I AGa 249/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2023-10-09
Sygn. akt I AGa 249/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 października 2023 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Sędziowie: SSA Izabella Dyka
SSA Zygmunt Drożdżejko
Protokolant: Krzysztof Malinowski
po rozpoznaniu w dniu 9 października 2023 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w W. (poprzednio (...) S.A. w W.)
przeciwko (...) spółce z o.o.
w Z.
o zapłatę
na skutek apelacji strony pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 27 kwietnia 2021 r. sygn. akt IX GC 90/19
1. oddala apelację;
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 8 100 zł (osiem tysięcy sto złotych) z ustawowymi odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt : I AGa 249/23
UZASADNIENIE
W częściowym uwzględnieniu roszczenia (...) S. A. w W., skierowanego przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. , którym powódka domagała się od zamawiającej zasądzenia wynagrodzenia za zrealizowanie dodatkowych robót wobec umowy , którą strony zawarły w dniu 14 sierpnia 2013 r. na „Rozbudowę oczyszczalni (...) w Z. – (...)”, a to :
rusztów żelbetowych w złożach zraszanych,
renowacji betonów na osadnikach I., oraz
ułożenia dodatkowego kabla od rozdzielni (...) do rozdzielni (...) , powołując jako podstawę normatywną zgłoszonego roszczenia art. 405 kc w zw z art. 410 §1 kc,
Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2021r.:
- zasądził od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. na rzecz strony powodowej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 936.828,50 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 1 marca 2016 r. do dnia zapłaty[ pkt I ] ,
- oddalił powództwo w pozostałym zakresie [ pkt II ] ,
- zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powódki kwotę 60.016,41 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu[ pkt III],
- nakazał ściągnąć od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 16,41 zł tytułem wyłożonych kosztów stawiennictwa świadka na rozprawie [pkt IV] oraz
V. nakazał ściągnąć od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie z tego samego tytułu , kwotę 131,99 zł [ pkt V ] sentencji wyroku
Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia:
Jako niesporne pomiędzy stronami uznał to , iż wszystkie prace objęte przedmiotem zamówienia wynikającego z umowy stron z dnia 14 sierpnia 2013r zostały przez powódkę wykonane w sposób właściwy jakościowo i w wymaganym terminie. Dotyczy to także wskazanych wyżej robót zapłaty za które domaga się w sprawie powódka. Zostały one oddane zamawiającej i przyjęte przez nią .
W zakresie okoliczności spornych Sąd Okręgowy ustalił , że :
Powódka skierowała do pozwanej ofertę przetargową na zrealizowanie zamówienia pod ogólną nazwą . „Rozbudowa oczyszczalni (...) w Z. – (...)”, wskazując, że po zapoznaniu się z SIWZ podejmuje się realizacji jego przedmiotu zgodnie z wymogami dokumentacji przetargowej, oferując wykonanie go za kwotę 18.700.000 zł brutto.
W dniu 31 lipca 2013 r. komisja przetargowa wybrała tę ofertę jako najkorzystniejszą.
W dniu 14 sierpnia 2013 r. zamawiająca (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. oraz wykonawca (...) spółka akcyjna w W. zawarły umowę nr (...) – w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego. Przedmiotem umowy było wykonanie zakresu robót objętego dokumentacją techniczną oraz specyfikacjami technicznymi wykonania i odbioru robót pn. „Rozbudowa oczyszczalni (...) w Z. – (...) (OB. (...), Rozdzielnia, (...))”.
Szczegółowy zakres i opis przedmiotu zamówienia został zawarty w projekcie budowlanym oraz w szeregu projektów wykonawczych. Wykonawca oświadczył, że zapoznał się z warunkami realizacji zamówienia oraz terenem robót i nie wnosi w związku z nimi żadnych uwag ani zastrzeżeń .
Powódka zobowiązywała się do wykonania pełnego zakresu przedmiotu umowy, który był konieczny z punktu widzenia dokumentacji przetargowej, przepisów prawa, wiedzy technicznej i sztuki budowlanej – w tym zgodnie ze wskazaniami nadzoru inwestorskiego – dla uzyskania końcowego efektu określonego w przedmiocie zamówienia, a więc wykonać zadanie bez względu na występujące trudności i nieprzewidziane okoliczności, jakie mogą wystąpić w trakcie realizacji zamówienia.
(...) S.A. zobowiązała się do zawiadamiania zamawiającego o konieczności wykonania robót budowlanych nieobjętych dokumentacją projektową.
Strony ustaliły dla wykonawcy wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 18.700.000 zł brutto w rozumieniu art. 632 k.c., obejmujące wszystkie nakłady i prace, które były niezbędne do wykonania przedmiotu zamówienia bez konieczności ponoszenia przez zamawiającego jakichkolwiek dodatkowych kosztów.
W projekcie wykonawczym w odniesieniu do osadników (...) oraz komory osadu czynnego (...) wskazano, że istniejące osadniki są w poprawnym stanie technicznym. Nie sporządzono dla tego obiektu oddzielnej dokumentacji obejmującej roboty konstrukcyjne lub remontowe, a w przygotowanym projekcie wykonawczym, w zakresie tego elementu, przewidziano tylko wymianę skorodowanych barierek. Zgodnie z tymi założeniami należało je zdemontować , wykonać czyszczenie wszystkich elementów stalowych, konstrukcji pomostów oraz rurociągów technologicznych poprzez piaskowanie. Nadto wykonać opaskę z kostki brukowej. Obramowanie opaski zrealizować z krawężników, wymienić istniejącą skorodowaną balustradę, wykonać obróbki blacharskie.
Nie przewidziano renowacji ścian wewnętrznych i zewnętrznych komór osadników.
Wykonawca w trakcie oględzin projektu nie był wstanie stwierdzić stanu betonów, gdyż były one przykryte ściekami.
W trakcie wykonywania robót okazało się , iż nośna konstrukcja żelbetowa utrzymująca podesty i barierki była w złym stanie i wymagała naprawy. Część z nich wymagała wymiany z uwagi na całkowitą korozję betonu.
W tej sytuacji strony sporządziły notatkę służbową , datowana na 1 sierpnia 2014r , którą ustaliły zakres prac niezbędnych do wykonania przy osadnikach .
Ustalono, że elementy żelbetowe niewymagające szczególnej ingerencji w strukturę będą umyte ciśnieniowo, natomiast elementy konstrukcji żelbetowej wymagające odtworzenia fragmentów będą skute w koniecznym zakresie, nadlane, uzupełnione i należycie zabezpieczone. Notatkę podpisali przedstawiciele (...) sp. z o.o. oraz (...) S.A.
W realizacji tych uzgodnień spółka wykonawca poinformowała zamawiającą w piśmie z dnia 5 sierpnia 2014r , iż począwszy od 33 tygodnia realizacji umowy stron przystąpi do tych prac. Ponieważ dokumentacja techniczna , określająca stan betonów na osadnikach I. jako dobry, nie przewidywała żadnych prac przy ich renowacji , a wizja lokalna pokazała konieczność ich wykonania, (...) S.A. przekazała informację o proponowanej technologii wykonania tych robót oraz poprosiła o akceptację proponowanych rozwiązań przez projektanta.
Reprezentujący zamawiającą P. G., w czasie realizacji zamówienia , wówczas członek zarządu (...) S.A. rozmawiał z reprezentantem zamawiającej J. D. (1) – ówcześnie prezesem zarządu (...) o zapłacie dodatkowego wynagrodzenia za te dodatkowe prace , uzyskując zapewnienie , że zapłata nastąpi w oparciu o kosztorys przestawiony przez spółkę wykonawcę .
Wobec naglącego terminu i ryzyka naliczenia kar umownych przez zamawiającego wykonawca niezwłocznie przystąpił do wykonywania tych prac robót. Ich wartość zamknęła się kwotą 336.727,57 zł netto.
Z dalszej części ustaleń wynika , że z warunków kontraktu, dokumentacji projektowej, SIWZ, wykazu elementów kalkulacji ryczałtowej ceny ofertowej, a w szczególności z projektu wykonawczego dla obiektu 405 wynikało , iż zakres robót elektrycznych obejmował zasilanie pompowni wody technologicznej dwoma liniami. Jedna z linii z budynku krat, druga z rozdzielni oznaczonej jako (...).
Wskazano również listę kablową dla tych prac [ w ramach tzw.(...) ] , określono długość jednego zasilania na 220 m i w tej samej dokumentacji wymieniono drugą linię zasilającą o długości 224 m.
Na str. 7 projektu wykonawczego projektant zawarł błędną, sprzeczną z treścią projektu budowlanego i wykonawczego uwagę, że docelowe zasilanie (...) wykonane zostanie na etapie budowy budynku biofiltracji (zasilanie pierścieniowe). Na obecnym etapie należy ułożyć jedną linie kablową tj. (...)), a w złączach kablowych zastosować wkładki bezpiecznika 250A.
Rozbieżność ta była możliwa do wychwycenia na etapie zapoznawania się z dokumentacją przetargową, przez złożeniem oferty. Informacje o konieczności wykonania dwóch linii elektrycznych znajdowały się w tym samym miejscu, co zamieszczona przez projektanta błędna uwaga o wykonaniu pierwszej z linii.
(...) S.A. skierowała do pozwanej pismo z datą 27 sierpnia 2014 r., informując, że z wyjaśnienia projektanta wynika dwuliniowe zasilanie pompowni wody technologicznej oznaczonej nr (...) mimo , iż w dokumentacji wykonawczej wpisana jest uwaga, z której jednoznacznie wynika, iż na obecnym etapie realizacji inwestycji należy ułożyć tylko jedną linię kablową, którą spółka wykonała.
Zamawiająca podtrzymywała stanowisko w dalszej korespondencji pomiędzy stronami , że zakresem zamówienia było objęte wykonanie dwóch linii zasilających, a ewentualne wątpliwości w tym zakresie powódka powinna była wyjaśnić na podstawie analizy dostarczonej przez pozwaną dokumentacji projektowej i opisów technicznych.
Z kolejnej części ustaleni wynika , iż :
w czterech zbiornikach żelbetowych złóż zraszanych oznaczonych jako obiekty (...) do (...) , złożone było kruszywo, w postaci otoczaków o dużej średnicy, stanowiących stare złoże filtracyjne.
Po ich wydobyciu , w celu zbudowania nowego złoża filtracyjnego okazało się, że wszystkie cztery dna zbiorników miały spadek do środka i były w złym stanie technicznym, uniemożliwiającym montaż nowego złoża.
W toku narady koordynacyjnej inspektorzy nadzoru stwierdzili, że nie można go zbudować na starym ruszcie./ rusztach / Konieczne było wykonanie nowego. W tej sytuacji zamawiająca zdecydowała o wykonaniu nowych rusztów.
Sporządzono opracowanie pn. „Analiza wariantowa możliwości wykonania nowych wypoziomowanych podpór pod projektowany ruszt nośny w celu zniwelowania spadku dna złoża zraszanego” (odręczna adnotacja bez podpisu: „otrzymałem od Projektanta 2.04.2014 godz. 20:03”).
Zgodnie z treścią opracowania projektant założył , w przygotowanej dla realizacji tego elementu dokumentacji projektowej , konieczność oczyszczenia oraz wykonania hydroizolacji istniejącego rusztu. Założenia podlegały weryfikacji w oparciu o ekspertyzę. Podczas przeprowadzonej wizji lokalnej na obiekcie -po usunięciu wypełnienia ściekami - stwierdzono, że w rzeczywistości wykonanie[ dotychczasowego – uwaga redakcyjna Sądu Apelacyjnego ] rusztu odbiega od założeń projektowych zakładających, iż jego powierzchnia jest prostopadła do zewnętrznej ściany złoża.
Stwierdzono również, że stan faktyczny wykonania tego elementu rusztu jest niezgodny z rozwiązaniem przedstawionym w projekcie branży konstrukcyjnej. Biuro projektowe na etapie opracowania dokumentacji,[ na potrzeby zorganizowania procedury przetargowej – uwaga redakcyjna SA ] na bazie której realizowana jest inwestycja, opierało się na inwentaryzacji obiektów oczyszczalni (...) wykonanej w 2005 r.
Sporządzono notatkę z datą 7 kwietnia 2014 r. obejmującą ustalenia dotyczące wykonania rusztu żelbetowego.
Uzgodniono wykonanie przez powódkę nowych wypoziomowanych podpór pod projektowany ruszt nośny dla złoża biologicznego w celu zniwelowania istniejących spadków dna złoża oraz uzyskania do niego właściwego dopływu powietrza.
Po odsłonięciu złoża ustalono także , iż że istniejący ruszt z powodu niskiej wytrzymałości nie nadaje się do ponownego wykorzystania. W ramach nadzoru autorskiego biuro (...) S.A. Biuro (...) przygotowało wariantowe propozycje rozwiązań projektowych realizacji tej konstrukcji od nowa.
Inwestor wybrał jeden z nich , przewidujący wykonanie wypoziomowanych podpór żelbetowych pod projektowany ruszt wylewany na mokro. Notatkę podpisali przedstawiciele (...) sp. z o.o., (...) S.A.
Po tym, kiedy przedstawiciel powodowej spółki, A. M., poinformował zamawiającą spółkę o tym, że [ dotychczasowe ] ruszty nie nadają się do wykorzystania do budowy nowego złoża, P. G. zwrócił uwagę J. D. (1) że powódka nie zobowiązywała się do prac przy tym elemencie inwestycji
Obaj ustalili , iż za wykonanie nowych rusztów powódce będzie przysługiwało dodatkowe wynagrodzenie, którego wysokość miała zostać ustalona na podstawie kosztorysu sporządzonych przez wykonawcę. Zamawiająca spółka zapewniła przygotowanie dodatkowej dokumentacji projektowo - wykonawczej określającą sposób wykonania rusztu umożliwiającego funkcjonowanie nowego złoża. (...) S.A. wykonała nowe ruszty na potrzeby założonych na nowo zraszanych złóż określając wartość tych prac w kosztorysie swojego autorstwo
Wobec naglącego terminu i ryzyka naliczenia kar umownych przez zamawiającego wykonawca niezwłocznie przystąpił do wykonania tych robót, natomiast J. D. (1) zapowiadał wzajemne rozliczenie się za te prace, w sposób wskazany wyżej
Po wykonaniu nowych rusztów zostały one odebrane [ wraz ze złożem ] przez inspektora nadzoru reprezentującego stronę zamawiającą, jako prawidłowo zrealizowane
Wartość prac związanych z wykonaniem tych nowych elementów , w ramach infrastruktury oczyszczalni zamknęła się wielkością 424.922,29 zł netto.
Sąd Okręgowy ustalił ponadto , że :
Na etapie projektowania – [ na potrzeby organizacji procedury przetargowej - uwaga redakcyjna SA ], opierając się na dokumentacji z lat poprzednich nie przewidziano wymiany rusztów żelbetowych. Nadto założenie konieczności wymiany rusztów wymagałoby poniesienia przez zamawiającego dużo większych kosztów, a (...) jako zamawiająca musiałaby dla przeprowadzenia inwestycji przewidzieć dużo większy budżet.
Złoże, które miało być zamontowane na rusztach, miało być wielokrotnie lżejsze, wobec czego projektant założył, iż wystarczający będzie sam remont rusztów; dokumentacja przetargowa wyraźnie wskazywała, że ruszty mają zostać jedynie zmodernizowane, a nie wymienione.
(...) S.A. skierowała do pozwanej pismo z datą 10 lipca 2014 r., informując,
że po oczyszczeniu z kamiennego wypełnienia złoża zraszanego obiektu (...) okazało się, iż konstrukcja ścian zbiornika w rejonie otworów wlotowych powietrza i dna jest inna niż na dwóch poprzednio remontowanych. Odkryto zbrojenie konstrukcyjne będące prawdopodobnie fragmentem wieńca wzmacniającego płytę denną zbiornika. Istnieje możliwość zainstalowania złoża z wykorzystaniem przygotowanych wcześniej deskowań oraz wypełnienia jak w dwóch poprzednich zbiornikach – konsekwencją tego rozwiązania niegenerującego dodatkowych kosztów jest zmniejszenie przekroju wlotów powietrza pod złoże o około 40-50%. (...) S.A. zwróciła się o stanowisko projektanta pozwalające na podjęcie przerwanych robót oraz o podanie sposobu finansowania ewentualnych kosztów prac , które wygeneruje podane rozwiązanie.
Pozwana skierowała do powódki pismo z datą 16 lipca 2014 r., przesyłając wyjaśnienia projektanta dotyczące projektu wykonawczego i zarazem podkreślając, że wynagrodzenie należne stronie powodowej ma charakter ryczałtowy.
W dniu 14 października 2014 r. sporządzono protokół odbioru i przekazania do użytku przedmiotu zamówienia pn. „Rozbudowa oczyszczalni (...) w Z. – (...)”. Strony stwierdziły w tym dokumencie prawidłowość wykonania robót zgodnie z umową, projektem, uzgodnieniami z dziennika budowy oraz ogólnymi warunkami wykonania robót, a nadto zgodnie z dokumentacją oraz specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót. Zamawiająca i wykonawca stwierdzili także , iż prace nie zawierają braków ilościowych i jakościowych.
W dniu 19 marca 2015 r. powódką opracowała kosztorys podpór konstrukcyjnych pod ułożenie rusztu konstrukcyjnego o wartości 369.498,19 zł netto.
W dniu 23 marca 2015 r. przygotowała kosztorys naprawy powierzchni betonowych zbiorników I. o wartości 292.806,58 zł netto.
Sąd I instancji ustalił także , iż rozbiórka starych oraz budowa nowych żelbetowych podpór dla rusztów z twardego PCV w czterech okrągłych zbiornikach złóż zraszanych (obiekt (...) do (...)) nie były objęte zamówieniem złożonym powódce przez pozwaną.
Konieczność wykonania przedmiotowych prac nie była możliwa do przewidzenia na etapie podpisywania umowy przez strony w związku z niewykonaniem przez zamawiającą spółkę uprzedniej przed przygotowaniem założeń do zamówienia, oceny stanu technicznego obiektów budowlanych oczyszczalni.
Zakres prac naprawczych tego elementu infrastruktury oczyszczalni został w dokumentacji przetargowej określony precyzyjnie z podaniem określonych parametrów, a prace naprawcze zlecone powódce , odniesieniu do niego nie obejmowały rozbiórki i budowy nowych rusztów żelbetowych. Zamawiająca spółka nie przygotowała stosownej ekspertyzy określającej zakres takich prac ani nie wykonała ich przedmiaru , pozwalającego na ustalenie, jakie koszty mogłyby wiązać się z wymianą rusztów na nowe.
W tej sytuacji powódka – wykonawca mogła wycenić w swej ofercie jedynie prace remontowe konstrukcji złoża i nie było podstaw, by rozbudowywała swoją ofertę o prace, o których nie było mowy w dokumentacji technicznej.
Dla obiektu oznaczonego jako nr 107w ogóle nie opracowano na potrzeby przygotowania dokumentów przetargowych branży konstrukcyjnej. Tymczasem rozbiórka starych i budowa nowych rusztów pod złoże wymaga przygotowania założeń tego rodzaju, za które , podobnie jak i za inna dokumentacje o charakterze projektowo – konstrukcyjnym odpowiadała , zgodnie z umowa stron spółka (...). Stad prace o których mowa , Sąd I instancji ustalił jako takie , które maja charakter wykraczających poza granice przedmiotu zamówienia [ za które przewidziane zostało wynagrodzenie ryczałtowe – uwaga redakcyjna SA ].
Taki sam charakter mają roboty wykonane przez powódkę przy betonowych elementach ścian osadników I. - oznaczonych jako obiekt nr.103 . Nie były przewidziane w żadnym punkcie dokumentacji opisującej przedmiot zamówienia ani dokumentacji technicznej.
Jak ustala Sad I instancji projekt wykonawczy w zakresie dotyczącym osadników I. nie wymienia prac remontowo-betonowych. W czasie oględzin obiektu oczyszczalni przez potencjalnych oferentów osadniki były wypełnione ściekami i nie sposób było ocenić stanu powierzchni ścian znajdujących się pod ich poziomem.
Sąd ustalił także , iż ułożenie drugiego kabla od rozdzielni (...) do rozdzielni (...) było objęte zamówieniem złożonym powódce przez pozwaną.
Projekty wykonawcze branży elektrycznej oraz Szczegółowe Specyfikacje Techniczne dla tej branży, przewidywały na tym etapie rozbudowy oczyszczalni wykonanie zasilania złącza kablowego dwoma liniami kablowymi. Ewentualne nieścisłości dotyczące tego elementu prac były możliwe do zidentyfikowania na etapie analizy dokumentacji przed przygotowaniem kosztorysu efektowego przez spółkę (...).
Sąd I instancji ustalił ponadto , że przygotowana przez powódkę wycena kosztorysowa tych trzech grup prac wskazanych wyżej, obejmuje stawki zgodne z poziomem cen w katalogach S. z okresu ich wykonywania prac. Jest wobec tego poprawna.
Łączna wartość prac nieobjętych zamówieniem wynosi 761.649,86 zł netto, w tym 369.498,19 zł plus 15% narzutu uwzględnionego w cenie ofertowej wykonawcy (łącznie 424.922,29 zł netto) tytułem wykonania podpór konstrukcyjnych pod ułożenie rusztu konstrukcyjnego oraz 292.806,58 zł plus 15% narzutu uwzględnionego w cenie ofertowej wykonawcy- (łącznie 336.727,57 zł netto- tytułem naprawy powierzchni betonowych osadników I..
(...) S.A. wystosowała do (...) spółki z o.o. pismo z datą 21 sierpnia 2015 r., informując, że kalkulowana przez wykonawcę kwota ryczałtowa kontraktu została przekroczona z uwagi na konieczność wykonania nieprzewidzianych, koniecznych- stanowiących podstawę sporu [ uwaga redakcyjna SA ] robót.
Wykonawca zwrócił się o ich rozliczenie i zapłatę. Do pisma z 21 sierpnia 2015 r. załączono tabelaryczne zestawienie prac , które zostały odebrane przez zamawiającą, a za które wykonawca nie otrzymał wynagrodzenia.
W styczniu 2016 r. (...) S.A. złożyła w Sądzie Rejonowym w N., wniosek o zawezwanie do próby ugodowej (...) spółki z o.o. w zakresie zapłaty kwoty 1.096.943,76 zł netto powiększonej o VAT – tytułem kosztów wykonania wskazanych robót.
Odpis wniosku doręczono pozwanej spółce w dniu 1 marca 2016. Podczas rozprawy w dniu 8 kwietnia 2016r do ugody nie doszło.
Ocenę prawna roszczenia powódki , które uznał za uzasadnione w części , Sąd Okręgowy oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób:
powódka dochodziła od pozwanej wynagrodzenia za wykonanie prac dodatkowych w relacji do tych , które zostały jej zlecone w wykonaniu umowy stron na realizację zamówienia publicznego pn. „Rozbudowa (...)w Z. – (...)”. ,
spośród trzech rodzajów robót o tym charakterze wobec przedmiotu zamówienia określonego w umowie 14 sierpnia 2013r za które spółka (...) dochodziła wynagrodzenia , należna jej jest jego część , odpowiadająca temu za prace przy renowacji powierzchni betonowych osadników I. oraz związanych z usunięciem elementów poprzednich i założeniem nowych rusztów zraszanych złoż,
odwołując się do uznanej za mającą pełny walor dowodowy opinii biegłego J. S. (1) , Sąd I instancji uznał , prace przy obu tych elementach infrastruktury oczyszczalni , nie były objęte zamówieniem publicznym strony pozwanej , a konsekwencji także przedmiotem umowy stron.
Biegły S., odwołując się szczegółowo do dokumentacji technicznej oraz wyczerpująco odpowiadając na wątpliwości sygnalizowane przez strony, w przekonujący sposób wyjaśnił, że dokumentacja techniczna, na podstawie której powodowa spółka przygotowywała swoją ofertę złożoną pozwanej, nie przewidywała ani wymiany rusztów żelbetowych , ani renowacji betonów na osadnikach I..
Roboty te przy tym były konieczne dla realizacji przedmiotu umowy , zostały przez powódkę wykonane i odebrane przez pozwaną bez zastrzeżeń, a zarazem wykraczały poza zakres prac opłaconych przez pozwaną.
Odwołując się do relacji świadka H. B. (1), Sąd wskazał , iż gdyby te prace były przewidywane przez zamawiającą na etapie planowania inwestycji , spółka powinna była przewidywać na jej sfinansowanie znacznie wyższy budżet od tego , który w tym celu zgromadziła.
Ponadto biuro projektowe na etapie opracowania dokumentacji, na bazie której realizowana była inwestycja, opierało się na inwentaryzacji obiektów oczyszczalni (...) wykonanej w 2005 r., a zatem na takiej , która nie była aktualna.
Z drugiej strony ani konieczność wymiany rusztu, ani konieczność renowacji betonów w osadnikach nie mogłaby być ustalona przez powodową spółkę w ramach oględzin dokonanych przed złożeniem oferty. Konieczność wykonania tych prac, jak wynika z dokonanych w postępowaniu ustaleń , została stwierdzona dopiero podczas prowadzenia przez (...) S.A. prac budowlanych na terenie oczyszczalni.
Na to , że zakres zamówionych prac nie obejmuje tych robót spółka wykonawca zwracała uwagę zamawiającej podczas narad koordynacyjnych z których dokumentami są notatki z 7 kwietnia i 1 sierpnia 2014r.,
d. roszczenie powódki jest niezasadne w zakresie żądania zapłaty za prace przy położeniu drugiego zasilającego kabla elektrycznego pomiędzy rozdzielniami (...) do (...).
Zamówieniem publicznym i umową stron te prace były objęte. Z opinii biegłego sądowego, wynika , iż całokształt dokumentacji technicznej wyznaczającej zakres oferty i ceny ryczałtowej zamówienia, obejmował ułożenie dwóch kabli zasilających.
Wyrażając odmienne stanowisko powódka powoływała się na zapis[ uwagę ] projektanta podczas gdy pozostała dokumentacja techniczna , w tym pkt 5.10.1 Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych, przewidywała ułożenie dwóch linii elektrycznych pomiędzy obiektami rozdzielni.
Gdyby w tym zakresie spółka wykonawca miała wątpliwości, powinna była zawrócić się do zamawiającej o wyjaśnienie ich , jeszcze na etapie przygotowania oferty przetargowej i kalkulacji ceny za która była gotowa wykonać przedmiot zamówienia. Z takiej możliwości jednak nie skorzystała. Zaniechanie takie może być potraktowane jako równoznaczne z niedochowaniem należytej staranności wymaganej od przedsiębiorcy na podstawie art. 355 § 2 k.c.
[ Sąd I instancji powołał się w tym zakresie na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. IV CSK 363/18].
Podnosząc , iż wykonawca nie ma obowiązku dokonywać w każdym przypadku szczegółowego sprawdzenia dostarczonego projektu w celu wykrycia jego ewentualnych wad, Sad argumentował dalej, że nie musi też dysponować specjalistyczną wiedzą z zakresu projektowania; musi jedynie umieć odczytać projekt i realizować inwestycję zgodnie z tym projektem oraz zasadami sztuki budowlanej. Tym nie mniej ,w realiach rozstrzyganej sprawy, (...) S.A. , mogła wychwycić sprzeczność dokumentacji dotyczącą przewidzianej ilości kabli zasilających, nawet takiej wiedzy nie mając. Wystarczającą była w tym przypadku podstawowa analiza wymagań projektowych,
e. Sąd I instancji wskazywał w dalszym ciągu , że ryczałtowy charakter wynagrodzenia nie stanowi instytucji prawnej przerzucającej na wykonawcę ryzyka gospodarcze o niemożliwym do przewidzenia zakresie. Wynagrodzenie, które strony ustaliły dla spółki wykonawcy w umowie z dnia 14 sierpnia 2013r. o charakterze ryczałtowym , chociaż jest zasadniczo stałe, to dotyczy wyłącznie robót objętych daną umową , nie obejmując prac wykraczających poza umówiony zakres.
Powołując judykat SN z dnia 11 maja 2017r w sprawie o sygnaturze II CSK 541/16 uznał , iż wykonawca nie może być obciążony ryzykiem wad dokumentacji projektowej ani ryzykiem wykonania prac koniecznych do realizacji zamówienia, w dokumentacji tej nieprzewidzianych, a wiążących się , jak w rozpoznawanej sprawie po stronie spółki (...) S.A. ze znacznymi kosztami,
zdaniem Sądu I instancji wynagrodzenie należne powódce od strony pozwanej nie wynika z faktu zawarcia przez strony dodatkowej umowy na wykonanie tych robót , które powódka rzeczywiście zrealizowała i wydała zamawiającej. Zawarcie takiej umowy jako dotyczące świadczenia objętego zamówieniem publicznym, wymagało zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności, /której strony nie dochowały- uwaga redakcyjna SA ],
Tym nie mniej jej świadczenie, które spełniła dokonując renowacji elementów betonowych osadników I. oraz demontując poprzednie i instalując nowe ruszty pozwalające na umieszczenie na nich nowego zraszanego złoża, zapewniającego obieg powietrza wewnątrz osadników jest jej należne od spółki (...) na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Prace wykraczające poza przedmiot zamówienia były zrealizowane [ i przyjęte bez zastrzeżeń ilościowych i jakościowych przez pozwaną ] w uzgodnieniu i w koordynacji z nią.
niezasadny jest zarzut przedawnienia roszczenia powódki , którym broniła się w postępowaniu pozwana.
Roszczenie takie ponieważ wynika z działalności gospodarczej powódki przedawnia się w okresie trzech lat . Stwierdzenie konieczności wykonania robót nieobjętych umową zawarto w notatce z dnia 7 kwietnia 2014 r. (co do wykonania nowego rusztu żelbetowego) oraz w notatce z 1 sierpnia 2014 r. (co do renowacji betonu na osadnikach). Odbiór nadmiarowych robót przez pozwaną nastąpił natomiast w dniu 14 października 2014r.
W styczniu 2016 r. powódka złożyła do Sądu Rejonowego w N. wniosek o zawezwanie pozwanej spółki do próby ugodowej, który to wniosek obejmował roboty i przyporządkowane im kwoty objęte pozwem złożonym w niniejszym postępowaniu.
Zawezwanie do próby ugodowej kwalifikuje się jako czynność przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia, skutkującą przerwaniem biegu przedawnienia. Pozwana twierdziła , iż wniosek byłej kontrahentki miał charakter pozorny jako zmierzający w rzeczywistości wyłącznie do przerwania biegu przedawnienia, jednak nie przedstawiła jednak żadnych wiarygodnych twierdzeń lub dowodów dla potwierdzenia takiej oceny.
Skutek wywołanej tym wnioskiem przerwy biegu terminu przedawnienia spowodował, iż zaczął on biec na nowo, począwszy od dnia 9 kwietnia 2016r czyli od dnia następnego po dniu posiedzenia przed Sądem Rejonowym w N., podczas którego nie doszło do zawarcia ugody.
W konsekwencji, wniesienie pozwu w dniu 23 stycznia 2019 r. powodujące skutek kolejnej przerwy biegu terminu przedawnienia, nastąpiło w czasie gdy termin trzyletni był jeszcze otwarty.
Stąd zarzut pozwanej nie mógł być uznany za uzasadniony,
i. chybiony jest także zarzut pozwanej spółki zgodnie z którym wymiana rusztów w zbiornikach była przewidziana w dokumentacji projektowej i opisana pod pozycją „roboty remontowe” , a zatem dodatkowe wynagrodzenie za te prace nie jest wykonawcy należne.
Zdaniem Sądu Okręgowego jest on nietrafny dlatego , iż zamawiająca nie dostrzega, że ewentualne prace remontowe tego elementu miały prowadzić do naprawy lub wzmocnienia istniejących rusztów i niwelacji ich nachyleń , a nie na demontażu dotychczasowych i zastąpieniu ich nowymi .
Ustalenia w zakresie konieczności podjęcia robót prowadzących do wymiany rusztów na nowe,były zgodnie poczynione przez obydwie strony sporu i to pozwana spółka ostatecznie wskazała sposób i zakres tej wymiany.
Jak wskazał biegły S., zniwelowanie nachylenia i dokonanie napraw i wzmocnień rusztu wyklucza się z rozebraniem starego i budową tego elementu [ elementów] jako nowego ponieważ są to dwa różne zakresy robót.
W opisie technicznym projektu pkt 5.1. wymieniono enumeratywnie zakres robót naprawczych i nie uwzględniono wśród tych prac demontażu starych i budowy nowych rusztów. Dla wykonania prac przy rusztach zraszanych nie opracowano w zupełności założeń projektowych, a w takim wypadku są one konieczne.
Niezasadny jest również ten zarzut za pośrednictwem którego pozwana zakwestionowała roszczenie pozwanej o ile obejmuje ono zapłatę za roboty przy renowacji betonu przy zbiornikach / osadnikach / I. jako mieszczących się w pojęciu prac remontowo – betonowych .
Ponownie odwołując się do wniosków opinii biegłego S., Sąd I instancji stanął na stanowisku , że zakres i rodzaj tych prac wykluczał zaliczenie ich do tej kategorii przewidzianej w jednym z punktów projektu wykonawczego, a tylko ta ich kwalifikacja wyłączałoby uprawnienie powódki do dochodzenia tej części świadczenia opisanego w żądaniu pozwu,
Odpierając zarzut strony pozwanej , iż spółka wykonawca mogła stwierdzić rzeczywisty stan rusztów oraz elementów betowych zbiorników / osadników / I. podczas oględzin infrastruktury oczyszczalni(...) przed przygotowaniem oferty przetargowej[ uwaga redakcyjna SA ], Sąd Okręgowy wskazał , że było to wykluczone dlatego ,iż wszystkie te elementy były przykryte ściekami , gdyż oczyszczalnia cały czas funkcjonowała.
Dopiero po opróżnieniu zbiorników powódka była w stanie ustalić , jaki jest rzeczywisty stan techniczny tych urządzeń,
za gołosłowny, bo oparaty tylko na generalnym zaprzeczeniu wnioskom biegłego S. w jego opinii co do wartości prac wykonanych przez powódkę , uznał Sąd Okręgowy zarzut spółki (...) co do sposobu ustalenia tej wartości przez opiniodawcę.
Pozwana nie zwróciła przy tym uwagi , że biegły, składając ustne wyjaśnienia wskazał, że nie był w stanie odnieść się do wymiarów fizycznych wykonanych prac, ale odnosił się do wskaźników cenotwórczych, na podstawie których powódka opracowała kosztorysy prac. Biegły weryfikował te wskaźniki zestawiając je z danymi , w tym opisami ujętymi w S. . Stawki cen zastosowane przez (...) S.A. były zgodne z stawkami podanymi w tym specjalistycznym periodyku, obowiązującymi w okresie kiedy prace były przez wykonawcę realizowane. Sąd podkreślił równocześnie ,że pozwana spółka nigdy nie kwestionowała zakresu i rozmiaru prac wykonanych przez powódkę , a po dodatkowych wyjaśnieniach w tej malarii złożonych przez biegłego J. S. , nie kwestionowała w dalszym ciągu przedstawionych przez niego wyliczeń,
l. konkludując Sąd I instancji uznał , że powództwo spółki (...) S.A. jest usprawiedliwione w zakresie odpowiadającym wartości prac wykonanych przez nią , które obejmowały wykonanie nowego rusztu żelbetowego oraz renowację betonów przy zbiornikach /osadnikach/ I..
Ustalając wartość rzeczywistą tych prac, Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego, zgodnie z którą wartość prac obejmujących podpory konstrukcyjne pod ułożenie rusztu wyniosła 424.922,29 zł netto, natomiast robót obejmujących naprawę powierzchni betonowych zbiorników I. 336 726, 90 zł netto.
Powództwo zasługuje więc na uwzględnienie w zakresie kwoty 424.922,29 zł tytułem wykonania przez powódkę rusztów ,a w pozostałym zakresie- co do sumy zakresie 3.000,41 zł podlega oddaleniu.
Ponadto jest usprawiedliwione w zakresie kwoty 336.726,90 zł netto tytułem renowacji betonów na osadnikach I. odpowiadając w pełni tej części żądania powódki Sumarycznie powództwo zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 761.649,19 zł netto, co po uwzględnieniu podatku od towarów i usług w stawce 23% daje sumę 936.828,50 zł.
Jako nieuzasadnioną w całości ocenił Sąd Okręgowy tę część roszczenia powódki w ramach której dochodziła ona zapłaty kwoty odpowiadającej wartości prac wykonanych przy założeniu drugiej linii zasilającej w energię elektryczną obiektów rozdzielni,
ł. o należności odsetkowej od uwzględnionych części żądania spółki (...) S.A. Sąd orzekł na podstawie art. 481 kc., przyjmując za początkową datę okresu ich naliczania dzień wniosku o zawezwania do próby ugodowej, który uznał za dzień wezwania pozwanej do zapłaty świadczenia.
Zasądził przy tym odsetki ustawowe , zgodnie z żądaniem powódki mimo , iż od dnia 1 stycznia 2016 r. art. 481 k.c. reguluje odsetki ustawowe za opóźnienie, a nie odsetki ustawowe. Sąd nie mógł jednak samodzielnie zasądzić odsetek innego rodzaju niż żądane przez stronę powodową.
Podstawa rozstrzygnięcia o kosztach było przyjęcie proporcji w jakiej każda ze stron wykazała zasadności swojego stanowiska w sprawie .
Proporcja ma ta została określona jako 88,94 % do 11, 06 % . Przyjmując ją Sąd bardzo szczegółowo podał matematyczne wyliczenie składników tych kosztów , które w ostatecznym wyniku , zdecydowało o treści orzeczenia zawartego w punktach III , IV i V sentencji orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej.
Apelację od tego orzeczenia złożyła tylko strona pozwana i obejmując jej zakresem punkty I, praz III, IV i V jego sentencji, we wniosku środka odwoławczego w pierwszej kolejności domagała się wydania przez Sąd II instancji orzeczenia reformatoryjnego , którym powództwo zostanie oddalone w całości, a powódka obciążona kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.
Jako wniosek ewentualny sformułowała żądanie uchylenia wyroku Sądu I instancji w zaskarżonej części i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.
Środek odwoławczy został oparty na zarzutach :
- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści wyroku istotne znaczenie , a to :
a/ art. 233 §1 kpc poprzez dokonanie oceny zgromadzonych dowodów w sposób dowolny a nie swobodny , wbrew kryteriom tej oceny wskazanym w tym przepisie.
Zdaniem skarżącej błąd ten polegał zarówno na niepoprawnej ocenie treści projektu wykonawczego oraz protokołu odbioru robót z 14 października 2014r oraz ustaleń stwierdzonych notatką z 1 sierpnia 2014r jak również wadliwej ocenie zeznań przesłuchanych w sprawie, a wskazanych personalnie przez apelującą świadków.
Te nieprawidłowości miały , zdaniem spółki (...), doprowadzić do wadliwego ustalenia w zakresie tego ,iż roboty przy osadnikach I. stanowiły renowację ich komór wewnętrznych i zewnętrznych, a ich rzeczywistego staniu nie dało się ustalić wcześniej albowiem były przykryte ściekami .
Zarzucane nieprawidłowości w zakresie oceny i ustaleń, dotyczyły także konstatacji Sądu I instancji , zgodnie z którą reprezentanci obu stron , P. G. ze strony spółki wykonawcy i J. D. (1) w imieniu zamawiającej, zgodnie ustalili wykonanie przez (...) S. A. robót przy tych dwóch elementach , za które pozwana miała zapłacić w oparciu o przygotowane przez wykonawcę kosztorysy, w warunkach gdy umowa była zawarta w trybie zamówienia publicznego , a spółka z W. była zobowiązana do uprzedniego sprawdzenia stanu techn czego rusztów.
Nie formułując odrębnego zarzutu procesowego naruszenia art. 278 §1 kpc strona pozwana zakwestionowała sposób oceny przez Sąd Okręgowy opinii biegłego J. S. (1) wraz z jej uzupełnieniem w formie ustnej i obdarzenie jej wiarygodnością zarzucając , iż stanowisko biegłego , szczególnie podczas ustnej odpowiedzi na pytania stron w tym skarżącej , posługiwał się niejednoznacznymi stwierdzeniami, nie był stanowczy wręcz „ kluczył „ w swoich wypowiedziach , wskazując przy tym , że nie weryfikował rozmiaru wykonanych przez powódek robót, a jedynie stawki cenowe przyjęte za ich wykonanie w kosztorysach przygotowanych przez (...). S.A.
Kolejne, podnoszone błędy w zakresie ustaleń faktycznych miały, zdaniem apelującej, dotyczyć potwierdzenia , iż powódka dowiodła wysokości roszczenia w zakresie w jakim zostało przez Sąd I instancji uwzględnione , a nadto konstatacji , iż spółka wykonawca zrealizowała roboty o szerszym zakresie i rodzaju niż te , do których realizacji zobowiązała się umowie z dnia 14 sierpnia 2013r. ,
b/ naruszenia art. 230 kpc wobec nietrafnego uznania przez Sąd , iż okolicznościami niespornymi pomiędzy stronami - na skutek przyznania faktów istotnych z tego punktu wiszenia przez pozwaną - były te dotyczące wysokości dochodzonego roszczenia [ściślej wartości prac wykonanych przez (...) S. A. , która znalazła potwierdzenie także w opinii biegłego J. S. mimo , iż pozwana w toku sporu przeczyła nie tylko tej wysokości ale również temu aby była zobowiązaną do dodatkowej zapłaty za nie w warunkach , gdy wynagrodzenie dla wykonawcy zostało w umowie stron określone jako ryczałtowe.
- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie:
a/ art. 632 §2 kc w następstwie uznania , że spółce wykonawcy należy się dodatkowe wynagrodzenie ponad ryczałt uzgodniony umownie ,
b/ art. 405 kc jako konsewencji wyrażenia stanowiska zgodnie z którym ta norma jest podstawa normatywną uznawanej za zasadną części żądania powódki mimo , że roszczenie to ma umowną podstawę . Błąd ten , połączony także z nieprawidłowością faktyczną , miał polegać także na tym , że w ramach zakwalifikowania roszczenia wykonawcy jako mającego swoją podstawę w instytucji bezpodstawnego wzbogacenia pozwanej jej kosztem jego elementem jest także 15 % narzut , doliczony przez (...) S. A. jako składnik współdecydujący o wartości robót, [ niezasadnie] uznanych przez Sąd I instancji jako nie objęte przedmiotem świadczenia umownego powódki wobec zamawiającej skarżącej.
Odpowiadając na apelację strona pozwana domagała się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz przyznania na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.
Przed rozpoznaniem apelacji przez Sąd II instancji, została ogłoszona upadłość spółki akcyjnej (...) z siedzibą w W..
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości zostało wydane przez Sąd Rejonowy (...) W. w dniu 16 września 2022r., w sprawie o sygnaturze (...) por k. 791 akt/.
Sąd Apelacyjny zawiesił postępowanie a następnie podjął je z udziałem wyznaczonego syndyka masy upadłości. / por. k. 794 akt/ .
Syndyk zajmując merytoryczne stanowisko w sprawie, podtrzymał żądanie oddalenia apelacji , domagajac się przyznania na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.
Powołał w nim w istocie bardzo zbliżoną argumentacje do tej , która została zaprezentowana wcześniej przez spółkę (...) / por . k.809-813 akt /
Na rozprawie ablacyjnej w dniu 4 lipca 2023r Sąd Odwoławczy , na podstawie art. 156 2 kpc w zw z art. 391 §1 kpc , zwrócił uwagę stron na możliwość kwalifikacji ocenianego roszczenia objętego przedmiotem procesu na podstawie kontraktowej / umownej /
Strona skarżąca wobec zwrócenia uwagi na możliwość takiej kwalifikacji nie zajęła stanowiska ani nie zgłosiła żadnych wniosków / por zapis dźwiękowy rozprawy - minuta 26 , protokół skrócony k. 831/.
Natomiast syndyk wniósł o możliwość zajęcia stanowiska na piśmie , co Sąd II instancji uwzględnił . Syndyk wypowiedział się wobec takiej możliwości w piśmie z dnia 18 sierpnia 2023r , wobec którego polemiczne stanowisko zaprezentowała apelująca w piśmie z 15 września 2023r / k. 836-840 oraz 843-845 akt / z którego argumentami polemizował syndyk w piśmie z dnia 5 października 2023r , w którym zgłosił wnioski dowodowe.
Wnioski te , w postaci uzupełniającej opinii biegłego za zakresu wyceny robót budowlanych oraz uzupełniającego przesłuchania świadka P. G. zostały przez Sąd II instancji oddalone jako spóźnione w rozumieniu art. 381 kpc.
Syndyk nie wskazał bowiem na żadne uzasadnione okoliczności , które usprawiedliwiać by mogły by mogły ich zgłoszenie dopiero na tym etapie sporu stron. Nie mogła być uznana za taką przyczynę potrzeby zgłoszenia ewentualna ocena roszczenia powódki na podstawie umownej , a nie tej przyjętej przez Sąd I instancji , gdyż z rozważnego punktu widzenia prowadzenie lub nie , tych dowodów, było pozbawione doniosłości.
Trzeba także zwrócić uwagę , iż wnioski syndyka , w warunkach bierności dowodowej apelującej zostały zgłoszone nie w pierwszym ale dopiero w kolejnym jego piśmie , po tym kiedy strony zostały poinformowane o możliwej innej kwalifikacji roszczenia powódki.
Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :
Środek odwoławczy pozwanej nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu .
Nie można podzielić jako zasadnego żadnego z zarzutów na których opiera się jego konstrukcja .
Nie ma racji skarżąca, podnosząc zarzuty procesowe oraz kwestionujące sposób dokonania przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych.
Wskazać na wstępie należy , że zarzut procesowy jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.
Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.
Sąd drugiej instancji, rozpoznający sprawę na skutek apelacji, jest związany zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego.
Oznacza to, że bez podniesienia w niej odpowiedniego zarzutu - nie może rozważać z urzędu- uchybień prawu procesowemu popełnionych przez Sąd pierwszej instancji, choćby miały wpływ na wynik sprawy.
/ por. także , wskazany jedynie dla przykładu , judykat Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2020r , sygn. III UK 293/19 /.
Do tych generaliów dodać jeszcze należy, iż skuteczne postawienie zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów oraz ściśle , funkcjonalnie za nim powiązanego zarzutu błędu ustaleń faktycznych , wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.
W szczególności ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.
Nie oparcie ich na tych zasadach , wyklucza uznanie za usprawiedliwione , a jedynie pozostające dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.
/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/
Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .
To, w jaki sposób strona pozwana motywuje realizację obu zarzutów , wyklucza uznanie ich za uzasadnione.
W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte wytykanymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżącą ogranicza się do przeciwstawienia jej własnej ich wersji , jej zdaniem poprawnej.
Nieprawidłowość Sądu na której oparty jest ten oraz zarzut błędu w ustaleniach zgodnie z argumentacja apelantki - sprawdza się ją się do tego ,że nie przyjął on wersji faktów , które pozwana uznaje za odpowiadające rzeczywistości , zgodnie z którą prace , które pozwana wykonała przy renowacji konstrukcji betonowych osadników I. oraz przy zdemontowaniu starych oraz wykonaniu nowych rusztów na którym posadowione zostało nowe złoże , zapewnianiające obieg powietrza w zbiornikach wypełnionych ściekami nie były takimi , których wykonawstwo nie było objęte przedmiotem zamówienia i za które należało się spółce (...) S. A. odrębne /dodatkowe / wynagrodzenie , poza tym , które strony uzgodniły w umowie jako ryczałtowe.
Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza dla odparcia ich obu.
Zatem jedynie uzupełniająco i dla porządku należy wskazać ,że strona powodowa jako wykonawca opierała swoja ofertę przetargową i przyjęta w niej cenę za zrealizowanie przedmiotu zamówienia na jego opisie oraz dokumentacji technicznej i projektowej dostarczonej wyłącznie przez zamawiającą , która odpowiadała za jakości i kompletność tych materiałów , w tym zdatność do wykonania zamówienia tylko na podstawie danych w nich ujętych, tym bardziej , iż zamówienie było oparte na formule „ wybuduj „ .
Z treści tej dokumentacji , którą spółka wykonawca dysponowała w czasie kiedy przygotowywała swoją ofertę nie wynikało aby zachodziła potrzeba wykonania prac przy elementach betonowych zbiorników / osadników / I. a tym bardziej ,że konieczne będzie całkowite przebudowanie umiejscowienia złoża zapewniającego przepływ powietrza w zbiornikach ze ściekami dlatego , iż stan rusztów/ podpór żelbetowych / na których dotąd się opierało będzie inny niż założyła to sam zamawiający, posługując się w nich nieaktualnymi , bo pochodzącymi z roku 2005 danymi inwentaryzacyjnymi oczyszczalni, a nie przeprowadzając na potrzeby ogłoszenia przetargu na wykonanie zamówienia publicznego , obejmującego jej modernizację, oględzin infrastruktury i przedmiarów przyszłych prac.
Te błędne założenia wyjściowe , które dotyczyły tak stanu betonu na zewnątrz i wewnątrz osadników jak i stanu technicznego rusztów pod złożem , które obciążając stronę zamawiającą, przełożyły się na nieprawidłowe określenie zakresu przedmiotu zamówienia , niepełne przygotowanie dokumentacji projektowej w zupełności nie obejmującej wymiany rusztów w obiekcie oznaczonym jako 107 , w ramach instruktury oczyszczalni, a które w odniesieniu do prac przy zbiornikach I. traktowały je jedynie jako remontowe dotyczące wymiany skorodowanych barierek z blachy i obróbek blacharskich przy nich. Zupełnie nie przewidywały natomiast w ramach granic rodzajowych i liściowych zamówienia , wymiany rusztów na nowe , a przy tym także zmiany projektowej posadowienia samego zraszanego złoża / zmiana ta wynikała z nowego rozwiązania projektowego przygotowanego już w trakcie realizacji zamówienia na zlecenie zamawianej o którym relacjonował świadek H. B. (1) / k. 470-471 akt / pracownik biura projektów , które przygotowywało także dokumentację projektową na potrzeby opracowania materiałów niezbędnych dla ogłoszenia przez spółkę (...) procedury przetargowej na modernizację oczyszczalni (...).
Co istotne , świadek ten potwierdzili , iż przygotowując tę dokumentację biuro projektowe nie dokonywało szczegółowej , aktualnej inwentaryzacji poszczególnych obiektów ale w części , gdy było to niemożliwe, opierało przyjmowane założenia do opracowania na danych archiwalnych. Taka sytuacja miała miejsce w przypadku stanu rusztów jak i osadników albowiem te były wypełnione ściekami w warunkach stałej pracy oczyszczalni.
Stad też , co potwierdził także w swojej opinii pisemnej oraz ustnych wyjaśnieniach, biegły J. S. (1) / por. 508 -521 akt oraz jego wyjaśnienia ustne na rozprawach w dniach 1 października 2020 r / k. 632 akt/ oraz w dniu 13 kwietnia 2021r. / k. 666 akt/ prace przy osadnikach oraz rusztach nie można traktować jako takie , które były objęte przedmiotem zamówienia , a w szczególności jako roboty remontowe lub towarzyszące jak ich charakter określała pozwana [ uznając , że obejmowało je ustalone umownie wynagrodzenie ryczałtowe] .
Trzeba także zwrócić uwagę ,że obydwie strony sporu , jak wynika z ustaleń, zdawały sobie sprawę , że prace wynagrodzenie za które jest przedmiotem sporu [ na etapie postępowania odwoławczego ] nie były objęte opisem przedmiotu zamówienia, a dokumentacja projektowa dostarczona przez zamawiającą (...) , stanowiąca podstawę dla przygotowania przez powódkę oferty [ w tym propozycji cenowej ] nie obejmowała założeń rozwiązań technicznych niezbędnych dla ich wykonania.
Dopiero w takcie realizacji umowy okazało się , iż niezbędne jest dla prawidłowego zrealizowania świadczenia przez (...) S. A, wykonanie również prac zupełnie innych rodzajowo i ilościowo niż zakładano , a co więcej , dla wykonania których niezbędne było przygotowanie odrębnych założeń [ rozwiązań] o charakterze projektowym .
W tej sytuacji obydwie strony organizowały narady robocze z udziałem przedstawicieli wykonawcy oraz inspektorów nadzoru ze strony zamawiającej / por. notatki służbowe z narad z dnia 7 kwietnia 2014 / k. 49-50 / i z 1 sierpnia 2014r / k. 71 akt/ oraz informacja wykonawcy z 5 sierpnia 2014r / k. 76 akt / .
Strony na nich zgodnie ustaliły że (...) S. A. podejmie się renowacji znajdującego się złym stanie betonu na elementach zewnętrznych i wewnętrznych zbiorników / osadników I. / , a także wykonana usunięcie starych rusztów , oraz w oparciu o inne niż dotąd zastosowane rozwiązanie projektowe tego elementu wykonana jego nowa strukturę w zakresie ułożenia podpór względem ściany zbiornika i ułoży na nim nowe zraszane złoże , służące zapewnieniu obiegu powietrza w zbiornikach wypełnionych ściekami. Co więcej, zamawiająca zobowiązała się zapewnić we własnym zakresie przygotowanie w tym celu , zupełnie nowych , realizowanych po raz pierwszy , rozwiązań projektowych.
Z ustaleń tych wynika także ,że ujawnienie konieczności wykonania tych nie objętych przedmiotem zamówienia robót przy zgodnymi stanowisku stron o konieczności ich realizacji, spowodowało , że strony starały się znaleźć rozwiązanie co do wzajemnego rozliczenia ich.
W tym zakresie pomiędzy ówczesnym członkiem zarządu wykonawcy , który zajmował się tą inwestycją P. G. i prezesem zarządu spółki (...) J. D. (1) doszło do uzgodnienia zgodnie z którym :
- powódka wykona te roboty w oparciu o założenia projektowe przygotowane na zlecenie zamawiającej w oparciu o założenia ilościowe i rodzajowe ustalone przez przedstawicieli stron na naradach roboczych w oparciu o wyniki wspólnych oględzin tych elementów infrastruktury (...) ,
- wynagrodzenie za nie będzie zapłacone odrębnie , poza tym wynikającym z umowy stron , na podstawie kosztorysów przygotowanych przez wykonawcę.
Z ustaleń wynika także, iż spółka (...) zrealizowała te uzgodnienia , wykonała opisane wyżej roboty, które zostały bez zastrzeżeń jakościowych i ilościowych przyjęte przez zamawiającą w oparciu o protokół odbioru z dnia 14 października 2014r.
Kwoty określającej wartości tych prac - ujęte w przegotowanych przez spółkę wykonawcę kosztorysach - odpowiadają cenom rynkowym za takie roboty obowiązującym w czasie ich realizacji / co stwierdził biegły S. w treści złożonych w postępowaniu opinii, potwierdzając również poprawność ujęcia w tych wartościach narzutu przyjętego przez wykonawcę w wymiarze 15 % /.
Zatem , z przyczyn podanych wyżej , oceniając , że ani zarzutu procesowy nieprawidłowości oceny zgromadzonych dowodów ani kwestionujący sposób dokonania przez Sąd niższej instancji ustaleń faktycznych, nie są uzasadnione Sąd II instancji ustalenia te przyjmuje za własne.
Nie ma też racji strona skarżąca , gdy ponosi zarzut naruszenia art. 230 kpc w sposób przez siebie opisany.
Odpierając go trzeba zauważyć , iż Sąd I instancji za niesporne pomiędzy stronami uznał nie te fakty na które wskazuje skarżąca, dotyczące wysokości należnego wynagrodzenia za objęte sporem roboty przy wskazanych dwóch elementach infrastruktury oczyszczalni ale te potwierdzające ,że zostały one rzeczywiście przez (...) S.A. wykonane , zrealizowane przy tym poprawnie i przyjęte bez zastrzeżeń przez stronę skarżącą.
Przy tym trzeba dostrzec , że taka ich ocena ze strony Sądu Okręgowego nie wynikała z faktu ich przyznania przez pozwaną jak wskazuje w zarzucie odwołując się do normy art. 230 kpc ale stąd , że spółka (...) tej części faktów nie kwestionowała w czasie postępowania rozpoznawczego.
Już z tej przyczyny podnoszony zarzut, jako nietrafny należy odeprzeć.
Jedynie dla porządku należy dodać , że wartość robót renowacyjnych betonu przy osadnikach I. oraz związanych z założeniem nowych rusztów pod zraszane złoże Sąd I instancji ustalił na podstawie złożonych do akt przez powódkę dokumentów kosztorysów , które zweryfikował jako poprawne biegły J. S. w swoich opiniach. Zakres i metodologię tej weryfikacji Sąd uznał przy tym za wystarczające dla określenia tej wartości , a sposób w jaki obecnie skarżąca podważała je w toku sporu nie był dostateczny do tego aby to uczynić skutecznie .
Bliżej to zagadnienie wyjaśnia Sąd Okręgowy na k. 704 i 705 akt / str. 25 i 26 uzasadnienia wyroku / zasadnie zauważając ,że spółka (...) po złożeniu dodatkowych wyjaśnień przez opiniodawcę, nie domagała się ponownego uzupełnienia opinii albo też dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności. Nie można też nie brać pod rozwagę przy ocenie obecnego stanowiska skarżącej w tej materii , że w ablacji nie został podniesiony zarzut procesowy odnoszący się do dowodu z opinii biegłego i kwestionujący wartość dowodową opracowań J. S. , a także to , iż apelująca nie wnioskowała kolejnej opinii biegłego w ramach postępowania apelacyjnego , a równocześnie oponowała wobec wniosku tej treści , który w piśmie z dnia 5 października 2023r złożył syndyk masy upadłości (...) SA/ por. k. 881 v akt /
Przechodząc do oceny sformułowanych przez pozwaną zarzutów materialnych
dla porządku na wstępie przypomnieć należy , iż zakresem oceny apelacyjnej została objęta jedynie część roszczenia zgłoszonego w pozwie przez spółkę – wykonawcę , a mianowicie ta , która odpowiadała sumie wynagrodzenia za / niewątpliwe i kompletne / zrealizowanie robót przy renowacji betonu na zbiornikach I. oraz przy demontażu poprzednich i założeniu nowych, z wykorzystaniem innego rozwiązania projektowego, zakładającego , co potwierdził świadek B. - równy a nie jak poprzednio , nachylony poziom - rusztów /podpór / żelbetowych na których ułożone zostało nowe złoże z kamieni zapewniające obieg powietrza w zbiornikach zajętych przez ścieki.
Nie było sporne pomiędzy stronami to , iż zamawiająca spółka prace te przyjęła bez zastrzeżeń , w ten sposób uzyskując korzyść majątkową ani też to , że do czasu zamknięcia rozprawy przed Sądami obu instancji za prace te wykonawcy nie zapłaciła jakiejkolwiek sumy.
Podniesienie przez skarżącą zarzutów naruszenia art. 632 §2 kc oraz 405 §1 kc poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie przez Sąd I instancji , w sposób opisany w motywach tych zarzutów, postawiło przed Sądem Odwoławczym pytanie o kwalifikację materialną roszczenia dochodzonego przez wykonawcę , które w jego ocenie jest , w zakresie uwzględnionym przez Sąd niższej instancji , usprawiedliwione co do zasady , w sytuacji gdy roboty przy obu wskazanych wyżej elementach infrastruktury technicznej oczyszczalni (...) w Z. zostały wykonane , zrealizowane poprawnie pod względem technicznym , a nadto odebrane przez zmawiającą i przyjęte przez nią jako składnik jej majątku bez jakiekolwiek ekwiwalentu z jej strony wobec kontrahenta.
Dokonane w sprawie ustalenia faktyczne , których powtarzanie w tym miejscu po raz kolejny jest z przyczyn teleologicznych zbędne , wykluczają zasadność stanowiska pozwanej na którym opiera ona zarzut naruszenia art. 632 kc twierdząc , że powództwo należy oddalić w całości dlatego , iż strony w umowie z dnia 14 sierpnia 2013r ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe za zrealizowanie całego przedmiotu zamówienia , a w jego granicach należy umieścić także objęte sporem roboty albowiem miały charakter towarzyszący albo też remontowy . Taka ich kwalifikacja wyklucza możliwość powstania po stronie zamawiającej obowiązku ich dodatkowego wynagrodzenia.
Rozważając podstawy normatywne przypisania skarżącej obowiązku zapłaty za nie Sąd II instancji brał pod rozwagę dwie.
Pierwszą , mającą wynikać z umowy o zrealizowanie tych robót , która została zawarta obok umowy na wykonie przedmiotu zamówienia objętego zamówieniem publicznym , realizacja którego przez (...) S.A. została jej powierzona wyniku przeprowadzenia procedury przetargowej. Drugą , wskazana przez Sąd I instancji wynikającą z treści art. 405 kc.
W jego ocenie podstawa ta ma charakter kontraktowy /nota bene podnosząc drugi z zarzutów materialnych w taki sam sposób kwalifikuje je skarżąca , chociaż nawiązuje w ten sposób do regulacji z art. 632 §1 kc /
Fakty ustalone w postępowaniu dają dostateczną podstawę do przyjęcia , iż :
a/ prace przy osadnikach I. polegające na renowacji powierzchni betonowych okładzin zewnętrza i wnętrz tych zbiorników, w ogóle nie były przewidziane w opisie przedmiotu zamówienia , specyfikacji technicznej prac ani w dokumentacji projektowej , którą na potrzeby zorganizowania przetargu przygotowała strona pozwana.
Wobec tego opracowując ofertę przetargową spółka wykonawca nie ujmowała tych prac jako elementu kształtującego cenę za którą była gotowa przedmiot zamówienia zrealizować,
b/ w umowie stron , określającej przedmiot zamówienia a w konsekwencja granice świadczenia wykonawcy prace te nie były ujęte,
c/ konieczność ich wykonania została zgodnie stwierdzona przez obydwie strony sporu w wyniku narad roboczych po przeprowadzeniu oględzin rzeczywistego stanu technicznego obu tych elementów infrastruktury oczyszczalni ,
d/ strona pozwana zgodziła się na wykonanie odrębnej od przygotowanej na potrzeby procedury realizacji zamówienia publicznego dokumentacji projektowej według której roboty miały być wykonane , a przedstawiciele obu stron P. G. oraz J. D. (1) członkowie władz korporacyjnych obu spółek uzgodnili , że wynagrodzenie za nie będzie autonomiczne względem uzgodnionego w umowie z dnia 14 sierpnia 2013r wynagrodzenia ryczałtowego , a przy tym będzie wynagrodzeniem innego rodzaju bo mającym charakter wynagrodzenia kosztorysowego , opartego na dokumentach rozliczeniowych, przygotowanych przez (...) SA.
Strony działy przy tym w zaufaniu do siebie , a wykonawca przystąpił do ich realizacji niezwłocznie z uwagi na upływający czas.
W niemal identyczny sposób strony sporu uzgodniły warunki na których (...) SA podjęła się wykonania demontażu starego zraszanego złoża i rusztów , na nowe przy wykorzystaniu innych założeń projektowych od tych według których poprzednie podpory / nie zachowujące jednolitego poziomu , / zostały wykonane w przeszłości. Rozwiązanie nowej konstrukcji podpór / rusztu / jako jedno z kilku potencjalnie możliwych , przygotowało na zlecenie zamawiającej (...) biuro projektowe.
Podobnie jak w przypadku zbiorników I. przedmiot zamówienia publicznego w zupełności nie obejmował tych robót a co więcej założenia projektowe dostępne dla potencjalnych oferentów zupełnie pomijając ten element , nie ujęty nawet w opisie technicznym, nie były dla niego w jakimkolwiek zakresie przygotowane.
Skoro tak, to nie można także w tym przypadku przyjąć , iż przedmiot zamówienie publicznego w roboty obu opisanych rodzajów w ogóle obejmował.
Dopiero w trakcie realizacji zamówienia , w oparciu o całkowicie odrębnie przygotowane założenia projektowe strony zgodnie ustaliły ich wykonanie , określając także i w tym przypadku , odrębne - autonomiczne wobec umownego , a przy tym innego rodzaju niż w umowie wynagrodzenie dla wykonawcy.
Wszystkie te wyróżnione elementy składowe w ocenie Sądu II instancji pozwalają na wniosek , że jakkolwiek prace wykonane przez (...) S.A. przy obu wskazanych wyżej elementach infrastruktury oczyszczalni (...) miały niewątpliwy, funkcjonalny związek z robotami powódki realizowanymi jako wykonawca wyłoniony w procedurze o udzielenie zamówienie publicznego , w oparciu o umowę stron z dnia 14 sierpnia 2013r to jednak były wykonywane poza jego zakresem /granicami / , a podstawą dla nich były odrębne umowy o roboty budowlane, których postanowienia były objęte konsensusem obu stron sporu.
O tej odrębności świadczą wskazane wyżej: przedmioty świadczenia wykonawcy nie objęte granicami rzeczowymi i ilościowymi zamówienia publicznego , całkowicie nowe, inne i przygotowane tylko na potrzeby określenia sposobów wykonania tych prac założenia projektowe , a także inny niż przyjęty w umowie realizującej zamówienie publiczne , rodzaj wynagrodzenia dla realizatora prac oraz forma i sposób ustalenia jego wysokości / dokument kosztorysu przygotowany odrębnie dla każdego z rodzajów powierzonych do wykonania prac zgodnie z ich rzeczywistym ilościowo rozmiarem /.
Wskazane odrębności nie pozwalają przy tym z jednej strony traktować tych uzgodnień stron jako formy zmiany umowy z dnia 14 sierpnia 2013r dla której ważności wymagane było zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności , na podstawie art. 139 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych[ jedn. tekst DzU z 2019 poz. 1843] , w brzmieniu mającym zastosowanie w rozstrzyganej sprawie. Co więcej konieczne byłoby spełnienie warunków takiej zmiany o których mowa w art. 144 ustawy. Żadna ze stron sporu nie podjęła inicjatywy dowodowej zmierzającej do dowiedzenia okoliczności potwierdzających spełnienie , którejkolwiek z podstaw takiej dopuszczonej przez tę normę , tego rodzaju , zmiany.
Przytaczana już kilkukrotnie część ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie, dotycząca wartości wykonanych poprawnie i w sposób kompletny, a przy tym zaaprobowanych w pełni i przyjętych przez pozwaną prac przy osadnikach i rusztach oraz zraszanym złożu,daje podstawę do wniosku , że roszczenie powódki w kwocie 936 828, 50 zł zasądzonej przez Sąd I instancji w punkcie I zaskarżonego wyroku było jej należne tytułem nie zapłaconego przez zamawiającą wynagrodzenia. Sposób naliczenia odsetek ustawowych od tej sumy z przyczyn na które wskazał Sąd meriti także jest poprawny.
Uwzględniona tym punktem ocenianego instancyjnie orzeczenia , część roszczenia wykonawcy jest uzasadniona także gdyby przyjąć za Sądem I instancji odmienną jego podstawę normatywną.
O ile bowiem nawet założyć , [ku czemu zdaniem Sądu Odwoławczego z przyczyn wyżej wskazanych , nie ma dostatecznych podstaw w faktach ustalonych w postępowaniu ] , że świadczenia spełnione przez spółkę wykonawcę nie mogły opierać się na podstawie umownej, wobec niezachowania formy pisemnej tych czynności prawnych zastrzeżonej dla umów, mających służyć realizacji zamówienia publicznego pod rygorem nieważności , to podstawą uznania ,iż żądanie (...) S.A. jest [ w części ] usprawiedliwione są przepisy składające się na instytucję bezpodstawnego wzbogacenia.
Przy przyjęciu takiego stanowiska potwierdzić należy bowiem , że w takiej sytuacji świadczeniem odpowiadającym wartości tych prac / której elementem jest również ustalony zgodnie z warunkami rynkowymi z okresu ich realizacji narzut wykonawcy/ pozwana została kosztem (...)_ (...) SA – nie płacąc za nie - bezpodstawnie wzbogacona.
/ por. w tej materii , także przykładowe stanowiska SN zawarte w judykatach z 5 grudnia 2006, sygn. II CSK 327/06 , z dnia 7 listopada 2007 , sygn. II CSK 344/07 oraz z 7 lutego 2013 , sygn. II CSK 248/12 – wszystkie powołane za zbiorem Lex.
Dodać jeszcze należy , że w tych szczególnych warunkach jakie miały y miejsce pomiędzy stronami , kiedy obydwa zespoły robót nie były objęte granicami przedmiotu zamówienia publicznego, rozmiar wzbogacenia odpowiada ich/ kosztorysowej / wartości , a nie jest ułamkiem procentowym wartości całego przedmiotu zamówienia oznaczonego w umowie stron z dnia 14 sierpnia 2013r.
Z podanych powodów Sąd Apelacyjny, oceniając apelację strony pozwanej jako nieuzasadnioną , orzekł o jej oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.
Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 98 §1 i 3 kpc w zw. z art. 98 §1 1 oraz 391 §1 kpc i wynikająca z niej , dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tyłu , zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.
Kwota , która została przyznana wygrywającemu syndykowi masy upadłości (...) SA / wraz z odsetkami / od przegrywającej pozwanej , odpowiadając wynagrodzeniu zawodowego pełnomocnika – adwokata , została ustalona na podstawie §2 pkt 7 w zw z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 [DzU z 2015 poz. 1800].
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grzegorz Krężołek, Izabella Dyka , Zygmunt Drożdżejko
Data wytworzenia informacji: