Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Sławomir Jamróg (spr.)
Sędziowie:	SSA Paweł Rygiel SSA Izabella Dyka
Protokolant:	Michał Góral

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 marca 2022 r. w Krakowie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko (...) z o.o. w N.

o zapłatę i ustalenie

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 22 maja 2019 r. sygn. akt IX GC 265/17

1.  oddala zażalenie nazwane apelacją od pkt II wyroku;

2.  oddala apelację;

3.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania odwoławczego.

SSA Paweł Rygiel SSA Sławomir Jamróg SSA Izabella Dyka

Sygn. akt I AGa 268/19

UZASADNIENIE

Powód A. S. wniósł o uznanie za bezskuteczne oświadczenie o rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy dzierżawy zawartej pomiędzy nim a pozwaną tj. (...) Spółką z o.o. w K..

W przypadku uznania oświadczenia z dnia 25 września 2013r. o rozwiązaniu umowy za skuteczną bądź na wypadek przyjęcia, że brak było podstaw do wypowiedzenia umowy, a jednak niemożliwe jest jej dalsze wykonywanie, powód żądał zasądzenia od pozwanej spółki kwoty 2059944 zł tytułem odszkodowania za utracone korzyści oraz poniesione straty, jak też tytułem bezpodstawnego wzbogacenia.

Zarządzeniem z dnia 6 lutego 2017r. zarządzono zwrot pozwu w odniesieniu do żądania ustalenia(k.179).

Pismem z dnia 3 marca 2017r. powód ograniczył żądanie zapłaty do kwoty 200.000 zł (k 182) podając, że kwoty tej dochodzi tytułem odszkodowania. .

Żądanie ustalenia powód ponownie podtrzymał w oświadczeniu ustnym na rozprawie w dniu 17 maja 2017r.

Pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postepowania. Podniosła, że na składowisku wybudowano 23 studnie w tym 7 przez Gminę i 16 przez powoda . Powód dzierżawił 7 studzeń od Gminy. W trakcie prac rekultywacyjnych odkryto na składowisku 27 studni . Powód bez zgody i wiedzy powoda wybudował w nowych miejscach 4 studnie. Powód przyznał ten fakt w piśmie z dnia 16.08.2013 roku wskazując, że w roku 2012 „całkowicie odbudował sześć …studni”. Zdaniem pozwanego powód nie udowodnił ponadto roszczenia o odszkodowanie, natomiast roszczenie o zwrot nakładów w kwocie 150.000,00 zł uległo przedawnieniu z dniem 31 października 2014 roku zgodnie z art. 694 kc. i 677kc. Pozwana wskazała również, że wniosek o próbę ugodowa został cofnięty a zatem nie doszło do przerwania biegu przedawnienia.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2019r. sygn. akt IX GC 265/17 Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo o zapłatę kwoty 200.000,00 złotych (pkt I), umorzył postępowanie w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od powoda A. S. na rzecz pozwanej (...) sp. z o. o. kwotę 7.217,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt III), oraz zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa — Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 13.859,50 zł tytułem kosztów opinii biegłego oraz częściowo nieuiszczonej opłaty od pozwu (pkt IV).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny: Powód A. S. zawarł w dniu 25 stycznia 2006 roku umowę dzierżawy z Gminą N.. Przedmiotem dzierżawy były złoża biogazu gromadzącego się na składowisku odpadów komunalnych wraz z instalacją odgazowującą i obiektem stacji utylizacji i przetwarzania gazów do używania / pobierania pożytków /polegającego na pozyskiwaniu biogazu w celu wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. Umowa została zawarta na czas określony do dnia 24 stycznia 2032 roku. Powód zobowiązał się do wybudowania na własny koszt dodatkowej instalacji odgazowującej oraz stacji całkowitej utylizacji i przetwarzania gazów wysypiskowych na energię elektryczną i cieplną zgodnie z obowiązującymi przepisami i pozwoleniami .

W par.14 pkt. 2 zastrzeżono, że prowadzenie przez powoda wszelkich robót remontowych –adaptacyjnych, nie będących bieżącą naprawą lub konserwacją, wymaga uprzedniej zgody pisemnej wydzierżawiającego, pisemnego uzgodnienia z wydzierżawiającym zakresu robót, prowadzenia ich zgodnie z przepisami prawa i protokolarnego odbioru wykonanych prac z udziałem przedstawicieli wydzierżawiającego. Sankcją w razie niedotrzymania któregokolwiek z warunków umów było to, że Gmina mogła uznać umowę za rozwiązaną z winy dzierżawcy i pisemnie zawiadomić o rozwiązaniu umowy bez potrzeby jej wypowiadania .

Powód uzyskał pozwolenie na budowę (...) elektrowni (...) o mocy 100 kW na składowisku odpadów .

Dowód : decyzja o pozwoleniu na budowę k-26;

Pismem z dnia 2 marca 2012 roku powód poinformował Burmistrza Gminy, że zachodzi potrzeba rewitalizacji instalacji odgazowującej , ponieważ wszystkie studnie odgazowujące uległy naturalnemu zasypaniu w 90%.

Pismem z daty 7 maja 2012 roku spółka (...) poinformowała powoda m.in. ,że zachodzi potrzeba rekultywacji 7 studni odgazowujących . Ponadto, że składowisko jest w fazie przygotowania do zamknięcia i rekultywacji. Po tym okresie ,będzie możliwe dalsze prowadzenie procesu odgazowania składowiska. Z protokołu konieczności nr (...) , który dotyczył zamknięcia i rekultywacji składowiska odpadów spisanego w dniu 28 sierpnia 2013 roku wynika, że stwierdzono konieczność wykonania nowych studni do odgazowania składowiska w ilości 5 sztuk .

Powód bez zgody strony pozwanej oraz bez pozwolenia na budowę wybudował 4 nowe studnie w okresie między 11 maja 2011 roku / data sporządzenia mapy dla celów projektowych / i 2 września 2013 roku / pomiar wykonany przez geodetę G. –P. .

W piśmie z daty 16 sierpnia 2013 roku kierowanym do Burmistrza Gminy powód przyznał, że: „w zeszłym roku całkowicie odbudował sześć …studni”

Pismem z daty 30 września 2013 roku Gmina poinformowała powoda, że składowisko odpadów zostało przekazane aportem do spółki (...) w dniu 07 grudnia 2009 roku . Zmiana właściciela doprowadziła do nieporozumień z powodem. (...) , które reprezentował G. F. zażądały podwyższenia czynszu do 1.800,00 zł rocznie oraz skrócenia czasu trwania umowy. Nieporozumienia były też wynikiem tego ,że działalność powoda stała w kolizji z postawą pozwanej, która ubiegała się o dofinansowanie projektu pn.(...) Gminy N. oraz Miasta L. w ramach ogłoszonego przez Ministerstwo(...) naboru w trybie konkursowym wniosków o dofinansowanie z Funduszu (...) w ramach Programu (...) ,Priorytetu II- Gospodarka odpadami komunalnymi za szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych. Pozwany z wnioskiem o dofinasowanie wystąpił w dniu 8 maja 2014 roku. Z punktu widzenia oceny projektu oraz biorąc pod uwagę zapisy Regulaminu konkursu istotne było czy gaz wysypiskowy za zrekultywowanego składowiska będzie źródłem dodatkowego przychodu dla beneficjenta, czy też zostanie wykorzystany na własne potrzeby i nie będzie wykorzystywany do celów komercyjnych. Pozwana oświadczyła ,że na etapie rekultywacji oraz po jej zakończeniu nie będzie prowadzony odzysk gazu wysypiskowego z uwagi na stale zmniejszającą się jego ilość . W ramach projektu nie przewidziano ujmowania gazu.

Ponadto sąd ustalił, że w dniu 2 września 2013 roku dokonano pomiaru istniejących studni. Stwierdzono istnienie 4 nowych studni, które nie były ujęte mapą sytuacyjno- wysokościową wykonaną przez geodetę/ na dzień 11 kwietnia 2011 roku ani nie było ich w projekcie budowlanym / k-209/. Te 4 studnie nie powstały w wyniku konserwacji studni istniejących ale były całkowicie nowymi a ich rury filtracyjne/ perforowane/ / na całej długości są jednolite i nie posiadają żadnych sztukowań ani połączeń mogących świadczyć o nadbudowywaniu istniejących wcześniej w trakcie bieżącej eksploatacji składowiska i jego nadbudowywania . Porównując sporne studnie z studniami z projektu powoda należy stwierdzić podobieństwo w budowie / tożsame elementy / studni , których dotyczyły odkrywki dokonane przez biegłego z studnią zawartą w projekcie budowlanym , który był podstawą do wykonania przez powoda 16 studni odgazowujących składowisko . Zwieńczenia studni także wykazują cechy wspólne z projektem , o którym mowa wyżej .

Pismem z dnia 25 września 2013 roku strona pozwana rozwiązała umowę dzierżawy bez wypowiedzenia składając oświadczenie ,że na podstawie par.16 w związku z par 14 ust .2 umowy z dniem 25.09.2013 r rozwiązuje umowę, bez zachowania okresu wypowiedzenia albowiem na terenie składowiska znajdują się obiekty , których budowa odbyła się bez pisemnej zgody wydzierżawiającego, jak również wymaganych pozwoleń przewidzianych prawem .

Dalej sąd ustalił ,że nie doszło do protokolarnego przekazania składowiska .Nie dokonano inwentaryzacji obiektu . Nie doszło do podpisania protokołu odbioru albowiem powód domagał się poczynienia ustaleń na składowisku a poza tym odmówiono mu wykonania zdjęć. W protokole , którego nie podpisano znalazło się oświadczenie powoda, że na powierzchni składowiska znajduje się sześć sztuk studni wyniesionych nad poziom terenu w 100% drożnych

Pismem z daty 17 lipca 2014 roku pozwana oświadczyła ,że jest zainteresowany odkupieniem od powoda energetycznej linii napowietrznej w tym trzech słupów wraz ze stacją transformatorową za kwotę 150 tysięcy złotych .

Powód wnioskiem z dnia 05.09.2014 wystąpił o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej, który został cofnięty

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w W. pismem z daty 21 marca 2019 roku poinformował, że nie prowadził żadnego postępowania w sprawie stwierdzenia naruszenia prawa budowlanego w związku z funkcjonowaniem niepołomickiego składowiska odpadów.. Była to odpowiedź na wniosek powoda z dnia 18 czerwca 2014 roku , uzupełniony w dniu 23 czerwca 2014 roku o przeprowadzenie kontroli robot budowlanych na składowisku .

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że dochodzone roszczenie którego zakres został ograniczony przez powoda, nie jest zasadne. Sąd zwrócił uwagę, że istniała rozbieżność dotyczącą ilości studni odgazowujących na składowisku. W opracowaniu (...) Państwowego Instytutu (...) z kwietnia 2014 roku wynikało, że na składowisku od 2009 roku funkcjonowała instalacja odgazowująca składająca się z 25 studni o średnicy 600 mm, z których gaz był odprowadzany rurociągami o średnicy 600 mm. Pozwana w piśmie z dnia 23 sierpnia 2017 roku wskazywała, że obecnie jest ich 11 a powód wybudował bez pozwolenia 6 studni. Powód zeznał z kolei, że wybudował 17 studni zgodnie z pozwoleniem a bez pozwolenia nie budował żadnych nowych studni k-440/. Jednakże mapa sytuacyjna wysokościowa wykonana przez geodetę / k-209/ wskazuje, że na dzień 11 kwietnia 2011 roku było tam 23 studni wybudowanych na składowisku, w tym 7 przez Gminę i 16 przez powoda. Porównując sporne studnie z projektem budowlanym w oparciu , o który powód wykonał własne studnie Sąd, na podstawie opinii biegłego, stwierdził podobieństwo miedzy nimi, co potwierdziły dokonane odkrywki. Porównując mapy z dnia 2 września 2013 roku i mapę dla celów projektowych z maja 2011 roku oraz stanu zaistniałego podczas wizji Sąd Okręgowy uznał, że doszło do wybudowania w nowej lokalizacji czterech nowych studni odgazowujących. Wybudowanie tych studni nie mieści się w zakresie prac konserwacyjnych czy naprawczych i wymagało pozwolenia na budowę. Z opinii wynika, że sporne studnie powstały pomiędzy datą sporządzenia mapy dla celów projektowych tj .11 maja 2011roku a datą sporządzenia pomiaru przez G.- P. tj 2 września 2013 roku. Skoro istnienie spornych studni stwierdza mapa z roku z dnia 2 września 2013 roku a nie było ich na mapie z roku 2011, to oznacza, ze zostały wybudowane w trakcie wykonywania umowy przez powoda. Sąd wskazał, że zwieńczenia studni spornych wykazuje wspólne cechy z projektem sporządzonym dla celów budowlanych dla powoda. Cechą wspólną jest odwrócony dnem krąg betonowy z pozostawionym otworem. Czas na wywiercenie otworu dla studni o głębokości od 4 do 8 m. to 1-2 godziny co koresponduje z zeznaniami R. S.. Podobieństwa zarówno pod względem technicznym jaki technologicznym pomiędzy studniami odkrytymi a rysunkami studni z projektu wynika potwierdza opinia uzupełniająca. Wynika z niej, że odkryte studnie 1 i 3 /druga niedokończona /posiadają takie samo jak studnia w projekcie, przykrycie odwrócone kręgiem betonowym dnem do góry, którego średnica wynosi 1 metr. Odwróconym dnie odkopanych kręgów znajdują się po dwa otwory, tak jak pokazuje projekt , jeden mniejszy na rurociąg odprowadzający biogaz oraz drugi większy, na kominek rewizyjny. Wszystkie 3 studnie zostały wykonane jako odwierty pionowe z rurą filtracyjną / preferowaną obsypaną żwirem jak pokazuje rysunek projektu. Jedyne odstępstwo od projektu dotyczyło zastosowanej rury filtracyjnej i średnicy otworu, z którym były połączone. Co więcej kamerowanie wykazało, że rury filtracyjne nie mają żadnych śladów połączeń czy sztukowania, co świadczy, że wszystkie studnie były wybudowane w całości a nie w wyniku nadbudowań .

Wykonanie 4 studni nastąpiło niezgodnie z par.14 ust.2 umowy, a to uzasadniało oświadczenie strony pozwanej o rozwiązaniu umowy. Oznacza to w konsekwencji , że nie jest zasadne żądanie zapłaty odszkodowania, które zostało ograniczone przez powoda . Z tej przyczyny sąd powództwo w tym zakresie oddalił. Częściowe umorzenie postępowania nastąpiło na mocy art. 355§1 k.p.c. i art. 203 §4 k.p.c.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd powołał art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł powód, zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy, a to:

1. art. 233§1 k.p.c. poprzez :

a) bezpodstawne odmówienie wiarygodności zeznaniom powoda w zakresie zapewnień o braku budowy nowych studni przez niego (a jedynie „wydłużaniu” starych), w sytuacji gdy za prawdziwością twierdzeń powoda stoją dokumenty urzędowe w postaci szeregu pism oraz protokołów kontrolnych znajdujących się w aktach sprawy, z których wynika, że na terenie składowiska odpadów nie stwierdzono istnienia samowoli budowlanych, a takowe musiałyby zostać stwierdzone gdyby rzeczywiście ujawniono studnie wybudowane przez powoda lub osoby trzecie; ponadto w przypadku jakichkolwiek działań kontrolnych dokonywanych przez organy budowlane i organy ochrony środowiska, działające w trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, są one zawsze zobowiązane do podejmowania działań z urzędu w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, zwłaszcza takich, które mogą stanowić przestępstwo lub wykroczenie, a takich działań nie było,

b) bezpodstawne odmówienie wiarygodności zeznaniom świadka P. C. w zakresie braku budowy nowych studni przez powoda (a wyłącznie wydłużaniu starych), a uznanie za wiarygodne w całości zeznań świadka R. S., mimo że świadek ten zeznał, że prace przy studniach miałyby być prowadzone w sierpniu 2012 roku (a zatem wówczas, kiedy P. C. pracował u powoda), a nadto że nie wie kto tak naprawdę prowadził prace na składowisku, nie było przy nich powoda, a dodatkowo stwierdził, że rury użyte przy instalacji miały średnicę 300 mm, podczas gdy spór między stronami obejmował zastosowanie rur o średnicy 90 mm,110 mm lub 150/160 mm,

c) pominięcie przy ocenie materiału dowodowego oświadczeń strony pozwanej, jak również dokumentacji dotyczącej rekultywacji składowiska, z których wprost wynika, że elementem rekultywacji była całkowita przebudowa czaszy składowiska oraz całkowita przebudowa instalacji do odgazowania składowiska oraz pominięcie faktu, że nie można było m.in. w trakcie oględzin prowadzonych z udziałem biegłego ujawnić studni bezspornie wybudowane przez powoda, nadto nie wyjaśniono także w jakim celu przy pełnej rekultywacji składowiska pozostawiono elementy spornych studni (de facto bezwartościowych albowiem niedokończonych, nie sięgających dna składowiska a więc ekonomicznie nieuzasadnionych) pomimo tego, że zgodnie z dokumentacją dot. rekultywacji nie powinno ich tam być, co skutkowało błędnym uznaniem przez Sąd, że studnie ujawnione w trakcie oględzin były studniami wybudowanymi przez powoda, miały charakter studni nowych i dodatkowych względem tych wykonanych wcześniej, jak również że zostały wykonane przed rekultywacją składowiska;

d) pominięcie w ocenie materiału dowodowego dowodów z dokumentów oraz z zeznań stron wskazujących na to, że pozwana faktycznie wypowiedziała powodowi umowę ze skutkiem natychmiastowym ze względu na ubieganie się o dotację na rekultywację składowiska, a także ze względu na regulamin (§13) warunkujący przyznanie dotacji od tego, by nie prowadzono na niej takiej działalności jak prowadził powód, a nadto z uwagi na fakt, że zarząd pozwanej uznał, że wysokość czynszu płatna przez powoda jest rzekomo zaniżona, co spowodowało, że Sąd doszedł do błędnego przekonania, że przyczyną wypowiedzenia umowy było rzekome wybudowanie (najprawdopodobniej) w okresie 13 miesięcy wcześniej 4 studni do odgazowania składowiska,

e) pominięcie w ocenie materiału dowodowego dowodów z dokumentów oraz z zeznań stron wskazujących na to, że pozwana niejako dopasowywała przyczynę i uzasadnienie wypowiedzenia umowy (w którego treści wprost takiej przyczyny nie wskazano) z powodem w zależności od zmieniającej się sytuacji faktycznej i prawnej albowiem z zestawienia czasowego podejmowanych działań wynika sekwencja zdarzeń jakoby pierwszą przyczyną wypowiedzenia umowy była rzekoma kradzież prądu przez powoda (zeznania G. F.złożone na Policji w N. — kopia protokołu w aktach sprawy), po wykluczeniu tej przyczyny pojawiła się kwestia tzw. spornych studni, niemniej pismo stanowiące o tym, że do wybudowania nowych studni konieczne jest pozwolenie na budowę ( (...) W.) ma datę późniejszą niż złożone wypowiedzenia co stanowi, że nie mogło to stanowić wiarygodnej podstawy wypowiedzenia; końcowo należy także zwrócić uwagę na stanowisko pozwanej wyrażone na ostatniej rozprawie, gdzie podniesiono zarzut braku możliwości współpracy z powodem z przyczyn pozamerytorycznych co stanowić może o tym, że pozwana naruszając dobre obyczaje chciała się „pozbyć” powoda, rozwiązując z nim umowę w trybie natychmiastowym, co spowodowało, że Sąd doszedł do błędnego przekonania, że przyczyna wypowiedzenia umowy wskazana przez pozwaną była prawdziwa podczas gdy prawidłowa analiza przedstawionych faktów wskazuje na wnioski odmienne,

f) pominięcie w ocenie materiału dowodowego dowodów z dokumentów urzędowych (pism z nadzoru budowlanego, dzienników budowy, protokołów pokontrolnych), z których treści wynika, że podczas działań nadzorczych czy kontrolnych, żaden organ budowlany czy ochrony środowiska nigdy nie stwierdził istnienia samowoli budowlanej na terenie składowiska (tzw. spornych studni), co spowodowało, że Sąd doszedł do błędnego przekonania, że przyczyną wypowiedzenia umowy było rzekome 4 studni do odgazowania składowiska a nadto stanowi to naruszenie art. 244 1 k.p./c. albowiem przywołane pisma posiadają moc dokumentu urzędowego, z których treści w szczególności nie wynika aby na składowisku zostały stwierdzone przez jakikolwiek organ samowole budowlane w postaci studni odgazowujących wykonane bez pozwolenia na budowę,

g) oparcie orzeczenia o zeznania T. G. — P., która jak sama stwierdziła namierzała „dekle betonowe” bądź „kręgi betonowe z deklami” a nie w pełni wybudowane studnie, przy czym zarówno studnie niesporne jak i sporne posiadały na zwieńczeniu krąg betonowy bez jakiegokolwiek „dekla”, co skutkowało błędnym wydaniem opinii w sprawie przez biegłego S. a nadto uznaniem przez Sąd, że studnie ujawnione w trakcie oględzin były studniami wybudowanymi przez powoda, podczas gdy zeznania i obliczenia w/w geodety nie mogły stanowić samoistnej podstawy do orzekania albowiem nie dość, że były nieprecyzyjne to zawierały błąd logiczny w postaci rzekomego namierzania „dekli”, których nigdy tam nie było,

2. art.278 §1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z innego biegłego z zakresu budownictwa, z uwagi na fakt, że biegły S. opiniował uprzednio w postępowaniu karnym z udziałem stron, gdzie sporne studnie były jednym z elementów przedmiotu postępowania co powodowało, że nie powinien on wydawać opinii w niniejszym procesie a nadto sam przyznał podczas ostatniej rozprawy, że nie potrafi wskazać aktualnego doświadczenia w opiniowaniu w podobnych sprawach oraz z uwagi, że mylił średnice ujawnionych rur w studniach (150 — 160 mm); oddalenie opinii biegłego z zakresu geologii, podczas gdy okoliczności, na które dowód ten miał być przeprowadzony, w szczególności wpływu pozwanej na proces zmian, które zaszły na składowisku odpadów w ostatnich latach oraz możliwego przesunięcia instalacji powoda, miała charakter istotny dla rozstrzygnięcia,

3. art. 203 §4 k.p.c. w zw. z art. 355§ 1 k.p.c. poprzez umorzenie postępowania w części dotyczącej roszczenia o uznaniu za bezskuteczne oświadczenia z dnia 25 września 2013 roku o rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy dzierżawy zawartej między Gminą N. a powodem, podczas gdy pismem procesowym zawierającym ograniczenie powództwa pełnomocnik powoda ograniczył powództwo wyłącznie co do kwoty żądanego odszkodowania, a żądanie w zakresie ustalenia podtrzymał, co wynika nie tylko z treści samego pisma, ale także oświadczenia na rozprawie w dniu 17 maja 2017 roku (00:04:35),

4. art. 328§2 k.p.c. poprzez:

a) brak należytego uzasadnienia faktycznego i prawnego wydanego wyroku albowiem Sąd widząc rozbieżności oraz braki zawarte w opinii biegłego S. (dot. rzekomych podobieństw spornych studni oraz studni wybudowanych przez powoda) wyciągnął wnioski wyłączenie niekorzystne dla powoda pomijając okoliczności korzystne dla powoda (opisane w zastrzeżeniach do opinii biegłego); poprzez pominięcie oceny prawnej dokumentów urzędowych znajdujących się w aktach sprawy stanowiących o braku stwierdzenia samowoli budowlanej na składowisku,

b) pominięcie oceny konieczności wydłużania istniejących studni powoda zgodnie z posiadanym przez niego pozwoleniem na budowę,

c) pominięcie oceny ewolucji stanowiska strony pozwanej w zakresie przyczyn rozwiązania umowy oraz wyraźnego negatywnego nastawienia do powoda wskazującego na naruszenie dobrych obyczajów przy wykonywaniu umowy; d) pominięcie oceny zachowania pozwanej w zakresie uniemożliwienia wzięcia udziału przez powoda w oględzinach składowiska oraz namierzaniu „spornych” studni przez geodetę G. — P. w okresie poprzedzającym złożenie wypowiedzenia,

d) pominięcie oceny zachowania pozwanej gdzie przy pełnej rekultywacji składowiska pozostawiono elementy tzw. spornych studni (de facto bezwartościowych albowiem niedokończonych, nie sięgających dna składowiska a więc ekonomicznie nieuzasadnionych, wykonanych z innych materiałów niż studnie wykonywane przez powoda) pomimo tego, że zgodnie z dokumentacją dot. rekultywacji nie powinno ich tam być.

Powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację w pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że orzeczenie o umorzeniu postępowania było postanowieniem o jakim mowa w art. 355§1 k.p.c. w zw. z art. 354 k.p.c. Okoliczność, że orzeczenie to zostało zamieszczone w wyroku, nie odbiera mu charakteru postanowienia Konsekwencją tego była dopuszczalność zaskarżenia rozstrzygnięcia zawartego w punkcie drugim wyroku Sądu Okręgowego zażaleniem. Mylne nazwanie tego środka odwoławczego apelacją nie uniemożliwia nadanie mu biegu jako zażaleniu skoro pozostało aktualne stanowisko wyrażone w uchwale połączonych Izb: z dnia 6 marca 1972 r., III CZP 27/71 (OSNCP 1973, nr 1, poz. 1), że taki środek odwoławczy nie może być jednak odrzucony z powodu niezachowania terminu przewidzianego w art. 394 § 2 k.p.c. (por. także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1995 r. III CZP 138/95 OSNC 1996/2/20).

Niezasadnie jednak powód kwestionuje prawidłowość umorzenia postępowania. Warunkowe wniesienie powództwa nie jest dopuszczalne, stąd skumulowanie roszczeń z określeniem, że powództwo o zapłatę zgłoszono na wypadek nieuwzględnienia pierwszego żądania o ustalenie należało traktować jako żądanie ewentualne. Żądanie o ustalenie podlegało więc opłacie. Powód wskazywał wprawdzie, że było to żądanie alternatywne (k298), co jednak nie zmienia faktu, że opłata od pozwu dotyczącego roszczenia głównego o ustalenie należna w wysokości 20.000zł nie została wniesiona. Zażalenie niezasadnie więc kwestionuje postanowienie zawarte w punkcie II wyroku skoro zgłoszenie w pozwie pisemnym żądania ustalenia nie mogło wywołać skutku z jakim ustawa wiąże wniesienie takiego powództwa, a to wobec zarządzenia zwrotu pozwu w tej części (k.179). W aspekcie zgłoszenia w pozwie również żądania zapłaty i wobec treści pisma z dnia 3 marca 2017r. możliwe więc było nadanie dalszego biegu powództwu w części dotyczącej żądania zasądzenia świadczenia pieniężnego, które ograniczono (k.298) i zaliczono na poczet opłaty uiszczoną kwotę 2.000zł (k182). Samo więc ustne oświadczenie pełnomocnika złożone na rozprawie w dniu 17 maja 2018r. nie mogło doprowadzić do zawisłości sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2020 r. I CZ 27/20 Dz.U.2020.1575 t.j.). Ponowne ustne podtrzymanie żądania zawartego w zwróconym w pozwie mogło wprawdzie zostać potraktowane jako rozszerzenie żądania, które mogło być co do zasady objęte protokołem (k.158§1 k.p.c.), jednak dalsze nadanie biegu żądania w tej części musiałoby być związane z usunięciem braków (złożenie pisma i uiszczenie opłaty). Przewodniczący nie wezwał do usunięcia braków. Pełnomocnik strony powodowej nie zwrócił uwagi na uchybienie w zakresie braku odpowiednich zarządzeń umożliwiających dalsze nadanie biegu powództwu w tej części, co oznacza, że powód utracił możliwość powoływania się na te okoliczności. Dodatkowo wydanie rozstrzygnięcia co do istoty w odniesieniu do żądania , które nie zostało skutecznie doręczone pozwanemu nie było dopuszczalne, stąd orzeczenie o umorzeniu postepowania odpowiada prawu. Przepis art. 355 k.p.c. nie został więc naruszony. Kwestia ustalenia niezasadności wypowiedzenia mogła być więc jedynie oceniana jako przesłanka do oceny zasadności żądania zapłaty.

Apelacja kwestionująca stanowisko Sądu Okręgowego w tym przedmiocie nie jest zasadna i Sąd drugiej instancji uznaje ustalenia Sądu pierwszej instancji za własne.

Z umowy dzierżawy z 2006r. wynika, że powód odebrał przedmiot dzierżawy tj złoże na składowisku odpadów komunalnych usytuowanych na nieruchomości gruntowej ozn. dz. 1546/3 wraz z instalacją odgazowującą i obiektem stacji utylizacji i przetwarzania gazów w stanie zdatnym do umówionego użytku. To powód był więc użytkownikiem terenu odpowiedzialnym za jego stan. Dzierżawca mógł wykonywać bez zgody wydzierżawiającego jedynie roboty remontowo-adaptacyjne o charakterze bieżących napraw i konserwacji (k 19-22). Nie mógł więc wykonywać nowych urządzeń. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że w 2007 r wydano pozwolenie o zatwierdzeniu projektu budowlanego na budowę (...) elektrowni (...) (k26). W 2008r. wydano pozwolenie na budowę przez powoda linii napowietrznej niskiego napięcia dla elektrowni (...) W 2012r. powód wystąpił o wyrażenie zgody na rewitalizację instalacji odgazowującej (k.27). W piśmie z dnia 2 marca 2013r. powód wskazywał zaś, że w 90% jego studnie zostały zasypane na skutek osiadania złoża (k322). Niewątpliwie więc dla zapewnienia funkcjonowania instalacji odgazowującej istniała uzasadniona potrzeba do zwiększenia ilości studni. Nie jest więc nielogiczne przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji na podstawie opinii biegłego, że sposób budowy nowych studni wskazuje, że powstały one na skutek działalności powoda. Dodatkowo należy zauważyć, że Spółka (...) jako zamawiający sporządziła protokół konieczności nr(...) z dnia 28 sierpnia 2013r., z którego wynika, że dokonano odkrywki studni odgazowujących przeznaczonych do rewitalizacji. Stwierdzono ich zły stan techniczny (k404). Niewątpliwie więc dla zapewnienia sprawnego funkcjonowania instalacji istniała potrzeba budowy nowych studni . Nadto trzeba zauważyć, że w trakcie prac rekultywacyjnych stwierdzono 27 studni do odgazowania. Z protokołu przesłuchania M. W. w toku śledztwa z dnia 24 października 2016r. k311 wynika, że w 2013r. M. nie wykonywał żadnych prac przy widocznych studniach odgazowujących, odkopywali zasypane studnie, wykonywali prace ziemne. Z protokołu przekazania złoża pomiędzy stronami z dnia 31 października 2013r. wynika, że powód miał oświadczyć, że 7 sztuk studni jest nie do zlokalizowania. Powód miał też wówczas oświadczyć, że na powierzchni składowiska znajduje się 6 sztuk wyniesionych studni nad poziom terenu, których daty nie określono (k 288 i 318). Świadek T. P. geodetka, która wykonywała pomiar na zlecenie wodociągów stwierdziła jednak, że były tam 4 dodatkowo zlokalizowane studnie oznaczone na mapie 210 kolorem czerwonym. Skoro na wcześniej istniejących mapach ich nie stwierdzono, to musiały one powstać przynajmniej za wiedzą i zgodą powoda, w okresie trwania umowy dzierżawy. Powód nie wykazał innej możliwości ich powstania. Nie przedłożył też ewentualnych zdjęć lotniczych, które mogły wskazywać, że ujawnione nowe 4 studnie istniały we wcześniejszym okresie (k.1070). Dopuszczenie dowodu z opinii np. geologa obecnie nie jest adekwatne w sytuacji, gdy po dokonaniu prac rekultywacyjnych składowisko uległo całkowitej zmianie. Rekultywacja została zakończona a czasza składowiska przebudowana (k.300). Prace odkrywkowe zaś wymagają użycia sprzętu i ponownej rekultywacji. Nie wiadomo ponadto jaki miałby być cel odkrywki skoro nie było wykluczone, że nowo powstałe studnie mogły by wykorzystane przy użyciu innych rur o innej średnicy. Powód zresztą nie był też w stanie dla ewentualnego porównania okazać miejsca studni, którą miał wykonywać w ramach realizacji projektu zgodnie z umową. Przede wszystkim jednak nie wiadomo kto i w jakim celu miałby ponosić nakłady na studnie, w sytuacji gdy to powód korzystał z instalacji do uzyskania biogazu. Mapa sporządzona przez R. G. k.209 wskazuje, że według stanu na dzień 11 kwietnia 2011r. liczba studni wynosiła 23 w tym 7 wybudowanych przez Gminę a 23 przez powoda. Mapa sporządzona przez T. P. stwierdza 4 dodatkowe studnie. Opinia biegłego Z. S. k.534 jednoznacznie wskazuje, że sposób wybudowania tych studni , które wymagały pozwolenia na budowę, dla potrzeb powoda i co więcej odpowiada instalacji do odzyskiwania biogazu. Potwierdza to wniosek, że studnie były wybudowane przez powoda bez zgody wydzierżawiającego tj Gminy (a po wniesieniu aportu do spółki przez pozwaną spółkę).

Świadek P. C. /k-424-435/, który był przez pewien czas pracownikiem A. S./ do sierpnia 2012 roku / zeznał wprawdzie, że w 2013 r. nie wykonywał żadnych nowych studni natomiast w 2012 r. przedłużana była tylko wysokość studni, bo rósł poziom śmieci oraz podawał, że gdy rosły śmieci wydłużali wstawiając dodatkową rurę o średnicy 90 mm i nie używali rur o średnicy 160 mm. Z kolei zeznał też ,że dla wywiercenia nowych studni potrzebna jest wiertnica a to świadczy, że powstanie spornych studni nie mogło nie zostać zauważone przez dzierżawcę tj powoda. Świadek ten ponadto zeznał, że pracował do sierpnia 2012r. R. S. natomiast pracował do sierpnia 2013r.i z jego zeznań wynika, że pod koniec 2012r. wiercili nowe studnie. Nie ma więc żadnej sprzeczności pomiędzy zeznaniami tego świadka a zeznaniami P. C.. Słusznie bowiem Sąd zwrócił uwagę, że C. nie mógł oceniać stanu po ustaniu jego zatrudnienia. Także nie mogą być decydujące jego zeznania w zakresie rodzajów używanych rur (powód miał używać rur 90 tek , skoro do budowy studni mogą być używane różne rury (opinia k. 540). Powód zresztą wskazywał, że używał rur do 110 mm , co pośrednio również wskazuje na używanie różnych rur (nie tylko 90-tek). To, że użycie innych rur było możliwe wskazuje zresztą opinia uzupełniająca biegłego, z której wynika, że wszystkie nowe studnie były wybudowane w całości a nie w wyniku nadbudowań z użyciem rur 160 mmm (k. 661- 671). Ponadto z opinii wynika podobieństwo metody wykonania do projektu , który stanowił podstawę do realizacji studni wykonywanych przez powodowa zgodnie z pozwoleniem. Zakwestionowanie oceny dowodów wymaga wykazania braku logiki czy zasad doświadczenia życiowego. W tym zaś przypadku zeznania S. jednoznacznie wskazują, że firma powoda wykonała studnie i nikt tych robot nie wstrzymywał. Zeznania te są spójne z zeznaniami Prezesa zarządu pozwanej spółki (...), który podawał, że na składowisku zostały wykonane dodatkowe studnie bez zgody wydzierżawiającego i bez pozwolenia na budowę. Uznanie więc wiarygodności tych zeznań nie naruszało zasad swobodnej oceny dowodów. To zaś, że odmówiono częściowo wiary zeznaniom powoda jako sprzecznych z pozostałym materiałem dowodowym nie może być podstawą do zmiany oceny dowodów. Uznanie bowiem wiarygodności jednej z grup przeciwstawnych dowodów nie narusza art. 233§1 k.p.c. To, że powód uznaje większą doniosłość własnych zeznań i wyprowadza inna wersje zdarzeń nie jest wystarczające (por. Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r. III CKN 4/98 LEX nr 50231 i z dnia 12 kwietnia 2001 r. II CKN 588/99 LEX nr 52347; oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00 LEX nr 52753i z dnia 10 stycznia 2002 r. II CKN 572/99 LEX nr 53136)...

Powód zeznawał, że wykonał 7 studni i instalacje (k440). Na oględzinach dość niekonsekwentnie uznawał, że studnie są jego ale nie jego instalacja a część studni zniknęła. (k447). Część nadziemna studni to kręgi betonowe odwrócone dnem do góry z wykutym otworem bez włazu (k 531). Nawet jeżeli nie były one podłączone do instalacji to istotne jest, że nawet z zeznań świadka C. wynikało, ze podłączenie polegało tylko na podłączeniu przewodu zasysającego. Nie było więc żadnym problemem brak stałej instalacji. Większym problemem jest więc wybudowanie samej studni, co łączy się z użyciem wiertnicy wpuszczeniu rury przewodowej, zastabilizowanie jej obsypką żwirową i wykonania zwieńczenia. Przede wszystkim jednak prace takie wymagają uzyskania pozwolenia (k538). Potwierdzeniem tego jest także opinia techniczna sporządzona przez biegłego Z. S. przy uwzględnieniu danych T. P. na etapie postępowania apelacyjnego, z której wynika, że namierzone studnie znajdowały się w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji odprowadzającej biogaz i były przystosowane do poboru biogazu na zasadzie określonej w projekcie elektrowni gazowej (k1017—1028. Opinia ta potwierdza także podobieństwa konstrukcyjne studni kwestionowanych przez pozwaną do rozwiązań zawartych w projekcie elektrowni gazowej. Nie trzeba zaś wiadomości specjalnych dla oceny, że wykonanie takich studni zwiększa wydajność odzysku biogazu, która malała z upływem wykorzystania dotychczasowych, które ponadto były zasypywane. W piśmie z dnia 2 marca 2013r. powód wskazywał też, że w 90% jego studnie zostały zasypane na skutek osiadania złoża (k322) Wykonanie zaś nowych studni w tym przypadku łączyło się z koniecznością wykonywania projektu i problemami z uzyskaniem pozwolenia a przede wszystkim zgody wydzierżawiającego. Okoliczność, że żaden z organów nadzoru budowlanego nie stwierdził samowoli budowlanej nie jest decydująca przy uwzględnieniu, że tern stanowi wysypisko. Stare studnie ulegają zasypywaniu przez nowe warstwy śmieci, stad stwierdzenie przez organ nadzoru budowlanego istnienia nowej studni bez projektu i pozwolenia oraz podłączenie jej do instalacji musiało być mocno utrudnione w okresie pracy składowiska. Sąd Apelacyjny uznaje, że stron pozwana była zainteresowana po przejęciu nieruchomości od gminy zakończeniem stosunku dzierżawy. Nie kwestionuje, że plany likwidacji składowiska związane były z zakończeniem działalności gospodarczej. Okoliczność jednak, że właściciel wykorzystuje w tym celu nienależyty sposób wykonania umowy przez dzierżawcę nie narusza zasad współżycia społecznego.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p..c. w zw. z art. 15 zzs ¹ ust. 1 pkt 4 ustawy dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.), w zw. z art. 6 ust.1 i 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.1090). Wydano jednak w sprawie zarządzenie o rozpoznaniu sprawy w składzie trzyosobowym (k1099).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 381§1 k.p.c. i §2 pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800 ze zm.) .

SSA Paweł Rygiel SSA Sławomir Jamróg SSA Izabella Dyka