,00 złotych (słownie: sto tysięcy złotych) tytułem nieuiszczonej części kosztów procesu;

II. 1) powództwo w stosunku do strony pozwanej (...) Spółka

z o.o. S.K.A. w likwidacji w K. oddalił;

2) zasądził od strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. na rzecz strony pozwanej (...) Spółka z o.o. S.K.A. w likwidacji w K. kwotę 7.217,00 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3) w pozostałym zakresie wniosek strony pozwanej (...) Spółka z o.o. S.K.A. w likwidacji w K. o zwrot kosztów procesu oddalił

III. 1) umorzył postępowanie wywołane wniesieniem powództwa o nakazanie złożenia oświadczenia woli;

2) zasądził od strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. na rzecz strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. kwotę 7.217,00 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3) w pozostałym zakresie wniosek strony pozwanej T. (1) spółka z o.o. spółka komandytowa w K. o zwrot kosztów procesu oddalił;

4) cofnął stronie powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. zwolnienie od kosztów sądowych przyznane na podstawie pkt. I postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 lipca 2014 roku;

5) nakazał pobranie od strony powodowej A. (1) spółka z o.o. w K. na rzecz Skarbu Państwa – Dyrektora Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 45.000,00 złotych (słownie: czterdzieści pięć tysięcy złotych) tytułem nieuiszczonej części kosztów procesu.

Za bezsporne uznał Sąd Okręgowy, że w sprawach o sygn. (...) i (...) zostały prawomocnie zwrócone przez Sąd Okręgowy w Krakowie IX Wydział Gospodarczy pozwy strony powodowej o uznanie za bezskuteczne w stosunku do powoda umów zawartych przez spółkę (...) z pozwaną spółką i spółką W. (1).

Ponadto Sąd Okręgowy ustalił, że dniu 19 marca 2013 roku strona powodowa A. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. zawarła w formie aktu notarialnego ze spółką (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna w K. przedwstępną warunkową umowę sprzedaży (Rep (...)). Przedmiotem umowy było zobowiązanie spółki (...) do przeniesienia własności wyodrębnionych lokali mieszkalnych oznaczonych numerami (...), a także lokalu niemieszkalnego oznaczonego (...) wraz z odpowiednimi udziałami w nieruchomości wspólnej, znajdujących się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym nr (...) przy ul. (...) w K., na rzecz A. (1)W treści umowy spółka (...) oświadczyła, że również 19 marca 2013 roku podpisała umowę zobowiązującą na mocy której, spółka A. W. (1) Sp. z o.o. zobowiązała się wybudować budynek mieszkalny wielorodzinny nr (...) przy ul. (...) w K., a następnie ustanowić odrębną własność tych lokali. Cena nabycia została uiszczona, przy czym część zapłaty nastąpiła przez potrącenie.

Spółka A. W. (1) Sp. z o.o. w wyniku przekształcenia występuje po firmą T. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w K..

W dniu 19 marca 2013 roku została zawarta umowa odpłatnego przejęcia długu, której stronami były m.in. T. (1) (występująca wówczas pod firmą A. W. (1) sp. z o.o.), spółka (...) oraz A. (1) Pan A. S. występował jako reprezentant zarówno strony pozwanej oraz spółki (...).

T. (1) zawarł szereg umów z osobami trzecimi, których przedmiotem były m.in. lokale, co do których A. (1) posiadało roszczenie o zawarcie umów przenoszących własność lokali. I tak: umowa zawarta z Panią A. M. dotyczyła lokalu mieszkalnego (...), umowa zawarta z Panem A. P. (1) i A. P. (2) dotyczyła lokalu mieszkalnego (...), umowa zawarta z Panem M. K. (1) dotyczyła lokalu niemieszkalnego (...), umowa zawarta z Panią L. i Panem S. M. dotyczyła lokalu mieszkalnego (...).

Strona powodowa kierowała do spółki (...) oraz do T. (1) pisma z prośbą o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Pełnomocnik spółki (...) w piśmie z dnia 30 stycznia 2013 roku oświadczył, że roszczenie A. (1) pozostaje przedwczesne z uwagi na zapisy umowy łączącej A. (1) ze spółką (...). Strona pozwana nie udzieliła wówczas żadnej odpowiedzi na kierowane do niej pisma.

W dniu 28 kwietnia 2014 roku spółka (...) i T. (1) zawarły w formie aktu notarialnego umowę cesji praw i obowiązków z umowy zobowiązującej zarejestrowanej za numerem Rep (...) (Rep (...)). W wyniku owej czynności prawnej roszczenie o przeniesienie własności lokali mieszkalnych o numerach (...) i lokalu niemieszkalnego (...) wraz z odpowiednimi udziałami w nieruchomości wspólnej, znajdujących się w budynku mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) w K., przysługuje A. (1) bezpośrednio od pozwanej T. (1) Sp. z o.o. SKA w K..

W dniu 29 kwietnia 2014 roku spółka A. (1) zwróciła się do T. (1) z zobowiązaniem do realizacji postanowień umowy zobowiązującej zawartej pomiędzy nią i spółką (...). W piśmie z dnia 23 maja 2014 roku spółka A. (1) ponownie wezwała T. (1) do wyrażenia gotowości i stawiennictwa w dniu 30 maja 2014 roku w kancelarii notarialnej celem realizacji obowiązków leżących po jej stronie, a dotyczących przeniesienia własności wszystkich lokali mieszkalnych (...) i lokalu niemieszkalnego (...). Wezwanie okazało się bezskuteczne.

Pismem z dnia 4 czerwca 2014 roku pełnomocnik strony pozwanej poinformował stronę powodową, że w odniesieniu do lokali oznaczonych numerami (...) oraz lokalu (...) spółka T. (1) i spółka (...) rozwiązały umowę zobowiązującą (Rep (...)), a w odniesieniu do lokali oznaczonych (...) i (...) spółka T. (1) została poinformowana o dokonanej przez spółkę (...) cesji na rzecz spółki W. (1) Sp. z o.o. w K..

Spółka (...) oraz strona pozwana przystąpili do rozwiązywania umowy zobowiązującej w zakresie lokali (...), (...). W dniu 4 kwietnia 2014 roku doszło do zawarcia pomiędzy spółką (...) a spółką W. (1) umowy cesji, na podstawie której (...) przeniosła swoje roszczenie wynikające z umowy zobowiązującej zawartej ze stroną pozwaną, w zakresie lokali oznaczonych numerami (...). Po wybudowaniu przedmiotowych lokali w dniu 22 maja 2014 roku przed notariuszem M. K. (2) (Rep(...)) doszło do zawarcia umowy pomiędzy pozwaną T. (1) a spółką W. (1) na mocy której, spółka T. (1) – wykonując swoje zobowiązanie z umowy zawartej ze spółką (...) – przeniesione umową cesji na pozwaną W. (1) – przeniosła na spółkę W. (1) własność dwóch lokali oznaczonych (...) i (...).

Umową z dnia 22.05.2014 roku w formie aktu notarialnego pomiędzy T. (1) a W. (1)ustanowiono odrębną własność lokali, umowę sprzedaży oraz pełnomocnictwo, na podstawie której po ustanowieniu odrębnej własności lokali oznaczonych (...) i (...), przeniósł ich własność na rzecz W. (1) (Rep (...)).

W dniu 22 maja 2014 roku w Kancelarii notarialnej Pan A. S. działający w imieniu W. (1) Sp. z o.o. w K. zwolnił T. (1) Sp. z o.o. SKA w K., jako sprzedawcę, z rękojmi za wszelkie wady prawne nieruchomości stanowiących samodzielne lokale mieszkalne nr (...) położone w budynku nr (...) przy ul. (...) w K., które spółka nabyła na podstawie umowy z dnia 22 maja 2014 roku Rep (...).

Umową z dnia 9.05.2014 roku pomiędzy T. (1) a L. M. i S. M. ustanowiono odrębną własność lokalu nr (...) w nieruchomości położonej przy ul. (...) w K.

W dniu 21 stycznia 2015 roku doszło do spotkania w Kancelarii Notarialnej przedstawicieli spółki (...) z przedstawicielem A. (1). Jednak nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej.

Strony początkowo zgodnie ze sobą współpracowały, ale w pewnym momencie doszło do konfliktu między W. K., a L. K. i A. S., co przełożyło się na konflikt między reprezentowanymi przez nich podmiotami. Konflikt dotyczył sposobu rozliczenia pożyczki udzielonej przez L. K. na rzecz strony powodowej.

W. K. miał świadomość rozwiązywania poszczególnych umów warunkowych dotyczących nieruchomości, w miarę ich sprzedaży nowym nabywcą.

Środki zwracane przez (...) Sp. z o.o. SKA w K. do strony powodowej miały być przeznaczane na spłatę zadłużenia z tytułu pożyczki udzielonej przez L. K..

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy zważył, że w zakresie powództwa o zapłatę 2.797.634,55 złotych wskazać należy, że jest ono zasadne przeciwko stronie pozwanej T. (1) sp. z o.o. s.k. w K.. W pierwszej kolejności poczynił ogólną uwagę dotyczącą stosunków między stronami procesu. Podmioty uczestniczące w życiu gospodarczym mają dowolność w kształtowaniu stosunków gospodarczych, co wynika z konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej, jak też swobody kontraktowania, wynikającej z treści art. 353[1] k.c. Strony mogą zawierać również umowy nieszablonowe, nietypowe, o skomplikowanych konstrukcjach. Nie zmienia to jednak faktu, że w przypadku niniejszej sprawy zachowanie stron na etapie kontraktowania oraz przyjętego sposobu finansowania inwestycji budzi zdziwienie Sądu i daje podstawy do przypuszczenia, że inna była wola stron na etapie zawierania umowy przedwstępnej niż przedstawiały to wszystkie strony w toku procesu, zaś na skutek późniejszego konfliktu doszło do nieporozumień, co do sposoby rozliczenia transakcji, a w istocie sprokurowania sporu przez same strony.

Stronę powodową i stronę pozwaną T. (1) sp. z o.o. s.k. w K. łączyła umowa przedwstępna dotycząca przeniesienia prawa własności szczegółowo opisanych w niej nieruchomości (lokali mieszkalnych) stanowiących odrębną własność. Nie było sporną okolicznością, że strona pozwana nie przeniosła na rzecz strony powodowej własności tych nieruchomości, przy czym cel tej umowy - jak się zdaje nie zakładał tego w ogóle, gdyż jak wynika z ustalonego stanu faktycznego strona powodowa, reprezentowana przez W. K., miała świadomość rozwiązywania poszczególnych umów, a następnie sprzedaży lokali na rzecz osób trzecich. Strona powodowa nie otrzymywała jednak zwrotu środków wpłaconych tytułem ceny zakupu (częściowo przez potrącenie), choć taki był pierwotnie zamiar. Środki te miały być następnie przekazywane przez stronę powodową na rzecz Ł. K., który udzielił stronie powodowej pożyczki ze środków kredytu bankowego, poręczonego przez pozostałe strony. W ocenie Sądu przyczyną braku przekazywania tych środków było konflikt między W. K., a Ł. K. i A. S., co do wzajemnych rozliczeń z różnych inwestycji. Wskazać jednak należy, że okoliczność ewentualnego naruszenia zasad uczciwości kupieckich przez W. K., nie może mieć żadnego wpływu na rozliczenia pomiędzy poszczególnymi Spółkami, zaangażowanymi w transakcje. Okoliczność, że strona powodowa albo W. K. działając osobiście nie wywiązuje się z zobowiązań w stosunku do Ł. K. albo do W. K. lub (...) sp. z o.o. S.K.A. nie rodzi żadnych roszczeń w stosunku do strony powodowej. W szczególności nie zaistniały żadne okoliczności, aby strona pozwana T. (1) sp. z o.o. s.k. mogła bronić się zarzutem braku spłaty przez stronę powodową na rzecz Ł. K., bo nie miała z tego tytułu wierzytelności.

Zgodnie z art. 389 § 1 k.c. umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. Natomiast przepis art. 390 § 1 k.p.c. stanowi, że jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania, zaś § 2 tego przepisu mówi, że gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.

Skoro w niniejsze sprawie - jak wynika z samych twierdzeń strony pozwanej - nie było możliwe wykonanie umowy przedwstępnej, to stronie powodowej należy się zwrot uiszczonej ceny. Skoro wierzytelności z tytułu tej umowy zostały przeniesione z (...) sp. z o.o. S.K.A. na rzecz T. (1) sp. z o.o. s.k., to oczywistym jest, że strona powodowa ma prawo zwrotu uiszczonej ceny skoro, nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej, to strona powodowa ma prawo żądać od niej odszkodowania, które w tym przypadku wyraża się w obowiązku zapłaty ceny. Obowiązek zwrotu ceny może mieć zarówno charakter odszkodowania, jak też zwrotu świadczenia nienależnego, o jakim mowa w art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 i 2 k.c., w szczególności gdy zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty

Mając na uwadze powyższe zasądzono od T. (1) sp. z o.o. s.k. w K. na rzecz strony powodowej kwotę 2.797.634,55 złote wraz z odsetkami, jak w pkt. I.1. wyroku na zasadzie art. 390 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 i 2 k.c i art. 481 § 1 k.c.

Sąd zasądził od T. (1) sp. z o.o. s.k. w K. na rzecz strony powodowej zwrot kosztów procesu z tytułu zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej kwotę 7.217,00 złotych na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. biorąc pod uwagę wysokość stawek zastępstwa procesowego obowiązujących w dniu wniesienia pozwu, co wynika z wynikających ze stawek minimalnych przewidzianych rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w wysokości 7.200,00 złotych, stosownie do § 2 pkt 7 w brzmieniu na dzień wniesienia pozwu. Jednocześnie brak było podstaw do przyznania wynagrodzenia przekraczającego stawkę minimalną, gdyż strona powodowa nie wykazała, aby zostały spełnione przesłanki określone w art. 109 § 2 zd. 2 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 cytowanego Rozporządzenia, gdyż ani ilość rozpraw, ilość przeprowadzonych dowodów oraz ilość i charakter składanych pism procesowych nie wskazuje na zwiększony nakład pełnomocnika strony powodowej. Również charakter prawny sprawy nie jest skomplikowany, a problemy są pozorne, gdyż wynikają z samego zachowania wszystkich stron na etapie przedsądowym. Dlatego też o kosztach w tym zakresie orzeczono jak w pkt. I. 2. i 3. wyroku.

W związku z tym, że od strony powodowej nie pobrano opłaty sądowej od zmienionego powództwa na zasadzie art. 130[3] § 2 k.p.c., to opłatę tą należało pobrać od strony pozwanej T. (1) sp. z o.o. s.k. w K., na zasadzie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. o czym orzeczono jak w pkt. I. 4. wyroku.

W zakresie powództwa o zapłatę 2.797.634,55 złotych Sąd Okręgowy wskazał, że stosunku do strony pozwanej (...) Spółka sp. z o.o. S.K.A. w K. podlega ono oddaleniu. Strona powodowa wskazała, że swoje roszczenie opiera o przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu, gdyż nie przystąpiła ona do umowy przedwstępnej, a tym przysługuje jej roszczenie z tytułu zwrotu nienależnego świadczenia.

Ta strona pozwana podniosła w pierwszej kolejności zarzut przedawnienia, wskazując, że roszczenia z tytułu umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku.

Zgodnie z art. 390 § 3 k.p.c. roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.

Zasadne jest tutaj stanowiska strony powodowej powołującej się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8.03.2007 roku (sygn. akt III CZP 3/07, OSNC 2008/2/15), zgodnie z którą roszczenie o zwrot kwoty zapłaconej na poczet świadczenia z umowy przyrzeczonej, która nie została zawarta, nie przedawnia się z upływem terminu rocznego określonego w art. 390 § 3 k.c. Sąd orzekający w niniejszej sprawie akceptuje powyższy judykat jako słuszny. Powoduje przyjęcie w tym przypadku ogólnego terminu przedawnienia z art. 118 k.c. dotyczącego roszczeń gospodarczych, wynoszącego trzy lata. W związku z tym, że umowa przyrzeczona miała być zawarta do dnia 31.12.2014 roku, to termin przedawnienia upływał z dniem 31.12.2017 roku. Strona powodowa dokonała zmiany powództwa pismem wniesionym w dniu 15.04.2015 roku (data wpływu - k. 407), co spowodowało przerwanie biegu przedawnienia na zasadzie art. 123 § 1 pkt 1 k.c., a tym samym nieskuteczność zarzutu przedawnienia.

Natomiast zasadne jest stanowisko tej strony pozwanej, że na skutek umowy cesji z dnia 28.04.2014 roku wierzytelności z przedmiotowej umowy przedwstępnej zostały przeniesione na rzecz T. (1) sp. z o.o. s.k. w K., to ta strona pozwana nie jest zobowiązana do zwrotu ceny wierzytelności. Nie można tutaj zauważyć, że czynności tej imieniem strony pozwanej dokonywał właśnie W. K., a w umowie wskazano wprost, że cesja stanowi wykonanie umowy przedwstępnej. W takiej sytuacji nie można mówić, aby strona powodowa nie miała świadomości dokonania tej cesji, skoro świadomość organów osób prawnych (lub osób mających zdolność prawną) jest w istocie świadomością osób uprawnionych do ich reprezentowania. Co więcej okoliczności sprawy wskazują, że umowa cesji były umówionym elementem procesu inwestycyjnego, który jednak uległ zaburzenie na skutek konfliktu osobowego.

Biorąc powyższe pod uwagę powództwo w stosunku do strony pozwanej (...) Spółka sp. z o.o. S.K.A. w K., gdyż nie była ona biernie legitymowana, a tym samym po jej stronie nie nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie uzasadniające zwrot świadczenia nienależnego. Dlatego też orzeczono jak w pkt. II.1. wyroku na zasadzie art. 389 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 i 2 k.c oraz w zw. z art. 118 k.c.

O kosztach orzeczono jak w pkt II.2. i 3. wyroku, na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 109 § 2 zd. 2 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, mając na uwadze przepisy obowiązujące w dacie wniesienia pozwu, gdyż brak było podstaw do przyznania wynagrodzenia w wysokości wyższej niż stawka minimalna.

W związku z tym, że strona powodowa cofnęła pierwotne powództwo o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, to postępowanie w tym zakresie umorzono na zasadzie art. 203 § 1 i 4 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 i 2 k.p.c. Biorąc pod uwagę, że cofnięcie powództwa nastąpiło przed rozpoczęciem rozprawy zgoda pozwanego nie była tutaj potrzebna. Dlatego w tym zakresie orzeczono jak w pkt. III.1. wyroku.

W ocenie Sądu Okręgowego, cofnięcie pozwu w okolicznościach niniejszej sprawy musi być jako równoważne z przegraniem procesu, dlatego też zasądzono od strony powodowej na rzecz pierwotnego pozwanego zwrot kosztów procesu, o czym orzeczono - jak w pkt. III.2. i 3. wyroku - na zasadzie art. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 109 § 2 zd. 2 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, przy czym również brak było podstaw do przyznania wynagrodzenia pełnomocnika w stawce wyższej, niż minimalna.

Mając na uwadze okoliczność, że na skutek zasądzenia roszczenia na rzecz strony powodowej jak w pkt. I.1. i 2. wyroku, którego wartość jest znaczna, nastąpiła zmiana sytuacji majątkowej strony powodowej. W szczególności uzasadnia to cofnięcie jej zwolnienia od kosztów sądowych, o jakim orzeczono w pkt. I postanowienia z dnia 21.07.2014 roku. Zgodnie z art. 110 zd. 1 u.k.s.c. sąd cofa zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli okazało się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć. Właśnie taka sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie, gdyż przestały istnieć okoliczności uzasadniające zwolnienie strony powodowej od kosztów sądowych. W związku z tym, że strona powodowa była zwolniona częściowo od opłaty sądowej i uiściła 5.000,00 złotych, zaś cofnięcie pozwu nastąpiło po jego doręczeniu, a przed rozpoczęciem posiedzenia, to połowa opłaty sądowej podlegałaby zwrotowi na zasadzie art. 79 ust. 1 pkt 3 li. a u.k.s.c. Dlatego też nakazano pobranie od strony powodowej na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 110 zd. 2 u.k.s.c. W omawianym zakresie orzeczona jak w pkt. III.4. i 5. wyroku.

Strona powodowa zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie w części, tj. w zakresie punktu II ppkt. 1) i 2) oraz w zakresie punktu III ppkt 4) i 5) tegoż wyroku, zarzucając

1. błąd w ustaleniach faktycznych mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie, a polegający na błędnym przyjęciu iż:

a) wierzytelność o zwrot ceny nabycia lokali w stosunku do strony pozwanej (...) Spółka sp. z o.o. S.K.A. w K. (dalej zwana zamiennie „pozwana ad 2" lub (...)") była bezzasadna gdyż ta strona pozwana nie była biernie legitymowana, a tym samym po jej stronie nie nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie uzasadniające zwrot świadczenia nienależnego

• podczas gdy:

• warunki zawieszające przedmiotu umowy przedwstępnej zawartej między stroną powodową a pozwaną ad 2 nie zostały spełnione z przyczyn wyłącznie dotyczących pozwanych - co w konsekwencji czyni, iż roszczenie o zwrot cen za przedmiotowe lokale zostało prawidłowe skierowane do pozwanej ad 2;

• zeznania członka zarządu pozwanej ad 2 - L. K. w pełni potwierdziły, że pozwane celowo rozwiązywały kolejno łączące ich umowy przedwstępne, co doprowadziło do zwrotnego przeniesienia cen za lokale przez pozwaną ad 1 (dalej zwaną zamiennie „pozwana ad 1" lub „T. (1)") na rzecz pozwanej ad 2, która następnie nie rozliczyła wierzytelności ze spółką powodową;

• stronie powodowej należał się zwrot uiszczonej przy zawarciu umowy przedwstępnej ceny zgodnie z regułami statuującymi odpowiedzialność obu pozwanych, skoro bowiem nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej, to strona powodowa miała prawo żądać również od spółki (...) odszkodowania, które w tym przypadku wyraża się w obowiązku zapłaty ceny - zaś jak wynika z treści zeznań przedstawiciela pozwanej ad 2 jedynym powodem odmowy zwrotu ceny była obawa, że W. K. nie przekazałby tych pieniędzy na spłatę innych wierzytelności;

2. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zakresu swobodnej oceny dowodów i wyciągnięcie wniosków niedających się pogodzić ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego, polegające na przyjęciu, że:

a) roszczenie o zwrot cen za lokale nie przysługuje względem biernie legitymowanej spółce (...);

b) W. K. miał świadomość rozwiązywania poszczególnych umów warunkowych łączących pozwanych dotyczących przedmiotowych lokali;

c) środki ze sprzedaży lokali miały trafiać do strony powodowej, a ta miała je przeznaczać na spłatę pożyczki udzielonej jej przez L. K. - co miało być rzekomo przyczyną konfliktu między stronami;

podczas gdy:

• trafne pozostaje rozstrzygnięcie Sądu w zakresie punkt I wyroku, co też nie ogranicza uprawnienia stronie powodowej do otrzymania ochrony w postaci zasądzenia roszczenia w takim samym rozmiarze od pozwanej ad 2;

• piętrowa struktura transakcji, w której umowy przedwstępne nabycia lokali zawarte zostały między pozwanymi, a następnie między spółką (...) i stroną powodową, nie wyklucza dochodzenia przez stronę powodową roszczenia zarówno od spółki T. (1) jak i spółki (...);

• spółka T. (1) rozliczyła się ze spółką (...) po rozwiązaniu umowy przedwstępnej, następnie T. (1) zawarł szereg umów z osobami trzecimi, których przedmiotem były lokale, co do których A. (1) posiadało roszczenie o zawarcie umów przenoszących własność lokali - tym samym obie pozwane zostały przysporzone kosztem strony powodowej;

• nie może być mowy o świadomości W. K. o rozwiązywaniu poszczególnych umów, skoro pełnomocnik spółki (...) w piśmie z dnia 30 stycznia 2013 roku oświadczył, że roszczenie A. (1) pozostaje przedwczesne z uwagi na zapisy umowy przedwstępnej, a w tej dacie było już wiadomym obydwu pozwanym, iż umowa przyrzeczona nie dojdzie do skutku z uwagi, iż wcześniejsze rozwiązanie jej nastąpiło w dniu 12.07.2013 roku w części dotyczącej lokalu oznaczonego numerem (...), następnie w dniu 6.08.2013 roku w części dotyczącej lokalu (...), w dniu 23.12.2013 roku w części dotyczącej lokalu (...).

3. Naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a) naruszenie art. 390 §1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 i § 2 k.c. poprzez ich niezastosowanie - tj. poprzez brak zastosowania tych regulacji w ujęciu wszystkich podmiotów występujących w sprawie w charakterze pozwanych, albowiem również spółka (...) (jako współodpowiedzialna) będąc przysporzona nie dokonała zwrotu na rzecz A. (1) uiszczonej przy zawarciu umowy przedwstępnej ceny za lokale;

b) naruszenie art. 415 k.c. w zw. z art. 422 k.c. i art. 441 k.c. poprzez ich niezastosowanie, albowiem stronie powodowej należał się zwrot uiszczonej przy zawarciu umowy przedwstępnej ceny w reżimie przepisów stanowiących odpowiedzialność obu pozwanych, którzy celowo uniemożliwili zawarcie umowy przyrzeczonej i odmawiając zwrot środków ze sprzedaży zostali przysporzeni kosztem spółki A. (1);

c) naruszenie art. 110 u.k.s.c. poprzez błędne zastosowanie, tj. poprzez aprioryczne i błędne przyjęcie, iż wskutek zasądzenia roszczenia na rzecz strony powodowej od pozwanej ad 1 jak w pkt. 1.1 i 2 wyroku, doszło do zmiany sytuacji majątkowej strony powodowej.

Powołując powyższe zarzuty wniosła o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie IX Wydział Gospodarczy, sygn. aktIXGC633/14 w części - tj. w zakresie punktu II ppkt. 1) i 2) oraz w zakresie punktu III ppkt 4) i 5) tegoż wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy i w tym samym zasądzenie na rzecz strony powodowej kosztów procesu., w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Natomiast strona pozwana T. (1) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Spółka komandytowa” z siedzibą w K. zaskarżyła ten wyrok w części, tj. w zakresie:

(A) punktu 1.1., tj. w zakresie w jakim Sąd I instancji zasądził od Pozwanego Ad. 1 na rzecz Powoda kwotę 2.797.634,55 złote (słownie: dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote pięćdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 15 kwietnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

(B) punktu 1.2., tj. w zakresie w jakim Sąd I instancji zasądził od Pozwanego Ad. 1 na rzecz Powoda kwotę 7.217,00 złotych (słownie: siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

(C) punktu 1.4., tj. w zakresie w jakim Sąd I instancji nakazał pobranie od Pozwanego Ad. 1 na rzecz Skarbu Państwa - Dyrektora Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 100.000,00 złotych (słownie: sto tysięcy złotych) tytułem nieuiszczonej części kosztów procesu;

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

(1) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 227 KPC, poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób wybiórczy i z pominięciem istotnej części materiału dowodowego w postaci następujących dokumentów: (i) Umowy Zobowiązującej (poniżej zdefiniowana w punkcie 2.4); (ii) Aneksów (poniżej zdefiniowanych w punkcie 2.7); Umowy Cesji z dnia 04.04.2014 r. (poniżej zdefiniowana w punkcie 2.8.1); Umowy Przyrzeczonej (poniżej zdefiniowana w punkcie 2.8.2); oraz zaniechanie rozważenia i dokonania oceny materialno - prawnych skutków oświadczeń stron zawartych w ww. dokumentach z których jednoznacznie wynika, że:

(i) Umowa Zobowiązująca została zawarta pomiędzy Pozwanym Ad. 1 a Pozwanym Ad. 2;

(ii) Umowa Zobowiązująca w części dotyczącej Lokali oznaczonych numerami: (...); (...), (...), (...) została rozwiązana;

(iii) wierzytelności Pozwanego Ad. 2 wynikające z Umowy Zobowiązującej, w części dotyczącej Lokali oznaczonych numerami: (...) oraz (...), zostały skutecznie przeniesione na rzecz spółki W. (1) (poniżej zdefiniowany w pkt. 2.8.1);

(iv) w wykonaniu Umowy Zobowiązującej, w części dotyczącej Lokali oznaczonych numerami: (...) oraz (...), została zawarta Umowa Przyrzeczona;

co winno skutkować uznaniem, że: (i) na skutek podjęcia powyższych czynności Pozwany Ad. 1 wykonał wszelkie zobowiązania nałożone na niego Umową Zobowiązującą; (ii) Pozwanemu Ad. 2 - według stanu prawnego na dzień zawarcia Umowy Cesji (28.04.2014 r.) - nie przysługiwało już wobec Pozwanego Ad/ 1 jakiekolwiek roszczenie, którego źródłem lub podstawą mogłaby być Umowa Zobowiązująca (iii) przedmiot Umowy Cesji nie istniał w dacie jej zawarcia, o czym, jak wynika z zeznań Powoda, Powód wiedział w dacie zawarcia Umowy Cesji i który to stan w pełni akceptował;

(2) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 227 KPC poprzez dokonanie dowolnej i sprzecznej z logiką i z zasadami doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i:

2.1 niewyprowadzenie z całokształtu zeznań strony powodowej w imieniu której był przesłuchiwany Pan W. K., właściwych wniosków, podczas gdy Sąd I instancji właściwie ustalił, że:

(i) Powód przyznał, iż w zakresie Lokali o numerach (...); (...), (...), (...) Umowa Zobowiązująca została skutecznie rozwiązana;

(ii) Powód przyznał, iż w zakresie pozostałych dwóch Lokali oznaczonych numerami: (...) oraz (...) roszczenia wynikające z Umowy Zobowiązującej zostały skutecznie przeniesione przez Pozwanego Ad. 2 na rzecz W. (1);

co zaś winno skutkować uznaniem, iż Powód legitymował się pozytywną wiedzą o braku powinności spełnienia świadczenia; ergo Powodowi nie przysługują roszczenia względem Pozwanego Ad. 1, co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego i w konsekwencji sprzecznego z zeznaniami Powoda ustalenia, iż pomiędzy Pozwanym Ad. 1 a Powodem istniał stosunek umowny będący podstawą roszczeń o przeniesienie własności wszystkich Lokali stanowiących odrębną własność, roszczeń o zawarcie umowy przyrzeczonej w wykonaniu Umowy Zobowiązującej; roszczeń o zwrot zaliczek uiszczonych tytułem ceny na poczet nabycia Lokali;

2.2 pominięcie zeznań prokurenta Pozwanego Ad. 2 w osobie Pana W. S. (2), złożonych na rozprawie przeprowadzonej w dniu 22.03.2016 r. w zakresie w jakim świadek:

(i) na pytanie „co się stało z tą umową (Umową Zobowiązującą)? Została rozwiązana? Została wykonana?” zeznał, iż cyt.: „Finalnie została w całości rozwiązana” (16:08.036);

(ii) na pytanie ,/ czy A. W. (1), a teraz T. (1) czy zwróciła całość tych środków, które zostały zapłacone tytułem ceny?'1'1 odpowiedział, cyt.: „Tak”, na pytanie „Na rzecz?” odpowiedział, cyt.: „Na rzecz spółki (...)” (16:18.225);

pomimo uznania przez Sąd I instancji zeznań złożonych przez świadka, prokurenta Pozwanego Ad. 2 w osobie Pana W. S. (2), w całości za wiarygodne, uznając, iż były one logiczne, rzeczowe, spójne i zgodne z dowodami z dokumentów, z których wynika, iż Pozwany Ad. 2 nie posiadał roszczeń względem Pozwanego Ad. 1 na podstawie Umowy Zobowiązującej, w tym roszczeń o zwrot zaliczki uiszczonej tytułem ceny za nabycie Lokali, co winno skutkować uznaniem, że strony rozliczyły się w całości, co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy;

(3) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 227 KPC poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie na podstawie dowodu z dokumentu w postaci Umowy Cesji (poniżej zdefiniowana w punkcie 2.6) wniosków z niej niewynikających oraz błędne uznanie, że: to rzekomo Pozwany Ad. 1 i Pozwany Ad. 2 zawarli Umowę Cesji oraz, że wierzytelności (wszelkie prawa i obowiązki oraz roszczenia) z tytułu Umowy Zobowiązującej zostały skutecznie przeniesione z Pozwanego Ad. 2 na Pozwanego Ad. 1, co skutkowało wyprowadzeniem wniosku, iż skoro na skutek Umowy Cesji doszło do przeniesienia na rzecz Pozwanego Ad. 1 wierzytelności z Umowy Zobowiązującej, to Pozwany Ad. 2 nie jest zobowiązany do zwrotu ceny uzyskanej od Powoda na mocy Umowy Przedwstępnej;

podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego, w tym dowodów z dokumentów w postaci Umowy Cesji, Umowy Zobowiązującej; Aneksów, Umowy Cesji z dnia 04.04.2014 r.; Umowy Przyrzeczonej, winna skutkować wyprowadzeniem jednoznacznego wniosku, że według stanu obowiązującego na datę zawarcia Umowy Cesji (28.04.2014 r.):

(i) Umowa Zobowiązująca wiązała Pozwanego Ad. 1 i Pozwanego Ad. 2, a od dnia 04.04.2014 r., wskutek przelewu wierzytelności w części Lokali oznaczonych numerami (...) (wszelkich praw, obowiązków oraz roszczeń) z Pozwanego Ad. 2 na W. (1) (poniżej zdefiniowany w punkcie 2.8.1), Pozwanego Ad. 1 i W. (1);

(ii) Umowa Zobowiązująca w stosunku do części Lokali oznaczonych numerami (...); (...) (...), (...) była już rozwiązana przez Pozwanego Ad. 1 oraz Pozwanego Ad. 2, strony rozliczyły się w zakresie rozwiązanej części Umowy Zobowiązującej (tj. nastąpił zwrot ceny w całości za Lokale będące przedmiotem rozwiązanej części Umowy Zobowiązującej), zaś w stosunku do pozostałej części Lokali oznaczonych numerami (...), wierzytelności przysługujące Pozwanemu Ad. 2 na mocy Umowy Zobowiązującej, zostały przeniesione na W. (1) (na podstawie Umowy cesji z dnia 04.04.2014 r.);

(iii) Umowa Cesji [skądinąd sprzeczna z zasadami współżycia społecznego - zob. zarzut nr (11)] została zawarta pomiędzy Powodem a Pozwanym Ad. 2, a wierzytelności wynikające z Umowy Zobowiązującej (wszelkie prawa i obowiązki oraz roszczenia) nie mogły zostać przeniesione na rzecz Powoda, albowiem Pozwany Ad. 2 nie posiadał już jakichkolwiek wierzytelności (wszelkich praw i obowiązków oraz roszczeń) - na dzień zawarcia Umowy Cesji - na podstawie i w związku z wykonaniem Umowy Zobowiązującej;

(iv) nie istniały wierzytelności (wszelkie prawa i obowiązki oraz roszczenia) będące przedmiotem przelewu na podstawie Umowy Cesji w tym sensie, że Pozwany Ad. 2 był nieuprawniony do rozporządzania wierzytelnościami (wszelkie prawa i obowiązki oraz roszczenia) z Umowy Zobowiązującej, co implikuje dalszy wniosek, iż

(v) Umowa Cesji nie stanowi dla Pozwanego Ad. 1 źródła jakichkolwiek zobowiązań w relacji z Pozwanym Ad. 2 jak i Powodem, zaś Powodowi nie przysługują rzekomo przeniesione roszczenia względem Pozwanego Ad. 1;

co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego i w konsekwencji sprzecznego ze zgromadzonym materiałem dowodowym ustalenia, że to Pozwanego Ad. 1 oraz Powoda łączyła Umowa Zobowiązująca, co implikowało dalszy wniosek Sądu I instancji, iż na podstawie Umowy Zobowiązującej Powodowi przysługuje bezpośrednio od Pozwanego Ad. 1 (a nie od Pozwanego Ad. 2) roszczenie o zwrot zaliczki uiszczonej na poczet ceny za nabycie Lokali wskutek nie zawarcia umowy przyrzeczonej w wykonaniu Umowy Zobowiązującej;

(4) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 233 § 1KPC w zw. z art. 227 KPC, poprzez dokonanie dowolnej i sprzecznej z logiką i z zasadami doświadczenia życiowego oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w tym w szczególności treści Umowy Cesji oraz Umowy Przedwstępnej i wyprowadzenie wniosków zeń niewynikających oraz błędne uznanie, że Pozwany Ad. 1 jako wzbogacony jest zobowiązany do zwrotu zaliczki uiszczonej przez Powoda na rzecz Pozwanego ad. 2 na poczet ceny za nabycie Lokali w ramach Umowy Przedwstępnej, podczas gdy w wykonaniu Umowy Przedwstępnej (poniżej zdefiniowana w punkcie 2.5, zawartej między Powodem a Pozwanym Ad. 2) zaliczka na poczet ceny za nabycie Lokali została zapłacona przez Powoda na rzecz Pozwanego Ad. 2, a nie Pozwanego Ad. 1, co pozwala na wyprowadzenie jednoznacznego wniosku, że to Pozwany Ad. 2 jako wzbogacony powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu zaliczki na poczet ceny za nabycie Lokali, nie zaś Pozwany Ad. 1;

(5) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 321 § 1 KPC poprzez zasądzenie w punkcie 1.1 Zaskarżonego Wyroku, iż Pozwany Ad. 1 zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Powoda kwoty w wysokości 2.797.634.55 złote (słownie: dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote pięćdziesiąt pięć groszy), podczas gdy żądanie Powoda, wyrażone w piśmie procesowym z dnia 15.04.2015 r. zmieniającym powództwo, obejmowało kwotę w wysokości 2.797.634,35 złote (słownie: dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote i 35/100 groszy), tj. kwotę o 20 (słownie: dwadzieścia) groszy niższą od zasądzonej;

(6) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 509 § 1 KC w zw. z art. 6 KC oraz art. 232 KPC poprzez (i) bezpodstawne przyjęcie, że Powód udowodnił istnienie swojej wierzytelności (wszelkich roszczeń, praw i obowiązków) z Umowy Zobowiązującej względem Pozwanego Ad. 1; (ii) przyjęcie, że Pozwany Ad. 2 legitymował się uprawnieniem do rozporządzania prawami, roszczeniami i obowiązkami wynikającymi z Umowy Zobowiązującej; w tym roszczeniem o zawarcie umowy przyrzeczonej w wykonaniu Umowy Zobowiązującej lub roszczeniem o zwrot ceny za nabycie Lokali, a tym samym, że posiada wierzytelności (prawa i roszczenia) na podstawie Umowy Zobowiązującej względem Pozwanego Ad. 1; (iii) pominięcie, że Umowa Cesji jest nieskuteczna i nie może wywoływać jakichkolwiek skutków dla Pozwanego Ad. 1, albowiem została zawarta z podmiotem nieuprawnionym do rozporządzania wierzytelnościami wobec Pozwanego Ad. 1 i pozostanie nieskuteczna, wywołując jedynie skutek zobowiązujący do przeniesienia wierzytelności po stronie Pozwanego Ad. 2;

(7) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 509 § 1 KC w zw. z art. 510 KC w zw. z art. 516 zd. pierwsze KC poprzez ich niezastosowanie w sprawie i w konsekwencji nieuprawnione przełamanie przez Sąd I instancji zasady nemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse habet oraz błędne uznanie, że Pozwany Ad. 2 skutecznie przeniósł wierzytelności (wszelkie prawa, obowiązki i roszczenia) z Umowy Zobowiązującej (w tym roszczenie o przeniesienie prawa własności Lokali; roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej; roszczenie o zwrot ceny za nabycie Lokali) na Powoda, które pomija całkowicie fakt, że Umowa Cesji nie mogła wywrzeć prawnego skutku w relacji Powód - Pozwany Ad. 1, albowiem została zawarta przez osobę, której nie służyło prawo rozporządzania wierzytelnością (Pozwany Ad. 2), a tym samym istnieje wyłącznie w sferze relacji Powód - Pozwany Ad. 2;

(8) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 390 § 1 KC w zw. z art. 6 KC w zw. z art. 232 KC w zw. z art. 410 § 1 i 2 KC w zw. z art. 405 KC, wskutek dokonania błędnych ustaleń faktycznych i przyjęcie, że obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia w postaci zaliczki na poczet ceny za Lokale ze względu na nieosiągnięcie zamierzonego celu świadczenia (condictio ob causam datorum) w postaci realizacji umowy przyrzeczonej w wykonaniu Umowy Zobowiązującej obciąża Pozwanego Ad. 1, oraz, że Pozwany Ad. 1 wzbogacił się kosztem Powoda, albowiem uzyskał bezpośrednio od Powoda przysporzenie w kwocie zaliczki wpłaconej przez Powoda w wysokości 2.797.634,55 złote (słownie: dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote pięćdziesiąt pięć groszy) na poczet ceny za nabycie Lokali, podczas gdy: (i) roszczenia z Umowy Cesji, na podstawie których Sąd I instancji uwzględnił powództwo przeciwko Pozwanemu Ad. 1, nie istnieją, a Umowa Zobowiązująca została w pełni wykonana i rozliczona pomiędzy stronami tej Umowy - tj. Pozwanym Ad. 1 a Pozwanym Ad. 2, a następnie Pozwanym Ad. 1 - W. (1); (ii) Pozwany Ad. 1 nie wzbogacił się kosztem Powoda, jak również Powód nie udowodnił przysporzenia po stronie Pozwanego Ad. 1 w kwocie 2.797.634,35 złote (słownie: dwa miliony siedemset dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złotych 35/100); co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, iż po stronie Pozwanego Ad. 1 zaistniał, wobec nie zawarcia umowy przyrzeczonej, obowiązek zwrotu odszkodowania w wysokości uiszczonej zaliczki na poczet ceny za Lokale (przez Powoda na rzecz Pozwanego Ad. 2),

(9) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 513 § 1 KC poprzez jego niezastosowanie i bezpodstawne pominięcie zarzutów zgłaszanych przez Pozwanego Ad. 1 w zakresie (i) nieistnienia wierzytelności (na skutek rozwiązania Umowy Zobowiązującej oraz wykonania w pozostałym zakresie Umowy Zobowiązującej na rzecz W. (1)), (ii) nieskuteczności Umowy Cesji (może wywrzeć jedynie skutek zobowiązujący pomiędzy Pozwanym Ad. 2 oraz Powodem wskutek nieistnienia wierzytelności będących przedmiotem cesji), (iii) nieważności Umowy Cesji z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego;

(10) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 455 KC w zw. z art. 481 KC poprzez błędne przyjęcie, iż odsetki ustawowe powinny być liczone za okres od dnia 15 kwietnia 2015 r., podczas gdy Powód ani nie podniósł odpowiednich twierdzeń faktycznych, ani ich nie wykazał (art. 6 KC wzw. z art. 232 KPC), aby przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie wezwał Pozwanego Ad. 1 do zapłaty, a w takiej sytuacji Sąd I instancji winien potraktować, że wezwanie Pozwanego Ad. 1 nastąpiło dopiero poprzez doręczenie Pozwanemu Ad. 1 odpisu zmiany powództwa w niniejszej sprawie, co nastąpiło w dniu 16 kwietnia 2015 r., przy czym termin „niezwłocznie” w rozumieniu dyspozycji art. 455 KC oznacza termin realny, mający na względzie okoliczności miejsca i czasu, i nie można go utożsamiać z terminem natychmiastowym;

(11) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 58 § 2 KC w wyniku błędnego uznania, że zawarcie Umowy Cesji (28.04.2014 r.), przez pełnomocnika Pozwanego Ad. 2 w osobie W. K. (Prezesa Zarządu w spółce Powoda) wykorzystującego pełnomocnictwo udzielone przez Pozwanego Ad. 2 w dniu 20.07.2009 r. w sposób nieuprawniony, wbrew rzeczywistej i domniemanej woli mocodawcy (Pozwanego Ad. l) (okoliczność bezspornie ustalona) o czym osoba trzecia (Powód) wiedział, pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, co w konsekwencji doprowadziło do pominięcia okoliczności, iż Umowa Cesji jest obarczona sankcją bezwzględnej nieważności na skutek sprzeczności z zasadami współżycia społecznego;

W oparciu o te zarzuty wniosła o:

A. zmianę Zaskarżonego Wyroku w zaskarżonej części, poprzez oddalenie powództwa w całości w stosunku do Pozwanego Ad. 1 oraz zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego Ad. 1 zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w wysokości według norm przepisanych;

B. ewentualnie w przypadku nie przychylenia się do wniosku wskazanego w pkt. A powyżej - o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, oraz o pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcia o kosztach procesu, o których zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego Ad. 1 niniejszym wnoszę;

C. o zwolnienie Pozwanego Ad. 1 od kosztów sądowych w zakresie obejmującym opłatę sądową od niniejszej apelacji,

D. o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z: (1) poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii sprawozdania finansowego Pozwanego Ad. 1 sporządzonego za rok 2017; (2) wydruków wyciągu z rachunku bankowego Pozwanego Ad. 1 za okres 2018 — styczeń 2019 r.; (3) poświadczonych za zgodność z oryginałem rachunku zysków i strat oraz bilansu Pozwanego Ad. 1 sporządzonego za rok 2018; na okoliczność: stanu finansowego Pozwanego Ad. 1 i związanego z tym trwałej niemożności pokrycia kosztów sądowych w zakresie opłaty od niniejszej Apelacji;

E. o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci: (i) porozumienia z dnia 21.01.2014 r. w sprawie przekazu i kompensaty, (ii) potwierdzenia dokonania przelewu przez Pozwanego Ad. 1 na rzecz Pozwanego Ad. 2 w dniu 27.12.2013 r. na kwotę 215.680,00 PLN (słownie: dwieście piętnaście tysięcy sześćset osiemdziesiąt złotych), (iii) potwierdzenia dokonania przelewu przez Pozwanego Ad. 1 na rzecz Pozwanego Ad. 2 w dniu 09.01.2014 r. na kwotę 80.000,00 PLN (słownie: osiemdziesiąt tysięcy złotych), (iv) potwierdzenia dokonania przelewu przez Pozwanego Ad. 1 na rzecz Pozwanego Ad. 2 w dniu 21.02.2014 r. na kwotę 200.000,00 PLN (słownie: dwieście tysięcy złotych), (v) potwierdzenia dokonania przelewu przez Pozwanego Ad. 1 na rzecz Pozwanego Ad. 2 w dniu 27.02.2014 r. na kwotę 213.25 8,45 PLN (słownie: dwieście trzynaście tysięcy dwieście pięćdziesiąt osiem złotych 45/100); (vi) oświadczenia Pozwanego Ad. 2 z dnia 07.02.2019 r. na okoliczność: wykonania Umowy Zobowiązującej; całkowitego i kompleksowego rozliczenia się przez Pozwanego Ad. 1 z Pozwanym Ad. 2 w ramach Umowy Zobowiązującej (niżej zdefiniowanej w pkt. 2.4); braku istnienia jakichkolwiek roszczeń pieniężnych Powoda względem Pozwanego Ad. 1;

F. o zasądzenie kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji od Powoda na rzecz Pozwanego Ad. 1, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w wysokości według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację T. (1) 3 sp. z o.o. s.k. strona powodowa wniosła o jej oddalenie i o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W odpowiedzi na apelację strony powodowej strona pozwana (...) sp. z o.o. SKA w likwidacji wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej okazała się zasadna, a apelacja strony powodowej okazała się zasadna w znacznej części.

Podniesione w apelacji strony powodowej zarzuty błędnych ustaleń faktycznych i naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. polegających na przyjęciu, że wierzytelność o zwrot ceny nabycia lokali w stosunku do strony pozwanej (...) sp. z o.o. SKA w likwidacji w K. była bezzasadna gdyż ta strona pozwana nie była biernie legitymowana oraz a tym samym po jej stronie nie nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie uzasadniające zwrot świadczenia nienależnego okazały się nietrafne z tej przyczyny, że nie odnoszą się do żadnego skonkretyzowanego elementu stanu faktycznego, ale do oceny prawnej kwestii istnienia wierzytelności o zwrot ceny. Z kolei kwestie, czy W. K. miał świadomość rozwiązywania poszczególnych umów warunkowych łączących pozwanych dotyczących przedmiotowych lokali oraz czy środki ze sprzedaży lokali miały trafiać do strony powodowej, a ta miała je przeznaczać na spłatę pożyczki udzielonej jej przez L. K. - co miało być rzekomo przyczyną konfliktu między stronami nie stanowią okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w sprawie. Przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie są bowiem rozliczenia pomiędzy stronami postępowania, a nie ocena całokształtu stosunków prawnych nawiązanych przez nie z osobami fizycznymi będącymi ich udziałowcami czy członkami organów.

Zarzuty naruszenia prawa procesowego zawarte apelacji strony pozwanej okazały się trafne jedynie w zakresie, w jakim kwestionowały ustalenie, że umowa cesji z dnia 28 kwietnia 2014 r. została zawarta pomiędzy pozwanymi (...) i T. (1). Jak bowiem wynika wprost z treści aktu notarialnego rep. A (...) stronami tej czynności prawnej byli (...) sp. z o.o. SPK i A. (1) sp. z o.o.

Natomiast w pozostałym zakresie zarzuty naruszenia prawa procesowego zawarte w apelacji strony pozwanej nie zasługiwały na uwzględnienie. kwestia, czy do zwrotu zaliczki wypłaconej przez stronę powodowa zobowiązana jest (...) Spółka sp. z o.o. S.K.A. czy T. (1) 3 sp. z o.o. SKA nie stanowi ustalenia faktycznego ale ocenę prawną.

Zarzut naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. okazał się ostatecznie bezprzedmiotowy z tej przyczyny, że wobec zmiany wyroku i oddalenia w całości powództwa w stosunku do pozwanej T. (1) (...)sp. z o.o. SKA kwestia wyjścia w zakresie 20 gr. ponad żądanie pozwu nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny koryguje ustalenia faktyczne dokonane prze Sąd I instancji w ten sposób, że ustala, że:

W dniu 28 kwietnia 2014 roku(...)sp. z o.o. (...) sp. z o.o. zawarły w formie aktu notarialnego umowę cesji praw i obowiązków z umowy zobowiązującej zarejestrowanej za numerem Rep (...) (Rep (...)). W umowie tej (...) sp. z o.o. (...) oświadczyła, że przenosi na A. (1)sp. z o.o. prawa, roszczenia i obowiązki z umowy zobowiązującej zawartej z (...) sp. z o.o. SKA w dniu 19 marca 2013 r. rep. (...) oraz przenosi na A. (1) sp. z o.o. wszelkie roszczenia o zwrot wpłaconych kwot tytułem części ceny lub zadatków, tak w nominalnej jak i podwójnej wysokości, w wypadku gdyby zawarcie umowy przyrzeczonej na podstawie umowy rep. (...). Strony oświadczyły, że umowa zostaje zawarta w celu realizacji i wykonania umowy przedwstępnej warunkowej sprzedaży zawartej w dniu 19 marca 2013 r. rep. A (...).

Dowód: - odpis aktu notarialnego rep. A (...), k. 112

Umowa z dnia 19 marca 2013 r. (rep.(...)) w zakresie lokali (...), (...), (...), (...) została rozwiązana. Uprawnienia z tej umowy dotyczące lokali (...) zostały przeniesiona na rzecz W. (1) sp. z o.o.

Dowód: - odpisy aneksów, k. 232-254

- odpis umowy cesji, k. 264-265

Powyższe ustalenie poczyniono w oparciu o odpis aktów i umowy cesji, które nie budziły wątpliwości co do zgodności z oryginałami, nie były kwestionowane przez strony i jako takie stanowiły dowód na okoliczności treści oświadczeń woli w nich zawartych.

Nadto, w oparciu o materiał dowodowy zawnioskowany w apelacji, Sąd Apelacyjny ustalił, że:

Całość środków wpłacona przez (...) sp. z o.o. SKA na rzecz A. W. (1) sp. z o.o. (następnie T. (1) sp. z o.o. SKA) na podstawie umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) została zwrócona na rzecz (...) sp. z o.o. SKA.

Dowód: - zeznania świadka W. S., k. 601

- porozumienie z dnia 21 stycznia 2014 r. k. 895-896

- dowody przelewów z dat 21 luty 2024, 27 luty 2014, 9 stycznia 2014 r., 27 grudnia 2013 r., k. 897-900

- oświadczenie z dnia 7 lutego 2019 r. k. 901

Przy ustalaniu stanu faktycznego w tym zakresie oparł się sąd na dowodzie z przesłuchania świadka, które nie budziły wątpliwości i znajdowały potwierdzenie w treści niekwestionowanych co od ich prawdziwości dokumentów w postaci porozumienia, dowodów przelewu i oświadczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny aprobuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne, czyniąc podstawą orzekania w sprawie. Zbędne jest natomiast powtarzanie ich w tym miejscu.

W tak ustalonym stanie faktycznym zważyć należy, że w ustalonym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości, że na podstawie umowy warunkowej sprzedaży z dnia 19 marca 2013r. (rep. (...)) A. (1) sp. z o.o. uiściła (poprzez potrącenie wierzytelności) ma rzecz (...) sp. z o.o. SKA cenę zakupu lokali nr (...) w kwocie 2797634,35 zł. W sytuacji, w której do osiągnięcia celu tego świadczenia, tj. do przeniesienia własności tych lokali na A. (1) sp. z o.o., nie doszło, po stronie podmiotu, który kwotę powyższą otrzymał (a zatem (...) sp. z o.o. SKA) powstało zobowiązanie do zwrotu tego świadczenia jako nienależnego świadczenia (art. 410 w zw. z art. 405 k.c.).

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny, czy wskutek innych zdarzeń prawnych doszło do przejścia obowiązku zapłaty tej kwoty na pozwaną T. (1)sp. z o.o. SKA (wcześniej T. (1) sp. z o.o. SKA oraz A. W. (1) sp. z o.o.), względnie do powstania równoległego obowiązku po stronie tego podmiotu do zwrotu tej kwoty stronie powodowej. W pierwszej kolejności wymaga to oceny, jakie skutki prawne wywołała umowa z dnia 28 kwietnia 2014 r. zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. SPK i A. (1) sp. z o.o. (rep. (...)). Zgodnie z jej postanowieniami (...) sp. z o.o. SPK oświadczyła, że przenosi na A. (1) sp. z o.o. prawa, roszczenia i obowiązki z umowy zobowiązującej zawartej z T. (1) 3 sp. z o.o. SKA w dniu 19 marca 2013 r. rep. (...) oraz przenosi na A. (1) sp. z o.o. wszelkie roszczenia o zwrot wpłaconych kwot tytułem części ceny lub zadatków, tak w nominalnej jak i podwójnej wysokości, w wypadku gdyby zawarcie umowy przyrzeczonej na podstawie umowy rep. (...). Nadto strony oświadczyły, że umowa zostaje zawarta w celu realizacji i wykonania umowy przedwstępnej warunkowej sprzedaży zawartej w dniu 19 marca 2013 r. rep. (...). Taka treść umowy wskazuje, że miała ona wywołać skutki prawne przelewu (w zakresie, w jakim dotyczyła praw przysługujących (...) sp. z o.o. SKA na podstawie 19 marca 2013 r. rep. (...)), przejęcia długu (w zakresie, w jakim dotyczyła obowiązków ciążących na (...) sp. z o.o. SKA na podstawie 19 marca 2013 r. rep. (...)). Natomiast postanowienie, że umowa zostaje zawarta w celu realizacji i wykonania umowy przedwstępnej warunkowej sprzedaży zawartej w dniu 19 marca 2013 r. rep. (...), wskazuje na wolę dokonania świadczenia w miejsce wypełnienia (art. 453 k.c.), tj. doprowadzenia do wygaśnięcia obowiązków ciążących na (...) sp. z o.o. SKA z mocy umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) w zamian za to, co strona powodowa uzyskać miała na podstawie umowy z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep. (...)). Zważyć w tym miejscu należy, że w zakresie, w jakim umowa z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep.(...)) dotyczyła wierzytelności przysługujących (...) sp. z o.o. SKA, na ich przelew nie była wymagana zgoda A. W. (1) sp. z o.o. (art. 509 § 1 k.c.). W zakresie w jakim umowa ta dotyczyła zobowiązań (...) sp. z o.o. SKA („obowiązki”, np. zapłaty ceny – por. § 3 umowy z 19 marca 2013 r. (A (...))), na przejęcie tych długów potrzebna była zgoda wierzyciela, tj. A. W. (1) sp. z o.o. (art. 519 § 2 pkt 2 k.c.). Brak jest twierdzeń aby A. W. (1) sp. z o.o. (a następnie T. (1) sp. z o.o. s.k.) kiedykolwiek wyrażała zgodę na przejście tych długów. Zatem na podstawie umowy z dnia 28 kwietnia 2014 r., rep. (...) nie przeszły na stronę powodową obowiązki ciążące na (...) sp. z o.o. SKA na podstawie umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...). Umowa z dnia 28 kwietnia 2014 r., rep.(...)nie spowodowała również przejścia jakichkolwiek wierzytelności. Uwzględnić bowiem należy, że w zakresie, w jakim dotyczyła nabycia lokali nr (...) i (...), umowa z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) została rozwiązana aneksami z dnia 6 sierpnia 2013 r., 23 grudnia 2023 r., 6 lutego 2014 r. (k. 134-148). Natomiast wynikające z umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) wierzytelności dotyczące lokali nr (...) zostały przelane umową z dnia 4 kwietnia 2014 r. na rzecz podmiotu trzeciego W. (1) sp. z o.o. (k. 264-265). Nadto całość środków wpłacona przez (...) sp. z o.o. SKA na rzecz A. W. (1) sp. z o.o. (następnie T. (1) sp. z o.o. SK) na podstawie umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) została zwrócona na rzecz (...) sp. z o.o. SKA jeszcze przed zawarciem umowy z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep. (...)). Zatem umowa z dnia z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep. (...)) w rzeczywistości nie przeniosła na rzecz strony powodowej żadnych praw, albowiem w dacie jej zawarcia (...) sp. z o.o. SKA już takie prawa nie przysługiwały, jak również nie przeniosła na stronę powodową żadnych obowiązków, gdyż nie było wymaganej zgody wierzyciela. Skoro zaś umowa z 27 kwietnia 2014 r. (rep.(...)) nie wywołała żadnych skutków prawnych (nie przeniosła uprawnień ani nie przeniosła długów, w szczególności nie przeniosła roszczeń o zwrot zaliczek wpłaconych przez (...), to uznać należy, że w związku z tą umową do skutecznego spełnienia świadczenia w miejsce wypełnienia (przewidzianego w pkt III umowy z dnia 27 kwietnia 2014 r.) nie doszło. Prowadzi to do wniosku, że (...) sp. z o.o. SKA, pomimo zawarcia umowy z dnia 27 kwietnia 2014 r. (rep. (...)), dalej pozostaje zobowiązana do zwrotu otrzymanej od strony powodowej zaliczkowej ceny nabycia lokali. Nie ma podstaw do uznania, że wygasły pierwotne zobowiązania (...) sp. z o.o. SKA w stosunku do A. (1) sp. z o.o. Zatem (...) sp. z o.o. SKA jest nadal zobowiązana do zwrotu zaliczkowej zapłaty (dokonanej potrąceniem) w związku z zawarciem umowy z 19 marca 2013 r. ((...) (...)). Trafny zatem okazał się zarzut naruszenia art. 390 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 i § 2 k.c. Nie ma zaś w tym stanie rzeczy potrzeby upatrywać podstawy odpowiedzialności strony pozwanej w przepisach regulujących odpowiedzialność deliktową.

Podzielić przy tym należy stanowisko Sądu Okręgowego, że roszczenie nie uległo przedawnieniu, gdyż roszczenie o zwrot kwoty zapłaconej na poczet świadczenia z umowy przyrzeczonej, która nie została zawarta, nie przedawnia się z upływem terminu rocznego określonego w art. 390 § 3 k.c. a zatem do przedmiotowego roszczenia znajduje zastosowanie trzyletni termin przedawnienia z art. 118 k.c. W tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok podlegał zmianie poprzez uwzględnienie w stosunku do strony pozwanej (...) sp. z o.o. SKA w likwidacji kwoty 2797634 zł 35 gr. wraz z odsetkami z tytułu opóźnienia liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia tej pozwanej odpisu pisma zawierającego to żądanie, tj. od dnia 3 czerwca 2015 r. Brak było podstaw do zasądzenia tych odsetek za okres wcześniejszy w sytuacji, w której nie przedstawiono materiału dowodowego wskazującego na przedprocesowe wezwanie do zapłaty tej kwoty, a zatem w tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania przed Sądem I instancji orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c. poprzez obciążenie nimi w całości przegrywającej pozwanej (...) sp. z o.o. SKA w likwidacji. Na zasądzoną kwotę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej oraz uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

O ściągnięciu od (...) sp. z o.o. SKA w likwidacji nieuiszczonej opłaty od pozwu należnej od uwzględnionego w stosunku do niej żądania orzeczono na zasadzie art. 113 ust. 1 u.k.s.c.

Nadto uwzględniono apelację strony powodowej w zakresie, w jakim kwestionowała rozstrzygnięcie o cofnięciu udzielonego jej zwolnienia od kosztów sądowych. Okoliczność, że zaskarżonym wyrokiem zasądzono na rzecz strony powodowej znaczną kwotę pieniędzy nie jest równoznaczna z odpadnięciem podstaw do udzielenia zwolnienia od kosztów sądowych. Jest bowiem możliwe, że pomimo uzyskania tytułu wykonawczego, zobowiązanie nie zostanie wyegzekwowane ani dobrowolnie spełnione, tak, że pomimo wygrania procesu obiektywna sytuacja majątkowa strony nie zmieni się. W tym stanie rzeczy, w braku spełnienia przesłanek z art. 110 u.k.s.c. należało wyeliminować rozstrzygnięcie o cofnięciu stronie powodowej zwolnienia od kosztów. Konsekwencją takiej zmiany było również wyeliminowanie rozstrzygnięcia o ściągnięciu opłaty, której strona powodowa nie uiściła wobec udzielenia jej zwolnienia od kosztów sądowych.

Natomiast apelacja pozwanej T. (1) sp. z o.o. s.k. skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w stosunku do tej pozwanej. Poprzednik prawny T. (1) sp. z o.o. s.k. – A. W. (1) sp. z o.o. – była wprawdzie stroną umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...), a zgodnie z postanowieniami umowy z dnia z 27 kwietnia 2014 r. (rep. (...)) między innymi uprawnienia z niej wynikające w stosunku do A. W. (1) sp. z o.o. miały zostać przeniesione na stronę powodową. Jak już jednak wyżej wskazano umowa z dnia z 27 kwietnia 2014 r. (rep. (...)) nie spowodowała w rzeczywistości przejścia na stronę powodową jakichkolwiek wierzytelności. Uwzględnić bowiem należy, że w zakresie, w jakim dotyczyła nabycia lokali nr (...) i (...), umowa z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) została rozwiązana aneksami z dnia 6 sierpnia 2013 r., 23 grudnia 2023 r., 6 lutego 2014 r. (k. 134-148). Natomiast wynikające z umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) wierzytelności dotyczące lokali nr (...) zostały przelane umową z dnia 4 kwietnia 2014 r. na rzecz podmiotu trzeciego W. (1) sp. z o.o. (k. 264-265). Nadto całość środków wpłacona przez (...) sp. z o.o. SKA na rzecz A. W. (1) sp. z o.o. (następnie T. (1) sp. z o.o. SKA) na podstawie umowy z dnia 19 marca 2013 r. rep. (...) została zwrócona na rzecz (...) sp. z o.o. SKA jeszcze przed zawarciem umowy z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep. (...)). Zatem umowa z dnia z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep. (...)) w rzeczywistości nie przeniosła na rzecz strony powodowej żadnych praw, albowiem w dacie jej zawarcia (...) sp. z o.o. SKA już takie prawa nie przysługiwały. Strona powodowa nie może zatem skutecznie powoływać się na uzasadnienie żądania zapłaty w stosunku do pozwanej T. (1) sp. z o.o. s.k. na umowę z dnia 28 kwietnia 2014 r. (rep. (...)). Trafny zatem okazał się podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 509 § 1 k.c. w zw. z arat. 510 k.c. w zw. z art. 516 k.c.

Nie ma również podstaw do uwzględnienia powództwa w oparciu o przepisy przewidujące odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu czynu niedozwolonego. Strona powodowa upatruje znamion czynu niedozwolonego w tym, że pozwana T. (1) sp. z o.o. SK brała udział w rozwiązywaniu umowy z dnia 19 marca 2013 r. (rep. (...)), co w ocenie strony powodowej ma nosić cechy sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Stanowiska tego nie można podzielić. Należy zauważyć, że wprawdzie rozwiązanie umowy z dnia 19 marca 2013 r. (rep. (...)) było niekorzystne dla interesów strony powodowej, gdyż co najmniej czyniło mniej prawdopodobną możliwość nabycia lokali od pozwanej (...) sp. z o.o. SKA. Wszelako te interesy strony powodowej były jedynie chronione prawami o charakterze względnym, tj. roszczeniami wynikającymi z umowy z dnia 19 marca 2013 r. (rep. (...)). Podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej jest między innymi obiektywna bezprawność zachowania, a zatem zachowanie, które narusza obowiązki o charakterze powszechnie obowiązującym. Nie ma podstaw do uznania, że cechę obiektywnej bezprawności nosi zachowanie, które może w swoich skutkach utrudnić osobie trzeciej realizację jej roszczeń o charakterze umownym, skutecznych tylko wobec (...) sp. z o.o. SKA. Taki zaś tylko charakter mają uprawnienia strony powodowej. Wiedza po stronie organów pozwanej T. (1) sp. z o.o. SK (i jej poprzedników prawnych) o roszczeniach strony powodowej wobec (...) sp. z o.o. SKA nie jest wystarczająca dla przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej T. (1) sp. z o.o. SK, ponieważ roszczenia strony powodowej nie były skuteczne wobec T. (1) sp. z o.o. SK. Nie ma zatem podstaw do uznania, że strona pozwana T. (1) sp. z o.o. SK ponosi odpowiedzialność w stosunku do strony powodowej na podstawie art. 416 k.c. Nie można również kreować odpowiedzialności pozwanej T. (1) sp. z o.o. SK na podstawie art. 422 k.c. albowiem zawarcia umów rozwiązujących częściowo umowę z dnia 19 marca 2013 r. (rep. (...)) nie można również potraktować jako czynu niedozwolonego popełnionego przez (...) sp. z o.o. SKA, przy którym współdziałać miałaby poprzedniczka prawna T. (1) sp. z o.o. SK.

W ustalonym stanie faktycznym nie ma też podstaw do uznania, że pozwana T. (1) sp. z o.o. SK odniosła kosztem strony powodowej jakąkolwiek korzyść majątkową. Umowa z dnia 19 marca 2013 r. (rep. (...)) została częściowo rozwiązana, a poprzednik prawny T. (1) sp. z o.o. SKA zwrócił otrzymane od (...) sp. z o.o. SKA zaliczki. Natomiast przelew uprawnień do pozostałych lokali, tj. lokali nr (...) na rzecz W. (1) sp. z o.o., również nie skutkował żadnym przysporzeniem po stronie pozwanej T. (1) sp. z o.o. SKA kosztem strony powodowej. W tym stanie rzeczy ocenić należy, że T. (1) sp. z o.o. SKA nie może ponosić odpowiedzialności w stosunku do strony powodowej na podstawie art. 405 k.c. i apelacja trafnie zarzuca naruszenie tego przepisu. Kwestie przesunięć majątkowych pomiędzy osobami fizycznymi, które są wspólnikami lub członkami organów stron nie mogą być w tym kontekście brane pod uwagę, skoro osoby te nie są stronami niniejszego postępowania i nie dochodzą w nim własnych roszczeń. Mając to na uwadze zaskarżony wyrok należało zmienić poprzez oddalenie powództwa w stosunku do strony pozwanej T. (1) sp. z o.o. SKA (pkt I. 1) zmienionego wyroku).

O kosztach postępowania przed Sądem I instancji orzeczono (pkt I. 2) zmienionego wyroku) na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. poprzez obciążenie tymi kosztami przegrywającej strony powodowej. Na zasądzone koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Mając powyższe na uwadze częściowo uwzględniając apelację strony powodowej i w całości apelację pozwanej T. (1) sp. z o.o. SK zmieniono w pkt 1 sentencji zaskarżony wyrok na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c., oddalając w pkt 2 sentencji apelację strony powodowej w pozostałym zakresie na zasadzie art. 385 k.p.c.

Na zasądzone w pkt 3 sentencji, na zasadzie art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c., od przegrywającej strony powodowej na rzecz wygrywającej strony pozwanej T. (1) sp. z o.o. SK koszty postępowania apelacyjnego złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w wysokości stosownej do wartości przedmiotu sporu.

Na zasądzone w pkt 4 sentencji, na zasadzie art. 100 w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c., od przegrywającej strony pozwanej (...) sp. z o.o. SK na rzecz wygrywającej w przeważającym zakresie strony powodowej koszty postępowania apelacyjnego złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w wysokości stosownej do wartości przedmiotu sporu.