Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 marca 2024 r. w Krakowie

sprawy z powództwa C. (1) sp. z o.o. w G.

przeciwko M. B. (1), A. B. (1), A. B. (2) i M. B. (2)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 25 lipca 2022 r., sygn. akt IX GC 264/21

1.  oddala obie apelacje;

2.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powodów, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I AGa 280/22

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 14.04.2020r. strona powodowa „C. (1)” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła o zasądzenie od pozwanych A. B. (1) , M. B. (1) , M. B. (2) , A. B. (2), M. S. solidarnie kwoty 778.839,56zł , w tym kwota 738.470,14zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18.12.2019r. do dnia zapłaty , oraz kosztów procesu.

Powódka podała, że roszczenia dochodzi na podstawie art. 299 k.s.h.

Wskazała, że prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w G. z dnia 5.06.2019r. , sygn.(...) , została zasądzona na jej rzecz od pozwanej „G. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., w likwidacji kwota 460.000zł z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia w zapłacie od dnia 8.01.2013r. oraz kwota 37.477zł tytułem kosztów procesu . W dniu 9.08.2019r. Sąd nadał wyrokowi klauzulę wykonalności z przyznaniem kosztów postępowania klauzulowego w kwocie 120zł. Zasądzone od dłużnej spółki świadczenie miało swoją podstawę w umowie, którą spółka zawarła z powódką, oznaczonej nr (...) , której termin realizacji upłynął w dniu 30.11.2012r.. Do 1.12.2012r. wszyscy pozwani wchodzili w skład zarządu dłużnej spółki. W dniu 26.08.2019r. powódka wniosła o wszczęcie egzekucji , w dniu 24.10.2019r. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne , wobec bezskuteczności egzekucji . Powódka otrzymała to postanowienie Komornika w dniu 5.11.2019r. . Koszty postępowania egzekucyjnego wyniosły 72,42zł +2.700zł. Pozwani byli członkami zarządu spółki w czasie uzasadniającym ich odpowiedzialność z art. 299k.s.h. , z tytułu przedmiotowego zobowiązania.

Powódka podała, że na dochodzoną kwotę składa się kwota 460.000zł zasądzonego roszczenia głównego, kwota 278.470,14zł z tytułu skapitalizowanych odsetek liczonych od kwoty 460.000zł za okres od 8.01.2013r. do 5.11.2019r. , razem te pozycje wynoszą 738.470,14zł , nadto kwota kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego : 37.477zł + 120zł + 72,42zł +2.700zł , razem 40.369,42zł .

Pomimo wezwania do zapłaty pozwani nie uregulowali należności.

Powódka cofnęła pozew przeciwko pozwanemu M. S. , w związku z czym postanowieniem z dnia 19.04.2021r. Sąd umorzył postępowanie wobec tego pozwanego Nakazem zapłaty z dnia 14.07.2020r. , wydanym w postępowaniu upominawczym przez Referendarza sądowego w tut. Sądzie , powództwo zostało uwzględnione .

Pozwani A. B. (1), A. B. (2) , M. B. (2) w sprzeciwie od nakazu zapłaty wnieśli o oddalenie wobec nich powództwa i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu.

Pozwani podnieśli zarzuty wobec zasadności wyroku zapadłego przeciwko dłużnej spółce.

Podnieśli, że umowa z której wynikało zasądzone świadczenie była zawarta z naruszeniem zasady reprezentacji , tak po stronie powódki , jak i dłużnej spółki. Mianowicie zawierający umowę A. B. (1) nie był jednoosobowo umocowany do działania za dłużną spółkę , natomiast ze strony powódki dla osoby działającej nie przedstawiono pełnomocnictwa , bądź uchwały . Dlatego też pozwany A. B. (1) pismem z dnia 27.07.2012r. złożył drugiej stronie oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli, zawartego w umowie . Mając to na uwadze oraz to, że umowa nie została wykonana , powódka nie poniosła , bądź nie wykazała, szkody , tym bardziej że nie wpłaciła zaliczek na poczet dostawy kukurydzy , natomiast umowa nie ograniczała jej w zakupie kukurydzy u innych podmiotów .

W odniesieniu do przesłanek ekskulpujących członków zarządu , określonych w art.299k.s.h., pozwani wskazali, że wobec nich zaszła ostatnia przesłanka uwalniająca od odpowiedzialności. Pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Pozwani wskazali również na to, że gdyby stwierdzić, że wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony we właściwym czasie , to w ocenie pozwanych wierzyciel nie poniósł szkody , albowiem nie powstała żadna szkoda w związku z niezrealizowaniem przez dłużną spółkę kontraktu, poza tym niemożliwe byłoby zaspokojenie wierzyciela w toku postępowania upadłościowego.

Pozwana M. B. (1) w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie wobec niej powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

Pozwana podniosła, że za czasu jej uczestnictwa w zarządzie dłużnej spółki nie było podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki . Bowiem z bilansu spółki wynikało, że na dzień 31.12.2012r. zobowiązania spółki wynosiły 108.086zł, zaś aktywa 179.748zł, w tym środki pieniężne w kasie to 101.116zł , a należności krótkoterminowe od pozostałych odbiorców do 12- miesięcy , to 78.632zł . Wobec tego, wywodziła pozwana , istniała nadwyżka aktywów nad sumą zobowiązań , w wysokości 71.622zł . Dalej pozwana podniosła, że pomimo wzrostu kwoty zobowiązań w roku 2013 , w bilansie spółki sporządzonym w dniu 18.09.2013r. , jakkolwiek zobowiązania spółki wynosiły 59.232,70zł, to jednak posiadała ona rzeczowe aktywa trwałe o wartości 481.490zł oraz aktywa obrotowe w kwocie 192.894,70zł. To wskazuje, że nadwyżka aktywów nad zobowiązaniami wynosiła 82.152zł.

Pozwana podniosła, że w chwili , w której świadczenie wobec powódki miało być spełnione , tj. na dzień 30.11.2012r., nie pełniła już funkcji członka zarządu. Podała, że w dniu 12.11.2012r. zbyła posiadane udziały w dłużnej spółce na rzecz M. S. i wówczas w obecności wszystkich członków zarządu złożyła rezygnację z pełnienia funkcji członka zarządu.

Z ostrożności procesowej pozwana podniosła, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki nastąpiło nie z jej winy . Produkcją rolną zajmowali się głównie A. B. (1) , A. B. (2) , M. B. (2), którzy samodzielnie zawarli z powódką umowy , o dostawę kukurydzy , nr (...) z dnia 4.07.2012r. i (...) z dnia 28.06.2012r. . Nabywca wszystkich udziałów w spółce, M. S. , w dniu 12.11.2012r. został o tych umowach poinformowany i o zobowiązaniach z nich wynikających i oświadczył, że przyjmuje umowy do realizacji . Z chwilą zbycia wszystkich udziałów w spółce na rzecz M. S. , 12.11.2012r., przedsiębiorstwo spółki przeszło w ręce tej osoby i pozwana nie miała żadnych możliwości , aby zobowiązania spółki realizować.

Wyrokiem z dnia 25 lipca 2022 r. sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w K. zasądził od pozwanych A. B. (1) , M. B. (2) , A. B. (2), M. B. (1) solidarnie na rzecz strony powodowej „C. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. kwotę 778.839,56zł w tym kwota 738.470,14zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 10.01.2020r. do dnia zapłaty (pkt I), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od pozwanych A. B. (1) , M. B. (2) , A. B. (2) , M. B. (1) solidarnie na rzecz strony powodowej „C. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. kwotę 49.759zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi zgodnie z art.98§11 zdanie pierwsze k.p.c., tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwota 10.800zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (pkt III).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

„G. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. została wpisana do KRS w dniu 22.11.2011r. . W okresie od 22.11.2011r. do 21.12.2012r. pozwani A. B. (1) , A. B. (2) , M. B. (1), M. B. (2) , nadto A. B. (3) byli wpisani w KRS jako wspólnicy dłużnej spółki , posiadający w sumie cały kapitał zakładowy . Pozwani A. B. (1), A. B. (2) M. B. (1) , M. B. (2) byli również wpisani w KRS jako członkowie zarządu spółki w okresie od 22.11.2011r. do 21.12.2012r. Wpisem do KRS z 21.12.2012r. w miejsce dotychczasowych wspólników spółki i osób wchodzących w skład jej zarządu , został wpisany M. S. , a wykreślony wpisem z dnia 28.10.2013r.

Wyrokiem z dnia 5.06.2019r. , sygn.(...) , Sąd Okręgowy w G. zasądził od strony pozwanej „G. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., w likwidacji na rzecz strony powodowej „C. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. kwotę 460.000zł z odsetkami ustawowymi od 8.01.2013r. do 31.12.2015r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016r. do dnia zapłaty , nadto koszty procesu w kwocie 37.477zł. Za podstawę rozstrzygnięcia Sąd przyjął art. 479 k.c. , w zakresie zakup zastępczy na koszt dłużnika .

W tym postępowaniu Sąd ustalił, m. in., że na mocy umowy stron z dnia 27.06.2012r. pozwana spółka zobowiązała się dostarczyć stronie powodowej w okresie od września do 30.11.2012r. kukurydzę , w ilości 2.000 ton ,.

Co do tego obowiązku spółka „G. (1)” pozostawała w zwłoce. Powódka dokonała zakupu zastępczego i służyło jej roszczenie o zapłatę w oparciu o art. 479k.c.

W dniu 9 sierpnia 2019r. przedmiotowemu wyrokowi została nadana klauzula wykonalności, za przyznaniem kosztów w kwocie 120zł .

Wnioskiem z dnia 26.08.2019r., kierowanym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. zarejestrowanym pod sygn. akt (...) powódka wniosła o wszczęcie egzekucji na podstawie ww. wyroku. Postanowieniem z dnia 24 października 2019r. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne, ustalając koszty postępowania na kwoty 72,42zł i 2.700zł ( z tytułu zastępstwa procesowego) . Za podstawę umorzenia postępowania Komornik przyjął art. 824§1 pkt 3 k.p.c. W uzasadnieniu postanowienia Komornik podał , że egzekucja okazała się bezskuteczna, wobec braku składników majątkowych po stronie dłużnika .

Pismami z dnia 6.12.2019r. powódka wezwała pozwanych , aby w terminie 10 dni, nie później niż do dnia 17.12.2019r. , na podstawie art. 299k.s.h. dokonali zapłaty roszczenia stwierdzonego wyrokiem SO w G. z dnia 5.06.2019r. , sygn.(...) , wraz z kosztami postępowania sądowego i egzekucyjnego .

Postanowieniem Sądu rejestrowego z dnia 25 października 2013r. M. S. został z urzędu wykreślony z KRS jako członek zarządu dłużnej spółki, wobec skazania go prawomocnie za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII .

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, że umową z dnia 12 listopada 2012r. wszyscy wspólnicy dłużnej spółki sprzedali swoje udziały w spółceM. S.. W umowie tej ustępujący wspólnicy oświadczyli, że spółka ma zobowiązania wobec powódki, wynikające z umowy nr (...) z dnia 4.07.2012r. i nr (...) z dnia 28.06.2012r., natomiast nabywca udziałów oświadczył, że przejmuje te zobowiązania do realizacji .

Uchwałą zgromadzenia wspólników dłużnej spółki z dnia 1.12.2012r., nr (...), w skład zarządu został powołany M. S., jako prezes zarządu .

W dniu 10 grudnia 2012r. została sporządzona uchwała, oznaczona numerem (...), podpisana przez M. S. jako prezesa. W uchwale stwierdzono, że z zarządu zostają odwołani A. B. (1), A. B. (3) , M. B. (2) , A. B. (2) , M. B. (1), a jedynym członkiem pozostaje M. S. pełniący funkcję prezesa zarządu. Wymieniona w tym dokumencie A. B. (3) nigdy nie była ujawniona w KRS jako członek zarządu dłużnej spółki .

Sąd Okręgowy wskazał też, że pominął wnioskowany przez pozwanych A., A., M. B. (2) dowód z opinii biegłego, wobec nieuiszczenia, pomimo wezwania, zaliczki na koszt przeprowadzenia tego dowodu .Inne zaś dowody nie były wystarczające na ustalenie momentu w którym zaistniał stan uzasadniający wnioskowanie o upadłość dłużnej spółki . Nie zostało przy tym wykazane, że pozwani ustąpili z zarządu spółki z chwilą zbycia udziałów w spółce, czy chociażby do końca listopada 2012r.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy odwołał się do art. 299 k.s.h. , w jego brzmieniu obowiązującym do 1 stycznia 2016r. i wskazał, iż strona powodowa wykazała że przysługuje jej względem spółki „G. (1)” wierzytelność podlegająca egzekucji oraz, że egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczną. Powódka powinna wykazać istnienie określonego zobowiązania spółki, choćby samej tylko podstawy tego zobowiązania, w czasie kiedy pozwany był członkiem zarządu. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna , członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Pozwanych jako członków zarządu wiąże prawomocny wyrok wydany przeciwko spółce. Pozwani nie wykazali, że zobowiązanie stwierdzone wyrokiem nie istniało. Nie budzi zaś wątpliwości, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność wobec spółki wynika z zobowiązania istniejącego w czasie kiedy pozwani byli członkami zarządu tej spółki.

W ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa wykazała też bezskuteczność egzekucji wobec dłużnej spółki. Odpowiedzialność członków zarządu o jakiej mowa w art. 299k.s.h. aktualizuje się z chwilą bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce .

Członek zarządu odpowiada nie tylko za samo zobowiązanie spółki , ale też za koszty jego dochodzenia, jak koszty sądowe i egzekucyjne. Sąd Okręgowy wskazał też, że z niewyegzekwowaną od spółki wierzytelnością łączy się domniemanie uszczerbku przez wierzyciela spółki. Szkoda wierzyciela rozumiana jest tu nie jako bezpośredni uszczerbek majątkowy, lecz jako obniżenie stopnia zaspokojenia wierzycieli w związku ze złożeniem wniosku o upadłość spółki w niewłaściwym czasie, lub wprost zaniechaniem złożenia takiego wniosku.

Za niezasadny Sąd Okręgowy uznał zarzut pozwanej M. B. (1) , że zobowiązanie zaciągnęli samodzielnie pozostali pozwani poza jej wiedzą. Ewentualny podział zadań między członkami zarządu nie zwalnia bowiem sam w sobie od odpowiedzialności innych członków zarządu, na których spoczywa prawny obowiązek prowadzenia spraw spółki, w tym także obowiązek zawnioskowania o upadłość spółki gdy zajdą ku temu ustawowe przesłanki. To z jego strony rodzi konieczność wykazywania zainteresowania każdym aspektem spraw spółki. Zatem jeżeli członek zarządu godzi się aby jakiś zakres tych spraw , tu związanych z umowami zawieranymi przez spółkę, to fakt, że nie miał wiedzy w danym temacie nie stanowi przesłanki zwalniającej. Pozwana nie wykazała by była pozbawiona faktycznych możliwości wglądu w sprawy spółki. W okolicznościach sprawy ( spółka była spółką rodzinną ) brak dostępu wynikał z wyboru pozwanej , z podzielenia się zadaniami z innymi członkami zarządu .

Także za niezasadny Sąd uznał zarzut pozwanej M. B. (1), że w okresie gdy była ona w zarządzie nie było podstaw do wnioskowania o upadłość spółki. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na sprzeczność twierdzeń pozwanych. Z jednej bowiem strony pozwana wskazywała o braku podstaw do zgłoszenia wniosku a pozostali pozwani twierdzili, że nawet gdyby wszczęto postępowanie upadłościowe, to niemożliwe byłoby zaspokojenie wierzyciela w toku tego postępowania. Sąd Okręgowy wyłożył pojęcie zgłoszenia upadłości we właściwym czasie i wskazał, że to na pozwanych ciążył obowiązek wykazania przesłanek wyłączających ich. Odpowiedzialność. Wymagało to wykazania stanu majątkowego dłużnej spółki oraz jej zobowiązań w czasie gdy pozwany członek zarządu pozostawał w zarządzie spółki i jak ten stan determinował zdolność spółki do zaspakajania wierzycieli , z uwzględnieniem kolejności ich zaspakajania. Zaoferowany materiał dowodowy zdaniem Sądu nie pozwala także na przyjęcie, iż wykazane zostało zajście trzeciej przesłanki ekskulpującej.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że z art. 11 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, w brzmieniu obowiązującym w 2012r., wynikało, że z wnioskiem o zgłoszenie upadłości należy wystąpić, gdy dłużnik zaprzestał płacenia swoich zobowiązań lub , gdy jego zobowiązania przekroczą wartość majątku nawet gdy zobowiązania na bieżąco wykonuje. To samo odnosi się do ustalenia braku przesłanek do wnioskowania o upadłość. Pozwani nie wykazali zdolności spółki do zaspakajania bieżących zobowiązań w okresie w którym pozostawali w zarządzie spółki, ewentualnie w okresie następnym. Nie wyjaśnili też w jakim okresie przychody pokrywały bieżące zobowiązania spółki , a od kiedy ich nie pokrywały. To samo dotyczy proporcji między wartością zobowiązań a wartością majątku spółki . To samo dotyczy perspektywy , a raczej jej braku, zaspokojenia wierzycieli, w tym powoda, na wypadek ogłoszenia upadłości spółki. Sąd Okręgowy zwrócił też uwagę na obniżenie potencjału spółki w związku z zaciągnięciem zobowiązania w sytuacji, gdy spółka nie ma obiektywnie usprawiedliwionych widoków na jego zaspokojenie, czy też jest już niewypłacalna. W ten bowiem sposób całe ryzyko zdolności do zaspakajania przez spółkę zaciągniętych zobowiązań przeniesiono na drugą stronę kontraktu. Przyjęcie przeciwnego stanowiska prowadziłoby do swoistej „bezkarności” zarządu w zaciąganiu zobowiązań w sytuacji , gdy spółka nie jest wypłacalna, czyli w zaciąganiu zobowiązań bez pokrycia.

Pozwana nie podała konkretnych okoliczności wskazujących, iż za czasów jej uczestnictwa w zarządzie spółka miała konkretne zabezpieczenie spłaty podjętych zobowiązań w źródłach swoich przychodów, czy w rzeczowym majątku. Pozwana nie wykazała majątku, którym spółka dysponowała, szczególnie co istotne, wartości zbywczej tego majątku a także nie wykazała wymagalnych zobowiązań spółki oraz ich struktury jak chodzi o pierwszeństwo zaspakajania.

Same dane księgowe, które zostały zaoferowane w sprawie , nie odzwierciedlają rynkowej wartości majątku spółki, ani go przedmiotowo dostatecznie nie charakteryzują, co nie powinno budzić kontrowersji. Natomiast, co istotne, zdolność do zaspokojenia wierzycieli zależy od realnej wartości majątku spółki, w tym od jej bieżących przychodów, a nie od bilansowej wartości tego majątku. Zaś zaspokojenie danego wierzyciela zależy od tego w jakiej kolejności względem pozostałych wierzycieli będzie on zaspokojony.

Brak wykazania stanu majątkowego spółki z perspektywy podstaw do ogłoszenia upadłości powoduje, że ewentualne dywagacje na ten temat miałyby tylko walor hipotetyczny.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu również tylko hipotetyczne byłyby rozważania w kwestii zaistnienia drugiej , czy trzeciej z kolei przesłanki uwalniającej członka zarządu od odpowiedzialności za długi spółki , o której mowa w art. 299§ 2k.s.h.. Skoro więc pozwani nie wykazali przesłanek do uwolnienia się od odpowiedzialności, to Sąd pierwszej instancji uznał roszczenie powódki za uzasadnione w oparciu o art. 299ks.h. i art. 481 k.c..

Sąd uznał, że nie było w całości zasadne roszczenie odsetkowe. Powódka wezwała pozwanych do zapłaty dochodzonej kwoty pismem nadanym Pocztą w dniu 6.12.2019r. ( piątek) . Wyznaczyła termin zapłaty na 10 dni , nie później niż do 17.12.2019r. . W nawiązaniu do tego wnosiła o zasądzenie odsetek od dnia 18.12.2019r.

Pozwani otrzymali wezwania do zapłaty w sposób umożliwiający zapoznanie się nimi najpóźniej 13.12.2019r. ( piątek ). Wobec wysokości kwoty i uwzględniając dodatkowo okres świąteczny , który przypadał po wezwaniu do zapłaty, pozwani działając niezwłocznie, powinni być gotowi do zapłaty do 9.01.2020r. . Dlatego też Sąd uwzględnił roszczenie odsetkowe od dnia 10.01.2020r. .

O kosztach procesu orzeczono stosując przepisy art. 98§1i3 k.p.c. , art. 99k.p.c. , art. 105 §2 zd. I k.p.c. , art.98§11 k.p.c. .

Apelacje od tego wyroku wnieśli pozwani.

A. B. (1), A. B. (2) i M. B. (2) zaskarżyli wyrok w punktach1 i 3 zarzucając:

I. a) brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, że pozwani ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 nie wykazali, że zobowiązanie stwierdzone wyrokiem nie istniało, a spółka zaniechała obrony, podczas gdy w trakcie trwania postępowania przeciwko spółce G. (1)" sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. toczyło się w momencie, gdy nie byli oni już członkami zarządu, a zatem nie posiadali oni legitymacji biernej do występowania w sprawie, co doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, że pozwani ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 ponoszą odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.,

b) brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, że umowa łącząca strony była ważna, podczas gdy została ona zawarta z naruszeniem zasad reprezentacji zarówno po stronie powodowej jak i pozwanej spółki w pierwotnym postępowaniu z uwagi na brak umocowania do jednoosobowej reprezentacji pozwanego ad. 1, a także powódki, co doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, że pozwani ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 ponoszą odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.,

c) brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, że podstawą roszczenia powódki jest umowa, którą spółka zawarła z powódką oznaczoną nr (...), podczas gdy w trakcie składania zeznań prezes powodowej spółki (16:50-17:53, rozprawa w dniu 3 marca 2022 roku) potwierdził, iż podstawą roszczenia powódki jest wykonanie zastępcze z uwagi na zakup towaru od innego dostawcy, a pozwana spółka nie otrzymała zapłaty za pierwotny przedmiot umowy, co doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, że pozwani ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 ponoszą odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.,

d) brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, że powódka wykazała, iż po jej stronie powstała rzeczywista szkoda, podczas gdy pozwany ad. 1 pismem datowanym na dzień 27 lipca 2012 roku złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych zawartych umów z uwagi na naruszenie zasad reprezentacji, co doprowadziło do braku realizacji umów, a w konsekwencji braku powstania szkody (i wykazania) po stronie powódki, co doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, że pozwani ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 ponoszą odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. ,

f) brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, że powódka wykazała, iż po stronie pozwanych ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 zachodzą przesłanki odpowiedzialności z art. 299 k.s.h., podczas gdy umowa wykonania zastępczego była wykonywana w momencie, gdy nie pełnili oni już funkcji członków

zarządu, a w konsekwencji naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 299 k.s.h.

poprzez uznanie, że pozwani ad. 1, ad. 2 oraz ad. 3 ponoszą odpowiedzialność z uwagi na bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce z o. o.

Wskazani pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie w stosunku do nich powództwa oraz o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania za obie instancje.

Pozwana M. B. (1) zaskarżyła wyrok w punktach I i III w części jej dotyczącej zarzucając:

I. nierozpoznanie przez Sąd I instancji istoty sprawy poprzez nie zbadanie sytuacji finansowej dłużnej spółki w chwili pełnienia przez apelującą funkcji członka zarządu,

2. obrazę prawa materialnego a to:

- art. 299 § 1 i 2 k.s.h., w zw. z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że czasem właściwym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłość jako przesłanka wyłączająca odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania jest czas powstania lub istnienia zobowiązania pieniężnego, podczas gdy

prawidłowa wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że czasem właściwym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jako przesłanka wyłączająca odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania jest dopiero czas, w którym wiadomo już, że ze względu na brak środków spółka nie będzie mogła zaspokoić wszystkich swoich wierzycieli;

- art. 299 § 1 i 2 k.sh., poprzez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na przyjęciu, iż apelująca ponosi odpowiedzialność wobec powódki za zobowiązania dłużnej spółki, w sytuacji w której w okresie sprawowania przez nią funkcji w zarządzie tej spółki nie było podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości;

3. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że w chwili kiedy funkcje członka zarządu sprawowała apelująca istniały podstawy do złożenia przez nią wniosku o ogłoszenie upadłości, podczas gdy z dołączonych do akt sprawy dokumentów w tym bilansu spółki jednoznacznie wynika, że sytuacja finansowa spółki nie uzasadniała złożenia takiego wniosku;

4. naruszenie przepisów postępowania, mogące mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia a to art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 278 k.p.c. poprzez uznanie przez Sąd I finansowej spółki, bez odwołania się do dokumentacji źródłowej i oceny biegłego w konsekwencji czego uznanie przez Sąd I instancji, bez posiadania odpowiednich wiadomości przez Sąd I instancji, iż kondycja finansowa spółki w 2012 r. uzasadniała złożenie przez członków zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości;

5. zaniechanie ustaleń faktycznych na okoliczność, czy w okresie sprawowania przez apelującą funkcji w zarządzie dłużnej spółki wiadomym było już, iż spółka nie będzie mogła zaspokoić wszystkich swoich wierzycieli z uwagi na brak środków;

6 naruszenie przepisów postępowania, mogące mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to przepisu art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z 233 § 1 k.p.c., polegające na przyjęciu, że sytuację finansową spółki wykazać można tylko na podstawie dowodu z opinii biegłego, podczas gdy sytuację finansową spółki należało ocenić na podstawie wszechstronnej analizy wszystkich przeprowadzonych dowodów w tym w szczególności w oparciu o bilans spółki.

Ta apelująca wniosła zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości w stosunku do pozwanej M. B. (1) i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Strona powodowa wniosła o oddalenie obu apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację A., M. i A. B. (2) zarzuciła niedopuszczalność podnoszenia niezasadności tytułów egzekucyjnych. Ponadto wskazała, że skorzystanie z uprawnienia o jakim mowa w art. 479 k.c. jest pochodną niewykonania pierwotnego zobowiązania. Pozwani B. pełnili funkcję członków zarządu do 10 grudnia 2012r. Zobowiązania umowne związane z niewykonaniem umowy powstały w okresie kiedy pełnili ono funkcje członków zarządu stąd kwestia realizowania uprawnień z art. 479 k.c. nie ma decydującego znaczenia. Strona powodowa zrealizowała obowiązki wynikające z ciężaru dowodu .

W odpowiedzi na apelacje pozwanej strona powodowa zakwestionowała stanowisko o nierozpoznaniu istoty sprawy. Uchwała o odwołaniu tej pozwanej zapadła 12 grudnia 2012r. Była więc ona członkiem zarządu zarówno w okresie powstania zobowiązania jak i jego wymagalności. W świetle bilansów spółki zobowiązanie przekraczało wartość majątku spółki . Pozwani nie wykazali przesłanek egzoneracyjnych.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

Jeżeli dłużnik nie spełnił świadczenia to po wykonaniu zastępczym, obciąża go na podstawie art. 479 k.c. obowiązek zwrotu kosztów nabycia pomniejszonego o zaoszczędzoną przez wierzyciela cenę (wyrok SN z 8.08.2008 r., V CNP 28/08, LEX nr 457799). Z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 5 czerwca 2019r. (...) wynika, że przedmiotem roszczenia dochodzonego przeciwko „G. (1)” spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W., była właśnie taka różnica pomiędzy kosztami zakupu zastępczego kukurydzy o tych samych parametrach i tej samej ilości i jakości a kosztami, które strona powodowa poniosłaby, gdyby umowa została zrealizowana. Skorzystanie przez wierzyciela z upoważnienia ustawowego zawartego w art. 479 k.c. nie przekształca umowy wzajemnej w umowę jednostronnie zobowiązującą, Jest to nadal pierwotne zobowiązanie, zmienia się jedynie sposób realizacji świadczenia. Jest to jednak nadal to same zobowiązanie, które zaciągnęli w imieniuG. (1)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. dwaj jej członkowie zarządu A. B. (2) i M. B. (2), stąd zarzuty pozwanej, że dług powstał po jej ustąpieniu z członkostwa nie mógł zostać uwzględniony. Jak też wynika z ustaleń dokonanych w sprawie (...) z drugiej strony działał G. S. dysponujący pełnomocnictwem spółki, stąd także zarzuty pozostałych pozwanych kwestionujących ważność umowy nie mogły być uwzględnione. Nawet jednak jeżeli pełnomocnik ten nie dysponowałby pełnomocnictwem, to dalsze czynności spółki C. (1)świadczyły jednoznacznie o potwierdzeniu jego czynności. Skoro zaś już 27 czerwca 2012 uzgodniono istotne postanowienia umowy o dostarczenie kukurydzy, to potwierdzenie jej warunków w dniu 28 czerwca 2012r przez tylko jednego członka zarządu (...)nie mogło już mieć znaczenia dla skuteczności umowy. Umowa w trybie negocjacji powstaje po uzgodnieniu wszystkich istotnych postanowień umowy. Pozwani nie przedstawili dowodów pozwalających obalić podstawy do egzekwowania obowiązków względem spółki wynikających z wystawienia w.w. tytułu wykonawczego. Nie budzi zaś żadnych wątpliwości, że egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna.

W chwili zaciągnięcia zobowiązania z tytułu dostawy kukurydzy wszyscy pozwani byli członkami zarządu. M. B. (1), M. B. (2) i A. B. (3) byli również wpisani w KRS jako wspólnicy dłużnej spółki. W sprawie przeciwko spółce „G. (1)”, ta powoływała się na uchwałę Zgromadzenia wspólników z dnia 12 lipca 2012r., która miała stanowić podstawę do złożenia przez A. B. (1) pisma mającego stanowić podstawę do uchylenia się od skutków oświadczenia woli o zawarciu umowy. Niezależnie więc od kwestii podziału czynności w zarządzie wszyscy pozwani musieli więc być. jako wspólnicy podejmujący uchwałę, świadomi źródła zobowiązania względem spółkiC. (1). Nie da się rozdzielić świadomości członka zarządu od świadomości wspólnika. Kwestionując skuteczność zobowiązania jako wspólnicy, pozwani jako członkowie zarządu musieli zakładać, że spółka nie wykona tego zobowiązania. Jako członkowie zarządu musieli więc liczyć się, że w przypadku, gdy ich stanowisko okaże się niezasadne, wierzyciel może wykonywać uprawnienie z art. 479 k.c. Fakt więc, że wezwanie do zapłaty zostało wysłane do spółki w styczniu 2013r. a więc już po ustąpieniu M. B. (1) z zarządu spółki nie może być decydujący dla oceny, czy także ta pozwana ponosi odpowiedzialność.

W orzecznictwie wskazywano, że jeżeli członek zarządu przestał pełnić swą funkcję, zanim zobowiązanie spółki stało się wymagalne, a później (w okresie jego wymagalności) nie zostało ono zaspokojone, może się uwolnić od odpowiedzialności wskazując, iż niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki nastąpiło bez jego winy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2018 r. II CSK 619/17). Sama jednak M. B. (1) wskazywała, że spółka w okresie zawarcia umowy ze strona powodowa nie miała majątku, natomiast posiadała zobowiązania z tytułu dzierżawy W tym więc wypadku już sam fakt zaciągnięcia zobowiązania przy braku majątku i brak włożenia do spółki plonów przez wspólników pozwalających realizować zobowiązania wskazuje, że już w chwili zaciągnięcia zobowiązania względem strony powodowej i braku dostarczenia w pierwszym kwartale plonów rolnych uzyskanych przez wspólników w 2011r. istniała wówczas podstawa do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Rok 2012r. bowiem to początek działalności i pierwszy rok ewentualnych plonów, które albo spółka mogła zebrać albo dopiero mieli wnieść do spółki wspólnicy ze zbiorów z 2012r. po to by je sprzedać. Pozwani nie wykazali by istniało w tym zakresie zobowiązanie wspólników względem spółki. W sytuacji więc braku wierzytelności spółki o wniesienie plonów przez wspólników i jak zeznał T. P. braku towaru, który mógłby zostać dostarczony spółceC. (1) oraz przy braku na początku działalności majątku rzeczowego oraz zasobów pieniężnych, to już samo zaciągnięcie zobowiązania względem spółki C. (1) prowadziło do stanu niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze według ówczesnego brzmienia (Dz.U.2009.175.1361 t.j. ze zm.). Dłużnika będącego osobą prawną uważano według ówczesnego stanu prawnego za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, i to nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Słusznie więc Sąd Okręgowy uznał, że nie wykazano, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości.

Na gruncie art. 299 § 2 k.s.h. pozwani muszą wykazać, iż w postępowaniu upadłościowym wierzyciel nie uzyskałby zaspokojenia, nawet gdyby to postępowanie wszczęto wcześniej. Szkoda, o której mowa wart. 299 § 2 k.s.h., odpowiada różnicy w potencjale majątkowym spółki, jaka wystąpiła, a do której nie doszłoby, gdyby we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Tego jednak pozwani nie wykazali skoro z zeznań M. B. (1) wynikało, że dopiero po zbiorach wspólnicy mieli wnieść do spółki plony. Standardowo plony kukurydzy wnosi się w drugiej i trzeciej dekadzie września, co wskazuje, że pod koniec roku spółka mogła już jednak uzyskać aktywa, z którego mogłaby zaspokoić się pozwana. Według twierdzeń samych pozwanych w dniu 31 grudnia 2012r. zobowiązania wynosiły 108.000 zł natomiast aktywa 179.748 zł , w tym aktywa w kasie 101.116 zł. Powyższe nie daje więc podstaw do przyjęcia, że gdyby już w pierwszej połowie 2012r. doszło do złożenia wniosku o ogłoszenia upadłości (kiedy wartość pasywów przekraczała wartość aktywów), to w styczniu 2013r. strona powodowa nie uzyskałaby zaspokojenia. Na bazie więc samych twierdzeń pozwanych nie można przyjąć domniemania braku możliwości zaspokojenia wierzytelności strony powodowej.

Pomijając wniosek dowodowy z opinii biegłego Sąd Okręgowy nie naruszył art. 278 k.p.c. skoro pozwani na tamtym etapie nie korzystali ze zwolnienia od kosztów i brak zaliczki uzasadniał pominiecie dowodu w oparciu o art.130 ^{( 4)}§5 k.p.c. Nie wykazano żadnych naruszeń procesowych związanych z kwestią pominięcia dowodu z opinii. Nie istniał też interes publiczny w dopuszczeniu tego dowodu z urzędu albowiem Sąd Apelacyjny podziela stanowisko, że przepis art. 299§2 k.s.h. nie służy ochronie członków zarządu , którzy od początku nie chcą wykonać zobowiązania spółki. Słusznie Sąd Okręgowy zwracał bowiem dodatkowo uwagę, że spółka, w które pozwani pełnili funkcję w zarządzie nie miała zamiaru wykonać tego zobowiązania. Tu dodatkowo można zauważyć, że gdyby jeszcze przed zawarciem ze stroną powodową umowy spółka „G. (1)” na początku swej działalności zaciągnęła inne zobowiązania, które powodowały przekroczeniu wartości aktywów przez pasywa, to najprawdopodobniej strona powodowa nie zawarłaby umowy ze spółką „G. (1)” o zobowiązanie z tytułu wykonania zastępczego nigdy by nie powstało. Także i w takim wypadku pozwani ponoszą odpowiedzialność. Jeszcze raz trzeba podkreślić, że plony kukurydzy i większości zbóż wnosi się dopiero w drugiej połowie roku a pozwani nie wykazali by jako wspólnicy zobowiązali się względem spółki do wniesienia plonów w 2012 i by spółka mogła po stronie aktywów zaliczyć wierzytelność względem wspólników. Jeżeli zaś wspólnicy takie plony faktycznie wnieśli ( na co wskazywałyby twierdzenia zawarte w sprzeciwie o stanie na koniec 2012r.k 114), to wskazuje to na możliwość zaspokojenia roszczenia strony powodowej w styczniu 2013r.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego o zastosowaniu art. 299§1 k.s.h. W pełni też należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego co do zakresu odpowiedzialności członków zarządu (por. także uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1997 r., III ZP 16/97 (OSNAPiUS 1998, Nr 7, poz. 204).

Powyższe potwierdza, że słusznie Sąd Okręgowy uznał, że nie wykazano przesłanek wyłączjących odpowiedzialność pozwanych. Zasady rozkładu ciężaru dowodów nie zostały więc naruszone.

W konsekwencji apelacje jako niezasadne oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 374 k.p.c. i art. 367 ¹§1( in principio) k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 105 §2 k.p.c. i art. 391§1 k.p.c., przy zastosowaniu §2pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie Dz.U.2023.1964 t.j.